NOS Nieuws - Algemeen

Pancras Hogendoorn treedt definitief terug als decaan en vicevoorzitter van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hogendoorn legde in november zijn taken al tijdelijk neer na berichtgeving over fraude met Europees subsidiegeld.

Uit een publicatie van Follow the Money en Omroep West bleek dat de decaan eind 2021 op de hoogte was van de fraude. Zo had Hogendoorn een gesprek met een promovendus die werd ontslagen omdat ze niet mee wilde werken aan de fraude. De vrouw werd gevraagd te doen alsof ze in het buitenland woonde zodat de subsidie hoger uit zou vallen, meldt de regionale omroep. Hoogendoorn deed niks met deze informatie.

Een jaar later kreeg het ziekenhuis bericht dat de Europese subsidieverstrekker REA 'structurele fraude' had ontdekt en het uit meerdere grote onderzoeken werd gezet. De top van het LUMC zei toen overvallen en geschrokken te zijn: "Deze stroken niet met de betrouwbaarheid en integriteit die men van ons mag verwachten", zei Frida van Maagdenberg van de raad van bestuur destijds.

Maar later bleek dat de raad van bestuur, in ieder geval vicevoorzitter Pancras Hogendoorn, dus al eerder op de hoogte was van de fraude door het gesprek met de ontslagen promovendus, stellen Follow the Money en Omroep West.

Diepe sporen

Hogendoorn zegt dat hij met de kennis van nu anders had gehandeld. Door definitief te stoppen wil hij "bijdragen aan het verder tot rust komen van de organisatie".

Het ziekenhuis zegt dat de fraude diepe sporen in LUMC heeft achtergelaten en dat het terugtreden van Hogendoorn "voor geen van de betrokkenen eenvoudig was". Ook bedankt het ziekenhuis hem voor zijn geleverde werk.

Naar aanleiding van de berichtgeving startte de raad van toezicht van het ziekenhuis een onderzoek naar het handelen van de raad van bestuur. De uitkomst hiervan wordt wordt binnenkort verwacht. De subsidie werd door onderzoeksbureau Percuros voor het ziekenhuis aangevraagd.

De politie maakt dit jaar flinke veranderingen door: een nieuwe korpschef, nieuwe landelijke eenheden en vier vakbonden die willen fuseren.

Vanmiddag werd Janny Knol (54) geïnstalleerd als de nieuwe korpschef, morgen begint ze. Daarmee staat voor het eerst een vrouw aan het roer van de nationale politie.

Knol begon dertig jaar geleden als agent in Deventer en klom op tot allerhoogste baas. Haar eerste prioriteit: het contact met de samenleving zien te behouden. "Steeds vaker staan we als politie tegenover in plaats van tussen de mensen", zei ze vandaag bij haar installatie.

Knol wil dat de politie meer in de wijk te zien is, maar ook online. De impact van digitale criminaliteit wordt volgens haar onderschat. "Het internet heeft een politiefunctie nodig."

Manusje van alles

Ze wil ook voorkomen dat de politie een "manusje van alles" wordt. Wat haar betreft richt de politie zich vooral op haar primaire taak, het handhaven van de regels. Knol wil kijken of sommige andere taken kunnen worden uitbesteed. Zo riepen de politiebonden laatst al op om de controle op jachtvergunningen weg te halen bij de politie.

Al jaren is de politie onderbezet en ook de komende jaren blijft dat zo. De boel draaiende houden zou wel eens de grootste uitdaging kunnen worden voor de nieuwe korpschef, zegt Nine Kooiman, voorzitter van de Nederlandse Politiebond. (NPB) "We doen nog steeds te veel werk met te weinig mensen. Voor 2030 zijn we niet op sterkte."

Misstanden

Ze hamert er ook op dat Knol verder moet met een cultuuromslag bij de politie. De afgelopen jaren was er binnen de organisatie bijvoorbeeld sprake van discriminatie. In haar vorige functie bij de politie Oost-Nederland schorste Knol vorig jaar nog zes agenten om een racistisch filmpje.

Ook waren er misstanden bij de Landelijke Eenheid. Daar heerste op verschillende plekken een onveilige werksfeer en waren er drie zelfdodingen.

Opgeknipt

De politie besloot daarom de Landelijke Eenheid in tweeën te knippen. Sinds 1 januari is er een specialistische eenheid en een opsporingseenheid.

Bij de eerste eenheid zijn bijvoorbeeld de forensische experts en persoonsbeveiligers ondergebracht. De tweede eenheid houdt zich vooral bezig met het bestrijden van georganiseerde misdaad, terrorisme en cybercriminaliteit. Hieronder vallen de landelijke recherche, undercoveragenten en arrestatieteams.

Met de splitsing hoopt de politie afdelingen en teams overzichtelijker te maken en beter te laten samenwerken. Bovendien vergt de zware misdaad en groei van cybercriminaliteit een nieuwe aanpak, zegt de politie. Een groot deel van de toenmalige leiding is vertrokken.

Vakbonden

Verandering is er ook bij de vakbonden, vanouds een machtige factor in de politiewereld. Ook hier hebben bestuurders die jarenlang het uithangbord van hun vakbond waren, plaatsgemaakt voor nieuwe gezichten.

Bovendien willen de vier politievakbonden fuseren. "Verzuiling is niet meer van deze tijd", zegt Nine Kooiman van de NPB. "Elkaar beconcurreren is alleen maar energieverspilling."

Wanneer het zo ver is, is nog niet duidelijk. Er wordt stapsgewijs naartoe gewerkt door steeds intensiever samen te werken. Een fusie zal leiden tot een flinke reorganisatie bij de vier bonden. Daarover lopen de gesprekken nog.

Wat dit jaar in ieder geval onveranderd blijft, is de dreiging van protestacties. De bonden roepen agenten op om binnenkort een dag te staken, om te voorkomen dat ze in de toekomst moeten blijven doorwerken tot hun 67e.

Nederland laat vier luchtverdedigings- en commandofregatten bouwen die de huidige fregatten moeten vervangen. De ministerraad gaat dit morgen besluiten, zo bevestigen Haagse bronnen na berichtgeving van RTL Nieuws.

De schepen worden gebouwd door de Nederlandse maritieme industrie, zoals scheepswerf Damen. Fregatten beschermen andere schepen met luchtdoelraketten voor aanvallen vanuit de lucht en vanaf zee.

Het ministerie van Defensie ging eerder uit van een aankoopbedrag voor de fregatten zelf van minimaal 2,5 miljard euro. De speciale bewapening die op deze en andere schepen en onderzeeërs kan worden gebruikt zou maximaal nog eens 2,5 miljard euro mogen kosten.

Duurder

De kans is groot dat de kosten hoger oplopen, tot wel 8 miljard euro, bevestigen Haagse bronnen. Het is de bedoeling dat de fregatten na 2030 ingezet kunnen worden.

Ondertussen worden de vier bestaande fregatten gemoderniseerd zodat die door kunnen blijven varen. Het gaat om de Zr.Ms. De Zeven Provinciën, Zr. Ms. Tromp, Zr.Ms. De Ruyter en Zr.Ms. Evertsen, die nu al zo'n twintig jaar in gebruik zijn.

De 'oude' fregatten krijgen bijvoorbeeld nieuwe antischipraketten en apparatuur om elektromagnetische signalen te kunnen verstoren.

De PVV, NSC en BBB hebben openlijk de betrouwbaarheid van VVD-minister Van der Wal in twijfel getrokken. De drie partijen zijn woedend en vinden dat de minister voor Natuur en Stikstof fouten heeft gemaakt met de toezending van een rapport over de gevolgen van de Europese natuurwet.

In een debat over Van der Wals optreden zei de PVV dat zij informatie voor de Tweede Kamer heeft achtergehouden. Het achterhouden van informatie wordt in de politiek als een zonde gezien. Diverse bewindslieden zijn erom weggestuurd.

BBB verweet de minister "een vertragingstactiek" en overwoog een motie van afkeuring in te dienen. En NSC zegt dat Van der Wal niet begrijpt wat het inlichtingenrecht van de Tweede Kamer betekent. "Het geeft mij absoluut niet het vertrouwen dat dit in de toekomst niet wederom gaat gebeuren", zei NSC-Kamerlid Hertzberger.

Procedure

De discussie in de Tweede Kamer gaat over het toesturen van de "impact assessment" van de Europese natuurherstelwet. Daarin staat wat deze wet voor Nederland betekent. Het rapport is al enige weken bij het ministerie, maar de minister wilde het pas naar de Tweede Kamer sturen als het kabinet er ook bijschrijft wat het met het rapport gaat doen. Dat is een veel voorkomende procedure met dergelijke rapporten.

Maar op aandringen van BBB is het rapport dinsdag verstuurd zonder die kabinetsreactie. BBB-leider Van der Plas vond dat de VVD-minister "smoesjes" gebruikte. "De Kamer maar niet informeren. Ik ben het gewoon zat".

Van der Wal zei dat de twijfel van de drie partijen aan haar intenties 'wat met haar doet'. "Ik vind het jammer dat er woorden als smoesjes gebruikt worden en dat ik informatie heb achtergehouden."

De harde toon is extra opvallend omdat PVV, NSC en BBB proberen met de VVD een kabinet te vormen.

Gele kaart

Het was notabene Kamerlid Bromet van oppositiepartij GroenLinks-PvdA die de aangevallen minister verdedigde. Ze zei dat de minister de gang van zaken rond het rapport heel goed had uitgelegd. "Ik vind het knap hoe rustig de minister blijft."

BBB diende uiteindelijk geen motie van wantrouwen in, maar hield het bij een "gele kaart". Aan het eind van het debat zei de VVD-minister dat ze op meer begrip had gehoopt. "En nee, ik ga het in de toekomst niet anders doen."

Februari was niet alleen warm, maar ook ontzettend nat. Dat blijkt uit opgetelde neerslaghoeveelheden van het KNMI. Op verschillende plekken in Nederland viel twee tot drie keer zoveel regen als in een gemiddelde februarimaand, al waren de verschillen groot. Met name langs de Noord-Hollandse kust en op de Veluwe viel er veel regen, terwijl bijvoorbeeld Midden-Limburg maar iets natter dan gemiddeld was.

De gevolgen van de langdurige neerslag waren afgelopen maand goed te zien. Bijvoorbeeld in Brabant waar verschillende begraafplaatsen problemen ondervinden door de regen. Het zand rond de graven wordt door het water weggespoeld en daardoor ontstaan kieren, gaten en verzakkingen.

Onder meer in Eindhoven en Helmond hebben kerkhoven last van beschadigde grond door de regenval. De begraafplaats in het dorp Heeze is zelfs al bijna twee maanden gesloten, schrijft Omroep Brabant. "De bodem is een soort drijfzand geworden dat onder de graven verdwijnt", zegt beheerder Hans Teeven.

Dat is ook te zien op deze beelden:

Doordat de regen al langere tijd aanhoudt is de grondwaterstand hoog, wat ook weer zorgt voor problemen. Tim van Ham van netbeheerder Enexis vertelt aan 1Limburg dat er meer storingen zijn doordat kabels nu vaker in de natte grond liggen.

"Dat leidt tot aanzienlijk meer storingen dan wanneer de grond droog is", zegt Van Ham. "Met carnaval hadden we in één nacht vier middenspanningsstoringen tegelijk. Dat had gevolgen voor honderden huishoudens. Zulke situaties maken we normaal nooit mee en dat wijten we aan de hoge grondwaterstanden."

Hond in nood

Ook voor mensen en dieren is het soms oppassen in natte gebieden. Bij recreatiegebied het Hemmeland in Monnickendam waarschuwde de gemeente Waterland bij regionale omroep NH Nieuws voor veel modder en hoogwater. Afgelopen weekend zakte er een hond weg in de modder. Een filmpje, waarin een vrouw een hond uit het drijfzand redt, werd massaal gedeeld.

Februari was niet alleen nat, maar ook warm. Weeronline meldde afgelopen weekend al dat afgelopen maand de warmste februari ooit gemeten was. De gemiddelde temperatuur in De Bilt kwam net boven de 8 graden uit. Dat is zo'n 4 graden meer dan normaal.

Tien verdachten van de rellen bij een bijeenkomst van Eritreeërs in Den Haag blijven negentig dagen langer vastzitten. Van vier verdachten is de voorlopige hechtenis geschorst, meldt het Openbaar Ministerie.

De rellen braken op zaterdag 17 februari uit bij een zalencentrum waar regeringsgezinde Eritreeërs bijeen waren. Tegenstanders van het dictatoriale regime in Eritrea zochten de confrontatie. Volgens de Haagse burgemeester Van Zanen waren het relschoppende jongeren van de Eritrese organisatie Brigade Nhamedu.

In totaal hield de politie zestien mensen aan. Twee van hen kwamen eerder al vrij, maar zijn nog wel verdachte in de zaak. Het gaat om mannen van tussen de 19 en 48 jaar oud. Vijftien agenten raakten gewond en voertuigen gingen in vlammen op. Partijen in de Tweede Kamer eisten de dag na de rellen om opheldering en demissionair minister Yeşilgöz sprak haar afkeuring uit op X.

Er zijn al jaren spanningen binnen de Eritrese gemeenschap. Zo zijn er berichten dat de ambassade bij Eritreeërs in ons land met dwang geld inzamelt.

De Franse president Macron zal rond de Olympische Spelen hoogstpersoonlijk een duik nemen in de Seine. Hij wil er gaan zwemmen omdat het rivierwater volgens hem dan schoon is.

Dat zei Macron bij de inauguratie van het Olympisch Dorp, ten noorden van Parijs. De president werd er rondgeleid langs alle nieuwe gebouwen waar straks de sporters worden gehuisvest. Het dorp ligt langs de oevers van de Seine.

De rivier wordt tijdens de Spelen gebruikt voor zwemcompetities. Daar was de laatste tijd veel over te doen, omdat het water te vervuild zou zijn. Dat is niet nieuw: het is al sinds 1923 verboden om in de rivier te zwemmen. Volgens Macron is dat straks verleden tijd en kan er na de Spelen veilig in worden gezwommen.

"Deze Olympische Spelen laten ook iets na voor de Parijzenaars", zei hij. De rivier zal niet meer dezelfde zijn, er wordt enorm in geïnvesteerd. Dat is geweldig."

Vervolgens vroeg een journalist hem of hij zelf ook het water in zal gaan. "Jazeker!", zei de president met een brede glimlach. "Ik ga er in. Maar ik ga u geen datum geven, want straks komt u nog kijken."

Zo ziet het nieuwe dorp eruit:

Vorig jaar werd er verschillende keren proefgezwommen in de Seine, als test voor de olympische competities. Twee keer moest dat geannuleerd worden omdat de rivier te vervuild bleek. Bij grote regenval kan de riolering van Parijs het water niet aan en wordt er vanuit het riool geloosd in de Seine. Daardoor komt onder meer de e-coli-bacterie, uit menselijke ontlasting, in het water.

Voor de Olympische Spelen is een enorme schoonmaakoperatie op touw gezet die ongeveer anderhalf miljard euro kost. Zo worden er nieuwe reinigingsinstallaties in gebruik genomen en wordt de afvoer van rioolwater verbeterd. Het organisatiecomité van de Spelen zegt dat de benodigde werkzaamheden op tijd klaar zijn en dat de watersporten dan zoals gepland door kunnen gaan.

De Olympische Spelen in Parijs beginnen over vijf maanden. De afgelopen jaren werd aan de rand van de hoofdstad het Olympisch Dorp gebouwd. Er worden straks 14.500 atleten en medewerkers ondergebracht. Macron complimenteerde bij zijn bezoek aan het dorp de bouwers en het Olympisch Comité. "Alle beloftes zijn nagekomen. Het dorp is op tijd af en de bouw bleef binnen het vastgestelde budget."

Duurzaam dorp

Het Olympisch Dorp zou ook een voorbeeld zijn van 'ecologisch verantwoord bouwen. Er zijn 9.000 bomen geplant en groene dakterrassen en zonnepanelen aangelegd. Er is veel gebouwd met hout en andere natuurlijke materialen, de elektriciteit is 100 procent duurzaam, en de CO2-uitstoot is aanzienlijk lager dan gemiddeld. "Deze woningen zijn zonder airconditioning bestand tegen de klimaatomstandigheden van 2050", aldus Macron.

De agent die in 2021 de 33-jarige Britse Sarah Everard vermoordde had nooit in dienst mogen treden bij de Britse politie. Het overheidsonderzoek naar de moordenaar Wayne Couzens is afgerond. Het rapport concludeert dat drie politiekorpsen hadden moeten zien dat hij totaal ongeschikt was om agent te zijn.

Couzens heeft volgens de onderzoekers een extreem en alarmerend verleden. Twintig jaar voor de moord werd hij al eens beschuldigd van zwaar seksueel misbruik van een tiener. Hij zou ook een fan zijn geweest van gewelddadige pornografie en dat regelmatig hebben gedeeld in WhatsAppgroepen met andere agenten van de Londense politie. Die signalen zijn volgens de onderzoekers genegeerd door de korpsen waar Couzens voor werkte.

Uit het onderzoek naar Couzens blijkt dat hij ook beschuldigd werd werd van een hele reeks zedendelicten. Er zouden volgens het onderzoek nog meer slachtoffers kunnen zijn.

Ontvoerd en vermoord

Sarah Everard verdween in maart 2021 tijdens de coronapandemie na een avond bij een vriendin. Toen ze door de straten van Londen terug naar huis liep werd ze door Couzens aangesproken, die toen niet aan het werk was. Hij gebruikte zijn politiekaart om haar te stoppen en maakte haar wijs dat ze de lockdownregels had overtreden.

Couzens dwong Everard in zijn huurauto te stappen en nam haar mee naar een bos in Kent, in het zuidoosten van Engeland. Daar verkrachtte hij haar en wurgde hij haar met zijn riem. Een week later werd het lichaam van Everard gevonden.

De ontvoering en moord schokte het Verenigd Koninkrijk. De hardhandige beëindiging van een wake voor Everard, volgens de autoriteiten vanwege de coronaregels, kwam de politie op nog meer kritiek te staan.

Couzens bekende schuld en werd veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, maar alle drie de politiekorpsen waar hij voor werkte hadden moeten en kunnen weten dat hij totaal ongeschikt was als politieagent.

De familie van Everard zegt in een reactie dat ze vermoord kon worden omdat ze dacht dat hij een agent was. "Ze zou nooit in de auto van een vreemde zijn gestapt."

De onderzoekers pleiten voor een grootschalige reorganisatie. "Zonder een radicale aanpak van de werkwijze en cultuur bij de Londense politie is de kans groot dat een volgende Couzens opnieuw zijn gang kan gaan."

Het Europees Parlement heeft ingestemd met de instelling van Europese regels voor verhuurplatforms. De wet verplicht platforms als Airbnb en Booking.com gegevens over verhuurders te delen met onder meer gemeenten.

Ze moeten elke maand melden hoeveel nachten een huis of appartement verhuurd is en aan hoeveel personen. Nederland en andere lidstaten moeten daarvoor een digitaal loket openen.

De nieuwe Europese wet geeft steden en andere overheden de mogelijkheid om sneller op te treden als verhuurders zich niet aan de regels houden. Ze kunnen platforms bijvoorbeeld verplichten om advertenties te verwijderen.

"Steden hebben last van de wildgroei aan illegale vakantieverhuur, met overlast en stijgende huizenprijzen als gevolg", zegt Europarlementariër Kim van Sparrentak (GroenLinks). "Met deze wet zorgen we ervoor dat steden hun lokale regels voor vakantieverhuur beter kunnen handhaven, zodat er meer woningen voor bewoners beschikbaar blijven."

De wet is nu definitief aangenomen, over twee jaar treden de regels in werking.

Mogen varkens zo dicht op elkaar gehouden worden dat ze elkaars staart afbijten? Mogen geiten worden onthoornd en kippen de hele dag binnen worden gehouden? Dit soort vragen over dierenwelzijn in de veehouderij stond vandaag centraal in een rondetafelgesprek van Tweede Kamerleden met deskundigen en belanghebbenden

Dierenrechtenorganisaties en groene boeren hielden een warm pleidooi voor nieuwe regels voor het houden van dieren die op 1 juli in moeten gaan. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en landbouworganisatie LTO kwamen juist uitleggen waarom het geen goed plan is.

Natuurlijk gedrag

De nieuwe regels komen voort uit een amendement van de Partij voor de Dieren, dat de Tweede Kamer in 2021 aannam. Daarin staat dat dieren gehouden moeten worden op een manier die ruimte laat voor hun natuurlijke gedrag. Ze moeten bijvoorbeeld voldoende bewegingsruimte hebben en daglicht kunnen zien.

Ook mogen lichaamsdelen niet meer afgebrand of afgesneden worden, om ze dicht op elkaar te kunnen houden. Nu worden varkensstaarten bijvoorbeeld nog afgebrand om te voorkomen dat de dieren erin bijten. Dat zou niet nodig zijn als er meer ruimte was. Het dier moet centraal staan, benadrukt fractievoorzitter Esther Ouwehand in de Tweede Kamer, en niet de veehouderij.

Buikpijn

Jeanette van de Ven van de landbouworganisatie LTO zei met buikpijn bij het gesprek te zitten. "We zijn niet tegen dierenwelzijn, maar we hebben tijd en ruimte nodig om die stappen te zetten. " Volgens Van de Ven wordt er steeds iets nieuws gevraagd van boeren en gebeurt er bovendien al veel op het gebied van dierenwelzijn. Ze is bang dat boeren te maken krijgen met onduidelijkheid, regels die veel geld kosten en een ongelijk speelveld ten opzichte van andere landen.

Ze roept de politiek op om in ieder geval te voorkomen dat de wetswijziging ongewijzigd ingaat op 1 juli, omdat boeren anders te maken kunnen krijgen met rechtszaken. Aangezien de wetswijziging niet erg concreet is, zou de rechter dan moeten beslissen wat dierwaardig is, hoeveel ruimte dieren nodig hebben bijvoorbeeld. Zij vindt in ieder geval minister Adema aan haar zijde bij die zorg. Die noemde de wijziging eerder niet concreet genoeg en niet handhaafbaar.

Nieuw voorstel

De minister stelde voor om met belangenpartijen afspraken te maken over alternatieven. Omdat dat niet is gelukt, komt hij zelf een wijziging van de nieuwe regels waarover de nieuwe Kamer maandag gaat debatteren. Als de Kamer niet met Adema's voorstel instemt, gaat de door de Partij voor de Dieren voorgestelde wijziging gewoon op 1 juli door.

Sandra Beuving van de Dierencoalitie pleitte voor het vasthouden aan het amendement van de Partij voor de Dieren, omdat ze vindt dat dierenwelzijn wettelijk goed vastgelegd moet worden: dat is volgens haar nodig om dieren een waardig leven te geven.

Volgens haar kan een concrete invulling ook nog prima bij het amendement gevoegd worden. Zij stelt voor om boeren daarbij tegemoet te komen door ze voldoende tijd te bieden, maar zegt dat het belangrijk is dat de stip op de horizon blijft staan. "Maandag is een hele spannende dag, dat kan een historische dag worden voor dierwaardige veehouderij", aldus Beuving.

'Lege huls'

Ook wetenschappers die aan het woord komen, twijfelen aan het voorstel van Adema: het zou tot nu toe nog niet concreet genoeg voorzien in de wetswijziging die de Partij voor de Dieren deed. Kamerleden noemen het zelfs een "lege huls".

De Dierenbescherming is niet tegen het plan van Adema, maar benadrukt dat zo'n transitie een zaak is van de hele samenleving en niet alleen voor veehouders. Marktpartijen zoals supermarkten, overheid en consumenten moeten ook water bij de wijn doen, zegt de organisatie.

Maandag staat de Kamer voor een dilemma: kiest het voor een wetswijziging die volgens de minister, de sector en uitvoeringsorganisaties niet uitvoerbaar is of kiest het voor een voorstel van de minister die volgens dierenrechtenorganisaties en wetenschappers niet voldoet aan een wetswijziging die is aangenomen door de Eerste én Tweede Kamer? Of komt de Kamer zelf nog met eigen nieuwe voorstellen?

Wat er precies gebeurt blijft waarschijnlijk spannend tot ruim een week later, bij de stemmingen.

Van een klein scheurtje in de muur tot een volledig onbewoonbaar huis. Ruim 400.000 gebouwen in Nederland hebben verzakkingsschade en zonder maatregelen kan dat aantal verdubbelen. Gevoelens van onveiligheid en geldzorgen onder woningeigenaren kunnen op termijn leiden tot sterke maatschappelijke onrust en een "funderingscrisis".

Dat staat in een advies van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli), een onafhankelijk adviesorgaan dat aanbevelingen doet voor nieuw beleid. De raad pleit voor een nationale aanpak om de funderingsproblemen aan te pakken. Volgens de raad is er voor die aanpak in totaal ruim 12 miljard euro nodig.

Ingrijpend

De raad doet meerdere adviezen die samen zo'n nationale aanpak kunnen vormen. Allereerst moeten huiseigenaren, die vaak geen weet hebben van de staat van de pijlers onder hun woning, toegang krijgen tot betrouwbare informatie over hun fundering.

"Ons woningmarktsysteem werkt op dit punt niet", zegt commissievoorzitter Jantine Kriens. "Het zou normaal moeten zijn dat de staat van een fundering in de huizenprijs terechtkomt. Maar het is onder de grond, je ziet het niet. En dus gebeurt het niet."

Ze pleit voor een funderingsdatabase met daarin over elk gebouw informatie over eventuele schade. "Die moet in 2029 beschikbaar zijn", aldus Kriens. Gebouweigenaren die vervolgens onderzoek willen laten doen naar hun fundering moeten 90 procent van die kosten, die kunnen oplopen tot 6000 euro, gecompenseerd krijgen, adviseert de raad.

Komen er funderingsproblemen aan het licht, dan moeten eigenaren van alle kanten hulp krijgen om die schade te herstellen. Er zou een landelijk loket moeten komen waar eigenaren en bewoners terecht kunnen met vragen over funderingsschade. En de raad pleit voor een fonds dat tot 30 procent van de herstelwerkzaamheden financiert, tot een maximum van 40.000 euro.

Volgens Kriens is die bijdrage voor huizeneigenaren belangrijk. "We hebben gezien dat dit niet alleen een financieel of technisch probleem is. Het grijpt diep in in de levens van mensen." De kosten voor herstel kunnen oplopen tot meer dan 100.000 euro. Die hoge kosten en de bijbehorende rompslomp leiden bij betrokkenen tot zorgen en stress.

Het is wel de vraag of een compensatie van 30 procent van de herstelkosten genoeg is. Dat is volgens het adviesorgaan, dat een hoger percentage gerechtvaardigd zou vinden, ook een politieke vraag. "Gelet op de juridische verantwoordelijkheid van de eigenaar vinden wij het billijk dat deze ook in de overgangsfase tenminste de helft van de kosten draagt."

Problemen nemen al jaren toe

Het onafhankelijke advies volgt op een verzoek van demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken. Die gaf vorig jaar aan te willen komen "tot een nationale aanpak van funderingsschade die uitvoerbaar en rechtvaardig is". "Het eerlijke verhaal is dat we weten dat het een groot probleem is", zei hij in oktober.

Het risico op funderingsproblemen neemt in Nederland al jaren toe. De problemen komen vooral voor bij gebouwen die op klei en veengrond staan. Die ondergrond kan gaan bewegen als het waterpeil te laag komt te staan. Door klimaatverandering en de steeds drogere zomers is dat de laatste jaren steeds vaker het geval.

Nieuwsuur bezocht eind vorig jaar het Gelderse Buren, een stad gebouwd op kleigrond. Nicole Schakenraad woont daar al 25 jaar en zag niet eerder zoveel scheuren in haar huis:

Maar er zijn ook andere oorzaken voor schade aan de fundering, zoals bacteriële aantasting, werkzaamheden in de omgeving van een gebouw, veroudering of fouten in de constructie. Eén duidelijke oorzaak is in de praktijk bijna nooit aan te wijzen. Dat zorgt ervoor dat huiseigenaren die via juridische procedures de schadekosten willen verhalen vaak bakzeil halen.

Frustratie daarover, plus de hoge kosten voor het herstel, maken dat eigenaren de werkzaamheden op de lange baan schuiven, waarschuwen de onderzoekers. "Op verschillende plekken in Nederland is nu al te zien dat dit kan leiden tot een stapeling van problemen, met ernstige gevolgen voor de leefbaarheid en de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad."

Volgens Kriens is het belangrijk dat een nieuw kabinet niet te lang wacht met een aanpak. Liefst wordt er dit jaar al een begin gemaakt. "Realiseer je: deze aanpak is een poging om de kosten te beheersen. Als je niks doet, dan schatten we de potentiële schade voor eigenaren op 54 miljard euro."

Het arbeidsongeschiktheidsstelsel is te complex voor bijna alle mensen die ermee te maken hebben. Dat is de belangrijkste conclusie van de Onafhankelijke commissie arbeidsongeschiktheidsstelsel (Octas), die in opdracht van demissionair minister Van Gennip van Sociale Zaken het arbeidsongeschiktheidsstelsel onder de loep nam.

"Wij zijn geschrokken van de complexiteit van het stelsel en de groepen die tussen wal en schip geraken", zegt commissievoorzitter Roos Vermeij. Die complexiteit heeft volgens haar grote gevolgen. "Je ziet dat mensen in het proces van arbeidsongeschikt zijn in een doolhof verdwaald raken en misschien nog wel zieker worden. Dat is niet wat we met z'n allen moeten willen."

Ook zijn er mensen die geen uitkering krijgen of een lagere uitkering ontvangen dan waar ze recht op hebben. Een ander gevolg van de huidige regels is dat mensen blijven zitten in plaats van weer actief te worden op de arbeidsmarkt. "Het systeem werkt verlammend", zegt Vermeij. "Mensen overzien het niet en zijn bang dat ze hun uitkering verliezen als ze weer actief worden."

Drie voorstellen

Octas doet daarom drie verschillende voorstellen om het stelsel om te gooien. "Wij vinden dat mensen moeten kunnen begrijpen wat hun rechten zijn, wat hun plichten zijn en wat hun perspectief is", zegt Vermeij.

Eerste optie: versimpelen

De eerste optie is om het huidige stelsel te verbeteren. Dat houdt volgens Octas in: versimpelen én meer mensen ervoor in aanmerking laten komen. Een belangrijke stap om het stelsel minder complex te maken is volgens Octas één WIA-uitkering voor iedereen, of je nou volledig of gedeeltelijk bent afgekeurd. Nu zijn er nog verschillende regelingen, met verschillende voorwaarden en uitkeringen die allemaal onder de WIA vallen.

Daarnaast oppert de commissie een regeling voor zelfstandigen en een lagere drempel voor een WIA-uitkering. Nu ligt die drempel bij 35 procent arbeidsongeschiktheid. Dat zou 25 procent moeten worden. Vooral mensen die eerder een flexibel contract hadden met een laag inkomen hebben baat bij deze maatregelen, zegt de commissie.

Deze voorstellen leiden wel tot hogere kosten voor de staat. Jaarlijks kan dat gaan om een bedrag van tussen de 1 en 2 miljard euro.

Tweede optie: volledig nieuw stelsel

Als tweede optie stelt de commissie een volledig nieuw stelsel voor, waarin de focus de eerste jaren meer op re-integratie ligt. In die variant ligt de nadruk op wat mensen wél kunnen, in plaats van wat ze niet kunnen.

Octas schetst een werkwijze waar de eerste drie tot vijf jaar meer gekeken wordt naar de mogelijkheden van re-integratie, met een uitkering van 70 procent van het oude loon.

Op deze manier wordt voorkomen dat iemand snel het label arbeidsongeschikt krijgt én dat er financiële zorgen ontstaan. Pas na de periode van drie tot vijf jaar volgt de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling.

Derde variant: iedere werkende gelijk

Als derde variant ziet Octas een stelsel waarbij iedereen, of je nou in vaste dienst bent of zzp'er, gelijk wordt behandeld. Het idee is een basisverzekering waarbij de overheid een minimumuitkering garandeert voor alle werkenden. De uitkering wordt vervolgens (verplicht) aangevuld via een premie die werkgevers betalen.

Omdat steeds meer werkenden wisselen tussen een vast dienstverband en zzp'en of verschillende contractvormen naast elkaar hebben, past dit stelsel volgens de commissie beter bij de huidige arbeidsmarkt.

Hoe dan ook is er wat betreft complexiteit veel winst te behalen door uit te gaan van het perspectief van mensen, zegt Vermeij. "Complexiteit is vaak een uiting van regeldrift en doelmatigheidsdwang."

In een reactie zegt demissionair minister Van Gennip dat het stelsel complex en verlammend is. "Dat kunnen we niet accepteren. De oplossingen zijn heel goed, en verrassend." Het duurt volgens haar zo'n zes maanden om alle opties goed te bekijken. Ze gaat alles klaarzetten zodat het nieuwe kabinet er direct mee aan de slag kan.

Joost Klein heeft zijn nummer Europapa gepresenteerd waarmee hij in mei namens Nederland meedoet aan het Eurovisie Songfestival in het Zweedse Malmö. De 26-jarige Leeuwarder presenteerde zijn nummer in een speciale uitzending met Arjen Lubach op NPO 1.

Beluister (en bekijk) hier het nummer:

Europapa is volgens Klein een eerbetoon en brief aan zijn overleden vader. "Die leerde mij dat grenzen zijn bedacht door mensen en dat je de wereld dus zelf ook kunt bedenken."

Hij noemt het een heel Nederlands nummer met een typisch Nederlands geluid. DJ Paul Elstak heeft meegewerkt aan het lied evenals de rapper Donnie. Het nummer bevat volgens Klein veel "90's met een eigentijdse blik".

Dit zegt Joost Klein nog meer over zijn nummer:

Op 7 en 9 mei zijn de halve finales. Joost Klein doet mee aan de tweede halve finale. Op 11 mei is de finale.

De Zweedse Loreen won het songfestival vorig jaar met het nummer Tattoo. Daardoor is Zweden nu gastland en al verzekerd van een plek in de finale. Ook Italië, Frankrijk, Duitsland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben al een ticket voor de finale vanwege hun financiële steun aan het festival.

In vier tunnels in Amsterdam werd gistermiddag een proef gehouden om te kijken of fietsers zich veiliger kunnen voelen. De tunnels worden als onprettig ervaren, bleek eerder uit een enquête van de gemeente. Aanpassingen in geur, licht, geluid en gevoel zouden kunnen bijdragen aan een fijnere fietservaring.

Althans, dat is de hypothese van mobiliteitsbureau Goudappel, dat als winnaar uit de bus kwam bij een zoektocht naar het slimste idee om fietsers zich veiliger te laten voelen. De zoektocht was in opdracht van de gemeente Amsterdam en Vervoerregio Amsterdam.

Briesje

In elk van de vier tunnels in het stadsdeel Noord stond een ander zintuig centraal, schrijft AT5. Vogelgeluiden voor horen, kleurrijke verlichting voor zien, een ventilator die een briesje in de rug geeft voor voelen en een sinaasappelgeur voor reuk.

Dat laatste kwam niet bij iedereen binnen. "Ik dacht dat het een schoonmaaklucht was", zegt een voorbijganger. "Maar dat bleek sinaasappel te zijn." Twee jongens hadden niets in de gaten. "Ik rook niks, gewoon lucht", zegt een van hen tegen de Amsterdamse nieuwszender.

Mensen vermijden tunnels vaak, ziet projectleider Pepijn Verpaalen. "Als je een korte tunnel net wat veiliger kunt maken, zal dat er misschien voor zorgen dat mensen hem vaker nemen of vaker gaan fietsen. Dat is wat we met elkaar willen bereiken."

Veiligheidsgevoel

Aan het einde van iedere tunnel werd fietsers gevraagd een enquête in te vullen. Zo wordt bepaald welke effecten de aanpassingen hebben op het veiligheidsgevoel van de fietsers. De gemeente en de Vervoerregio Amsterdam nemen de uitkomsten mee bij het verbeteren van fietstunnels.

Supermarktconcern Jumbo heeft een pittig jaar achter de rug. Het bedrijf zag de winst enorm teruglopen. Deze was afgelopen jaar 22 miljoen euro, een daling van ruim 70 procent in vergelijking met 2022.

Het bedrijf benadrukt te maken te hebben met allerlei gestegen kosten, zoals "fors gestegen loonkosten", hogere kosten voor huur, energie en investeringen voor verduurzaming. Ook heeft het bedrijf net als een jaar eerder marktaandeel ingeleverd. "Dat tij moeten we keren."

De familie Van Eerd, de eigenaar van Jumbo, heeft besloten af te zien van dividenduitkering, "gezien de uitdagende marktomstandigheden en de daarmee gepaard gaande druk op het resultaat van Jumbo."

Winkeldiefstallen hebben grote impact

Begin dit jaar meldde het bedrijf te maken te hebben met veel diefstal. Dat kost de supermarktketen 100 miljoen euro. "We hebben dus meer diefstal dan dat we winst maken. En dat is niet gezond", zei bestuursvoorzitter Ton van Veen toen. Het bedrijf kondigde aan maatregelen te nemen. Jumbo experimenteert inmiddels met de inzet van slimme camera's.

Het bestuur van Jumbo heeft een roerige periode achter de rug. Topman Frits van Eerd werd in september 2022 aangehouden in een witwasonderzoek. Hij stopte daarna, in eerste instantie tijdelijk, als bestuursvoorzitter. In maart 2023 werd zijn vertrek definitief. Hij droeg het stokje over aan Van Veen, die financieel topman was.

In het verslag zegt het bedrijf dat 2023 in het teken stond van "transitie". Naar eigen zeggen leerde een "grondige zelfanalyse" dat de supermarktketen "minder onderscheidend was dan in de vele jaren daarvoor".

België en La Place

De omzet kwam uit op 11 miljard euro, iets hoger dan een jaar eerder. Verreweg de belangrijkste inkomstenbron zijn de Nederlandse supermarkten; de vestigingen in België leveren naar verhouding een stuk minder op. Restaurantketen La Place, sinds 2016 in handen van het bedrijf, leverde 134 miljoen euro op. De omzet bij zowel Jumbo België als bij La Place groeit wel.

Ondanks de omzetgroei gaat Jumbo flink minder nieuwe filialen bij de zuiderburen openen. Wilde het bedrijf eerder nog honderd winkels erbij in 2025, nu is het doel "circa vijftig" filialen. Wat La Place betreft is het "strategisch belang heroverwogen" en is de keten "meer op afstand" gezet. De merkwaarde is daardoor gedaald met bijna 15 miljoen euro.

Het AD mag toch een artikel publiceren op basis van de opnames door Peter R. de Vries die de krant in handen heeft gekregen. De rechter verbood het artikel in eerste instantie nog helemaal, maar het gerechtshof vindt in hoger beroep dat het schrappen van een enkele naam voldoende is.

De krant publiceerde begin dit jaar een artikel gebaseerd op opnames die waarschijnlijk door De Vries waren gemaakt. Daarin was te horen hoe talkshowpresentator Khalid Kasem tijdens zijn werk als advocaat door De Vries werd beticht van omkoping van een ambtenaar. Kasem verdween na publicatie van het artikel van de buis.

De krant gaf toe dat de opnames mogelijk illegaal waren verkregen. De bron, die zichzelf De Drie Musketiers noemde, had ze mogelijk niet op rechtmatige wijze verkregen. De hoofdredactie vond echter het maatschappelijk belang van publicatie zwaarder wegen.

Levensgevaarlijk

Toen de krant nog een tweede artikel op basis van het materiaal wilde uitbrengen, stapte De Vries' zoon Royce naar de rechter. Op basis van het conceptartikel dat de krant hem had voorgelegd om weerwoord te geven, vreesde hij dat zijn leven in gevaar zou komen bij publicatie.

De rechter ging daarin mee en legde het AD een publicatieverbod op. Daarnaast verbood de rechter alle partijen om zelfs maar over de zaak te praten, om te voorkomen dat er meer details bekend zouden worden. Ook het vonnis werd daarom niet openbaar.

'Ongerechtvaardigde inperking persvrijheid'

Het AD sprak van een persbreidel en ging in hoger beroep. Ook de Nederlandse Vereniging van Journalisten vreesde dat persvrijheid in het geding was en de uitspraak een afschrikwekkend effect zou hebben op media.

Het gerechtshof in Amsterdam oordeelt nu dat maar één aspect van het artikel ernstige gevolgen kan hebben voor Royce de Vries. Dat moet de krant schrappen voor publicatie. "Het hof acht een verbod om deze gegevens te publiceren proportioneel", schrijven de rechters nu.

"Het AD wordt hiermee niet wezenlijk beperkt in haar recht om te publiceren over de mogelijke misstand die zij aan de kaak wenst te stellen." Dat geldt volgens het hof zelfs voor opnames van vertrouwelijke gesprekken die waarschijnlijk gestolen zijn.

Bovendien, "er bestaat onvoldoende concrete vrees dat de betrokkenen als gevolg van de voorgenomen publicatie boven op reeds bestaande risico's extra risico zullen lopen", vervolgt het hof in de uitspraak. Het algemene verbod van de lagere rechter om gebruik te maken van de opnames noemt het hof "een ongerechtvaardigde inperking van de persvrijheid van DPG".

'Erkenning voor zorgvuldigheid'

"Ik ben zeer tevreden over de uitspraak zegt AD-hoofdredacteur Rennie Rijpma tegen Nieuwsuur. Het Hof geeft met de uitspraak erkenning aan de "zorgvuldigheid" waarop we ons werk hebben gedaan zegt ze. "De belangen zijn afgewogen in het voordeel van persvrijheid."

Over het aspect in het artikel dat de krant moet schrappen, zegt Rijpma: "Daar kunnen we prima mee leven. Het was niet het hoofdbestanddeel voor het artikel."

Thomas Bruning, de algemeen secretaris van de Nederlandse Vereniging van Journalisten, is "zeer verheugd" over de uitspraak, zegt hij tegen Nieuwsuur. "Het signaal is afgegeven dat persvrijheid echt een heel belangrijk goed is. En dat dit niet zomaar toe naar de toekomst toe kan worden beperkt."

Bruning noemt de uitspraak die eerder door de rechter werd gedaan "onverantwoord beperkend" voor het werk van journalisten. "Het was ons erom te doen dat er een publicatieverbod was afgekondigd wat ontzettend ruim en breed was."

Het publicatieverbod had een ontmoedigend effect op de beroepsgroep volgens Bruning. "Dat is echt rigoureus van tafel gehaald door het hof en teruggebracht tot een reële afweging van belangen."

Teleurgesteld

"Ik ben opgekomen voor vertrouwelijke geheimhoudersinformatie die afkomstig is van mijn vader", zegt De Vries. "Daarin heb ik mij erg gesteund gevoeld door de Deken."

De Vries zegt zegt in reactie op de uitspraak van het hof dat de veiligheid van mensen in het geding is. "Het is teleurstellend dat dit belang in hoger beroep slechts beperkt is onderkend."

Het is nog niet duidelijk wanneer AD het artikel gaat publiceren.

De Nederlandse Kansspelautoriteit (Ksa) heeft een boete van bijna 20 miljoen euro opgelegd aan gokbedrijf Gammix, de hoogste boete ooit. De op Malta gevestigde onderneming biedt Nederlanders kansspelen aan via websites zonder de juiste vergunning te hebben.

"We zien dat illegale aanbieders vaak weinig aandacht hebben voor de speler en zich niet aan hun zorgplicht houden", zegt voorzitter René Jansen van de Ksa over de boete. "Ook bij deze aanbieder zien we dat: zo was er geen duidelijke leeftijdscontrole. Dat is enorm schadelijk."

Bij de berekening van de boete heeft de Ksa gekeken hoeveel inkomsten het bedrijf naar schatting uit Nederland had. Daarnaast waren er verzwarende omstandigheden, zoals het ontbreken van die leeftijdscontrole en het aanzetten tot onmatig spelen met mogelijkheden als autoplay, waarbij de speler niet telkens hoeft in te zetten maar automatisch blijft meespelen.

Eerder in de fout

Gammix heeft meerdere websites opgezet om te gokken, waar tegen betaling spellen gespeeld kunnen worden. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld pokeren, roulette spelen of spelen op digitale fruitmachines.

In 2022 had de Ksa Gammix ook al eens gedreigd met een dwangsom van bijna 4,5 miljoen euro. Toen het bedrijf een jaar later nog geen verbetering toonde, is de Ksa begonnen die te innen. Het bedrijf heeft daar bezwaar tegen aangetekend.

De Kansspelautoriteit deelde oktober vorig jaar eveneens hoge boetes uit. Toen kregen de Maltese bedrijven Goldwin LTD en MKC Limited boetes van 6,7 miljoen en 900.000 euro voor dezelfde overtreding waar Gammix nu voor is beboet.

Strengere regels op komst

Online gokken werd in oktober 2021 gelegaliseerd om de markt te kunnen reguleren, afspraken te kunnen maken over nazorg en te voorkomen dat gokkers op schimmige websites in buitenland terecht bleven komen.

Inmiddels zijn aan 27 bedrijven vergunningen uitgegeven om hier online gokken mogelijk te maken. Wie zo'n vergunning niet heeft, moet Nederlanders weren door bijvoorbeeld een ip-blokkade.

Omdat er ondanks de nieuwe regels toch nog veel gokkers in de problemen komen, drong de Tweede Kamer deze maand bij demissionair minister Weerwind aan op strengere regels. Zo moet er een speellimiet komen die voor alle bedrijven geldt, omdat gokkers anders tussen websites kunnen rouleren. Ook zouden bedrijven beter toezicht moeten houden om gokproblemen te voorkomen.

Bij het uitdelen van hulpgoederen in het noorden van de Gazastrook zijn vanochtend tientallen en mogelijk meer dan honderd mensen om het leven gekomen. De autoriteiten in de Gazastrook spreken van 104 doden, het Israëlische leger van tientallen. Over wat er is gebeurd, lopen de lezingen uiteen.

Palestijnse autoriteiten in Gaza en op de bezette Westelijke Jordaanoever zeggen dat het Israëlische leger de wachtende menigte bij Gaza-Stad onder vuur nam. Ook nieuwszender Al Jazeera meldt dat Israël begon met schieten.

Een verslaggever ter plaatse zegt dat Israëlische tanks na de eerste salvo's oprukten en over lichamen van dode en gewonde mensen walsten. Het Palestijnse ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt van een bloedbad.

Medewerkers van lokale ziekenhuizen zeggen tegen CNN dat tientallen doden bij hen zijn binnengebracht.

In de ziekenhuizen komen veel slachtoffers binnen:

Het Israëlische leger verklaarde aanvankelijk dat een gewelddadige menigte de vrachtwagens met hulp plunderde en dat daarbij tientallen mensen onder de voet werden gelopen.

In die verklaring spreekt het leger alleen over gewonden. In een later bericht stelt het Israëlische leger dat er tientallen mensen zijn omgekomen in de drukte.

Het leger plaatste daarbij deze beelden die dat zouden laten zien:

Later paste het leger de verklaring weer aan en zei het dat militairen waarschuwingsschoten hadden gelost nadat een menigte de vrachtwagens bestormde. Vervolgens zouden ze op de benen van de Palestijnen hebben geschoten, melden Israëlische media. Een eerste onderzoek van het Israëlische leger stelt dat slechts tien van de doden het gevolg zijn van Israëlisch vuur, de rest zou zijn veroorzaakt door de bestorming van de trucks met hulpgoederen.

Een woordvoerder van de Israëlische regering zegt tegen persbureau Reuters dat de doden zijn gevallen doordat Gazaanse vrachtwagenbestuurders op de menigte inreden. Daarbij vielen volgens hem tientallen doden. "Het is duidelijk een tragedie, maar we kennen de details nog niet."

Cijfers lopen uiteen

Cijfers over het aantal doden en gewonden lopen uiteen. CNN meldt op basis van hulporganisatie de Rode Halve Maan en bronnen bij de lokale ziekenhuizen in Gaza dat er zeker 53 mensen zijn omgekomen en 120 gewond zijn geraakt.

Het ministerie voor Volksgezondheid in Gaza, dat onder controle staat van Hamas, meldt 104 doden en 760 gewonden. Ziekenhuizen in het gebied, die nauwelijks nog kunnen draaien vanwege tekorten aan alles, kunnen de stroom gewonden volgens Al Jazeera niet aan.

Het noorden van de Gazastrook heeft de afgelopen maanden zwaar onder vuur gelegen en is op grote schaal verwoest. Het gebied is door het oorlogsgeweld ook afgesneden geraakt van de rest van Gaza. Juist deze week kwam er voor het eerst in een maand tijd weer een groot voedselkonvooi aan, meldt persbureau AP.

'Twee grensovergangen is niet genoeg'

Amerikaanse topambtenaren en hulporganisaties klagen dat Israël te weinig mogelijkheden biedt om hulpgoederen Gaza in te krijgen en dat dat bestormingen van vrachtwagens in de hand werkt.

"Het is overduidelijk dat twee grensovergangen niet genoeg zijn nu de situatie voor de Gazaanse burgers steeds slechter wordt", constateerde topvrouw Samantha Power van de Amerikaanse hulporganisatie USAID enkele uren voordat de doden vandaag vielen. Ze zei dat bij de grensovergang Kerem Shalom, tussen het zuiden van de Gazastrook en Israël.

"We bespreken nu met Israëlische ambtenaren de noodzaak om meer grensovergangen te openen, zodat er meer humanitaire hulp het gebied in kan", zei Power. "Dit is een zaak van leven en dood."

Bronnen binnen de Amerikaanse regering zeggen tegenover de Israëlische krant Haaretz dat Israëlische troepen regelmatig het vuur openen op Gazaanse politieauto's die de binnengekomen vrachtwagens met hulpgoederen begeleiden. Die agenten zouden vaak ten onrechte worden aangezien voor Hamas-strijders.

Door de Israëlische beschietingen en plunderingen door wanhopige Gazanen zijn er de afgelopen weken nauwelijks hulpgoederen aangekomen in Noord-Gaza. De VN waarschuwt al enige tijd voor een dreigende hongersnood in het gebied, waar de oorlog in oktober begon.

Het Openbaar Ministerie heeft acht jaar celstraf en tbs met dwangverpleging geëist tegen de man die vorig jaar een 79-jarige man en 74-jarige vrouw doodreed op de Maasboulevard in Rotterdam tijdens de Wereldhavendagen.

Op 2 september 2023 werd het stel uit Capelle aan den IJssel 's avonds laat aangereden terwijl ze overstaken bij groen licht. Volgens de rechter had de 37-jarige Mark G. die dag geblowd en "scheurde hij stomdronken" door de stad. Hij negeerde rode verkeerslichten, reed zo'n 80 tot 100 kilometer binnen de bebouwde kom en had bij de plek des onheils een snelheid van 111 kilometer per uur waar 50 kilometer is toegestaan.

Na het ongeluk werd de bestelbus van Mark G. enkele honderden meters verderop teruggevonden. De bestuurder zelf was ervandoor gegaan. Een dag later meldde G. zich bij de politie en bekende hij. Het OM eist ook een rijontzegging van tien jaar. Volgens de officier heeft G. zijn eigen belang boven dat van andere "onschuldige, kwetsbare verkeersdeelnemers" gesteld.

Nog een vergrijp

Familieleden van het stel uit Capelle aan den IJssel gebruikten hun spreekrecht. "Elke dag is een gevecht", zei de dochter van de vrouw. Een kleindochter vertelt over haar opa's verjaardag, een week voor zijn dood. "We zeiden: 'Je bent nog zo fit, je wordt makkelijk 100'. Maar dat kunnen we nu niet weten, of hij 100 zou worden, Mark. Door jou."

G. zegt zich niks te kunnen herinneren van de aanrijding. "Het was nooit mijn opzet deze mensen uit het leven te rukken", zegt hij. Waarom hij stomdronken in de auto stapte, weet hij ook niet meer. In een eerdere zitting heeft G. zijn excuus aangeboden. De man wordt ook nog verdacht van een ander ongeval op 26 september 2022. Ook daar zou hij zijn doorgereden, niemand raakte daarbij gewond.

Een hoofdinspecteur van de Brusselse federale politie zegt dat hij is vergiftigd. Er werd een hoge dosis amfetamine in zijn lichaam aangetroffen nadat hij zich agressief had gedragen in een café. Het Openbaar Ministerie van Brussel is een onderzoek gestart naar poging tot moord.

Eind januari werd de inspecteur opgepakt omdat hij samen met twee collega's overlast had veroorzaakt in een Brussels café. De agent zou een ober hebben geslagen nadat deze hem een "vuile Arabier" had genoemd. Ook zou hij lokale agenten hebben beledigd.

De hoofdinspecteur verzette zich bij zijn arrestatie. Hij viel op de grond, waarna hij bewusteloos raakte. Hij is geboeid naar het ziekenhuis gebracht. Daar bleek dat zijn blaas was gescheurd, en werd hij onmiddellijk geopereerd.

'Geen herinneringen'

Urine- en bloedonderzoek toonde aan dat er een hoge dosis amfetamine in zijn lichaam zat, schrijven Belgische kranten. De inspecteur zegt dat hij zich niets meer van het voorval kan herinneren. Zijn collega's klagen ook over gaten in hun herinnering. Twee anderen vertoonden ook - mildere - symptomen van een overdosis amfetamine.

De hoofdinspecteur doet onderzoek naar Qatargate, het schandaal waarbij de Golfstaat, en mogelijk ook Marokko, Europarlementariërs zouden hebben omgekocht om de besluitvorming in Brussel te beïnvloeden. Het is niet duidelijk of er een link is met de mogelijke vergiftiging.