Aggregator

Veel mensen werden vanochtend al wakker in een wit wintertafereel, vanavond is het in het noorden van het land opnieuw raak. Op sommige plekken is zo'n 5 centimeter sneeuw gevallen. De sneeuwval heeft ook tot ongelukken geleid.

Problemen waren er vooral in Groningen, Drenthe en Friesland. Op de N993 bij Ten Boer raakten twee auto's van de weg. Dat gebeurde op een paar honderd meter afstand van elkaar. Beide auto's belandden in de sloot.

Ook bij het Groningse Spijk gleed een auto een sloot in. Bij Froombosch reed een auto tegen een boom. Alle inzittenden bleven ongedeerd, net als in Emmen waar twee auto's op een besneeuwde weg tegen elkaar botsten.

Uit Friesland kwamen 's middags al meldingen van gladde wegen. Zo belandde in Grou een auto op zijn kop in de sloot.

150.000 kilo zout

Het KNMI heeft code geel afgekondigd in het noorden van Nederland, vanwege gladheid door sneeuwresten. Die waarschuwing geldt in Drenthe en Groningen tot middernacht. Rijkswaterstaat meldt op een speciale strooiwebsite dat er vanavond in een paar uur zo'n 150.000 kilo zout is gestrooid op de Nederlandse wegen.

Inmiddels sneeuwt het niet meer. Vannacht gaat het niet meer vriezen en lopen de temperaturen geleidelijk op. De komende dagen wordt er geen sneeuw meer verwacht.

The BBC wanted to show everyone how a computer might be used in schools. A program aired in 1979 asks, “Will Computers Revolutionise Education?” There’s vintage hardware and an appearance …read more

Europese landen hebben in Genève een tegenvoorstel gedaan voor het 28-puntenplan van de Amerikaanse president Trump om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. In de Zwitserse stad zijn Amerikaanse, Oekraïense en Europese delegaties bij elkaar om het deze week gepresenteerde plan van Trump te bespreken.

Het tegenvoorstel is gepubliceerd door Reuters en komt volgens het persbureau uit de koker van het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland. Het is gebaseerd op het Amerikaanse plan, maar punt voor punt zijn wijzigingen aangebracht of is voorgesteld om zaken te schrappen.

Verschillen

De voornaamste verschillen tussen de twee plannen gaan over de voorgestelde beperkingen van de aantallen Oekraïense strijdkrachten en het opgeven van grondgebied.

Zo staat in het Europese voorstel om het Oekraïense leger "in vredestijd" te beperken tot 800.000 militairen in plaats van een algemene beperking tot 600.000 militairen, zoals de VS voorstelt.

De Europeanen schrijven ook dat Oekraïne het door Rusland bezette grondgebied niet militair zal heroveren en dat onderhandelingen over het eventueel afstaan van grondgebied plaatsvinden met de "huidige gevechtslinie als uitgangspunt". De Amerikanen hebben in het 28-puntenplan staan dat bepaalde gebieden al vóór de onderhandelingen aan Rusland worden toegewezen.

Een ander belangrijk punt uit het Europese tegenvoorstel is dat Oekraïne veiligheidsgaranties van de VS krijgt. Er staat expliciet bij dat die in de geest van artikel 5 van het NAVO-verdrag moeten zijn. Dat artikel bepaalt dat elke militaire aanval op een NAVO-lidstaat een aanval op alle lidstaten is, en dat ze elkaar te hulp schieten.

Verder blijft het in het tegenvoorstel mogelijk dat Oekraïne lid wordt van de NAVO, als de lidstaten daarover eensgezind zijn (die consensus is er op dit moment niet). Het Amerikaanse punt dat "de NAVO niet verder wordt uitgebreid" is geschrapt. Ook is in het voorstel opgenomen dat er NAVO-troepen en -gevechtsvliegtuigen worden gestationeerd in Polen.

EU- en NAVO-correspondent Kysia Hekster:

"De Europeanen proberen Trump zo veel mogelijk tegemoet te komen met hun ideeën over een einde aan de oorlog in Oekraïne. Ze willen Trump niet tegen het hoofd stoten en boos maken. En dus lijken de voorstellen op het eerste gezicht op elkaar. Maar schijn bedriegt. Wie beter kijkt, ziet dat het Europese plan veel gunstiger is voor Oekraïne.

De EU en het VK trekken drie duidelijke rode lijnen. Grenzen mogen niet met geweld worden verlegd. Ook mogen er geen beperkingen komen voor het Oekraïense leger waardoor het land kwetsbaar is voor toekomstige aanvallen, want daarmee komt de hele Europese veiligheid in gevaar. Tot slot moet de EU een centrale rol spelen bij het veiligstellen van de vrede in Oekraïne.

Dit zijn punten die de EU al langer naar voren brengt, en die in het Europese 28-puntenplan centraal staan. Het is onder hoge druk tot stand gekomen, na haastig ingelast crisisoverleg.

De schok over het Amerikaanse 28-puntenplan was groot. Het wordt gezien als capitulatie voor Oekraïne en een cadeau voor de Russische president Poetin. Europese leiders werden erdoor overvallen, niet voor de eerste keer. Ze weten inmiddels ook dat het belangrijk is om kalm te blijven en tijd te rekken in de hoop Trump weer in het Europese en Oekraïense kamp te krijgen. Maar de zorgen zijn groot of het dit keer zal lukken."

De Oekraïense delegatie in Genève liet aan het einde van de middag op een persconferentie weten dat er "heel productieve" eerste gesprekken zijn gevoerd met de andere delegaties. "Er wordt aan gewerkt om alle elementen uit het plan echt effectief te laten zijn bij het behalen van het belangrijkste doel voor ons volk: het eindelijk stoppen van het bloedvergieten en de oorlog", schreef de Oekraïense president Zelensky eerder vandaag op X.

Volgens de Amerikaanse buitenlandminister Rubio is er in Genève al veel vooruitgang geboekt. Hij stond op de persconferentie naast Zelensky's topadviseur Jermak en noemde het "waarschijnlijk de beste bijeenkomst tot nu toe" in de gesprekken over een einde aan de oorlog sinds de regering-Trump van start ging.

Later op de avond sprak Rubio nogmaals de pers toe. Volgens hem zijn de nog openstaande punten "niet onoverkomelijk". Vooral over de rol van de EU en de NAVO moet nog verder gesproken worden, zei hij. Hij benadrukte dat de Russen ook akkoord moeten gaan met het uiteindelijke voorstel.

Dankbaarheid

De Oekraïners bedankten de Amerikanen vanavond uitgebreid. Ook Zelensky deed dat op X. Eerder op de dag had president Trump het Oekraïense leiderschap een gebrek aan dankbaarheid verweten voor Washingtons steun tegen de Russische invasie.

We’ve probably all had a few conversations with people who hold eccentric scientific ideas, and most of the time they yield nothing more than frustration and perhaps a headache. In …read more

Vijftig van de schoolkinderen die deze week werden ontvoerd bij een katholieke kostschool in Nigeria zijn ontsnapt. Dat meldt een christelijke organisatie die verbonden is aan de kostschool.

Volgens de organisatie ontkwamen de kinderen vrijdag en zaterdag los van elkaar. Ze zijn weer bij hun families.

In totaal werden in de nacht van donderdag op vrijdag 303 kinderen tussen de 10 en 18 jaar oud en twaalf leraren ontvoerd door een gewapende groep mannen. Dat gebeurde op de katholieke St. Mary's school in Papiri. Dat is een plaats in de deelstaat Niger in het westen van Nigeria.

Het is ondanks de tientallen ontsnappingen nog niet duidelijk waar de slachtoffers worden vastgehouden. Er is vrees dat de ontvoerders hen hebben meegenomen de wildernis in. Volgens de Nigeriaanse autoriteiten worden er speciale teams ingezet om de resterende 253 kinderen en hun leraren te bevrijden. De verantwoordelijkheid voor de ontvoering is nog niet opgeëist.

De Nigeriaanse bevolking maakt zich zorgen over de ontvoerde kinderen en leraren:

In Nigeria komen ontvoeringen vaker voor. Kinderen en vrouwen zijn het vaakst slachtoffer, omdat die voor criminele organisaties het meeste losgeld opleveren. Deze ontvoering was de derde in de afgelopen week in Nigeria.

Eerder waarschuwde de overheid van de deelstaat Niger voor verhoogd risico op ontvoeringen. Zij zeiden dat scholen daarom dicht moesten blijven. De St. Mary's school ging toch open. Volgens de deelstaat "stelde de school de kinderen en het personeel bloot aan een vermijdbaar risico".

Braziliaanse autoriteiten hebben beelden gepubliceerd van de beschadigde elektronische enkelband van oud-president Bolsonaro. De 70-jarige Bolsonaro werd gisteren in opdracht van het hooggerechtshof door de federale politie aangehouden, omdat hij zou hebben willen vluchten.

Bolsonaro heeft volgens het hooggerechtshof geprobeerd zijn enkelband open te breken om zijn jarenlange celstraf te ontlopen. De ex-president werd in september veroordeeld tot een gevangenisstraf van 27 jaar voor een poging tot staatsgreep na de verloren presidentsverkiezingen in 2022.

Bolsonaro zit nu vast op het hoofdkwartier van de federale politie in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia. Zijn hechtenis is inmiddels verlengd. Sinds augustus had hij huisarrest.

Kijk hier naar beelden uit de vrijgegeven video:

In de vrijgegeven video is de beschadigde enkelband te zien, terwijl Bolsonaro aan een functionaris uitlegt dat hij uit nieuwsgierigheid een hete soldeerbout had gebruikt om de band open te breken.

Uit rechtbankdocumenten blijkt dat Bolsonaro aan de rechter heeft verklaard dat hij medicatie nam die hem paranoïde maakte. Hij zegt dat hij hallucineerde en toen zijn enkelband probeerde af te doen.

Rechter Alexandre de Moraes van het hooggerechtshof had een arrestatiebevel uitgevaardigd vanwege vermoedens dat Bolsonaro wilde vluchten tijdens een demonstratie bij zijn huis. Het protest was georganiseerd door een van de zoons van Bolsonaro. De kans bestond volgens De Moraes dat Bolsonaro naar de Amerikaanse ambassade zou vluchten, op een kwartier rijden van zijn huis.

Lula reageert

De huidige president van Brazilië, Lula, wilde tijdens de klimaattop in Belém niet inhoudelijk reageren op de aanhouding van zijn voorganger. Hij zei geen commentaar te geven op uitspraken van het hooggerechtshof. "Hij zal de straf uitzitten en iedereen weet wat hij gedaan heeft."

You know those old cliche that the younger generations have begun to cynically despise: “follow your dreams!” “You can be anything you put your mind to!” — well, perhaps they …read more

Israël heeft bij een luchtaanval op Beiroet een leider van Hezbollah gedood. De aanval was in een woonbuurt in een buitenwijk van de Libanese hoofdstad. Volgens het Libanese ministerie van Gezondheid waren er in totaal vijf doden en 28 gewonden.

Al Jazeera meldt dat er twee raketten werden afgevuurd op een drukke buurt. Meerdere gebouwen en auto's raakten beschadigd.

De aanval was gericht op de stafchef van de militante organisatie, Haitham Ali Tabatabai. Kort erna maakte het Israëlische leger zijn dood bekend en Hezbollah bevestigde dat enkele uren later. Een woordvoerder van de militante organisatie zei ook dat met de aanval van vandaag "een nieuwe rode lijn is overschreden".

Ali Tabatabai was de 'nummer twee' binnen Hezbollah. Die rol kreeg hij eind 2024, toen veel andere Hezbollah-leiders werden gedood. Eerder stond hij aan het hoofd van meerdere speciale eenheden.

Israël heeft in de afgelopen jaren al twee keer eerder geprobeerd Ali Tabatabai te doden. In de Verenigde Staten staat hij al sinds 2016 op een opsporingslijst. Er was een beloning van vijf miljoen dollar uitgeloofd voor informatie die naar hem zou leiden.

Wapenstilstand

Officieel geldt al een jaar een wapenstilstand tussen Israël en Hezbollah in Libanon. Israël voert nog bijna dagelijks aanvallen uit op het zuiden van Libanon. In de hoofdstad Beiroet waren al sinds juni geen aanvallen meer geweest.

Afgelopen week werd nog een Palestijns vluchtelingenkamp in Libanon gebombardeerd, waarbij dertien mensen werden gedood.

Bij het staakt-het-vuren is met Libanon afgesproken dat Hezbollah ontwapend zou worden. Israël claimt dat Hezbollah juist bezig is zich te herbewapenen. Volgens de Israëlische premier Netanyahu had de stafchef de leiding over "de opbouw en de herbewapening van de terreurorganisatie".

Twee huizen in Geldrop zijn beschadigd geraakt door brand. Het vuur brak rond 12.30 uur uit door nog onbekende oorzaak.

Het vuur ontstond in een van de woningen en sloeg over naar het huis ernaast. Alle bewoners konden op tijd naar buiten komen. Niemand raakte gewond.

Bij de brand kwam veel rook vrij:

De brandweer kwam met meerdere blusvoertuigen ter plaatse en kon voorkomen dat het vuur oversloeg naar een derde woning. Omroep Brabant schrijft dat een deel van een van de panden gesloopt moest worden om goed bij de brandhaard te kunnen.

Een woordvoerder van de brandweer zei rond 15.00 uur dat het vuur onder controle was. Wel wordt er nog nageblust.

Italië en Oostenrijk onderzoeken allebei of ze de Florentiner-diamant kunnen terugkrijgen. Meer dan honderd jaar was de eeuwenoude kunstschat kwijt, maar deze maand bleek die in een kluis in Canada te liggen. De voormalige keizerlijke familie Habsburg ziet de steen als privébezit, volgens Italië en Oostenrijk is het een schat van nationaal belang. Wie krijgt gelijk?

"Het gaat echt niet om kroonjuwelen, dit is privébezit!", zegt Karl Habsburg namens de familie. Hij haalde de Florentiner uit de wereld van complotten en mysterie door een familiegeheim te onthullen en bekend te maken dat de diamant in een kluis in Canada ligt.

De familie die aan het hoofd stond van de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie hield meer dan honderd jaar geheim dat de historische diamant nog bestaat en wil niets weten van eventuele claims. Habsburg zegt dat het juweel privébezit was, dat werd meegenomen door zijn grootmoeder, keizerin-weduwe Zita, toen ze in Canada in ballingschap ging. In een Oostenrijks televisie-interview met Habsburg houdt een journalist hem voor dat de redactie geen enkele historicus kon vinden die het eens is met die lezing.

Beroep op oude wetten

Met de publicatie van nieuwe foto's, getuigenissen en rapporten uit de kluis in Canada zien de juridische rechtsopvolgers van de dubbelmonarchie hun kans schoon. De Oostenrijkse vicekanselier Andreas Babler heeft juristen aan het werk gezet om uit te zoeken hoe het kostbare kleinood terug naar Wenen kan komen.

De Weense advocaat Philipp Springer denkt dat Oostenrijk een kans maakt, maar de familie staat er misschien beter voor. "Oostenrijk zal zich waarschijnlijk beroepen op de Habsburgwet uit 1919, die bepaalde dat ongeveer al het keizerlijke bezit in Oostenrijk toebehoort aan de jonge republiek. De familie vindt dat de Florentiner-diamant daar niet onder kan vallen, omdat die op dat moment het land al uit was.

"Maar dat maakt eigenlijk niet uit, want de diamant zat in een soort trust en die is per definitie ondeelbaar", zegt Springer. "Waar de diamant ook was." De familie heeft een sterker verhaal met het Verdrag van Saint-Germain dat na de Eerste Wereldoorlog de boedelscheiding van de monarchie bepaalde. Springer: "Daarin staat duidelijk dat er geen claim gelegd kan worden op spullen van de voormalige machthebbers buiten Oostenrijk."

"Warmgeel als een goede Schotse whiskey", de Weense juwelier Köchert keek naar de staat van de 137-karaats Florentiner:

Zo'n achthonderd kilometer naar het zuiden, in Florence, heeft men ook het oog laten vallen op de steen, die nota bene de naam van de stad draagt. De Florentiner was in bezit van de Italiaanse Medici's, de groothertogen van Toscane. Als die titel in de 18e eeuw in handen komt van de Oostenrijkse keizer verbreekt hij een testament waarin staat dat de juwelen, waaronder de Florentiner, moeten blijven waar ze zijn. Keizer Frans I Stefan verhuist de schatten naar Wenen.

Uit de Medici-residentie

Na de Eerste Wereldoorlog was de Florentiner "verdwenen", maar in die periode heeft Oostenrijk wel andere Toscaanse juwelen teruggegeven aan Italië. "En daar zit mogelijk een precedent", zegt Cristina Acidini, een Florentijnse kunsthistoricus.

"Het is duidelijk dat het juweel de Toscaanse staat toebehoorde en dat de Habsburgers het hebben onteigend", vervolgt ze. Acidini ziet al voor zich hoe de Florentiner terug zal keren bij de andere juwelen in de oude Medici-residentie. "Het is een juweel waarmee de kracht en goede smaak van de familie werden benadrukt. Het zou een nieuwe attractie worden van groot cultureel belang."

"Italië heeft misschien wel de beste papieren", vindt ook de Weense advocaat Springer. "In het Verdrag van Saint-Germain wordt gesproken over privéjuwelen van de Medici en wordt opgeroepen tot een onderzoek of ze niet teruggegeven moeten worden aan Toscane."

Stille diplomatie

Kunsthistoricus Acidini vindt dat er op het hoogste niveau over gesproken moet worden. "Presidenten, regeringsleiders en ministers van Cultuur moeten rechtstreeks met elkaar in gesprek." Een terugkeer zou het gedroomde resultaat zijn, al zou ze een wisseltentoonstelling met de Florentiner ook al vieren als een succes.

De gemeenteraad van Florence dringt in Rome al aan op actie, maar de Italiaanse en Oostenrijkse autoriteiten laten zich alleen uit in vaagheden. De eerste stappen worden achter de schermen gezet, volgens de regels van de stille diplomatie. Pas voor een rechter zal blijken wat de afspraken van meer dan honderd jaar geleden nu nog waard zijn.

Today’s pressurized water reactors (PWRs) are marvels of nuclear fission technology that enable gigawatt-scale power stations in a very compact space. Though they are extremely safe, with only the TMI-2 …read more

De uiteindelijke Amerikaanse plannen voor een einde aan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zullen ook elementen bevatten die de Oekraïense belangen weerspiegelen. Dat heeft de Oekraïense president Zelensky laten weten.

In Genève wordt vandaag door de Amerikaanse buitenlandminister Rubio en een hoge delegatie van Oekraïne gesproken over het 28-puntenplan van president Trump dat deze week naar buiten kwam. Ook de Amerikaanse speciale gezant Witkoff zit aan tafel, net als een aantal Europese landen. Namens Oekraïne is een groep veiligheidsfunctionarissen aanwezig, onder leiding van president Zelensky's topadviseur Jermak.

"Onze delegatieleden hebben al wat beknopte informatie gedeeld over de resultaten van hun eerste ontmoetingen", schrijft Zelensky op X over de gesprekken met Amerikaanse en Europese delegaties in Zwitserland. "Er wordt aan gewerkt om alle elementen uit het plan echt effectief te laten zijn bij het behalen van het belangrijkste doel voor ons volk: het eindelijk stoppen van het bloedvergieten en de oorlog."

Nadelig

Trumps plan bevat onderdelen die zeer nadelig zijn voor Oekraïne en eerder door Kyiv als onbespreekbaar zijn afgedaan. In het originele voorstel staat dat Oekraïne de hele Donbas moet opgeven, inclusief gebied dat Rusland niet bezet houdt. Ook zou het land nooit lid mogen worden van de NAVO en moet het zijn eigen leger flink verzwakken.

Wel zou Oekraïne veiligheidsgaranties ervoor terugkrijgen van Amerika en Europese bondgenoten, maar het is nog onduidelijk hoe die eruit moeten gaan zien. Voor Kyiv komt het plan neer op een gedeeltelijke overgave aan Rusland.

De Russische president Poetin noemde het plan "de basis voor een oplossing van het conflict", al zei ook hij dat hij een aantal aanpassingen wilde.

Zelensky kondigde gisteren nog aan dat hij met een alternatief Oekraïens plan zou komen. Het is onduidelijk gebleven wat daarin zou komen te staan. Vandaag verwijt Trump het Oekraïense leiderschap een gebrek aan dankbaarheid voor Washingtons steun tegen de Russische invasie. Dat schrijft hij op zijn platform Truth Social.

Wat staat er in het Amerikaanse 28-puntenplan?

Dit is een aantal van de afspraken die in de gelekte stukken over het 28-puntenplan staan:

Ondertussen is er ook onduidelijkheid over hoe het 28-puntenplan tot stand is gekomen en in hoeverre er daadwerkelijk ruimte is voor aanpassingen.

Een groep Democratische senatoren zegt dat minister Rubio ze heeft verteld dat het plan eigenlijk van Rusland komt, en dus niet is bedacht door de Amerikanen zelf. Ook zou Rubio het hebben gehad over een "wensenlijst", met dus voornamelijk Russische wensen, schrijft onder meer CBS News.

Een woordvoerder van Rubio ontkent dat en noemt het "ronduit onjuist". De minister schrijft op X dat het vredesvoorstel door de VS is opgesteld. "Het is gebaseerd op input van Russische zijde, maar ook op eerdere en lopende input van Oekraïne."

Ook de Poolse premier Tusk heeft vragen over de herkomst van het plan. Op sociale media schrijft hij dat Europese leiders, Canada en Japan, ondanks enige scepsis, bereid zijn om aan de slag te gaan met het 28-puntenplan. "Maar voordat we aan het werk gaan, zou het goed zijn als we weten wie het plan heeft opgesteld en waar dat is gebeurd."

Trump zei vrijdag dat Zelensky het plan zal moeten accepteren. Al krabbelde hij gisteren een beetje terug, en leek hij toch ruimte te laten voor onderhandelingen. "Nee, dit is niet mijn laatste aanbod", zei hij tegen Amerikaanse verslaggevers. "We proberen een eind aan de oorlog te maken, linksom of rechtsom."

Europese landen willen aanpassingen

Ook Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk nemen deel aan de gesprekken in in Genève. Bronnen melden aan persbureau DPA dat "Europa" voorafgaand aan de meeting veranderingen aan het voorstel van Trump heeft ingediend bij de VS. Onduidelijk is welke Europese landen daarbij betrokken waren en om wat voor aanpassingen het gaat.

Europese Commissievoorzitter Von der Leyen zegt dat "de grenzen van Oekraïne niet met geweld gewijzigd kunnen worden". Ook vindt ze dat er in een overeenkomst in ieder geval geregeld moet worden dat door Rusland ontvoerde kinderen terugkeren naar Oekraïne. "We zullen niet rusten tot ze allemaal herenigd zijn met hun families." Verder wees ze erop dat een soeverein land zelf mag beslissen over zijn defensie.

Gisteren was er tijdens de G20-top in Zuid-Afrika spoedberaad van de Europese landen. De Duitse bondskanselier Merz zei na afloop dat "oorlogen niet beëindigd kunnen worden door grootmachten, over de hoofden van betrokken landen".

De Franse president Macron zegt dat het 28-puntenplan moet worden "versterkt". Wat er veranderd moet worden, zegt hij niet. Wel benadrukt hij Oekraïne te steunen. "De veiligheid en vrijheid van heel Europa staan op het spel."

President Zelensky benadrukt dat Rusland in de tussentijd volop doorgaat met aanvallen. Zo kwamen deze week 33 mensen om het leven door een aanval op een flat in Ternopil. "Parallel aan het diplomatieke traject moeten we er alles aan doen om onze verdediging tegen deze kwaadaardige Russische aanvallen te versterken."

Een gouden zakhorloge van een Titanic-passagier die om het leven kwam bij het zinken van het schip heeft bij een Britse veiling 1,78 miljoen pond opgebracht, omgerekend ruim 2 miljoen euro. Volgens veilinghuis Henry Aldridge and Son Auctioneers is er niet eerder zo veel betaald voor Titanic-memorabilia.

Het veilinghuis had gerekend op een opbrengst van omgerekend 1,1 miljoen euro.

Het 18-karaats horloge van de destijds 67-jarige Isidor Straus stopte om 02.20 uur 's nachts met tikken, toen het luxueuze passagiersschip volledig onder water verdween. Straus, geboren in Duitsland en in zijn kinderjaren geëmigreerd naar de Verenigde Staten, was mede-eigenaar van de Amerikaanse warenhuisketen Macy's.

Straus en zijn vrouw Ida hoorden volgens The New York Times bij de rijkste mensen aan boord van het passagiersschip dat in 1912 in botsing kwam met een ijsberg in de Atlantische Oceaan en zonk. Volgens het veilinghuis was het zakhorloge een cadeau van Ida aan haar echtgenoot in 1888.

Het gouden horloge is gegraveerd met de initialen van Straus.

Geportretteerd in film Titanic

In Titanic, een van de succesvolste films aller tijden, wordt het koppel geportretteerd in een scène waarin ze elkaar op bed vasthouden tijdens het zinken. In werkelijkheid werd het stel volgens CNN op basis van overlevenden voor het laatst samen op het dek gezien, waar ze elkaars hand vasthielden.

Het verhaal gaat dat Ida een plek in de reddingsboot weigerde, omdat ze bij haar man wilde blijven. Het lichaam van Ida is na de scheepsramp nooit gevonden.

Het lichaam van Isidor Straus werd geborgen en zijn bezittingen werden overgedragen aan zijn nabestaanden. De afgelopen 113 jaar had de familie van Straus het gouden horloge in bezit. Een achterkleinzoon van Straus liet het uurwerk repareren en restaureren.

Vorig jaar werd ook een horloge geveild van iemand die betrokken was bij de ramp met de Titanic. Dat was van een kapitein die te hulp was geschoten en honderden Titanic-passagiers wist te redden. Voor dat uurwerk werd 1,87 miljoen euro betaald.

Defensie heeft gisteravond weer drones gezien boven luchtbasis Volkel. Dat bevestigt het ministerie van Defensie aan de NOS. Defensie heeft na de waarnemingen zogeheten "contra-dronemiddelen" ingezet om ze weg te sturen.

Het is de derde keer dit weekend dat er drones zijn gesignaleerd: gisteravond werden de onbemande vliegtuigjes waargenomen bij het vliegveld van Eindhoven en op vrijdagavond ook bij de vliegbasis Volkel.

Defensie zegt niet te weten om wat voor drones het ging. Vanochtend zei demissionair staatssecretaris Gijs Tuinman in het televisieprogramma WNL Op Zondag dat het ging om kleine drones "die gewoon in de Media Markt te koop zijn".

Later zei Ruben Brekelmans, demissionair minister van Defensie, tegenover de NOS dat het ging om "verschillende type drones", maar dat er nog nader onderzoek wordt gedaan. "In een aantal gevallen ging het ook om hele kleine drones, dat zouden ook drones kunnen zijn die makkelijk voor iedereen aan te schaffen zijn."

De staatssecretaris wil, net als minister Brekelmans gisteren, niets kwijt over het type wapens dat Defensie gebruikte om de drones weg te krijgen of neer te halen. Wel zegt Brekelmans dat de zwaarste middelen niet zijn ingezet.

De drones hebben niet onbedreigd kunnen rondvliegen omdat er volgens Defensie direct is ingegrepen. De F-35-straaljagers, die op luchtbasis Volkel staan, zouden niet in gevaar zijn geweest.

Onduidelijk wie drones bestuurde

Tuinman wil ook geen uitspraken doen over wie de drones boven Volkel en Eindhoven bestuurde. "Alles is mogelijk. Het kunnen mensen zijn die niet weten dat ze daarboven niet mogen vliegen", zegt hij. "Het is ook mogelijk dat het iemand uit het criminele circuit was".

De derde mogelijkheid is dat het "kwaadwillenden" zijn die jongeren hebben ingezet "om op het gebied van cyber wat op te zoeken", zegt de staatssecretaris.

Afgelopen tijd zijn drone-acties en sabotage-acties op Europees grondgebied in verband gebracht met Rusland. Tuinman liet zich niet expliciet uit over de mogelijkheid dat de Russen betrokken zijn bij de acties in Nederland.

Soft of hard kill

Als er een drone wordt waargenomen, zijn er twee mogelijkheden, zegt Tuinman. "Dat is een soft kill of hard kill". Zo kan het signaal van de drone worden geblokkeerd, maar kan deze ook uit de lucht worden gehaald. De staatssecretaris wil niet zeggen welk middel is ingezet.

Defensie heeft in 2023 voor de bestrijding tegen drones systemen gekocht die bestaan uit speciale sensoren om drones te detecteren, classificeren en identificeren. Ze worden gebruikt voor drones tot maximaal 20 kilo.

Honderden ouders delen online persoonlijke gegevens vanwege een winactie van Intertoys waarbij kinderen Sinterklaascadeaus kunnen winnen. Dat blijkt uit onderzoek van Omroep West. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zegt dat het onverstandig is om deze gegevens te delen.

De AP waarschuwt mensen om geen foto's van kinderen online te delen. "Omdat deze foto's door derden voor allerlei doeleinden kunnen worden gebruikt, zonder dat je daar grip op hebt", aldus de gegevensbeschermingsautoriteit. Verder raadt de AP ouders af om contactgegevens van hun kinderen online te delen "want dit maakt hen kwetsbaar voor kwaadwillenden die contact proberen te zoeken met kinderen".

Verlanglijst

Bij de winactie kunnen kinderen alle cadeaus op hun wensenlijstje winnen. De verlanglijst staat in het fysieke Speelgoedboek van de winkel. Intertoys vraagt deelnemers om een foto van het ingevulde verlanglijstje online te delen. Bovenaan de lijst wordt ook gevraagd naar de leeftijd en woonplaats van het kind en een telefoonnummer en e-mailadres.

Intertoys benadrukt in een reactie dat het bedrijf "zeker niet wil stimuleren" dat ouders of verzorgers foto's met daarop de contactgegevens online delen. "Het invullen van de gegevens is dan ook geen vereiste voor deelname, zeker niet in het geval van digitale inzending."

Veel mensen doen dat echter wel, vaak met een foto van het kind erbij dat de wensenlijst omhoog houdt:

Intertoys reageert via Instagram op de gedeelde foto's met een standaard bericht. De speelgoedketen zegt tegen Omroep West dat ze de deelnemers die persoonlijke gegevens delen, via een privebericht benaderen en vragen de foto offline te halen. Er staan echter nog altijd honderden foto's met privégegevens online, ook van vorig jaar.

"Hoewel we hiermee niet elke situatie kunnen voorkomen en ook niet alle berichten ondervangen, gaan we ervan uit dat ouders zorgvuldig omgaan met het delen van gevoelige informatie op openbare kanalen en zich ook bewust zijn van deze risico's", aldus een woordvoerder van Intertoys.

De winkelketen wil de Instagram-winactie in de toekomst verder aanscherpen. "Het blijft belangrijk dat volwassenen bewust omgaan met het delen van persoonsgegevens op sociale media", aldus Intertoys.

De rechtbank in de Jemenitische hoofdstad Sanaa, die gerund wordt door de Houthi's, heeft zeventien mensen tot de doodstraf veroordeeld voor spionage. De veroordeelden hebben volgens de rechtbank informatie doorgespeeld aan onder andere de VS, Israël en Saudi-Arabië.

Twee anderen werden veroordeeld tot tien jaar celstraf, terwijl een ander werd vrijgesproken. De veroordeelden kunnen nog in hoger beroep tegen de uitspraak.

Spionage-claims

De sjiitische groepering is sinds 2014 na een gewelddadige opstand tegen de regering aan de macht in de hoofdstad en het noorden van Jemen. De Houthi's maken deel uit van de zogenoemde 'as van het verzet', een door Iran geleid verbond van vooral sjiitische regeringsleiders en militante bewegingen. Ook de Houthi's worden gesteund door Iran.

Met regelmaat houden de Houthi's mensen aan op vaak onbewezen verdenkingen van spionage. In augustus werden nog twintig VN-medewerkers meegenomen bij een inval in een VN-kantoor. De Houthi's beschuldigden ze van spionage, maar ze werden later vrijgelaten.

Vier jaar geleden werden vier lokale journalisten ook ter dood veroordeeld nadat ze schuldig werden bevonden aan spionage.

Amnesty International heeft sinds 2015 in Jemen zestig zaken geregistreerd waarin journalisten, mensenrechtenactivisten, politieke tegenstanders van het regime en mensen die tot een religieuze minderheid behoren ter dood werden veroordeeld. Volgens Amnesty waren dat "oneerlijke processen" met verzonnen beschuldigingen van spionage. De organisatie beschouwt deze veroordelingen als mensenrechtenschendingen.

De Houthi's toonden zich de laatste jaren een bondgenoot van de Palestijnse terreurorganisatie Hamas en voerden tijdens de oorlog in Gaza vaak aanvallen uit op schepen in de Rode Zee. De Houthi's wilden daarmee naar eigen zeggen solidariteit tonen met Hamas.

'Aangestuurd door Mossad'

De rechtbank oordeelde dat de gisteren veroordeelde Jemenieten tussen 2024 en 2025 onder meer informatie hebben doorgespeeld over de locaties van staatsleiders en raketten aan "vijandige landen van Jemen".

Het Jemenitische staatspersbureau SABA, dat eveneens door de Houthi's wordt gerund, schrijft dat de veroordeelden dat deden in opdracht van het Verenigd Koninkrijk, de VS en Mossad, de Israëlische geheime dienst. Zo zou de Mossad de verdachten communicatieapparatuur en gps-systemen hebben gegeven, en ze getraind hebben in het gebruik van verborgen camera's. Bewijs daarvoor is voor zover bekend niet vrijgegeven.

Hun spionage-acties zouden volgens de rechtbank hebben geleid tot aanvallen op militaire- en burgerlocaties, waarbij tientallen mensen om het leven zouden zijn gekomen. Daarnaast zouden de veroordeelden volgens de rechtbank hebben geprobeerd om andere Jemenitische burgers te werven als spionnen.

Het staatspersbureau meldt dat de veroordeelden door een vuurpeloton worden doodgeschoten. Dat gebeurt op een openbare plaats, zodat het een afschrikwekkend effect heeft.

One of the hardest things about owning a classic car is finding replacement parts. Especially if the car is particularly old or rare, or if the parent company is now …read more

Burgemeesters grijpen vaker naar noodmaatregelen waarmee rechten van burgers kunnen worden ingeperkt, blijkt uit data-onderzoek van de NOS. Dat betekent dat burgers sneller preventief kunnen worden gefouilleerd en er gebieds- en samenscholingsverboden kunnen worden ingesteld.

Het gaat om noodverordeningen en veiligheidsrisicogebieden. "Het lijkt wel of je als gemeente niet meer meetelt als je ze niet hebt", zegt hoogleraar recht Jan Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen.

In 2012 waren er nog zeven van dit soort maatregelen in zes gemeenten; dit jaar waren dat al 77 besluiten in 38 verschillende gemeenten. Dat is inclusief verlengingen.

In sommige gevallen worden de noodmaatregelen en de veiligheidsrisicogebieden permanent ingezet, terwijl ze zijn bedoeld om tijdelijk te worden opgelegd.

Maar burgemeesters vinden het een noodzakelijk middel. "Als wij preventief fouilleren, levert dat tientallen wapens op", zegt burgemeester Bert Wijbenga van Vlaardingen, waarvan een groot deel tot veiligheidsrisicogebied is verklaard.

Coronatijd

Vooral het aantal veiligheidsrisicogebieden nam sterk toe: dat vertienvoudigde sinds 2012. Ook het aantal noodverordeningen nam toe, maar vooral in coronatijd, toen de landelijke coronaregels daarin werden vastgelegd. Maar ook zonder de corona-verordeningen nam het aantal het afgelopen decennium toe.

De toename komt vooral door de wens om maatregelen tegen wapenbezit onder jongeren te nemen. Een minder groot deel van de toename komt door protesten, waaronder die tegen azc's, en door risicovolle voetbalwedstrijden.

Sommige noodmaatregelen gelden maar één dag, zoals noodverordeningen rond een voetbalwedstrijd en een demonstratie. Maar zeker veiligheidsrisicogebieden kunnen veel langer van kracht zijn.

Zo gelden in Nissewaard al jarenlang verschillende veiligheidsrisicogebieden die telkens met een jaar worden verlengd. De Amsterdamse burgemeester Halsema besloot recent nog een groot deel van de binnenstad voor een paar maanden tot veiligheidsrisicogebied uit te roepen, vanwege "wapengerelateerde incidenten". Daardoor mag de politie preventief fouilleren, ook zonder concrete verdenking.

Dat maakt het een ingrijpend instrument, terwijl het makkelijk kan worden ingezet, zegt Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen. "Voor langere tijd mag iedereen die in zo'n gebied rondloopt gefouilleerd worden, ook iemand die nietsvermoedend zijn hond uitlaat."

"Dit wijst op het normaliseren van verregaande bevoegdheden, ook als dat niet mag", zegt Gerbrig Klos, teamleider mensenrechten bij Amnesty International.

Burgemeesters, politie en justitie zijn de "zwaarte van de bevoegdheid een beetje uit het oog verloren", stelt Joost Keemink Haane, als adviseur bij het Genootschap van Burgemeesters belast met veiligheid en crisisbeheersing. "In de praktijk kunnen in bepaalde gevallen ook minder ingrijpende bevoegdheden volstaan, of de bevoegdheden die de politie sowieso heeft."

Iedere week raak

Ook de gemeente Vlaardingen krijgt die kritiek, erkent burgemeester Wijbenga. "Maar er zijn te veel mensen die het normaal vinden met een wapen op pad te gaan. In de rapporten van de politie is het iedere week raak."

Het preventief fouilleren gebeurt zorgvuldig, en met maatregelen tegen etnisch profileren, benadrukt de burgemeester. "De controles gaan a-select, dus ongeacht leeftijd of huidskleur: iedereen wordt gecontroleerd." Een aparte waarnemer controleert of dat netjes gaat.

In de praktijk hechten veel mensen volgens hoogleraar Brouwer ook meer aan hun veiligheidsgevoel dan aan hun privacy. "Toen het veiligheidsrisicogebied in 2002 in de wet kwam, hoorde je die bezwaren veel meer. Nu vinden mensen het vooral belangrijk dat hun woonomgeving veiliger wordt."

Moeilijk afschalen

Het is alleen wel de vraag wanneer je zo'n maatregel weer afschaalt, zegt Brouwer. "Als je veel wapens vindt tijdens fouilleeracties, kun je redeneren: blijkbaar is het nog onveilig, we gaan ermee door. Maar als de situatie veiliger wordt, hoor je ook dat dat juist een reden is om ermee door te gaan."

Dat blijkt ook in Nissewaard, waar de veiligheidsrisicogebieden werden ingesteld vanwege steekincidenten. "Deze incidenten zijn verminderd, maar we kunnen niet aantonen dat het hierdoor komt", erkent een woordvoerder. Desondanks werden de gebieden dit jaar weer verlengd.

Amnesty International zegt al jaren klachten te ontvangen over fouilleeracties. "Ook zien we dat de politie demonstranten om hun ID vraagt, omdat ze zich in een veiligheidsrisicogebied bevinden. Dat heeft niets te maken met het bestrijden van wapengeweld", aldus Klos van Amnesty.

Burgemeester Wijbenga is vastbesloten." Vlaardingen mag niet afglijden naar een politiestaat, en dat zal ook niet gebeuren. Maar het moet wel veiliger worden in Vlaardingen."

Verantwoording

Voor dit artikel deed de NOS uitgebreid data-onderzoek, waarbij we geautomatiseerd besluiten tot het instellen van een veiligheidsrisicogebied of noodverordening hebben verzameld. We keken naar dit type maatregelen omdat gemeenten verplicht zijn deze te publiceren. (Bij zogenoemde noodbevelen, die ook ingrijpend kunnen zijn, hoeft dat niet.)

Publicatie is dan wel verplicht; de manier waarop verschilt in de praktijk enorm. We verzamelden daarom zoveel mogelijk documenten uit vier relevante overheidsbronnen (Officiële Bekendmakingen, Open Overheid, Lokale Regelgeving en Open Raadsinformatie). Toch kan het dat een gebied door een gemeente enkel op een andere manier is gepubliceerd, bijvoorbeeld enkel als PDF op de eigen website of als advertentie in een lokale krant, en daarmee niet in de dataset terecht is gekomen.

De 57.000 verzamelde documenten brachten we geautomatiseerd terug tot een behapbaar aantal door irrelevante documenten weg te filteren. De overgebleven 3500 documenten analyseerden we handmatig.

De volgens ons relevante documenten analyseerden we met het GPT-5.1-model via de app van OpenAI, door het model met documenten te voeden om er gericht en geautomatiseerd vragen aan te stellen. Daarmee werd er een aantal niet-relevante documenten uitgefilterd. Ook konden we met dit model door veiligheidsregio's ingestelde noodverordeningen uit coronatijd uit de dataset filteren.

We besloten de corona-verordeningen niet mee te tellen omdat dat besluiten zijn die niet door de gemeente, maar door de veiligheidsregio's zijn genomen. Ook heeft circa de helft van de gemeenten die besluiten niet gepubliceerd, en de andere helft wel, waardoor er geen zinnige conclusies uit konden worden getrokken.

Daarnaast hebben we documenten die over hetzelfde besluit gaan, op basis van afzender en publicatiedatum aan elkaar gekoppeld. Er bleven zo uiteindelijk 587 unieke besluiten over.

Frank Kanhai was 12 toen zijn moeder hem meenam uit Suriname naar Nederland. Het was acht dagen voordat het land uit het Koninkrijk der Nederlanden stapte en onafhankelijk werd. Tijd voor afscheid was er niet. "Ik werd weggerukt uit mijn jeugd, afscheid nemen van klasgenoten kon niet meer."

Er was vreugde over de geboorte van het onafhankelijke Suriname, maar er waren ook zorgen over wat de toekomst zou brengen. Duizenden Surinamers besloten daarom op het laatste moment toch naar Nederland te vliegen, toen in 1975.

Alleen al dat jaar kochten meer dan 40.000 mensen een enkeltje Schiphol. Wie niet door vrienden of familie werd opgehaald, kwam in de centrale opvang. De Hindoestaans-Surinaamse Frank Kanhai, inmiddels 62, weet nog goed dat er in het vliegtuig al papieren werden ondertekend voor die opvang. "Wij gingen naar de Prins Frederikkazerne in Leeuwarden."

Succesverhaal

Met elke extra vlucht naar Schiphol namen de zorgen in Nederland toe. Zorgen om criminaliteit, drugsproblematiek en werkeloosheid, vertelt migratie-onderzoeker Jaco Dagevos van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

"Kort na de onafhankelijkheid was het beeld heel zorgelijk. Er werd gesproken over een etnische onderklasse. Nederland was verrast door de grote aantallen Surinamers die kwamen, de opvang verliep niet zonder problemen en veel Surinamers hadden moeite hun weg te vinden.

Deze groep doet het nu - vijftig jaar later - heel goed. Het opleidingsniveau is gestegen en zeker de tweede generatie is een succesverhaal. Daar ligt het aandeel werkenden zelfs iets hoger dan onder de algemene bevolking."

Hoogleraar Anne Gielen deed onderzoek naar drie generaties Surinaamse Nederlanders sinds 1975, en herkent in grote lijnen het beeld van een sterke inhaalslag.

"Die eerste generatie heeft het echt wel lastig gehad. Maar hun kinderen en kleinkinderen klommen op de maatschappelijke ladder. Er is in drie generaties echt een inhaalslag geweest - qua opleidingsniveau maar ook zeker qua inkomen - al zie ik in mijn onderzoek dat die ontwikkeling binnen de Surinaamse gemeenschap op verschillende manieren op verschillende tempo's verloopt", aldus Gielen van de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

Surinamers zijn behoorlijk open minded geweest, vertelt socioloog Aspha Bijnaar. Zij waren al gewend aan andere culturen in hun vaderland. "Van alle migrantengroepen zijn zij ook het sterkst vertegenwoordigd in biculturele relaties." De komst van de grote groep Surinamers rond 1975 heeft Nederland ook veel gebracht, benadrukt Bijnaar. "De taal, er zijn Surinaamse woorden opgenomen in het groene boekje, en 80 procent van straattaal komt uit het Sranantongo."

Van drie kusjes naar de brasa

En er zijn meer voorbeelden, zegt Bijnaar, zoals omgangsvormen, eten en mode. "Nederlanders geven elkaar drie kusjes, maar de brasa - een omhelzing als begroeting - is ook gemeengoed geworden. Ook rijst is gemeengoed geworden, waar 50 jaar terug de aardappel het hoofdgerecht was. Roti, broodje pom. Kleding is veranderd, veel meer kleur en flair in het straatbeeld, ik ben er van overtuigd dat Surinamers hier een rol in hebben gespeeld."

Ook Frank Kanhai kende de Nederlandse taal en cultuur, wat hem hielp te integreren. Na de Prins Frederikkazerne in Leeuwarden verhuisde hij met zijn moeder en oma naar Drachten, en in de jaren 80 trok het gezin naar Den Haag. "We hadden het financieel misschien goed, maar ik zag de eenzaamheid bij mijn moeder. Rond de onafhankelijkheid zijn families uit elkaar gerukt. Financieel goed maar arm in het familiegevoel. De prijs die we betaalden omdat we de Nederlandse nationaliteit wilden behouden, van het land van Den Uyl en Juliana."

'Integratieparadox'

Kanhai heeft zich nooit gediscrimineerd gevoeld. Maar dat is echt anders voor de tweede generatie Surinamers, zegt Dagevos van het SCP. "De zogeheten integratieparadox. Juist mensen die sterk in Nederland zijn geïntegreerd, krijgen veel mee van maatschappelijke discussies. Ze voelen zich aangesproken, nemen aanstoot aan de manier waarop er over migranten gesproken wordt, en voelen zich daardoor juist meer buitengesloten."

Met trots en weemoed bewaart Kanhai de koffer die zijn moeder hem gaf, met daarin dierbare herinneringen zoals zijn paspoort met de pasfoto van de 12-jarige jongen die hij destijds was, zijn laatste schoolschrift uit Suriname en zijn vliegticket.

Na 1981 stelde Nederland een visumplicht in, waardoor de toestroom uit Suriname sterk afnam. Dat hielp die grote groep Surinamers te integreren, stelt Dagevos van het SCP. "Er kwam rust in. Inmiddels is het niet echt een minderheidsgroep meer, maar zijn ze echt gevestigd."

Ongekend, een escalatie, een grens overschreden. Het zijn de termen die vallen wanneer een Europees land getroffen wordt door een sabotageactie of ander soort aanval en de vingers wijzen naar Moskou. Met het opblazen van een Poolse spoorlijn die gebruikt wordt voor wapenleveranties naar Oekraïne als volgend hoofdstuk.

Dat was 'staatsterreur', concludeerde Polen. Want het had zomaar heel erg slecht kunnen aflopen als een passagierstrein was getroffen of ontspoord. De Poolse regering maakt duidelijk dat ze het laatste incident erg serieus nemen, maar de boodschap van autoriteiten was tegelijkertijd: rust bewaren.

Het toont de worsteling waar NAVO-bondgenoten mee zitten als Rusland weer een grens over gaat. Hoe benoem je de ernst van de situatie, zonder paniek te zaaien? Dat laatste zou namelijk precies zijn waar Rusland op uit is.

Toch voelde Polen zich genoodzaakt in te grijpen. Het alarmniveau werd in delen van het land opgeschroefd en een missie werd opgetuigd: operatie Horizon. Tot 10.000 militairen moeten infrastructuur beschermen tegen nieuwe aanslagen.

Geen crisisoverleg meer

Ook op het hoofdkantoor van de NAVO zien ze het opblazen van het Poolse spoor als een nieuwe stap op de escalatieladder. Maar behoefte om daar al te openlijk over te praten is er niet.

Secretaris-generaal Rutte zei na het incident dat hij in nauw contact was met Polen en dat de uitslag van het onderzoek afgewacht moest worden. Een nieuwe spoedvergadering om de koppen bij elkaar te steken, wordt uitgesloten.

Twee maanden geleden vroeg Polen daar nog wel om, nadat meer dan twintig drones het NAVO-luchtruim waren binnengevlogen. Onder meer Nederlandse F-35's schoten er een aantal neer. Tien dagen later volgde een tweede Artikel 4-bijeenkomst, dit keer op verzoek van Estland dat vreesde voor zijn veiligheid nadat twee bewapende gevechtsvliegtuigen uit het luchtruim verjaagd moesten worden.

En bij die twee spoedvergaderingen moest het maar even blijven, vertellen diplomaten in de wandelgangen van het hoofdkantoor van het bondgenootschap. Nóg meer crisisoverleg zou paniek kunnen suggereren, terwijl de alliantie juist 'uitstekend' voorbereid is, 'op álles' en de NAVO-ambassadeurs elkaar veel spreken. Behoefte om de Russische president een plezier te doen met al te veel aandacht is er al helemaal niet.

Grote zorgen

Maar de zorgen worden er niet minder om: Rusland gaat steeds verder met hybride oorlogsvoering en het aantal acties neemt toe, zien veiligheidsdiensten. Bovendien zijn er steeds meer aanwijzingen dat Rusland zich wel degelijk voorbereidt op een mogelijk direct conflict.

En hoewel NAVO-topman Rutte publiekelijk niet vaak genoeg kan herhalen dat president Trump volledig toegewijd is aan de alliantie, klinkt achter de schermen ook bezorgdheid en wantrouwen over de koers van de machtigste bondgenoot. Het 28-punten tellende 'vredesplan' dat een einde zou moeten maken aan de oorlog in Oekraïne helpt daar niet bij. Het lijkt op capitulatie, een cadeau voor Poetin, zeggen diplomaten.

Afschrikken met het leger

Een slechte deal voor Oekraïne zal de kans op een groter conflict alleen maar groter maken, denken ze zeker ook in Polen. Sabotageacties zoals die op het spoor laten zien dat Rusland het voorwerk al aan het doen is, zeggen analisten.

In Polen zetten ze zich daarom schrap voor meer incidenten. Spoorlijnen, knooppunten, energie- en brandstofinfrastructuur. Het zijn allemaal plekken die een doelwit kunnen worden, zegt een kolonel van de Poolse generale staf tegen de NOS.

"Die kun je niet allemaal beschermen tegen sabotage, en het is ook niet de bedoeling dat overal in Polen straks militairen patrouilleren op stations en langs het spoor", benadrukt de kolonel. Maar de hoop is dat ze met de inzet van het leger, dat werkt met drones en geavanceerde camera's met warmtebeelden, wel daders in de toekomst kunnen afschrikken.

Vooral symbolisch

Al klinkt in Polen tegelijkertijd kritiek dat het toch vooral ook een symbolische actie is, bedoeld om de bevolking gerust te stellen. "Het is meer een PR-stunt", reageert oud-kolonel professor Dariusz Kozerawski van de Jagiellonian Universiteit in Krakau.

Duizenden militairen zullen de veiligheid langs het spoor niet significant ten goede komen, en het gaat ten koste van hun training die veel belangrijker is, denkt Kozerawski. Want als de aanval op het spoor een ding heeft laten zien, vreest de oud-kolonel, is dat een direct conflict met Rusland elke keer weer een stapje dichterbij komt.

Over de sabotage-actie op het spoor:

Polen wees kort na de aanslag al naar Moskou. Autoriteiten concluderen onder meer op basis van camerabeelden dat twee Oekraïense mannen aangestuurd vanuit Rusland verantwoordelijk zijn. Een van de twee zou eerder dit jaar al in Oekraïne bij verstek veroordeeld zijn voor sabotage.

Omdat Poolse autoriteiten daar niet van op de hoogte waren, kon hij met zijn handlanger vanuit Belarus onlangs het land binnenkomen. Direct na de aanslag zouden ze weer naar Belarus zijn gevlucht. Polen gaat daarom intensiever samenwerken met Oekraïne om saboteurs op te sporen.

Volgens de Poolse coördinator van de geheime diensten is sprake van een "nieuw hoger niveau van sabotage". Zo zouden C4-explosieven gebruikt zijn om het spoor op te blazen - die normaal alleen militair gebruikt worden.