Aggregator

Veteraan Robert Gray heeft weinig woorden nodig om zijn ongenoegen te laten horen over Margraten: "Totale ontering". Op de militaire begraafplaats in Zuid-Limburg liet Amerika onlangs twee panelen met foto's en verhalen van zwarte Amerikanen weghalen. "Het grootste deel daar is aangelegd door Afro-Amerikanen. Zij groeven de graven, hebben het merendeel van de soldaten begraven." Met nabestaanden komt hij in actie.

Nabestaanden, oorlogsveteranen en belangenclubs voor zwarte Amerikanen: ook in Amerika is het nieuws uit Margraten niet ongemerkt voorbijgegaan. "Ik ben er zo ongelukkig over", zegt Margaret Pender. "Verbijsterd ben ik, gefrustreerd." Ze is familie van de weduwe van Willey F. James Jr., die op 25-jarige leeftijd als verkenner in het leger om het leven kwam.

Geboren in de jaren 20 in Kansas City, kort voor de bevrijding omgekomen in Duitsland. Samen met zes andere Afro-Amerikaanse oorlogsveteranen kreeg James Jr. in 1997 alsnog Amerika's hoogste militaire onderscheiding, bijna vijftig jaar na hun witte collega's in het leger. President Clinton rijkte de Medal of Honor uit aan zijn weduwe.

Die eervolle onderscheiding zullen ze hem niet gauw afpakken. Maar bijna dertig jaar na de uitreiking waait er een andere wind in het Witte Huis. "Het voelt alsof alles wordt uitgewist waar wij als zwarte Amerikanen voor staan", beschrijft Pender haar gevoel bij dit nieuwe tijdperk.

Geschiedenis herschreven

Op de eerste dag van zijn terugkeer in het Witte Huis ondertekende Donald Trump liefst 26 presidentiële decreten. Daaronder een decreet waarin stond dat er direct een einde moest komen alle 'beschamende discriminerende' programma's, evenals aan 'illegale' diversiteit. Een boodschap die lijkt te zijn doorgedrongen tot de lagere niveaus. Sindsdien wordt de geschiedenis op meerdere plekken actief herschreven. Soms subtiel, vaak een stuk minder.

Op de website van de Nationale Begraafplaats in Arlington verdwenen verhalen waarin de rol van zwarte militairen werd beschreven, net als die van hispanics en vrouwen. De publieke radiozender NPR citeerde een ambtenaar die het eufemistisch een 'vernieuwing' van de 'digitale content' noemde. Of Margraten in diezelfde categorie valt, is onduidelijk.

Washington heeft bij monde van de AMBC, verantwoordelijk voor militaire begraafplaatsen als die in Margraten, nog niet gereageerd op vragen daarover van de NOS. Eerder stelde het dat een van de panelen steeds gewisseld wordt en een ander paneel dan wordt verwijderd.

Laag

In Kansas City nemen ze met die uitleg geen genoegen. "Zij gingen daarheen om het Europese continent te bevrijden van fascisme en racisme", zegt veteraan Gray over de zwarte militairen. Zelf is hij oud-marinier. De afgelopen jaren deed hij veel onderzoek naar het leven van James Jr., die net als hij opgroeide in een sterk gesegregeerd Kansas City. Als zwarte jongeman mocht James het spoor niet eens over, weet Gray.

"Ze wilden ook rassengelijkheid in de VS, dat is waar ze voor vochten." Tegen die geschiedenis, en de late erkenning van het Witte Huis, komt het ogenschijnlijk uitwissen van die ontberingen juist ook bij zwarte veteranen als Gray hard aan. "We hadden nooit gedacht dat ze zó laag zouden gaan."

Rechten verdwijnen stukje bij beetje

"Het is de kaasschaafmethode", zegt directeur Carmaletta Williams bij de Black Archives, een organisatie die de geschiedenis en cultuur van Afro-Amerikanen in het Midden-Westen van de VS documenteert. "Elke keer worden er rechten afgesneden", zegt ze, gevraagd of Amerika teruggaat in de tijd. "Tot je geen kaas meer over hebt."

Ze wijst daarbij ook naar de manier waarop kiesdistricten door de Republikeinen opnieuw worden vormgegeven, in de hoop bij de tussentijdse verkiezingen van volgend jaar hoger te scoren. Ook in de staat Missouri, waar Kansas City deel van uitmaakt. "Zodanig dat de zwarte stem verwatert, en bijna verdwijnt. Daar moeten we hard tegen opstaan."

Robert Gray, zelf jarenlang eerste sergeant, doet dat al. Hij schreef een brief aan het Witte Huis en aan de begraafplaats-opzichters van ABMC. "Ik hoop dat andere veteranenorganisaties dat ook gaan doen. Wij staan het niet toe dat men onze geschiedenis onteert."

Ook gaat hij de boer op met de erfenis van Willy F. James Jr. Op de Lincoln Highschool in de wijk waar James Jr. opgroeide, maar vroegtijdig verliet om ten strijde te trekken in Europa, rijkt Gray postuum diens schooldiploma uit. "Een eer die laat kwam, maar hem niet wordt onthouden."

Elizabeth Baldwin, de zus van James Jr., is blij dat ze het nog mag meemaken. "Ja, prachtig", zegt ze. Praten kost haar moeite. "Ik ben 104."

Nichtje Margaret Pender neemt het van haar over. "Ik hoop dat de panelen worden teruggeplaatst, daar vechten we voor", zegt ze. "Als de leerlingen die hier nu zijn, niet weten waar ze vandaan komen, dan weten ze ook niet waar ze naartoe gaan."

De A2 in Limburg kan nog niet volledig open na de werkzaamheden van dit weekend. In zuidelijke richting blijven nog rijstroken dicht en geldt een snelheidsbeperking, vanwege schade aan het asfalt. Dit leidt vanochtend tot flinke files op de A2 en de A73.

De A2 tussen Echt en Geleen was afgelopen weekend dicht vanwege werkzaamheden op het traject tussen Het Vonderen (bij Echt) en Kerensheide (bij Geleen). De snelweg ging vanochtend net voor 06.00 uur weer open voor het verkeer, maar met de beperkingen.

Op de A2 bij Echt is één rijstrook dicht. In beide richtingen geldt daar een snelheidsbeperking van 70 kilometer per uur. Iets verderop in zuidelijke richting, nabij Born, zijn twee rijstroken dicht. Daar geldt op de overgebleven rijstrook een maximumsnelheid van 50 kilometer per uur.

Oplossen

Een woordvoerder van Rijkswaterstaat noemt de afgesloten rijstroken bij L1 Nieuws "een flinke domper op een perfect verlopen weekend". "De werkzaamheden in het weekend zijn perfect verlopen. In de nacht ontstonden er helaas problemen met het asfalt. We zijn druk bezig met herstelwerkzaamheden en proberen het zo snel mogelijk op te lossen."

De woordvoerder kan niet zeggen hoelang de rijstroken blijven afgesloten. Verkeer richting Maastricht moet rekening houden met extra reistijd. De vertraging liep vanochtend op tot zeker een uur.

Activisten twee dagen in bomen

Tijdens de werkzaamheden afgelopen weekend klommen zeven activisten in de bomen langs de snelweg. Ze protesteerden tegen plannen van Rijkswaterstaat om de bomen te kappen voor de verbreding van de snelweg.

Gisteravond waren de demonstranten na twee dagen weer uit de bomen, nadat Rijkswaterstaat had toegezegd voorlopig te bomen niet te kappen.

Oud-premier van Bangladesh Sheikh Hasina is bij verstek veroordeeld tot de doodstraf voor haar rol bij de bloedige protesten tegen haar bewind, vorig jaar.

Bij die demonstraties kwamen volgens een rapport van de Verenigde Naties tot 1400 mensen om het leven, van wie de meesten werden gedood door kogels van veiligheidsdiensten. Hasina heeft volgens de rechter zelf de opdracht gegeven om op de demonstranten te schieten.

Ze werd veroordeeld door een speciaal tribunaal dat is opgezet om misdaden tegen de menselijkheid te vervolgen. Dat werd in 2010 door Hasina zelf ingesteld om oorlogsmisdadigers te kunnen vervolgen die werden gepleegd tijdens de onafhankelijkheidsoorlog in Bangladesh.

Correspondent Zuid-Azië Devi Boerema:

"Dit vonnis werd zowel buiten als binnen in de rechtbank verwelkomd met gejuich. Voor de nabestaanden van de slachtoffers brengt het een gevoel van gerechtigheid.

Het zal niet meteen tot rust leiden in Bangladesh. Aanhangers van Hasina hadden al aangekondigd dat zij de stad willen platleggen uit protest tegen dit vonnis. De afgelopen dagen hebben zij verschillende bomaanslagen gepleegd, brandgesticht en rellen georganiseerd. Ook vandaag veroorzaken ze onrust, waardoor het een stuk stiller op straat was in Dhaka. Mensen volgden vooral vanaf huis de uitspraak die live op televisie werd uitgezonden.

Tegenstanders van Hasina, die dit vonnis juist verwelkomen, hebben aangegeven een feestelijke tocht door de straten van de stad te houden. Zij vieren de uitspraak als een overwinning."

In een telefoongesprek dat werd gelekt, zei de oud-premier tegen een onbekende persoon dat ze de opdracht aan veiligheidstroepen had gegeven om "dodelijke wapens" te gebruiken tegen demonstranten. En ze stelde dat de troepen zouden schieten "waar ze de demonstranten ook zullen vinden".

Na de wekenlange protesten stapte Hasina op en vluchtte ze naar India. Daar verblijft ze nog steeds: ondanks meerdere verzoeken heeft India haar niet uitgeleverd voor deze rechtszaak. Hasina was sinds 2009 aan de macht in Bangladesh. Tussen 1996 en 2001 was ze ook al premier.

In een reactie vanuit India laat Hasina weten het oordeel "partijdig en politiek gemotiveerd" te vinden. Ze stelde onder meer dat ze "de controle over de situatie" bij de protesten had verloren, maar dat het in haar ogen niet ging om een van tevoren geplande aanval op burgers.

Ook minister veroordeeld

Naast de oud-premier werden ook oud-minister van Binnenlandse Zaken Asaduzzaman Khan Kamal en het voormalige hoofd van de politie Chowdhury Abdullah Al-Mamun vervolgd. Kamal kreeg net als de premier bij verstek de doodstraf. Hij is net als Hasina gevlucht, al is bij hem niet duidelijk waar hij is.

Al-Mamun werkte mee aan het onderzoek en zei in juli al dat hij schuldig was, maar had zijn straf nog niet te horen gekregen. Hij werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar omdat hij als getuige optrad.

Correspondent Devi Boerema:

"De veroordeling tot de doodstraf van Hasina en Kamal werd verwacht. Opvallend is dat oud-politiechef Al-Mamun veroordeeld werd tot vijf jaar gevangenisstraf. De rechter gaf daarvoor als uitleg dat hoewel hij het geweld gefaciliteerd had, Al-Mamun door zijn medewerking aan de rechtbank er verzachtende omstandigheden waren.

Naar verwachting zal Bangladesh weer om de uitlevering van Hasina vragen, maar de kans dat India een trouwe bondgenoot uitlevert wetende dat de doodstraf wacht is zeer klein."

Een Duitse veiling van documenten en objecten van nazi's en Holocaustslachtoffers gaat vandaag niet door. De Poolse regering, experts en slachtoffers hadden protest aangetekend en noemden het walgelijk en cynisch dat er geld werd verdiend aan leed uit de Tweede Wereldoorlog.

Een veilinghuis in Neuss, in Noordrijn-Westfalen, zou onder de titel Das System des Terrors, 1933-1945 632 kavels onder de hamer brengen. Meest in het oog springend waren de aantekeningen die Auschwitz-commandant Liebehenschel maakte in aanloop naar zijn proces in 1947 en de dagboeken van een Joodse onderduiker in Polen.

Verder waren er bijvoorbeeld Jodensterren uit Buchenwald, een vrijlatingsformulier uit Mauthausen, correspondentie van concentratiekampengevangenen en een werkvergunning voor een kind uit een Joods getto.

Cynische logica

Christoph Heubner van het Internationale Auschwitzcomité noemde de veiling schaamteloos. Holocaustoverlevenden waren er volgens hem "verontwaardigd en sprakeloos" over. "Hun geschiedenis en het lijden van al diegenen die door de nazi's zijn vervolgd en vermoord, worden uitgebuit voor commercieel gewin."

Volgens de Pools vicepremier Sikorski verdienen de slachtoffers "de waardigheid der stilte, niet het rumoer van een veiling". De Duitse buitenlandminister Wadephul was het met hem eens en sprak van een "wantoestand die moet worden voorkomen".

Het Fritz Bauer Instituut, dat onderzoek doet naar de Holocaust, sprak schande van de "cynische logica" waarmee de prijs van de stukken was bepaald. "In de catalogus wordt over de waardebepaling - even laconiek als wreed - expliciet geschreven dat een hoog startbod gerechtvaardigd is omdat het om een zeldzaam stuk gaat, 'want in 1943 waren er nog maar zo weinig Joden in leven'."

Het instituut merkte ook op dat de archiefdocumenten privacygevoelig zijn. Zo was van een man die in 1937 "vanwege zwakzinnigheid" in Dachau gedwongen werd gesteriliseerd, het complete dossier terug te lezen, inclusief de namen van zijn vijf kinderen. "In een openbaar archief zou dit document alleen anoniem toegankelijk zijn om de privacy van zijn gezin te beschermen."

Naar archief of museum?

Na alle druk verdween de catalogus gistermiddag ineens van de website. Een toelichting wil het veilinghuis niet geven. De stukken waren afkomstig uit de collectie van een anonieme verzamelaar.

Het is niet duidelijk wat er nu met de collectie gaat gebeuren. Het Fritz Bauer Instituut hoopt dat de stukken naar een officieel archief of gedenkplaats gaan. "Alleen daar kunnen ze professioneel worden bewaard en ontsloten voor historisch onderzoek en een geïnteresseerd publiek."

Polen zou bezig zijn uit te zoeken of het land nog beslag kan leggen op de collectie, om die later te kunnen overdragen aan het Auschwitzmuseum.

Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog?

Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.

Het dodental van de aardverschuivingen op het Indonesische eiland Java is opgelopen naar achttien. Meer dan dertig mensen worden nog vermist.

Door aanhoudende regenval ontstonden afgelopen week op twee plekken op Midden-Java grote modderstromen. Donderdagavond werden meer dan tien huizen van een dorp in het district Cilacap bedolven onder een laag aarde die op sommige plekken 8 meter hoog was.

Daar zijn tot nu toe zestien lichamen geborgen, zeven mensen worden vermist, zegt de rampenbestrijdingsdienst.

Dodental kan oplopen

Zaterdag was er een aardverschuiving in de regio Banjarnegara, zo'n 100 kilometer ten oosten van Cilacap. Daar zijn zeker twee mensen om het leven gekomen. Dat dodental zal waarschijnlijk oplopen, omdat er nog 27 mensen worden vermist. Het zoeken naar slachtoffers gaat door.

Meer dan 800 mensen in Banjarnegara zijn volgens de rampendienst ontheemd geraakt door de aardverschuiving. Zij zijn opgevangen in plaatselijke overheidsgebouwen.

(Telecompaper) The Serbian Regulatory Authority for Electronic Communications and Postal Services (Ratel) has concluded a 5G spectrum auction, distributing radio...

Bij een busongeluk in Saudi-Arabië zijn zeker 42 pelgrims omgekomen. Op een weg tussen de voor moslims heilige plaatsen Mekka en Medina botste de bus vannacht tegen een tankwagen en vloog in brand.

De meeste slachtoffers hadden de Indiase nationaliteit. De Indiase premier Modi heeft zijn medeleven betuigd aan nabestaanden van de slachtoffers.

Op beelden op sociale media is te zien dat de bus in lichterlaaie stond op een viaduct in bergachtig gebied. De groep pelgrims was op weg terug uit Mekka en onder weg naar Medina, nadat ze hun bedevaarts-rituelen hadden voltooid. Zo'n 160 kilometer van hun eindbestemming verongelukte de bus.

Passagiers sliepen

Volgens de Arabische nieuwssite Gulf News sliepen veel passagiers op het moment van het ongeluk, waardoor ze weinig kans hadden om te ontsnappen toen de bus na de botsing in brand vloog. Indiase media melden dat de bus volledig is uitgebrand, waardoor het identificeren van de slachtoffers zeer moeilijk is. Eén persoon zou het ongeluk hebben overleefd, maar zijn toestand is onbekend.

Mekka en Medina zijn twee belangrijke steden voor moslims. In Mekka staat de Kaäba, een kubusvormig gebouw op de binnenplaats van Masjid al-Haram, ook bekend als de Grote Moskee van Mekka. In Medina ligt de profeet Mohammed begraven. Miljoenen moslims bezoeken de twee steden tijdens de bedevaart.

(Telecompaper) MTN Group said its revenue increased by 25.6 percent year-on-year to ZAR 160.38 billion in the third quarter...

(Telecompaper) WhatsApp will soon support messaging with other apps, as part of a requirement for interoperability under the EU's Digital Markets App...

Opgroeiende pubers en hun problemen en haar Indische achtergrond spelen een belangrijke rol in het werk van Yvonne Keuls. Ze overleed gisteren op 93-jarige leeftijd. Keuls kreeg grote bekendheid in de jaren 70 en 80 met sociale romans als De moeder van David S., Het verrotte leven van Floortje Bloem en Jan Rap en zijn maat. De laatste werd ook verfilmd.

De hoofdpersonen in haar werk waren vaak jongeren die problemen hadden met drugsverslaving en terecht kwamen in de prostitutie. Haar boeken waren deels gebaseerd op haar eigen ervaringen. Keuls had in de jaren 70 een opvanghuis voor jongeren opgezet.

Daarvoor schreef ze vooral voor toneel en ze bewerkte boeken voor televisie, waaronder De boeken der kleine zielen van Louis Couperus en De koperen tuin van Simon Vestdijk. Ook speelde ze zelf in verschillende theatervoorstellingen.

Ontroeren

Yvonne Keuls wordt geboren in toenmalig Nederland-Indië, als kind van een Indische moeder en een joodse vader. Die Indische achtergrond gebruikt ze later ook in boeken, zoals Mevrouw mijn moeder, Indische tantes en Madame K. Van Indisch kind tot Haagse dame.

Yvonne Keuls was met enige regelmaat te zien op tv, waar ze openlijk praatte over haar leven en werk.

Eind jaren 30, als de schrijfster 7 jaar oud is, komt het gezin naar Nederland en vestigt zich in Den Haag. Haar vader overleed enkele jaren later.

Al op jonge leeftijd begint Yvonne Keuls met schrijven. Meestal korte verhaaltjes over gebeurtenissen die indruk op haar maken of haar ontroeren. Het eerste verhaaltje dat ze schrijft, Toen de mannen uit de hemel vielen, gaat over het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Manuscript kwijt

Na afronding van het lyceum wil ze het liefst naar de toneelschool, maar dat vindt haar moeder niet goed. In plaats daarvan gaat ze naar de kweekschool en wordt opgeleid tot lerares. Tot haar huwelijk in 1954 werkt ze in het het onderwijs. In die tijd kon een vrouw na haar huwelijk niet blijven werken als ambtenaar.

Keuls vindt een andere baan en speelt in haar vrije tijd toneel bij een amateurgezelschap. Maar als ze zwanger wordt verliest ze ook die baan en ze besluit te gaan schrijven.

In 1959 brengt ze haar eerste novelle bij een uitgever. Na drie maanden wachten krijgt ze te horen dat het manuscript is kwijtgeraakt. Als ze die teleurstelling heeft verwerkt stort ze zich op een toneelstuk. Ze stuurt het op naar de door haar bewonderde acteur Cruys Voorbergh die het samen met haar bewerkt. In 1960 wordt haar eerste toneelstuk opgevoerd door een amateurgezelschap.

Hoorspelen

Vervolgens zet ze zich weer achter de typmachine om een hoorspel te schrijven voor de AVRO. De AVRO is enthousiast en zendt het uit en er volgen meer opdrachten. Ook schrijft Keuls in die periode een wekelijkse column voor de Haagse krant Het Vaderland. Onder de titel De toestand bij ons thuis beschrijft zij het opgroeien van haar drie dochters.

Midden jaren 60 wordt ze gevraagd een eenakter te schrijven voor de Haagsche Comedie, een groep jonge acteurs. Dat resulteert in Kleine muizen.. Keuls leert bij de voorstelling David Koning kennen, het hoofd van de afdeling drama van de NCRV. Hij vraagt haar zes eenakters voor de televisie te schrijven en later om De boeken der kleine zielen van Louis Couperus en De Koperen Tuin van Simon Vestdijk te dramatiseren.

Zelf was Keuls ook regelmatig op televisie te zien. Ze was een vast panellid in de NCRV-quiz Zo Vader, Zo Zoon en de varianten daarop. In de jaren 80 was ze te zien in het programma Daar zeg je zowat van de NCRV.

Naast haar schrijfwerk geeft Yvonne Keuls lezingen op scholen en daar krijgt ze belangstelling voor de problemen waar jongeren mee te maken hebben, zoals drugsproblemen. Samen met 14 hulpverleners zet ze een huis op voor dakloze jongeren vanaf 12 jaar, maar dat moet na een jaar zijn deuren sluiten vanwege financiële problemen en een oplopende wachtlijst.

Over haar ervaringen in het opvanghuis schrijft ze het 29-delige hoorspel Jan Rap en z'n maat, dat wordt uitgezonden bij de KRO. De reacties op het hoorspel zijn overweldigend. In 1977 komt onder dezelfde titel het boek uit, dat goed wordt ontvangen. Ook bewerkt ze het verhaal tot een toneelstuk waarvoor ze de Prijs der Kritiek krijgt van de Nederlandse theatercritici. Het toneelstuk wordt in tien talen vertaald en is opgevoerd in 25 grote theaters in Europa.

In de jaren 80 schrijft ze diverse boeken over jongeren met drugsproblemen en in 1984 wordt ze benaderd door een verslaafde jongen die Het verrotte leven van Floortje Bloem heeft gelezen. Op basis van zijn ervaringen schrijft ze Annie Berber en het verdriet van tedere crimineel. Het boek doet veel stof opwaaien want het gaat over de praktijken van een kinderrechter die zijn macht misbruikt in ruil voor seksuele diensten van jongens die hij voor zich krijgt.

Na het overlijden van haar moeder in 1988 krijgt ze belangstelling voor haar Indische roots en schrijft ze een aantal boeken waarin die een belangrijke rol spelen, uiteindelijk resulterend in een boek over haar moeder; Mevrouw mijn moeder. Het boek wordt bekroond met de Trouw Publieksprijs 1999.

Ter gelegenheid van haar tachtigste verjaardag verschijnt in 2011 Gedragen op de wind. Een schrijversprentenboek waarin anderen vertellen over haar leven, haar toneelwerk en haar romans.

'Hup, doen'

In 2021 verschijnt haar laatste boek, Gemmetje Victoria, over haar pleegkind met dezelfde naam. Keuls leerde Gemmetje, of Gemma, kennen door het opvanghuis dat ze had opgezet. "Ik vind het gek om te zeggen, maar ik hield meteen van haar", zei Keuls in een interview in de Volkskrant in hetzelfde jaar.

Het boek schrijven kostte haar meer moeite dan andere boeken, zei ze in datzelfde interview. "Want ik wilde geen onzin kletsen. En mijn leeftijd speelt een rol. Ik zei tegen mezelf: waar wacht je op, tot je 100 bent?"

Over haar gezondheid had ze niets te klagen. Haar recept? "Koekjes eten. En doen waar ik achter sta, dat is belangrijk voor me. Ik wil nooit het gevoel hebben dat ik iets heb laten zitten. Gewoon, hup, doen."

(Telecompaper) TPG Telecom has launched a reinvestment plan offering minority shareholders the option to convert part or all of their AUD 1.61 per-share...

Bij twee Russische luchtaanvallen op de Oekraïense stad Balakliia in de regio Charkiv zijn drie mensen gedood, melden lokale autoriteiten. Ook raakten tien mensen gewond, meldt een functionaris van het Oekraïense leger.

De nachtelijke aanval beschadigde meerdere woonblokken en verwoestte tientallen auto's in het centrum van de stad, meldt de functionaris. Een foto op Telegram toont een beschadigde gevel van een gebouw met uitgeblazen ramen.

De Russische raketaanval zou vannacht rond 04.00 uur plaatselijke tijd hebben plaatsgevonden. Onder de gewonden zouden ook kinderen zijn. Negen gewonden worden in het ziekenhuis behandeld.

De regio Charkiv wordt regelmatig bestookt raketten, drones en artillerie. Daarbij worden woningen en infrastructuur verwoest, zoals de stroomvoorziening. Hierdoor zitten honderdduizenden mensen lange tijd zonder elektriciteit.

Haven geraakt

Ook was er een Russische aanval op de zuidelijke Oekraïense regio Odesa. Daarbij is de haven en een stroomvoorziening geraakt. Onder meer havenmateriaal en meerdere civiele schepen die aan de kades lagen afgemeerd raakten beschadigd, meldt persbureau Reuters.

"Een van de havens kampt met stroomuitval, en specialisten zijn al bezig om de elektriciteit te herstellen", zegt de vice-premier van Herstel.

Goedemorgen! Vier verdachten van de dodelijke explosie aan de Tarwekamp in Den Haag staan opnieuw voor de rechter en het Nederlands elftal speelt de laatste wedstrijd voor WK-kwalificatie tegen Litouwen.

Eerst het weer: vandaag trekken vanaf het noorden buien over het land. Soms gaan ze gepaard met zware windstoten en hagel. De noordwestenwind is verder matig tot hard. De zon laat zich af en toe zien. Het wordt 8 tot 10 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Amerikaanse leger heeft opnieuw een aanval uitgevoerd op een vermeende drugsboot in de Stille Oceaan. Daarbij zijn volgens het US Central Command drie "mannelijke drugsterroristen" gedood.

Defensieminister Hegseth gaf toestemming voor de aanval, die volgens het Amerikaanse leger werd uitgevoerd in internationale wateren. Het leger spreekt van een "aanval op een schip dat betrokken was bij illegale drugshandel, dat op een bekende drugsroute voer en drugs aan boord had".

Het Amerikaanse leger heeft sinds september 21 aanvallen uitgevoerd op boten die volgens de regering-Trump drugs vervoerden. Bij dergelijke aanvallen kwamen tot nu toe 83 mensen om het leven.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Gisteren wist de Ierse voetbalploeg op het nippertje te winnen van Hongarije om een plek in de play-offs af te dwingen voor een WK-ticket. Grote man was AZ-spits Troy Parrott, die de wedstrijd daarvoor al van onschatbare waarde was tegen Portugal, met twee doelpunten. Deze keer maakte hij er drie. En de laatste dus in de allerlaatste minuut.

Wat volgde was een enorme Ierse vreugde-uitbarsting. Parrott in tranen na afloop, het X-account van Dublin Airport dat even de naam van de nieuwe volksheld draagt en zijn naam wordt toegevoegd aan andere grote Ierse spelers uit het verleden.

Daarom nog een keer De Goal die dit allemaal teweegbracht:

Fijne dag!

[Thinking Techie] takes us back to basics in a recent video explaining how magnets, coils, brushed DC motors, and brushless DC motors work. If this is on your “to learn” …read more

Na maanden tegenstribbelen roept de Amerikaanse president Trump partijgenoten nu op te stemmen voor het vrijgeven van documenten over zedendelinquent Jeffrey Epstein. "We hebben niks te verbergen", schrijft Trump in een bericht op Truth Social. De draai is opmerkelijk, omdat hij zich lang verzette tegen publicatie.

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden stemt waarschijnlijk deze week over het vrijgeven van alle documenten uit de rechtszaak tegen de steenrijke zakenman Epstein. Die overleed in 2019 in een Amerikaanse gevangenis, in afwachting van een strafzaak over mensenhandel en seksueel misbruik. Hij organiseerde seksfeestjes met rijke en beroemde vrienden.

In het Huis is een meerderheid voor publicatie van de duizenden documenten. Niet alleen Democraten willen daartoe overgaan, ook een handjevol partijgenoten van Trump vindt het belangrijk om zo inzage te geven in de praktijken van Epstein en zijn banden met de elite in Washington en New York.

Campagnebelofte

Trump had het vrijgeven van de Epstein-documenten aanvankelijk tot een campagnebelofte gemaakt, maar toen hij eenmaal aan de macht was loste hij die niet in. Hij typeerde alle aandacht voor de overleden zedendelinquent als een poging van tegenstanders om hem te besmeuren, omdat hij in het verleden bevriend was geweest met Epstein.

Zijn weigering zwengelde verdere verdachtmakingen door tegenstanders aan: waarom kwam Trump zijn woord niet na als hij niets te verbergen had? De verdenkingen groeiden toen Democraten vorige week enkele mails vrijgaven waarin Epstein leek te suggereren dat Trump van het misbruik had geweten.

Zo schreef Epstein in e-mails naar zijn ex-vriendin en handlanger Ghislaine Maxwell dat hij zich verbaasde dat Trump "nooit genoemd was", hoewel ook hij uren met een slachtoffer had doorgebracht, Ook schreef Epstein in een e-mail van een paar jaar daarvoor dat Trump "wist van de meisjes".

'Kulverhaal'

Trump heeft altijd ontkend dat hij wist van het seksueel misbruik of de vrouwenhandel van Epstein. De Amerikaanse president houdt tot nu toe vol dat hij zijn vriendschap met Epstein verbrak voordat duidelijk was dat die tienermeisjes misbruikte. Volgens hem gebruiken tegenstanders de aantijgingen om hem zwart te maken.

Dat herhaalt hij nu in zijn bericht op Truth Social. "Laten we dit kulverhaal vergeten dat radicaal-linkse gekkies gebruiken om af te leiden van onze successen", schrijft hij. "Laat ze maar vrijgeven wat juridisch mag, mij maakt het allemaal niet meer uit."

Trump zegt niets over waarom hij na maanden van gedachten is veranderd. Wel valt hij in een ander bericht nogmaals zijn oud-medestander Marjorie Taylor Greene aan, die hij gestoord en een verrader noemt. Hoewel ze een medestander van het eerste uur was, brak Greene de afgelopen weken met Trump en pleitte voor publicatie van de Epstein-files. Hoewel ze het daarover nu eens lijken, vergeeft Trump haar dat blijkbaar nog niet.

Afgelopen vrijdag probeerde Trump nog Democratische prominenten te betrekken in het schandaal door de FBI en minister Bondi van Justitie te vragen een onderzoek te beginnen naar de banden van Epstein met Democraten als oud-president Clinton. "Verspil jullie tijd niet met Trump, ik heb een land te leiden", aldus de Amerikaanse president.

Een satelliet die vanuit de ruimte de stijging van de zeespiegel gaat meten, is gelanceerd vanaf een legerbasis in de Amerikaanse staat Californië. De sonde kan bijna de hele oceaan in de gaten houden. Dat is een belangrijke aanvulling voor meetstations op aarde, die vooral aan de kust liggen.

Sentinel-6B, zoals de satelliet heet, is een samenwerking tussen Europa en de Verenigde Staten. Het gevaarte is bijna 6 meter lang, weegt ruim 1100 kilo en werd gelanceerd op een raket van SpaceX, het ruimtevaartbedrijf van multimiljardair Elon Musk.

Vijf jaar geleden werd al een tweelingzusje gelanceerd: de Sentinel6/Michael Freilich. Samen garanderen ze dat wetenschappers ten minste tot het begin van de jaren 30 van deze eeuw continu meetgegevens hebben. Dat is belangrijk omdat veranderingen in de zeespiegel beter zichtbaar worden op de lange termijn.

Opwarming en smelten

Klimaatverandering leidt ertoe dat de zeespiegel stijgt. Zo neemt de oceaan het grootste deel van de extra warmte op die de planeet vasthoudt. Daardoor zet het water uit en stijgt de zeespiegel. Ook komt er extra water in de oceaan door het smelten van ijskappen en gletsjers. Metingen laten zien dat die stijging versnelt.

Die stijging gaat niet overal even snel en kan verschillen van jaar tot jaar. Dat heeft te maken met variaties in het klimaat, zoals het verschijnsel El Nino. Ook stormen, zeestroming, beweging van het land, de zwaartekracht van ijskappen en nog veel meer zaken hebben hier invloed op.

Langlopende samenwerking

Technisch is het ingewikkeld de zeespiegel te meten vanuit de ruimte. Eerst stuurt een radar aan boord van Sentinel-6B signalen naar de aarde. Met de teruggekaatste signalen kan de satelliet bepalen hoe hoog de zee staat en hoe hoog de golven zijn.

Allerlei zaken beïnvloeden die signalen, zoals de luchtvochtigheid en de temperatuur van de atmosfeer. Daarom zijn er andere instrumenten aan boord die ook dat continu meten. Wetenschappers kunnen hier vervolgens rekening mee houden. Uiteindelijk kunnen ze zo het zeeniveau op circa 2,5 centimeter nauwkeurig meten.

Al sinds het begin van de jaren 90 houden wetenschappers de zeespiegel continu met satellieten in de gaten. Daarvoor gebeurde dat op en af, door Amerikaanse satellieten.

Aanvankelijk waren de metingen vanaf 1992 een Frans-Amerikaanse samenwerking. Inmiddels werken meer Europese organisatie mee, zoals ruimtevaartorganisatie ESA en EUMETSAT, de organisatie die verantwoordelijk is voor weersatellieten. De Europese Commissie betaalt mee aan de missie.

Scheepvaart en weersvoorspelling

Naast de gegevens van satellieten zijn er op aarde meetstations die de zeespiegel al veel langer in de gaten houden. Ook langs de Nederlandse kust staan daarvoor meetstations. Lange tijd steeg de zeespiegel hier heel gelijkmatig, maar in 2022 concludeerde het KNMI dat ook voor onze kust de stijging versnelt.

De data van Sentinel-6B zijn ook bruikbaar voor andere doelen. Zo kan het worden gebruikt om zeestromingen in kaart te brengen en weersvoorspellingen te verbeteren. Ook kunnen ze volgens NASA nuttig zijn om de scheepvaart veiliger te maken en orkanen beter te voorspellen.

Het Nederlandse offshorebedrijf Allseas investeert 300 miljoen euro in de ontwikkeling van een kernreactor voor zeeschepen en wil in 2032 beginnen met het ombouwen van de eigen vloot. Twee jaar daarvoor moet de eerste kleine kernreactor proefdraaien op land.

Allseas voelt zich gesteund door onderzoek dat het heeft laten doen door adviesbureau Roland Berger: zo'n 700 grote schepen zouden op kernenergie kunnen gaan varen, bijvoorbeeld de 400 meter lange containerschepen die met 24.000 containers aan boord op en neer varen tussen Rotterdam en Sjanghai.

Alles is groot bij Allseas. Op het grootste offshoreschip ter wereld, in Rotterdam, demonstreert het bedrijf de plannen. 's Ochtends vroeg aan boord van de transferboot in de Rotterdamse haven valt het eerste zonlicht even verderop op onze bestemming: offshoreschip Pioneering Spirit.

Het schip is bijna 400 meter lang en ruim 120 meter breed. Het kan in de Alexiahaven op de Tweede Maasvlakte niet aan de kade liggen. Daarom is het midden van de haven speciaal voor dit schip uitgebaggerd.

Eigenaar Edward Heerema van het familiebedrijf Allseas liet het schip voor drie miljard euro bouwen in Zuid-Korea en afbouwen in Rotterdam.

Met dochter Stephanie Heerema, verantwoordelijk voor het kernenergieprogramma, varen we naar het vlaggenschip van Allseas:

In de wetenschap dat uiteindelijk de vloot van Allseas geen CO2 meer mag uitstoten, neemt het bedrijf de vlucht naar voren. Vloeibaar gas (lng), dat nog altijd CO2-uitstoot veroorzaakt, is een tussenoplossing.

Biobrandstoffen zijn duur en beperkt beschikbaar. Hetzelfde geldt voor synthetische brandstoffen gemaakt van waterstof uit duurzame elektriciteit. "Daarom kijken wij nu serieus naar kernenergie", zegt Stephanie Heerema op weg naar de Pioneering Spirit.

Als een vliegdekschip

Het schip, dat nu nog op olie vaart, is in grootte vergelijkbaar met Amerikaanse vliegdekschepen. Die varen al met kernreactoren, net als sommige onderzeeërs en een paar Russische ijsbrekers. Acht dieselgeneratoren zorgen op de Pioneering Spirit voor de elektrische aandrijving van twaalf schroeven. Met geavanceerde apparatuur houden die het schip tijdens werkzaamheden op zee exact op zijn plaats ten opzichte van stroming en wind.

Waar er al een flink aantal oorlogsschepen op kernenergie vaart, is Allseas het eerste bedrijf dat een reactor op civiele schepen wil installeren. Onder in de offshorereus is de enorme machinekamer. Ingenieur Bram Post schetst daar aan de hand van een aan de muur geplakte tekening de techniek van de reactorplannen.

"Het is helemaal niet nieuw'", zegt Post. "Het zijn allemaal systemen die in de jaren 70 zijn ontwikkeld en die we combineren en toepassen op een schip." De reactor zorgt voor energie die via een wisselaar naar een stoomturbine gaat. Die turbine wekt elektriciteit op en drijft de twaalf schroeven aan. De Pioneering Spirit kan op deze manier zonder te tanken zes tot acht jaar varen en grote platforms in zijn geheel optillen.

Het gaat om een hoge temperatuur gasgekoelde reactor die eerder al in Duitsland, China en de Verenigde Staten is gebouwd. In samenwerking met onder meer de Technische Universiteit Delft en NRG Pallas in Petten wordt het systeem geschikt gemaakt voor de zeescheepvaart.

De reactor is veilig omdat die zichzelf uitschakelt als er iets mis is, zegt Post. De reactor heeft hierdoor veel minder risico's dan de reactoren aan boord van oorlogsschepen. "De reactor willen we zo ontwerpen dat we geen wetenschappers aan boord nodig hebben." Mocht de reactor uitvallen dan kan het schip terugvallen op dieselmotoren.

Allseas werkt samen met Lloyd's Register in Londen, de overheid en de nucleaire toezichthouder (ANVS) aan vergunningen voor de reactor. Voor het nucleaire afval is er overleg met de Centrale Opslag voor Radioactief Afval (COVRA) in Zeeland.

Het tijdsschema is ambitieus, erkent Stephanie Heerema. "Aan land weet de Autoriteit voor Nucleaire Veiligheid wat ze moet doen, maar op zee is dat minder bekend. Zeker voor internationale wateren is de regelgeving nog niet klaar." In 2032 moet het eerste schip met een kernreactor gaan varen.

Het offshore bedrijf is ervan overtuigd dat het een kernreactor kan bouwen, maar voor de vergunningen is het afhankelijk van de autoriteiten. "Er zijn zeker uitdagingen en die kunnen leiden tot vertraging, maar in principe gaan wij ervan uit dat dit gaat lukken."

De communistische kandidaat Jeanette Jara gaat in de exitpoll van de eerste ronde van de Chileense presidentsverkiezingen aan kop. Ze wordt op de voet gevolgd door de uiterst rechtse kandidaat José Anthonio Kast. Omdat geen van de kandidaten een meerderheid heeft gehaald, wordt op 14 december een tweede ronde van de verkiezingen gehouden.

De huidige president van Chili, Gabriel Boric, heeft bekendgemaakt dat Kast en Jara het in de volgende ronde tegen elkaar opnemen. Met ruim 90 procent geteld heeft de 51-jarige Jara 26,7 procent van de stemmen, tegenover Kast (59) met 24,1 procent.

Het was voor het eerst dat er een stemverplichting gold in Chili, waardoor ruim 15 miljoen kiesgerechtigden naar de stembus gingen. Andere kandidaten, onder wie de centrumrechtse Evelyn Matthei en de reactionaire Johannes Kaiser, haalden niet genoeg stemmen voor de volgende ronde.

Correspondent Latijns-Amerika Boris van der Spek:

"Hoewel Jara de meeste stemmen in de eerste ronde heeft gekregen, is er verre van een jubelstemming bij links. Het is in ruim zeventig jaar niet voorgekomen dat linkse en centrumlinkse partijen in Chili zo weinig stemmen kregen bij de presidentsverkiezingen.

Het lijkt voor haar dan ook een moeilijke opgave om in de tweede ronde heel veel meer stemmen te krijgen, mede omdat Boric, de linkse president in het land, impopulair is. Jara was minister in zijn regering.

José Antonio Kast, die voor de derde keer meedoet aan de presidentsverkiezingen, heeft veruit de beste kaarten voor de tweede ronde. Hij kan rekenen op de stemmen van Evelyn Matthei en Johannes Kaiser, twee andere rechtse kandidaten, en zal waarschijnlijk ook een hoop stemmen krijgen van de mensen die deze ronde op Parisi stemden.

Verder zijn veiligheid en migratie de twee belangrijkste verkiezingsthema's deze campagne, en dat zijn juist de thema's waar Kast al jaren goed op scoort. Het lijkt er dus op dat Latijns-Amerika er wederom een zeer rechtse president bij krijgt, en Chili zijn meest rechtse president sinds het tijdperk van Pinochet."

De 51-jarige Jara is advocaat en was minister van Arbeid in de regering-Boric. Ze is lid van de Communistische Partij van Chili en is presidentskandidaat namens een coalitie van de regerende partijen, die overwegend links zijn.

Haar rivaal, de uiterst-rechtse José Antonio Kast oprichter van de Republikeinse Partij. De 59-jarige deed al twee keer eerder mee aan de Chileense presidentsverkiezingen.

Kast wordt gezien als ultraconservatief en is tegen het homohuwelijk en abortus. Hij wordt vergeleken met de Amerikaanse president Trump, mede door de manier waarop hij campagne heeft gevoerd. Zo heeft Kast beloofd dat, als hij verkozen wordt, hij zich in gaat zetten tegen bendegeweld en zegt Kast dat hij illegale migranten wil "deporteren". Ook wil hij een hoge muur aan de grens bouwen.

Though mobile devices and Apple Silicon have seen ARM-64 explode across the world, there’s still decent odds you’re reading this on a device with an x86 processor — the direct …read more

Het Amerikaanse leger heeft opnieuw een aanval uitgevoerd op een vermeende drugsboot in de Stille Oceaan. Daarbij zijn volgens het US Central Command drie "mannelijke drugsterroristen" gedood.

Defensieminister Hegseth gaf toestemming voor de aanval, die volgens het Amerikaanse leger werd uitgevoerd in internationale wateren. Het leger spreekt van een "aanval op een schip dat betrokken was bij illegale drugshandel, dat op een bekende drugsroute voer en drugs aan boord had".

Het Amerikaanse leger heeft sinds september 21 aanvallen uitgevoerd op boten die volgens de regering-Trump drugs vervoerden. Bij dergelijke aanvallen kwamen tot nu toe 83 mensen om het leven.

Volgens de Amerikaanse president verdedigt de VS zich op deze manier tegen de drugsboten die vanuit onder meer Venezuela onderweg zouden zijn naar de VS. De Amerikaanse regering heeft tot dusver nog geen bewijs geleverd dat het daadwerkelijk om drugstransporten gaat.

Regime change

De Amerikaanse leider lijkt uit te zijn op een regime change waarbij de Venezolaanse president Maduro en diens regering worden verdreven. Buitenlandminister Marco Rubio, die een fel tegenstander van linkse leiders in Latijns-Amerika is, noemde Maduro vandaag in een bericht op X nog een "onwettige leider".

Volgens hem geeft de Venezolaanse president leiding aan 'Het Kartel van de Zonnen'. Rubio stelt dat Maduro met dit kartel de VS wil overspoelen met drugs om zo het land te destabiliseren. De Venezolaanse president ontkent dat het kartel bestaat. Ook de Amerikaanse National Intelligence Council schrijft dat drugsbendes niet worden geleid door Maduro.

Trump zei vanavond wel dat hij openstaat voor een ontmoeting met de Venezolaanse president. "We zouden wat gesprekken met hem kunnen hebben, en zien hoe dat uitpakt".