Filmmaker en lhbti-boegbeeld Rosa von Praunheim op 83-jarige leeftijd overleden
De Berlijnse filmmaker en schrijver Rosa von Praunheim is op 83-jarige leeftijd overleden. Dat meldt persbureau DPA op basis van zijn naasten. Von Praunheim, die werd geboren als Holger Radtke, is ook internationaal bekend vanwege zijn prominente rol in de lhbti-beweging in Duitsland.
De regisseur koos in de jaren 60 voor de artiestennaam Rosa von Praunheim. "Rosa" verwijst naar de roze driehoek die homoseksuelen moesten dragen in de concentratiekampen in nazi-Duitsland.
Von Praunheim overleed afgelopen nacht, meldt DPA. Zijn dood kwam volgens zijn naasten als een verrassing. De filmmaker heeft een lange lijst van films op zijn naam staan, waarvan de laatste dit jaar uitkwam. In totaal maakte hij 150 korte en langere films.
Doorbraak homorechtenbewegingMet zijn films droeg hij bij aan de acceptatie van homoseksualiteit in Duitsland. Zo verscheen in 1971 Nicht der Homosexuelle ist pervers, sondern die Situation, in der er lebt (Niet de homoseksueel is pervers, maar de maatschappij waarin hij leeft). De film veroorzaakte grote opschudding, maar leidde ook tot de oprichting van tientallen homorechtenbewegingen.
Na het einde van de Tweede Wereldoorlog werd lange tijd gezwegen over de vervolging van homoseksuelen door het naziregime. Mannen die de kampen overleefden, moesten soms na de oorlog alsnog een straf uitzitten.
Tot 1969 was seksueel contact tussen mannen namelijk strafbaar. Tussen 1945 en 1969 werden nog tienduizenden mannen in West-Duitsland veroordeeld voor hun (veronderstelde) homoseksualiteit. In 2016 kwam er eerherstel voor 50.000 Duitse mannen die waren veroordeeld op basis van hun seksualiteit.
In een interview met Der Spiegel zei Von Praunheim dat hij spijt had dat hij in de jaren zestig geen portretten had gemaakt van homoseksuelen die de concentratiekampen hadden overleefd, zoals filmmaker Steven Spielberg Joodse overlevenden had geportretteerd. "Het zou zo belangrijk zijn geweest voor de archieven en musea om die ooggetuigen te interviewen."
Controversieel televisieoptredenVon Praunheim veroorzaakte vaker opschudding. In 1991 onthulde hij live op televisie dat talkshowpresentator Alfred Biolek en komiek Hape Kerkeling homoseksueel waren. Later bestempelde hij die actie als een wanhoopskreet.
In de video hieronder een fragment van de tv-uitzending waarin Praunheim een van zijn onthullingen doet:
De filmmaker wilde solidariteit opeisen van andere beroemdheden om aandacht te vragen voor de aidscrisis. Hij vond dat bekende mensen hun verantwoordelijkheid moesten nemen. In 1985 had hij Een virus kent geen moraal gemaakt, een van de eerste speelfilms over aids.
Zijn activisme en het 'outen' van anderen stuitten ook op weerstand. "Sommigen noemen mij de populairste en sommigen de minst populaire homoseksuele filmregisseur van Duitsland", schreef Von Praunheim op zijn eigen website. "En daarvoor heb ik heel wat gedaan. Al meer dan 30 jaar irriteer ik de natie met mijn meer dan 140 films, eindeloze talkshows, vele boeken, hoorspelen en toneelstukken."
Geboren in gevangenis RigaVon Praunheim werd in 1942 geboren in de gevangenis van de Letse hoofdstad Riga, tijdens de Duitse bezetting. Zijn moeder, Edith Radtke, overleed in 1946 in een psychiatrisch ziekenhuis in Berlijn. Holger Radtke werd geadopteerd en bracht zijn eerste levensjaren door in Oost-Berlijn. Na zijn adoptie ging hij als Holger Mischwitzky door het leven.
Pas in 2000 kwam Von Praunheim de omstandigheden van zijn geboorte te weten, toen zijn adoptiemoeder hem vertelde dat ze niet zijn biologische moeder was en dat hij uit een weeshuis in Letland was geadopteerd. De filmmaker ging op zoek naar zijn verleden en maakte daarna de documentairefilm Mijn moeders - Op zoek naar sporen in Riga.
HuwelijkenVon Praunheim was van 1969 tot 1971 getrouwd met actrice Carla Egerer, met wie hij enkele films maakte. In 2018 vertelde hij het Duitse tijdschrijft Schwulissimo dat het een verstandshuwelijk was. "We hadden een huwelijkslening gekregen die we gebruikten voor opnames: dat was de hele reden dat we trouwden".
Enkele dagen geleden trouwde hij met acteur en regisseur Oliver Sechting, met wie hij sinds 2008 een relatie had. Von Praunheim deelde foto's van het huwelijk op Instagram. "Op vrijdag 12/12 ben ik getrouwd met mijn levenspartner Oliver", schreef hij bij het bericht.