NOS Nieuws - Algemeen

Vandaag beginnen in India 's werelds grootste parlementsverkiezingen. Voor jongeren, die een aanzienlijk deel uitmaken van de bijna 1 miljard kiezers, zijn baankansen een van de belangrijkste onderwerpen.

De in totaal 969 miljoen kiezers kunnen niet allemaal op dezelfde dag stemmen. Dat gebeurt in zeven fasen, verspreid over ruim zes weken. Zo'n 15 miljoen ambtenaren, politieagenten en soldaten zullen ruim 1 miljoen stembureaus bemannen.

Door het hele land doen 2660 geregistreerde partijen mee in 543 kiesdistricten. Naar schatting zullen de partijen en kandidaten gezamenlijk zo'n 13,5 miljard euro uitgeven aan hun campagnes.

Meer dan 65 procent van de Indiërs is jonger dan 35 jaar. Zo'n 130 miljoen jongeren tussen de 18 en 22 jaar mogen voor het eerst stemmen. Zowel de BJP, de partij van premier Modi, als de belangrijke oppositiepartijen beloven banen voor hen te creëren.

Modi deed dat trouwens ook al in zijn campagnes van 2014 en 2019. Maar de afgelopen tien jaar is de werkloosheid in India, ondanks stabiele economische groei en een afname van extreme armoede, nauwelijks afgenomen.

De officiële cijfers verschillen van die van onafhankelijke denktanks, maar duidelijk is dat de werkloosheid onder hoogopgeleide jongeren het hoogst is. Onder lager opgeleide mensen stijgt het percentage zzp'ers, het aantal mensen in loondienst of werkend voor een dagloon neemt af.

Het aantal zzp'ers bedraagt nu meer dan de helft van de werkende mensen. Zij zijn officieel niet werkloos, maar dat zij allemaal zelfstandig zijn geeft aan dat er niet genoeg alternatieven zijn. Het gaat meestal om laagbetaald en onzeker werk, bijvoorbeeld straatverkopers en kleine pachtboeren.

Overheidsbanen

Vanwege het gebrek aan kansen en lage lonen in de private sector is er voor talloze jongeren slechts één optie om uit een onzeker en arm bestaan te ontsnappen: een overheidsbaan. Die zijn echter op alle niveaus schaars en gewild. Om een voorbeeld te noemen: op 67.000 vacatures voor nieuwe politieagenten in de deelstaat Uttar Pradesh kwamen in februari bijna 5 miljoen sollicitanten af.

Om hun kansen te vergroten studeren miljoenen jongeren in speciale bijlesinstituten voor de examens van zulke overheidsbanen. Sommigen proberen het jarenlang, omdat ze geen andere opties zien.

De stad Prayagraj in Uttar Pradesh is een plek waar jongeren van het platteland zich vestigen voor zulke bijlesinstituten. Zij worden gemotiveerd door hun dromen. Sommigen zijn diep teleurgesteld in de regering-Modi. Anderen steunen de premier nog steeds, ook al vrezen ze dat hun eigen droom in rook zal opgaan.

Israël heeft een raketaanval uitgevoerd op een locatie in Iran. Dat zeggen Amerikaanse functionarissen tegen verschillende Amerikaanse media. De raketaanval wordt door een Iraanse functionaris tegenover persbureau Reuters ontkend.

Het zou volgens Iraanse bronnen gaan om een droneaanval. Iraanse staatsmedia zeggen dat drie drones boven Isfahan door het luchtverdedigingssysteem daar zijn neergehaald. Hierbij wordt overigens niet gezegd dat de drones afkomstig zouden zijn uit Israël.

Bronnen melden eerder aan het officiële persbureau van de Iraanse regering, Fars, dat er drie explosies waren gehoord bij een luchtmachtbasis in de stad Isfahan. De Iraanse functionaris zegt tegen Reuters dat de explosies het gevolg waren van de activering van de Iraanse luchtverdedigingssystemen.

Iran houdt commerciële vliegtuigen aan de grond in een groot deel van het land. Reuters noemt Isfahan een strategisch belangrijke stad waar verschillende militaire onderzoeks- en ontwikkelingslocaties gevestigd zijn.

Israël had eerder aangekondigd wraak te nemen op de raket- en drone-aanval van Iran op Israël vorig weekend. Daarbij vuurde Iran honderden drones en raketten af, die volgens de Israëlische autoriteiten bijna allemaal uit de lucht gehaald werden voordat ze schade konden aanrichten op de grond. Het was voor het eerst dat Iran openlijk zijn aartsvijand aanviel.

De Amsterdamse driehoek en het Nationaal Comité 4 en 5 mei hebben in overleg met de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) extra maatregelen aangekondigd voor de Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam op 4 mei.

Aanleiding is de toegenomen spanning in de maatschappij en een grote actiebereidheid, zegt burgemeester Halsema. "Ik ga ervan uit dat het gerespecteerd zal worden. Voor alle Nederlanders is de Nationale Herdenking van grote symbolische betekenis en ik ga ervan uit dat niemand het in zijn hoofd zal halen dat te verstoren."

Omdat de politie en de NCTV aanwijzingen hebben dat er een kans is op spontane protestacties en verstoringen, zullen er zowel zichtbare als onzichtbare maatregelen worden genomen.

Lege Dam

Zo wordt het aantal mensen dat bij de herdenking aanwezig zal zijn gehalveerd. Waar er in de regel 20.000 mensen de Nationale Herdenking kunnen bijwonen, zullen dat er dit jaar 10.000 zijn.

Ook worden de bezoekers van tevoren gefouilleerd, onder meer op vlaggen, vlaggenstokken en geluidsversterkende apparatuur. De Amsterdamse driehoek beseft wel dat die maatregelen geen garanties zullen geven op een herdenking zonder verstoringen.

Halsema: "De enige manier waarop je een herdenking zonder verstoringen kan garanderen is een lege Dam. Maar dat wil het Nationaal Comité niet en wij ook niet."

Waardig herdenken

Als er iets gebeurt zal de politie snel optreden en er alles aan doen om de herdenking waardig door te laten gaan, aldus de burgemeester. Ze benadrukt dat de situatie wat terreurdreiging betreft niet is veranderd. "We zien geen grotere bedreiging dan andere jaren."

De voorzitter van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, Wim van de Donk, denkt niet dat de verschillende maatregelen de herdenking een ander gevoel zullen meegeven. "Tienduizend mensen is toch nog heel veel en het moment is op zichzelf al heel indrukwekkend, dus ik denk dat dat wel mee zal vallen. De herdenking zelf zal er niet anders uit gaan zien, die blijft zoals het is."

"Laten we waardig herdenken. Laten we het niet gebruiken om te protesteren tegen welke gruwel dan ook. Dit is het moment dat we de Tweede Wereldoorlog herdenken. De mensen die gevochten hebben voor de vrijheid van Nederland. Laten we dat respecteren", luidt de oproep van Halsema.

Een slang die langer is dan een stadsbus en 1000 kilo weegt. Het is moeilijk voor te stellen, maar de vondst van fossiele resten van wervels in India zouden erop kunnen wijzen dat zo'n slang echt geleefd heeft, zeggen onderzoekers.

Stukken van de ruggengraat van de slang werden ontdekt in een mijn in de West-Indiase deelstaat Gujarat. De onderzoekers vergeleken meer dan twintig fossiele wervels met skeletten van levende slangen om de vermoedelijke grootte in te schatten.

Zijn lengte wordt geschat op 11 tot 15 meter. De grootste slang die nu nog bestaat is de Aziatische netpython met een lengte van zo'n 10 meter. De nieuw ontdekte kolos leefde 47 miljoen jaar geleden in de moerassige bossen van West-India, schrijven de onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

De onderzoekers hebben de slang de naam Vasuki indicus gegeven, naar de mythische slangenkoning Vasuki, die als een ketting om de nek van de hindoegod Shiva gewikkeld zit.

Echt snel moet de slang niet geweest zijn, zegt onderzoeker Debajit Datta tegen persbureau AP. "Door zijn grote omvang was de Vasuki een langzaam bewegend hinderlaagroofdier dat zijn prooi ving door verstikking", zegt Datta.

Krokodillen

De Vasuki is vergelijkbaar met een andere grote slang die ooit leefde in wat nu Colombia is en ongeveer 13 meter lang kon worden, de zogenoemde Titanoboa. Beide uitgestorven slangen leefden in het Cenozoïcum, dat begon nadat het dinosaurustijdperk 66 miljoen jaar geleden eindigde.

De onderzoekers zijn niet zeker over wat er op het menu stond van Vasuki, maar gelet op zijn omvang zouden dat bijvoorbeeld krokodilachtigen geweest kunnen zijn. Andere fossielen in het gebied waar de resten van de slang zijn gevonden, waren van krokodilachtigen en schildpadden, maar ook vissen en twee primitieve walvissen.

Er zijn twaalf juryleden geselecteerd in het zwijggeldproces rond de voormalige Amerikaanse president Donald Trump.

In de jury zitten onder anderen een software-ontwikkelaar, een leraar Engels, een logopedist, twee advocaten, een bankier en een gepensioneerde vermogensbeheerder, werd bekendgemaakt. Hun identiteit werd niet gedeeld, maar de rechter droeg de media donderdag wel op voorzichtig te zijn met het onthullen van informatie over de juryleden.

De rechter deed dat nadat een geselecteerd jurylid op eigen verzoek was ontslagen toen persoonlijke details over haar publiekelijk bekend waren geworden.

De 77-jarige Trump staat in deze strafzaak - in totaal lopen er vier tegen hem - terecht voor het betalen van zwijggeld aan ex-pornoactrice Stormy Daniels. De twaalf juryleden moeten zich buigen over de vraag of Trump 130.000 dollar heeft betaald aan Daniels om zo een seksschandaal te willen voorkomen in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2016, die door Trump werden gewonnen.

Toen Daniels voor de verkiezingen details over de affaire naar buiten wilde brengen, zou Trump haar via zijn advocaat en vertrouweling Michael Cohen zwijggeld hebben betaald. Die betalingen zouden in de boekhouding zijn weggeschreven als juridische kosten, wat zou neerkomen op valsheid in geschrifte. Ook was mogelijk sprake van het aanwenden van campagnegeld voor de betalingen.

IJskoude rechtszaal

Trump klaagde dat hij de hele dag in een rechtszaal in Manhattan moest zitten, meldt CNN. Hij zou door het land moeten reizen om campagne te voeren voor de presidentsverkiezingen in 2024, zei hij. "Ik zou in New Hampshire moeten zijn, ik zou in Georgia moeten zijn, ik zou in North en South Carolina moeten zijn. Maar ik ben hier de hele dag geweest voor een heel oneerlijk proces", zei hij toen hij de rechtszaal verliet.

De president van de Verenigde Staten van 2017 tot 2021 had ook knipsels van talloze "mediaverhalen" bij zich. Daarin zouden juridische experts allemaal zeggen: "Dit is geen zaak, de zaak is belachelijk", aldus Trump.

Daarnaast mopperde Trump ook over hoe koud het in de rechtszaal was. "Ik zit hier nu al dagen, van 's ochtends tot 's avonds laat, in die ijskoude kamer, ijskoud. Iedereen was daarbinnen aan het bevriezen."

Uitspraak voor verkiezingen

Als aangetoond kan worden dat Trump valsheid in geschrifte heeft gepleegd om de uitkomst van de verkiezingen te beïnvloeden, is dat een strafbaar feit. Hij kan in dat geval maximaal vier jaar gevangenisstraf krijgen. De zwijggeldzaak is de allereerste strafzaak tegen een voormalig president in de Amerikaanse geschiedenis.

Na de selectie van de juryleden ging de rechtbank al snel over op het selecteren van plaatsvervangende juryleden. Verwacht wordt dat zij tegen het einde van deze week geselecteerd zullen zijn. De zaak zou dan begin volgende week kunnen beginnen en vermoedelijk zes tot acht weken duren. Dat betekent dat de jury ruim voor de presidentsverkiezingen met een uitspraak zal komen en de rechter een eventuele straf zal opleggen.

De Verenigde Staten hebben hun veto gebruikt bij de stemming in de VN-Veiligheidsraad over een Palestijns lidmaatschap van de Verenigde Naties.

De stemming in de 15 leden tellende Veiligheidsraad was twaalf stemmen vóór, de Verenigde Staten tegen en twee onthoudingen: van Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. Met het vetorecht dat Amerika heeft kan het iedere beslissing blokkeren. Dat geldt ook voor de overige permanente leden van de Veiligheidsraad China, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Rusland.

De VS had al aangekondigd tegen te stemmen omdat het van mening is dat de Palestijnse autoriteiten niet aan de criteria voor een volwaardig lidmaatschap voldoen. Daarnaast wil de VS dat een onafhankelijke Palestijnse staat ontstaat na onderhandelingen met Israël, en niet door druk van de VN.

De Amerikaanse vice-ambassadeur bij de VN Robert Wood zei na de stemming dat de Verenigde Staten uit zijn op "duurzame vrede" in de regio. Die kan volgens de VS alleen woorden bereikt via een tweestatenoplossing met de veiligheidsgarantie van Israël, zei Wood. "Er is geen ander pad dat de veiligheid en toekomst van Israël als democratische Joodse staat garandeert."

Daarnaast zei Wood dat er vragen zijn of de lokale autoriteiten aan de criteria voldoen om als staat te worden beschouwd. "We hebben de Palestijnse Autoriteit al lang opgeroepen om de noodzakelijke hervormingen door te voeren", zei Wood.

Waarnemer

"We wijzen erop dat dat Hamas, een terroristische organisatie, momenteel macht en invloed uitoefent in Gaza en daarmee een integraal onderdeel is van de staat die in deze resolutie wordt beoogd," besloot de Amerikaanse VN-ambassadeur.

Palestina heeft sinds 2012 de status van waarnemer bij de VN en is geen lidstaat. Van alle 193 VN-lidstaten hebben er 140 de Palestijnse staat eenzijdig erkend.

De 41-jarige Matthijs Stevens uit Den Bosch gaat de exploitatie van de Nederlandse vakantieparken van Peter Gillis overnemen. Dat meldt Omroep Brabant. Volgens de regionale omroep is Stevens oud-medewerker van een advocatenkantoor dat Gillis bijstaat in een rechtszaak tussen hem en zijn ex-vriendin.

Vorige week meldde Gillis dat hij het beheer van de negen Nederlandse vakantieparken van de Oostappen Groep overdraagt aan een nieuwe uitbater. De ondernemer en televisiepersoonlijkheid raakte de horecavergunning op een aantal parken kwijt en een exploitatievergunning voor het park Prinsenmeer in Ommel werd ingetrokken door de gemeente Asten, waar Ommel onder valt. Volgens Gillis waren de ingetrokken vergunningen een van de redenen dat hij is opgestapt.

De gemeente Asten liet eerder weten dat een nieuwe exploitant de vergunningstrajecten opnieuw moet doorlopen. Bij een aanvraag van een vergunning wordt een Bibob-onderzoek gedaan, waarbij bijvoorbeeld gemeenten de mogelijkheid hebben om de achtergrond van bedrijven en ondernemers te screenen. Dat gebeurt om fraude tegen te gaan. Ook Stevens zal die toetsing moeten doorstaan.

Criminele doeleinden

Gillis, die ook bekend is van de televisieserie Massa is Kassa, raakte met zijn onderneming verschillende keren in opspraak. Zo moest vakantiepark Prinsenmeer per direct dicht.

De vergunningen voor het park werden eind vorig jaar ingetrokken, omdat de gemeente Asten het vermoeden heeft dat Gillis het park gebruikt voor criminele doeleinden. Ook woonden er permanent mensen op het park, terwijl dat niet is toegestaan. Een jaar eerder kwam uit controles naar voren dat er brandgevaar is op het park.

Verder is de ondernemer vervolgd voor belastingfraude en heeft hij tonnen aan dwangsommen gekregen van verschillende gemeenten waar zijn vakantieparken staan. Volgens de Raad van State heeft hij onder meer in de gemeenten Peel en Maas, Terneuzen en Loon op Zand de afspraken over huisvesting van buitenlandse werknemers aan zijn laars gelapt.

De fluitende vogel in het nummer Blackbird, de krekels in The Rain van Missy Elliott of Amazonegeluiden in een nummer van Ellie Goulding: vanaf nu kan de natuur net als zangers en muzikanten betaald worden voor haar bijdrage aan muziek.

Artiesten die natuurgeluiden in hun muziek gebruiken, kunnen er voortaan voor kiezen om 'Nature' officieel als meewerkende artiest aan te merken. Een deel van hun verdiensten gaat dan naar goede doelen die zich met natuurbescherming bezighouden.

Het is een initiatief van het Museum for the United Nations, een mondiaal instituut dat zich inzet voor cultuur. Het plan is opgezet in nauwe samenwerking met muzikanten, creatieven en verschillende natuur- en milieuorganisaties.

In een poging om mensen meer te betrekken bij bescherming van de natuur via iets universeels als muziek, ontstond het idee om de natuur intellectueel eigendom te geven.

40 miljoen dollar

Wie nu luistert naar een nummer waaraan de natuur heeft 'meegewerkt', zorgt er automatisch voor dat daaraan royalty's worden uitgekeerd. De initiatiefnemers willen met de actie 40 miljoen dollar ophalen voor natuurbehoud.

"David Bowie feat. NATURE", staat er nu bijvoorbeeld bij Bowies opnieuw uitgebrachte nummer Get Real op grote muziekstreamingdiensten als Spotify en Apple Music. Op Spotify is een playlist te vinden van nummers waar de natuur credits voor heeft gekregen. De komende tijd verschijnen nog meer nummers waarbij de natuur een van de meewerkende artiesten is.

Dickey Betts, de gitarist en medeoprichter van de Allman Brothers Band, is op 80-jarige leeftijd overleden. Hij leed aan kanker en een chronische longziekte, laat zijn manager weten aan Rolling Stone.

"Verdrietig en met een bezwaard hart maakt de familie Betts het vreedzame overlijden van Forrest Richard 'Dickey' Betts bekend", staat in een verklaring die zijn manager heeft gedeeld. De artiest is vandaag thuis overleden in Osprey, Florida, in het bijzijn van zijn familie.

De Allman Brothers Band, uit de staat Georgia, werd in 1969 opgericht door onder meer bassist Berry Oakley en de broers Duane en Gregg Allman. De band wordt gezien als baanbrekend in het genre 'southern rock' en beleefde zijn grootste successen in de eerste helft van de jaren 70.

Betts schreef en zong de grootste hit van de groep, Ramblin' Man, die in 1973 werd uitgebracht. Ook componeerde hij een aantal bekende instrumentale nummers, waaronder Jessica en In Memory of Elizabeth Reed.

Alcoholverslaving

Betts werd in 1995 opgenomen in de Rock & Roll Hall of Fame als lid van de Allman Brothers Band. In de jaren 90 kreeg kampte hij met een alcoholverslaving en werd hij verschillende keren opgepakt. In 2000 werd hij naar eigen zeggen uit de Allman Brothers Band gezet, hoewel de bandleden zeiden dat hij zelf was opgestapt.

Daarna deed hij nog verschillende pogingen om zijn carrière nieuw leven in te blazen, maar zonder succes.

Met de dood van Betts is de 79-jarige drummer Jaimoe Johanson de laatste nog levende medeoprichter van de groep.

Transport van dieren heeft waarschijnlijk bijgedragen aan de snelle verspreiding van het blauwtongvirus in Nederland. Dat concludeert de universiteit in Wageningen, die onderzoek deed naar de verspreiding van het virus waar afgelopen najaar tienduizenden schapen aan bezweken.

Tot nu toe werd aangenomen dat het blauwtongvirus voornamelijk tussen boerderijen verspreid werd door knutten, kleine stekende muggen. Maar soms kwam het virus tientallen kilometers ver, en dat wijst op "andere transmissieroutes", zeggen de onderzoekers.

Het virus werd in september ontdekt in de buurgemeenten Wijdemeren (Noord-Holland) en Stichtse Vecht (Utrecht). Ruim een week na het eerste geval meldde de overheid dat er zo veel besmettingen waren dat maatregelen geen zin meer hadden. In oktober waren zo'n 2200 veehouderijen besmet en in november stond de teller op meer dan 5000 getroffen bedrijven.

Deze schapenfokker in Oosterwolde (Gelderland) is al achttien schapen verloren:

Blauwtong treft vooral schapen. Van het virus krijgen ze hoge koorts, zwellingen en een blauwe tong. Ongeveer driekwart van de schapen die de ziekte kregen, overleefde het niet.

Veehouders en deskundigen maken zich ernstig zorgen over komend jaar, mede omdat de ervaring leert dat de ziekte het tweede jaar meestal heviger om zich heen grijpt.

Naast schapen kunnen ook geiten, runderen, herten en sommige dierentuindieren de ziekte krijgen, maar deze dieren gaan er veel minder vaak aan dood. Mensen kunnen de ziekte niet krijgen.

Toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) voert vergaande maatregelen in om de tekorten op het stroomnet op te lossen. Met het pakket, dat de toezichthouder vandaag heeft aangekondigd, moet er meer ruimte ontstaan voor nieuwe aansluitingen. De ACM gaat over de regels voor netbeheerders.

Onderdeel van het pakket is dat bedrijven en instellingen die een maatschappelijk belang dienen, zoals scholen en ziekenhuizen, voortaan eerder een aansluiting krijgen dan andere partijen. Ook moeten grote bedrijven verplicht nagaan of zij stroomcapaciteit kunnen afstaan op piekmomenten.

Die nieuwe ruimte is hard nodig: momenteel is het op bijna driekwart van de Nederlandse postcodes niet mogelijk om een contract af te sluiten voor grootschalige afname van elektriciteit. Bij het bereiken van de limieten van het elektriciteitsnet ontstaat er een wachttijd voor aanvragers.

Energietransitie

Dat het stroomnet overvol raakt, heeft grotendeels te maken met de energietransitie, weet Lucas van Cappellen van onderzoeksbureau CE Delft. Hij specialiseert zich in het zoeken naar oplossingen voor zogenoemde 'netcongestie', het overvol raken van het stroomnet.

"We zien dat veel bedrijven aanvragen hebben gedaan voor een aansluiting op het stroomnet", vertelt Van Cappellen. "Dat komt doordat veel bedrijven groeien, maar ook doordat bedrijven kiezen voor de overstap van fossiele brandstof naar elektriciteit."

En dus moeten netbeheerders het stroomnet uitbreiden, maar dat gaat dus niet snel genoeg. Duizenden organisaties wachten inmiddels op een nieuwe aansluiting.

Ziekenhuizen en scholen eerst

Door het ACM-besluit krijgen projecten met het grootste maatschappelijk belang, zoals veiligheidsdiensten en ziekenhuizen, voorrang. Als deze zijn voorzien, komen drinkwaterbedrijven, scholen en woonwijken aan de beurt.

Van Cappellen verwacht overigens niet dat deze maatregel veel verschil zal maken. "Het prioriteren kan alleen als er ruimte op het stroomnet is om weg te geven, maar we zien nu dat deze ruimte er helemaal niet is", stelt hij.

Buiten piekmomenten

Meer heil verwacht hij van andere aangekondigde maatregelen, die ervoor moeten zorgen dat bedrijven vaker gebruik zullen maken van het stroomnet buiten piekmomenten. Het net is vooral zwaar belast in de ochtend en het begin van de avond. Dan is er te veel vraag naar stroom.

Met de maatregelen wordt het financieel aantrekkelijker om meer stroom te verbruiken buiten piektijden. Volgens de ACM kunnen grote bedrijven hiermee tot 50 procent van hun netkosten besparen.

Ook kan een netbeheerder bedrijven door de nieuwe maatregelen verplichten uit te zoeken of zij stroomcapaciteit kunnen afstaan op piekmomenten. Hiervoor worden de bedrijven vergoed. Wie niets inlevert of het plan niet uitvoert, riskeert een boete tot 40.000 euro, zo staat in het ontwerpbesluit van de ACM.

"Door deze maatregelen zullen bedrijven die ook buiten de piekmomenten gebruik kunnen maken van het stroomnet opschuiven, waardoor er ruimte vrijkomt voor nieuwe bedrijven", vertelt Van Cappellen. "Ook kunnen nieuwe bedrijven die vooral buiten de piekmomenten stroom zullen verbruiken toegang krijgen tot het stroomnet."

Draagvlak ondergraven

Energie-Nederland vindt het verplichten van bedrijven om capaciteit af te staan "erg ver" gaan, schrijft de brancheorganisatie in een verklaring. "Dergelijke (dreigende) ingrepen in de bedrijfsvoering kunnen het draagvlak voor de energietransitie ondergraven. Energie-Nederland blijft aandacht vragen voor het versneld verzwaren en uitbreiden van het net. Dat is immers de meest effectieve oplossing voor het gebrek aan capaciteit."

Over een deel van de maatregelen, waaronder de verplichting, kunnen partijen nog bezwaar maken.

Wetenschappers in Canada hebben bij toeval ontdekt dat een veel voorkomende hommelsoort zeker een week onder water kan overleven. Door een lekkage in hun laboratorium kwamen hommelkoninginnen die in winterslaap waren in het water terecht, maar dat overleefden ze.

Na de goede afloop van het ongelukje besloten de wetenschappers van de universiteit van Guelph dit verder te onderzoeken. Ze plaatsten in totaal 143 hommelkoninginnen in winterslaap onder water gedurende acht uur, een dag, of een week. Het overlevingspercentage was in alle gevallen ongeveer gelijk; acht weken later leefde bijna 90 procent van de hommels nog steeds, beschrijven ze in het tijdschrift Biology Letters.

Het zou goed nieuws zijn, zeker als meer hommel- of bijensoorten dit kunnen, zeggen de wetenschappers. Dat lijkt hen waarschijnlijk, maar het moet nader onderzocht worden. De hommels in het laboratorium waren van de soort Bombus impatiens, in Noord-Amerika een van de meest voorkomende hommelsoorten.

Regen en overstromingen

Veel bijen en hommels overwinteren onder de grond. Door klimaatverandering zullen ze daar steeds vaker te maken krijgen met de gevolgen van zware regenval en overstromingen. Andere insecten gaan meestal dood wanneer ze in het water terecht komen.

Hommels, bijen en andere insecten zijn onmisbaar voor ecosystemen op aarde, omdat ze planten en bomen in stand houden. De lijst van hommel- en bijensoorten die met uitsterven bedreigd worden, is lang.

Textielketen Zeeman heeft in Den Haag reclamefolders laten bezorgen die eigenlijk bedoeld waren voor Spanje. Diverse inwoners hebben daardoor een folder met Catalaanse tekst gekregen. Volgens het bedrijf zijn de folders per ongeluk verwisseld.

Op de voorkant staat de tekst: "Benvinguts al nou Zeeman de Premia de Mar." En ook: "25% de descompte d'obertura en 1 article de la teva elecció." Catalaans voor: "Welkom bij de nieuwe Zeeman in Premia de Mar. 25 procent openingskorting op een artikel naar keuze."

Op sociale media kan wel worden gelachen om de fout, schrijft Omroep West. "Ik weet dat de aarde opwarmt, maar om nu de folder van Zeeman in het Spaans te sturen lijkt mij een beetje overdreven", reageert iemand. Een ander zegt: "Het geeft je echt een zomers gevoel als je een folder van de nieuwste Spaanse vestiging van de Zeeman krijgt."

Omgewisseld

De folders die in Den Haag zijn bezorgd waren dus bedoeld voor omwonenden van een nieuwe vestiging in Premia de Mar, even ten noorden van Barcelona. Een woordvoerder van de textielketen laat weten dat er een fout is gemaakt. "Er zijn twee folders verwisseld in Spanje en Nederland."

Mensen in de omgeving van een vernieuwd filiaal in Den Haag hebben daardoor de buitenlandse variant ontvangen. De Nederlandse folder is overigens niet in Spanje bezorgd.

Twee kinderen zijn in Frankrijk gewond geraakt toen ze op straat werden aangevallen door een man met een mes. Dat gebeurde in Souffelweyersheim, een voorstad van Straatsburg. Er is een verdachte opgepakt.

Het eerste kind, een meisje van 11, werd voor een school aangevallen en in haar gezicht gestoken. Het tweede slachtoffer is 6 jaar. Zij werd even verderop neergestoken op een plein.

De twee meisjes zijn gewond naar een ziekenhuis gebracht. Ze zijn niet in levensgevaar. Uit voorzorg waren meerdere scholen in de omgeving enige tijd afgesloten.

Enkele minuten na de tweede steekpartij werd een man van 30 aangehouden in de buurt van de school. Hij wordt verhoord. Zijn motief is nog onduidelijk. Franse media schrijven dat de man niet bekend is bij de politie.

Met 969 miljoen kiezers mag India zich de grootste democratie ter wereld noemen. Maar hoe sterk is deze democratie? Volgens de oppositie, een alliantie van 41 partijen onder de naam INDIA, loopt de democratie groot gevaar als de BJP van premier Modi een derde termijn wint. Het is voor het eerst in decennia dat de staat van de democratie zelf een verkiezingsonderwerp is in India.

De verkiezingen gaan morgen van start en duren ruim zes weken. Eind maart hielden leiders van het INDIA-blok een bijeenkomst met de titel 'Red de Democratie'. Het partijprogramma dat de Congrespartij, de belangrijkste oppositiepartij, begin april presenteerde, heeft een heel hoofdstuk met de titel Democratie redden, angst verwijderen, vrijheid herstellen.

Hierin staan onder meer voorstellen voor meer mediavrijheid, bijvoorbeeld door Modi's wetten die censuur makkelijker zouden maken aan te passen. Ook belooft de partij persoonlijke vrijheden, zoals wat te dragen en van wie te houden, te beschermen.

Onder de BJP werd in de zuidelijke deelstaat Karnataka een verbod op hoofddoeken op scholen ingevoerd en in de bergstaat Uttarakand een wet waaronder samenwonende stellen zich verplicht moeten registreren. Dat laatste is iets waar vooral interreligieuze koppels zonder steun van hun familie last van zullen hebben.

Toenemende autocratie

De Congrespartij zegt zelf ook benadeeld te worden door wat de partij als toenemende autocratie beschrijft. De partij wordt geplaagd door onderzoeken van de belastingdienst naar een late betaling jaren geleden. Dat om deze reden alle bankrekeningen zijn bevroren, vlak voor de verkiezingen, noemt de partij geen toeval. Ondertussen is het regeringshoofd van Delhi, Arvind Kejriwal van de partij AAP, die ook in de INDIA-alliantie zit, in de gevangenis gezet voor corruptie. Hij ontkent en noemt de zaak tegen hem politiek gemotiveerd.

De BJP slaat terug, door de oppositiepartijen slechte verliezers te noemen. In een artikel op de officiële website van Modi worden alle uitspraken tegen de democratie onterecht genoemd. De arrestaties van oppositieleiders volgen alle wettelijke procedures, is het argument.

Internationale rapporten en ranglijsten die de kritiek van de oppositie bevestigen zijn volgens het artikel twijfelachtig. Genoemd worden onder meer de Amerikaanse non-gouvernementele organisatie Freedom House, die India als 'gedeeltelijk vrij' beschouwd, en het Zweedse V-Dem Institute, waarin India als 'steeds autocratischer' wordt beschreven. Dit soort onderzoeken zijn bevooroordeeld, volgens de BJP.

Toch zijn het niet alleen oppositieleiders en internationale organisaties die zich zorgen maken om de staat van de democratie. Er zijn ook Indiase journalisten en analisten die vraagtekens plaatsen bij de onafhankelijkheid van instanties zoals de fiscus. De krant Indian Express bekeek alle zaken van de Economische Inspectiedienst tegen prominente politici en concludeerde dat het in 95 procent van de gevallen om politici van oppositiepartijen ging.

De krant vond bovendien 25 gevallen in de afgelopen tien jaar waarbij zo'n beschuldigde politicus besloot over te stappen naar de BJP. Wat blijkt: in 23 van die 25 gevallen werd de zaak tegen hen al gauw vergeten. De krant merkt op dat dit soort dingen ook wel voorkwamen voordat de BJP aan de macht was, maar nu veel vaker.

'Onder controle van de overheid'

Het tijdschrift The Caravan publiceerde onderzoeken waarin de Economische Inspectiedienst een 'politiek middel' wordt genoemd dat wordt ingezet tegen politieke tegenstanders. De altijd zeer gerespecteerde Verkiezingscommissie wordt als 'onder controle van de overheid' beschreven omdat het gelijke speelveld onvoldoende zou worden beschermd.

De arrestatie van Kejriwal, bijvoorbeeld, vond plaats nadat de verkiezingen al waren aangekondigd. Dat betekent dat er een protocol in werking is getreden. Het moment van arrestatie, terwijl de corruptiezaak al uit 2021 en 2022 dateert, wordt daarom in twijfel getrokken. Vorige week schreef een groep van 87 oud-ambtenaren naar de Verkiezingscommissie met hun zorgen hierom. "Een verontrustend patroon van lastigvallen van en heksenjachten op oppositiepartijen en -politici op de drempel van de verkiezingen roept twijfels op over de motieven van de inspectiediensten."

Ook op televisie wordt volop over het onderwerp gedebatteerd. Veel aandacht gaat uit naar een verzoek van de Verkiezingscommissie aan X om een aantal posts van politici te verwijderen. Deze gingen onder meer over omstreden politieke donaties aan de BJP. X plaatste daarop een bericht dat het aan dit verzoek gehoor heeft gegeven, maar het er niet mee eens is.

De Verkiezingscommissie zegt, in een rapport dat woensdag verscheen over de eerste maand sinds het uitschrijven van de verkiezingen, toegewijd te zijn aan een gelijk speelveld en niet te willen ingrijpen in juridische processen.

De leider van de rechts-populistische partij Alternative für Deutschland (AfD) in de Oost-Duitse deelstaat Thüringen, Björn Höcke, is vandaag voor het eerst voor de rechter verschenen. Hij staat terecht op verdenking van het gebruiken van een nazi-slogan.

In een campagnetoespraak in 2021 zei Höcke tegen zijn publiek "Alles voor Duitsland", een slogan die ook gebruikt werd door de Sturmabteilung van de nazi's (SA). Hij riskeert nu een celstraf van drie jaar, en een verbod op het uitvoeren van een politieke functie.

Höcke 'heeft het niet geweten'

Höcke (52), een voormalig geschiedenisdocent die nu de AfD leidt in Thüringen, zegt zelf dat hij niet wist dat de slogan een nazi-geschiedenis had. Hij heeft de term nogmaals gebruikt in december afgelopen jaar, maar wordt daarvoor in deze zaak niet vervolgd.

Binnen de AfD staat Höcke bekend als de leider van de nationalistische tak van de partij ('Der Flügel'). Die is door veiligheidsdiensten officieel als rechts-extremistisch bestempeld en wordt als staatsgevaarlijk in de gaten gehouden. Hij kwam in 2018 in het nieuws door het Holocaust-monument in Berlijn te bestempelen als een "schandelijk monument", en noemde kort daarvoor de Duitse omgang met de Holocaust "verlammende herinneringspolitiek". Hij pleitte voor meer aandacht voor de Duitse slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog.

Gedwongen uitzetten migranten

Eerder dit jaar werd er dagenlang gedemonstreerd tegen de AfD door honderdduizenden Duitsers, nadat een geheime ontmoeting aan het licht was gekomen tussen de partij, prominente rechts-extremistische figuren en rijke ondernemers. Zij hadden in Potsdam een plan besproken om miljoenen migranten uit te zetten, als de partij ooit aan de macht zou komen.

Alle kritiek ten spijt, gaat het de partij voor de wind in Thüringen: de partij staat aan kop in de peilingen voor de regionale verkiezingen in september. Vooralsnog is er echter geen partij die met de AfD een coalitie wil vormen.

Vorig jaar veroverde de AfD in Thüringen al de allereerste bestuursfunctie uit zijn geschiedenis, zij het op een laag niveau: AfD-kandidaat Robert Sesselmann werd toen verkozen tot districtsbestuurder in de dunbevolkte regio Sonneberg.

De rechtbank heeft een 24-jarige man veroordeeld tot een celstraf van een jaar, waarvan drie maanden voorwaardelijk, voor het voorbereiden van een aanslag bij het huis van een Vlaardingse loodgieter. De woning van de loodgieter is al maandenlang het doelwit van aanslagen.

Radley C. werd in de nacht van 23 december met een 30-jarige medeverdachte door agenten ontdekt in een auto die in de buurt van de woning van de loodgieter stond. Toen agenten de auto controleerden, vonden zij een mortierbom, een bivakmuts en werkhandschoenen.

Tijdens de behandeling van de zaak begin deze maand vertelde C. dat hij die avond iemand naar Vlaardingen moest brengen. Naar eigen zeggen wist hij niets van een mogelijke aanslag of een bom in de auto. Ook zei hij niet te weten van de vele explosies bij de loodgieter.

'Verdachte wist dat er iets speelde'

De rechter gaat hier niet in mee en oordeelt dat C. wel degelijk wist dat er iets speelde. De rechtbank merkt wel op dat de loodgieter veelvuldig het slachtoffer is geweest van aanslagen, maar dat er geen bewijs is dat deze verdachte daarbij betrokken is, meldt Rijnmond.

De straf voor C. valt lager uit dan de eis van het Openbaar Ministerie. Dat had vijftien maanden cel waarvan zes maanden voorwaardelijk geëist. De medeverdachte staat op een later moment voor de rechter.

Meerdere aanslagen en aanhoudingen

Het huis van de loodgieter is sinds vorig jaar april ruim tien keer het doelwit geweest van aanslagen. De man zegt niet te weten waarom hij het doelwit is.

Vanwege de explosies zijn al meerdere verdachten aangehouden. Zo heeft de politie in de afgelopen twee weken drie jongens van 14 tot 16 jaar opgepakt. De politie vond hen in de buurt van de woning. Ook hadden ze spullen bij zich die gebruikt kunnen worden bij het plegen van aanslagen.

Daarnaast is begin deze maand een 27-jarige Rotterdammer veroordeeld tot een celstraf van twee jaar, waarvan tien maanden voorwaardelijk, vanwege zijn betrokkenheid bij het veroorzaken van een explosie bij de woning van de loodgieter. De man heeft niets losgelaten over zijn motief of opdrachtgever(s).

Viaplay blijft de komende jaren de Formule 1 in Nederland uitzenden. De streamingsdienst heeft het contract, dat na dit seizoen afliep, verlengd. Dat melden ingewijden aan de NOS.

Viaplay bezit de Nederlandse uitzendrechten van de Formule 1 sinds 2022. Daarvoor betaalt het Zweedse bedrijf ongeveer 30 miljoen euro per jaar. Voor de nieuwe deal zou Viaplay flink meer in de buidel moeten tasten en naar verluidt zo'n 45 miljoen euro per jaar betalen. Voor hoelang de rechten bij Viaplay blijven, is onbekend.

Ziggo had hoogste bieding

Volgens de ingewijden legde Ziggo aanvankelijk het hoogste bod neer bij de Formule 1 voor de rechten. Het bedrijf zond tot 2022 jarenlang de Formule 1 uit en zette nu (tevergeefs) alles op alles om de rechten terug te krijgen.

Ziggo hoopte met de rechten meer klanten en adverteerders binnen te halen. Vaste Formule 1-gezichten Olav Mol en Jack Plooij zouden dan moeten terugkeren op het circuit. De Formule 1 zag, ondanks het hogere bod, echter meer in een voortzetting van het contract met Viaplay.

Viaplay en Ziggo wilden desgevraagd niet reageren op het nieuws.

Problemen Viaplay

Het binnenhalen van de rechten door Viaplay is opvallend te noemen. Het bedrijf kampt met financiële en strategische problemen. Het worstelt met dure sportrechten, inflatie en energiekosten en teruglopende abonnementen.

Vorig jaar kondigde Viaplay aan zich uit een aantal landen terug te trekken. Ook is een aantal producties stopgezet en werd het personeelsbestand het afgelopen jaar met 30 procent ingekrompen. Ook zei het bedrijf dat er gepraat werd over de verkoop van activiteiten.

Naast de Formule 1 heeft Viaplay in Nederland ook de uitzendrechten van onder meer voetbalwedstrijden uit de Engelse Premier League en de Duitse Bundesliga.

Defensie wil het aantal reservisten in zes jaar verdrievoudigen. Nu zijn er ruim 6600 reservisten, maar vanwege de toegenomen oorlogsdreiging moet het aantal parttime militairen in 2030 zijn gegroeid naar 20.000. De krijgsmacht schakelt daarbij de hulp in van het bedrijfsleven.

Kolonel Gerbe Verhaaf is op het ministerie van Defensie verantwoordelijk voor de reservisten. "Sinds de Russische inval in Oekraïne weten we dat president Poetin meer van plan is en daar moeten we ons op voorbereiden. De instabiele geopolitieke situatie in de wereld vraagt om een schaalbare krijgsmacht met flexibele inzet."

Defensie zoekt niet alleen traditionele reservisten voor het Korps Nationale Reserve, die taken voor bewaken en beveiligen op zich nemen. De krijgsmacht heeft behoefte aan specifieke kennis die op de arbeidsmarkt moeilijk te vinden is, zoals techniek, cyber security en ict.

Makkelijker maken voor reservist

Om het voor die specialisten aantrekkelijker te maken om ook een paar dagen per maand voor defensie te werken, heeft de krijgsmacht een nieuwe vorm van samenwerking met werkgevers opgezet. Defensie sluit met individuele bedrijven of organisaties convenanten, waarin wordt vastgelegd hoe hun werknemers als reservist kunnen dienen. Werknemers wordt administratieve rompslomp uit handen genomen of ze krijgen meer zekerheid over bijvoorbeeld vakantiedagen, loon en pensioen.

Lisette de Heiden werkt bij Shell, is al 10 jaar reservist en zit nu bij het 101 Geniebataljon op de kazerne in Wezep. Een dag per week stelt ze haar kennis van techniek en energie, die ze bij Shell inzet voor de bouw van windmolenparken, ter beschikking voor bouwvraagstukken van de genie. En ze gaat mee op oefening, bijvoorbeeld vorig jaar in Roemenië, waar uit het niets een kampement moest worden opgebouwd, met onderdak en voorzieningen voor energie, water en communicatie.

De Heiden krijgt van haar werkgever deels bijzonder verlof voor haar werk als reservist, zodat ze niet al haar vakantiedagen hiervoor hoeft op te nemen. Daarover sloten Shell en Defensie begin 2021 een convenant.

"Wij willen de werk-privébalans in stand houden, dat is in het belang van de werknemer en de werkgever," legt Shell-recruiter Thijs Terwindt uit. Hij is zelf oud-militair, diende als officier bij de Koninklijke Marine en is een groot voorstander van deze constructie. "De operaties van Defensie zijn vaak in onveilige gebieden en daar hebben wij ook regelmatig mee te maken. Defensie kan dat allemaal niet alleen doen en daarom is het delen van mensen en middelen van groot belang. Daarnaast doet de reservist ervaringen op die hem of haar verrijken en dat komt ons ook weer ten goede."

Verhaaf ziet nog andere voordelen: "Bij defensie wordt aandacht besteed aan fysieke fitheid, werken in teamverband en onder stress. Je leert andere vaardigheden."

Shell heeft in Nederland enkele tientallen werknemers actief als reservist en Terwindt ziet dat aantal groeien. De ervaring in het buitenland helpt Shell om dit te doen. "In Amerika wordt dit gezien als een maatschappelijke plicht, in Singapore gaat iedereen op herhaling. En ook in Scandinavische landen is deze rol meer verankerd in de maatschappij."

Meer interesse bedrijfsleven voor veiligheid

Inmiddels heeft defensie met ruim 200 bedrijven en organisaties een convenant gesloten. Zoals met VDL Groep voor samenwerking op het gebied van techniek. En met Jan de Rijk Logistics, dat chauffeurs beschikbaar stelt met bevoegdheden voor speciale transporten.

Volgens Verhaaf toont het bedrijfsleven steeds meer interesse. "Waren bedrijven eerder veel meer gericht op duurzaamheid, nu is veiligheid meer prioriteit. Zij hebben de afwachtende houding losgelaten. Het besef dringt door dat veiligheid niet alleen een zaak van defensie is. En omgekeerd heeft defensie baat bij deze brugfunctie met de samenleving."

Nazaten van Surinaams-Hindoestaanse contractarbeiders eisen excuses van koning Willem-Alexander voor het Nederlandse aandeel in het koloniale verleden. Dat schrijven vier vertegenwoordigers van de gemeenschap in een brief aan de koning.

Na de afschaffing van de slavernij werden mensen door Nederland uit India naar Suriname gehaald om de plantage-economie draaiende te houden. Daar gingen ze onder beroerde omstandigheden als contractarbeiders werken. Ook Javanen en Chinezen werden naar Suriname gebracht.

"Het is hoog tijd voor een rechtvaardige erkenning en verontschuldiging jegens de Hindoestaanse nazaten," schrijven de auteurs in de brief namens de erfgenamen van Hindoestanen die in Suriname werkten. "Al meer dan 150 jaar wachten slachtoffers en hun erfgenamen op excuses."

Contractarbeid

In 1873 zette Nederland definitief een punt achter de slavernij. Om een tekort aan goedkope arbeidskrachten te voorkomen, sloot koning Willem III in 1872 een akkoord met de Britse regering om arbeiders uit India te halen. Dat gebeurde een jaar later voor het eerst en zou tot 1916 doorgaan. In totaal kwamen 34.000 Hindoestanen uit India naar Suriname. Ze sloten een contract voor vijf jaar en werden contractarbeiders en 'koelies' genoemd.

Eenmaal in Suriname kregen de contractarbeiders vaak zwaar werk te doen tegen een schamele beloning: 10 tot 15 cent per dag (naar moderne maatstaven hooguit een paar euro). Ze werkten lange dagen en werden gestraft als ze hun werk niet goed deden. De arbeiders kregen een contract van vijf jaar. Daarna konden ze terug naar huis. De meerderheid besloot te blijven.

Naar de buitenwereld werd de arbeid gepresenteerd als een normale werkrelatie, maar volgens de auteurs verbloemde dat een systeem van uitbuiting, marteling en zelfs moord. "Nederland heeft de hele wereld op een dwaalspoor gezet", staat in de brief. "De Hindoestaanse contractarbeiders werden behandeld als niets meer dan substituutslaven."

Radjinder Bhagwanbali, auteur van de brief, vertelt dat hij al sinds 1981 onderzoek doet naar de geschiedenis van zijn voorouders en het onrecht dat zij hebben doorstaan. Hij is daarop gepromoveerd. "Op grond daarvan zeg ik: de contractarbeid is ook slavernij. Contractarbeiders deden hetzelfde werk als tot slaaf gemaakten op plantages. De straffen waren identiek. Als de arbeiders geen prestaties leverden werden ze gemarteld, soms werden ze zelfs dertig keer met een zweep geslagen."

Ook was de keuze om naar Suriname te gaan volgens Bhagwanbali niet altijd vrijwillig. Zo schrijft hij in zijn dissertatie dat veel Hindoestanen verkeerde of misleidende informatie kregen over wat hen te wachten stond.

Slavernijexcuses

De excuses die de koning vorig jaar aanbood voor het slavernijverleden van Nederland gingen over de trans-Atlantische slavenhandel, maar niet over contractarbeid en de rest van de koloniale geschiedenis van Nederland.

"De roep om excuses voor de Hindoestaanse geschiedenis neemt toe", zegt Danny Soekarnsingh, adviseur inclusie en diversiteit bij de gemeente Amsterdam en expert in de koloniale geschiedenis. "Er is terecht veel aandacht voor het slavernijverleden vanuit de emancipatiebeweging van zwarte Nederlandse gemeenschappen, maar contractarbeid viel daar niet onder. Dat was een continuering van de slavernij, zoals ook de Javaanse en Chinese geschiedenis in Suriname."

Daardoor bleef een deel van de geschiedenis onderbelicht, vindt Soekarnsingh. "Terwijl ze elkaar juist versterken in de erkenning van Nederlands koloniaal onrecht." Dat onrecht zou volgens hem moeten leiden tot een "allesomvattend excuus".

Ruben Gowricharn, hoogleraar Hindoestaanse diasporastudies aan de Vrije Universiteit zegt dat er veel gebeurd is en veel "verzwegen" is in de geschiedenis van de contractarbeiders, maar dat het geen slavernij was. Hij wil de aantijgingen van de gemeenschap relativeren. "Vaak wordt vergeten dat in dezelfde periode de Nederlandse arbeiders en boeren soms in ergere omstandigheden verkeerden."

Auteur Radjinder Bhagwanbali zegt dat de excuses voor het slavernijverleden niet toereikend zijn voor de Hindoestaanse geschiedenis. "Je moet excuses aanbieden voor alle fouten tegen de menselijkheid. Je hebt de Afrikaanse mensen inderdaad dit leed aangedaan, maar één ding vergeet je: je hebt dit ook de Hindoestanen en Javanen aangedaan."