NOS Nieuws - Algemeen

Nederlandse boeren krijgen niet opnieuw een uitzonderingpositie om meer mest te mogen uitrijden op hun land. Een verzoek daartoe van demissionair minister Wiersma van Landbouw is afgewezen door de Europese Commissie.

Wiersma heeft de afwijzigingsbrief van verantwoordelijk Eurocommissaris Roswall naar de Tweede Kamer gestuurd. Ze noemt het besluit uit Brussel "zeer teleurstellend".

"We hebben grondig naar de technische gegevens gekeken", schrijft Roswall. "En dat leidt tot de conclusie dat de voorwaarden voor een nieuwe uitzonderingspositie niet gehaald zijn."

Waterkwaliteit

Volgens de Eurocommissaris staat Nederland voor serieuze uitdagingen op het gebied van stikstof en mest. "Een verdere uitzonderingspositie zou de druk alleen maar vergroten, terwijl de waterkwaliteit en stikstofvervuiling grote problemen blijven."

Nederlandse boeren hebben tot nu toe het recht om meer mest uit te rijden dan de regels voorschrijven. Die uitzonderingspositie was gebaseerd op ons gematigde klimaat met relatief veel regen en een natte bodem. Daardoor zou het uitrijden van mest minder nadelige effecten hebben.

Maar sommige boeren sjoemelden met die extra ruimte waardoor de uitzonderingspositie, ook wel derogatie genoemd, onder druk kwam te staan. Bovendien beschermt Nederland de natuur niet voldoende tegen het schadelijke ammoniak dat vrijkomt bij het uitrijden van mest.

Speerpunt BBB

De derogatie is de afgelopen jaren afgebouwd en zou volgend jaar helemaal verdwijnen. Het was juist een van de speerpunten van Wiersma en haar partij BBB om opnieuw een uitzonderingspositie te krijgen, maar dat is dus niet gelukt.

De minister haalt de laatste tijd op veel van haar plannen bakzeil. Zo ging de door haar gewenste versoepeling van de mestregels, zodat er ook dichter bij sloten mest uitgereden mag worden, niet door.

Gisteren gaf de Raad van State nog een negatief advies over het wetsvoorstel van Wiersma om op een andere manier te gaan bepalen aan welke stikstofdoelen boeren moeten voldoen.

Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft opnieuw duizenden documenten en tientallen video's uit het Jeffrey Epstein-dossier vrijgegeven. Het zijn er 29.000, de grootste lading tot nu toe. Net als bij eerder vrijgegeven documenten zijn passages weggelakt.

Volgens het ministerie zijn delen onleesbaar gemaakt om de privacy te beschermen van de vrouwen die slachtoffer werden van seksueel misbruik door Epstein en de vrienden die hem bezochten. In de documenten duikt ook de Amerikaanse president Trump weer op.

Het ministerie waarschuwt dat er documenten bij zitten met "onwaarheden en sensatiebeluste beweringen" over Trump, die stammen uit de tijd voor de presidentsverkiezingen van 2020. Joe Biden won die verkiezingen, ten koste van Trump. Welke documenten onwaar zouden zijn, zegt Justitie er niet bij. Wel staat op X over de documenten: "Als ze ook maar een beetje geloofwaardig waren geweest, zouden ze allang tegen hem zijn gebruikt."

Bij de documenten van vandaag zitten ook vluchtgegevens van het privévliegtuig van Epstein. Trump zou daar acht keer in hebben gevlogen in de jaren 90; veel meer dan hij had gezegd. Op zeker vier van die vluchten was ook Ghislaine Maxwell aan boord. Zij zit een celstraf van twintig jaar uit omdat ze Epstein hielp minderjarige meisjes te misbruiken. Een ander document is een e-mail waarin melding gemaakt wordt van een foto van Trump en Maxwell.

Grootschalig seksueel misbruik

Jeffrey Epstein werd verdacht van grootschalig seksueel misbruik van jonge vrouwen en meisjes en mensenhandel. Beroemdheden uit de politiek, showbizz en het bedrijfsleven gingen geregeld bij hem op bezoek, onder wie ook Trump en de voormalige Britse prins Andrew. Op foto's en video's die eerder zijn vrijgekomen, is te zien dat zijn vrienden zich veelvuldig omringden met jonge vrouwen. Epstein werd in 2019 dood in zijn cel aangetroffen.

Het Amerikaanse parlement nam vorige maand een wet aan die het ministerie dwong om documenten uit het Epstein-dossier vrij te geven. Trump probeerde dat lange tijd tegen te houden, maar draaide in november plotseling bij.

De internationaal erkende regering in Jemen en de Houthi-rebellen hebben afgesproken om in totaal 2900 gevangenen vrij te laten. Het gaat om de grootste gevangenenruil sinds het begin van de oorlog.

De ambassadeur van Saudi-Arabië schrijft op X dat het akkoord over de vrijlating werd getekend onder toezicht van de speciale VN-gezant voor Jemen en hulporganisatie het Rode Kruis.

Houthi-onderhandelaar Abdel Kadir al-Murtada laat weten dat de Houthi's 1700 gevangenen vrijlaten in ruil voor 1200 gevangenen van de Jemenitische regering.

Het Rode Kruis laat weten klaar te staan om de uitwisseling te faciliteren. "Zodat mensen die van hun familie zijn gescheiden op een veilige en waardige manier kunnen worden herenigd", zei Christine Cipolla van de organisatie in Jemen.

Eerdere vrijlatingen

De hulporganisatie speelde al een rol bij het begeleiden van vrijgelaten gevangenen in 2020 en 2023. In 2020 werden 900 gevangenen vrijgelaten, drie jaar later ruim duizend.

In Jemen woedt al elf jaar een burgeroorlog, die het land in tweeën verdeelt. Een deel is in handen van de door Saudi-Arabië gesteunde overheid en in het andere deel hebben de Houthi-rebellen de macht. De Houthi's worden gesteund door Iran.

De bevolking in Jemen lijdt zwaar onder de oorlog. Zo lijden miljoenen inwoners honger en zijn er grote tekorten aan andere basisbehoeften zoals medicijnen.

Jumbo hoeft geen extra jaar brood af te nemen van de huisbakker waar het ruim twintig jaar elke dag vers brood inkocht. Koninklijke Amarant Bakkers, een familiebedrijf uit het Noord-Hollandse Avenhorn, wist namelijk dat het contract met de supermarktketen op 7 januari aanstaande zou stoppen.

Dat oordeelt de rechtbank in Den Bosch. De huisbakker had daar een zaak tegen Jumbo aangespannen. Het bedrijf wilde voorkomen dat de supermarktketen na de jaarwisseling zijn brood bij een concurrent zou gaan kopen. Amarant Bakkers vroeg de rechter om een overgangsperiode van een jaar in te stellen, waarmee extra tijd kon worden gewonnen om het vertrek van de grote klant op te vangen.

Maar daar ging de rechter niet in mee. Die concludeert dat Jumbo de huisbakker al in 2024 liet weten dat het concurrenten ging vragen een aanbod in te dienen om brood te gaan leveren. Amarant Bakkers viel tijdens deze zogenoemde 'pitch' buiten de boot, omdat andere bakkers goedkoper konden leveren.

Niets verkeerd gedaan

Op 6 januari van dit jaar kreeg de oude huisbakker te horen dat Jumbo zou overstappen naar de grootste bakker van Nederland, Goedhart Borgesius. De oude leverancier kreeg nog een jaar om brood bij Jumbo te leveren. Pogingen om die periode met nog een jaar te verlengen liepen op niets uit.

Daarmee deed Jumbo niets fout, zegt de rechtbank. De supermarkt hield zich aan de afspraken uit het contract. En wat er in het contract stond, had ook de bakker moeten weten. Voor de rechter droeg die "onvoldoende feiten en omstandigheden" aan om hier iets aan te veranderen.

Amarant Bakkers is daarmee in het ongelijk gesteld en moet daarom ook ruim 2000 euro aan Jumbo's proceskosten betalen.

Zeker vijf mensen zijn omgekomen bij een vliegtuigcrash in zee bij de Amerikaanse staat Texas. Aan boord van het toestel van de Mexicaanse marine waren acht mensen, onder wie een kind.

Twee mensen zijn levend gevonden, een ander wordt nog vermist.

Het toestel stortte gistermiddag neer in de buurt van Galveston, een kustplaats onder Houston. Het maakte een vlucht voor een organisatie die kinderen met brandwonden helpt, onder meer door hen voor behandeling naar de VS te vervoeren. Aan boord waren vier marinemensen en vier burgers, onder wie een kind.

De oorzaak van de crash is nog onduidelijk. Wel was het erg mistig op het moment van het ongeluk.

Een Belgisch dorp jaagt sinds het weekend op Rudi, het opblaasbare rendier. De kerstactie is een idee van een van de dorpsbewoners om jong en oud in de donkerste dagen van het jaar naar buiten te krijgen.

De jacht is bezig in het Vlaamse dorp Nieuwmoer, net over de grens bij Roosendaal. Het doel is simpel: wie Rudi op 1 januari om 9.00 uur 's ochtends in de voortuin heeft staan, is winnaar van het spel. Om dat voor elkaar te krijgen, is het de bedoeling om het rendier te zoeken en te stelen zonder betrapt te worden.

"Ik zocht al langer naar een idee om het dorpsgevoel weer te versterken", legt initiatiefnemer Kristel Wouters uit aan de VRT. Via sociale media kwam ze op het idee van het spel.

Spelregels

Inwoners van Nieuwmoer moeten het rendier opsporen, stelen en vervolgens in de eigen tuin neerzetten. Wie dat lukt, moet Rudi zo lang mogelijk in de eigen tuin zien te houden, terwijl de rest van het dorp probeert om het opblaasbare beest te stelen.

Om valsspelen te voorkomen, heeft Wouters wel wat regels opgesteld. Zo moet Rudi altijd in de voortuin staan, mag hij het dorp niet uit en moet hij binnen een half uur op een nieuwe plek te zien zijn. Wie betrapt wordt tijdens de roof, mag het rendier niet meenemen en moet een nieuwe poging doen.

De avonturen van het rendier moeten met foto's bijgehouden worden op Facebook. Wie Rudi op nieuwjaarsdag in de tuin heeft staan, wint volgens Wouters een mooie prijs, maar wat dat is houdt ze nog even geheim.

Luchthaven Schiphol is nog steeds bezig met het nasturen van de koffers die vrijdag achterbleven na een storing in het bagagesysteem. Het is nog onzeker of alle koffers voor kerst terug zijn bij de rechtmatige eigenaar. Volgens Schiphol zijn er nog "enkele dagen" nodig om de koffers na te sturen.

Vrijdagochtend bleven zo'n 20.000 koffers achter op de luchthaven. Door een storing in het bagagesysteem moest de ruimbagage in vertrekhal 2 handmatig worden ingecheckt. Doordat dit meer tijd in beslag nam, konden niet alle koffers met de geplande vluchten mee.

Vergoedingen

Schiphol werkt samen met luchtvaartmaatschappijen om de achtergebleven bagage na te sturen. Het is volgens de woordvoerder nog niet bekend hoeveel koffers inmiddels bij de reizigers zijn aangekomen.

Vliegmaatschappij KLM zegt in een reactie aan de NOS dat het bedrijf "alles op alles zet" om de bagage zo snel mogelijk bij de passagiers te krijgen. Passagiers kunnen een vergoeding aanvragen bij vertraagde bagage. Ook kosten voor eerste behoeftes zoals kleding en toiletartikelen worden "naar alle redelijkheid" gecompenseerd.

De Oekraïense president Zelensky zegt dat er conceptversies zijn opgesteld over verschillende voorwaarden die nodig zijn om een einde te maken aan de oorlog met Rusland. Dat is gebeurd na overleg met de Amerikaanse delegaties. "Het gaat met name om documenten over veiligheidsgaranties voor Oekraïne, over herstel en een basiskader voor het beëindigen van deze oorlog."

De nieuwe punten zijn vooral gericht op het daadwerkelijk beëindigen van de oorlog en het voorkomen van een derde Russische invasie, aldus de Oekraïense president in een verklaring.

Gesprekken in Miami

Het nieuws over de conceptversies van de afspraken komt na de laatste ronde van gesprekken in Miami over het beëindigen van de oorlog. De Amerikaanse delegatie had daar met zowel Oekraïense als Russische vertegenwoordigers afzonderlijk ontmoetingen.

Eerder al noemde Zelensky die ontmoetingen constructief. Sinds juli hebben Oekraïne en Rusland niet meer samen aan tafel gezeten.

Eind november kwam de Amerikaanse president Trump met een 28-puntenplan om de oorlog te beëindigen. In dat plan stonden verregaande concessies die Oekraïne aan Rusland moest doen. De Europese landen kwamen daarop met een tegenvoorstel. De plannen verschilden onder meer over de omvang van de Oekraïense strijdkrachten en het opgeven van grondgebied.

Vier jaar oorlog

Het is bijna vier jaar geleden dat Rusland een grootschalige inval in Oekraïne deed. Al in 2014 annexeerde Rusland de Krim. Daarop doelt Zelensky dan ook als hij spreekt over het voorkomen van een derde invasie.

Na invasie in het voorjaar van 2014 werd er na enkele maanden een akkoord gesloten in de Belarussische hoofdstad Minsk. Begin 2015 volgde er een tweede Minsk-akkoord. Het weerhield Rusland er niet van om het land voor een tweede keer binnen te vallen.

Een van de bedenkers van het wereldwijd bekende en populaire schietspel Call of Duty is om het leven gekomen. Amerikaanse media melden dat de 55-jarige Vince Zampella zondag in de buurt van Los Angeles is verongelukt. De Ferrari waarin hij reed, raakte van de weg en botste tegen een vangrail.

De rode auto vloog in brand en Zampella overleed ter plekke. Een tweede inzittende overleed volgens Amerikaanse media in het ziekenhuis.

"Hij was een icoon in de wereld van de videogames", reageert Power Unlimited-hoofdredacteur Martin Verschoor op het overlijden. "Je hebt Shigeru Miyamoto (Mario, Zelda) en Hideo Kojima (Metal Gear) en deze man was ook al jaren bezig en stond aan de basis van hoe we nu multiplayer shooters spelen."

Hij noemt de dood van Zampella een verlies. "Hij was misschien niet zo bekend bij het grote publiek, maar zijn games zijn iconisch en gigantisch." De naam van de Amerikaan is met Medal of Honor, Call of Duty, Apex Legends, Titanfall, Titanfall 2 en Battlefield verbonden aan tal van populaire en bekende schietspellen.

Half miljard verkochte exemplaren

Zampella, die zichzelf in een interview uit 2022 omschreef als iemand die "altijd een gamer" is geweest, belandde dankzij een vriend in de game-industrie. Hij kreeg later een bepalende rol in de ontwikkeling van het schietspel Medal of Honor en richtte in 2002 met Grant Collier en Jason West de computerspelontwikkelaar Infinity Ward op.

De studio zou bekend worden van Call of Duty, waarvan het eerste deel in 2003 verscheen. In de eerste uitgaven en uitbreidingen speelde het spel zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het werd een van de grootste game-franchises ooit.

Game-uitgever Activision Blizzard zegt dat er ruim een half miljard exemplaren in de populaire serie zijn verkocht. "Het zijn immense aantallen", zegt Verschoor. "De serie is al zo oud en jaarlijks komt er een nieuwe titel uit. Er zijn maar een paar games waarbij dat kan."

Nadat Zampella en zijn collega West door moederonderneming Activision Blizzard waren ontslagen, richtten zij in 2010 Respawn Entertainment op en brachten ze spellen uit als Titanfall en Star Wars Jedi: Fallen Order.

Concurrent van Call of Duty

Recenter kreeg Zampella een grote rol bij het schietspel Battlefield, wat volgens Verschoor altijd de concurrent van Call of Duty is geweest. "Mensen speelden Call of Duty of Battlefield. Het zijn twee iconische titels." Battlefield was volgens Verschoor een "fantastische serie", die het slechter ging doen.

Dat Zampella erbij werd gehaald om als een soort regisseur de strategische richting voor het spel te bepalen, was dan ook groot nieuws. "En we hebben het resultaat mogen zien", zegt Verschoor, wijzend op de game Battlefield 6 die in oktober verscheen. "De uitgave is heel goed ontvangen en wordt door miljoenen gamers gespeeld."

Respawn Entertainment zegt diepbedroefd te zijn door het overlijden van hun oprichter. Ze noemen Zampella een "gigant en legende in deze industrie". "Zijn invloed reikte veel verder dan één game of studio."

Ook gamestudio Infinity Ward heeft gereageerd op de plotselinge dood van Zampella. De studio schrijft dat de Amerikaan als een van de oprichters "altijd een speciale plek" in hun geschiedenis zal hebben. "Jouw nalatenschap, het creëren van iconisch en toekomstbestendig vertier, is onmeetbaar groot."

Queenfans zijn getrakteerd op een kerstcadeautje door de gitarist van de band. Brian May liet in zijn radioshow op Planet Rock een nummer horen dat de band nooit heeft uitgebracht. Het nummer, met de titel Not for Sale (Polar Bear), zal volgend jaar officieel worden uitgebracht.

De legendarische band nam het in 1974 op voor hun album Queen II, het tweede album van de band. Het is geschreven door May zelf, maar haalde het album niet.

Fans kenden een eerdere versie van het nummer al wel; het gaat rond in een illegale versie, een zogenoemde bootleg. Daarop is niet Queen te horen, maar de band Smile, waarin May en ook Queen-drummer Roger Taylor eind jaren 60 en begin jaren 70 speelden.

In de radio-uitzending zei May: "Sommige mensen hebben het misschien al gehoord in een bootleg-versie. Het is een nummer dat ver teruggaat, maar voor zover ik weet, heeft nog nooit iemand deze versie gehoord." De Queen-gitarist is benieuwd is wat fans ervan vinden en hij wenste ze een mooie Kerst toe.

Bootleg op YouTube

Het nummer zal in de loop van 2026 worden uitgebracht als onderdeel van een nieuwe versie van het album Queen II, maar inmiddels is er al een bootleg-versie van te beluisteren op YouTube.

Queen, met frontman Freddie Mercury, was een van succesvolste bands ooit. In 23 jaar bracht de band vijftien studioalbums uit. Meerdere albums bereikten in Nederland de eerste plek op de albumlijsten. De gloriejaren van Queen eindigden met het overlijden van Mercury aan de gevolgen van aids in 1991.

De band bracht toen nog een keer hun grootste hit Bohemian Rhapsody uit, geschreven door Mercury. Het was hun laatste grote succes. Het nummer stond in veel landen, ook in Nederland, opnieuw op de eerste plaats van de hitparades. Op die plek staat het nummer hier ook meestal ieder jaar in de Top 2000.

Na twintig jaar verdwijnt volgend jaar stap voor stap het populaire betalingssysteem iDeal. De naam van de manier om online af te rekenen en geld over te maken, verandert in Wero. Dat is de Europese variant van iDeal dat door Nederlandse banken werd bedacht.

Voor iedereen die nu met iDeal betaalt, verandert er helemaal niets, benadrukt Amos Kater van iDeal-eigenaar Currence. Trap dus ook niet in oplichtingstrucs, waarschuwt hij: "Er komen vast allemaal valse e-mails en berichten waarin oplichters zeggen dat je je gegevens voor Wero moet veranderen. Doe dat niet, want je blijft gewoon betalen met de app van de bank, net zoals je dat met iDeal doet."

De Nederlandse banken lanceerden iDeal in 2005. Tot die tijd kwam het online kopen maar langzaam van de grond, omdat elke bank een eigen manier had ontwikkeld om op internet iets af te rekenen. Met iDeal hoefden winkels nog maar één betaalmanier op hun website aan te bieden.

Europese uitrol

Het Nederlandse succes leidde anderhalf jaar geleden tot de oprichting van een nieuw bedrijf, waarin de Nederlandse banken met die uit België, Frankrijk, Duitsland en Luxemburg een Europese variant van iDeal maakten. Omdat de naam iDeal niet in elk land een even gelukkige associatie had, werd gekozen voor een nieuwe naam: Wero, een samenvoeging van 'We Euro'.

Nu banken in Duitsland, België en Frankrijk het afgelopen jaar Wero hebben uitgerold, verandert komend jaar in Nederland de vertrouwde naam iDeal langzaam in Wero. "Bij webwinkels zie je vanaf januari een nieuw logo met iDeal/Wero. Meer dan dat is het niet", legt Kater de verandering uit. "Met dit nieuwe logo willen we duidelijk maken dat iDeal en Wero bij elkaar horen. En dat je het vertrouwen in iDeal ook in Wero kunt hebben."

Later in het jaar wordt stap voor stap getest of het systeem van Wero foutloos werkt bij onlinebetalingen. Eind volgend jaar stappen de eerste webwinkels dan over naar het technische systeem van Wero. Kater: "In 2027 wordt iDeal dan helemaal uitgefaseerd."

Niet geleverd, geen betaling

Webwinkels krijgen er met Wero een grote groep extra klanten bij. Met iDeal kunnen alleen Nederlandse consumenten afrekenen. Met Wero komen daar met dezelfde betaalknop ook Belgische, Duitse en Franse klanten bij. Luxemburg volgt binnenkort en er lopen ook gesprekken met Oostenrijkse banken. "De ambitie is elk land in Europa", zegt Kater.

Consumenten die elders in Europa iets willen aanschaffen, hoeven dan ook niet een creditkaart, PayPal of andere betaalmanier te gebruiken. En niet alleen op internet, zegt Kater: "Als je bijvoorbeeld je elektrische auto in het buitenland wilt opladen, kun je straks ook met Wero via je eigen bankapp betalen."

Daarnaast wordt iDeal uitgebreid met enkele nieuwe functies. Het belangrijkste is een aankoopbescherming: "Als een product niet geleverd wordt, moet je nu je recht halen bij de webwinkel. Met Wero gaat dat straks via je bank, net zoals dat kan met een aankoop via een creditkaart. Of je kunt instellen dat het geld pas van je rekening wordt afgeschreven als het product geleverd wordt."

Ook wordt het mogelijk om abonnementen automatisch te betalen via Wero, als alternatief voor automatische incasso. "Die functie kan ook voor winkels, verenigingen en goede doelen erg interessant zijn", meent Kater.

Alternatief voor bigtech

De Consumentenbond noemt de overgang van iDeal naar Wero "veelbelovend", vooral omdat het een goede vervanger kan zijn voor betaaldiensten van grote Amerikaanse bedrijven.

In Europa heeft ongeveer elk land eigen systemen voor identificatie en online betalen. Amerikaanse concurrenten als Mastercard, Visa, PayPal en Apple Pay geven Europeanen de mogelijkheid om overal op dezelfde manier af te rekenen.

Europa vreest dat het uitschakelen van de systemen van bijvoorbeeld Mastercard en Visa ingezet kan worden om het continent onder politieke druk te zetten. De Europese banken vinden dat Wero het Europese alternatief hiervoor moet worden.

Een Rotterdamse postbode heeft dit jaar 25 marathons gelopen om aandacht te vragen voor de groeiende armoede. Ahmed Abdillahi deed dat omdat hij steeds meer armoede ziet in zijn stad.

Het idee ontstond begin dit jaar tijdens zijn werk. Hij zag in de Rotterdamse buurten waar hij post bezorgt meer buitenslapers en meer mensen die moeite hebben om rond te komen. "Ik fiets van Zuid naar Oost, langs Kralingen. Op plekken waar vroeger niemand buiten sliep, zie ik nu heel veel mensen. Ik vroeg mezelf af waarmee ik de vaak nog onzichtbare armoede zichtbaarder kon maken", zegt hij tegen de regionale omroep Rijnmond.

Hij besloot daarom in 2025 25 marathons te lopen. Niet om geld in te zamelen, maar om het probleem zichtbaar te maken. Of zoals hij het zelf zegt: niet vóór iets, maar tegen wegkijken. "Dat voelde voor mij zuiverder. Laat fondsenwerving maar over aan stichtingen."

In februari rende hij zijn eerste 42,195 kilometer. "Toen was er geen weg meer terug. Ik weet nog dat ik daarna kapot was en dacht: oké, nog 24 te gaan."

Altijd gejaagd

Zijn marathons leverden veel aandacht en indirect toch geld op. "Mensen zeiden: 'Ik wil mijn kerstbonus doneren. Ken jij een stichting?' Of ik kende een alleenstaande moeder die heel erg omhoog zat. Zo ontstaat op kleine schaal iets concreets."

Sommige marathons liep hij in zijn eentje, andere waren officiële races. "Rotterdam in april, Amsterdam in oktober. Daar staan veel ogen op je gericht. Je kunt niet uitstappen. Je kunt niet verdwijnen in de menigte, terwijl ik daar juist van hou."

Hij offerde naar eigen zeggen veel op het afgelopen jaar. "Ik kon nooit meer iets leuks doen. Dat ging allemaal niet meer. Ook tijdens het werk was ik kortaf, altijd gejaagd, maar het was een opoffering voor het grotere doel."

Duizenden kilometers

In totaal liep hij, inclusief trainingen, zo'n 4500 kilometer. Afgelopen weekend liep hij zijn laatste marathon van het jaar. "De druk van het hele jaar viel van me af."

Abdillahi neemt de komende weken rust. "Ik kijk ernaar uit om straks ook gewoon weer alleen vijf kilometer te lopen." Hij is wel van plan om aandacht te blijven vragen voor onzichtbare armoede in Nederland. "Ik zal me altijd blijven inzetten voor deze onderwerpen."

Om de veiligheid van het Poolse luchtruim te waarborgen, zijn vanochtend Poolse en geallieerde vliegtuigen ingezet. Dat gebeurde na een grote Russische luchtaanval op West-Oekraïne.

Dat meldt het operationele commando van de Poolse strijdkrachten in een bericht op X. "Deze maatregelen zijn preventief van aard en hebben tot doel het luchtruim te beveiligen en te beschermen, met name in gebieden die grenzen aan bedreigde zones."

In Polen gaan vaker gevechtsvliegtuigen preventief de lucht in als Rusland een aanval uitvoert op Oekraïne. Vorige week ontmoetten de Poolse president Nawrocki en de Oekraïense president Zelensky elkaar. De twee leiders spraken over de verdediging van Oekraïne, maar ook van het Poolse luchtruim. Ook bespraken ze een ruil van Poolse MIG-29 straaljagers voor Oekraïense anti-dronetechnieken.

Drie doden en stroomuitval

Bij de Russische nachtelijke aanvallen zijn in Oekraïne zeker drie doden gevallen, melden lokale autoriteiten. In de regio Kyiv kwam een 76-jarige vrouw om toen een huis werd getroffen. Drie anderen raakte bij die aanval gewond. In West-Oekraïne werd een 72-jarige inwoner van de stad Chmelnytsky gedood. Zelensky schrijft op X dat er ook een kind van vier jaar is gedood. In totaal vielen er twaalf gewonden.

De Oekraïense energieleverancier Ukrenergo meldt dat Oekraïne te maken heeft met wijdverspreide stroomuitval vanwege de drone- en raketaanvallen van afgelopen nacht. Honderdduizenden mensen zitten daardoor zonder stroom.

De Oekraïense president Zelensky zei gisteren dat het in de aard van de Russen ligt om "een soort massale aanval tijdens Kerst uit te voeren". Hij zei dat 23 december, Kerstavond en Eerste Kerstdag een risico vormen voor zo'n aanval.

Ook vanochtend herhaalde hij dit. "Deze Russische aanval geeft een extreem duidelijk signaal over de Russische prioriteiten", schrijft hij." Hij ziet de aanval als een teken dat de Russische president Poetin de oorlog niet wil beëindigen. "Poetin kan nog niet accepteren dat hij moet stoppen met moorden. En dat betekent dat de wereld de druk niet genoeg opvoert op Rusland."

Concept-vredesplan

De nachtelijke bombardementen komen na de laatste ronde van diplomatieke gesprekken over de oorlog in Oekraïne, onder leiding van de VS in Miami. De Amerikaanse delegatie ontmoette afzonderlijk de Oekraïense en de Russische delegatie. De ontmoetingen leverden optimistische verklaringen op, maar er is geen duidelijke vooruitgang geboekt om een einde te maken aan de oorlog. Die duurt inmiddels bijna vier jaar.

De speciale gezant van de Amerikaanse president Donald Trump, Steve Witkoff, zei dat hij en zijn Oekraïense tegenhanger Roestem Oemjerov hebben gewerkt aan het "afstemmen van standpunten" over een concept-vredesplan van twintig punten dat Oekraïne deze maand heeft ingediend. Het plan is een alternatief voor een voorstel dat de VS in november presenteerde.

In het ziekenhuis in Weert is waterschade ontstaan door een grote lekkage. De stroom is daardoor deels uitgevallen. De operaties in het Sint Jans Gasthuis (SJG) zijn uitgesteld en de poli's zijn dicht.

Ook de Spoedeisende Hulp is gesloten. Ambulances worden doorgestuurd naar andere ziekenhuizen in de regio.

De verwachting is dat dit de hele dag zal duren, laat Marc Rouppe van der Voort van de Raad van Bestuur weten aan L1 Nieuws.

Bij een pomp in de technische ruimte bleek vanochtend sprake van een lekkage. Die was vlakbij de schakelkasten, waardoor een deel van de stroom uitviel. Omdat de noodstroom zich in dezelfde ruimte bevindt, kon die niet worden opgestart. Buiten is een aggregaat geplaatst voor een tijdelijke stroomvoorziening.

Afspraken afgezegd

Mensen die een afspraak hebben die niet kan doorgaan, worden benaderd door medewerkers van het ziekenhuis. Dat adviseert mensen om ook de website in de gaten te houden.

Patiënten die al in het ziekenhuis liggen, krijgen gewoon zorg, benadrukt de woordvoerder.

De 56-jarige vrouw die gisteravond met haar auto inreed op publiek van een lichtjesparade in Nunspeet ligt nog in het ziekenhuis. Ze is daar gisteravond opgenomen, meldt een woordvoerder van de politie.

Wat de vrouw mankeert, is niet bekend, maar "de medische zorg heeft voorrang op het verloop van het onderzoek", aldus de woordvoerder.

Bij het ongeluk raakten negen mensen gewond, van wie drie zwaargewond. Over de medische situatie van de slachtoffers doet de politie verder geen mededelingen.

Mogelijk onwel

De politie liet gisteren al weten dat er geen sprake lijkt van opzet. De exacte toedracht van de aanrijding wordt nog onderzocht. De bestuurder is nog niet verhoord.

Burgemeester Blom van Nunspeet zei gisteren dat het incident hoogstwaarschijnlijk een noodlottig ongeval was en dat de bestuurder, zelf een inwoner van Nunspeet, mogelijk onwel is geworden.

De vrouw werd na het ongeval aangehouden. Dat is gebruikelijk bij ernstige ongevallen.

Slachtofferhulp

Omroep Gelderland meldt dat dertig mensen na het ongeluk begeleiding van Slachtofferhulp hebben gekregen in een opvang in Nunspeet. Onder hen waren vijf of zes kinderen. De komende dagen krijgen zij nog verdere ondersteuning.

Vanmiddag is er nog een bijeenkomst in de kantine van een lokale voetbalvereniging. Leden van voetbalvereniging VV Hulshorst waren betrokken bij het ongeluk. "Niemand hoeft hier alleen doorheen te gaan", schrijft de club.

Chemiebedrijf 3M gaat ondernemers rondom de Westerschelde betalen voor schade die zij hebben geleden door pfas in het water. Dat meldt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan de Tweede Kamer.

Het ministerie heeft niet gemeld hoeveel geld er wordt uitgekeerd vanwege de vervuilende stoffen en welke ondernemers betaald krijgen. Het ministerie spreekt zelf niet van een schadevergoeding, maar van 'goodwill'. Latere schadevergoedingen zijn daarmee niet uitgesloten.

In 2021 kwam aan het licht dat de chemische fabriek in Zwijndrecht jarenlang afvalstoffen in de Schelde had geloosd met een hogere concentratie pfas dan toegestaan. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelde het bedrijf in 2023 aansprakelijk voor de pfas-schade in de Westerschelde, de monding van de Schelde-rivier.

Wat is pfas?

Pfas is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. Poly- en perfluoralkylstoffen (pfas) zijn schadelijk voor de gezondheid en het milieu. Ze worden gebruikt in bijvoorbeeld blusschuim, waterafstotende kleding en koekenpannen. De stoffen kunnen zich ophopen in het lichaam en de werking van het immuunsysteem verminderen.

Een aantal types is bij langdurige blootstelling kankerverwekkend.

Bijvoorbeeld vissers lijden financiële schade, omdat vissen of schaaldieren door de vervuiling slechter groeien en niet meer veilig te eten zijn. De Nederlandse Vissersbond wil dat 3M een schadevergoeding betaalt aan garnalenvissers die al jaren niet meer op de Westerschelde mogen vissen, schrijft Omroep Zeeland.

Een rechtbank in Ecuador heeft elf militairen tot celstraffen van meer dan 34 jaar veroordeeld voor het ontvoeren van vier jongens. Ook moeten ze bijna 8500 euro aan de families van de jongens betalen en in het openbaar om vergeving vragen.

Vijf militairen kregen een celstraf van 2,5 jaar voor medeplichtigheid aan de ontvoering.

Ismael en Josué Arroyo en hun vrienden Saúl Arboleda en Steven Medina waren tussen de 11 en 15 jaar oud toen ze werden ontvoerd. Hun families in de stad Guayaquil gaven hen op 8 december vorig jaar op als vermist, nadat ze niet thuis waren gekomen van een partijtje voetbal op straat.

Een paar weken later werden hun verkoolde lichamen gevonden in de buurt van een luchtmachtbasis.

Meegenomen door militairen

Lokale journalisten ontdekten op beelden van beveiligingscamera's dat de jongens door militairen waren meegenomen in een pick-uptruck. Op dat beeld was ook te zien dat een militair een van de jongens op zijn hoofd sloeg. Het OM gelastte daarna de aanhouding van zestien militairen.

Het leger gaf toe dat de jongens door een patrouille waren meegenomen. In Ecuador was op dat moment de noodtoestand van kracht in verband met de strijd tegen de drugscriminaliteit. President Noboa had het leger opdracht gegeven om te patrouilleren.

Volgens het leger was op de bewuste avond een patrouille op een melding van een beroving afgegaan. Ze arresteerden de jongens, mishandelden hen en zouden hen dertig kilometer buiten de stad naakt hebben achtergelaten, in de buurt van de luchtmachtbasis in een gebied dat als gevaarlijk bekendstaat

De militairen zeggen dat een drugsbende verantwoordelijk is voor hun dood.

Verdenking van moord

Mogelijk moeten de militairen volgend jaar opnieuw voor de rechtbank verschijnen, dan voor de aanklacht van moord op de jongens.

De rechtbank bepaalde ook dat het leger de verantwoordelijkheid van de staat en het leger in deze zaak moet erkennen.

Ook moet op de luchtmachtbasis een plaquette worden geplaatst waarop de jongens worden herinnerd.

Het Amerikaanse leger heeft een boot die drugs zou vervoeren, aangevallen in de Stille Oceaan. Daarbij is een dode gevallen.

Het Amerikaanse Zuidelijk Commando meldt op X dat in internationale wateren een "dodelijke kinetische aanval" is uitgevoerd op het vaartuig dat werd bestuurd door "terroristische organisaties". In het bericht op X is te zien hoe de boot onder vuur wordt genomen en in brand vliegt.

De regering-Trump noemt drugscriminelen een directe bedreiging voor de Amerikaanse veiligheid. Ook beschuldigt hij de Venezolaanse leider Maduro ervan leiding te geven aan een drugskartel. Er staat een premie van 50 miljoen dollar op zijn hoofd en het Cartel de los Soles staat in de VS op de lijst met terroristische organisaties.

Opdracht van Hegseth

De Amerikaanse marine heeft de afgelopen maanden in het Caribisch gebied en op de Stille Oceaan meermaals snelle boten vernietigd. Die vervoerden drugs, zegt de VS, maar bewijs daarvoor is er niet.

Het Zuidelijk legercommando meldt dat de aanval van vannacht is uitgevoerd in opdracht van de Amerikaanse minister van Defensie Hegseth.

Hegseth kreeg onlangs kritiek vanwege de dodelijke aanvallen op de vermeende drugsboten. The Washington Post schreef dat hij in september bevel had gegeven om iedereen op zo'n boot te doden. Daarop werden de overlevenden, die zich na de eerste aanval vastklampten aan de wrakstukken, bij een tweede aanval gedood.

Wraakgevoelens

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties bespreekt vandaag naar verwachting de spanningen tussen de VS en Venezuela. Het Zuid-Amerikaanse land heeft de zitting aangevraagd vanwege de Amerikaanse militaire agressie. Naast de aanvallen op de vermeende drugsboten heeft de VS ook een aantal olietankers voor de kust van Venezuela in beslag genomen.

De VS heeft een oorlogsvloot bijeengebracht voor de kust van Venezuela en bovendien dreigt Trump met een militaire operatie op Venezolaans grondgebied.

Trump zegt met de aanvallen een einde te willen maken aan de drugssmokkel naar de VS. Zijn stafchef, Susie Wiles, zei in een interview met Vanity Fair iets anders. Ze zinspeelde erop dat Trump met de aanvallen het bewind van Maduro omver wil werpen. Ook zei ze dat Trump wordt gedreven door wraakgevoelens tegen politieke tegenstanders.

Elisabeth en Marco trekken deze week het land in om mensen te spreken die in 2025 iets bijzonders maakten of meemaakten. Vandaag: het jaar van cabaretier, mediapersoon van het jaar en hoofdpiet Niels van der Laan.

We ontmoeten Van der Laan in het DeLaMar-theater in Amsterdam waar hij komend jaar met zijn kompaan Jeroen Woe op de planken staat. Hij blikt in deze podcast terug op een druk en soms 'grimmig' jaar, mede door de doodsbedreigingen aan zijn adres rondom zijn werk als hoofdpiet in het Sinterklaasjournaal.

Elisabeth vraagt ook scherp door op de ambities van Niels van der Laan: "Ik hoor dat jij graag wil dat ik stop met mijn werk."

Welk cijfer geeft hij zijn jaar dan? Na een ingewikkelde rekenkundige exercitie komt er een specifiek getal uit dat veel zegt over hoe hij in het leven staat.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie, montage, redactie: Elisabeth Steinz en Marco Geijtenbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Goedemorgen! Er staat een bijeenkomst gepland in de VN-Veiligheidsraad over de hoog opgelopen spanningen tussen de VS en Venezuela. Verder is het de laatste dag dat Friezen kunnen stemmen over tweetalige verkeersborden.

Eerst het weer: vandaag blijft het overal droog, maar er is veel bewolking. Enkel in het zuiden kan even de zon doorbreken. De temperatuur loopt op naar 4 tot 6 graden, maar de matige oostenwind maakt het voor het gevoel kouder.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In Nunspeet is met verslagenheid gereageerd op het tragische ongeluk maandagavond bij de lichtjesparade. Veel mensen hebben het zien gebeuren en zijn "zeer aangedaan". Dat zei burgemeester Céline Blom bij een welzijnscentrum waar omstanders terechtkunnen voor slachtofferhulp.

"Het was heel beklemmend", aldus Blom, die benadrukt dat de impact van het ongeluk groot is. Volgens de politie lijkt het een ongeluk, maar de exacte toedracht wordt nog onderzocht.

Een 56-jarige vrouw uit het dorp reed in op een groep mensen die op een lichtjestour stond te wachten. Negen mensen raakten gewond, van wie drie ernstig. De bestuurster raakte lichtgewond en is aangehouden.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Drie paarden ontsnapten maandagochtend uit de Koninklijke Stallen in Den Haag. De dieren galoppeerden door de Paleistuin. Uiteindelijk hebben medewerkers van de marechaussee de paarden gevangen.

Fijne dag!