NOS Nieuws - Algemeen

Al eeuwen is het een vertrouwd gezicht op Zeeuwse slikken en schorren. In de vroege zomer gaan liefhebbers van zeegroenten als lamsoor en zeekraal gewapend met een emmer en een mes naar de Oosterschelde om een maaltje bij elkaar te sprokkelen.

Door de jaren heen is het snijden steeds verder aan banden gelegd. Vooral natuur- en milieuregels doen de traditie de das om. Zo wil de provincie Zeeland vogels een goede broedplaats bieden.

Deze week zei het provinciebestuur geen andere optie te hebben dan het snijseizoen in te korten. Eerst liep het van 15 april tot 1 september, volgend jaar kunnen snijders pas beginnen op 15 juli, als de groente al over zijn hoogtepunt heen is. De oogst is dan minder en de smaak taaier.

"Het is heel vervelend dat we het seizoen moeten inkorten", zegt provinciebestuurder Wilfried Nielen (BBB). Toch is hij blij dat hij in ieder geval iets van de traditie overeind weet te houden. "We hadden dit heel graag anders gezien."

Op de fiets

Het besluit van de provincie viel Co Schot uit Zierikzee rauw op z'n dak. Hij snijdt al jaren zeegroenten, net als zijn vader en opa deden. Hij begrijpt niets van het besluit. "Vergelijk het met het verbieden van schaatsen in januari en februari. Dan blijft er niets over."

Volgens Schot zit het snijden van zeegroenten in het Zeeuwse DNA. "Dat gevoel is niet te omschrijven. Mijn vrouw kijkt ook wel eens vreemd op als ik om 06.00 uur opsta, mijn laarzen aantrek en met mijn emmer naar het schor ga. Daar leg ik mijn fiets aan de dijk om samen met een vriend zeekraal te snijden en te genieten van de natuur."

Loting

Zeegroenten snijden is diepgeworteld in de Zeeuwse cultuur. Het werd aanvankelijk vooral gedaan door de armere bevolking. De groenten waren gratis en voedzaam. Nu zijn zeekraal en lamsoor vooral een delicatesse.

Lamsoor en zeekraal groeien vooral op de buitendijkse gebieden in de Oosterschelde, die alleen bij extreme omstandigheden als springtij of storm onder water komen te staan. Vooral op de schorren bij Schouwen-Duiveland, Sint Philipsland en Tholen, allemaal Natura 2000-gebied.

Sinds de aanleg van de Deltawerken nam het aantal schorren en slikken in de Oosterschelde snel af. Omdat de animo voor het snijden groot bleef, verstrekt de provincie sinds de jaren 90 vergunningen. Jaarlijks zijn het er 284, maar omdat er veel meer hobbyisten zijn, wordt er geloot. Zo kan het voorkomen dat fanatieke snijders soms enkele jaren moeten overslaan.

In heel Zeeland zijn volgend jaar nog zes gebieden waar zeegroenten legaal gesneden mogen worden. Dat is bij Ouwerkerk, Sint-Annaland, Rilland, Neeltje Jans en twee gebieden bij Anna Jacobapolder.

Slechts één gebied is gevrijwaard van de aangescherpte regels: een schor bij Neeltje Jans waar geen broedvogels zitten. Het is pas sinds dit jaar beschikbaar, omdat het op het terrein ligt van het themapark bij de Oosterscheldekering.

In Zierikzee wordt juist een gebied geschrapt. Op schor 't Stelletje is de beschermde Noordse woelmuis gevonden waardoor het gebied met rust gelaten moet worden. Andere locaties bleken onhaalbaar.

In strijd met de regels

Drie jaar geleden kwamen terreinbeheerders als Staatsbosbeheer al met strengere regels. Snijders mogen sindsdien nog maar 1 kilo per keer meenemen in plaats van de gebruikelijke 2,5.

De omslag bij de provincie kwam deze zomer na een onderzoek van Arcadis. Het onderzoeksbureau kwam tot de conclusie dat snijden in het broedseizoen in strijd is met de regels. "Er is een kans dat je broedvogels stoort en dat de populatie achteruit gaat. Dan mogen we geen vergunningen verlenen", zegt bestuurder Nielen. "De risico's op verstoring zijn te groot."

Zwartste scenario

Het argument dat ze de schorren verstoren, wuift Schot weg. "Wij zijn de hoeders van de schorren. Wij weten heel goed waar we wel en niet moeten zijn. Wij weten precies waar de vogelnestjes zitten."

Volgens hem gaat het provinciebestuur uit van het zwartste scenario. "In het rapport staat dat vogels na een verstoring niet meer terugkeren naar het nest, dat is onzin." Hij hoopt dat de leden van Provinciale Staten het besluit nog kunnen terugdraaien. "De uitgangspunten zijn niet in orde."

Het Noorse oliefonds hoeft zich niet langer te houden aan het ethische beleggingsbeleid. Dat heeft het Noorse parlement gisteren besloten op voorstel van de regering. Het besluit volgt twee maanden na Amerikaanse kritiek op het Noorse beleggingsbeleid.

Het oliefonds is met 21 biljoen Noorse krona (rond de 1,8 biljoen euro) aan bezittingen het grootste investeringsfonds ter wereld. Ter vergelijking: pensioenfonds APG, het grootste investeringsfonds van Nederland, is goed voor ongeveer 0,6 biljoen euro.

Het oliefonds pauzeert de verkoop van belangen in bedrijven die niet binnen het ethische investeringsbeleid passen. Bijvoorbeeld bedrijven die bijdragen aan vervuiling, mensenrechtenschendingen of oorlog.

"De wereld is veranderd sinds de ethische richtlijnen voor het eerst werden aangenomen", zei minister van Financiën Jens Stoltenberg, de oud-NAVO-chef, gisteren tegen het parlement. "De regels moeten worden herzien."

Techbedrijven

Stoltenberg stelt dat het oliefonds met de huidige regels belangen in grote internationale bedrijven zou moeten verkopen. Het gaat hier met name om Amerikaanse techbedrijven die veel winst maken. "Zonder deze investeringen is het oliefonds niet meer een divers, mondiaal fonds. Dat brengt verhoogde risico's en een lager rendement met zich mee."

De Noorse minister zegt dat het fonds goed is voor een kwart van het Noorse overheidsbudget. "Geen andere inkomstenbron is belangrijker voor onze welvaart. Het ethische investeringsbeleid dreigt nu consequenties te krijgen die niet te voorzien waren toen het beleid ooit werd ingevoerd."

Bulldozers

Eerder dit jaar zorgde het ethische beleggingsbeleid ervoor dat het oliefonds zijn aandelen in het Amerikaanse Caterpillar en vijf Israëlische banken verkocht.

Het Israëlische leger zet graafmachines en bulldozers van Caterpillar in bij sloopwerkzaamheden in de Palestijnse gebieden, zo is te zien in deze video die we eerder maakten:

De Noorse bank, die een sterke invloed heeft op het oliefonds, sprak over "een onaanvaardbaar risico dat de bedrijven bijdragen aan ernstige schendingen van de rechten van individuen in oorlogs- en conflictsituaties".

Maar het niet meer investeren in Caterpillar en de Israëlische banken maakte het Amerikaanse Witte Huis "zeer bezorgd". De regering-Trump zou hierover in gesprek gaan met de Noorse regering. Nu, twee maanden later, is het Noorse beleggingsbeleid voorlopig niet van kracht.

Volgens de Noorse regering wordt het investeringsbeleid van het oliefonds geparkeerd totdat er nieuw beleid is ontworpen. Het ligt voor de hand dat dit uit minder strenge duurzaamheidscriteria zal bestaan. De Noorse oppositie reageert daar kritisch op. Het is nog niet bekend wanneer het nieuwe beleid voor het Noorse oliefonds klaar is.

ABP: geen kritiek ontvangen

Eerder dit jaar besloot ook het Nederlandse pensioenfonds ABP om zijn aandelen in Caterpillar te verkopen. Ook dit gebeurde op basis van ethisch investeringsbeleid.

Het fonds laat nu weten dat het geen kritiek kreeg van de Amerikaanse regering op de verkoop van het belang in Caterpillar. De stap van het Noorse fonds om het ethisch investeringsbeleid los te laten heeft verder geen invloed op het ABP-beleid, laat een woordvoerder weten.

Duurzame beleggingen: lager rendement?

Bedrijven in duurzame investeringsfondsen halen vaak een lagere omzet, zegt Larissa de Barros Fritz, onderzoeker duurzame investeringen bij ABN Amro. "Maar ze hebben vaak ook een lager risicoprofiel."

Duurzame bedrijven zijn in hun bedrijfsvoering vaak beter voorbereid op risico's als een stijgende zeespiegel of verlies aan biodiversiteit. Dat brengt wat lagere kosten voor risicomanagement met zich mee.

"Op die manier wordt het gebrek aan rendement op korte termijn gecompenseerd door het lagere risicoprofiel van een duurzaam of ethisch fonds", zegt de econoom. "Ethische fondsen renderen op lange termijn daarom even goed of soms zelfs beter dan het gemiddelde."

Veel investeerders zijn hiervan op de hoogte, zegt de onderzoeker. "Daarom denk ik dat het pauzeren van het ethische investeringsbeleid meer een politiek verhaal is."

De rechtbank in Leeuwarden heeft presentator Jan Roos vrijgesproken van opruiing. Op het YouTubekanaal Roddelpraat had de presentator gezegd dat Amelanders zich "met hooivorken en fakkels" moesten verenigen om journalisten die verslag doen van het Sunneklaasfeest "van het eiland te trappen".

Volgens de rechter waren de uitspraken "behoorlijk pittig", maar werden de uitspraken gedaan in een programma waar "voornamelijk wordt gelachen, roddels worden besproken" en "zaken vaak absurdistisch worden uitvergroot".

De rechter stelde dat het duidelijk de bedoeling was van de Roddelpraat-makers "om hun kijkers aan het lachen te maken". Tijdens de bespreking van de zaak zei de rechter twee afleveringen van het programma te hebben gekeken om een beeld te vormen van wat Roos in het programma doet.

Belaagd

Roos deed zijn uitspraken in een uitzending waarin de Sunneklaas-traditie op Ameland werd besproken. Sunneklaas is een traditie op Ameland rond Sinterklaas die omgeven is door geheimzinnigheid.

Bij dit feest willen de deelnemende Amelanders niet dat journalisten komen. In 2023 kwamen journalisten van PowNed naar het eiland om opnames tijdens Sunneklaas te maken. Ze werden belaagd door een groep mensen. Twee van hen zijn uiteindelijk veroordeeld tot taakstraffen van 120 en 100 uur.

De advocaat van Roos laat in een reactie aan persbureau ANP weten dat zijn cliënt opgelucht is. "De uitspraak bevestigt dat we in Nederland grappen kunnen blijven maken." Op beelden op het kanaal van Roddelpraat is te zien hoe Roos met een grote glimlach op zijn gezicht de rechtbank verlaat.

Buurman

Het kanaal Roddelpraat werd al vaker voor de rechter gedaagd. Vorig jaar moesten Roos en medepresentator Dennis Schouten van de rechter 2000 euro betalen omdat zij Schoutens buurman hadden beledigd in hun programma.

Een jaar eerder moesten ze een schadevergoeding van 5000 euro betalen aan John de Mol omdat zij stelden dat De Mol mensen had omgekocht in een zaak rond zijn zoon Johnny.

In 2022 moesten zij een aflevering offline halen omdat de presentatoren onjuiste uitspraken over een lied van zangeres Famke Louise hadden gedaan.

Van het debat viel bij vlagen weinig te verstaan. Zo hard werd er gejoeld, geschreeuwd en beschuldigd. De Duitse Bondsdag debatteerde vandaag over de relatie tussen Rusland en de als rechts-extremistisch bestempelde partij Alternative für Deutschland (AfD). Meerdere partijen beschuldigen de AfD van spionage voor Rusland.

"Jullie zijn het Trojaanse paard van het Kremlin", wierp SPD'er Hubertus Heil de partij voor. Collega-politici van de CDU/CSU, Groenen en Linke noemen de AfD'ers handlangers van Moskou, useful idiots en een gevaar voor het land. CDU-fractievoorzitter Spahn sprak eerder van "landverraad".

De kwestie werd vorige maand op de agenda gezet door de deelstaatminister van Binnenlandse Zaken in Thüringen. Hij verdenkt de AfD van spionage voor Rusland, omdat de partij in het deelstaatparlement zeer specifieke vragen stelt over gevoelige veiligheidsthema's. "Het wekt de indruk dat de AfD een Kremlin-bestellijst afwerkt", zei hij daarover.

Op federaal niveau gaven vooraanstaande politici aan dit te herkennen. Ook het ministerie van Defensie zou vermoeden dat in opdracht van Rusland bepaalde vragen worden gesteld, schrijft Der Spiegel. De opgevraagde informatie zou gebruikt kunnen worden voor zogeheten hybride aanvallen door Rusland, zoals sabotageacties of de inzet van spionagedrones.

Vragen over noodstroom

De vragen richten zich op zwakheden in de defensie, militaire transporten en locaties waar drones worden ontwikkeld. In een vraag over cyberveiligheid wilde de AfD-fractie weten hoeveel datacentra het ministerie van Binnenlandse Zaken bezit en welke daarvan langdurig op noodstroom kunnen doordraaien en welke niet.

Dat is precies de kennis waar vijandige staten over willen beschikken, zegt CDU-Bondsdaglid Marc Henrichmann. "Welke kiezer wil dit weten?" vraagt SPD'er Heil. "Jullie komen op voor Rusland, niet voor Duitsland."

De AfD doet de beschuldigingen af als ongefundeerde bangmakerij, een "hetze die doet denken aan de tijden van de Stasi". Ook stellen ze dat het hun taak is de regering te controleren en dat ministers zelf beslissen of ze staatsgeheimen prijsgeven. AfD'er Markus Frohnmaier spreekt van een gerichte campagne om de partij zwart te maken, nu de AfD als grootste partij wordt gepeild.

"Kom eens met concrete bewijzen!", riep Frohnmaier, die onlangs een reis naar Rusland aankondigde. Het ontbreekt inderdaad aan concrete bewijzen die de zware beschuldigingen onderbouwen. De politici stippen vooral verdacht gedrag aan en koppelen het aan de nauwe banden met Rusland.

Het is bekend dat de partij Ruslandgezind is en actief een betere relatie met Rusland nastreeft. Volgende week reizen opnieuw twee AfD'ers naar de Russische badplaats Sotsji af.

Daarnaast wordt Bondsdaglid Petr Bystron beschuldigd van het aannemen van sommen geld in ruil voor het delen van pro-Russische standpunten. Meerdere AfD-medewerkers is de toegang tot de Bondsdag ontzegd vanwege verdachte contacten met Rusland. Een oud-medewerker van AfD'er Krah werd onlangs tot bijna vijf jaar cel veroordeeld vanwege spionage voor China.

De extreemrechtse partij wordt ook buiten de Bondsdagcommissie gehouden die toezicht houdt op de veiligheidsdiensten. De CDU/CSU en SPD vrezen het lekken van staatsgeheime informatie als AfD-leden hiertoe worden toegelaten.

In het debat werd de AfD gevraagd waarom zij de Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne weigeren te veroordelen. "Terwijl in heel Europa rechtse partijen meer afstand nemen van Rusland, werken jullie juist steeds nauwer samen", zei CDU'er David Gregosz. "Jullie zouden jezelf Alternative für Russland moeten noemen!"

Partijverbod

De Groenen grepen het debat aan om aan te dringen op een procedure om de AfD te verbieden. Ook coalitiepartij SPD wil dat bewijzen worden verzameld om de ongrondwettelijkheid van de AfD aan te tonen. Bij voldoende bewijs kan het constitutionele hof worden gevraagd om een verbod; een lange en ingewikkelde procedure.

De CDU/CSU van bondskanselier Merz keert zich daar vooralsnog tegen, mede vanwege de hoge juridische drempels. Groenen-politica Irene Mihalic richtte zich daarom tot hen: "Stel je achter ons voornemen. Anders is jullie verontwaardiging niets waard."

Het verhitte debat eindigde zonder concrete gevolgen. Harde bewijzen bleven uit, de AfD kan doorgaan met het indienen van vragen over gevoelige thema's.

De Surinaamse oud-president Ronald Venetiaan is op 89-jarige leeftijd overleden. Venetiaan was vanaf 1973 actief in de landelijke politiek, onder meer als minister en parlementslid. Tussen 1991 en 1996 en tussen 2000 en 2010 was hij president. Venetiaan was de langstzittende president van Suriname.

Venetiaan werd in 1936 geboren in Paramaribo, toen Suriname nog een Nederlandse kolonie was. Na de middelbare school ging hij in Leiden wiskunde en natuurkunde studeren. Daarna keerde hij terug naar Suriname waar hij aan de slag ging als docent. In 1969 werd hij directeur van de Algemene Middelbare School, de oudste middelbare school van Suriname.

Vier jaar later, in 1973, werd hij minister van Onderwijs en Volksontwikkeling in het kabinet van president Arron. Ook in de tweede kabinetsperiode van Aaron bleef hij die functie vervullen, tot de staatsgreep van 1980.

Tien schone vingers

Nadat de democratie was hersteld, keerde Venetiaan in 1987 terug als minister van Onderwijs en Volksontwikkeling. In 1991 werd hij presidentskandidaat voor partijalliantie Nieuw Front voor Democratie en Ontwikkeling en won hij de verkiezingen.

Venetiaan legde zich als president vooral toe op eerlijk bestuur en democratische waarden. In het land werd hij al snel bekend als "de man met de tien schone vingers", omdat hij volgens zijn achterban een smetteloos blazoen had en niet uit was op zelfverrijking.

Hij slaagde erin de invloed van militairen terug te dringen en verving Desi Bouterse door een loyale legerleider. Hij wist de economie te stabiliseren. Maar hij wist geen einde te maken aan cliëntelisme, een systeem waarbij politieke steun wordt geruild tegen persoonlijke gunsten.

Weinig charismatisch

Venetiaan gold als een behoedzame en weinig charismatische politicus. Hij aarzelde lang om de daders van de Decembermoorden aan te pakken en ook structurele aanpassingen zoals inkrimping van het ambtenarenapparaat wist hij niet goed door te voeren.

In 1993 werd hij ook partijvoorzitter van de Nationale Partij Suriname, een functie die hij tot halverwege 2012 vervulde. In 2010 verloor hij als presidentskandidaat van de meer charismatische Desi Bouterse. In 2013 vertrok hij uit het parlement en daarmee uit de Surinaamse politiek.

Hij zei dat jaar met een goed gevoel afscheid te hebben genomen. "Ik heb in die 49 jaar veel meegemaakt. Zaken van voor- en tegenspoed. Maar ik vertrek met een gevoel van voldoening."

Agnes Mulder wordt de nieuwe commissaris van de Koning in Drenthe. De 52-jarige bestuurder en politica uit Assen volgt Jetta Klijnsma op. Mulder noemt haar nieuwe functie "een droom die uitkomt".

"Ik houd van Drenthe", zegt ze tegen RTV Drenthe. "Dat ik me nu op deze manier mag inzetten voor de provincie, maakt me ontzettend blij."

Mulder draait al lange tijd mee in de politiek. Tussen 2003 en 2010 was ze Statenlid in Drenthe. Tussen 2012 en 2023 zat ze namens het CDA in de Tweede Kamer. Daarna verliet ze de politiek. De afgelopen jaren was ze directeur van ondernemersvereniging VNO-NCW MKB Noord.

"Die ondernemerservaring neem ik mee. Ik denk dat ik op dit gebied echt iets kan toevoegen en verder kan bouwen op al het moois dat er al is in Drenthe." Ze is niet bang dat ze het bedrijfsleven gaat missen. "Ik vind vooral de combinatie van beide werelden mooi. Nu mag ik weer volop aan de slag voor Drenthe."

Moi

Mulder wil als commissaris extra aandacht voor de streektaal. "Onze Nedersaksische taal is echt bijzonder. Ik vind het echt belangrijk dat we daar zorg en aandacht voor hebben. Het woordje 'moi' was een belangrijk onderdeel van mijn sollicitatie." Het woord wordt als begroeting en bij het afscheid gebruikt.

Mulder volgt Klijnsma op, die op 1 december vertrekt. De oud-PvdA-staatssecretaris was sinds 2017 commissaris in Drenthe.

Het dodental na de crash van een vrachtvliegtuig in Louisville in de Amerikaanse staat Kentucky is opgelopen naar negen. Op een persconferentie zei gouverneur Beshear dat hij verwacht dat het dodental nog verder oploopt. Zestien families hebben vermissingen gemeld en één persoon verkeert in kritieke toestand, meldde hij.

Het 34 jaar oude vliegtuig van koeriersdienst UPS had drie bemanningsleden aan boord. Gisteren werd al gemeld dat die alle drie zijn omgekomen, net als meerdere mensen op de grond. Opvallend is dat UPS nog geen verklaring over de dood van de bemanningsleden naar buiten heeft gebracht.

Volgens Beshear had de ramp nog veel groter kunnen zijn als een nabijgelegen restaurant, congrescentrum en autofabriek ook waren geraakt.

Donaties voor uitvaarten

Voor de nabestaanden van het ongeluk is een fonds opgericht. De gouverneur benadrukte dat het opgehaalde geld in de eerste plaats wordt gebruikt voor de uitvaart van de slachtoffers. "In tijden van rouw steunen we elkaar", zei hij.

Beelden van de vliegtuigcrash:

Het vliegtuig van de pakketbezorger verongelukte gisteren kort na het opstijgen. Het toestel vertrok rond 17.15 uur lokale tijd vanaf de internationale luchthaven van Louisville naar Honolulu, de hoofdstad van de Amerikaanse staat Hawaï.

Motor

De oorzaak van de vliegtuigcrash is nog niet achterhaald. Op beelden zijn vlammen en rookpluimen te zien bij de linkervleugel, waarna het toestel aan het einde van de startbaan crasht in een gebouw.

Jeff Guzzetti, die jarenlang onderzoek deed naar vliegtuigcrashes, zegt tegen het Amerikaanse persbureau AP dat het nog te vroeg is om te zeggen of het probleem in de motor of ergens anders zat. Het gecrashte vliegtuig stond volgens AP van 3 september tot 18 oktober aan de grond in de Texaanse stad San Antonio.

"Dit vliegtuig heeft blijkbaar de afgelopen maand een grondige onderhoudsbeurt ondergaan, en onderzoekers zullen de onderhoudsgegevens moeten doorzoeken om te zien wat er precies is gedaan."

Na het ongeluk werd het vliegveld van Louisville gesloten; inmiddels is de luchthaven weer open.

Paulien Cornelisse heeft met haar boek De verwarde cavia - Terug op kantoor de NS Publieksprijs 2025 gewonnen. Het boek werd met ruim een kwart van de ruim 133.000 stemmen gekozen tot Boek van het Jaar, zo maakte CPNB-directeur Evelien Aendekerk bekend in het televisieprogramma EenVandaag.

Het winnende boek stond vijf weken in de top vijf van De Bestseller 60 en gaat over een cavia die werkt op de communicatieafdeling van een kantoor en daar allerlei avonturen beleeft. Het verhaal wordt beschreven als "feest van herkenning voor iedereen die ooit op een kantoor heeft gewerkt" en is een vervolg op het boek De verwarde cavia dat in 2016 verscheen.

"Cornelisse laat ons niet alleen lachen om het kantoorleven, maar ook om onszelf", zegt Aendekerk. "Ze weet de lezer te troosten, te prikkelen en te verbinden". In totaal brachten dit jaar 133.454 mensen hun stem uit. Dat is meer dan vorig jaar, toen auteur Adriaan van Dis met 21 procent van de bijna 100.000 stemmen de prijs won.

Zachte kracht

"Ik ben blij en trots dat mijn boek de NS Publieksprijs heeft gewonnen", reageert Cornelisse. "Ik vind het fantastisch dat de Nederlandse lezers een zachte kracht als Cavia hebben gekozen." Het was volgens de boekenkoepel een "nek-aan-nekrace".

Andere genomineerden waren Meneer Putmans ziet het licht van Hendrik Groen, De Nomade van Anya Niewierra, Het huis met de palm van Esther Verhoef, Liften naar de hemel van Lex Paleaux en Beladen huis van Christien Brinkgreve. Deze boeken behoren tot de bestverkochte titels tussen juli 2024 en juli 2025.

Cornelisse is behalve schrijfster ook cabaretière, podcastmaker en sinds dit jaar ook de eenpersoonsjury in het televisieprogramma De slimste mens. Ze werd in 2012, 2016 en 2019 ook genomineerd voor de NS Publieksprijs, maar wint dit jaar voor het eerst.

Ze krijgt naast de eretitel Boek van het Jaar voor haar boek ook een beeld van Jeroen Henneman en een geldprijs van 7500 euro. Daarnaast wordt haar boek de komende week gepromoot in de treinen van NS.

De zeven fractievoorzitters die vandaag bij verkenner Koolmees langsgingen, zijn het over één ding eens: er moet zo snel mogelijk een nieuw en vooral stabiel kabinet op het bordes van het paleis staan. Voor de Kerst, zoals eerst werd gezegd, is wel erg optimistisch, maar een ellenlange formatie is niet in 's lands belang.

"Op zo kort mogelijke termijn weer een missionair kabinet", vindt CDA-leider Bontenbal, die erop wijst dat het huidige kabinet in de nieuwe Kamer nog maar op 26 zetels steunt. "Nederland verdient snel een daadkrachtig landsbestuur", vindt ook fractievoorzitter Klaver van GroenLinks-PvdA. "Nederlanders verlangen naar een politiek van daadkracht en verbinding, waarin zo veel mogelijk Nederlanders zich herkennen", meent D66-voorman Jetten.

Toch is het op deze eerste dag van deze kabinetsformatie nog moeilijk voor de partijen om de campagne-modus helemaal los te laten. Blokkades die voor de verkiezingen werden opgeworpen, staan nog recht overeind. De meeste partijen willen om uiteenlopende redenen nog steeds niet in een kabinet met de PVV. En VVD-fractievoorzitter Yesilgöz zegt nog steeds 'njet' tegen een coalitie met GroenLinks-PvdA.

Favoriete combinatie

Daarmee blokkeert ze de favoriete combinatie van verkiezingswinnaar D66. Jetten wil het liefst een breed kabinet, met VVD, CDA en GroenLinks-PvdA. Zo'n kabinet kan op ruime steun rekenen in de Tweede Kamer: 86 zetels.

"Er is niet één onderwerp waar we dezelfde opvatting hebben over het probleem of de oplossing", zei Yesilgöz vandaag over de verschillen tussen de VVD en de linkse fusiepartij. De liberalen zullen ook geen gedoogsteun geven aan een kabinet waar GroenLinks-PvdA aan meedoet, maakte ze duidelijk. "Ik heb de kiezers iets beloofd. Dus ik ben consistent."

VVD'ers laten niet na te benadrukken dat er een groot verschil is tussen de PvdA waarmee ze eerder samenwerkten en de huidige partij waar Jesse Klaver leiding aan geeft. Door de fusie met GroenLinks is de partij in de ogen van de VVD enorm opgeschoven naar links en in radicaal en activistisch vaarwater terechtgekomen.

Uit het verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA is dat niet direct op te maken, maar dat GroenLinksers over het algemeen wat linkser zijn dan de sociaaldemocraten van de PvdA wordt niet betwist.

VVD-kiezer 'rechtser'

Tegelijkertijd zijn de kiezers van de VVD ook opgeschoven naar rechts. Uit het verkiezingsonderzoek dat Ipsos I&O deed in opdracht van de NOS blijkt dat de partij vooral kiezers heeft verloren aan D66. Nieuwe VVD-kiezers kwamen grotendeels van de PVV, zo'n 15 procent.

Bij de VVD is te horen dat ze die kiezers uiteraard niet kwijt willen en dat daarom het verzet tegen samenwerking met links cruciaal is. In maart zijn er gemeenteraadsverkiezingen, waarbij de partij ook goed uit de bus wil komen.

De andere veelgenoemde coalitie, van D66, VVD, CDA en JA21, stuit formeel niet op blokkades, maar wordt ook zeer lastig. D66 en JA21 liggen op veel onderwerpen mijlenver uit elkaar. Klimaat en Europese samenwerking, typische D66-onderwerpen, doen JA21-fractievoorzitter Eerdmans niet warmlopen. Andersom wil D66 veel minder ver gaan op het gebied van (asiel)migratie dan JA21.

Die coalitie komt niet verder dan 75 zetels. Dat is net geen meerderheid, al ziet VVD-leider Yesilgöz dat anders. Volgens haar kan zo'n kabinet ook niet meteen worden weggestuurd door een meerderheid en kan het daarmee toch een basis zijn voor vruchtbare samenwerking.

Vijfde partij erbij?

Maar Bontenbal (CDA) en Eerdmans (JA21) hebben liever een wat breder fundament, met mogelijk een vijfde partij erbij. Al maakte Bontenbal na afloop van zijn gesprek met Koolmees duidelijk dat stabiliteit wat hem betreft over meer gaat dan alleen het aantal zetels: "Dat gaat ook over: kun je iets van een gezamenlijke agenda vinden? En is er chemie tussen de hoofdrolspelers?"

Morgen ontvangt verkenner Koolmees de acht fractievoorzitters van de kleinere partijen. Vooruitlopen op zijn conclusies deed hij uiteraard nog niet. Op de vraag of hij optimistisch is, antwoordde hij glimlachend: "Altijd!"

In aanloop naar de wedstrijd van morgen tussen FC Utrecht en FC Porto mag de politie vanavond preventief fouilleren in het centrum van Utrecht en rond stadion Galgenwaard. De gemeente heeft signalen gekregen dat voetbalsupporters uit zijn op geweld.

In overleg met de politie en het Openbaar Ministerie is het veiligheidsrisicogebied ingesteld vanaf 18.00 uur. Dat duurt tot morgenavond middernacht.

De gemeente verwacht veel Utrecht-supporters en heeft signalen dat "de harde kern zeer zwaar vuurwerk tegen de politie gaat gebruiken", staat in een brief van burgemeester Dijksma.

De gemeente neemt nog een aantal maatregelen. Het zogenoemde Fan Meeting Point voor de Portugese supporters op het Janskerkhof wordt aantrekkelijker gemaakt, zei Dijksma gisteren al. Dat moet voorkomen dat supporters zich naar elders in de stad gaan bewegen. Ook is de politie van plan om "meer in te zetten op aanhoudingen bij strafbare feiten".

Bij de vorige Europese thuiswedstrijd tegen Olympique Lyon moest de Mobiele Eenheid eind september meermaals ingrijpen vanwege groepen supporters die de confrontatie met elkaar aangingen, schrijft RTV Utrecht.

Amsterdam

Ook in Amsterdam is vandaag een veiligheidsrisicogebied van kracht vanwege een Champions League-wedstrijd. Vanaf 12.00 uur mag de politie preventief fouilleren in een deel van de binnenstad. Om 21.00 uur speelt Ajax tegen de Turkse club Galatasaray.

Tussen honderden stadsgenoten en toeristen, vlak nadat hij een toespraak had gehouden met zijn zoontje in zijn armen, werd zaterdag de burgemeester van de Mexicaanse stad Uruapán doorzeefd met kogels. Carlos Alberto Manzo Rodríguez, een markante verschijning met zijn cowboyhoed en kogelvrijvest, was vorig jaar burgemeester geworden.

De inwoners van Uruapán hadden met grote meerderheid op hem gestemd, omdat hij onbevreesd durfde te benoemen waar veel politici in Mexico voor terugdeinzen: veel gemeenten zijn volledig in de greep van de georganiseerde misdaad. Ook al werd Manzo constant bewaakt door veertien zwaarbewapende agenten, toch wist de schutter, gelinkt aan het machtige Jaliscokartel, in zijn buurt te komen. De man werd door een lijfwacht gedood.

Machtsverhoudingen

Manzo sprak zich geregeld op sociale media uit over de gewapende groeperingen in zijn gemeente die grof geld verdienen aan het afpersen van avocado- en citroenboeren. Verzoeken om federale steun voor zijn aanpak van de lokale misdaad werden volgens hem genegeerd. Oproepen om kartelleden ter plaatse neer te schieten in plaats van te arresteren, werden bekritiseerd door de regering in Mexico-Stad.

Voor Uruapán en de rest van Michoacán is de moord de zoveelste aanslag die laat zien hoe de machtsverhoudingen erbij liggen. Burgemeesters, journalisten, vakbondsleiders: er zijn tal van voorbeelden van mensen die zich uitspreken tegen de kartels in de regio en die dat moeten bekopen met de dood.

Op zondag, een dag na de moord op Manzo, liepen duizenden Mexicanen mee in de begrafenisstoet door Uruapán en eisten dat de regering in actie komt tegen de bendes in de staat. Verderop in Morelia, de hoofdstad van Michoacán, werd het regionale overheidsgebouw bestormd door woedende betogers.

Deze maand staan er protesten op het programma in Mexico-Stad. Want niet alleen in Michoacán, in zoveel staten in het land is geweld door bendes, met name op lokaal niveau, een enorm probleem waar autoriteiten geen antwoord op hebben. In de eerste zes maanden van 2025 werden ruim honderd politieke moorden in Mexico gepleegd. Het land is nog steeds het gevaarlijkste land voor journalisten, als landen in oorlog niet worden meegerekend.

Kritiek op Sheinbaum

De kritiek richt zich in toenemende mate op de Mexicaanse president Claudia Sheinbaum en haar partij Morena, die een meerderheid heeft in het Congres en de Senaat en in vrijwel alle Mexicaanse staten ook de gouverneur levert. Hoewel Sheinbaum nog altijd immens populair is, zijn de Mexicanen steeds kritischer over haar veiligheidsbeleid. Uit een recente peiling blijkt zelfs dat ze geloven dat Mexico onder Sheinbaum onveiliger is geworden.

Sheinbaum lijkt grof geweld te schuwen en zich te richten op het oppakken van de kopstukken van de kartels. Op een persconferentie op de maandag na de moord op burgemeester Manzo zei ze dat ze weigert de oorlog te verklaren aan de kartels, zoals onder eerdere regeringen gebeurde. Volgens haar leidt zo'n nietsontziende aanpak juist tot meer bloedvergieten.

Sheinbaum zei niets over haar voorganger, president Andrés Manuel Lopez Obrador, die zich in zijn termijn vooral wilde richten op de onderliggende problemen van het geweld. Volgens experts is de macht van de kartels toen juist toegenomen, omdat ze grotendeels met rust werden gelaten.

Dit is een van de kartels in Mexico:

Sheinbaum kan bogen op betere cijfers dan haar voorganger als het gaat om de aanpak van criminaliteit. In haar eerste jaar werden ruim 30.000 mensen opgepakt op verdenking van lidmaatschap van een kartel en werden zo'n 1.500 drugslaboratoria vernietigd. Het aantal moorden in Mexico ligt momenteel op het laagste niveau in tien jaar. Daar staat wel tegenover dat het aantal verdwijningen fors is toegenomen.

Voor de VS heeft de aanpak van de Mexicaanse drugskartels absolute prioriteit. De Amerikaanse regering heeft ze verklaard tot terroristische organisatie en dreigt met droneaanvallen op Mexicaans grondgebied. Mexico heeft al tientallen kopstukken uitgeleverd aan de VS. De Amerikaanse aanvallen op vermeende drugsboten verhogen de druk: sinds eind oktober worden er ook aanvallen uitgevoerd in de Stille Oceaan, in de buurt van Mexicaanse wateren.

VS voert druk op

Dit weekend schreef NBC News dat de eerste trainingsfase voor een missie in Mexico is begonnen. Onderdeel van de missie zijn grondoperaties, de zogeheten boots on the ground.

De Mexicaanse president zei gisteren dat er nooit Amerikaanse militairen zullen opereren binnen Mexicaanse landsgrenzen. Maar met het constante kartelgeweld in grote delen van Mexico enerzijds en het impulsieve buitenlandbeleid van Trump anderzijds, is dat in de toekomst niet meer ondenkbaar.

Het café in Nijverdal dat afgelopen weekend door een groep voetbalhooligans werd vernield, heeft in korte tijd meer dan 10.000 euro aan donaties gekregen. Ook veel supporters van PEC Zwolle doneren geld voor het herstel.

In café In de Gauwe Geit hadden zich zondag supporters van Heracles Almelo verzameld, voorafgaand aan de wedstrijd tegen PEC Zwolle. Rond 10.30 uur kwam er een groep PEC-fans binnen en brak er volgens aanwezigen "paniek en chaos" uit.

In zo'n vijf minuten tijd werd er met brandende fakkels gegooid en werden ruiten en meubels vernield. Hoewel niemand gewond raakte, bleek de schade aanzienlijk:

Eigenaar Gert de Jong schat dat er voor zo'n zesduizend euro aan vernielingen is aangericht. Hij is dankbaar voor de donaties: "Ik kan nu al stellen dat het positieve het negatieve overheerst", zegt hij tegen RTV Oost.

Distantiëren

Op de crowdfundingspagina distantiëren veel PEC Zwolle-fans zich van het geweld in de kroeg. Zo schrijven mensen dat ze doneren als een "klein gebaar van sorry" of schrijven ze dat ze "niet met dit volk geassocieerd willen worden". "'Ik schaam mij als PEC-supporter voor deze idioten", schrijft iemand op de donatiepagina.

"Dit doet mij zo enorm veel", zegt De Jong, die de afgelopen dagen gesprekken voerde met bestuursleden van PEC Zwolle, Heracles-directeur Rob Toussaint, de supportersvereniging van Heracles en burgemeester Jorrit Eijbersen van Hellendoorn. De Jong: "De actie is voor ons nu al geslaagd."

De politie heeft zaterdag een man op het dak van een flat in Zoetermeer aangehouden die in Colombia werd gezocht voor moord. De man komt uit de Dominicaanse Republiek en moet in Colombia nog een celstraf van dertig jaar uitzitten, meldt de politie op Instagram.

Agenten kregen een melding dat de Dominicaan aan de buitenkant van de flat aan het Zalkerbos via een reling naar boven klom. "De collega's hebben de geveltoerist op het dak van de flat aangetroffen. Hij kon geen aannemelijke verklaring geven voor zijn aanwezigheid", zegt de politie.

Meerdere namen

De man gaf ook telkens een andere naam op toen agenten hem vroegen om zich te legitimeren. Uiteindelijk werd de flatbeklimmer aangehouden, omdat hij geen identiteitsbewijs kon laten zien.

Uit onderzoek bleek de Dominicaan internationaal te worden gezocht. Het is niet bekend of de celstraf hem is opgelegd voor de moord. De politie kon ook nog niet meedelen of de man wordt uitgeleverd.

Frankrijk gaat de toegang tot de Chinese webwinkel Shein tijdelijk blokkeren. De online retailer voldoet niet aan de Franse wet- en regelgeving, heeft premier Lecornu aan het ministerie van Financiën laten weten.

De maatregel volgt op berichten dat de fast fashiongigant online kindersekspoppen verkoopt. De Franse toezichthouder voor consumentenzaken ontdekte de pop, die op een klein meisje lijkt, vrijdag op de website van Shein tussen sekspoppen met een volwassen uiterlijk.

"De beschrijving en de plek op de site laten weinig twijfel over de pedoseksuele aard van het product", zegt de toezichthouder, die aangifte deed.

Man opgepakt

De Franse regering dreigde vandaag al de toegang tot de website van Shein te blokkeren. Het bedrijf moest kunnen aantonen dat de inhoud van het online platform voldoet aan de Franse wet. Omdat dat niet is gelukt, zal de regering binnen 48 uur verdere stappen nemen.

Met het tijdelijk blokkeren van de website wil de Franse regering Shein de tijd geven om te laten zien dat alle inhoud in overeenstemming is met de wet- en regelgeving. De Chinese fast fashiongigant zegt mee te werken en de zorgen "snel aan te pakken". Shein heeft de kindersekspoppen offline gehaald en zegt dat er een grote fout is gemaakt.

Het platform meldt verder dat producten van externe verkopers via Shein tijdelijk niet worden verkocht. Dat zou nodig zijn om te onderzoeken hoe deze verkopers op het platform opereren. De stap zou volgens de online gigant al zijn genomen voor de verklaring van de Franse regering.

In het zuiden van Frankrijk hebben de Franse autoriteiten één man opgepakt die een kindersekspop uit China had besteld. Medewerkers van een bezorgbedrijf waarschuwden de autoriteiten, nadat zij een pakketje met zo'n pop hadden afgeleverd.

Permanente winkel

De maatregel van de Franse regering valt samen met de opening van de allereerste permanente winkel van de fast fashionfabrikant, in een warenhuis in Parijs. Dat is tegen het zere been van veel Parijzenaars, het warenhuispersoneel en kinderrecht- en milieuactivisten.

Shein, gevestigd in Singapore, staat bekend om zijn spotgoedkope kleding, maar ook om de slechte kwaliteit van veel producten. Ook zijn er berichten over dwangarbeid in de fabrieken van Shein en het gebruik van giftige stoffen, oneerlijke concurrentie en namaak.

Vier lijsttrekkers van de partijen die vorige week werden gekozen in de Tweede Kamer, wisten minder dan de helft van de stemmen op de eigen partij binnen te halen. Het laagste percentage was voor de inmiddels teruggetreden Frans Timmermans, die 38 procent van de GroenLinks-PvdA-stemmers achter zich kreeg.

Ook Caroline van der Plas van BBB (44 procent), Dilan Yeşilgöz van de VVD (46 procent) en Laurens Dassen van Volt (47 procent) kregen relatief weinig steun. Dat is een groot contrast met de PVV, waar Geert Wilders op 95 procent uitkwam, met meer dan 1,7 miljoen stemmen.

Dat blijkt uit een analyse die de NOS maakte van de telbestanden die gemeenten naar de Kiesraad stuurden. Komende vrijdag maakt de Kiesraad alle officiële uitslagen bekend.

Bij Volt en GroenLinks-PvdA lijkt onder meer een rol te hebben gespeeld dat veel links-progressieve kiezers graag op vrouwen stemmen. Het was al bekend dat vier vrouwen die eigenlijk te laag op de lijst van Groenlinks-PvdA stonden, via voorkeurstemmen alsnog in de Tweede Kamer komen. Bij D66 slaagde Marieke Vellinga-Beemsterboer daar in.

Veel BBB-stemmen voor Keijzer

Ook op rechts lijken sommige kiezers bij voorkeur op een vrouw te stemmen. Bij de PVV kreeg nieuwkomer Shanna Schilder, de onbekende nummer 3 op de lijst, na Wilders de meeste stemmen. Het waren er ruim 20.000, duizenden meer dan Kamervoorzitter Martin Bosma.

Bij JA21 kreeg Ingrid Coenradie ruim 100.000 stemmen, 16 procent van de totale JA21-aanhang. Dat was meer dan nummer 2 Annabel Nanninga, die op 11 procent bleef steken. Lijsttrekker Joost Eerdmans haalde 68 procent.

BBB-aanvoerder Van der Plas had te maken met de grote aanhang voor een andere vrouw; vier op de tien BBB'ers stemden op demissionair vice-premier Mona Keijzer, bijna even veel dus als op de nummer 1.

Karremans populaire VVD'er

Volgens Henk Vermeer, de campagneleider van de BBB, was dit juist de bedoeling. "We hebben vanaf het begin af aan de strategie gehad om ook Keijzer in te zetten in de campagne", reageert hij. "Als zij niet zoveel voorkeursstemmen had gehad, was de campagne dus niet goed geweest."

Bij de VVD was het juist een man die goed scoorde: Vincent Karremans, die ook zeer zichtbaar was in de media, kreeg 328.000 voorkeurstemmen. Daarmee was de demissionair minister van Economische Zaken bij deze verkiezingen de niet-lijsttrekker met de meeste stemmen. Ook twee andere VVD-ministers, Eelco Heinen en Ruben Brekelmans, deden het goed.

Bij de verkiezingen van 2023, de eerste keer dat Yeşilgöz de VVD-lijst aanvoerde, wist zij nog 85 procent van de eigen achterban achter zich te krijgen. Dat was een vergelijkbaar percentage met dat van haar voorganger Mark Rutte bij de meeste voorgaande verkiezingen.

De afgelopen kabinetsperiode werd duidelijk dat de populariteit van Yeşilgöz onder VVD-kiezers sterk is gedaald. In het laatste onderzoek van Ipsos I&O voor de verkiezingsdag kwam naar voren dat zij voor vertrekkende VVD'ers een belangrijke factor was in hun besluit. In een ander onderzoek kreeg zij het gemiddelde rapportcijfer 4,2 van de kiezers, vergelijkbaar met dat voor Frans Timmermans en Geert Wilders.

Ooit 99 procent voor Van der Staaij

Opvallend is verder dat ondanks de sterk gegroeide populariteit van Rob Jetten, de winnaar van de verkiezingen, 'maar' 68 procent van de D66'ers zijn vakje rood kleurde. Ter vergelijking: bij Henri Bontenbal van het CDA was dat 80 procent en bij Chris Stoffer van de SGP 89 procent.

Overigens was het hoogste percentage voor een landelijke lijsttrekker de voorbije vijftien jaar voor SGP'er Kees van der Staaij. Hij kreeg in 2010 de stem van 99 procent van de eigen kiezers. Bij de staatkundig gereformeerden staan tot op de dag van vandaag geen vrouwen op de lijst.

Een voormalige verpleegkundige uit Duitsland is veroordeeld voor de moord op tien patiënten. De rechter acht bewezen dat de 44-jarige man ze heeft geïnjecteerd met sterke kalmeringsmiddelen, soms in combinatie met pijnstillers, wat heeft geleid tot hun dood.

De man moet daarvoor levenslang de gevangenis in. Ook is hij schuldig bevonden aan poging tot moord op 27 anderen. Hij mag ook de rest van zijn leven geen verpleegkundig werk doen.

De verpleger heeft de misdrijven tussen december 2023 en mei 2024 gepleegd op een palliatieve afdeling van een ziekenhuis in Würselen, in de buurt van Aken. Op de afdeling worden patiënten verzorgd die ongeneeslijk ziek zijn.

Volgens het Duitse Openbaar Ministerie lijdt de verpleegkundige aan een persoonlijkheidsstoornis en diende hij de patiënten, die vaak 80 jaar of ouder waren, een hoge dosis medicijnen toe omdat hij hun toestand niet kon verdragen. De man zei tegen de rechter dat hij de patiënten kalmeringsmiddelen gaf zodat ze zouden slapen "Want slaap is het beste medicijn", zo redeneerde hij.

'Geen medelijden'

De man gaf ze onder meer midazolam, een kalmeringsmiddel dat in de Verenigde Staten wordt gebruikt bij het uitvoeren van de doodstraf. Achteraf vervalste de verpleegkundige in de administratie de hoeveelheden toegediende medicatie.

Zijn advocaat zei tijdens een zitting dat het nooit de bedoeling van de man was om de patiënten te doden. Volgens haar kon ook niet worden bewezen dat de mensen door toedoen van de man om het leven waren gekomen, omdat ze allemaal leden aan kanker of hartaandoeningen. Het OM stelde dat de verpleger wel degelijk wist dat de patiënten aan een overdosis konden overlijden. "Hij voelde geen medelijden met de patiënten, die ondanks hun ziekte nog steeds doelen in het leven hadden."

De Duitser werd in de zaak ook beschuldigd van wangedrag door oud-collega's met wie hij in een ziekenhuis in Keulen had gewerkt. Zo zou hij zeer ruw zijn omgegaan met patiënten en ze tegenover collega's dood hebben gewenst. Ook diende hij daar patiënten slaapmiddelen toe, zonder dat met een arts te bespreken.

Het Duitse OM onderzoekt nog meer sterfgevallen. Daaruit kan nog een tweede rechtszaak volgen.

Verpleger des doods

De zaak lijkt veel op die van de Duitser Niels Högel, die wordt gezien als grootste massamoordenaar in de recente Duitse geschiedenis. Hij kreeg de bijnaam 'verpleger des doods' en werkte tussen 1999 en 2005 in verschillende ziekenhuizen waar hij zijn slachtoffers een middel toediende dat een hartstilstand opwekte. Hij werd in 2019 veroordeeld tot een levenslange celstraf voor het doden van 85 patiënten.

De uitingen die de Britse punkband Bob Vylan heeft gedaan tijdens een optreden vorige maand in Amsterdam zijn niet strafbaar. Dat heeft het Openbaar Ministerie geoordeeld.

De uitspraken kunnen weliswaar als "provocatief en grof" worden ervaren, concludeert het OM, maar dat interpreteert ze "als oproepen tot activisme en politieke betrokkenheid, die passen binnen de expressieve en confronterende stijl van het punkgenre". Er is dan ook geen sprake van groepsbelediging, aanzetten tot haat, discriminatie of opruiing.

Het Openbaar Ministerie zegt dat het uitsluitend heeft getoetst aan de wet en al bestaande gerechtelijke uitspraken en dat het niet aan de instantie is om antwoord te geven op de vraag of een uiting ongepast of verwerpelijk is.

Vier uitspraken bekeken

Op 13 september trad Bob Vylan op in Paradiso. Daarbij deed voorman Bobby Vylan vier uitspraken waar het OM naar heeft gekeken. Op het podium riep hij onder meer "Dood aan het Israëlische leger".

Na het optreden deden 35 organisaties en mensen aangifte, waaronder het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI). De lobbygroep zag vooral de uitspraak "fuck de zionisten, zoek ze op straat op" als oproep tot geweld tegen Joden.

Het OM zegt dat de uitingen van Bob Vylan over zionisten niet over het Joodse volk gaan, omdat het zionisme "een politieke beweging en ideologie" is. De rapper maakte volgens het OM tijdens het optreden ook een onderscheid tussen zionisten en Joden. Hij zei dat de punkband niet antisemitisch is, maar antizionistisch.

Na het optreden in Paradiso schrapte het Tilburgse poppodium 013 het optreden van de band. Reden daarvoor waren de uitspraken en de commotie op onder meer sociale media. Het Centraal Joods Overleg (CJO) spande een kort geding aan om het optreden van Bob Vylan in Nijmegen te verbieden, maar kreeg ongelijk.

CJO oneens met OM

Het CJO heeft inmiddels besloten om het besluit van het OM aan te vechten. Voorzitter Chanan Hertzberger noemt het besluit laks en vindt dat de Britse punkband wel strafbare uitlatingen heeft gedaan. Het CIDI heeft nog geen besluit genomen over eventuele vervolgstappen.

Een 51-jarige man uit Mierlo moet achttien jaar de cel in voor het doodsteken van zijn echtgenote. Hij deed dat tijdens een ruzie in maart vorig jaar, voor de ogen van hun vier jonge kinderen. De kinderen raakten ook gewond omdat ze hem probeerden tegen te houden.

Mohamed B. was in 2021 vanuit Syrië naar Nederland gevlucht. Zijn vrouw en de vier kinderen woonden pas vier maanden in Nederland toen het gebeurde. Volgens Justitie kon de man niet verkroppen dat het slachtoffer wilde scheiden.

B. zei tijdens de rechtszaak dat zijn vrouw hem wilde aanvallen met een mes. Hij zou het mes vervolgens hebben afgepakt en uit noodweer hebben gehandeld. De rechtbank gelooft dat niet, omdat zijn verhaal niet overeenkomt met de getuigenissen van de kinderen. De vrouw werd bijna dertig keer gestoken en overleed op straat voor haar woning, schrijft Omroep Brabant. De rechtbank spreekt van een "ware afslachting".

De man probeerde daarna te vluchten. Hij riep naar zijn volwassen dochter uit een eerdere relatie dat ze zijn paspoort moest zoeken. Niet veel later werd B. aangehouden in een steegje achter het huis. Hij had een koffer bij zich. Volgens de rechtbank ging hij ervandoor zonder zich om zijn kinderen te bekommeren die vlak daarvoor hun moeder hadden zien sterven.

Schadevergoeding

Het Openbaar Ministerie had een celstraf van vijftien jaar geëist voor doodslag. De rechtbank vindt een hogere straf passender vanwege de gruwelijkheid van de zaak.

Zijn toen 6-jarige dochter liep een blijvend litteken op aan haar arm. De man moet aan zijn kinderen een schadevergoeding betalen van in totaal 142.000 euro.

Een reis met de trein wordt volgend jaar opnieuw flink duurder. NS verhoogt de prijzen van treinkaartjes gemiddeld met 6,52 procent. Die stijging is ongeveer gelijk aan die van dit jaar. Maar het is wel de helft minder dan werd gevreesd.

Deze zomer schreef demissionair staatssecretaris Aartsen nog in een brief aan de Tweede Kamer dat het treinkaartje bij NS tot wel 9 procent duurder kan worden. NS zegt zelf dat een verhoging tot 12 procent op tafel lag.

Dat komt doordat NS de prijs van een treinkaartje de afgelopen vier jaar minder hard liet stijgen dan de inflatie. Die verhoging werd twee keer afgewend door een bijdrage vanuit het ministerie. Daar was voor 2026 alleen geen meerderheid in de Tweede Kamer meer voor.

Om een extreme prijsverhoging te voorkomen had NS zelf weinig financiële middelen. Het vervoersbedrijf zit al jaren in de rode cijfers, omdat het aantal reizigers nog altijd niet terug is op het niveau voor de coronacrisis. Dat komt doordat forensen vaker thuiswerken.

Uitsmeren

Besloten is nu om de hoge inflatie uit de energiecrisis over vier jaar uit te smeren. "De prijsverhoging is daardoor hoger dan we hadden gewild, maar wel een stuk lager dan eerder gevreesd", zegt commercieel directeur Bertien van Baak.

In de prijsverhoging van 6,52 procent zit de verwachte inflatie van volgend jaar van 2,3 procent verwerkt, aldus de NS. Daar komt nog 3,05 procent bij van de prijsverhoging die eerder werd uitgesteld, plus nog 1,17 procent van de inflatieverhoging die nog niet is doorgevoerd.

Het verlieslijdende NS zegt dat de prijzen omhoog moeten om de kosten te kunnen blijven betalen. De lonen van onder meer machinisten en conducteurs maakt 43 procent uit van de kosten. In augustus bereikte NS na een serie stakingen een akkoord met de vakbonden over een nieuwe cao. Komend jaar krijgen medewerkers er 3,5 procent bij.

Daarnaast betaalt NS een vergoeding om op het spoor en op de hogesnelheidslijn te mogen rijden. En wil het bedrijf investeren in nieuwe dubbeldekkertreinen.

Uitcheck vergeten

Om de kosten onder controle te houden stopt NS met het abonnement waarmee reizigers de hele dag met korting de trein kunnen nemen. Ook het abonnement om in het weekend met korting te reizen wordt gestaakt.

Verder wordt het huren van een OV-fiets met 4,80 euro per dag 15 cent duurder. Ook verhoogt NS de prijs van een vergeten check-out van 20 euro naar 33,30 euro. Reizigers die een vergeten check-out niet terugvragen, zijn daardoor meer kwijt.

Wie graag bij NS eerste klas rijdt is volgend jaar ook duurder uit. Die prijs gaat met de jaarwisseling meer omhoog dan een gewoon kaartje. In het weekend wordt het verschil tussen eerste en tweede klas juist kleiner.

Om de trein betaalbaar te houden voor gezinnen blijft de prijs van een abonnement waarmee kinderen tot en met 11 jaar gratis kunnen meereizen met een volwassene gelijk. Dat geldt ook voor de prijs van 2,50 euro voor een Railrunner-kaartje, waarmee kinderen een dag onbeperkt kunnen reizen.

Japan stuurt het leger naar het noorden van het land om te helpen bij het vangen van beren. Volgens de lokale autoriteiten hebben inwoners moeite om het hoofd te bieden aan een ongekende golf van aanvallen door beren.

De operatie begon in Kazuno, een plaats met 30.000 inwoners verscholen tussen de bergen. Daar nam het aantal waarnemingen van beren de afgelopen tijd sterk toe. Wekenlang werden inwoners gewaarschuwd om de dichte bossen te mijden en na zonsondergang binnen te blijven, om te voorkomen dat ze beren zouden tegenkomen die op zoek waren naar voedsel.

Volgens het ministerie van Milieu zijn er in heel Japan sinds april meer dan 100 aanvallen van beren geweest, waarbij een recordaantal van twaalf doden zijn gevallen. Twee derde van die doden viel in de prefectuur Akita, waar Kazuno ligt, en in het nabijgelegen Iwate.

Volgens de autoriteiten in Akita is het aantal waarnemingen dit jaar verzesvoudigd tot meer dan 8000. Daarom heeft de gouverneur vorige week het leger om hulp gevraagd.

Het hoofd van de berenbestrijdingsdienst van Kazuno is opgelucht door de komst van de zogenoemde zelfverdedigingstroepen. "Ik dacht altijd dat beren wegrenden als ze geluid hoorden, maar nu komen ze echt op je af. Het zijn echt angstaanjagende dieren", zegt hij.

Eerder troepen ingezet

De militairen zetten in de regio stalen vallen om de beren te vangen. Als ze daarin terechtkomen, worden ze doodgeschoten door jagers die zijn ingehuurd om de populatie uit te dunnen. Na Kazuno gaan de militairen naar de steden Odate en Kitaakita. De operatie duurt tot eind deze maand.

Het is niet de eerste keer dat Japan troepen inzet om te helpen bij de bestrijding van wilde dieren. Ongeveer tien jaar geleden assisteerde het leger bij de jacht op wilde herten met toezicht vanuit de lucht. In de jaren 60 werden zeeleeuwen afgeschoten door het leger om de visserij te beschermen.

Correspondent Japan Anoma van der Veere:

"Het groeiende aantal aanvallen door beren komt volgens de autoriteiten door een toename van de berenpopulatie in combinatie met een tekort aan voedsel in de bossen. Maar ook de vergrijzing en leegloop van het platteland liggen ten grondslag aan het probleem.

Steeds meer akkers en boomgaarden blijven onbewerkt liggen. De bossen rukken op tot aan de dorpen en beren die in de bergen geen voedsel meer vinden, gaan op zoek naar eten tussen de huizen.

Vooral in de noordelijke provincie Akita, met het hoogste landelijke vergrijzingscijfer, neemt het aantal aanvallen rap toe. Akita staat bekend om het natuurschoon en de traditionele Japanse cultuur, maar volgens een recente peiling blijft daar nu meer dan de helft van de verwachte binnenlandse toeristen weg. Hierdoor worden de regio's die al kampen met berenaanvallen nu ook nog economisch geraakt."