NOS Nieuws - Algemeen

De politie heeft gisteravond vier personen aangehouden op verdenking van het toetakelen van een man met een machete.

Het incident vond rond 21.00 uur plaats in een woning in Rotterdam-Zuid. De man raakte gewond bij de machete-aanval, maar werd buiten levensgevaar naar het ziekenhuis gebracht.

Direct na de aanval vluchtte het viertal weg in een auto richting Den Haag. De politie hield ze een half uur later aan langs de A13. Daarbij weigerden ze naar de agenten te luisteren, waarna een waarschuwingsschot werd gelost.

De kapitein van het Amerikaanse vliegdekschip USS Theodore Roosevelt heeft toestemming gevraagd om het overgrote deel van de bemanning aan land te zetten. Dat is de enige mogelijkheid om de corona-uitbraak aan boord onder controle te krijgen, schrijft hij in een brief aan de marineleiding.

Vorige week bleken acht van de bijna vijfduizend bemanningsleden corona te hebben. Het virus heeft zich daarna snel verspreid. Nu zijn al meer dan honderd opvarenden ziek.

De kapitein ziet geen ander mogelijkheid dan 90 procent van bemanning aan wal in quarantaine te laten gaan. De andere 10 procent moet het schip grondig reinigen en onder meer zorgen dat er niets misgaat met de twee kernreactoren aan bood. In die periode is het schip feitelijk uit de vaart. Een "noodzakelijk risico" schrijft de kapitein, om verdere spreiding te voorkomen.

Guam

De USS Theodore Roosevelt ligt op dit moment voor anker bij Guam, een eiland in de Stille Oceaan. Bij het vertrek zo'n drie weken geleden uit Vietnam is de bemanning nog uitgebreid getest.

Het coronavirus kan zich op marineschepen als de Roosevelt gemakkelijk verspreiden. De bemanningsleden leven en werken dicht op elkaar in krappe ruimtes.

Het aantal coronavirustesten wordt de komende weken flink opgeschroefd om zo onder andere meer zorgpersoneel te screenen op het virus. Dat maakte minister De Jonge bekend in de persconferentie waarin de verlenging van de coronamaatregelen tot en met 28 april werden aangekondigd.

Momenteel worden dagelijks zo'n 4000 van deze testen uitgevoerd volgens het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport. Die capaciteit moet halverwege april verhoogd zijn tot zo'n 17.500. Door inzet van extra labs kan dit aantal naar verwachting daarna nog oplopen tot 29.000.

Volgens De Jonge is er in de zorg "een enorme gedrevenheid om met elkaar de capaciteit te realiseren die nodig is":

Als gevolg van de opschaling wordt vanaf 6 april het Nederlandse testbeleid verruimd. Ook in verpleeghuizen, gehandicapten-, thuis-, jeugdzorg en GGZ kan personeel dat met kwetsbare patiënten werkt voortaan getest worden. Nu gebeurt dat vanwege schaarste alleen bij zorgmedewerkers in het ziekenhuis of patiënten die ernstig ziek zijn en opgenomen moeten worden in een ziekenhuis.

Boodschap aangekomen

Alex Friedrich, hoofd van de afdeling medische microbiologie en infectiepreventie van het UMCG, is erg blij met het nieuws. "Ik denk dat de boodschap eindelijk is aangekomen dat zorginstellingen stroomversnellingen van de epidemie kunnen zijn. In andere landen zagen we dat geïnfecteerde zorgmedewerkers zo'n 20 tot 30 collega's konden besmetten, omdat verspreiding in zorginstellingen veel sneller gaat."

Een ander voordeel van meer testen is dat zorgmedewerkers die niet in ziekenhuizen werken, voortaan bij klachten ook zeker weten of ze de ziekte wel of niet hebben. Daardoor kan het gezonde personeel gelijk weer aan het werk, benadrukt Friedrich.

In het UMCG gold al langer een ruimer testbeleid. "We hebben in het noorden laten zien dat er wel voldoende testcapaciteit kan worden vrijgemaakt. Nu zie je dat als er voldoende prioriteit is, dat het ook landelijk mogelijk is om het aantal testen van 4000 naar 29.000 te vergroten."

Het is volgens Friedrich belangrijk om nog meer te investeren in innovatieve testsystemen om het coronavirus te bestrijden. "Want alleen 29.000 dagelijkse testen met de bestaande technologie is niet voldoende. We moeten nu alles uit de kast trekken voor de komende tijd."

Negen grote Europese universitaire ziekenhuizen waaronder het Erasmus MC in Rotterdam laten in een brief aan hun regering een noodkreet horen over het gebrek aan medicijnen. Het gaat om slaapmiddelen die onmisbaar zijn om coronapatiënten die beademd worden in slaap te houden.

"De ziekenhuizen krijgen op korte termijn te maken met tekorten aan middelen die onmisbaar zijn voor de behandeling van patiënten met een covid-19-infectie die op de intensivecare-afdelingen beademd worden. Door het ontbreken van Europese samenwerking om een permanente levering van geneesmiddelen te waarborgen, bestaat het risico dat zij tussen nu en een of twee weken niet meer de noodzakelijke intensieve zorg kunnen bieden."

De brief is ondertekend door academische medische centra in Rotterdam, Parijs, Londen, Berlijn, Barcelona, Milaan, Wenen, Stockholm en Leuven. Het gaat bijvoorbeeld om de topziekenhuizen King's College in Londen, Karolinska in Stockholm en de Charité in Berlijn.

Voorraad bijna uitgeput

"Bij het huidige gebruik zijn de voorraden van de ziekenhuizen met de meeste beademingspatiënten over een paar dagen uitgeput en die van de ziekenhuizen met een grotere voorraad over twee weken." De dreigende tekorten leiden nu al tot risicovolle praktijken, volgens de opstellers van de brief.

"Sommige ziekenhuizen kopen al andere middelen of doseringen in dan waarmee ze gewend zijn te werken. Het is uitermate verontrustend om te zien dat verpleegkundigen en artsen in opleiding die veel te hard moeten werken en vaak minder ervaring hebben nu middelen en doseringen gebruiken waarmee ze niet vertrouwd zijn."

Nederlandse ziekenhuizen

De Nederlandse ziekenhuisapothekers doen hun best om de schaarse slaapmiddelen in te kopen. Het gaat met name om propofol. Een alternatief daarvoor, een combinatie van midazolam en sufentanil, kunnen apothekers met een bereidingsruimte zelf maken, mits voldoende grondstoffen voorhanden zijn.

Ook dat wordt een probleem, omdat landen in de hele wereld die grondstoffen willen kopen, net als de kant-en-klare medicijnen. Bovendien worden patiënten met een covid-19-infectie vaak langdurig beademd en hebben ze doorgaans hogere doseringen nodig dan gebruikelijk. Daardoor raken ziekenhuizen extra snel door hun voorraden heen.

Gisteren meldde de NOS dat door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen wordt onderzocht of vrijwel identieke slaapmiddelen die in de diergeneeskunde gebruikt worden, ook aan mensen gegeven kunnen worden. Het gaat onder meer om dierlijke variant van propofol.

De Europese Commissie heeft forse kritiek op de Hongaarse noodwet die volgens de regering in Boedapest noodzakelijk is om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. "Noodmaatregelen moeten beperkt blijven tot wat noodzakelijk en proportioneel is. En ze mogen niet oneindig voortduren", zei Commissievoorzitter Von der Leyen zonder het land bij naam te noemen.

Toch was het zonneklaar dat Von der Leyen op Hongarije doelde. Het Hongaarse parlement stemde gisteren in met de wet die de regering van de rechts-populistische premier Orbán de bevoegdheid geeft voor onbepaalde tijd te regeren zonder dat het parlement daar controle op kan uitoefenen.

In theorie kan het parlement de noodwet buiten werking zetten, maar dat zal niet snel gebeuren, omdat de Fidesz-partij van Orbán meer dan de helft van de zetels in handen heeft. Zolang de noodwet van kracht is, kunnen geen verkiezingen of referenda worden gehouden.

In de wet staat ook dat de regering celstraffen kan opleggen aan journalisten die in haar ogen nepnieuws over het virus verspreiden. Journalisten zijn bang dat ze achter de tralies verdwijnen als ze in de ogen van de regering te kritisch over de corona-uitbraak in Hongarije of de aanpak ervan berichten.

Een woordvoerder van de regering zegt dat de noodwet niet in strijd is met EU-verdragen of de Hongaarse grondwet. "Hij stemt overeen met Europese waarden, de wet en persvrijheid", zei hij.

De Europese Commissie vergadert morgen over de Hongaarse noodwet.

Omdat kapsalons gesloten zijn, moeten mensen grotendeels zelf hun haargroei in toom houden. En dus stijgt de verkoop van kappersscharen en tondeuses en melden meer mensen zich aan voor online cursussen.

"Onze cursus haarknippen wordt inderdaad vaker verkocht", zegt Mark van Hegelsom van Laudius Thuisstudies. "Mensen zoeken waarschijnlijk een alternatief voor iets wat altijd heel normaal was om buiten de deur te halen."

En dat thuiskappen is soms best even wennen:

Dat de vraag om advies en hulp groot is, merkt Chantal Sporkslede van Nuby's Hairstyling uit Almere. "Ik ben gespecialiseerd in kroeshaar en mensen zijn gehecht aan hun haarproducten. Klanten hebben veel vragen, ik word gebeld en krijg berichten. Ook om bijvoorbeeld bepaalde shampoo's af te halen. Dus daar verdien ik nog wel wat aan."

Voor kapsalons betekent de sluiting onzekerheid en een grote terugloop in inkomsten. Met initiatieven om toch nog wat te verdienen en met hun vak bezig te blijven, houden ze de hoop erin.

Zo bieden diverse salons tegoedbonnen met korting aan of bezorgen ze haarverfkits-aan-huis. "Op die manier kunnen mensen uitgroei tegengaan of zelf volledig hun haar kleuren", vertelt Ginny Jonkers. Ze runt in haar ééntje kapsalon Schier en Schaar in Tilburg. "Wie zo'n pakket bestelt, krijgt een instructievideo erbij. Het loopt best aardig, ik heb nu zo'n 15 pakketten verkocht."

Jonkers zit wekelijks in een videogesprek met een tiental andere kappers. Daarin bespreken ze creatieve oplossingen en steunen ze elkaar. "Het is een zware tijd, dus is het fijn met vakgenoten positief te bedenken hoe we tóch bezig blijven."

Vandaag bespraken ze bijvoorbeeld hoe je een kapsalon zo goed mogelijk presenteert op social media. "Dat is toch een belangrijk bindmiddel om in contact te blijven met vaste klanten."

Bij kapsalon Hairtrend uit Hillegom proberen ze ook via social media in beeld te blijven en verzonnen ze de 'was-challenge'. Daarin nomineert een kapsalon twee andere kapsalons om mét anderhalve meter afstand iemands haren te wassen en dat te filmen.

Wie niet ingaat op de uitdaging wordt opgeroepen geld te doneren aan de voedselbank. "Zo proberen we de humor er een beetje in te houden en iets goeds te doen", zegt Femke van der Linden van Hairtrend.

En dat ziet er dan zo uit:

Bij Hairstudio Jessica uit Vinkeveen bieden ze sinds kort ook voor 12,50 euro virtuele afspraken aan. "Via videobellen geven we klanten advies over haarkleuring en stellen we een setje voor hen samen waarmee ze dat kunnen doen", zegt Jessica Castelijn.

Kniphulp op afstand bieden ze nog niet, in tegenstelling tot een aantal andere kappers. Via een livestream of doe-het-zelf-video instrueren zij klanten hoe ze hun kind of partner kunnen knippen. Of zichzelf.

Niet alle kappers vinden dat laatste een even goed idee. Kapper Jordy Poelgeest uit Zwanenberg maakte zelfs een video waarin hij zichzelf knipte om dat aan te tonen. "Ik ben een professional en mij lukte het al amper."

"Ik zou het mensen thuis echt niet aanraden. Je kunt beter je haar laten groeien en je haardracht daar op aanpassen. En het dan de professionals laten doen zodra het weer kan."

De VVD wint in de nieuwste Peilingwijzer stevig. De partij van premier Rutte staat nu op 32 tot 36 Tweede Kamerzetels, 6 meer dan twee maanden geleden.

Peilingbureaus meten een direct verband met het optreden van Rutte in de coronacrisis, dat ook door niet-VVD'ers wordt gewaardeerd. "Deze regering treedt rustig en beheerst op en Rutte is hier het boegbeeld van", citeert EenVandaag/Ipsos een VVD-kiezer.

Maar ook aanhangers van andere partijen zijn tevreden over Ruttes aanpak. "Hij heeft een bijzonder sterke koers gevaren, ik denk dat niemand anders dit had kunnen doen", zegt een GroenLinkser tegen I&O Research.

Andere coalitiepartijen profiteren niet

Volgens politicoloog Tom Louwerse, maker van de Peilingwijzer, is de steun voor het kabinetsbeleid in lijn met de internationale trend. Ook in andere landen gaan kiezers in dit soort moeilijke tijden achter de eigen regering staan. "Ten tijde van de MH17-ramp in 2014 zag je in Nederland dezelfde beweging, De vraag is wel hoe blijvend zo'n beweging is; dat was hij destijds niet."

Opvallend is dat de andere regeringspartijen niet profiteren van de waardering voor het overheidsbeleid na de corona-uitbraak. CDA (13 tot 15 zetels), D66 (9-13) en ChristenUnie (6-8) blijven op hetzelfde niveau als in de laatste Peilingwijzer.

De partij die het meeste verliest is Forum voor Democratie van Thierry Baudet; die komt 3 zetels lager uit op 10 tot 14. "Baudet schreeuwt om een lockdown, maar wat weet hij daar nou van?", tekent EenVandaag/Ipsos op uit de mond van een kritische FvD-kiezer.

De andere partijen stijgen niet, maar verliezen evenmin. Dat geldt ook voor de PVV, de partij van Geert Wilders die de afgelopen weken eveneens veel kritiek had op het beleid van het kabinet-Rutte. De PVV staat op 14 tot 18 zetels.

Op links handhaaft GroenLinks zich op 15 tot 17 zetels, de PvdA komt op 13 tot 15 en de SP op 7 tot 9. 50Plus houdt de eerdere winst vast op 8 tot 10 zetels, terwijl de Partij voor de Dieren eveneens stabiel blijft op 5 tot 7.

Ook bij de andere kleinere partijen is er geen beweging. De SGP scoort opnieuw 2 tot 4 zetels en Denk 0 tot 2.

In het Duitse dorp Gangelt, net over de grens bij Sittard, is een onderzoek gestart naar de verspreiding van het coronavirus. Gangelt wordt gezien als de Ground Zero van de Duitse uitbraak, omdat daar de eerste grootschalige besmettingen werden vastgesteld. Virologen hopen met het onderzoek onder meer informatie te krijgen over het aantal onbekende besmettingen en de belangrijkste besmettingshaarden. Duizend inwoners van Gangelt staan speeksel en bloed af en beantwoorden een uitgebreide vragenlijst. "Aan de speekseltest kunnen we zien of iemand op dit moment geïnfecteerd is of recent besmet is geweest, omdat het virus tot vier weken in je keel overleeft. De bloedtest wijst uit of iemand in de laatste weken het virus onder de leden heeft gehad", zegt professor Hendrik Streeck van de Universiteit Bonn.

Patiënt nul

De regio Heinsberg, waar Gangelt in ligt, loopt qua coronamaatregelen ongeveer drie weken voor op de rest van Duitsland. In de nacht van 14 op 15 februari meldde de eerste coronapatiënt zich bij het ziekenhuis in Erkelenz. De 47-jarige man had carnaval gevierd in Gangelt en daar tientallen mensen aangestoken. Deze man wordt gezien als 'patiënt nul' in Duitsland. Al eerder was er in Beieren een kleine uitbraak, bij het bedrijf Webasto, maar die werd succesvol beteugeld.

De regio Heinsberg nam meteen vergaande maatregelen. Scholen en kinderopvang werden gesloten, alle bezoekers van het carnavalsfeest, inclusief hun gezinnen, moesten thuis in quarantaine, 65-plussers moesten praktisch in lockdown. Toch verspreidde het virus zich er snel. Gisteren stond de teller op meer dan 1200 besmettingen en 31 doden, op in totaal 250.000 mensen.

Maar er zijn in Heinsberg ook al meer dan 500 mensen weer genezen. En de curve vlakt af: elke dag zijn er minder nieuwe besmettingen en doden. Heinsberg hoopt met het onderzoek een soort blauwdruk te kunnen leveren voor de rest van het land. "We weten dat maatregelen werken, maar niet precies welke en hoe ze werken", zegt Stephan Pusch, burgemeester van de regio.

Welke maatregelen helpen?

Naast het speeksel- en bloedonderzoek bij de inwoners worden ook monsters genomen in de buitenlucht en wordt er ook in verpleeghuizen en kinderopvangverblijven onderzoek gedaan. "We hopen te achterhalen wat de verspreiding versnelt en wat die juist tegenhoudt", zegt professor Streeck.

Doel van het onderzoek is ook om te kijken waar maatregelen eventueel kunnen worden versoepeld. Burgemeester Pusch waarschuwt wel voor te hoge verwachtingen: "Maatregelen versoepelen is veel moeilijker dan ze invoeren. Want het gebeurt altijd op basis van prognoses. Pas achteraf kun je zeggen: dat was een goede of een slechte beslissing."

De eerste resultaten worden eind volgende week al verwacht.

Alle maatregelen die nu gelden tegen de verspreiding van het coronavirus worden verlengd tot en met dinsdag 28 april. Dat heeft premier Rutte gezegd op een persconferentie na het crisisberaad tussen de meest betrokken ministers.

Dat betekent dat de scholen ook na 6 april dicht blijven, net als de horeca. Ook het dringende advies om 1,5 meter afstand van elkaar te houden en zo veel mogelijk thuis te blijven, blijft van kracht. Het uitoefenen van contactberoepen, zoals kappers en masseurs, blijft verboden.

Swipe voor een overzicht van de verlengde maatregelen:

28 april valt midden in de meivakantie, dus leerlingen gaan op zijn vroegst na 3 mei weer naar school. Rutte zei dat het devies is en blijft om binnen te blijven "We willen dat zo min mogelijk mensen door het land gaan reizen. Na 28 april gaan we echt nog niet helemaal terug naar de oude situatie. Dus ga geen plannen maken voor de meivakantie."

De premier durft niet te zeggen of Nederlanders in mei een weekje weg kunnen:

Vakantieparken en campings gaan niet verplicht dicht, maar de gezamenlijke wc- en douchegebouwen op campings moeten wel gesloten worden.

"We realiseren ons dat we veel van mensen vragen, maar het is echt nodig." De ontwikkelingen in de verspreiding van het virus en de druk op de IC-afdelingen laten volgens Rutte geen ander besluit toe.

Premier Rutte over welke maatregelen worden verlengd:

Uiterlijk 21 april, een week voor 28 april, neemt het kabinet opnieuw een besluit over verlenging van de maatregelen. Rutte: "Je hoopt natuurlijk dat je dan delen van het gewone leven weer kunt oppakken, maar dat weet je niet zeker. Het kan zijn dat we ook na 28 april op deze manier doorgaan."

Eerder was al besloten dat bijeenkomsten en evenementen waarvoor een vergunning of melding nodig is, verboden zijn tot 1 juni. Dat betekent volgens Rutte dat ook het betaald voetbal tot die datum stil ligt,

2400 IC-bedden

Minister De Jonge van Volksgezondheid zei dat het kabinet mikt op 2400 intensivecare-bedden voor aanstaande zondag. Volgens de minister piept en kraakt het in de zorg, maar doet iedereen zijn uiterste best om de boel draaiende te houden. Vanaf maandag kunnen ook zorgmedewerkers die klachten hebben en die niet in het ziekenhuis werken, getest worden. Dat geldt dus ook voor medewerkers in de thuiszorg.

Op dit moment is er capaciteit voor 4000 tests per dag. Volgens De Jonge wordt dat op korte termijn uitgebreid tot 17.500 per dag. Uiteindelijk moet dat opgehoogd worden tot 29.000 tests per dag. Dan kunnen ook mensen buiten de zorgsector getest worden.

Minister De Jonge over de situatie op de IC's:

Een oncoloog van het Radboudumc in Nijmegen heeft ernstige fouten gemaakt bij de behandeling van patiënten. Dat blijkt uit intern onderzoek van het academische ziekenhuis naar 288 patiëntendossiers.

Bij 42 patiënten zijn ernstige fouten gemaakt op medisch-inhoudelijk, communicatief of organisatorisch vlak. Bij drie andere patiënten was er mogelijk sprake van een zogenoemde 'calamiteit'.

Dat is een situatie waarbij de patiënt als gevolg van tekortschietende medische zorg overlijdt of ernstige schade oploopt. Daarvan moet onmiddellijk melding worden gemaakt bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Dat heeft het Radboudumc ook gedaan.

De dossiers van deze drie patiënten worden nader onderzocht, zei een woordvoerder van het ziekenhuis tegen Omroep Gelderland.

2,5 jaar

De eerste klachten over de arts, gespecialiseerd in slokdarm- maag- en darmkanker, kwamen in april vorig jaar binnen. In augustus werd zij op non-actief gesteld. De periode dat er "geen goede zorg werd geleverd" besloeg tweeënhalf jaar.

Een betrokkene zei indertijd tegen 1Vandaag dat de specialist onder meer verkeerde diagnoses had gesteld en verkeerde behandelingen had verricht, bijvoorbeeld in de dosering van chemotherapie.

Rechter verbood ontslag

Het ziekenhuis wilde de arts in december ontslaan, maar de kantonrechter hield dat tegen. Er moest worden gewacht op de uitkomsten van het onderzoek. Daaruit blijkt nu dat bovenop de 45 ernstige gevallen ook bij 83 andere patiënten fouten zijn gemaakt. Die zijn opgelost of hebben geen nadelige gevolgen gehad voor de patiënt. In 160 gevallen verliep de behandeling goed.

De patiënten van de arts zijn overgenomen door een andere oncoloog. Ook heeft het ziekenhuis zijn werkwijze aangepast, zodat problemen voortaan eerder aan het licht komen.

Het ziekenhuis gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de kantonrechter. Dat dient op 1 juli.

De coronamaatregelen die in veel landen zijn genomen hebben volgens berekeningen van een onderzoeksgroep van het prominente Londense Imperial College tienduizenden doden voorkomen. Door de maatregelen, variërend van het vrijwel stilleggen van het publieke leven tot mildere vormen van vrijheidsbeperking, verspreidt het virus zich minder snel dan zonder die maatregelen. Daardoor worden nu minder mensen ziek en ook minder mensen zo ernstig ziek dat ze overlijden.

De onderzoekers van het Imperial College hebben gekeken naar elf Noord- en West-Europese landen waaronder Engeland, Duitsland, Spanje, Italië en Frankrijk en de Scandinavische landen. Nederland is niet meegenomen in het onderzoek. De onderzochte landen hebben in veel gevallen vergelijkbare maatregelen genomen om de corona-uitbraak zo goed mogelijk te beheersen.

De studie richt zich op het effect van andere dan gezondheidsmaatregelen. Het gaat om afstand houden, het sluiten van scholen, cafés, theaters en bioscopen, het verbieden van bijeenkomsten en dergelijke.

Nieuw rekenmodel

Op basis van een nieuw model berekenen de wetenschappers dat in de elf onderzochte landen door de genomen maatregelen tussen de 21.000 en de 120.000 sterfgevallen voorkomen zijn. De grote marge zit hem in de onzekere aannames die worden gedaan. Zo gaan de onderzoekers ervan uit dat het sluiten van de scholen in alle landen precies hetzelfde effect heeft, net als het sluiten van cafés en restaurants. Maar dat is niet gezegd.

Ook de mate waarin mensen de genomen maatregelen respecteren is niet per se overal hetzelfde en kan ook binnen een land uiteenlopen naarmate het allemaal langer duurt.

De onderzoekers verklaren het effect van de maatregelen die regeringen in alle landen hebben genomen door de daling van de besmettingsgraad. Aanvankelijk besmette elke patiënt ruim twee andere mensen. Dat aantal is door de strenge maatregelen nu minder.

Als een patiënt meer dan een andere persoon besmet neemt de omvang van de uitbraak toe. Besmet een Covid-patiënt minder dan één ander, dan daalt het aantal infectiegevallen en dooft de uitbraak langzaam uit. Verschillende landen waaronder Italië, zouden nu in die fase aangeland zijn. Bij die vaststelling is door alle onzekerheden wel voorzichtigheid geboden.

Veertig miljoen

Hetzelfde Imperial College publiceerde eerder al een schatting van het aantal doden als er in de hele wereld geen maatregelen zouden zijn genomen. Dat zou dan zijn opgelopen tot meer 40 miljoen, een aantal dat in de buurt komt van het totale aantal slachtoffers van de Spaanse griep in 1918 en 1919.

In die tijd was er net de Eerste Wereldoorlog achter de rug en de toenmalige gezondheidszorg is niet te vergelijken met de huidige. Destijds was er bijvoorbeeld nog geen antibiotica beschikbaar die patiënten nu vaak krijgen om hen te beschermen tegen bijkomende bacteriële longontstekingen.

Hoe eerder strenge maatregelen - afstand houden, sluiting van publieke gelegenheden, verbieden van bijeenkomsten - worden genomen, hoe lager het uiteindelijke dodental van de corona-uitbraak uitpakt volgens de rekenmeesters van het Londense instituut. Dat kan uiteindelijk volgens de onderzoekers wereldwijd vele miljoenen doden schelen.

De persconferentie van het kabinet over het verlengen van de coronamaatregelen is bij de NOS te volgen via de volgende kanalen:

Op NPO 1 en NPO Nieuws (Ziggo kanaal 501, KPN kanaal 43)

Via een livestream op de site en app: Klik hier

Via NPO livestream op NPO Start: Klik hier

Op NPO Nieuws: Klik hier

Via de Facebookpagina van de NOS: Klik hier

Voor kijken via ons YouTube-kanaal: klik hieronder

De politie heeft afgelopen week drie minderjarige jongens uit Castricum aangehouden voor het beroven van een 73-jarige vrouw. De verdachten, twee 16-jarigen en een jongen van 14, zouden haar tas en vervolgens haar auto hebben gestolen.

Een van de verdachten trok vorige week dinsdag de tas van de vrouw onder haar arm vandaan. Hij sprong achterop bij een jongen op de scooter. In de tas zaten vermoedelijk ook de autosleutels van het slachtoffer. De derde verdachte zou later de auto gestolen hebben.

Twee dagen later werd een van de jongens herkend in een winkelcentrum en opgepakt, meldt de politie. Die avond zetten agenten een jongen op een scooter aan de kant van de weg, omdat hij te hard reed. Tijdens de controle bleek het om de tweede verdachte te gaan en werd ook hij aangehouden. De derde jongen werd afgelopen zaterdag gearresteerd.

De hoogste baas van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd maakt zich zorgen over de gevolgen van de corona-uitbraak voor bijvoorbeeld kankerpatiënten wiens chemokuur of bestraling is uitgesteld. Nu lukt het volgens inspecteur-generaal Ronnie van Diemen ziekenhuizen nog om schade aan patiënten te voorkomen.

Naarmate de crisis langer duurt, dreigt die "fragiele balans" wankeler te worden. "Je kunt een zorgverlener maar één keer inzetten. Maar als je te veel gaat uitstellen, kan het ingewikkelder worden om de juiste behandeling te garanderen."

Tegelijkertijd ziet Van Diemen dat ziekenhuizen hard werken aan concrete plannen om dit soort belangrijke 'niet-coronazorg' langzaamaan weer op te starten. Te beginnen in Noord-Brabant, waar de piek voorbij lijkt.

Daarbij wordt er volgens Van Diemen op een unieke manier samengewerkt. Zo vangt het in kanker gespecialiseerde Amsterdamse Antoni van Leeuwenhoek patiënten uit andere ziekenhuizen op. "Opeens zijn er minder belangen en zijn we alleen nog voor de patiënten bezig", ziet Van Diemen. "De zorg heeft ook in deze totaal andere werkelijkheid kunnen vasthouden dat alles gebeurt om schade aan patiënten te voorkomen."

Chemokuren

De afgelopen weken hebben de meeste ziekenhuizen vanwege de coronacrisis alle 'planbare' zorg afgezegd. Veel artsen en verpleegkundigen worden nu op intensive care-afdelingen of voor andere coronazorg ingezet.

Niet alleen spataderbehandelingen en staaroperaties worden op de lange baan geschoven, maar soms ook niertransplantaties en sommige chemokuren en bestralingen. Onderzoekers van Gupta Strategists becijferden vorige week dat bijna de helft van de reguliere zorg niet doorgaat. Dat komt neer op zo'n 3,5 miljoen 'patiëntcontacten' per week. Sindsdien zijn die aantallen volgens de onderzoekers alleen maar toegenomen.

Jan Douwe Douwstra is kankerpatiënt en mocht na terugkeer uit Spanje twee weken lang niet in het ziekenhuis komen uit angst voor een coronabesmetting. Mede daardoor zaten er zeven weken tussen zijn laatste twee behandelingen:

Volgens Haiko Bloemendal, voorzitter van de vereniging van kankerartsen NVMO, kunnen behandelingen over het algemeen acht weken worden uitgesteld zonder dat het de vooruitzichten van een patiënt negatief beïnvloedt.

Per kankertype hebben de specialisten protocollen opgesteld die duidelijk maken hoe er op een verantwoorde manier met dit soort uitstel kan worden omgegaan. "Daarbij is het wel van het grootste belang om goed met de patiënt te communiceren. Want iedereen die deze diagnose krijgt, wil natuurlijk het liefste binnen een minuut worden behandeld."

Nu het erop lijkt dat de coronacrisis nog maanden aanhoudt, dreigt die grens van acht weken voor kankerpatiënten te worden overschreden. "Voor nu is het begrijpelijk en goed dat de balans erg doorslaat naar de corona-kant. Maar we moeten er nu met z'n allen voor gaan zorgen dat we ook de andere zorg goed gaan regelen. We zullen per patiënt een afweging moeten maken: is verder uitstel verantwoord of niet? We zullen dat goed moeten stroomlijnen."

De 28-jarige Nederlander Lars de R. is in België veroordeeld voor het bezit en de verspreiding van kinderporno. Hij kreeg een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van vijf jaar opgelegd. De R. is eerder al in Nederland veroordeeld tot vijf jaar cel en tbs voor seksueel misbruik van meerdere jonge jongens.

Naast Lars de R. zijn ook vier andere verdachten, drie Belgen en een Brit, veroordeeld tot gevangenisstraffen van vijf tot zestien jaar.

De veroordeelden hadden een database met meer dan negen miljoen unieke kinderpornobeelden. Het proces is het grootste kinderpornoproces in België ooit, schrijft NH Nieuws.

Naast het bezit van kinderporno zijn de vijf ook veroordeeld voor kindermisbruik, het aanzetten tot kindermisbruik en mensenhandel. Tussen 2004 en 2017 wisselden de mannen beeldmateriaal uit, waaronder materiaal van elkaars zoontjes.

Lars de R., afkomstig uit Krommenie, deed in 2009 op zestienjarige leeftijd mee aan de talentenjacht Holland's Got Talent. In Nederland werd hij op 19 maart in hoger beroep veroordeeld tot vijf jaar cel en tbs met voorwaarden voor het misbruiken van tien minderjarige jongens in Nederland, India en Kroatië. Het jongste slachtoffer was vier jaar.

Het kabinet is niet empathisch genoeg geweest in de richting van Zuid-Europa, erkent minister Hoekstra van Financiën. "We hadden vorige week beter naar voren moeten brengen dat we willen helpen. Voor Rutte en mij geldt: wij hadden dat anders moeten zeggen."

Zuid-Europese landen willen meer hulp van de EU om de coronacrisis te bestrijden, maar vorige week hield Nederland dat af. Daar kwam stevige kritiek op.

Ondergesneeuwd

Vandaag noemt een groot aantal prominente Italianen, onder wie burgemeesters, economen en gouverneurs, ons land niet ethisch en niet solidair. "Als je zoveel storm oogst, dan heb je iets niet goed gedaan in de communicatie", zegt Hoekstra, die overigens geen excuses aanbood. "Hierdoor is ondergesneeuwd wat we wél willen doen."

Dat gaat dan vooral om medische middelen, legt de minister uit "Er is nu een acuut probleem wat betreft volksgezondheid en daarin moet je schouder aan schouder staan." Hiervoor is al 37 miljard euro vrijgemaakt in Europa en dat mag best nog meer worden, zei Hoekstra.

Appeltje voor de dorst

Een punt van discussie was het aanspreken van het EU-noodfonds ESM van 410 miljard euro. Het kabinet wil dat alleen onder strenge voorwaarden toestaan, bleek vorige week en Hoekstra kwam daar niet van terug. "Dat noodfonds is een belangrijk appeltje voor de dorst, voor landen die dat nodig hebben." En daar is nu geen sprake van, zegt de minister.

Een ander twistpunt is de uitgifte van gezamenlijke staatsleningen (zogenoemde euro- of coronabonds), waardoor het lenen van geld voor Spanje en Italië veel goedkoper zou worden. Nederland is en blijft daar tegen, zegt Hoekstra. "Die bonds gaan we niet doen. Dat lost geen probleem op."

"Ook al neemt het aantal besmettingen in Brabant wat af, we zien een enorme toename in het aantal coronapatiënten op onze IC in Tilburg. Daarom hebben we nu ook mensen aan de beademing moeten leggen in andere ruimtes, zoals de uitslaapkamers.

Patiënten die ondanks de beademing een laag zuurstofgehalte in hun bloed houden moeten we op de buik draaien. Op die manier kunnen ze net wat meer zuurstof opnemen. Dat is ontzettend zwaar werk. Het gaat om patiënten die in slaap zijn gebracht en helemaal verslapt zijn. We moeten dat dus echt met een team van collega's doen.

Het is belangrijk om hierbij heel zorgvuldig te werk te gaan. Je moet de beademingsslang goed op z'n plek houden. We ontkoppelen het infuus en draaien de patiënt eerst op z'n zij, door aan één kant aan de lakens te trekken. Hij komt dan aan de rand van het bed te liggen. We checken of de beademingsslang nog goed zit en trekken dan opnieuw aan de lakens om de patiënt op z'n buik te draaien.

Dit doen we echt alleen als het niet anders kan, want zo'n buikligging is heel zwaar voor een patiënt. Hij krijgt allemaal drukplekken in z'n gezicht. Ook het vocht hoopt zich daar op, waardoor het gezicht helemaal opzwelt. Dat is heel akelig om te zien. Zodra het wat beter gaat draaien we de patiënt dus zo snel mogelijk weer op de rug.

Alle verpleegkundigen verzorgen een eigen groepje patiënten. Voor de continuïteit en om het ziekteverloop goed in de gaten te houden. Die patiënten zijn in kunstmatig coma en kunnen niet met ons praten. De familie is daarom ontzettend belangrijk om je patiënt een beetje te leren kennen. Dat contact helpt om ook emotioneel betrokken te raken bij de patiënt.

Ik verzorg nu een man van eind veertig. Zijn vrouw kan niet op bezoek komen omdat zij gezondheidsproblemen heeft. Ik bel regelmatig met haar en krijg dan ook de twee kindjes even aan de lijn. Vervolgens kan ik hem vertellen hoe het thuis gaat en dat z'n kinderen hem missen en van hem houden. Ik hoop dat hij daar iets van meekrijgt.

Het afgelopen weekend was ik vrij en toen ik gisteren op het werk kwam zag ik dat hij op z'n buik lag. Dan breekt je hart."

Het Eurovisie Songfestival komt met een alternatieve tv-uitzending: Europe Shine a Light. De show, zonder publiek, wordt op zaterdag 16 mei om 21.00 uur in heel Europa uitgezonden. Het Eurovisie Songfestival, dat dit jaar in Rotterdam zou worden gehouden, gaat vanwege de coronacrisis niet door. Op 16 mei zou de finale van het liedjesfestijn zijn.

"Het wordt een show in de geest van eenheid en saamhorigheid", zegt Jon Ola Sand van de organiserende omroeporganisatie EBU. "We moedigen alle omroepen die aan het Eurovisie Songfestival van dit jaar zouden meedoen aan om deze show uit te zenden."

De 41 artiesten die in Rotterdam zouden optreden, worden volgens hoofdproducent Sietse Bakker in de schijnwerpers gezet. "Naast een kort fragment van hun eigen nummer waarmee ze zouden optreden, zullen zij een gezamenlijke uitvoering brengen van een eerdere songfestivalhit." Ze doen dat ieder vanuit hun eigen land.

Ook oud-deelnemers doen aan het alternatieve evenement mee. "Bekende songfestivalartiesten van de afgelopen jaren worden uitgenodigd om vanuit hun eigen land nummers uit het verleden op te voeren", zegt Bakker.

Stilstaan bij coronapandemie

Europe Shine a Light wordt gepresenteerd door Chantal Janzen, Edsilia Rombley en Jan Smit. Zij zouden samen ook de presentatie van het Songfestival verzorgen.

Volgens de organisatoren wordt in de alternatieve show uitgebreid stilgestaan bij iedereen die door de coronacrisis is getroffen en bij alle mensen die hard werken om de crisis te bestrijden.

Intussen wordt nagedacht over een nieuwe datum voor het 'echte' songfestival. Algemeen wordt aangenomen dat Rotterdam ook volgend jaar de organiserende stad is. "De komende periode wordt in kaart gebracht hoe we dit samen voor elkaar kunnen krijgen", zegt NPO-voorzitter Shula Rijxman.

De eerste elf dagen van de lente zijn in ons land extreem zonnig verlopen. Met een gemiddelde van 110 tot 112 zonuren is er sprake van een record.

Meteorologen verdelen de maand altijd in decades, een periode van 10 of 11 dagen. Zo kunnen ze het verloop van weerfenomenen volgen op een schaal die niet zo grof is als een maand. De laatste decade van maart - het begin van de lente - was dus de zonnigste ooit.

De start van de decade op 21 maart was direct ook de eerste dag dat het volop zonnig was in Nederland. Het zonovergoten weer hield de rest van maand aan.

De vele zonuren betekenen niet automatisch warm weer. "De temperaturen bleven zelfs aan de koele kant en af en toe stond er ook een schrale oostenwind", zegt weerman Gerrit Hiemstra. "Dat komt door de veroorzaker van het droge en zonnige weer: de droge en koude lucht uit het noordoosten, vanwege een hogedrukgebied. Eigenlijk is het een winterse weersituatie die we de hele winter niet hebben gehad."

Diepblauw

Door datzelfde hogedrukgebied was de lucht meestal diepblauw: vocht kreeg tot op grote hoogte in de atmosfeer geen kans. Het sterk verminderde vliegverkeer heeft volgens meteorologen ook bijgedragen aan de diepblauwe tint van de lucht.

De voorheen zonnigste start van de lente was in 1933. Toen waren er 98 zonuren in Nederland.

Sinds vorige week kun je maar beter niet meer in groepjes van drie (of meer) de straat op, laat staan zonder anderhalve meter afstand te houden. Gemeenten kunnen je daarvoor een flinke boete geven. Maar wat als je ziet dat anderen zich niet aan de regels houden?

In de Noord-Hollandse gemeenten Purmerend en Beemster kun je zulke 'verboden groepjes' doorgeven via de app Mijn Gemeente, waar meerdere gemeenten in Nederland op zijn aangesloten voor meldingen over bijvoorbeeld zwerfvuil, overlast en kapotte straatlantaarns. Purmerend en Beemster hebben vorige week de categorie 'corona' aan de app toegevoegd. Via die weg zijn tot nu 132 meldingen van groepsvorming binnengekomen, vertelt een woordvoerder.

Het grote voordeel van de meldingen via de app is dat deze direct bij het team Handhaving terechtkomen, zegt ze. "Via de telefoon duurt dat soms langer. Bovendien wordt het klantcontactcentrum hiermee ontlast. We krijgen namelijk veel telefoontjes en berichten van mensen die zich zorgen maken."

Waarom een app gebruiken als je mensen die 'in overtreding' zijn ook gewoon zelf kunt aanspreken? Omdat dat laatste tegen je kan werken, vertelt Carsten de Dreu, hoogleraar Sociale en Organisatiepsychologie aan de Universiteit Leiden. Volgens hem vinden veel mensen het moeilijk om anderen aan te spreken op een manier die tot de gewenste gedragsverandering leidt, in plaats van tot een agressieve reactie.

"Die ander kan boos worden of je belachelijk maken." Het kan helpen om mensen die de norm overtreden om een gunst te vragen, legt hij uit. "Zoals: 'Ik maak me zorgen over mijn bejaarde moeder, zouden jullie mij kunnen helpen door wat meer afstand te houden?' In plaats van een beschuldigende toon aan te slaan: 'Doordat jullie geen afstand houden, loopt mijn bejaarde moeder extra risico.'"

Spannend

De woordvoerder van de gemeente Purmerend zegt dat sommige inwoners er helemaal geen problemen mee hebben om anderen op een vriendelijke manier aan te spreken op hun gedrag. "Maar er zijn ook inwoners die dat spannender vinden", zegt ze. Voor hen, en de mensen die niet naar buiten kunnen of mogen, is het 'corona-meldpunt' in de Mijn Gemeente-app bedoeld.

Purmerend en Beemster zijn de enige twee gemeenten die in die app een aparte categorie voor het coronavirus hebben aangemaakt. Maar ook enkele andere gemeenten wijzen hun inwoners erop dat ze verboden groepsvorming kunnen melden:

Ook de politie verwijst mensen die zien dat drie of meer mensen zich niet houden aan de 'anderhalve meterregel' naar de gemeente. Wel raadt ze aan elkaar "eerst op een respectvolle manier aan te spreken".

Lukken beide manieren niet, dan kunnen mensen ook terecht bij het telefoonnummer 0900-8844 van de politie. Een woordvoerder laat weten dat het daar niet drukker is dan normaal. Zo'n 2,5 procent van de 8844-meldingen gaat over groepsvorming. "Ook bij 112 is het weer rustig", zegt de woordvoerder. Sommige mensen gebruikten het noodnummer om een corona-overtreding door te geven.

Overigens maken mensen niet alleen melding van verboden groepsvorming. Bij Meld Misdaad Anoniem trokken de afgelopen week tientallen mensen aan de bel over "bedrijfsmatige" overtredingen, vertelde woordvoerder Marc Janssen vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal. "Denk aan de dorpskroeg die openblijft en waarbij stamgasten via de achterdeur naar binnen mogen komen. Of aan andere ondernemers die klanten blijven ontvangen, van sportscholen en nagelstudio's tot aan prostituees."

Sinds vorige week dinsdag zette Meld Misdaad Anoniem negentig van dit soort meldingen door naar politie, gemeenten en de inspectie SZW. "In z'n algemeenheid zien we dat mensen heel erg bezorgd zijn over de risico's voor de samenleving. Ze zijn er echt verbolgen over dat dit soort activiteiten plaatsvinden."

'Klikken'

Sociaal-psycholoog De Dreu noemt het melden van 'corona-overtredingen' dan ook eerder "pro-sociaal" dan "anti-sociaal", hoewel hij zich ervan bewust is dat anonieme meldingen bij sommige burgers weerstand oproepen.

"Het is sociaal gedrag, in die zin dat het gaat over hoe mensen zich ten opzichte van elkaar gedragen. Net als roddelen heeft dit 'klikken' alles te maken met het introduceren en bevorderen van een nieuwe norm over onderlinge omgang. In dit geval speelt wellicht ook het besef mee dat de crisis sneller voorbij is als we ons met z'n allen aan de nieuwe regels houden. Dan kunnen we weer 'normaal' doen."