NOS Nieuws - Algemeen

De twee Nederlandse eigenaren van de illegale online medicatie- en drugsshop Funcaps die door het OM wordt onderzocht, staan op 21 januari komend jaar opnieuw in België terecht. Ze moeten zich voor het Antwerpse Hof van Beroep verantwoorden voor de invoer van verboden middelen en, als verzwarende omstandigheid, de dood van een gebruiker van de designerdrugs.

Gisteren bepaalde een Nederlandse rechter dat de twee verdachten voorlopig blijven vastzitten in afwachting van het strafproces. Het OM onderzoekt 49 sterfgevallen die mogelijk verband houden met gebruik van medicatie of drugs die op funcaps.nl zijn gekocht. De twee verdienden miljoenen met de handel.

Voordat de zaak in Nederland verdergaat, dient het hoger beroep in Antwerpen tegen Stefan P. (30) en Jord van W. (31). In maart dit jaar werden de twee veroordeeld door de rechtbank van Mechelen tot een taakstraf van 120 uur. De Belgische politie was een onderzoek gestart na een incident in april 2021 waarbij synthetische drugs een rol speelde. Een glazenwasser kwam om bij een arbeidsongeval, hij bleek pillen te hebben besteld bij Funcaps.

Tijdens het onderzoek legde het onderzoeksteam een link met drie andere incidenten, een dodelijke brand en twee overdosissen. In een geval kon een student van 18 het nog navertellen, maar een 44-jarige man uit Tervuren overleefde het niet. Ook bij deze drie werden verpakkingen van Funcaps gevonden.

Huiszoeking

In december 2022 ging de politie tot actie over en vroeg de Nederlandse collega's een huiszoeking te doen in een loods van Funcaps in Schinnen. Een aantal van de gevonden verpakkingen was gericht aan Belgische klanten. Volgens het Belgische OM werden in 71 pakketten strafbare producten gevonden.

In 2023 volgde een nieuwe huiszoeking en werden de twee verdachten gearresteerd, en later overgeleverd aan België. Nadat het arrest eerst met een maand was verlengd, werden de twee op borgtocht vrijgelaten.

De rechtbank in Mechelen achtte de twee schuldig aan de invoer van verboden middelen, en benoemde de dood van de 44-jarige man in Tervuren bij Brussel als verzwarende omstandigheid. Martine Huybrechts, de zus van de man, kreeg een schadevergoeding toegewezen. De rechtbank stelde de verdachten voor de helft aansprakelijk voor de geleden emotionele schade.

De verdachten betoogden dat de man zelf voor een te hoge dosis gekozen zou hebben, maar Huybrechts bestrijdt dat, omdat hij nog meerdere plannen had gemaakt voor de volgende dag. Ze vindt dat de eigenaren van Funcaps verantwoordelijk zijn. "Dat aspect is voor mij en mijn vader cruciaal, omdat het de kern van het hele dossier vormt."

'Volledige openheid'

De verdediging wees tijdens de zaak in België die verantwoordelijkheid van de hand en stelde dat de twee te goeder trouw hadden gehandeld. "Ze wisten niet dat ze iets verkeerd deden", stelde de advocaat van de verdachten. Hij voegde eraan toe dat het tweetal al jaren in "volledige openheid en transparantie" werkte.

Daarbij werd altijd gewezen op de mogelijk schadelijke effecten (er stond 'not for human consumption' op de verpakking), betoogde de raadsman verder; op de website stond dat middelen waren bedoeld voor onderzoek. "Ze deden meer dan strikt genomen noodzakelijk was", aldus de advocaat. Ook zouden de twee er niet bij stil te hebben gestaan dat de wetgeving in België verschilde met die van Nederland.

Maar volgens het Belgische OM wisten de twee heel goed wat ze deden. Dat eiste daarom voorwaardelijke celstraffen van drie jaar.

Op 8 augustus dit jaar werden de twee opnieuw opgepakt, ditmaal in een onderzoek van de Nederlandse politie. De website van hun bedrijf werd offline gehaald en er vonden opnieuw doorzoekingen plaats, in hun woningen en bedrijfspanden.

Zowel het Belgische OM als de verdachten zijn in beroep gegaan, dat dus op 21 januari voor het Hof van Beroep in Antwerpen dient. Op 5 februari gaat de Nederlandse zaak verder met een inleidende zitting.

Goedemorgen! Vandaag kiest de Tweede Kamer een voorzitter en vmbo-scholen gooien de deuren open voor geïnteresseerd publiek.

Eerst het weer: Het wordt ongeveer 7 graden. Er trekken buien vanaf het noordwesten over, waarbij soms hagel of natte sneeuw valt. De wind is matig tot vrij krachtig uit het westen.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Op een boerderij met legkippen in Terschuur is vogelgriep vastgesteld. De 62.000 hennen op het bedrijf worden afgemaakt, heeft het ministerie van Landbouw bekendgemaakt.

Terschuur ligt midden in de Gelderse Vallei, een gebied met veel pluimveebedrijven. In een straal van tien kilometer rond het getroffen bedrijf zijn er daarvan maar liefst 182.

In het gebied geldt per direct een vervoersverbod. Dat betekent dat er geen kippen en eieren meer vervoerd mogen worden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De 13-jarige Mikael en zijn moeder kregen gisteren enorm goed nieuws: zij mogen toch in Nederland blijven. In april leek het er nog op dat Mikael en zijn moeder naar Armenië zouden worden uitgezet. Mikael werd in Nederland geboren in een azc en gaat naar een middelbare school. Hij is nog nooit in Armenië geweest.

Ze mogen blijven door de relatie met zijn vader. Mikaels ouders zijn gescheiden en zijn vader had wel een verblijfsvergunning.

Het Jeugdjournaal sprak hem nadat hij het nieuws hoorde. 'Nu kan ik eindelijk op vakantie', reageerde hij:

Fijne dag!

Het energielabel is een vast onderdeel geworden in de waardebepaling van een huis, maar veel huiseigenaren weten vaak niet goed hoe ze een beter energielabel kunnen krijgen. De Vereniging Eigen Huis zegt dat huizenbezitters onvoldoende weten welke verduurzamingsmaatregelen ze moeten nemen om een beter label te krijgen, of dat ze niet over de goede papieren beschikken om de duurzaamheid aan te tonen.

Daardoor krijgen huiseigenaren volgens Vereniging Eigen Huis soms zelfs een slechter label dan waar ze recht op hebben. "Dat is onrechtvaardig en onnodig", schrijft algemeen directeur Cindy Kremer.

Bewijzen van duurzaamheid

"Het energielabel is echt belangrijker dan vroeger, maar mensen weten niet goed hoe ze moeten aantonen hoe energiezuinig hun woning is", zegt Helen Visser van de Vereniging. Als bijvoorbeeld de vorige bewoners de gevel hebben geïsoleerd, moet je dat kunnen aantonen bij het aanvragen van een nieuw label. Maar als de vorige bewoners daar niet meer de papieren van hebben, kun je als nieuwe eigenaar niet aantonen dat de muren al zijn gedaan.

Volgens Visser gaat het niet alleen mis met de vereiste papieren, ook maken mensen niet altijd de goede keuzes die nodig zijn voor een hoger label. "Veel huiseigenaren denken dat ze hun woning verbeteren, maar het komt voor dat zo'n ingreep helemaal niet meetelt voor de bepaling van het label." Mensen weten niet goed welke duurzaamheidsmaatregelen ook echt van invloed zijn, zegt Visser.

"Verduurzamen is maatwerk", stelt ze. "Hoe is je huis geïsoleerd, wat is de manier van verwarmen, wat voor soort ventilatie is er en hoe zit het met zonne-energie?" Per huis wordt er met een methode bekeken wat het energielabel is, en wat de stappen zijn om tot een beter label te komen.

Duurzaamheidseisen van een woning

Het energielabel van een woning geeft aan of een woning veel of weinig energie verbruikt. Woningen met het label groen A++++ zijn het zuinigst. De minst zuinige woningen krijgen een rood G-label. Het label is 10 jaar geldig.

Om een hoger energielabel te krijgen, moet een woning voldoen aan bepaalde duurzaamheidseisen. Voor veel woningen is het een vereiste dat de woning bijvoorbeeld makkelijk van het gas af kan, het dak en de muren goed zijn geïsoleerd, en dat er een aansluiting op een warmtepomp of het warmtenet mogelijk is. Daarbij is goede ventilatie van belang voor de leefbaarheid van een woning.

Een energielabel is verplicht bij het verkopen, verhuren en het opleveren van een woning.

Wanneer je je huis wilt verkopen, kan het daarom waardevol zijn om een nieuw energielabel aan te vragen. Hoe duurzamer het huis, hoe hoger de prijs van een woning, bleek uit een eerder onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Makelaars. Het verschil tussen de verkoopprijs van een woning met energielabel A en G kan oplopen tot 55.000 euro, zag de NVM.

Gevolgen voor hypotheek

Bovendien heeft het energielabel een steeds grotere invloed op de hypotheek. ING weegt sinds april het energielabel mee in de hoogte van de hypotheekrente. Bij andere banken kun je bij een beter energielabel een lagere rente krijgen, de zogenoemde duurzaamheidskorting. Je krijgt dan bijvoorbeeld 0,15 procentpunt korting op de hypotheekrente bij een B-label.

Ook kun je sinds vorig jaar voordat je een huis koopt meer lenen bij een beter energielabel. Voor een huis met een hoog energielabel is de maximale hypotheek hoger, omdat je dan maandelijks minder kwijt bent aan de energierekening en dus meer kunt uitgeven aan de hypotheek.

Maar je kunt als huiseigenaar en huizenkoper ook een hogere hypotheek krijgen als je energiebesparende maatregelen neemt. Dan geldt: hoe slechter het energielabel, hoe meer je kunt lenen.

"Huiseigenaren moeten het energielabel krijgen waar hun woning recht op heeft." Cindy Kremer zegt dat het daarom belangrijk is om goed te kijken of 'de bewijslast' van de woning compleet is. Ook is het van belang om een erkende energieadviseur in te schakelen die moet vaststellen wat nodig is om een hoger label te krijgen.

Een buschauffeur van vervoerbedrijf RET is ontslagen nadat hij zaterdagmorgen met zijn bus een spoor van vernieling heeft aangericht in Schiedam. Hij raakte paaltjes en auto's en sloeg daarbij de brandstoftank van de bus lek. Daardoor lekte kilometers lang diesel op de weg. Rijnmond schrijft dat zaterdag meerdere fietsers op de gladde weg onderuit gingen.

Het begon allemaal rond 04.30 uur. De bus was volgens Rijnmond "door omstandigheden" beland in een smalle straat met daarin een krappe bocht. Die kun je niet nemen met een bus van twaalf meter. De chauffeur deed het toch, rukte paaltjes uit de grond en raakte geparkeerde auto's. Een auto werd enkele meters meegesleurd. Sinds de bocht lekte er ook diesel uit de tank.

De rit eindigde kilometers verder, aan de westkant van Vlaardingen. Daar leidde een lang dieselspoor naartoe. Dat is zaterdag opgeruimd door een gespecialiseerd bedrijf. Medewerkers van RET hebben in Schiedam de schade opgenomen en gesproken met bewoners.

De chauffeur verliest vanwege de rit zijn baan. Een RET-woordvoerder zegt bij Rijnmond dat hij meerdere procedures niet heeft gevolgd. "Je mag bijvoorbeeld niet doorrijden als je vermoedt dat je de bus zult klemrijden. En doorrijden na een ongeval kan uiteraard helemaal niet." Hoe de chauffeur in de smalle straat terechtkwam en waarom hij na de aanrijdingen doorreed, is niet bekendgemaakt.

Op de A28 is een vrachtwagen met suikerbieten gekanteld. Ter hoogte van Ubbena ligt de oplegger overdwars op de weg. De truck is door de middenberm geschoten, maar staat nog overeind. Tussen Assen en Groningen is naar verwachting tot na de ochtendspits in beide richtingen hinder.

Het ging rond 02.30 uur mis. Hoe het ongeluk kon gebeuren, is niet bekend. Ook is niet duidelijk hoe de chauffeur eraan toe is. De inhoud van de open oplegger ligt grotendeels op de weg.

De A28 is bij Assen-Noord in de richting van Groningen helemaal dicht. In rijrichting Hoogeveen is een rijstrook afgesloten. Rijkswaterstaat verwacht dat het opruimen en herstellen van de vangrail tot 10.00 uur duurt. Verkeer moet daarom rekening houden met files.

Op de bezette Westelijke Jordaanoever hebben opnieuw Israëlische kolonisten vernielingen aangericht in Palestijnse dorpen. Kolonisten staken op meerdere plekken huizen en auto's in brand. Volgens de krant Haaretz vielen ze in een dorp ook vrouwen aan. Voor zover bekend raakte niemand gewond.

Israëlische politici hebben met harde bewoordingen gereageerd. Premier Netanyahu veroordeelde de aanvallen en zei dat hij zich persoonlijk zal bemoeien met de kwestie. Volgens hem is een kleine, extremistische groep kolonisten verantwoordelijk voor het geweld. Die groep staat niet voor het overgrote deel van de kolonisten op de Westelijke Jordaanoever, zei Netanyahu.

Minister Saar van Buitenlandse Zaken zei dat "Joodse relschoppers" Israël en het "nederzettingenproject" op de Westelijke Jordaanoever schade toebrengen. Ook Defensieminister Katz reageerde kritisch. Hij had zich volgens Israëlische media recent niet uitgesproken over het toenemende geweld door kolonisten op de Westelijke Jordaanoever.

Het Israëlische leger heeft na de aanval van maandagavond gezegd op zoek te gaan naar relschoppers. De krant Jerusalem Post noemt dat opvallend, omdat militairen wel eens op heterdaad betrokkenen arresteren, maar achteraf zelden aankondigden mensen op te sporen. De Israëlische oppositie en mensenrechtengroepen uiten geregeld kritiek dat wordt weggekeken bij geweld door kolonisten.

De Westelijke Jordaanoever uitgelegd

Israël veroverde de Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, in 1967, tegelijk met de Gazastrook. Sindsdien houdt Israël het gebied bezet. In delen ervan hebben Palestijnen een vorm van zelfbestuur. Op de Westelijke Jordaanoever wonen zo'n drie miljoen Palestijnen. Daarnaast wonen er intussen ruim 600.000 Israëlische kolonisten. Volgens internationaal recht zijn de nederzettingen waarin zij wonen illegaal. Veel Palestijnen zien de Westelijke Jordaanoever als deel van hun toekomstige staat, met Oost-Jeruzalem als hoofdstad, ook al is het perspectief daarop nu klein.

Het geweld door kolonisten volgde op een onrustige dag op de Westelijke Jordaanoever. Overdag gingen kolonisten Israëlische militairen te lijf die een illegale buitenpost bij een nederzetting hadden ontruimd en gesloopt. Volgens het leger werden ze aangevallen met stenen en stukken metaal. Meerdere militairen raakten gewond. Zes mensen zijn aangehouden.

Sinds het begin van de oorlog in Gaza in oktober 2023 is het geweld door kolonisten op de Westelijke Jordaanoever sterk toegenomen. Alleen al vorige maand zijn er volgens de Verenigde Naties 260 aanvallen van Israëlische kolonisten op Palestijnen geweest. Dat is meer dan welke andere maand dan ook sinds de VN de aanvallen in 2006 begon bij te houden.

Correspondent Nasrah Habiballah maakte eerder deze video, waarin je ziet hoe de bezetting van de Westelijke Jordaanoever eruitziet en wat die betekent voor de Palestijnen die er wonen:

Op een boerderij met legkippen in Terschuur is vogelgriep vastgesteld. De 62.000 hennen op het bedrijf worden afgemaakt, heeft het ministerie van Landbouw bekendgemaakt.

Terschuur ligt midden in de Gelderse Vallei, een gebied met veel pluimveebedrijven. In een straal van tien kilometer rond het getroffen bedrijf zijn er daarvan maar liefst 182.

In het gebied geldt per direct een vervoersverbod. Dat betekent dat er geen kippen en eieren meer vervoerd mogen worden.

Landelijke ophokplicht

Vogelgriep is een besmettelijke ziekte waarvan varianten dodelijk kunnen zijn. Bij besmettingen onder pluimvee worden doorgaans veel dieren ziek, omdat dieren als kippen dicht bij elkaar zitten.

Vanwege de vogelgriep geldt sinds vorige maand een landelijke ophokplicht.

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties staat achter het Gaza-plan van de Amerikaanse president Trump. Onderdeel daarvan is het sturen van een internationale troepenmacht naar de Gazastrook.

Dertien van de vijftien landen in de Veiligheidsraad stemden voor een resolutie die steun uitspreekt voor Trumps plan. Rusland en China, die als permanente leden een vetorecht hebben, onthielden zich van stemming.

De resolutie ging over het 20-punten-plan waarover Trump begin oktober een akkoord sloot met de Israëlische premier Netanyahu en Hamas. In de eerste fase van dat akkoord ging een bestand in en werden Israëlische gijzelaars en Palestijnse gevangenen vrijgelaten.

Tweede fase

De stemming in de Veiligheidsraad was belangrijk om door te gaan naar de tweede fase. Daarin gaat het onder meer over een nieuw, apolitiek bestuur voor Gaza en een internationale troepenmacht die moet toezien op vrede en het ontwapenen van groepen als Hamas.

De troepenmacht moet nog worden gevormd. Veel landen wilden eerst een mandaat van de Verenigde Naties. Volgens de VS zijn meerdere landen bereid een bijdrage te leveren.

'Historisch'

President Trump noemt de stemming in de Veiligheidsraad historisch. Op zijn socialemediaplatform Truth Social schrijft Trump dat hij in de komende weken met namen komt voor de zogeheten board of peace, die gaat toezien op het nieuwe bestuur van Gaza. Trump wordt daarvan voorzitter.

Hamas wijst de resolutie van de Veiligheidsraad af. Een troepenmacht die meewerkt aan het ontwapenen van Hamas, wat ook een doel is van Trumps plan, kan niet neutraal zijn en wordt zelf een partij in het conflict, zegt Hamas.

Palestijnse staat

In de resolutie gaat het ook over een mogelijke Palestijnse staat. Na hervormingen en de wederopbouw van Gaza zouden "de voorwaarden geschapen kunnen zijn voor een geloofwaardig pad naar Palestijnse zelfbeschikking en een Palestijnse staat". De VS gaat volgens de resolutie een dialoog opzetten tussen Israël en de Palestijnen, met als doel overeenstemming over "een politieke horizon voor vreedzame en welvarende coëxistentie".

De Israëlische premier Netanyahu heeft afgelopen weekend opnieuw gezegd tegen een Palestijnse staat te zijn. Israël is zelf geen lid van de VN-Veiligheidsraad.

Tienduizenden demonstranten verzamelden zich vanavond om te protesteren tegen de Slowaakse premier Fico. Vandaag is het 36 jaar geleden dat de zogenoemde Fluwelen Revolutie begon. Het vreedzame protest in 1989 maakte een einde aan het communistische bewind in toenmalig Tsjecho-Slowakije.

De oppositiepartijen hadden de herdenking op het Vrijheidsplein georganiseerd. Volgens Slowaakse media deden in de hoofdstad Bratislava 50.000 mensen mee aan de herdenking. Ze maakten gebruik van de gelegenheid om ook te protesteren tegen de pro-Russische houding van premier Fico.

Ook in andere steden in Slowakije waren demonstraties. In Kosice waren volgens Slowaakse media 20.000 mensen samengekomen. In Banksa Bystrica gingen 5000 mensen de straat op, volgens de organisatoren was het het grootste protest sinds de revolutie in 1989 in de stad.

Afschaffing feestdag

Onlangs schafte de regering van Fico de nationale feestdag ter ere van de revolutie in 1989 af. Volgens de regering ging het om een bezuinigingsmaatregel. Oppositieleider Simecka hekelt die uitleg en zegt dat het niets te maken heeft met bezuinigingen of economische overwegingen. "Robert Fico wil ons gewoon vertellen dat de vrijheidsfeestdag nutteloos is, dat vrijheid nutteloos is."

Veel van de sprekers tijdens de bijeenkomst vergeleken de situatie van 36 jaar geleden met de huidige situatie in het land. Ook de slogan van de Fluwelen Revolutie werd opnieuw van stal gehaald. "Waarheid en liefde moeten zegevieren over leugens en haat", stond op een van de protestborden.

Andere demonstranten riepen Fico op te vertrekken. De pro-Russische populist voert al langer een anti-Europese koers en draaide anti-corruptiemaatregelen terug, ontmantelde de publieke omroep en perkte vrijheid van organisaties in. Die laatste controversiële stap wordt door de oppositie en andere critici bestempeld als een 'Russische wet'.

Fico is inmiddels bezig aan zijn derde termijn als premier. Sinds de grootschalige inval van Rusland in Oekraïne in 2022 bracht hij meerdere bezoeken aan de Russische president Poetin. Tijdens zijn verkiezingscampagne in 2023 stond anti-Oekraïneretoriek centraal. Ook heeft hij de Slowaakse hulp aan Oekraïne stopgezet.

Herdenking in Praag

Ook in Tsjechië werd de revolutie van 1989 herdacht. Duizenden mensen verzamelden zich in de hoofdstad Praag. Ze zwaaiden met Tsjechische, Europese en Oekraïense vlaggen en protesteerden tegen premier Babis.

Begin deze maand sloot de populistische oud-premier Babis een coalitieakkoord met twee uiterst rechtse partijen. Tijdens de campagnetijd zei Babis onder meer dat hij minder militaire steun wil geven aan Oekraïne

Zaterdagavond rond 21.00 uur schrokken inwoners van het Poolse dorpje Mika op van een gigantische knal. Huizen trilden, maar niemand wist in eerste instantie wat het was.

"Mijn vrouw en ik keken rond. We dachten dat het misschien een gascilinder was, of een ongeluk", blikt een getuige terug tegenover een Poolse tv-zender. "Toen was het stil. We dachten: misschien is het een drone."

Die laatste suggestie was te begrijpen. Want twee maanden geleden werd Polen nog opgeschrikt door een zwerm van zeker twintig Russische drones die het luchtruim binnenvlogen. Deze keer lijkt het land opnieuw het doelwit te zijn geweest van een vergaande actie, waarmee de zoveelste grens is overschreden.

Want de bron van de knal blijkt een explosief te zijn geweest waarmee een stuk spoor is opgeblazen. Op een andere plek werd een bovenleiding beschadigd, mogelijk ook een doelbewuste actie. Premier Donald Tusk bezocht het kapotte spoor maandag en sprak van een ongekende daad van sabotage.

Vinger richting Rusland

Ongekend omdat Polen of andere EU-landen nog niet eerder zo'n directe aanval met explosieven op infrastructuur hebben gezien. Er waren rond het Europees spoornet wel eerder al 'voorzichtige' sabotagepogingen of hackaanvallen. Maar het opblazen van een spoorlijn was iets wat de afgelopen jaren tot nu toe zich beperkte tot Oekraïens of Russisch grondgebied.

Officieel wordt Moskou nog niet verantwoordelijk gehouden, maar de regering zegt dat het "waarschijnlijk in opdracht van buitenlandse inlichtingendiensten is gebeurd". De keuze van de locatie tussen Warschau en Lublin is niet willekeurig. De explosie was langs de route die ook wordt gebruikt voor het leveren van wapens en ander soort steun aan Oekraïne. Autoriteiten zetten zich al langer schrap voor Russische pogingen om dit te verstoren.

Al vermoeden ze in Polen dat dit niet de enige reden is. Analisten wijzen erop dat Rusland probeert verder angst en chaos te veroorzaken in NAVO-landen, zeker aan de oostflank. De hoogste militaire baas van de Poolse krijgsmacht - Wiesław Kukuła - gaat al een stap verder.

"Dit laat zien dat Rusland al begonnen is met voorbereidingen op een mogelijke oorlog en agressie op Pools grondgebied", zegt de generaal tegen de Poolse publieke omroep TVP. Met de acties zou Rusland het publieke vertrouwen in de overheid en instanties willen ondermijnen.

Polen is inmiddels wel al wat gewend. Het land heeft sinds de Russische invasie van Oekraïne aan de lopende band te maken met sabotage- en spionage-acties aangestuurd vanuit Rusland. Zo werd in 2023 een groot winkelcentrum buiten Warschau in brand gestoken. De acties worden uitgevoerd door personen, vaak met een Belarussische of Oekraïense achtergrond, die online via tussenpersonen geronseld worden. Meer dan vijftig mensen zijn hiervoor opgepakt.

Deze keer is het alleen niet brandstichting in een winkelcentrum in de nacht, zonder het risico op slachtoffers. De vernielingen aan het spoor hadden veel slechter kunnen aflopen. In het eerste geval zag de machinist het gat in het spoor van een afstand, waardoor hij op tijd kon remmen.

De kapotte bovenleiding op de andere locatie leidde ertoe dat de machinist hard op de rem moest trappen. In beide gevallen waren er geen gewonden. Maar dat zou een volgende keer zomaar anders kunnen aflopen, zo wordt gevreesd in Polen.

Desinformatie

Tegelijkertijd gaan deze incidenten gepaard met een ongekende desinformatiecampagne dat Oekraïne verantwoordelijk zou zijn. Dat gebeurde ook toen de twintig drones het luchtruim schonden. Online verspreidden trollen het narratief dat het Oekraïense drones waren, een lezing die werd nagepraat door radicaal-rechtse politici. En ook nu stroomt sociale media vol met desinformatie.

In de tussentijd beraden de Polen zich op de vraag: hoe kunnen ze zich beter beschermen tegen dit soort acties in de toekomst. "Laten we kalm blijven en niet in paniek raken", zegt een oud-generaal tegen de zender Polsat. "Want dat is precies waar de Russische Federatie op wacht."

Wel blijft de zorg groot dat Rusland steeds verder zal gaan om bondgenoten van Oekraïne te treffen. Het onderstreept voor Polen nogmaals dat het land echt in een nieuwe realiteit zit, waarin een direct conflict steeds weer een stapje dichterbij komt.

Na de dood van een Duitse moeder en haar twee kinderen van 3 en 6 jaar in Turkije, is ook de vader van het gezin overleden. Hij lag de afgelopen dagen op de intensive care. Het gezin uit Hamburg werd vorige week ziek op vakantie in de Turkse stad Istanbul.

Het gezin belandde in het ziekenhuis nadat alle familieleden last hadden gekregen van misselijkheid en braken. Diezelfde dag mochten ze weer naar huis, maar 's nachts keerde de familie terug. Het driejarige meisje en haar moeder waren bewusteloos.

Gisteren maakte de Turkse politie bekend dat onderzocht wordt of verdelgingsmiddelen een rol hebben gespeeld bij de dood van het gezin. Op de hotelverdieping waar het gezin verbleef waren onlangs chemicaliën gebruikt tegen ongedierte.

De overige gasten van het hotel zijn daarop geëvacueerd. Twee van hen waren ook ziek geworden, maar waren niet in levensgevaar.

Geen tegengif

Turkse media berichten dat de dood van de gezinsleden zou kunnen komen door de stof aluminiumfosfide. De stof zou via de ventilatie in de badkamer de hotelkamer zijn ingekomen. Er is voor zover bekend geen tegengif voor deze giftige stof, die vaker wordt ingezet als bestrijdingsmiddel.

Een andere mogelijkheid is dat het gezin een voedselvergiftiging had opgelopen. De vader noemde dit zelf als mogelijke oorzaak. Hij vertelde dat het gezin in de wijk Besiktas soep en een broodje kokoreç (een grillgerecht met ingewanden) had gegeten.

Ook had het gezin mosselen en zoetigheden bij straatverkopers gekocht. De politie heeft de voedselverkopers gearresteerd en een restaurant laten sluiten. Ook een hotelmedewerker en twee ongediertebestrijders zijn opgepakt.

Eerdere vergiftiging

Turkse media vergelijken het voorval met een soortgelijk incident in Ankara twee jaar geleden. Toen vielen er twee doden en raakten dertien mensen gewond in een gebouw waar dezelfde gifstof was gebruikt. Ook zij werden in eerste instantie uit het ziekenhuis ontslagen, waarna hun situatie verslechterde.

Ook ernstige voedselvergiftiging komen vaker voor in Turkije. In augustus dit jaar overleden twee Nederlandse jongens tijdens hun vakantie in Istanbul. Ook de vader werd ziek, hoewel hij niet in hetzelfde restaurant zou hebben gegeten. Hij overleefde het wel.

Roemenië heeft twee grensdorpjes geëvacueerd vanwege een brand op een lpg-tanker in de Oekraïense havenstad Izmajil. De tanker zou volgens de autoriteiten elk moment kunnen exploderen. Het schip bevindt zich op de rivier de Donau, op ongeveer 500 meter van het dorpje Plauru. Ook inwoners uit Ceatalchioi worden elders ondergebracht.

Volgens een verklaring van het Roemeense Ministerie van Noodsituaties is de brand gisteren ontstaan door een Russische droneaanval op Oekraïens grondgebied.

Het schip vaart onder Turkse vlag en vervoert ongeveer 4000 ton vloeibaar gas. De bemanning raakte niet gewond en is eveneens geëvacueerd. De haven van Izmajil is een belangrijke haven voor de Oekraïense import en export.

Ook de Roemeense militairen die zich in het gebied bevinden om toezicht te houden op de grens hebben zich teruggetrokken, meldt de Roemeense nieuwssite Digi24.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Sybiha bevestigt de aanval op de LNG-tanker. Volgens Sybiha laat dit zien dat Rusland ook de Oekraïense buurlanden bedreigt. "Dit benadrukt de urgentie van collectieve druk op Moskou om de oorlog te beëindigen", aldus de minister.

Roemenië heeft vaker last van de Russische aanvallen op Oekraïne. Zo zijn er meerdere keren Russische drones het Roemeense luchtruim ingevlogen.

Vorige week riep Roemenië de Russische ambassadeur op het matje vanwege de vondst van brokstukken van drones die volgens de Roemeense autoriteiten van Russische oorsprong waren. Die droneresten werden gevonden na een Russische aanval op de Oekraïense havens langs de river de Donau.

De Duitse artiesten Alice en Ellen Kessler zijn op 89-jarige leeftijd overleden. De eeneiige tweeling was beroemd in binnen- en buitenland, vooral in de jaren 50 en 60. Ze zongen, dansten en acteerden samen en waren vooral geliefd in Frankrijk, de VS en Italië.

Bild meldt dat ze zijn overleden op een zelfgekozen moment. De Duitse krant spreekt van "begeleide euthanasie". Volgens Bild hadden ze samen besloten een einde aan hun leven te maken.

De zussen willen volgens hun testament in dezelfde urn bijgezet worden, schrijft het Duitse persbureau DPA. De afgelopen jaren leidden ze een teruggetrokken leven in een huis in Grünwald, ten zuiden van München. Daar zijn ze ook overleden. Ze bleven altijd samen, hadden wel amourettes, maar trouwden nooit.

Frank Sinatra en Fred Astaire

Alice en Ellen Kessler behoorden tot de meest succesvolle Duitse entertainers. De twee stonden in de jaren 60 met grote namen op het podium, zoals Frank Sinatra, Fred Astaire en Harry Belafonte. Ze toerden de wereld rond. Hun succes stond symbool voor het West-Duitse Wirtschaftswunder, de onverwachte welvaart die ontstond op de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog.

Ze kregen ook de kans om met Elvis Presley in de film Viva Las Vegas te spelen, maar dat wilden ze niet. De zussen waren bang dat ze te veel met Amerikaanse muziekfilms geassocieerd zouden worden.

De tweeling deed in 1959 mee aan het Eurovisie Songfestival en eindigden als achtste. Dat jaar won de Nederlandse Teddy Scholten met het nummer 'n Beetje.

Onder strenge begeleiding van hun vader leerden de meisjes dansen. Ze kregen een plekje bij het kinderballet van de opera in Leipzig. Daar mochten ze ook bij de dansschool komen.

In 1952 vluchtten de zussen uit de DDR, het toenmalige Oost-Duitsland, naar Düsseldorf in West-Duitsland. Ze dansten daar in het revuetheater. Drie jaar laten werden ze ontdekt door de directeur van het Lido in Parijs. De jonge blonde vrouwen, toen 19 jaar oud, mochten aan de slag bij het beroemde Franse variététheater op de Champs-Élysées. Het was de start van hun internationale carrière.

Bekijk hier het optreden bij het Eurovisie Songfestival:

De zussen ontvingen in hun carrière verschillende onderscheidingen. Zo wonnen ze de Gouden Roos van Montreux, tegenwoordig de Rose d'Or. Het is een van de belangrijkste Europese televisieprijzen. Ook kregen ze het Bundesverdienstkreuz, de hoogste Duitse onderscheiding voor mensen met bijzondere politieke, maatschappelijke of culturele verdiensten. In hun geboorteplaats Nerchau waren de Kessler-zussen ereburgers.

Aan DPA vertelde Alice ooit het geheim van hun succes: "Elke dag discipline, telkens weer dankbaarheid, nederigheid in plaats van arrogantie en saamhorigheid. Tot de dood."

Twee stukken voor orgel zijn in Leipzig geïdentificeerd als composities van Johann Sebastian Bach (1685-1750). Hij schreef ze toen hij ongeveer achttien was. De onderzoeker, tevens de directeur van het Bach-archief in Leipzig, trekt die conclusie na onderzoek, 30 jaar nadat de muziekstukken werden ontdekt.

De orgelstukken, die beide zo'n 14 minuten duren, werden vanmiddag in de Thomaskerk in Leipzig uitgevoerd door de Nederlandse organist, klavecinist en dirigent Ton Koopman. Ze vormen een kleine aanvulling op de grote hoeveelheid orgelstukken die Bach heeft geschreven.

De stukken zijn getiteld Ciacona in d-klein en Ciacona in g-klein.

Een chaconne is een muzikale vorm waarbij een korte baslijn zich steeds herhaalt en die als basis dient voor terugkerende variaties in de melodie.

"Ik heb lang gezocht naar het ontbrekende puzzelstukje om de composities te kunnen toeschrijven en nu is het hele plaatje onthuld", zegt musicoloog en Bach-archiefdirecteur Peter Wollny. Hij deed de afgelopen dertig jaar onderzoek naar de muziekstukken.

In onderstaande video zie je de onderzoekspresentatie van het Bach-archief, en hoe Koopman de stukken speelt. Vanaf minuut 15:28 klinkt Ciacona in d-Moll en vanaf 22:44 minuut klinkt Ciacona in g-Moll.

Wollny ontdekte de manuscripten in 1992 in de Koninklijke Bibliotheek van Brussel. Hij werkte daar voor zijn promotieonderzoek, en was bezig om werk van Bach te catalogiseren. De composities werden gevonden bij een groepje 17e-eeuwse werken uit Thüringen. In deze deelstaat kwam Bach in Eisenach ter wereld..

Een handtekening onder de stukken leidde de musicoloog naar een vrij onbekende leerling van Bach, Salomon Günther John, die van de originele composities van Bach een kopie had gemaakt, zo verklaarde Wollny. "Bovendien vertonen de composities kenmerken die we terugvinden in Bachs werken uit die periode, maar niet in die van welke andere componist dan ook", zei de musicoloog.

Volgens de Duitse minister van Cultuur Weimer is de gebeurtenis van grote nationale waarde. "Het is een gedenkwaardige gebeurtenis voor de muziekwereld en een wereldwijde sensatie." Volgens hem heeft Wollny "als een detective gewerkt en de details nauwgezet onderzocht".

Ook de burgemeester van Leipzig sprak lovende woorden over het onderzoek. "Ik ben gewoonweg dolgelukkig", zei Burkhard Jung. Hij noemt de ontdekking "een prachtig resultaat van decennialang opmerkelijk onderzoek".

Het treinverkeer tussen Zwolle en Amersfoort is ontregeld door koperdiefstal. Op het traject rijden tot woensdagochtend veel minder treinen, meldt spoorbeheerder ProRail. Ook tussen Zwolle en Kampen Zuid is de dienstregeling beperkt.

De diefstal vond vanmiddag rond 13.30 uur plaats in de buurt van de Hanzeboog, de spoorbrug over de IJssel. Daarbij raakte een kabel beschadigd die door een speciale lasploeg moet worden gerepareerd.

"We verwachten dat die morgenvroeg aan het werk kan gaan. Dat kan zomaar nog een hele dag duren", zegt ProRail tegen RTV Oost.

Tweede keer op dezelfde plek

Eind augustus werd op hetzelfde stuk spoor ook een koperen kabel weggehaald. Het treinverkeer was toen een dag verstoord.

"We doen er veel aan om koperdiefstal rond het spoor aan te pakken, maar zo nu en dan gebeurt het nog. Dit is heel vervelend en kan grote gevolgen hebben", zegt ProRail.

De spoorbeheerder vraagt mensen die iets van de diefstal hebben gezien contact op te nemen met de politie. Reizigers die via Zwolle reizen, wordt aangeraden de reisplanner van de NS in de gaten te houden.

De komende jaren moet het stroomnet in Nederland flink worden uitgebreid. Maar niet iedereen zit te wachten op zo'n hoogspanningslijn in de achtertuin. Op allerlei plekken roept dit weerstand op, zoals in Noord-Brabant, Zeeland en nu ook in Noord-Holland.

In die provincie komt een nieuwe 380 kV-verbinding om de file op het stroomnet op te lossen. Het wordt daarmee de zwaarste hoogspanningslijn in Europa. "Je kunt het vergelijken met een snelweg", zegt omgevingsmanager Sikke Jansma van Tennet. "Op dit moment ligt er al een tweebaansweg. We bouwen een vierbaansweg om de file tegen te gaan."

Hoogspanningslijnen als deze zijn hard nodig, zegt Jansma: "Op dit moment wachten 14.000 bedrijven op een aansluiting. Ook zien we een toenemende vraag naar elektrische auto's, zonnepanelen en warmtepompen. Daarom moeten we het net fors uitbreiden."

De afgelopen twee jaar is onderzocht waar de nieuwe verbinding in Noord-Holland moet komen. Er waren verschillende routes in beeld. De provincie heeft onlangs een voorkeur uitgesproken. Het tracé blijkt pal langs het dorp Hensbroek te lopen. Bewoners schrokken zich dood.

"Onze diepste angst werd bewaarheid", zegt Laura Nelemans, die samen met haar vriend langs de voorgenomen route woont. "De nieuwe lijn gaat dwars door ons paardenweiland. Het is verschrikkelijk. We zijn hier dag en nacht mee bezig, het drijft ons tot wanhoop."

Bewoners zijn niet alleen bang dat het landschap wordt aangetast. Ook vrezen ze gezondheidseffecten. Volgens de Gezondheidsraad zijn er aanwijzingen dat kinderen die dicht bij hoogspanningslijnen wonen meer kans hebben op leukemie.

"Niemand is tegen verduurzaming, maar het kan ook op andere manieren", zegt Nelemans. "Ze moeten opnieuw goed onderzoek doen naar alternatieven. We hebben toch nog geen kabinet, dus het besluit kan nog wel even wachten."

De gemeenteraad van Koggenland, waar Hensbroek onder valt, praat vanavond over de nieuwe hoogspanningslijn. De gemeente kan niet beslissen over de route, maar wel een advies geven aan de provincie. De verantwoordelijk wethouder stelt voor om het tracé ruim 4 kilometer ondergronds te laten lopen in zijn gemeente.

Maar ondergronds is geen optie, zegt Tennet: "De kans op stroomstoringen is tien keer zo groot als bij hoogspanningslijnen die bovengronds gaan. Ook duurt het langer om storingen op te lossen; je moet immers de hele kabel uitgraven. Daarom zeggen we: dit tracé leggen we bovengronds aan", zegt omgevingsmanager Jansma.

Het is volgens hem nog onduidelijk hoeveel woningen en bedrijven geraakt worden door de nieuwe hoogspanningsverbinding. De netbeheerder moet de precieze route nog vaststellen en hoopt zoveel mogelijk panden te sparen.

Bouw start in 2031

Het duurt nog jaren voordat de masten daadwerkelijk worden gebouwd. In december komt de provincie Noord-Holland met het definitieve advies welke route de voorkeur heeft. In maart beslist het ministerie van Klimaat en Groene Groei hierover. Tennet houdt rekening met procedures bij de Raad van State. De bouw start waarschijnlijk in 2031.

De Amerikaanse ambassadeur Joe Popolo en burgemeester Alain Krijnen van de gemeente Eijsden-Margraten in Limburg hebben elkaar vandaag ontmoet. Ze spraken onder meer over de panelen over de rol van zwarte militairen op de Amerikaanse erebegraafplaats in Margraten. Popolo bezocht de begraafplaats voorafgaand aan de ontmoeting.

Onlangs werden de panelen verwijderd, wat leidde tot veel kritiek. De reden achter de verwijdering zou het anti-diversiteitsbeleid van president Trump zijn.

"De tentoonstellingen in #Margraten zijn er niet om een agenda te promoten die kritiek levert op Amerika", schrijft Popolo op X. Hij herhaalde daarbij zijn eerdere verklaring dat de panelen rouleren.

NRC bracht vorige week naar buiten dat de American Battle Monuments Commission (ABMC), de beheerder van de erebegraafplaats, twee informatieborden over de rol van zwarte soldaten uit de permanente tentoonstelling in het bezoekerscentrum had verwijderd.

Dubbele strijd

Op een van die panelen staat dat zwarte soldaten in het toen nog gesegregeerde Amerikaanse leger een 'dubbele strijd' voerden tijdens de Tweede Wereldoorlog: behalve tegen de nazi's ook tegen discriminatie en achterstelling in het leger zelf. Op de vraag waar dit paneel is gebleven en wanneer het terugkeert zegt Popolo niets. Hij antwoordt niet op vragen daarover.

Popolo verwijst wel naar een ander paneel over een zwarte soldaat, Willmore Mack, dat nog steeds onderdeel is van de tentoonstelling. Hij zegt dat de begraafplaats er is "om het ongelooflijke offer te eren dat onze troepen tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben gebracht, waaronder het ultieme offer van vele moedige Afro-Amerikaanse soldaten".

Kritiek op de ABMC en Trump vanwege het weghalen van de panelen noemt hij "ongepast" en "slecht geïnformeerd".

De Amerikanen speelden een belangrijke rol bij de bevrijding van Zuid-Limburg. In totaal vochten 900.000 zwarte Amerikanen mee in Europa. De meeste zwarte soldaten mochten de wapens niet oppakken, maar behoorden tot de ondersteunende troepen in bijvoorbeeld de logistiek.

In Margraten waren zij verantwoordelijk voor de aanleg van de begraafplaats, waar ze onder moeilijke omstandigheden graven dolven. De rol van de zwarte soldaten is lang onderbelicht gebleven. De panelen zijn pas in 2024 toegevoegd aan de permanente tentoonstelling, na druk op de toenmalig ambassadeur. Nabestaanden in Amerika zijn woedend over de verwijdering.

De gemeente deed vorige week "een dringende oproep aan de ABMC om de verwijdering van de panelen te heroverwegen", meldde burgemeester Krijnen. Ook zei hij de ambassadeur te zullen vragen om persoonlijk te zorgen voor de terugkeer van de panelen. Of de ambassadeur op het verzoek van Krijnen heeft gereageerd, wil zijn woordvoerder niet zeggen. De burgemeester zegt nog in afwachting te zijn van een officiële verklaring van de ABMC.

Ongeloofwaardig

Ex-gouverneur Theo Bovens, tegenwoordig CDA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer, noemt de verklaring over de roulerende panelen "zeer onwaarschijnlijk". Bovens maakt zich hard voor erkenning en eerherstel van de zwarte soldaten en de kinderen die zij in Limburg hebben verwekt. Hij is medeoprichter van de stichting Black Liberators in The Netherlands.

Bovens vindt het niet logisch dat een paneel dat specifiek gaat over de rol van de zwarte grafdelvers in Margaten rouleert. "Dat hoort echt bij Margraten."

Voor het andere paneel, over veteraan Pruitt, ligt dat mogelijk anders, zegt Bovens. "ABMC beheert in totaal twintig begraafplaatsen, dus het is niet ondenkbaar dat er panelen rouleren met portretten van gevallen soldaten en sommige soms enige tijd in opslag liggen in het depot."

De ABMC zou tegenover de lokale omroep Heuvelland Vandaag hebben verklaard dat het paneel over de grafdelvers definitief is weggehaald als onderdeel van een "inhoudelijke herziening".

ABMC zou anti-diversiteitsbeleid Trump negeren

NIOD-onderzoeker Kees Ribbens wijst erop dat The Heritage Foundation, een conservatieve denktank, de ABMC dit voorjaar beschuldigde van het negeren van Trumps anti-diversiteitsbeleid. Daarop reageerde ABMC dat het de diversiteitsofficier terzijde had geschoven.

Ribbens denkt dat de federale organisatie bang is om financiering te verliezen, net als universiteiten die zich niet hielden aan het anti-diversiteitsbeleid van Trump. Hij noemt het "gewoon beledigend voor Amerikaanse soldaten en hun nazaten dat hun geschiedenis die al zo lang onderbelicht is gebleven daar geen plek mag krijgen".

Wat dat betreft is het mooi dat er juist in Limburg zoveel rumoer over is ontstaan, zegt Ribbens. "Het maakt de Limburgers geen mallemoer uit of het nou zwarte of witte soldaten waren die hen bevrijd hebben. Zij waren de bevrijders, punt uit!"

De olijfoogst is een van de belangrijkste momenten van het jaar op de Westelijke Jordaanoever. Tienduizenden Palestijnen zijn afhankelijk van de olijven voor hun inkomen en het plukken van de olijven is voor deze families een lange traditie. Maar wat ooit een feestelijke periode was, zijn nu weken vol geweld.

"Deze bomen zijn 25 jaar oud, ik heb ze zelf geplant", vertelt Wadie Alqam in het Palestijnse dorp Turmus Ayya aan nieuwszender Deutsche Welle TV. Hij trekt een tak van de olijfboom omlaag en plukt een handvol rijpe olijven.

"Ik heb ze vijf tot zes jaar lang water gegeven en ik blijf ze elk jaar twee of drie keer snoeien. Ik zorg voor ze zoals ik voor mijn jonge kinderen zorg."

Maar niet alle bomen op het land van Alqam leven nog. Hij kijkt uit over de vallei, een groot deel van de bomen ligt plat op de grond. Ze zijn omgehakt door Israëlische kolonisten die in de buurt wonen, en het is niet voor het eerst dat dat gebeurt.

Ieder jaar tijdens de olijfoogst is het dorp op zijn hoede. "Ze komen de bomen omhakken omdat ze de oogst als vijand zien, de bomen zijn de wortels van het Palestijnse volk, het is ons erfgoed", zegt Alqam.

Olijfbomen groeien al duizenden jaren op het Palestijnse land en het land wat nu Israël is. Olijven en olijfolie zijn onmisbaar aan de Palestijnse eettafel. Daarnaast worden de olijven ook gebruikt om zeep van te maken en het hout voor verschillende soorten snijwerk.

Vóór 7 oktober 2023 was bijna de helft van de totale landbouwgrond op de Westoever en in Gaza voor olijfbomen; zo'n 10 miljoen bomen. Veel van de bomen zijn meer dan duizend jaar oud, sommige bomen zijn volgens de Palestijnen zelfs meer dan 3000 jaar oud.

Steeds meer geweld

De olijfoogst is altijd rond november en het is al jaren een periode waarin het geweld door kolonisten tegen Palestijnen toeneemt. Dit jaar zijn volgens de VN tot nu toe 150 aanslagen geweest tijdens de oogst op 77 verschillende plekken op de Westoever.

De kolonisten vallen boeren aan en vernietigen de bomen of olijven. 140 Palestijnen raakten gewond bij de aanvallen dit jaar en 4200 bomen zijn beschadigd.

"Beelden van groepen gemaskerde Israëlische kolonisten die brand stichten zijn afschuwelijk en weerspiegelen een breder patroon van toenemend geweld tegen Palestijnen", zegt VN-woordvoerder Thameen Al-Khateen in een statement.

Soms zijn de aanslagen dodelijk. De 13-jarige Palestijnse jongen Aysam Jihad Labib stierf deze maand nadat hij traangas had geïnhaleerd. Israëlische militairen zetten traangas in toen Labib en zijn familie werden aangevallen door kolonisten tijdens de olijfoogst op hun land in Beita.

"De aanvallen tegen Palestijnen en hun eigendommen moeten stoppen en de daders moeten verantwoordelijk worden gehouden", zegt de VN.

'Makkelijk doelwit'

Volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem zijn de Palestijnen tijdens de olijfoogst een "makkelijk doelwit" voor kolonisten. "De rest van het jaar komen de Palestijnen niet of nauwelijks op het land bij hun olijfbomen, omdat ze dat niet mogen van de kolonisten of van het Israëlische leger", zegt woordvoerder Yair Dvir.

"Tijdens de olijfoogst gaan ze toch het land op, soms krijgen ze zelfs toestemming van Israël om het land op te gaan. Maar toestemming of niet, kolonisten grijpen dit moment aan om de Palestijnen aan te vallen. Het is onderdeel van de etnische zuivering die gaande is op de Westoever."

Er is weinig dat Palestijnen kunnen doen om zichzelf te beschermen. Israëlische en internationale activisten gaan soms mee met Palestijnen om de olijven te plukken, maar echte bescherming kunnen ze niet bieden, zegt de organisatie.

"Ze kunnen niets doen behalve de aanvallen filmen en vastleggen, maar het hele systeem staat aan de kant van de kolonisten. Als de vrijwilligers of de Palestijnen iets doen om zichzelf te verdedigen, zal het leger hen arresteren."

Straffeloosheid

De Israëlische kolonisten weten volgens Dvir dat ze geen risico lopen. Van de 21 kolonisten die de afgelopen twee jaar een Palestijn hebben vermoord op de Westoever, is er niet één veroordeeld. Bij de meerderheid is er überhaupt geen politieonderzoek geweest. "Ze zijn straffeloos."

Sinds de aanslagen van Hamas van 7 oktober 2023 en het daaropvolgende genocidale geweld in Gaza, is ook het geweld op de Westoever toegenomen. Zeker duizend Palestijnen werden gedood, onder wie 213 kinderen, door Israëlische kolonisten of militairen. Tienduizenden andere Palestijnen raakten ontheemd.

Ruim twee derde van de praktisch opgeleide vrouwen voldoet niet aan de definitie van financiële zelfstandigheid. Deze groep van 1,3 miljoen vrouwen heeft minder vaak betaald werk of werkt minder uren dan theoretisch opgeleide vrouwen.

Als zij wel betaald werk hebben, is het uurloon vaak niet voldoende om op eigen benen te kunnen staan. Dat blijkt uit onderzoek naar emancipatie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

Veel van deze vrouwen nemen thuis het grootste deel van de zorg op zich. Bij emancipatiebeleid zou de overheid niet alleen maar naar inkomen moeten kijken, maar ook naar kinderopvang en betaald verlof, zegt het SCP.

Praktisch opgeleid

Iemand die basisonderwijs, vmbo of een mbo1-opleiding heeft gevolgd wordt beschouwd als praktisch opgeleid. Van de praktisch opgeleide vrouwen heeft iets minder dan de helft geen betaald werk. Bij de werkende vrouwen in deze groep gaat het vaak om kleine deeltijdbanen.

Financieel onafhankelijk ben je, volgens de definitie van de overheid, als je met betaald werk voldoende verdient om jezelf en eventueel de kinderen te kunnen onderhouden. Voor vrouwen met een praktische opleiding is deze zelfstandigheid minder makkelijk haalbaar.

Het lagere uurloon speelt daarbij een belangrijke rol. Vrouwen met een praktische opleiding zouden gemiddeld anderhalf tot twee keer zo veel moeten werken om hetzelfde te verdienen als vrouwen met een hbo- of universitaire graad.

Deeltijd werken, voltijd zorg

Naast het lagere uurloon, speelt ook cultuur een rol. Uit het onderzoek blijkt dat veel van deze vrouwen er alleen voor staan in het huishouden. Ze zorgen het meest voor de kinderen en soms ook nog voor de ouders.

Die verantwoordelijkheid wordt geregeld als vanzelfsprekend gezien, blijkt uit de gesprekken die het SCP voerde met vrouwen uit deze groep. Die ongelijke taakverdeling wordt niet per se als vervelend ervaren. Ze geven aan dat het "een gewoonte" is en dat "het erin sloop".

Soms spelen traditionele gedachten hierin een rol. Zo denkt 30 procent van de praktisch opgeleide vrouwen dat de vrouw meer geschikt is voor de opvoeding dan de man. Bij theoretisch opgeleide vrouwen is dat zo'n 17 procent.

Wel is dat verschil in mentaliteit de afgelopen decennia kleiner geworden. Steeds vaker geven praktisch opgeleide vrouwen aan een gelijke verdeling van werk en huishouden belangrijk te vinden. Hoewel praktisch opgeleide vrouwen doorgaans iets traditioneler denken over de rol van de moeder, benadrukt het SCP dat de emancipatie niet ongemerkt aan deze groep voorbij is gegaan.

Gevoel van emancipatie

Veel praktisch opgeleide vrouwen voelen zich wel degelijk geëmancipeerd. Toch leidt dit in de praktijk meestal niet tot financiële zelfstandigheid of een eerlijke taakverdeling in huis.

Dat heeft te maken met hoe emancipatie wordt ervaren. Volgens het SCP voelen veel praktisch opgeleide vrouwen zich geëmancipeerd, maar denken ze daarbij niet direct aan betaald werk of economische zelfstandigheid.

"Emancipatie betekent voor hen vooral regie over het eigen leven", schrijven de onderzoekers. "Ze vinden financiële onafhankelijkheid belangrijk, maar denken dan aan het hebben van een eigen inkomen dat genoeg is voor de extra's of voor eigen uitgaven."

Verlof en kinderopvang

Het gaat dus niet alleen maar over geld bij deze groep vrouwen. Dat gevoel van vrijheid wordt ook ontleend aan een sociaal leven, sporten, vrijwilligerswerk en het kunnen bieden van mantelzorg.

Het SCP vindt dan ook dat de focus nu te veel op inkomen ligt bij beleid rondom emancipatie, bijvoorbeeld bij de poging om parttimers meer te laten werken. Het zou niet alleen maar over inkomen moeten gaan, maar bijvoorbeeld ook over betaald verlof en toegankelijke kinderopvang.

Frankrijk en Oekraïne hebben opnieuw een deal gesloten voor de levering van wapens aan Oekraïne in de oorlog tegen Rusland. De Oekraïense president Zelensky wil de komende tien jaar maximaal honderd Rafale-gevechtsvliegtuigen kopen, evenals extra luchtafweersystemen, drones en antidronesystemen.

Dat maakten Zelensky en de Franse president Macron bekend op een persconferentie tijdens een bezoek van Zelensky aan Frankrijk.

De leiders tekenden een intentieverklaring in het Élysée. Macron noemde het "een historische deal". Wanneer Oekraïne de gevechtsvliegtuigen aankoopt, krijgt het land ook trainingen om ze te gebruiken, aldus de Franse president.

Het is niet duidelijk wanneer de militaire goederen en vliegtuigen daadwerkelijk zullen worden geleverd. Naast de intentieverklaring is namelijk geen concreet verkoopplan besproken. Ook is onduidelijk hoe de plannen gefinancierd moeten worden. Volgens het Élysée wordt de deal "over een periode van tien jaar" gerealiseerd.

Rafale-vliegtuigen en SAMP/T-luchtafweersystemen

Rafale-toestellen zijn geschikt voor gevechten in de lucht en kunnen ook bommen en zelfs kernwapens afwerpen. Volgens experts is echter uitgesloten dat Oekraïne daadwerkelijk atoomwapens zou krijgen van zijn bondgenoten. Het Rafale-vliegtuig is een pronkstuk van de Franse defensie-industrie. Ze zijn op sommige punten vergelijkbaar met Amerikaanse F-35-straaljagers.

In de deal is ook vastgelegd dat Oekraïne acht SAMP/T-luchtafweersystemen kan krijgen. "Sterke Franse radars", noemt Macron ze, "met ieder zes lanceersystemen". Volgens de Franse luchtmachtgeneraal Fabien Mandon blijken de in Europa geproduceerde SAMP/T's effectiever dan het Amerikaanse Patriot-luchtverdedigingssysteem dat Oekraïne nu ook gebruikt.

"Momenteel heeft het Patriot-systeem moeite om de geavanceerde Russische raketten te onderscheppen, maar het lukt het SAMP/T-systeem wel", zei Mandon afgelopen maand in de Franse senaat.

Financiële onzekerheid

De deal komt op een moment dat Russische drone- en raketaanvallen toenemen, en Rusland langzaam oprukt aan het oostfront.

Dat Oekraïne en Frankrijk de deal hebben gesloten, komt als "een bom, te midden van een ingrijpende reorganisatie van steun aan Oekraïne tussen Europa en de Verenigde Staten", schrijft de Franse krant Le Monde. Zij noemen de financiering van de plannen een heikel punt. "Hoe de productie en aankopen zullen worden gefinancierd blijft erg onzeker."

Volgens het Franse BFMTV heeft de Europese Commissie vastgesteld dat Oekraïne volgend jaar meer dan 70 miljard euro nodig heeft om de oorlog tegen Rusland te blijven financieren. Het grootste deel daarvan zullen de 27 EU-lidstaten moeten bekostigen.

In oktober heeft de EU toegezegd de oorlogsinspanningen van Oekraïne voor 2026 en 2027 te zullen financieren. Zonder die hulp zou Oekraïne volgens de Europese Commissie al in de eerste maanden van 2026 bankroet zijn.

Verdediging opschroeven

Zelensky is voor de negende keer in Parijs sinds het uitbreken van de oorlog in februari 2022. Hij wil de verdediging van Oekraïne verder versterken nu een nieuwe winter voor de deur staat, terwijl Rusland infrastructuur en stroomvoorzieningen blijft bombarderen.

Vorige maand tekende Zelensky een overeenkomst met Zweden over de mogelijkheid dat Oekraïne de komende tien jaar of langer tot 150 Zweedse Gripen-straaljagers koopt. Oekraïne heeft al Amerikaanse F-16's en Franse Mirages ontvangen.