De Amerikaanse president Trump aast op Groenland. Deze week liet hij weten het grootste eiland ter wereld "op een of andere manier" onder controle te zullen krijgen. Intussen proberen de Denen krampachtig om Groenland binnen het Deense koninkrijk te houden. En de Groenlanders? Die azen op iets heel anders: ze willen onafhankelijkheid en hopen dat, dankzij de internationale aandacht, sneller te kunnen bereiken.
De Amerikaan Tom Dans is een niet te missen verschijning in de kleine hoofdstad Nuuk. De lange Texaan draagt een pet met Amerikaanse vlag en een trui met de namen van Trump en Vance. In de eerste regeringsperiode van Trump werd hij aangesteld als Arctisch adviseur. Nu probeert hij als ondernemer investeringsmogelijkheden tussen de VS en Groenland te promoten.
"Groenland hoort bij de VS en ligt in het verlengde", aldus Dans. De Deense verdediging op Groenland is volgens hem nutteloos. "Een paar honderd Deense militairen, wat verouderde schepen met kapot kanon en wat hondensleeën. De Denen begrijpen de ernst van de situatie niet."
Hij wijst erop dat Amerikaanse militairen al sinds de Tweede Wereldoorlog op Groenland aanwezig zijn. "Mijn opa werd destijds als militair naar Groenland uitgezonden en zorgde ervoor dat de Duitsers eruit werden gegooid", zegt Dans.
Wakker geschud
De Texaan speelde ook een sleutelrol toen de zoon van Trump, Donald Trump Jr., begin dit jaar Groenland bezocht, nog voor de inauguratie van zijn vader. Zijn medewerker, de Groenlandse timmerman Jorgen Boassen, was de gastheer van Trump Jr. Daarna bezochten Boassen en Dans ook het Witte Huis, om er te poseren met de Groenlandse vlag.
De dreiging van de Amerikaanse president Trump, die militaire overname van Groenland niet uitsluit, heeft Denemarken wel wakker geschud. In sneltreinvaart halen de Denen nu alles uit de kast om hun militaire aanwezigheid op Groenland uit te breiden.
Maar dat blijft een druppel op de gloeiende plaat. "De Denen kunnen Groenland simpelweg niet verdedigen, daarvoor hebben ze Amerika nodig", zegt Maria Ackrén, analist en politicoloog van de Universiteit van Groenland.
Toch zijn de Denen vastberaden om Groenland binnen het Deense koninkrijk te houden. Op het Groenlandse vliegveld Kangerlussuaq, een voormalige Amerikaanse legerbasis, willen ze nieuwe hangars bouwen voor hun F-35-straaljagers. De nabijgelegen militaire barakken van het Joint Arctic Command worden gemoderniseerd.
We treffen er Deense bouwvakkers tijdens een rookpauze. Ze vertellen dat ze goed verdienen aan deze klus. "Op niets wordt bespaard tijdens dit project, we werken alleen met de beste materialen."
Ze drukken hun sigaretten uit in lege rakethulzen bij de voordeur. "Die raketten werden tijdens de Koude Oorlog gebruikt door Amerikaanse vliegtuigen als ze vanaf het ijs weer moesten opstijgen", vertelt een van hen.
Waarom Groenland zo interessant is voor veel landen, zie je in de onderstaande video:
Denemarken wil ook meer Groenlanders betrekken bij de verdediging van het eiland. De 23-jarige Groenlandse Nanna Broberg uit Kangerlussuaq behoort tot een nieuwe generatie jongeren die als eersten de Arctische militaire opleiding volgden.
"Ik wil graag de opleiding tot sergeant bij de marine volgen", vertelt ze. Daarvoor moet ze ook een half jaar studeren in Denemarken, zoals veel Groenlandse studenten doen. "Maar daarna wil ik meteen weer terug naar Groenland", aldus Broberg.
Dat Groenlanders voor zaken als onderwijs, veiligheid en zorg nog altijd afhankelijk zijn van Denemarken, is voor velen een frustratie. En hoewel Groenland zelfbestuur heeft binnen het Deense koninkrijk, beslissen de Denen nog over belangrijke zaken als defensie en buitenlands beleid.
Een overgrote meerderheid op het eiland hoopt dan ook uiteindelijk helemaal onafhankelijk te worden van Denemarken. Het is een belangrijk thema bij de parlementsverkiezingen, aanstaande dinsdag.
Trumps voorstel om bij de Verenigde Staten te horen krijgt weinig steun. In een recente opiniepeiling zei 85 procent van de ondervraagde Groenlanders tegen aansluiting bij de VS te zijn. Maar meer samenwerking met de Amerikanen voor handel en veiligheid zien veel mensen wel zitten.
Bijvoorbeeld de 30-jarige Patrick Frederiksen, aanvoerder van het nationale voetbalelftal. Omdat Groenland geen volledig zelfstandig land is, mag het geen lid worden van de Europese voetbalbond UEFA.
Zo'n regel heeft Concacaf, de Amerikaanse voetbalbond, niet. En dus is er begin april in Londen een ontmoeting met vertegenwoordigers daarvan. Frederiksen: "Het zou zo groot zijn voor alle Groenlanders om in kwalificatierondes te mogen spelen."