NOS Nieuws - Algemeen

De extra importheffingen op Chinese producten van de Amerikaanse president Donald Trump worden morgen van kracht. Het Witte Huis heeft dat bekendgemaakt. Hiermee komen de importheffingen op goederen uit China in totaal uit op 104 procent.

Als reactie op de eerdere heffingen die Trump China oplegde (in totaal 54 procent), kwam Peking met eigen importheffingen op producten uit de Verenigde Staten die over twee dagen ingaan. Het percentage hiervan (34 procent) is gelijk aan de heffing die Trump op 2 april had afgekondigd. Trump dreigde gisteren met een heffing van nog eens 50 procent als China niet zou inbinden.

'Afpersing'

China reageerde vanochtend dat het land niet zal wijken voor "afpersing" en zich zal blijven verzetten tegen de importheffingen. Vandaag verstreek het Amerikaanse ultimatum aan China. De heffingen gaan om middernacht Amerikaanse tijd in. In Nederland is het dan 06.00 uur.

Trump is ervan overtuigd dat China een deal moet sluiten met de VS, zei een woordvoerder op een persconferentie. "De Chinezen willen een deal maken. Ze weten alleen niet hoe ze dat moeten doen." Als China de eerste stap zet, zal Trump "ongelofelijk genadig" zijn, vervolgde ze. "Maar hij gaat doen wat het beste is voor het Amerikaanse volk."

De lucht lijkt stil te staan onder de brandende zon. Het geschraap van de schep, af en toe een diepe zucht. Hector Flores stopt even met graven om het zweet van zijn voorhoofd te vegen en ploegt dan verder. Verder bewegen alleen stofwolken en cirkelende aasgieren in de lucht in het doodstille landschap.

Hector is in alle vroegte opgestaan om samen met andere ouders van vermiste kinderen te gaan graven op een vuilnisbelt aan de rand van miljoenenstad Guadalajara, in de deelstaat Jalisco in het westen van Mexico. Hij heeft op sociale media een anonieme tip gekregen dat criminelen hier stiekem lichamen dumpen.

Hector zoekt zijn zoon. Bijna vier jaar geleden werd hij midden in de nacht meegenomen door gewapende mannen. Hij verdween, zoals er in Mexico jaarlijks duizenden jonge mannen verdwijnen. Vaak vallen ze ten prooi aan lokale drugskartels, die jongeren dwingen voor hen te vechten. Wie weigert, wordt vermoord. Sommigen geven toe aan de druk van de kartels, onder meer uit angst dat er iets met hun families gebeurt.

Auschwitz in Mexico

Deze meedogenloze werkwijze kwam weer volop in de schijnwerpers te staan toen begin maart een groep zoekende ouders een verlaten boerderij buiten Guadalajara betrad. Al livestreamend toonden de vrouwen en mannen op het verlaten terrein verbrande kleren, botresten en honderden paren schoenen. De naam 'Auschwitz in Mexico' ging rond in de Mexicaanse media.

De boerderij, met daarop in witte letters de naam 'Rancho Izaguirre' geschilderd, is een week later afgesloten door autoriteiten. Het onopvallende, rode gebouw ligt midden in een grauwe akker. Gele linten hangen voor de ingang. Zwaarbewapende agenten bewaken de toegangswegen, forensisch experts zitten onder een witte tent.

Autoriteiten verdenken het Jaliscokartel, een van de machtigste criminele organisaties van Mexico, van betrokkenheid bij de boerderij. Naast mogelijke clandestiene crematoria, waar lichamen met benzine zouden zijn overgoten en verbrand, werden er obstakelbanen aangetroffen, die zouden duiden op een trainingskamp in militaire stijl.

Zwijgen uit vrees voor wraak

Deelstaat Jalisco is al jaren in de greep van het gelijknamige kartel. Met ruim 15.000 geregistreerde vermissingen worden nergens worden meer mensen vermist dan hier. Vrijwel maandelijks vinden zogeheten buscadores massagraven, clandestiene crematoria of vuilniszakken vol menselijke resten, op vuilnisbelten of ver weg in onherbergzame gebieden.

Volgens Darwin Franco, onderzoeksjournalist van plaatselijke nieuwssite ZonaDocs, is er genoeg bewijs dat ook in Guadalajara zelf tientallen huizen zijn waar de georganiseerde misdaad mensen traint, ombrengt of laten 'verdwijnen'. "Ze houden daar mensen vast, ze worden er gemarteld, en in veel van deze huizen worden graven gemaakt die pas veel later werden ontdekt", zegt hij.

Soms liggen deze huizen midden in woonwijken. Volgens Franco is het moeilijk voor te stellen dat omwonenden er niet van op de hoogte zijn. "In Mexico zijn mensen vaak te bang om dit soort zaken aan te geven bij de autoriteiten, uit vrees zelf slachtoffer te worden van kartels."

Hij zegt dat die angst ook voortkomt uit het feit dat autoriteiten, met name op lokaal en deelstaatniveau, vaak nauwe banden onderhouden met de georganiseerde misdaad.

"Neem de boerderij", zegt Franco. "Hoe kon het dat het Jaliscokartel maandenlang tientallen, zo niet honderden jongeren naar dit kamp kon brengen, en dat er vervolgens niemand uitkwam? Hoe kon het dat niemand dat heeft opgemerkt?"

Hoofdpijndossier voor politiek

Het is de vraag die veel Mexicanen bezighoudt. In september 2024 vielen militaire agenten het terrein al binnen. Ze namen drie auto's in beslag, troffen een in plastic gewikkeld lijk aan en sloten de plek af voor nader onderzoek. Dat onderzoek kwam stil te liggen. Waarom, is onduidelijk.

Voor de Mexicaanse president Sheinbaum is Rancho Izaguirre zo in korte tijd een waar hoofdpijndossier geworden. De rol van corrupte lokale autoriteiten, de trage vooruitgang bij forensische onderzoeken, het gebrek aan gerechtigheid, de macht van de georganiseerde misdaad en de ruim 125.000 Mexicanen die nog altijd als vermist staan geregistreerd. Op een boerderij op het platteland van Jalisco kwamen al deze problemen, waar Mexico al jarenlang mee kampt, op gruwelijke wijze samen.

Voor Hector Flores en alle andere ouders die iedere week op de meest onvoorstelbare plekken zoeken naar antwoorden, zorgt de vondst alleen maar voor meer brandstof bij hun zoektocht. Als hij zegt dat hij altijd zal blijven zoeken, stokt zijn stem. "Mijn zoon, ik mis hem." Hij buigt zijn hoofd en bedekt zijn ogen.

Na de verliezen gisteren is de AEX vandaag weer wat opgekrabbeld. De Amsterdamse beursindex sloot 2,8 procent hoger op ruim 823 punten. Gisteren was er nog een verlies van bijna 5 procent als gevolg van zorgen over de handelsoorlog van de Amerikaanse president Trump.

Na de verkoopgolf van gisteren lijken beleggers nu op zoek naar koopjes. Alle aandelen in de AEX-index, het hoofdfonds op het Damrak, sloten in de plus.

Grootste stijger was het aandeel Adyen. Het betaalbedrijf stond na sluiting van de beurs 6 procent in de plus. Ook verzekeraars ASR Nederland (+4,7 procent) en Aegon (+4,4 procent) stegen flink. Het aandeel ASML, dat gisteren eveneens hard onderuit ging, boekte een koerswinst van 4,3 procent. Olie- en gasconcern Shell klom 1,3 procent dankzij een herstel van de olieprijzen.

De MidKap, de Amsterdamse beursindex met wat kleinere bedrijven,steeg vandaag 2,9 procent tot bijna 775 punten, na een verlies van 3,7 procent gisteren.

Onzekerheid blijft

Ook elders in Europa was er sprake van herstel. De beurzen in Frankfurt, Londen en Parijs noteerden aan het slot van de handelsdag plussen tot 2,5 procent.

In de Verenigde Staten was sprake van een licht herstel in de eerste uren van de handelsdag. De Amerikaanse beurzen sluiten om 22.00 uur Nederlandse tijd.

Op Wall Street stond de Dow Jones 2,5 procent in de plus. De andere grote beursindex, de S&P 500, stond 2,2 procent in de plus en de index van technologiebeurs Nasdaq 2,4 procent.

De onzekerheid is nog niet voorbij; beleggers blijven op hun hoede. Vanavond kondigde het Witte Huis aan dat de importtarieven voor China vanaf morgen met een extra 50 procent worden verhoogd, omdat Peking de 'vergeldingsheffingen' op Amerikaanse importgoederen niet intrekt. China heeft gezegd dat het "niet zal zwichten voor chantage".

Een adviseur van Trump zei vandaag dat de Amerikaanse president eerst zal onderhandelen over importheffingen met "bondgenoten en grote handelspartners zoals Japan en Zuid-Korea" voordat er met China wordt gesproken.

Weer gaan sporten na een zwangerschap is voor vrouwen vaak lastig, zelfs als ze dat voor de bevalling wel regelmatig deden. Tijd vrij kunnen en 'mogen' maken en maatschappelijke verwachtingen rond het moederschap spelen hierbij een belangrijke rol, blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut.

In 2024 bleek dat vrouwen in het eerste jaar van het ouderschap bijna twee keer zo vaak stoppen met sporten als mannen. Dat komt door gebrek aan tijd, motivatie of steun, veranderde prioriteiten of fysieke klachten na de bevalling.

Het sportonderzoeksbureau wilde verder onderzoeken hoe gendernormen het sportgedrag van vrouwen beïnvloedden, vooral na de geboorte van hun eerste kind. Daarvoor interviewde het Mulier Instituut 22 moeders met een, twee of drie kinderen, waarvan de oudste tussen de 1 en 5 jaar was.

De moeders, in de leeftijd 29 tot 41 jaar, wilden na de bevalling weer gaan sporten, maar liepen tegen verschillende obstakels aan, zegt Mirjam Struij van het Mulier Instituut, zoals gebrek aan tijd en de heersende maatschappelijke opvattingen over het moederschap.

"Daardoor is de verwachting dat de verantwoordelijkheid voor de opvoeding nog steeds primair bij de moeders ligt", zegt Struij. Dat komt deels omdat ze minder betaald werk doen, maar ook omdat vrouwen minder makkelijk ruimte voor zichzelf opeisen.

Veranderde prioriteiten

Een moeder die meewerkte aan het onderzoek ziet dat vrouwen om haar heen "zichzelf een beetje wegcijferen" voor hun gezin en vindt dat moeders meer ruimte voor zichzelf moeten opeisen. "Daarmee zegt ze dat dat dit niet vanzelfsprekend is", zegt Struij.

16 van de 22 moeders gaven aan dat ze minder sporten dan voordat ze een kind hadden. Vijf moeders bleven evenveel sporten. Eén moeder is juist meer gaan sporten sinds zij een kind heeft, om zo snel mogelijk weer haar oude vorm terug te krijgen.

Geen van geïnterviewde vrouwen had een migratieachtergrond en ze hadden op uitzondering van twee vrouwen een hbo- of universitaire opleiding afgerond. Ze zijn gezond en hadden, op uitzondering van één moeder, geen financiële zorgen.

'Je hebt verplichtingen thuis'

In het Zomerpark in Nieuw-Vennep doet een groep van tien vrouwen mee aan een work-out van Mom in Balance. De training is bedoeld voor vrouwen die net een kind hebben gekregen en combineert kracht, cardio en interval om sterker te worden en de conditie weer op te bouwen.

"Vrouwen die voor de bevalling bij ons sporten, denken vaak: 'Ik kom wel weer terug', maar dat blijkt toch moeilijker dan verwacht", zegt instructeur Ineke Brouwer. "Je moet ook tijd vinden: je wilt thuis zijn bij je kindje, tijd doorbrengen met je partner en daarnaast ook nog sporten."

"Het is inderdaad veel", zegt een moeder. "Je hebt je verplichtingen thuis: de kinderen hun tanden poetsen, naar bed brengen en de kleertjes opruimen." Voor een andere moeder is het een uitdaging om de trainingen te combineren met haar werk. "Ik ben vaak laat thuis, en dan is het snel eten, aankleden en meteen door."

Blijer weg

De meest genoemde manier om tijd vrij te maken voor sport, is door de agenda goed af te stemmen met de partner. Het Mulier Instituut raadt nieuwe moeders verder aan aan om onder begeleiding, bijvoorbeeld in teamverband, weer een sportroutine op te bouwen.

"Zo kun je weer leren sporten zoals je dat voor de bevalling gewend was", zegt Struij. "Als die verwachting niet uitkomt, kan dat frustrerend zijn." Het Mulier Instituut keek in dit onderzoek niet naar de rol van de partner en kan daar dus geen uitspraken over doen.

Voldoende sporten en bewegen tijdens de zwangerschap heeft positieve effecten op zowel de moeder als de baby. Volgens de Nederlandse Beroepsvereniging van Verloskundigen verschilt het per bevalling hoe lang het duurt voordat een moeder weer mag sporten. Het is verstandig om je verloskundige of gynaecoloog om advies te vragen voordat je begint.

Instructeur Brouwer merkt dat sporten een positieve impact heeft op kersverse moeders. "Ook al zijn ze moe, gesloopt en hebben ze slapeloze nachten achter de rug, als ze een uurtje trainen, gaan ze altijd blijer weg dan toen ze kwamen. Het is dus echt waardevol voor hen als ze dat uurtje voor zichzelf nemen."

De visbranche is niet blij met een nieuw advies in de zogenoemde Viswijzer. Die adviseert sinds vandaag om geen makreel meer te kopen. De vangst van makreel is niet meer duurzaam, concludeert de organisatie achter de Viswijzer.

De Viswijzer, van de organisatie Good Fish en gelieerd aan het Wereld Natuur Fonds, is bedoeld om het consumenten "makkelijker te maken om voor duurzame vis te kiezen". In het overzicht krijgt elke vissoort een groen, oranje of rood symbool. Rood betekent dat het wordt afgeraden om de vis te kopen. Sinds vandaag staat de makreel op de 'rode lijst' van de viskieshulp.

Door overbevissing is het niet meer verantwoord om makreel in de Atlantische Oceaan te vangen of om die vissen te kopen, aldus de Viswijzer. Dat komt volgens de organisatie door een gebrek aan internationale afspraken. Sinds 2010 worden er geen vangstafspraken meer gemaakt, waardoor elk land zijn eigen quotum bepaalt. Daardoor komt de totale vangst een stuk hoger uit dan het wetenschappelijk advies.

Noorwegen en Faeröereilanden

De Visfederatie, een brancheorganisatie voor de visverwerkende industrie en visgroothandel, staat niet achter het advies van die viskieshulp. Volgens de organisatie maakt de Viswijzer geen gebruik van de nieuwste wetenschappelijke informatie. Ook stelt de organisatie dat vooral Noorwegen en de Faeröereilanden verantwoordelijk zijn voor overbevissing en vissers en consumenten in de Europese Unie daarvan de dupe zijn.

Ze waarschuwen voor de grote impact van het besluit op de Nederlandse vissector. Zo is het is mogelijk dat makreel nu uit de schappen verdwijnt, meldt vakblad Distrifood. Met supermarkten zijn allerlei afspraken gemaakt over duurzaamheid van vis die ze verkopen. "Als supermarkten principieel zijn, stoppen ze de verkoop", zegt directeur Margreet van Vilsteren van Good Fish tegen het blad.

Makreel draagt al sinds 2019 niet meer het MSC-keurmerk, een wetenschappelijk onderbouwde maatstaf voor duurzaamheid. De vis werd sindsdien nog wel verkocht, omdat makreel in de Viswijzer nog niet op rood stond.

Een meerderheid in de Tweede Kamer heeft opnieuw een motie aangenomen die het kabinet oproept om het voorstel voor een transgenderwet in te trekken en niet meer te behandelen. Dit moet binnen een maand gebeuren. De wet maakt het eenvoudiger om iemands geslachtsregistratie te veranderen.

De motie is een initiatief van SGP, JA21 en FvD. Ook de regeringspartijen NSC, PVV en BBB stemden voor. Vorig jaar werd eenzelfde motie aangenomen door de huidige Tweede Kamer. De stemmingsuitslag is daarom niet verrassend. De oproep was toen gericht aan het 'oude' demissionaire kabinet omdat er nog geen nieuw kabinet was. PVV, VVD, NSC en BBB waren nog bezig met de formatiegesprekken.

De toenmalige demissionaire ministers Weerwind (D66) en Dijkgraaf (D66) lieten de Kamer weten het voorstel voor de transgenderwet niet te willen intrekken. "Een vrije uitwisseling van ideeën, waarbij de stemmen van zowel voor- als tegenstanders worden gehoord, behoort tot de kern van het parlementaire debat over wetgeving in onze democratie", schreven zij in hun brief. "Er wordt nu een stap van het kabinet verlangd die hier tegen ingaat en die stap willen wij niet zetten."

Versoepeling geslachtsregistratie

De ministers stelden dat de wet is bedoeld om "de rechten van een groep mensen die zich in een kwetsbare positie bevindt" te beschermen. Het gaat om een versoepeling van de voorwaarden voor wijziging van de vermelding van het geslacht in de geboorteakte.

Zo is er geen deskundigenverklaring meer nodig, kinderen onder de 16 jaar kunnen hun geslachtsregistratie wijzigen via de rechtbank en personen van 16 jaar en ouder kunnen dit bij de burgerlijke stand doen.

Maar een Kamermeerderheid wil dus nog steeds niet over die plannen debatteren. Het is nu aan het huidige kabinet om op het hernieuwde verzoek van de Kamer te reageren.

Er komt in Bussum in Noord-Holland toch geen noodopvang voor asielzoekers. Het is het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en de eigenaar van het terrein niet gelukt om tot een huurovereenkomst te komen. Het plan om aan de Franse Kampweg 300 mensen op te vangen tot 1 juli 2027 is daarmee definitief van de baan.

Het is niet gelukt om tot een overeenkomst te komen vanwege een conflict over de verkoop van een naastgelegen stuk grond, schrijft regionale omroep NH. Kort voor de plannen rond de opvang bekend werden, is het stuk grond voor 5,65 miljoen euro verkocht aan een vastgoedbedrijf. De opvang zou kunnen leiden tot waardevermindering van de grond, schrijft NH.

De grondeigenaar zegt echter tegen de omroep dat het afketsen van de huurovereenkomst niets te maken heeft met de verkoop van de grond. Hij spreekt van een "toevallige samenloop van omstandigheden" waardoor de verhuur niet doorging.

Het COA wil verder niet reageren. "Dat is iets tussen ons en de ondernemer", zegt een woordvoerder tegen de omroep. Wel zegt de woordvoerder dat zowel het COA als de grondeigenaar "het betreurt" dat de overeenkomst niet doorgaat.

Protesten

Het plan voor de opvang op het terrein van een voormalige horecagroothandel aan de rand van Bussum leidde tot veel protesten. Zo werden spandoeken opgehangen tegenover het terrein waar de opvang zou komen. Ook blokkeerden tientallen tegenstanders in februari met spandoeken tijdelijk een weg.

Vorige week nog kwamen zo'n zestig inwoners van Bussum naar het gemeentehuis om hun ongenoegen te uiten over de plannen voor een noodopvang. Volgens het COA en de grondeigenaar hebben de protesten niets te maken met het feit dat de opvang er toch niet komt.

De gemeente Gooise Meren, waarvan Bussum deel uit maakt, moet volgens de spreidingswet 389 mensen opvangen. Nu vangt de gemeente met de bestaande opvanglocatie in Naarden zo'n 110 mensen op. Het is nog onduidelijk waar in de gemeente de overige 279 asielzoekers gehuisvest kunnen worden, schrijft de omroep.

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) moet ook in de toekomst een dwangsom van 50.000 euro per dag aan de gemeente Westerwolde betalen als het aanmeldcentrum in Ter Apel overvol is. Dat heeft het gerechtshof in Leeuwarden in hoger beroep bepaald.

De rechter had het COA afgelopen najaar een dwangsom van 50.000 euro per dag opgelegd bij overschrijding van de maximale bezetting van 2000 asielzoekers in Ter Apel. Het COA was het daar niet mee eens en ging in beroep.

Tijdens het hoger beroep betoogde het COA alles te doen om drukte in Ter Apel te voorkomen. Het opvangorgaan stelt dat het nakomen van de afspraak wordt bemoeilijkt door omstandigheden als een hoge asielinstroom en sluiting van (nood)opvanglocaties.

Langdurig overschreden

Het hof stelt, net als de rechtbank eerder, dat het COA meer asielzoekers op andere locaties kan opvangen. In het vonnis wijst het gerechtshof erop dat het COA er eerder langdurig niet in is geslaagd zich aan de afspraken te houden. Ook kan het COA niet garanderen dat het maximumaantal nooit meer wordt overgeschreden, aldus het hof.

De afgelopen maanden is het gelukt om het aantal asielzoekers onder de 2000 te houden, maar een paar keer was het kantje boord. Zo verbleven er begin februari - op twee mensen na - bijna 2000 mensen in het aanmeldcentrum.

Het hof waarschuwt in de uitspraak voor eventuele gevolgen van de grote drukte in het aanmeldcentrum. "Overschrijding van het aantal asielzoekers leidt tot spanningen, allereerst in de locatie zelf, maar ook in de omgeving."

"Verder is er bij overschrijding van het maximum minder ruimte om aandacht te geven aan een speciale categorie asielzoekers, de zogenaamde 'veiligelanders'", aldus het hof. "Die groep zorgt zowel in als buiten de locatie voor (veel) meer overlast dan de gemiddelde mensen in de opvanglocatie", citeert RTV Noord uit het vonnis.

Eerder won de gemeente Westerwolde ook al twee keer een kort geding over het maximumaantal van 2000 asielzoekers. De laatste keer, eind oktober vorig jaar, verhoogde de rechter in Groningen de dwangsom naar 50.000 euro per dag, met een maximum van 5 miljoen euro. Dat maximumbedrag blijft staan.

De Tweede Kamer steunt zoals verwacht een algemeen vuurwerkverbod. Maar een meerderheid wil dat het verbod pas na de komende jaarwisseling ingaat. Dat bleek bij de stemmingen over de initiatiefwet van GroenLinks-PvdA en Partij voor de Dieren.

Een meerderheid steunde een motie van JA21 en BBB, die vinden dat de vuurwerkbranche te grote schade zou oplopen als het verbod bij de komende jaarwisseling ingaat.

De meeste verkopers hebben al een grote voorraad aangeschaft voor eind december, en die kunnen ze nauwelijks doorverkopen aan andere landen, zeggen de partijen. Dat is kapitaalvernietiging en een grote inkomstenderving voor de ondernemers.

'Catastrofe dreigt'

Andere partijen vrezen dat de komende jaarwisseling door het uitstel volledig uit de hand zal gaan lopen. Omdat het de laatste keer is zullen veel liefhebbers juist extra vuurwerk kopen en afsteken, is hun redenering.

"Als we nog een jaar wachten, dreigt met de komende jaarwisseling een catastrofe. Dat moet niemand willen", zegt Kamerlid Kostic van de Partij voor de Dieren.

De motie is een verzoek aan het kabinet. Staatssecretaris Jansen (Infrastructuur en Waterstaat) zei vorige week in het debat dat ook hij het niet haalbaar acht dat het verbod nog dit jaar ingaat. Hij denkt nog zeker anderhalf jaar nodig te hebben voor 'lagere wetgeving' om het verbod te regelen.

Zo moet het plan van de ChristenUnie om dorps- en buurtverenigingen toch de mogelijkheid te geven om gezamenlijk vuurwerk af te steken verder worden uitgewerkt.

Hulpverleners

Sinds de regeringspartijen VVD en NSC van standpunt zijn veranderd, is er een meerderheid voor het vuurwerkverbod. Aanleiding zijn de elk jaar toenemende ongeregeldheden, waarbij ook hulpverleners bekogeld worden met vuurwerk.

Nu de Tweede Kamer het wetsvoorstel heeft aangenomen, moet ook de Eerste Kamer zich er nog over uitspreken. Het is nu al duidelijk dat daar een meerderheid is voor het algeheel vuurwerkverbod.

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken gaat de Israëlische ambassadeur om opheldering vragen over de recente gebeurtenissen in Gaza. Dat schrijft hij aan de Tweede Kamer. Aanleiding is de dood van vijftien Palestijnse hulpverleners, die vorige maand door het Israëlische leger zijn gedood.

Veldkamp (NSC) heeft morgen een gesprek met de Israëlische ambassadeur en zegt de Tweede Kamer hierover te informeren in een debat komende donderdag. Het is de eerste keer dat het Nederlandse kabinet de Israëlische ambassadeur ontbiedt in verband met het conflict in Gaza dat oplaaide na de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023.

Bij de Israëlische aanval in Gaza werden op 23 maart vijftien hulpverleners gedood. De groep reed in een konvooi dat bestond uit een wagen van de Verenigde Naties, een brandweerwagen van de Palestijnse burgerbescherming en ambulances van de hulporganisatie Palestijnse Rode Halve Maan.

De afgelopen dagen werd steeds meer bekend over de Israëlische aanval op de hulpverleners. Israël zei aanvankelijk dat het de aanval had geopend omdat het konvooi zonder lichten reed en een verdachte indruk maakte. Maar later werd uit videobeelden duidelijk dat de voertuigen door verlichting, zwaailichten en bedrukking duidelijk zichtbaar en herkenbaar waren.

'Langzaam veranderen'

Het kabinet veroordeelde de Israëlische aanval op de hulpverleners vorige week. Minister Klever (PVV) van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp noemde die "afschuwelijk en onacceptabel".

Gisteren riepen vijf hulp- en mensenrechtenorganisaties het kabinet op om duidelijker stelling te nemen tegen het escalerende geweld in Gaza. Diplomatieke druk is volgens hen niet genoeg om Israël tot een andere koers te bewegen.

Binnen de oppositie in Den Haag klinkt dat geluid al langer, en ook NSC-leider Omtzigt zegt vandaag dat het kabinet misschien wel meer zou kunnen doen. "Ik snap de houding tot nu toe, maar ik denk dat die langzaam zou moeten veranderen", zegt hij.

Volgens hem heeft Israël het volste recht om zichzelf te verdedigen tegen Hamas. "Maar er zijn grenzen aan wat je nog als zelfverdediging kan zien. Dus het is goed dat de minister van Buitenlandse Zaken de ambassadeur daarop gaat aanspreken."

'Overdreven'

VVD-leider Yesilgöz wijst in eerste instantie ook op het verdedigingsrecht van Israël, maar zegt dat er ook "zaken" plaatsvinden waar ze "buikpijn" van krijgt. Ze vindt het terecht dat bondgenoot Israël is ontboden door Veldkamp. "Ook richting bondgenoten kan je zeggen: hoe kan dit nou?"

PVV-leider Wilders noemt het ontbieden van de ambassadeur desgevraagd "overdreven".

In de Mesdagkliniek in Groningen is zondagavond iemand ernstig gewond geraakt bij een steekincident. Een woordvoerder van de kliniek zegt dat zowel de verdachte als het slachtoffer een patiënt is van de tbs-kliniek.

Om die reden kan de kliniek verder niets naar buiten brengen over de steekpartij en de achtergrond van de betrokkenen. Dat valt onder het beroepsgeheim. Ook is niet duidelijk hoe het met het slachtoffer gaat. Op basis van meerdere goed ingevoerde bronnen schrijft De Telegraaf dat de verdachte Malek F. is.

F., een Syrische vluchteling, kreeg tbs opgelegd nadat hij in 2018 drie mensen had neergestoken op het Johanna Westerdijkplein in Den Haag. De drie slachtoffers raakten zwaargewond. Volgens omstanders had F. "Allahoe akbar" geroepen en op sociale media geschreven dat "alle ongelovigen moeten lijden".

In 2021 oordeelde het gerechtshof dat er geen sprake was van een terroristisch motief. Zijn opdracht om mensen neer te steken kreeg hij van de duivel, verklaarde F. tijdens het hoger beroep. "Een kraai gaf me het signaal dat ik mensen moest steken", zei de man toen in de rechtszaal. Malek F. was volgens het hof volledig ontoerekeningsvatbaar. Daarom kreeg hij tbs, maar geen celstraf.

Tweede incident

Mesdag heeft aangifte gedaan en "passende maatregelen" getroffen. De kliniek wil niet ingaan op wat die maatregelen precies inhouden, maar tegen RTV Noord zegt een woordvoerder dat in dit soort gevallen iemand kort wordt afgezonderd en dat per geval wordt bekeken wat er verder gaat gebeuren.

Het is het tweede incident in de Mesdagkliniek in een paar dagen tijd. Vrijdag keerde een patiënt niet op tijd terug van onbegeleid verlof. Enkele dagen later werd hij aangehouden in Arnhem.

Zeker twee Nederlandse universiteiten stappen naar de rechter over de bezuinigingen op hoger onderwijs en wetenschap. Dat maakt de koepelorganisatie Universiteiten van Nederland (UNL) bekend.

Vandaag heeft de Eerste Kamer de begroting van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen goedgekeurd. Daarmee gaat de voorgenomen half miljard euro aan bezuinigingen door.

"Met deze begroting wordt eenzijdig het bestuursakkoord hoger onderwijs en wetenschap verbroken", staat in een verklaring van UNL.

In dat akkoord uit 2022 werd onder meer vastgelegd dat de rijksoverheid jaarlijks 300 miljoen euro ter beschikking zou stellen voor starters- en stimuleringsbeurzen voor wetenschappelijk onderzoek. Dat bedrag wordt nu veel lager, en daarmee worden de afspraken niet nagekomen, zegt UNL.

'Principekwestie'

In elk geval de Tilburg University en Radboud Universiteit in Nijmegen gaan naar de rechter om hun individuele budget aan te vechten. Tegen Nieuwsuur zegt Caspar van den Berg, voorzitter van UNL, dat de stap naar de rechter een "principekwestie" is. "We willen een onafhankelijke uitspraak van de rechter over de juridische waarde van een bestuursakkoord."

Volgens Van den Berg wordt de Tilburgse universiteit hard geraakt omdat die instelling al veel investeringen heeft gedaan. Ook de Radboud wil graag weten hoe de rechter over de bezuinigingen denkt. Het is volgens de voorzitter niet nodig dat alle veertien Nederlandse universiteiten naar de rechter stappen "om dit punt te maken", maar hij sluit niet uit dat andere universiteiten zich nog aansluiten.

Protest

Er wordt al maanden geprotesteerd tegen de aangekondigde bezuinigingen. In november was een grote demonstratie op het Malieveld. Onderwijsinstellingen vrezen dat door de bezuinigingen veel wetenschappelijk onderzoek zal moeten stoppen en opleidingen zullen verdwijnen.

Het kabinet bezuinigt in totaal ruim 1 miljard euro op hoger onderwijs.

Het Oekraïense leger heeft twee Chinezen gevangengenomen in de regio Donetsk in het oosten van Oekraïne. Dat schrijft de Oekraïense president Zelensky op Telegram. Hij zegt zich te baseren op de documenten die de mannen bij zich droegen.

Zelensky deelt ook een video waarop een man herkenbaar in beeld is die met geboeide handen onder meer gevechtshandelingen uitbeeldt. De man spreekt daarbij enkele woorden Mandarijn.

Volgens de Geneefse Conventies is het verboden om krijgsgevangenen herkenbaar in beeld te brengen. De NOS heeft de man daarom onherkenbaar gemaakt:

Volgens Zelensky beschikt Oekraïne over informatie waaruit blijkt dat er aanzienlijk meer Chinezen vechten aan Russische zijde. Dat wordt momenteel verder onderzocht, aldus de Oekraïense president. Hij heeft zijn minister van Buitenlandse Zaken opgedragen om contact op te nemen met Peking.

Die minister, Andri Sybiha, schrijft op X dat hij de Chinese zaakgelastigde in Oekraïne heeft ontboden. "Dat Chinese burgers vechten als onderdeel van het Russische invasieleger in Oekraïne zet vraagtekens bij China's uitgesproken standpunt voor vrede." Ook ondermijnt het volgens Sybiha de geloofwaardigheid van China als verantwoordelijk permanent lid van de VN-Veiligheidsraad.

'Rusland wil geen einde aan oorlog'

Zelensky roept bondgenoten zoals de VS en Europa "en iedereen in de wereld die vrede wil" op om te reageren op de Chinese aanwezigheid op Oekraïens grondgebied. "Hier moet absoluut op gereageerd worden."

Dat Rusland China direct of indirect heeft betrokken bij de oorlog is volgens Zelensky "een duidelijk signaal" dat Poetin de oorlog niet wil beëindigen.

China en Rusland hebben nog niet gereageerd op de uitspraken van Zelensky.

Noord-Koreanen aan het front

In het najaar van 2024 kwamen er steeds meer aanwijzingen dat er Noord-Koreaanse militairen aan Russische zijde meevochten aan het front. In totaal zou het om ruim 11.000 Noord-Koreaanse militairen gaan.

In januari dit jaar meldden Oekraïense officieren dat de Noord-Koreanen zich hadden teruggetrokken na zware verliezen. De verwachting was dat Noord-Korea later opnieuw troepen zou sturen.

Eind februari meldde de Zuid-Koreaanse inlichtingendienst dat Noord-Korea opnieuw troepen had gestationeerd in de Russische grensregio Koersk.

In de Dominicaanse Republiek zijn zeker 44 mensen omgekomen en meer dan 160 mensen gewond geraakt nadat het dak instortte van een nachtclub in hoofdstad Santo Domingo.

Volgens de nationale politie van het land zijn er 93 ambulances van verschillende ziekenhuizen naar club Jet Set gestuurd en zijn er zoek- en reddingsacties gaande.

Reddingswerkers zijn in de ravage op zoek naar overlevenden:

"We gaan ervan uit dat velen van hen nog in leven zijn, en daarom zullen de autoriteiten niet opgeven totdat er geen enkel persoon meer onder het puin ligt", zegt de directeur van het centrum van noodoperaties in een update op Instagram.

Onder de gewonden bevindt zich merenguezanger Rubby Pérez, die aan het optreden was toen het dak instortte. Hoe hij er aan toe is, is niet duidelijk. De saxofonist in zijn band is in ieder geval wel omgekomen, zo vertelt zijn manager, die tegen lokale media vertelde dat hij aanvankelijk dacht aan een aardbeving. "Ik kon nog net een hoek in duiken."

'Vreselijke tragedie'

Ook de gouverneur Nelsy Cruz van de noordwestelijke provincie Montecristi is bij de ramp omgekomen.

De burgemeester van Santo Domingo spreekt op X van een vreselijke tragedie. "Mijn diepste medeleven gaat uit naar de families die nog steeds wachten op nieuws over hun geliefden," schreef ze op X.

Het is niet duidelijk waardoor het dak van de club instortte.

Een hondenfokker uit Eersel is veroordeeld tot vijftien maanden cel, waarvan tien voorwaardelijk, voor het verwaarlozen van honderden dieren. Zijn ex-vriendin is veroordeeld tot een voorwaardelijke celstraf van tien maanden en een taakstraf van 200 uur.

De rechtbank acht bewezen dat de twee voor langere tijd de juiste zorg hebben onthouden aan een groot aantal honden.

De zaak kwam in 2022 aan het licht toen dierenactiegroep House of Animals beelden publiceerde waaruit bleek dat er op de fokkerij van de 69-jarige Jan P. honderden honden leefden onder erbarmelijke omstandigheden.

Ze zaten in te kleine, vervuilde hokken. Ook kregen ze geen schoon drinkwater. Veel dieren waren vaak ziek en gestrest.

Boetes maakten geen indruk

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voerde sindsdien meerdere controles uit. Uiteindelijk nam de NVWA alle honden af van de fokkers.

In 2023 moest de fokker op last van de rechter zijn bedrijf sluiten omdat de hondenfokkerij in strijd was met het lokale bestemmingsplan. P. trok zich daar niets van aan en de gemeente legde verschillende boetes op.

In maart 2024 troffen inspecteurs van de NVWA opnieuw honderden dieren aan bij de fokkerij. Het waren onder meer ezels, pony's en konijnen. Dat was de druppel: de fokkerij werd op last van de NVWA gesloten.

'Langdurig tekortgeschoten'

Bij de behandeling van de zaak drie weken geleden sprak P. alle aantijgingen tegen. Hij zei dat zijn bedrijf "pico bello in orde" was, maar dat controleurs van de NVWA "iets anders opschreven".

Zijn ex-vriendin Stephanie D. erkende veel problemen toen wel, maar zei dat die deels werden veroorzaakt door het groeiende aantal honden als gevolg van de stokkende verkoop na alle media-aandacht.

De rechtbank zegt in het vonnis onder meer dat de honden voor hun dagelijkse behoeftes en gezondheid volledig afhankelijk waren van de verdachten. "Het is pijnlijk te constateren dat de dieren zo te lijden hebben gehad."

Beperkte rol

De rechtbank rekent het de man aan dat hij nauwelijks iets deed om de leefomstandigheden te verbeteren. "Het is betreurenswaardig en onbegrijpelijk dat de man ondanks alle schrijnende bevindingen nog steeds niet onderkent dat het niet op orde was."

Bij het bepalen van de straf woog de rechtbank mee dat het bedrijf van de man inmiddels is gesloten en dat hij al publiekelijk werd veroordeeld. Berichtgeving over zijn zaak heeft volgens de rechtbank "schadelijk gewerkt". De straf voor P. valt iets lager uit dan de eis van het OM (twintig maanden cel, waarvan tien maanden voorwaardelijk).

Tegen Stephanie D. (50) eiste justitie vijftien maanden cel, waarvan tien maanden voorwaardelijk. Zij kreeg uiteindelijk een voorwaardelijke celstraf en een taakstraf . Volgens de rechtbank werd de bedrijfsvoering vooral door P. bepaald en had de vrouw hierin een beperkte rol, schrijft Omroep Brabant. Ook woog de rechtbank mee dat de vrouw inzag dat de zorg voor de honden niet op orde was.

Tien jaar lang geen dieren houden

Naast de straffen mogen de verdachten de komende jaren geen dieren houden. Verdachte Stephanie D. kreeg een verbod van drie jaar, P. tien jaar.

De rechter spreekt in het laatste geval van een bijzondere maatregel, maar vindt het noodzakelijk dat de man langere tijd geen dieren mag houden. In die periode moet de verdachte ook meewerken aan controles op dit verbod. Daarnaast moet het bedrijf van de fokker een boete van 40.000 euro betalen.

Nadat de beurskoersen wereldwijd in het donkerrood schoten, heeft ook de olieprijs het laagste punt in vier jaar bereikt. Een week geleden kostte een vat ruwe Brent-olie nog 75 dollar. Vandaag schommelt de prijs rond de 64 dollar. Voor de laatste keer dat de olie op dat prijsniveau stond, moeten we vier jaar terug in de tijd.

De prijs van olie hangt nauw samen met hoe de economie ervoor staat en het vertrouwen in de economische groei. Op basis daarvan maken economen hun inschattingen van de vraag naar olie. Loopt de economie goed, dan stijgt die vraag, wat de prijs opdrijft.

Na meerdere dagen van dieprode cijfers op de beurzen na de aangekondigde importheffingen van Trump, is het dus niet zo vreemd dat ook de olieprijs snel is gedaald. Schattingen over de vraag naar olie zijn allemaal naar beneden bijgesteld. Economen vrezen voor de gevolgen van een wereldwijde handelsoorlog en houden rekening met een eventuele recessie.

10 cent per 10 dollar

Een duikeling van de olieprijs betekent dat de benzineprijs meedaalt. "Je ziet het vandaag al aan de pomp", zegt energiespecialist Jilles van den Beukel van het Haagse Centrum voor Strategische Studies. "Heel ruwweg kun je zeggen dat een daling van de olieprijs van 10 dollar betekent dat benzine 10 cent goedkoper wordt."

Het kartel van olieproducerende landen, OPEC, kondigde vorige week nog aan de olieproductie per 1 mei juist op te voeren. Volgens Van den Beukel waren ze dat al een hele tijd van plan, maar werd het steeds uitgesteld. Nu komt dat slecht uit, want dat zou de prijzen nog verder omlaag kunnen brengen. Het zou kunnen dat dit besluit nog wordt teruggedraaid.

Politieke beslissingen

"Eigenlijk komt dit niemand goed uit", zegt Van den Beukel over de dalende olieprijs. "Olieproducerende landen zijn niet blij, de Amerikaanse industrie ook niet, en Rusland, dat de helft van zijn staatsinkomen uit olie haalt, zeker ook niet." Autobezitters lijken de enigen die op de korte termijn wat profiteren.

Hoe lang de prijzen blijven dalen, en met hoeveel, weet niemand. "We zijn in deze geopolitieke wereld heel afhankelijk geworden van politieke beslissingen", zegt Van den Beukel. "Misschien dat Trump iets terugdraait als hij een mooie 'prijs' binnenhaalt. Maar niemand kan nu voorspellen hoe dit verder gaat."

De grootste Amerikaanse techbedrijven - ook wel Big Tech genoemd - hebben een flinke dreun gekregen door de Amerikaanse importheffingen die president Trump heeft ingevoerd. Na een krappe week van onrust op de financiële markten hebben de zeven grootste Amerikaanse techbedrijven samen 1816 miljard dollar (1660 miljard euro) aan beurswaarde verloren.

De klap was het grootst voor Apple. Het bedrijf werd de afgelopen dagen 640 miljard dollar minder waard. Een "complete ramp", een "handelsoorlog-nachtmerrie" en een "aandelenbloedbad", zo klonken de analyses in Amerikaanse media. Apple wordt hard geraakt omdat het vooral geld verdient met de verkoop van apparaten, veel meer dan bijvoorbeeld Facebook en Google dat doen. Die apparaten worden vooral in China gemaakt.

In deze grafiek zie je de aandelenkoers van de zeven grootste techbedrijven:

China is al lang niet meer het enige land waar Apple zijn iPhones laat maken. Tijdens de eerste presidentstermijn van Trump (2017-2021) besloot het bedrijf zijn productie deels te verplaatsen naar andere landen. De importheffingen voor China speelden toen een rol. Maar de coronacrisis gaf het besluit een extra zetje, omdat veel fabrieken in China dichtgingen.

Hoewel China nog steeds belangrijk is voor Apple - de meeste iPhones worden daar gemaakt - vindt een deel van de iPhone-productie tegenwoordig plaats in India. Ook in Vietnam worden Apple-producten gemaakt, zoals tablets en draadloze oordopjes. Nu de VS voor al die landen importheffingen rekent, wordt het duurder om deze apparaten op de Amerikaanse markt te brengen.

'Verhuizing toen logisch'

Destijds was verplaatsen voor Apple een heel logische stap, zegt Steven Brakman, hoogleraar internationale economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Het is een mooi voorbeeld van hoe bedrijven reageren. Wat kun je doen bij mogelijke importheffingen? Je productie spreiden."

Maar de verplaatsing leidt er nu dus toe dat Apple op meerdere plekken klappen krijgt. Trump richt zich niet alleen op China: de hele wereld krijgt te maken met heffingen. "Ze dachten toen de goede beslissing te nemen. Nu worden ze alsnog 'gepakt' en lopen ze tegen hoge tarieven aan."

De heffingen zijn wel het grootst voor producten uit China (54 procent). Maar ook andere landen waar Apple zijn producten laat maken, zijn zwaar getroffen. Zo komt Vietnam er met 46 procent niet veel beter vanaf en krijgt India te maken met heffingen van 26 procent.

In deze video leggen we uit wat Trump met de importheffingen wil bereiken:

Omdat voor India lagere importtarieven gelden, wil Apple daar al meer iPhones laten maken in plaats van in China, schrijft The Wall Street Journal. Volgens de krant gaat het om een noodoplossing voor de korte termijn. "Verhuizen doe je niet zomaar", zegt Brakman. "Het kost veel geld: je hebt niet zomaar een fabriek draaien. Het is niet voor niets dat Apple in China zit: de kwaliteit is goed en de kosten zijn laag."

Tijdens Trumps eerste presidentschap was Apple al speelbal van de handelsoorlog tussen de VS en China. Apple-topman Tim Cook wist uiteindelijk te voorkomen dat het bedrijf extra moest betalen om iPhones die in China worden gemaakt naar de VS te halen. Apple probeerde ook dit keer onder de importheffingen uit te komen, maar tot nu toe zonder resultaat. Analisten verwachten dat Apple-producten in de VS duurder worden door de importheffingen.

Het is onzeker of we dan in Europa ook meer gaan betalen voor Apple-apparaten. "Misschien hebben wij geluk, omdat de producten direct vanuit Azië naar de Europese Unie gaan", zegt Brakman. Aan de andere kant kan Apple er ook voor kiezen om de pijn te verdelen over alle landen waar het bedrijf iPhones verkoopt.

Berekent Apple de prijs niet door aan consumenten, dan zal het bedrijf de extra kosten uit eigen zak moeten betalen of onderhandelen met de fabrikanten in het buitenland, zodat zij een deel voor hun rekening nemen. In alle gevallen staat de winst van Apple door de heffingen onder druk.

'Onzekerheid groot'

En Trumps doel van dit alles, namelijk dat bedrijven hun productie verplaatsen naar Amerika? Zelfs als Apple daarvoor kiest, duurt het waarschijnlijk jaren voordat een verhuizing afgerond is. Tegen die tijd is Trump allang geen president meer.

"In geen enkel universum verplaatst Apple zijn iPhone-productie naar de VS", zegt de Amerikaanse journalist Mark Gurman, die Apple goed volgt, dan ook. "Ik denk dat Apple gaat afwachten voordat het grote investeringen doet", zegt Brakman. "De onzekerheid is nu zó groot. Misschien schaft Trump alles over een week weer af."

Schadeverzekeraars vragen soms een hogere premie van loyale klanten dan van mensen die veel korter verzekerd zijn. Dat gebeurt ook als zij hetzelfde risicoprofiel hebben. Dat concludeert de Autoriteit Financiële Markten (AFM), die de uitkomsten zorgelijk noemt.

De AFM wijst erop dat deze praktijk mogelijk in strijd is met de eerlijke en zorgvuldige behandeling van klanten. "Vooral potentieel kwetsbare consumenten die niet of nauwelijks overstappen kunnen worden benadeeld." Het gaat dan om mensen met minder digitale vaardigheden, onder wie ouderen en mensen met lagere inkomens.

De toezichthouder heeft gekeken naar hoeveel klanten bij 31 verschillende verzekeraars moeten betalen voor hun auto-, inboedel- en aansprakelijkheidspolissen. De ene groep was tussen een en twee jaar klant, de andere minimaal negen jaar. Er werden bij elkaar bijna 48 miljoen polissen bekeken.

10 procent duurder

Bij bijna de helft van de verzekeraars was de winstmarge voor bepaalde verzekeringen hoger dan bij relatief nieuwe klanten. Vaak was het verschil meer dan 10 procent. Met name bij autoverzekeringen zijn trouwe klanten vaak duurder uit.

De tarieven van mensen die nog geen jaar verzekerd waren, zitten niet in het onderzoek. Zij krijgen weleens een welkomstkorting, en dat mag wel.

De AFM is al in gesprek met verzekeraars en pleit ervoor dat premies niet omhooggaan na een eventuele welkomstkorting. Als dat wel gebeurt, moet de verzekeraar dat kunnen uitleggen. De toezichthouder kan verzekeraars een waarschuwing geven en ook boetes.

De Fraudehelpdesk waarschuwt voor oplichting met het nieuwe Britse reisdocument ETA. Sinds vorige week moeten mensen dat document aanvragen om het Verenigd Koninkrijk binnen te komen. Op de officiële Britse overheidswebsite kost zo'n ETA 10 pond, omgerekend zo'n 12 euro, maar mensen worden voor honderden euro's opgelicht.

Zo verscheen onlangs in Belgische media het verhaal van Eva Mertens en haar man, die in augustus een reis maken naar het Verenigd Koninkrijk. "Toen ik dat las, heb ik meteen op 'ETA Verenigd Koninkrijk' gegoogeld", zegt ze tegen de krant Het Belang van Limburg. "Ik heb op een van de eerste links geklikt en vervolgens de hele procedure doorlopen, zodat we zeker in orde waren met onze papieren."

Daarop kreeg ze een mail van Skylinetravelexpress.com dat er ruim 437 euro van haar rekening was afgeschreven voor twee reisdocumenten. "Duur leergeld", noemt Mertens haar fout. Ze liet ook haar betaalpas voor de zekerheid blokkeren.

Ook in Nederland regelmatig meldingen

Ook in Nederland zijn vergelijkbare gevallen met deze specifieke ETA-fraude bekend, zegt de Fraudehelpdesk. Een woordvoerder kan geen precieze cijfers noemen, maar zegt wel dat er de afgelopen weken regelmatig meldingen zijn binnengekomen. Eind vorige maand waren het er dusdanig veel dat er een apart dossier is aangemaakt voor dit type fraude.

Het probleem is niet alleen dat mensen worden opgelicht, maar dat ze ook hun persoonlijke gegevens zoals hun identiteitsbewijs moeten delen met de malafide tussenpartijen. "Bij sommige melders komt er vervolgens inderdaad een visum binnen en is dat visum ook geldig. Bij andere melders is nog onduidelijk wat er na betaling gebeurt", zegt de Fraudehelpdesk.

Wie via Google een ETA probeert te regelen, komt eerst een waslijst aan tussenaanbieders tegen. Volgens de politie is dat geen nieuwe ontwikkeling, maar wel een zorgelijke. Hetzelfde overkomt mensen als ze bijvoorbeeld een tenaamstellingscode willen aanvragen: ze krijgen dan vaak eerst andere, duurdere sites te zien voordat ze de officiële website van de RDW kunnen vinden.

De Fraudehelpdesk raadt mensen aan de overheidswebsite NederlandWereldwijd te raadplegen, waar reizigers het land kunnen opzoeken waar ze naartoe willen. Daar is dan ook alle belangrijke reisinformatie over dat land te vinden. In het geval van het Verenigd Koninkrijk is daar ook de juiste link te vinden om een ETA aan te vragen.

Uitsluitsel binnen drie dagen

Het reisdocument is sinds 2 april verplicht voor iedereen die voor minder dan zes maanden naar het Verenigd Koninkrijk reist. De ETA kost nu nog 10 pond, maar vanaf morgen 16 pond, omgerekend een kleine 19 euro.

De aanvraag zou binnen drie dagen goedgekeurd moeten worden, al kan het ook veel sneller gaan. Zonder het document kunnen reizigers worden geweigerd op een vlucht, trein of boot naar het VK. Ook baby's en kinderen hebben een reisvergunning nodig.

De Britse grenspolitie wil door de aanvragen beter zicht krijgen op wie het Verenigd Koninkrijk in wil reizen en voorkomen dat personen "die een bedreiging vormen" binnenkomen.

De omroepen AVROTROS en PowNed willen samen opgaan in een nog nieuw te vormen zogenoemd omroephuis. De besturen van beide omroepen zijn akkoord met het samengaan.

AVROTROS en PowNed zijn de eerste omroepen die uitspreken dat ze samen in één omroephuis willen zitten, nadat minister Bruins (Media) afgelopen vrijdag via een brief aan de Kamer zijn plannen voor de toekomst van publieke omroep had gedeeld.

In die plannen moeten de elf ledenomroepen die er nu zijn vanaf 2029 organisatorisch nauw gaan samenwerken in vier of hooguit vijf omroephuizen, die vast onderdeel van het bestel worden.

'Over schaduw heen stappen'

AVROTROS-directeur Taco Zimmerman zegt dat zijn omroep "laat zien vooruit te willen", door uit te spreken dat hij wil samengaan met PowNed.

PowNed-directeur Dominique Weesie zegt dat AVROTROS en PowNed op dit moment al veel met elkaar samenwerken en dat dit in een "zeer goede harmonie" verloopt.

Weesie: "Laten wij de eersten zijn die over onze schaduw heen durven te stappen in het belang van een publieke omroep die efficiënt en slagvaardig is, maar met behoud van de identiteit van beide omroepmerken".

Het is nog niet bekend welke andere omroepen bereid zijn om samen in een omroephuis te zitten. Wel zei Omroep Max-directeur Jan Slagter gisteren in tv-programma Van Roosmalen & Groenteman dat hij een fusie met bijvoorbeeld omroep WNL ziet zitten. Onder meer omdat beide omroepen net als AVROTROS en PowNed achter de schermen al veel met elkaar samenwerken.

NTR

In de plannen van Bruins wordt omroep NTR, die geen leden heeft, niet in één van de omroephuizen opgenomen. De minister gaat nog uitwerken hoe het aanbod van deze omroep "gewaarborgd blijft". De brief van de minister heeft tot veel onrust geleid onder NTR-medewerkers.

NTR-directeur Lucas Goes benadrukte ook dat hij zich "niet zomaar" ging neerleggen bij het omroepplan van Bruins.