NOS Nieuws - Algemeen

Op de N366 bij Alteveer, in Groningen, is een ernstig ongeluk gebeurd met zeker drie auto's. Een 25-jarige man uit Winschoten overleed ter plekke, meldt de politie.

Het ongeluk gebeurde vanochtend rond 07.00 uur in een flauwe bocht. Wat er precies is gebeurd, is nog onduidelijk. "Gladheid speelde mogelijk een rol, maar er wordt nog onderzoek gedaan", laat een woordvoerder van de politie weten.

Meerdere hulpdiensten kwamen ter plaatse en er landde een traumahelikopter, maar hulp mocht voor de 25-jarige man niet meer baten.

Weg afgesloten

In totaal liepen drie auto's ernstige schade op. Het is onbekend hoe het met de andere betrokkenen gaat. De N-weg is voorlopig afgesloten.

Bij verschillende brandweerkazernes in Brabant is de afgelopen tijd ingebroken. De laatste inbraak was in Zundert. Daarvoor waren kazernes in Bladel en Heeze het doelwit en ook in Hilvarenbeek zou een poging tot inbraak zijn gedaan, meldt Omroep Brabant.

De brandweer in Zundert liet op Instagram weten dat er is ingebroken in de nacht van zondag op maandag. Daarbij is hydraulisch redgereedschap gestolen. Dat wordt gebruikt om mensen die bekneld zitten, bijvoorbeeld na een verkeersongeval, uit hun voertuig te bevrijden. De brandweer spreekt van een "laffe daad".

Dezelfde methode

Vijf dagen daarvoor werd ingebroken bij de brandweerkazerne in Bladel. Rond vier uur 's nachts werd met een steen het raam van een roldeur ingegooid. Daarbij werden redgereedschap en accu's van een brandweerwagen meegenomen.

Op 6 december werd er ingebroken in Heeze. Ook daar werd bij de kazerne aan de Oude Stationsstraat een ruit van de deur vernield.

De Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant zegt geschrokken te zijn. "Het is onacceptabel dat materiaal wordt gestolen dat nodig is om mensen en dieren in nood te helpen", laat de regio weten. Er is aangifte gedaan en samen met de politie wordt onderzoek gedaan en worden extra maatregelen genomen.

Maatregelen aangescherpt

Ook de Veiligheidsregio Zuidoost-Brabant, waar Heeze en Bladel onder vallen, maakt zich zorgen. Volgens de regio heeft een inbraak directe gevolgen voor de inzetbaarheid van een brandweerpost. Om herhaling te voorkomen zijn interne maatregelen aangescherpt, zoals een snellere en betere reactie wanneer een alarm afgaat.

Het Oekraïense leger heeft zich moeten terugtrekken uit Siversk, een stadje in de regio Donetsk. Het ligt zo'n 30 kilometer ten oosten van Slovjansk en na een maanden durende strijd is er bijna niets meer van over.

Voor de oorlog telde Siversk ongeveer 10.000 inwoners. De terugtrekking van de Oekraïense troepen brengt de Russen iets dichter bij Slovjansk en Kramatorsk, de belangrijkste doelen van het Russische offensief in de regio Donetsk.

"De indringers konden dankzij een groot numeriek voordeel, de inzet van kleine aanvalsgroepen en moeilijke weersomstandigheden vooruitgang boeken", zegt de Oekraïense legerleiding. Om levens en materieel te sparen zou besloten zijn om de eigen militairen terug te trekken.

'Grote Russische verliezen'

De Russen zouden wel grote verliezen hebben geleden. Het Oekraïense leger blijft de Russen in Siversk bestoken en de aanvoerlijnen naar de stad vanuit de lucht onder vuur nemen.

Zo'n 135 kilometer ten zuidwesten van Siversk ligt de stad Pokrovsk die deze maand ook al grotendeels in Russische handen viel. De strijd is ook daar nog niet voorbij, zegt de Oekraïense legerleiding. Vooral ten noorden van het centrum gaan de gevechten door.

Ook bij de plaats Myrnohrad, even ten oosten van Pokrovsk, wordt nog altijd gevochten.

Rusland probeerde in februari 2022 met een groot offensief de Oekraïense regering ten val te brengen. Na aanvankelijke successen werden de Russen ver teruggeslagen. Op dit moment hebben ze zo'n 20 procent van Oekraïne in handen. Daaronder vallen vrijwel de hele regio Loehansk en het overgrote deel van de regio Donetsk.

Correspondent Christiaan Paauwe maakte begin deze maand deze reportage in Kramatorsk:

De zorg in het ziekenhuis in Weert wordt stapsgewijs hervat. De stroomvoorziening werd gisteren preventief afgesloten vanwege waterschade, door lekkages vlak bij technische installaties, maar alle geplande spreekuren, operaties en andere afspraken gaan vandaag weer door. De spoedzorg werd gisteravond al hervat.

Gisteren leek het erop dat de stroom deels was uitgevallen door de waterschade. Nu blijkt dat het Sint Jans Gasthuis er zelf voor koos om de stroom gedeeltelijk uit te schakelen. Daardoor moesten operaties worden uitgesteld en werd ook de Spoedeisende Hulp gesloten. Ook ambulances moesten doorrijden naar andere ziekenhuizen in de regio.

De noodstroom kon niet worden ingeschakeld, omdat die zich in dezelfde ruimte bevond als de reguliere stroomvoorziening en de lekkage. Buiten het ziekenhuis werd daarom een aggregaat geplaatst.

Patiënten verplaatst

Uit voorzorg werden drie IC-patiënten overgebracht naar andere ziekenhuizen. "We kunnen ons voorstellen dat deze situatie voor patiënten en naasten emotioneel impact heeft, des te meer omdat het vlak voor de kerstdagen speelt", zei SJG-bestuurder Marc Rouppe van der Voort. Hij bedankte de ziekenhuizen en het personeel voor hun inzet.

Voor andere patiënten die al in het ziekenhuis lagen, ging de zorg gewoon door.

Het Sint Jans Gasthuis neemt contact op met patiënten van wie de afspraak niet kon doorgaan, om een nieuwe afspraak in te plannen.

Elisabeth en Marco trekken deze week het land in om mensen te spreken die in 2025 iets bijzonders maakten of meemaakten. Vandaag: het jaar van traumachirurg in Gaza en 'woman of the year' Geertje Govaert.

Govaert werkte dit jaar drie periodes van ongeveer zes weken lang in Gaza voor het internationale Rode Kruis en werd vanwege dat werk door Harpers Bazaar uitgeroepen tot 'woman of the year'. Ze vindt dat soort persoonlijke aandacht ongemakkelijk en vertelt in deze podcast liever over haar werk. Als traumachirurg werkte ze ook al in andere oorlogsgebieden, maar zo erg als in Gaza heeft ze het niet eerder gezien, zegt ze. Hoe verwerkt ze al die beelden en gebeurtenissen?

Vanaf het komend jaar wordt Govaert militair chirurg bij Defensie en zal ze dus niet terugkeren naar Gaza. Ze strijkt voorlopig neer in Rotterdam, waar ze een oude kerk heeft gekocht om in te wonen. Tijdens de rondleiding komen we vast te zitten in de kerktoren. Hoe loopt dit kerstverhaal af? En welk cijfer geeft ze aan dit intensieve jaar? Daar hoeft ze niet lang over na te denken.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie, montage, redactie: Elisabeth Steinz en Marco Geijtenbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Goedemorgen! Het is de laatste dag van Serious Request, paus Leo houdt zijn eerste nachtmis en in Maleisië staan gesprekken gepland tussen Thailand en Cambodja over een nieuw staakt-het-vuren.

Eerst het weer: flink wat zon en slechts af en toe wat bewolking. De maximumtemperatuur is 1 tot 4 graden, maar door de matige tot krachtige wind uit oost tot noordoost ligt de gevoelstemperatuur ruim onder nul.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Kerken willen hun inkomen uit donaties een zetje geven met behulp van niet-christenen. De Actie Kerkbalans, een inzamelingsactie in januari, wil zich gaan richten op de nieuwe doelgroep. "Niet-christenen en andere mensen die minder betrokken zijn bij de kerk zijn vaak best bereid om geld te geven voor de kerk in hun wijk of dorp", zegt Anna Kruse van de organisatie.

Donaties die kerken ontvangen, blijven door het jaar heen stabiel, maar zijn niet genoeg om de inflatie bij te benen. Met de inzamelingsactie kunnen geloofsgemeenschappen extra kosten dekken.

Naast niet-christenen richt de actie zich ook op nieuwe en trouwe donateurs, ouderen en jongeren. "Voor sommige gemeenschappen is deze actie de levensader van de kerk", zegt Joost Schelling van VKB Kerkrentmeesters.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

In Purmerend is gisteravond een kat gered die gedurende een autorit van 70 kilometer vastzat onder de motorkap. De baasjes waren hun huisdier kwijt en besloten de locatietracker om het halsbandje van de kat te checken. Ze zagen het dier over de A2 bewegen.

Fijne dag!

Al sinds 2004 is het een vast gegeven in de dagen voor Kerst: 3FM Serious Request, beter bekend als het Glazen Huis. De benefietactie die een paar jaar geleden nog ten dode leek opgeschreven, is gereanimeerd tot een succesvol evenement.

De actie stevent bij de ontknoping vanavond af op een recordopbrengst. Volgens de laatste tussenstand is er al meer dan 12 miljoen euro opgehaald. De dag ervoor was dat nog ruim 10 miljoen euro.

Het geheim? Serious Request is met zijn tijd meegegaan. Waar het vroeger vooral kijken was naar dj's die een groot radio-evenement tot een succes maakten, heeft het nu veel meer weg van een festival en komen influencers in actie.

Op de Markt in Den Bosch, waar het Glazen Huis deze week staat, zijn dagelijks optredens van artiesten als Guus Meeuwis, Pommelien Thijs, Kensington en K3. Dat trekt een constante stroom bezoekers, die ook doneren aan het goede doel van dit jaar: kinderen met een spierziekte.

Veel publiek

De nieuwe opzet brak bij het publiek door bij de editie van vorig jaar in Zwolle. Die gemeente keek tevreden terug op het evenement. Uit onderzoek bleek dat tijdens de actieweek 740.000 unieke bezoekers de binnenstad bezochten, ruim 300.000 meer dan in dezelfde periode een jaar eerder.

De aanloop was op sommige momenten zo groot dat het Rodetorenplein in Zwolle, waar de studio stond, enkele keren werd afgesloten voor bezoekers. De eindshow met een optreden van Chef'Special werd zelfs geannuleerd vanwege de verwachte hoeveelheid publiek.

Terug bij het oude

Het concept van Serious Request is sinds 2021 weer terug bij hoe het in 2004 begon: deejays laten zich zes dagen opsluiten in een glazen radiostudio, ergens in Nederland. Daar eten ze niet, maar draaien verzoekplaatjes en zamelen zo geld in voor het goede doel.

In het begin was jarenlang een stijgende lijn te zien in de opbrengst, tot in 2014 de populariteit van radiozender NPO 3FM begon te dalen. Het record van aanvankelijk 12,25 miljoen euro in 2014, dat later opliep tot bijna 14 miljoen, zakte terug tot ruim 5 miljoen in 2017. Daarna ging het format op de schop en probeerde het radiostation nieuwe acties uit.

Dat werd niet het succes dat het Glazen Huis ooit was en daarom keerde de glazen studio vier jaar geleden terug. Hoewel de luistercijfers van 3FM nog altijd ver achterblijven bij de aantallen uit de beste jaren van de actie, worden er toch weer miljoenen euro's ingezameld, onder meer via sociale media.

In 2020 stopte Serious Request de samenwerking met het Rode Kruis. De acties daarvoor waren vooral gericht op noodhulp in het buitenland. Sindsdien werd vier van de vijf keer gekozen voor goede doelen dichter bij huis: coronaslachtoffers (2020), het vergeten kind (2022), ALS-patiënten (2023), kinderen met metabole ziekten (2024) en dit jaar kinderen met een spierziekte.

Regionale inzamelingen

Het lijkt erop dat het evenement nu vooral regionaal veel teweegbrengt. Cijfers zijn er nog niet, maar een blik op de actiepagina van 3FM laat zien dat de succesvolste inzamelingen dit jaar voor een groot deel uit de regio Den Bosch komen.

Ook de inzet van Louis van Gaal, die al jaren betrokken is bij Spieren voor Spieren, en de donatie van een half miljoen euro door een golfbaan van een Brabantse miljardair gaven het evenement vanaf dag één de nodige media-aandacht.

Daarnaast heeft de gaststad geprobeerd om in de weken voorafgaand aan het evenement de hele gemeente te mobiliseren en te verbinden door mensen samen te laten dansen.

'Supergoede sfeer'

Dat onderstreept Menno de Boer, zendermanager van NPO 3FM. Hij verklaart het succes van dit jaar door een sneeuwbaleffect. "Mensen kwamen vroeg in actie. Daarnaast kolkte en bruiste Den Bosch al vanaf het eerste moment dat bekend werd dat Serious Request hierheen kwam. Ik denk dat dat heeft geholpen."

De gemeente Den Bosch spreekt van een "supergoede sfeer" en noemt het evenement een warm plein vol muziek, verhalen en verbondenheid.

Als andere succesfactoren noemt De Boer het aansprekende goede doel van dit jaar en het samen genieten van muziek. "We zijn wel toe aan wat warmte in Nederland", legt hij uit.

Serious Request komt vanavond tot een ontknoping. Deejays Barend van Deelen, Sophie Hijlkema en Mart Meijer mogen dan het Glazen Huis verlaten en horen hoeveel geld ze hebben ingezameld.

De Amerikaanse president Trump mag de Nationale Garde niet tegen de zin van de burgemeester naar Chicago sturen. Dat heeft het Hooggerechtshof geoordeeld, nadat een lagere rechter er maanden geleden al een stokje voor had gestoken. Volgens een meerderheid van het hof heeft het Witte Huis nog niet goed aannemelijk gemaakt dat de inzet van de Garde echt nodig is.

Volgens Trump is de afdeling reservisten van het Amerikaanse leger nodig om de "wetteloosheid" in de stad te bestrijden, omdat de lokale Democratische bestuurders daar niet in slagen. Burgemeester Johnson en gouverneur Pritzker zeggen dat dat onzin is, omdat er geen wetteloosheid heerst en de misdaad al jaren sterk afneemt in de stad. Zij hebben daarbij de cijfers aan hun zijde.

Veel ruimte

Het gebeurde het afgelopen jaar zelden dat het Hooggerechtshof Trump terugfloot. Zes van de negen rechters zijn conservatief en door een Republikeinse president benoemd. Zij zijn geneigd om Trump veel ruimte te geven in het uitvoeren van zijn plannen tegen migranten en tegen progressief beleid van zijn voorgangers. Zo gaven ze Trump eerder de ruimte om transgender mensen te weren uit het leger, tegen het advies van militair deskundigen en burgerrechtenorganisaties in.

Drie conservatieve rechters stemden dan ook tegen het besluit om de president in toom te houden: Alito, Thomas en Gorsuch. Daarentegen stemden andere conservatieve rechters zoals Kavanaugh en Coney Barrett, die beiden werden benoemd door Trump, tegen het plan. Zij maken in hun vonnis wel duidelijk dat ze misschien in een later stadium toch Trump zijn zin zullen geven, als die beter aannemelijk kan maken dat de inzet van de Garde nodig is.

Trump stuurde de Nationale Garde ook al naar progressieve en overwegend Democratische steden als Washington DC, Portland en New Orleans, waar veel protest is tegen het harde immigratiebeleid van Trump. Die inzet had geen noemenswaardig effect op de misdaadcijfers in de steden.

Bij een explosie en een daaropvolgende brand zijn in de Amerikaanse staat Pennsylvania minstens twee inwoners van een verpleeghuis om het leven gekomen. Een deel van het gebouw is ingestort en er zitten mogelijk nog steeds mensen vast in het pand.

Dat heeft gouverneur Shapiro van de staat op een persconferentie bekendgemaakt. Volgens de brandweer worden er nog vijf mensen vermist.

De explosie in het stadje Bristol, vlak bij Philadelphia, ontstond op het moment dat medewerkers van een energiebedrijf onderzoek deden naar een gaslek. Zij waren gebeld vanwege een sterke gaslucht bij het verpleeghuis Bristol Health & Rehab Center.

Brandweerlieden probeerden de brand te blussen:

Hoe de explosie ontstond, is niet bekend en evenmin wie de twee slachtoffers zijn die zijn gevonden. Ook vijf uur na de explosie waren brandweerlieden nog tussen de resten van het gebouw aan het zoeken naar slachtoffers of mensen die levend vastzitten. Daarbij worden ook speurhonden en sonar-apparatuur ingezet.

Shapiro riep de inwoners van Pennsylvania op om "te bidden voor hen die nog vermist worden en hen die gewond zijn geraakt en voor de families die nu Kerst gaan vieren met een lege stoel aan tafel."

Slechte beoordeling

Hoeveel mensen er in het pand waren toen de explosie plaatsvond, is onbekend. Er is plek voor 174 mensen. Het Bristol Health & Rehab Center kreeg in oktober een slechte beoordeling door inspecteurs van de staat, die constateerden dat er in de trappenhuizen emmers verf en een bedframe waren opgeslagen.

Ook stelden zij vast dat de brandblussers niet in goede staat verkeerden, dat tanks met zuurstof niet correct waren opgeslagen en dat er niet de vereiste barrières waren aangebracht om de verspreiding van vuur en rook tussen de verdiepingen tegen te gaan.

Volgens een recent rapport van Medicare, het zorgverzekeringsprogramma van de landelijke overheid, ligt het niveau in het verpleeghuis "ver onder het gemiddelde".

Bij een eenzijdig ongeluk met een motor in Hoek van Holland is dinsdagavond de bijrijder omgekomen. Het slachtoffer is nog gereanimeerd, meldt regionale omroep Rijnmond, maar dat mocht niet meer baten.

De bestuurder van de motor is aangehouden, meldt de politie. Waarvan deze persoon verdacht wordt, is niet bekend.

Het ongeluk gebeurde rond 19.50 uur aan de Hoeksebaan, een lange en rechte provinciale weg vlakbij de haven van Hoek van Holland. Hoe het ongeval kon gebeuren, is nog niet bekend. Na het ongeluk rukten de hulpdiensten massaal uit, ook een traumahelikopter werd opgeroepen.

De kerk verwarmen, loonstijgingen en onderhoudskosten die alsmaar oplopen. Het zijn groeiende zorgen van Nederlandse kerken. De opbrengsten uit donaties blijven stabiel, maar dat is niet genoeg om de inflatie bij te benen. Bijdragen van jongeren en niet-christenen kunnen daar verandering in brengen, denkt de organisatie Actie Kerkbalans.

Ieder jaar houden vrijwilligers van Nederlandse kerken in januari een grote inzamelingsactie. Daarmee kunnen geloofsgemeenschappen een deel van hun kosten dekken. "Voor sommige gemeenschappen is deze actie de levensader van de kerk", zegt Joost Schelling van VKB Kerkrentmeesters. Hij is nauw betrokken bij de donatiecampagne.

Om geld op te halen richt Actie Kerkbalans zich op verschillende groepen, zoals nieuwe en trouwe donateurs, ouderen en jongeren. Dit jaar kijkt de organisatie met extra aandacht naar niet-christenen; voor hen moet het makkelijker worden om te doneren aan de kerk.

Geven voor wijk of dorp

Op een vernieuwde webpagina van de organisatie staat uitleg voor niet-christenen en andere mensen die minder betrokken zijn bij de kerk. "Die zijn vaak best bereid om geld te geven voor de kerk in hun wijk of dorp", zegt Anna Kruse van Actie Kerkbalans. "Ze weten alleen niet altijd waar ze dat kunnen doen. Mensen zien de kerk bovendien niet alleen als een geloofsgebouw. Het is ook een plek met geschiedenis en waar mensen elkaar kunnen ontmoeten."

"Pas als een kerk dreigt te sluiten, komt dat echt bij mensen binnen", zegt Tabitha van Krimpen. Ze is bedrijfskundige en theoloog en werkt aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Mensen staan er niet bij stil hoeveel het kost om een kerk draaiende te houden."

Scheiding kerk en staat

In Nederland wordt van geloofsgemeenschappen verwacht dat ze zonder steun van de overheid hun geldzaken rondkrijgen. Dat heeft te maken met de scheiding van kerk en staat. Het idee is dat de overheid zich niet bemoeit met gebedshuizen zoals de kerk en andersom ook niet.

Gemeenschappen zijn daarom grotendeels aangewezen op giften, maar ze komen ook op andere manieren aan inkomsten. Bijvoorbeeld door het verhuren van hun ruimtes voor een trouwerij of begrafenis. Ook verdienen ze soms geld door te beleggen. Mensen kunnen tijdens kerkdiensten ook geld doen in een collectezak of wat inleggen om een kaarsje op te steken.

Toch komen kerken soms in aanmerking voor overheidssteun, bijvoorbeeld omdat het gebouw een Rijksmonument is dat opgeknapt moet worden. Ook bij verduurzaming kunnen ze gebruik maken van subsidie. Dat levert geloofsgemeenschappen jaarlijks enkele tientallen miljoenen op, blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Protestantse kerken haalden met Actie Kerkbalans afgelopen jaren steeds ongeveer 172 miljoen euro per jaar op. "De inflatie van de laatste jaren wordt nu niet ingelopen", zegt Schelling. "Eigenlijk had die 172 miljoen in 2021 nu 204 miljoen moeten zijn."

Katholieke kerken halen met de actie een stuk minder op: jaarlijks zo'n 37 miljoen euro. Daarnaast doen ook de Evangelische Broedergemeente en de Oud-Katholieke Kerk van Nederland mee. Die laatste haalde afgelopen vier jaar steeds een half miljoen euro op.

Actie Kerkbalans is toe aan een opfrisbeurt, zegt theoloog Tabitha van Krimpen. "Er zijn nieuwe manieren nodig om ook jonge generaties te betrekken bij de toekomst van de kerk. Jongeren zijn gewend om maandelijks te betalen voor Netflix en Spotify en waarom dan ook niet voor de kerk?"

Kerk-abonnement

Niet elke kerk doet mee aan de landelijke inzamelingsactie. Zo heeft de protestantse Veenkerk in Amersfoort een eigen strategie, vertelt predikant Rolinka Klein Kranenburg.

De overstap was spannend, zegt ze. "We werken nu met een doorlopend abonnement, dus we hoeven niet meer elk jaar opnieuw geld op te halen." Bij Actie Kerkbalans moet dat wel, omdat mensen vaak een eenmalige donatie doen. De predikant van de Veenkerk benadrukt dat mensen zonder abonnement nog steeds welkom zijn.

Een ander voordeel voor de Veenkerk is dat de prijs van een abonnement kan meestijgen met de inflatie, zegt Klein Kranenburg. Volgens de predikant gaat de bijdrage jaarlijks omhoog met 3 tot 5 procent. "Als mensen dat niet willen, moeten ze dat aangeven. Als we niks horen, gebeurt dat automatisch."

In het Verenigd Koninkrijk zijn twee mannen schuldig bevonden aan het beramen van een terroristische aanslag op de Joodse gemeenschap in de buurt van Manchester. De rechtbank in de stad Preston acht bewezen dat het tweetal met automatische vuurwapens zoveel mogelijk Joodse mensen willen doden. Volgens de politie had het "de dodelijkste terroristische aanslag in de geschiedenis van het Verenigd Koninkrijk kunnen zijn".

De twee mannen, Walid Saadaoui (38) en de 52-jarige Amar Hussein zouden geïnspireerd zijn door IS. Ook een derde man is veroordeeld, de 36-jarige broer van Saadaoui. Hij was niet actief betrokken bij de voorbereidingen, maar werd veroordeeld voor het niet openbaar maken van informatie over een mogelijke terroristische aanslag. Begin februari horen ze van de rechter hun straf.

De veroordelingen hebben volgens de politie niet te maken met de dodelijke aanslag op een synagoge in Manchester, begin oktober.

Geïnspireerd door IS

Volgens de aanklagers hadden de mannen de opvattingen van de Islamitische Staat omarmd en waren ze bereid om zichzelf voor dit gedachtegoed op te offeren. Op het moment van de arrestatie probeerde de hoofdverdachte Walid Saadaoui wapens en bijna 200 kogels te kopen. Ook was hij van plan om meer wapens en minstens 900 kogels naar het VK te laten smokkelen. Amar Hussein en de jongere broer, Bilel Saadaoui, werden kort na hem gearresteerd.

De wapens die Walid Saadaoui wilde kopen zijn vergelijkbaar met die in 2015 werden gebruikt bij de aanslag op de concertzaal Bataclan in Parijs. In de gecoördineerde serie aanslagen schoten terroristen toen in een paar uur tijd meer dan 130 mensen dood en bliezen zichzelf op.

Ook zou Saadaoui het brein achter de die aanslagen, Abdelhamid Abaaoud, bewonderen. Hij gebruikte een foto van hem als profielfoto op een van zijn accounts op sociale media. Door die accounts, waar Saadaoui islamitisch extremistische ideeën verspreidde, viel hij op bij de autoriteiten.

Undercoveroperatie

Twee jaar geleden kwam Saadaoui online in contact met een man waarmee hij dacht extremistische ideeën te delen. De man noemde zichzelf Farouk en ze wisselden regelmatig berichten uit. Vertrouweling Farouk bleek in werkelijkheid een undercoveragent te zijn. Al snel werd duidelijk dat de hoofdverdachte een grootschalige aanslag wilde plegen, en dat "hij het zag als zijn rol en plicht om zoveel mogelijk Joden te doden", zegt de politie.

Saadaoui betrok Hussein bij het plan en stelde hem voor aan undercoveragent Farouk. Ze geloofden dat Farouk wapens kon leveren uit het buitenland. Volgens de politie werkten de twee in de daaropvolgende maanden de plannen uit, voerden verkenningen uit en bezochten ze onder meer de haven van Dover, via waar de wapens zouden worden vervoerd.

Ook bleek uit de berichten van Saadaoui dat een "minder-geavanceerde aanslag niet goed genoeg was". Zo schreef hij dat zijn doel niet zou worden bereikt "door het gebruik van een mes of voertuig als wapen". Daarnaast zouden het duo van plan zijn alle politieagenten of handhavers die hen in de weg stonden te doden. Saadaoui had tienduizenden ponden in contant geld voor zijn familie achtergelaten in zijn huis en zijn testament gedeeld met zijn jongere broer, schrijft de Britse krant The Guardian.

De politie spreekt vol lof over de undercoveragent "die zichzelf in aanzienlijk gevaar bracht telkens wanneer hij twee potentiële terroristen ontmoette. Hij had op elk moment zelf een doelwit kunnen worden, maar riskeerde zijn eigen veiligheid in het belang van de bescherming van het publiek".

Het hoofd van de Britse veiligheidsdienst MI5, Ken McCallum, zei onlangs in een toespraak dat het aantal terrorismeonderzoeken recordaantallen aanneemt. In de afgelopen vijf jaar zijn negentien aanslagplannen in een vergevorderd stadium voorkomen in het Verenigd Koninkrijk, schrijft de veiligheidsdienst.

De veroordeling komt een ruime week na de dodelijke aanslag in Sydney, waar vijftien mensen werden gedood. De politie benadrukt hoe de "zaak komt op een moment van grote bezorgdheid en angst binnen de Joodse gemeenschap". Ook de Britse minister van Buitenlandse Zaken Cooper uitte vorige week haar zorgen: "Er zijn signalen dat de terroristische dreiging weer toeneemt en escaleert", waarschuwde zij.

De brandweer heeft vanavond een kat onder een motorkap gered na een reis van 70 kilometer. De baasjes waren hun diertje kwijt en besloten de locatietracker om het halsbandje van de kat te checken. Tot hun grote schrik zagen ze het dier over de A2 bewegen.

Het dier verplaatste zich snel richting Amsterdam om uiteindelijk in Purmerend tot stilstand te komen. Ze zetten met hun eigen auto de achtervolging in om het dier terug te krijgen, meldt een persfotograaf van RVP Media.

Uiteindelijk belandden de bezorgde baasjes op een parkeerplaats op de Broekerhof in Purmerend. Daar moest de brandweer gebeld worden, want de meelifter bleek vast te zitten onder de motorkap.

Ruit ingeslagen

De hulpdiensten moesten de ruit van de auto inslaan om de harige verstekeling te bevrijden. Daarna kon de motorkap worden geopend. Op beelden is te zien dat de brandweer verschillende onderdelen uit de motor moest losmaken voordat ze de bange kat uit de auto konden vissen.

Het diertje werd direct nagekeken door de dierenambulance en overgebracht naar de dierenarts. De kat leek het na de reddingsactie naar omstandigheden goed te maken, vertelt de fotograaf.

De brandweer trok alles uit de kast om de kat te bevrijden:

Drie medewerkers van een jeugdzorginstelling in Alphen aan den Rijn hebben zich volgens het Openbaar Ministerie schuldig gemaakt aan seksueel misbruik van minderjarigen. De meisjes waren 12 tot 16 jaar en opgenomen in de jeugdinstelling.

De verdachten zijn een 24-jarige man uit Leidschendam, een 20-jarige man uit Rotterdam en een 28-jarige man uit Maassluis. Zij zitten vast in voorarrest.

De drie werkten als uitzendkracht, schrijft Omroep West. Op de vestiging in Alphen aan den Rijn verblijven jongeren met complexe problematiek, bijvoorbeeld vanwege seksuele uitbuiting of omdat ze slachtoffer dreigen te worden van mensenhandel.

In augustus, september en november maakten jongeren die er verblijven melding van grensoverschrijdend gedrag door de drie medewerkers. De instelling iHub deed daarna zelf aangifte.

Zitting

De verdachte uit Leidschendam wordt ervan beschuldigd dat hij een 14-jarig meisje heeft verkracht in de iHub-locatie in Alphen. Hij was haar begeleider, zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie. "Zij was aan zijn zorg toevertrouwd."

De 24-jarige man moest vandaag verschijnen bij de rechtbank. Volgens de officier van justitie heeft de verdachte "heel vergaande" seksuele handelingen uitgevoerd bij het meisje. Dat zou zijn gebeurd tussen juli en september. De verdachte zegt dat hij geen misbruik heeft gepleegd. Hij vroeg om vrijlating uit zijn voorarrest, maar dat werd afgewezen.

De andere twee verdachten zouden ieder ook een minderjarige bewoner van iHub hebben misbruikt. De verdachten horen in februari of ze langer in voorarrest moeten blijven.

Vrouwelijke begeleiders

"We zijn erg geraakt door de meldingen van de jongeren", laat een woordvoerder van de instelling weten. Er zijn inmiddels maatregelen genomen. Zo worden bij nachtdiensten alleen nog vrouwelijke begeleiders ingezet. De jeugdzorginstelling heeft behalve in Alphen aan den Rijn ook locaties in onder meer Amsterdam, Den Haag en Castricum.

Jongeren uit de vestiging in Alphen en hun ouders krijgen nazorg. "Alles is erop gericht om rust, veiligheid en vertrouwen te herstellen", aldus de woordvoerder.

Aanwijzing

De Alphense vestiging van iHub trok al vaker de aandacht van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Vorig jaar zagen inspecteurs bij een onaangekondigd bezoek grote tekortkomingen in de kwaliteit en veiligheid van de hulpverlening.

Afgelopen september kreeg de instelling een aanwijzing van de IGJ. De hulp voldeed nog niet aan de normen voor verantwoorde jeugdhulp, oordeelden de inspecteurs. iHub had drie maanden om de zorg te verbeteren.

Totdat de inspectie vaststelt dat de instelling voldoet aan de eisen, mag een van de groepen binnen de instelling geen nieuwe jongeren aannemen. Als iHub niet op tijd aan de aanwijzing voldoet, kan de inspectie verdere maatregelen nemen.

Opnieuw verschenen er mannen gekleed als bouwvakkers voor de ramen van de eerste verdieping van het Louvre, maar ditmaal waren het geen juwelendieven. Met een hoogwerker plaatsen echte werkmannen nu metalen tralies voor het balkonraam waar inbrekers ruim twee maanden geleden voor tientallen miljoenen euro's aan juwelen hadden buitgemaakt.

"Het Louvre kent ons goed", zei de baas van het beveiligingsbedrijf tegen persbureau AP. "We zijn hier al een paar keer geweest." De installatie van de metalen staven leek enigszins op de spectaculaire roof uit het museum in Parijs.

Bouwlift

In de ochtend van 19 oktober beklommen vier mensen, verkleed als arbeiders, met een bouwlift het balkon. Ze forceerden het raam, namen de kroonjuwelen mee, gingen via de lift naar beneden en reden ervandoor. De buit is nog altijd spoorloos, vier verdachten zijn aangeklaagd wegens de uitvoer van de roof.

Het museum voert een reeks maatregelen uit om nieuwe inbraken te voorkomen. Naast de tralies worden er komend jaar honderd extra beveiligingscamera's geplaatst. Er is ook een mobiel politieteam aanwezig op de rotonde voor de iconische glazen piramide voor het museumgebouw.

Het Louvre is het bestbezochte museum ter wereld. Jaarlijks zijn er zo'n 8 miljoen bezoekers. De juwelenroof op klaarlichte dag leidde daarom tot grote verbazing. Zowel de directie van het museum als de politie in Parijs is door het stof gegaan vanwege de grote gaten in de beveiliging van het Louvre.

Een privévliegtuig met daarin onder anderen de Libische legerleider Muhammad Ali Ahmad al-Haddad is neergestort in de buurt van Ankara, meldt de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Ali Yerlikaya op X.

Abdul Hamid Dbeibe, de premier van Libië, laat in een verklaring weten dat hij rouwt om de dood van de inzittenden. Die zijn "in een tragisch en pijnlijk ongeluk omgekomen na een officieel bezoek aan Ankara", schrijft hij.

Naast de Libische generaal waren nog vier anderen aan boord, onder wie andere legerfunctionarissen en een fotograaf van het leger. "Het is een groot verlies voor het land, het leger en alle mensen", zegt Dbeibe.

Het vliegtuig is neergestort bij het dorp Kesikkavak in de buurt van de hoofdstad Ankara. De Turkse hulpdiensten zijn onderweg naar de plek van de crash.

Noodlanding

Libië is verdeeld tussen twee rivaliserende regeringen, een in het westen en een in het oosten. De functionarissen in het vliegtuig werkten voor de Regering van Nationale Eenheid, die is erkend door de VN.

Het luchtvaartuig vertrok om 20.10 uur vanaf de Turkse hoofdstad Ankara en was onderweg naar de Libische hoofdstad Tripoli. De minister meldde kort daarna dat de luchtverkeersleiding in Turkije het contact had verloren met het toestel. Dat was ongeveer een halfuur na het opstijgen.

De privéjet had toestemming gevraagd om een noodlanding te maken in de regio Haymana, waar Ankara ligt. Kort daarna werd in Turkse media gemeld dat er op datzelfde moment lichtflitsen te zien waren in de buurt van waar de luchtverkeersleiding het contact had verloren.

De oorzaak van de crash is nog niet bekend. De Turkse autoriteiten zijn daar een onderzoek naar gestart.

Luchtverkeer ontregeld

Het gaat om een vliegtuig van het type Falcon 50, een middelgroot privévliegtuig. Op luchtverkeerssite Flightradar was te zien dat vluchten het vliegveld van Ankara korte tijd ontweken. Inmiddels lijkt het luchtverkeer weer volledig in bedrijf.

Eerder deze week kondigde het Turkse ministerie van Defensie aan dat de legerchef in Ankara was voor een ontmoeting met zijn Turkse evenknie en andere hoge functionarissen van het Turkse leger en de minister van Defensie.

De Britse komiek Russell Brand is opnieuw aangeklaagd voor verkrachting en aanranding. Dat meldt de Britse politie. Het Openbaar Ministerie gaat Brand vervolgen voor verkrachting en seksuele aanranding bij twee vrouwen.

Het gaat om twee zaken die plaatsvonden in 2009, meldt het OM. Die komen boven op eerdere aanklachten tegen de 50-jarige Brand. In 2023 stapten vier vrouwen anoniem naar de media, waarna de Britse politie een onderzoek opende naar de beschuldigingen uit de periode 1999 tot 2005.

Volgens de Britse politie was er genoeg bewijs en besloot in april dit jaar Brand te vervolgen voor verkrachting en aanranding. De zes vrouwen, inclusief de twee vrouwen van de nieuwe zaken, ontvangen ondersteuning van speciaal opgeleide agenten.

In de VS loopt daarnaast nog een zaak over een beschuldiging van seksueel wangedrag.

Eerder ontkend

De komiek heeft nog niet gereageerd op de nieuwe aanklachten. Eerder zei Brand in een video op Instagram in zijn jongere jaren een sukkel en seksverslaafde te zijn geweest, "maar wat ik nooit ben geweest is een verkrachter".

De Brit moet op 20 januari voor de rechtbank in Londen verschijnen voor de twee nieuwe aanklachten. De rechtszaak over de eerdere vijf aanklachten gaat op 16 juni van start.

Nog altijd verblijven tientallen Nederlandse IS-gangers in Syrië. Yassin el M. uit Den Haag bijvoorbeeld, die al zes jaar vastzit in een Syrische gevangenis. Hij hoopt dat de Nederlandse overheid wil helpen. "Wij zijn nou eenmaal Nederlandse burgers en de Nederlandse overheid is verantwoordelijk voor ons."

M. vindt bijvoorbeeld dat hij hier recht heeft op een proces. "Nederland ziet mij als een gevaarlijke terrorist, wat ik niet vind dat ik ben. Maar ook een gevaarlijke terrorist krijgt een proces in een democratie." Het demissionaire kabinet is echter niet van plan hen terug te halen en hier te vervolgen, ook al liggen de strafdossiers klaar.

Verzoek om ze op te halen

Zo'n vijftien Nederlanders zitten op dit moment in Syrië in de gevangenis, blijkt uit een recente publicatie van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Ze zitten vast op diverse plekken in het Koerdische gedeelte van het land. De Koerden vragen al jaren of Nederland de gedetineerden kan ophalen.

Volgens de NCTV is het mogelijk dat deze IS-aanhangers op korte termijn vrijkomen en terugkeren naar Nederland. "Ik zie mijzelf hier niet uitkomen om eerlijk te zijn", zegt M. uit Den Haag.

Correspondent Daisy Mohr en cameravrouw Edmée van Rijn gingen naar het detentiekamp Al Hol in Syrië en spraken met de Nederlandse gevangene:

Er zitten nog zo'n vijf vrouwen met 25 minderjarige kinderen vast in opvangkampen in het noordoosten van het land. Daarnaast lopen er nog enkele tientallen Nederlandse jihadistische uitreizigers vrij rond in Syrië of op andere plekken in de regio.

Tegen alle bekende uitreizigers is het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek gestart, al is in veel gevallen de vervolging nog niet begonnen. Dat gebeurt pas als iemand wordt teruggehaald naar Nederland of als een verdachte zich meldt bij een Nederlandse ambassade of consulaat.

De Nederlandse regering heeft zich tot op heden nooit actief ingespannen om opgesloten mannelijke jihadisten terug te halen. Al jaren gaan er stemmen op om dat wel te doen, onder anderen van advocaten en terrorismedeskundigen.

In de gaten houden

Nederland kan deze mensen hier berechten, vastzetten op speciale terroristenafdelingen en na het uitzitten van hun straf in de gaten houden. Er kunnen dan ook beperkingen worden opgelegd, dat ze bijvoorbeeld geen contact mogen onderhouden met andere potentiële jihadisten.

Als Nederland deze gevangenen niet terughaalt, kunnen ze op een dag illegaal terugkeren en buiten het zicht van instanties en veiligheidsdiensten aanslagen beramen, is de gedachte. Als je moet kiezen uit deze twee kwaden kies dan voor het zicht houden op deze potentieel gevaarlijke groep, zeggen de advocaten en deskundigen.

Zelf gekozen

Demissionair minister Van Oosten van Justitie en Veiligheid zegt dat altijd per individueel geval zal worden bekeken of terugkeer mogelijk is. Hij wijst erop dat veiligheidsrisico's een belangrijke rol spelen bij deze afweging en dat het voltallige kabinet achter het besluit moet staan.

Ook benadrukt Van Oosten de verantwoordelijkheid van de uitreizigers zelf: "Ik vind wat van mensen die er bewust en vrijwillig voor hebben gekozen om uit te reizen naar het strijdtoneel in Syrië."

Voor de terugkeer van vrouwen en kinderen heeft de Nederlandse Staat zich al wel ingespannen, na een uitspraak van de rechtbank in Rotterdam. Daarmee wilde het kabinet voorkomen dat de vrouwen hun straf in Nederland ontlopen. De afgelopen jaren werden diverse vrouwen veroordeeld tot gevangenisstraffen. Ook verschillende mannelijke Syriëgangers die terugkwamen, kregen jarenlange celstraffen.

De NCTV beschouwt terugkerende jihadisten als een potentieel gevaar, onder meer vanwege hun gevechtservaring in strijdgebied. "Daarnaast kunnen zij na terugkomst bijdragen aan de radicalisering van anderen en hen aanzetten tot het plegen van een geweldsdaad."

In totaal zijn zo'n driehonderd Nederlandse jihadisten naar Syrië en Irak gereisd. Dat gebeurde vooral in de jaren 2013 en 2014. Ruim een derde van deze groep is overleden. Zo'n 90 mensen zijn teruggekeerd naar Nederland. De rest verblijft dus nog op verschillende plaatsen in de regio. Het gaat om ongeveer 75 mensen, onder wie dus een beperkt aantal in de gevangenis.

M. beweert, net als vele andere voormalige IS-strijders, dat hij geen geweld heeft gepleegd. Juist in de Syrische gevangenis bestaat het risico te radicaliseren en dus is terugkeer beter, vindt hij. "Maar ik weet ook dat wij hier nog wel tien jaar kunnen blijven."

Vier medeverdachten in de zogeheten Rotterdamse kofferbakmoord zijn vandaag vrijgesproken door het gerechtshof in Den Haag. Drie van hen waren eerder wel veroordeeld na de moord op de 29-jarige Manuel Alvarez uit Zwijndrecht.

Alvarez, vader van drie jonge kinderen, verdween op 28 juli 2021. Hij werd naar een woning in Rotterdam gelokt, waar hij werd vastgebonden, gemarteld en met messteken om het leven werd gebracht. Zijn lichaam werd vervolgens in stukken gezaagd en in twee grote koffers gestopt. Die werden vijf dagen later in de kofferbak van een geparkeerde auto in Dordrecht aangetroffen.

Hoofdverdachte Abdi B. (29) uit Zwijndrecht kreeg bij de rechtszaak in 2023 24 jaar cel en tbs opgelegd. Twee medeverdachten kregen ieder twintig jaar celstraf opgelegd voor betrokkenheid bij de moord. Een derde medeverdachte werd veroordeeld tot één jaar cel. Hij wist niets van de moordplannen, maar hielp wel met het wegmaken van het lichaam. De vierde medeverdachte werd vrijgesproken.

Dat twee verdachten werden vrijgesproken van moord leidde tot woede bij de nabestaanden van het slachtoffer. Het Openbaar Ministerie ging in hoger beroep.

Verminderd toerekeningsvatbaar

Nu zijn alle medeverdachten vrijgesproken. Hoewel drie van de vier op de bewuste dag wel in de woning aanwezig waren, kan "niet worden vastgesteld dat zij daar meer hebben gedaan dan achteraf schoonmaken", citeert de regionale omroep Rijnmond het vonnis. "Ook kan niet worden vastgesteld dat de medeverdachten van tevoren wisten wat de hoofdverdachte ging doen."

Hoofdverdachte Abdi B. kreeg van het hof een celstraf opgelegd van 19,5 jaar en tbs met dwangverpleging. Dat is korter dan de celstraf die de rechtbank eerder had opgelegd; volgens het hof was B. verminderd toerekeningsvatbaar.

"Het is een brute, nietsontziende moord", aldus het gerechtshof. "De laatste momenten van het slachtoffer moeten afschuwelijk zijn geweest. Met zijn lichaam is op volstrekt respectloze wijze omgegaan."

Het hof gaat ervan uit dat Alvarez onder valse voorwendselen naar Rotterdam is gelokt. B. zou wraak hebben genomen voor een eerder conflict tussen zijn broer en Alvarez.

'We zijn kapot'

Familieleden van het slachtoffer waren vandaag in de zaal. Ze waren zichtbaar geëmotioneerd door de uitspraak, schrijft Rijnmond. "We zijn kapot", zegt de moeder van Alvarez tegen de regionale omroep. "Vandaag zou het recht moeten zegevieren, maar dat is niet gebeurd."

Zij zijn overtuigd van de schuld van alle verdachten.

De veroordeelde Braziliaanse oud-president Bolsonaro heeft toestemming gekregen zich deze week te laten opereren. Hij mag woensdag zijn cel uit voor onderzoeken in een ziekenhuis in de hoofdstad Brasilia.

Donderdag, eerste kerstdag, kan hij dan worden geopereerd aan een hernia, zo heeft een rechter van het Hooggerechtshof bepaald. Die stemde eerder al in met de medische ingreep, maar toen was er nog geen datum. Daarvoor moest nog expliciet toestemming worden gegeven.

Bolsonaro is in Brazilië veroordeeld tot 27 jaar cel, omdat hij probeerde een staatsgreep te plegen nadat hij de presidentsverkiezingen van 2022 had verloren. Hij is ook veroordeeld voor het leiden van een gewapende criminele organisatie en voor een poging tot het met geweld omverwerpen van de democratische rechtsstaat.

Bolsonaro zit zijn straf uit op het hoofdkantoor van de federale politie in Brasilia. Hij heeft daar een cel van 12 vierkante meter met een prive-badkamer, airconditioning en een televisie. Zijn advocaten en artsen kunnen hem ongehinderd bezoeken, maar anderen moeten toestemming vragen van het Hooggerechtshof.

In buik gestoken

De voormalige president kampt met een slechte gezondheid. Hij werd tijdens een campagnebijeenkomst in 2018 in zijn buik gestoken. Daarna is hij al verschillende keren in het ziekenhuis opgenomen en geopereerd.

Bolsonaro is ondanks zijn veroordeling nog populair bij een deel van de bevolking. De oud-president is een bondgenoot van de Amerikaanse president Trump, die het proces tegen Bolsonaro eerder een heksenjacht noemde.

Zijn oudste zoon Flávio Bolsonaro zei begin deze maand dat hij ook wel oren heeft naar het presidentschap van Brazilië. Een andere zoon verloor afgelopen week zijn parlementszetel omdat hij naar de VS is gevlucht.