NOS Nieuws - Algemeen

Tientallen bewoners van de binnenstad in Arnhem kunnen vanavond niet thuis slapen vanwege een brand die vannacht uitbrak. De brandweer heeft rond 14.00 uur het sein brand meester gegeven. De brand is onder controle, maar nog niet uit. Er woedt nog steeds een gasbrand. Het gas is bij zeker 75 panden afgesloten om de brand te stoppen.

De brand brak rond 03.45 uur vannacht uit bij een winkelpand van SoLow in de Jansstraat, in de buurt van de Korenmarkt. Door de brand zijn circa tien historische panden verloren gegaan, met meerdere winkels en tientallen bovenliggende woningen.

De brandweer is in groten getale aanwezig om de brand van de buitenkant te blussen en verwacht nog de hele dag bezig te zijn met blussen. Door instortingsgevaar kunnen de brandweerlieden bij zeker tien panden niet naar binnen.

De politie heeft geprobeerd iedereen uit de panden te halen, maar het is niet zeker of dat is gelukt. Het kan nog even duren voordat duidelijk is of er slachtoffers zijn, al is er niemand als vermist opgegeven.

Om 16.00 uur houden de gemeente en de brandweer een persconferentie.

Rond 09.30 uur begon de brandweer "meer grip" te krijgen op de brand. De brandweer gebruikte warmtebeeldcamera's op drones om te onderzoeken in welke panden nog brand woedt.

Het huizenblok waar het vuur uitbrak, ligt tussen de Jansstraat, Pauwstraat, Varkensstraat en Munterstraat. In die straten ligt veel zwartgeblakerd materiaal. De Veiligheidsregio Gelderland-Midden heeft monsters naar het laboratorium gestuurd om te controleren of er asbest in zit. Uit eerste onderzoek blijkt dat dat niet het geval is.

Dit zijn beelden van de Varkensstraat:

De brandweer roept bewoners op om de binnenstad te mijden. Winkels en horeca tussen het Nieuwe Plein en Jansplein blijven vandaag dicht. In totaal zitten 150 winkels en woningen in het centrum van Arnhem zonder stroom. Bussen in de binnenstad rijden een aangepaste route.

Hoe de brand precies is ontstaan, is nog niet duidelijk. Zestig tot tachtig bewoners zijn gedupeerd door de grote brand. Politie en brandweer haalden hen vannacht overhaast uit huis. Zij zijn opgevangen in het stadskantoor van de gemeente Arnhem, waar Slachtofferhulp aanwezig is.

Burgemeester Marcouch heeft vanwege de brand zijn vakantie in Marokko onderbroken en is onderweg naar Arnhem. "De impact is groot. Ik ben in gedachten bij de gedupeerden. Ik hoop dat er geen slachtoffers zijn gevallen", zegt hij tegen Omroep Gelderland.

De politie heeft vanochtend midden in de ochtendspits twee mannen gearresteerd op de snelweg A13 bij Delft. Agenten deden dat met getrokken vuurwapens. Aan de andere kant van de snelweg gebeurde vervolgens een ongeluk met drie à vier auto's.

Een verslaggever van Omroep West was getuige van de aanhouding. Hij zag rond 08.15 uur hoe agenten de wapens trokken en de man dwongen uit zijn auto te komen op de inmiddels afgesloten snelweg.

"Een van de mannen wordt verdacht van een beroving van een persoon in de regio Amsterdam", verklaart een politiewoordvoerder. "Hij is staande gehouden met een benaderingstechniek gevaarlijke personen."

Roofoverval

Uit berichtgeving bij AT5 blijkt dat de twee mannen worden verdacht van een roofoverval op een vrouw. Zij stapte om 07.30 uur uit een taxi in Amsterdam. Op dat moment werd ze door twee mannen onder bedreiging van een vuurwapen beroofd van haar koffers. De mannen reden daarna met de buit weg.

De vrouw bleef ongedeerd en gaf het kenteken van de vluchtauto door aan de politie. Die zag de auto met het betreffende kenteken bij Delft rijden en arresteerde de twee daar. Tijdens de politieactie vloog ook een politiehelikopter boven de A13.

Een verslaggever van Omroep West zag de arrestatie:

Terwijl op de rijbaan richting Rotterdam de arrestaties werd verricht, botste een aantal kijkers op de rijbaan richting Den Haag op elkaar. "Hierbij zijn zeker drie, mogelijk vier, voertuigen betrokken", meldt de politie. Bij die aanrijding raakte niemand gewond.

De A13 bij Delft was gedurende een kwartier tijd in beide richtingen dicht, maar is inmiddels weer open.

Zestig tot tachtig bewoners zijn gedupeerd door de grote brand in het centrum van Arnhem. Politie en brandweer haalden hen vannacht overhaast uit huis.

"Ik sliep. Een kamergenoot maakte me wakker. Hij klopte op alle deuren in het huis", aldus een van de bewoners bij Omroep Gelderland. "Toen ik naar buiten rende zag ik het vuur. Ik ben weggerend. Geen idee wat er allemaal gebeurde."

In paniek was hij niet. "Niet echt, het vuur was iets verder weg. Het vuur was groot, dus we pakten een paar essentiële spullen: laptops, wat duurdere en waardevolle spullen. We konden het vuur zien, en het was best groot en een beetje eng. Maar het gebeurt."

Al wakker

Tahir Butt was al wakker toen de brand ontstond. Hij woont boven zijn winkel, tegenover het pand waar de brand ontstond. "We waren vannacht vroeg opgestaan voor de ramadan, al rond 03.45 uur", vertelt hij de NOS. "Mijn vrouw zei: hé, ik zie brand. Ik heb meteen het hele huis geïnformeerd."

Volgens de winkeleigenaar was geen sprake van paniek. "Iedereen is gewoon naar buiten gelopen. Ik zag de buren al op straat, dus die waren ook veilig."

Toch werd het nog even spannend, toen de brand oversloeg van het pand waar hij was uitgebroken naar een aantal andere panden. "Zo'n brand kan elke kant opslaan," aldus Butt. "Maar gelukkig kwam het vuur niet onze kant op."

Geëvacueerde bewoners die geen familie of bekenden in de buurt hebben, worden opgevangen in het gemeentehuis.

Hoewel de brand zelf grotendeels geblust is, moet de schade nog worden opgenomen. De gemeente heeft al wel laten weten dat de winkels aan de Rijnstraat, Nieuwe Plein, Willemsplein, Jansplein en Mariënburgstraat vandaag niet open kunnen.

Ook Butts winkel blijft vandaag dicht. Maar daar kan hij niet mee zitten. "Het belangrijkste is dat er geen doden of gewonden gevallen zijn."

De Johan de Wittlaan, een van de belangrijkste verkeersaders van Den Haag, gaat vanaf maandag 14 april vier maanden dicht. In die tijd wordt de weg vrijgemaakt om als toegangsweg te dienen voor de NAVO-top, eind juni in het World Forum The Hague.

De wegafsluiting ruim voor de NAVO-top is ook nodig omdat een aantal tijdelijke gebouwen bij het congresgebouw wordt neergezet. De afsluiting kan leiden tot verkeersoverlast en files, zegt de gemeente Den Haag.

Eerder was al bekendgemaakt dat de Johan de Wittlaan waarschijnlijk een paar maanden dicht moest, gisteravond maakte de gemeente bekend dat het tot begin augustus zal duren. Al op 7 april worden de eerste verkeersstroken bij de middenberm afgesloten, een week later gaat de hele weg dicht voor autoverkeer. Ook het fietsverkeer wordt omgeleid.

De ingreep is geen sinecure. De Johan de Wittlaan is een vierbaans weg die min of meer parallel loopt aan de kust en voor omwonenden van groot belang is om de stad in of uit te komen. Er rijden dagelijks gemiddeld 17.700 voertuigen richting Wassenaar en 15.500 voertuigen richting Kijkduin.

Informatie

Burgemeester Jan van Zanen van Den Haag zegt de omwonenden en lokale ondernemers regelmatig op de hoogte te zullen houden van de maatregelen rond de NAVO-top. Maandag 17 maart is er een derde informatiebijeenkomst. Dan gaat het specifiek om de afsluiting van de Johan de Wittllaan.

Maar het zijn niet alleen omwonenden die last zullen krijgen van de afsluiting, zegt Arnoud Broekhuis van de ANWB bij Omroep West. Pasen en de meivakantie volgen slechts een week na de afsluiting op 14 april, benadrukt hij. In die periode rijden veel Duitsers, maar ook Belgen naar de Haagse stranden. "Die gaan veelal naar vakantieparken in Kijkduin en naar camping Ockenburgh."

Kleine weggetjes

De gemeente zegt dat er omleidingsroutes komen en raadt aan om gebruik te maken van navigatie. Dat vindt Broekhuis een slecht idee. "Dan gaan mensen via allerlei kleine weggetjes naar hun bestemming. Dat moet je niet willen."

Samen met de Duitse en Belgische zusterclubs werkt de ANWB aan een campagne om toeristen te informeren. "We werken ook nauw samen met Rijkswaterstaat", aldus Broekhuis. "Ik verwacht dat die ook wel borden gaan plaatsen op de snelwegen richting Den Haag om toeristen bijtijds te informeren."

De NAVO-top is op 24 en 25 juni in het World Forum en werpt zijn schaduw op meer manieren vooruit. Zo vindt een aantal grote evenementen niet of in aangepaste vorm plaats omdat er nauwelijks politiecapaciteit beschikbaar is. Het Varend Corso in het Westland is helemaal afgelast. KLM schrapt 20 procent van zijn vluchten.

De slechte kwaliteit van het water in natuurgebieden heeft grote gevolgen voor de natuur. De vereniging Natuurmonumenten deed onderzoek naar het water in elf natuurgebieden en zag overal ernstige problemen zoals vervuiling en verzuring.

Kwetsbare planten en dieren worden daardoor ernstig bedreigd. Ook zijn in vrijwel alle gebieden de grondwaterstanden te laag, wat leidt tot verdroging.

De achteruitgang in natuurgebieden heeft een aantal belangrijke oorzaken zoals het gebruik van bestrijdingsmiddelen, meststoffen in het water, overmatige waterafvoer, grondwateronttrekkingen en klimaatverandering. "De resultaten zijn zorgwekkend", zegt Wiebe Borren, hydroloog bij Natuurmonumenten.

"Voldoende en schoon water is van levensbelang voor de natuur en daarmee ook voor de mens. We moeten verdere achteruitgang van de natuur stoppen en het verdwijnen van planten en dieren tegengaan." Volgens Borren dreigt de schade onomkeerbaar te worden.

Tik op vingers van EU

Vorige maand tikte de Europese Commissie ons land nog op de vingers vanwege de slechte waterkwaliteit. Brussel concludeert dat de kwaliteit van zoet water in Nederland zwaar onder druk staat.

In 2027 moeten alle EU-lidstaten voldoen aan eisen om het oppervlakte- en grondwater in goede toestand hebben en te houden. De EU roept Nederland op tot meer ambitieuze en concrete maatregelen. Mochten de doelstellingen niet gehaald worden, kan dit juridische gevolgen hebben. Zo kan bezwaar worden gemaakt tegen vergunningen die de waterkwaliteit verslechteren of verdroging in de hand werken.

Natuurmonumenten erkent ook dat er grote stappen nodig zijn om de waterkwaliteit te verbeteren en richt zich tot de landelijke politiek, de provincies en de waterschappen. "We hebben de afgelopen jaren samen met anderen heel hard gewerkt om de gebieden op orde te krijgen. Maar de oplossingen van de overgebleven problemen liggen echt buiten de natuurgebieden zelf", aldus Borren.

Onder het vorige kabinet waren er plannen en geld om de problemen met het water op te lossen. Het nieuwe kabinet heeft die plannen echter geschrapt.

KLM begint zich zorgen te maken over de toekomst na een jaar waarin de winst flink daalde. "We lopen het risico dat we niet voldoende verdienen om te blijven investeren in onze toekomst", zegt bestuursvoorzitter Marjan Rintel in een toelichting op de jaarcijfers van de luchtvaartmaatschappij.

Het investeren in onder meer stillere en zuiniger vliegtuigen kan volgens KLM in gevaar komen als de winstgevendheid niet snel verbetert. Het bedrijf, onderdeel van Air France-KLM, maakte vorig jaar 416 miljoen euro winst. Dat is ruim een derde minder dan een jaar eerder.

Ook bij Air France-KLM daalde de winst, naar ruim 1,4 miljard euro. Dat is 271 miljoen minder dan in 2023. Mede door een toename van het aantal passagiers en een dalende brandstofprijs steeg de omzet wel.

Dat geldt ook voor KLM. De divisie zag de omzet vorig jaar stijgen met ruim 5 procent. Sterk opgelopen kosten voor materieel, personeel en havengelden op onder meer Schiphol deden die groei weer teniet. Ook moest KLM veel klanten compenseren door het uitvallen van vluchten van en naar Parijs vanwege de Olympische Spelen, afgelopen zomer.

"Teleurstellend"

Bestuursvoorzitter Marjan Rintel heeft het over een teleurstellend jaar. "We draaien nog steeds niet op volle kracht. We lopen het risico dat we niet voldoende verdienen om te blijven investeren."

Rintel benadrukt wel dat er in 2024 de vraag naar vliegtickets toenam.

In november 2024 kondigde KLM al een bezuinigingsoperatie aan, waarmee 450 miljoen euro moet worden bespaard. Zo moet er geld bespaard worden op de catering aan boord van de vliegtuigen. Wat later maakte de luchtvaartmaatschappij bekend dat er 250 kantoorbanen worden geschrapt.

"Een nieuw tijdperk is aangebroken. Europa wordt geconfronteerd met een duidelijk en acuut gevaar van een omvang die niemand van ons eerder zag in ons volwassen leven." Met die zin begint Ursula Von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, haar brief aan de Europese leiders voor de spoedtop in Brussel vanmiddag. Bij de bijeenkomst is ook de Oekraïense president Zelensky aanwezig.

Von der Leyen strooit vaak en veel met uitspraken die laten zien dat het haar menens is. Maar zelfs voor haar doen is de boodschap nu wel heel verontrustend. "Sommige van onze meest fundamentele aannames worden tot in de kern ondermijnd", vervolgt ze. "De toekomst van een vrij en soeverein Oekraïne - van een veilig en welvarend Europa - staat op het spel."

Dinsdag presenteerde Von der Leyen haar eerste, nog onuitgewerkte, ideeën om de EU te 'herbewapenen' om die toekomst veilig te stellen. Ze wil dat EU-landen 800 miljard euro extra gaan uitgeven aan hun eigen defensie én die van Oekraïne. EU-diplomaten noemen het "een nieuw boek dat we schrijven in de Europese geschiedenis".

Dat boek moet snel af in deze "nieuwe tijd", zoals EU-diplomaten de eerste zes weken Trump met gevoel voor understatement omschrijven. Europa kan niet zomaar meer rekenen op bescherming uit Amerika. Maar zolang de EU daarvoor wél afhankelijk is van de VS, is diplomatiek blijven letterlijk van levensbelang, klinkt het in Brussel.

Regels overboord

De eerste plannen om snel militair minder afhankelijk te worden, zijn op de top onderwerp voor discussie. Het overgrote deel van de beoogde 800 miljard, zo'n 650 miljard, kunnen landen lenen omdat defensie-uitgaven tijdelijk niet meetellen op de Europese begroting. Het is crisis, zegt de Europese Commissie. De normaal superstrenge regels mogen daarom overboord.

Harald Benink, hoogleraar Banking and Finance aan Tilburg University, is niet enthousiast over dit voorstel van Von der Leyen. "Je kan de Europese begrotingsregels wel aan de kant zetten, maar schulden blijven schulden. Als landen die nu al te hoge schulden hebben, zoals Frankrijk en Italië, nóg meer schulden maken, kan dat leiden tot een nieuwe eurocrisis."

Benink pleit voor een Europees fonds voor defensie. Via zo'n fonds zou de EU ook gezamenlijk Europese aanbestedingen kunnen doen. Dat is efficiënter en goedkoper dan via afzonderlijke lidstaten.

Zo'n Europees aanbestedingsfonds wordt nu niet voorgesteld. Wel wil de Europese Commissie 150 miljard euro lenen voor een fonds waaruit landen wapens kunnen kopen die nodig zijn voor hun veiligheid, zoals luchtafweer- en artilleriesystemen, de bijbehorende munitie en raketten en drones.

Het voorstel lijkt op het coronaherstelfonds dat in de covidpandemie werd opgezet. Nederland verzet zich van oudsher tegen het aangaan van gemeenschappelijke schulden, maar kan dit nieuwe fonds niet in zijn eentje tegenhouden.

De honderden miljarden investeringen in defensie klinken als indrukwekkend veel. Maar in vergelijking met de bijna 900 miljard die Amerika alleen dit jaar al uitgeeft aan defensie is het een schijntje, schrijft website Politico over het fonds van 150 miljard euro. Dat is immers bedoeld voor een paar jaar en voor 27 EU-landen.

Het is bovendien onzeker hoeveel van de geplande 800 miljard uiteindelijk echt geïnvesteerd gaat worden. Ook is onduidelijk welk deel van dat bedrag naar Oekraïne moet gaan. Nadat duidelijk werd dat Amerika alle hulp aan het land voorlopig opschort, kijkt de Oekraïense president Zelensky naar Europa om in dat gat te springen.

Europese landen zouden hun hulp op korte termijn moeten verdubbelen om dat voor elkaar te krijgen. Vorige week zei buitenlandchef Kaja Kallas dat ze hoopte op aanzienlijke extra financiële en militaire toezeggingen voor Oekraïne op de extra EU-top.

Maar Hongarije dreigt met een veto. En daarom lijkt de discussie nu vooral te gaan over de bescherming van de veiligheid van de EU-landen zelf. Concrete bedragen voor extra steun aan Oekraïne komen er vandaag niet, is de verwachting.

Hoog tempo als extra uitdaging

De EU doet zijn best het duizelingwekkende Amerikaanse tempo bij te benen. Over twee weken volgen nieuwe voorstellen voor investeringen in defensie én opnieuw een EU-top. Maar de ontwikkelingen denderen door, Amerika lijkt haast te hebben met Rusland aan tafel te gaan zitten om de oorlog in Oekraïne te stoppen.

Het Europese credo blijft hetzelfde: Oekraïne vecht ook voor de Europese veiligheid, en dus moeten wij het land blijven steunen. Maar het is nog maar de vraag of er genoeg politieke wil en geld zal zijn om dat waar te maken.

Het is een hele opgave om én Oekraïne de oorlog tegen Rusland te laten volhouden nu de Amerikaanse steun wegvalt, én tegelijkertijd de EU te 'herbewapenen', zoals Von der Leyen het noemt.

Zelf zegt ze daar niet over te twijfelen, het zal allebei moeten. Ze sluit haar brief aan de EU-leiders daarom als volgt af. "We hebben niet de luxe van tijd als het gaat om de uitdagingen die we hebben. Alles staat op het spel en de tijd voor actie is nu."

Bij een botsing vannacht bij Ommen zijn twee mensen om het leven gekomen. Het gaat om een 38-jarige man uit Beilen en een 28-jarige man uit de gemeente Midden-Drenthe, meldt RTV Drenthe.

Het ongeluk gebeurde rond 03.00 uur op de N36. Een kleine vrachtauto botste door nog onbekende oorzaak op een andere auto. Beide bestuurders overleden ter plaatse. Of er nog andere inzittenden waren, heeft de politie niet bekendgemaakt.

Een van de voertuigen vervoerde vaten waarvan de inhoud aanvankelijk niet bekend was. Vanuit enkele lekkende vaten liep een vloeistof die een azijnachtige lucht verspreidde en irritatie aan de ogen van hulpverleners veroorzaakte.

"Zekerheidshalve deed een adviseur gevaarlijke stoffen van de brandweer metingen", zegt Jan Wittenberg van de veiligheidsregio. "Uit de metingen bleek dat het gaat om schoonmaakmiddelen voor in de agrarische sector, geen gevaarlijke stoffen. Ook voor de omgeving vormen deze geen risico."

Tegen een boom

Gisteravond was er ook al een dodelijk ongeluk ruim 20 kilometer verderop bij Raalte. Daar kwam een automobilist om het leven.

Rond 23.00 uur reed een automobilist op de N35 tussen Raalte en Mariënheem door nog onbekende oorzaak tegen een boom. De auto vloog in brand, de automobilist kwam om het leven. De politie doet nog onderzoek naar de oorzaak, meldt de regionale omroep Oost, maar vermoedt dat er geen andere voertuigen betrokken waren. De identiteit van het slachtoffer is nog niet bekendgemaakt.

Goedemorgen! In Brussel komen regeringsleiders bijeen voor een extra EU-top over Oekraïne en defensie en Ajax en AZ moeten aan de bak in de achtste finales van de Europa League.

Eerst het weer: in de ochtend lost de eventuele nevel en mist snel op. Daarna wordt het vrij zonnig. Het wordt zo'n 14 tot lokaal 18 graden, bij een zwakke tot matige wind uit het zuiden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In het centrum van Arnhem is een grote brand uitgebroken. Meer dan tien historische panden staan in brand. Het is nog onduidelijk of er gewonden zijn gevallen en of zich nog bewoners in de panden bevinden.

De brandweer kan vanwege de hevigheid van de brand niet in de panden komen en is met zo'n 150 man aanwezig om de brand van de buitenkant te bestrijden. Volgens de woordvoerder van de brandweer is er vermoedelijk asbest vrijgekomen. Het is nog onduidelijk hoe de brand kon ontstaan.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een zeldzaam mooi doelpunt van de Mexicaanse voetbalster Jacqueline Ovalle gaat de hele wereld over. Ovalle werkte in de wedstrijd tussen Tigres Vrouwen en Chivas Vrouwen de bal op wonderlijke wijze met de hak in het doel. Op sociale media wordt opgeroepen de goal van Ovalle alvast te bekronen met de Puskas-award, de prijs voor het mooiste doelpunt van het jaar.

Fijne dag!

Huishoudens met een laag inkomen lopen een steeds groter risico om in energiearmoede te belanden. Het aantal huishoudens dat door hoge energieprijzen in de financiële problemen komt, kan zelfs boven het hoge niveau van de energiecrisis uit 2023 stijgen, omdat er toen steunmaatregelen van kracht waren die er nu niet meer zijn, zoals een energietoeslag en prijsplafond.

De studie van onderzoeksinstituut TNO rekende de effecten van drie scenario's door. Het gaat om scenario's waarbij de energieprijzen met 5, 12 of 20 procent stijgen ten opzichte van de prijs halverwege 2024. Afhankelijk van welk scenario werkelijkheid wordt, verwacht TNO dat tussen de 550.000 en 640.000 huishoudens in Nederland in 2025 met energiearmoede te maken krijgen. Dat komt neer op een op de veertien huishoudens.

Ter vergelijking: in 2023, bij nog hogere energieprijzen, kwamen ongeveer 400.000 huishoudens in de financiële problemen. Zonder steunmaatregelen die toen golden, zouden dit in 2023 bijna 900.000 huishoudens zijn geweest.

"In 2023 was energiearmoede al een probleem, ondanks financiële steunmaatregelen van de overheid", zegt TNO-onderzoeker Peter Mulder. "Zonder die maatregelen zou de situatie veel ernstiger zijn geweest. Deze steun is gestopt toen de prijzen daalden, maar nu de prijzen stijgen verwachten we dat het aantal energiearme huishoudens in 2025 weer zal toenemen. Vooral de energietoeslag heeft veel effect gehad."

Ook nu zou zo'n toeslag een dempend effect kunnen hebben, zegt hij. "Als er opnieuw een energietoeslag wordt ingevoerd, zou het percentage energiearme huishoudens dalen naar ongeveer 4 procent in alle scenario's, afhankelijk van de energieprijsontwikkeling", aldus Mulder. "Je ziet dus dat het effect van het stopzetten van de energietoeslag heel groot is geweest."

De energieprijzen in Nederland volgen met vertraging de ontwikkeling op de internationale gasmarkt. Op dit moment stijgen de prijzen weliswaar niet zo hard als in 2022, maar TNO benadrukt dat er nog veel onzekerheid is over de toekomst.

"Gasvoorraden in Europa moeten deze zomer opnieuw worden aangevuld. Dat kan zorgen voor een toename van de vraag, en dus een stijging van de prijzen", zegt Mulder. "Tegelijkertijd komt er later dit jaar mogelijk meer aanbod van vloeibaar aardgas (lng), wat de prijzen zou kunnen drukken."

Onzekerheid dus, maar het lijkt niet waarschijnlijk dat de energieprijzen weer zullen dalen naar het niveau van vóór de energiecrisis in 2022, zegt TNO.

Uit eerder onderzoek van TNO blijkt dat zo'n een op de vijf Nederlandse huishoudens meer dan 8 procent van hun inkomen aan energie uitgeeft. Vooral huishoudens met een laag inkomen en een slecht geïsoleerde woning lopen risico. "Deze groep vinden wij al snel kwetsbaar voor hoge energieprijzen."

Naast tijdelijke steunmaatregelen, zoals de energietoeslag, wijst Mulder op het belang van structurele oplossingen. Het verduurzamen van woningen, bijvoorbeeld door betere isolatie en de inzet van warmtepompen, is de meest effectieve manier om energiearmoede structureel te verminderen, zegt hij. "Maar dat is wel een politieke keuze en dat heeft een prijskaartje."

Politieke keuzes

Het onderzoek van TNO onderstreept volgens Mulder het dilemma waar beleidsmakers voor staan. "Kiezen politici voor gerichte steunmaatregelen zoals een noodfonds, of gaan ze voor brede maatregelen zoals een verlaging van de energiebelasting? Het verlagen van de energiebelasting helpt iedereen, maar is erg duur."

Een voorbeeld van zo'n gerichte maatregel is het Noodfonds Energie, dat specifiek huishoudens met een zeer hoge energierekening ondersteunt. Na lang gesteggel tussen het kabinet en energiemaatschappijen over hoeveel er ingelegd moet worden in het fonds, werd afgelopen maand duidelijk dat het kabinet ook komend jaar toch komt met verlenging van het noodfonds van 60 miljoen.

Maar Mulder waarschuwt dat dit fonds beperkt is in omvang en bereik. "Om het aantal energiearme huishoudens structureel te verlagen, is veel meer nodig dan de 60 miljoen euro die is aangekondigd."

Meer dan de helft van de bedrijven die vorig jaar zzp'ers inhuurden, verwacht dit in 2025 in dezelfde mate te doen. Verder verwacht ruim 42 procent van de bedrijven met zzp'ers een afname van de inhuur. Slechts 3 procent van de bedrijven zegt meer zzp'ers in te zullen zetten.

Dat blijkt uit de Conjunctuurenquête Nederland van het CBS, de Kamer van Koophandel, het Economische Instituut voor de Bouw en de werkgeversorganisaties MKB-Nederland en VNO-NCW.

Van de bedrijven die verwachten dit jaar minder zzp'ers in te huren, zegt ruim de helft dat dit komt door de aangekondigde strengere controle op schijnzelfstandigheid. De overige bedrijven huren minder zzp'ers in om andere redenen, maar vooral vanwege het tekort aan gekwalificeerd personeel.

Bouw en horeca

In de bouw verwachten ruim 6 op de 10 bedrijven minder zzp'ers in te huren door de aangekondigde handhaving. Ook in de horeca en landbouw is dit de belangrijkste reden. Hetzelfde geldt voor ondernemers in de beveiligings- en opsporingsdiensten en de radio- en televisieomroepen.

In de autohandel, informatie en communicatie, en de groothandel verwachten relatief weinig bedrijven een afname van zzp'ers. Deze bedrijven noemen de strengere controle door de Belastingdienst dan ook minder vaak als reden.

De enquête geeft een inkijkje in de manier waarop bedrijven en werkgevers zzp'ers inzetten, zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS. "Je hebt zzp'ers die echt klussen doen en wisselende opdrachtgevers hebben, en je hebt die mensen die in verkapte loondienst zijn."

Dat er bedrijfstakken zijn waarbij werkgevers nu zeggen minder zzp'ers in te zetten vanwege de actievere handhaving door de Belastingdienst, geeft volgens Van Mulligen aan dat in zulke branches sprake is van verkapte dienstverbanden. "Bedrijven zien daarin in ieder geval een risico."

Dat zo'n 42 procent van de bedrijven aangeeft dit jaar minder zzp'ers in te huren, betekent volgens Van Mulligen niet dat zzp'ers massaal geen werk meer hebben. "Het werk blijft, dus zullen bedrijven manieren verzinnen om het werk gedaan te krijgen, bijvoorbeeld door mensen in dienst te nemen. Dat was ook het achterliggende idee van de wetgeving. Het is de vraag of dat daadwerkelijk gebeurt, daarvoor is het nu te vroeg."

Stabilisering

Het aantal zzp'ers in Nederland daalde twee maanden op rij, maar lijkt in februari te zijn gestabiliseerd, blijkt uit recente cijfers van de Kamer van Koophandel (KvK). Die cijfers laten een gemengd beeld zien waar er in de ene sector meer zzp'ers bij kwamen en het aantal zzp'ers in de andere sector juist daalde.

Zo groeide het aantal zzp'ers in de zakelijke dienstensector met 800 en nam ook de sector ICT en media toe met 500 zelfstandigen. De afname is opnieuw het grootst in de gezondheidszorg (700) en de bouw (280) maar "beduidend minder hoog" dan in de voorgaande maanden.

Dat het aantal zzp'ers stand lijkt te houden, verrast Joris Knoben, hoogleraar ondernemerschap van Tilburg University. Hij had een grotere daling verwacht in de zorg en de bouw gezien de onrust en onduidelijkheid die hij ziet bij grote opdrachtgevers.

"Een mogelijke verklaring is dat door de onzekerheid zzp'ers zich nog niet uitschrijven bij de KvK in de hoop als zzp'er door te kunnen werken", zegt Knoben. "Zzp'ers kunnen zich prima een tijdje ingeschreven laten staan, zelfs als ze tijdelijk geen of weinig opdrachten hebben."

De overheid gaat burgers en kleine ondernemers die het gevoel hebben dat zij tegen muren oplopen bij de Belastingdienst of de Dienst Toeslagen beter helpen. Dat tenminste is de belofte van de 'Belangenbehartiger belastingplichtigen en toeslagengerechtigden' die vanaf deze maand actief is op het ministerie van Financiën.

Het was de wens van het laatste kabinet-Rutte en stond in het coalitieakkoord dat eind 2021 het licht zag: de 'menselijke maat' zou een veel zwaarder stempel moeten gaan drukken op de werkwijze van de Belastingdienst en de Dienst Toeslagen. Ruim drie jaar later, vanaf deze maand, begint Hayde Zarkeshan als Belangenbehartiger.

In haar team, dat nu wordt gevormd, is dit jaar plek voor voor 31 voltijdbanen, volgend jaar groeit dat door naar 49. Belangrijkste taak: het oppikken van signalen van waar het misgaat in de wijze waarop belastingbetalers of ontvangers van toeslagen worden behandeld.

Die zaken worden, is de belofte, waar mogelijk op een menswaardige manier opgelost. En de lessen die daaruit voortvloeien gaat de belangenbehartiger doorgeven binnen de Belastingdienst en de Dienst Toeslagen, maar ook aan andere uitvoeringsorganisaties als het UWV en de SVB. Ook ministeries en de tweede kamer kunnen rapportages van de belangenbehartiger verwachten.

Ingewikkeld en lastig

"Er zijn in Nederland heel veel partijen waar je kunt aankloppen als burger of ondernemer. Bijvoorbeeld Schuldhulpmaatje, sociaal raadslieden en het Juridisch Loket. Dat gaat in veel gevallen goed," zegt Zarkeshan. "Maar soms is het zo ingewikkeld en lastig dat deze hulpverleners er niet makkelijk uitkomen. En als zij voelen dat de burger echt in een hoek komt te staan, dat er deadlines lopen, dat er vorderingen zijn ingesteld die echt dramatische gevolgen hebben, dan mogen zij dat bij ons aangeven."

Zarkeshan belooft dat zij en haar medewerkers die zaken op een andere manier gaan bekijken. "Altijd vanuit de gedachte: waar een wil is is een weg. Wij geloven dat iedere casus op een menswaardige manier opgelost kan worden. Dan gaan we vervolgens als een betrouwbare vriend van de ambtenaren samen met de ambtenaren kijken naar andere oplossingen."

Die ambtenaren zijn volgens de nieuwe belangenbehartiger vrijwel altijd bereid om mee te denken over meer menswaardige oplossingen voor burgers of ondernemers die in de knel raken. "Maar ze weten soms niet dat er toch ruimte is voor een andere interpretatie. Vaak is dat uit onwetendheid of het mijden van risico's. Wij kunnen dan de verbindende factor zijn, ervoor zorgen dat we van elkaar leren."

Kwartiermaker

Het ministerie van Financiën is een ingewikkelde organisatie waar duizenden ambtenaren werken. Hoe de belangenbehartiger en haar medewerkers daarin goed kunnen functioneren, daar was 'kwartiermaker' Soler Berk de afgelopen anderhalf jaar druk mee. Zijn eindverslag is een document vol kernwaarden, doorstroomschema's, stakeholders, casuïstiek en leerprincipes.

Is dat allemaal niet wat veel voor een onderbezette organisatie die al problemen met onder meer Box 3 en de hersteloperatie voor gedupeerden van het toeslagenschandaal op zijn bord heeft liggen?

Berk wijst op de 'doorzettingsmacht'; de belangenbehartiger kan tot op het hoogste ambtelijk niveau om uitleg vragen over waarom een zaak niet meer menswaardig wordt aangepakt. "De belangenbehartiger kan ambtenaren zo ook werk uit handen nemen. Op het moment dat we met elkaar leren dat soms dingen anders kunnen, dan kost het de volgende keer minder tijd."

Het gaat uiteindelijk, zegt Zarkeshan, om gedragsverandering. "We moeten met zijn allen uiteindelijk anders gaan werken. En dat 'anders' is oplossingsgericht. Wat ondernemender, wat creatiever met oplossingen, vanuit de behoefte van onze doelgroep."

Versnipperd

Die doelgroep bestaat deels uit burgers die zijn aangewezen op allerlei verschillende regelingen om rond te kunnen komen. Berk weet als voormalig lid van de commissie sociaal minimum hoe versnipperd inkomensbeleid in Nederland is. "Het kan zo zijn dat als je in een bepaalde gemeente woont, er veertig verschillende landelijke en lokale inkomensregelingen zijn, acht verschillende definities van inkomen en twintig loketten waar je moet zijn."

Het systeem van regelingen is de laatste jaren enorm uitgebreid en daarmee steeds ingewikkelder geworden. De overheid roept het zo over zichzelf af dat burgers er makkelijk in vast kunnen lopen, beamen Berk en Zarkeshan. "Het is enerzijds pleisters plakken, maar anderzijds ook, schouder aan schouder met andere organisaties, aandacht blijven vragen voor de noodzaak het systeem te veranderen," zegt Berk.

De belangenbehartiger belastingen en toeslagen kan daaraan een bijdrage leveren. Zarkeshan: "We gaan aan de Tweede Kamer rapporteren. En toelichting geven."

In de buurt van de Zuid-Koreaanse stad Pocheon zijn zeker vijftien mensen gewond geraakt nadat meerdere bommen uit een vliegtuig van de Zuid-Koreaanse luchtmacht op een dorp waren terechtgekomen.

Onder de gewonden zijn burgers en militairen. Van de vijftien gewonden zijn twee er ernstig aan toe.

De krant Dong-a Ilbo meldt op basis van defensiebronnen dat acht MK-82-bommen "op abnormale wijze waren afgeworpen door KF-16-straaljagers". De luchtmacht bevestigt het incident en heeft excuses aangeboden.

Militaire oefeningen

In de buurt van de stad werden militaire oefeningen gehouden. De straaljager nam volgens de luchtmacht deel aan gezamenlijke schietoefeningen van de luchtmacht en het leger.

Onder meer een kerk en twee woonhuizen raakten beschadigd door een van deze gedropte bommen. Waar de andere zijn terechtgekomen, is nog niet bekendgemaakt.

Op deze beelden is de schade te zien bij mensen thuis:

In het centrum van Arnhem staan meerdere panden in brand. Het vuur ontstond rond 03.45 uur bij een winkelpand van SoLow in de Jansstraat en is overgeslagen naar andere historische winkelpanden. Volgens de brandweer staan inmiddels meer dan tien historische panden in de binnenstad in brand.

Het gaat om gebouwen van ruim een eeuw oud met winkels op de begane grond en tientallen woningen erboven. "Tussen de 8 en 10 winkelpanden en een woningblok kunnen als verloren worden beschouwd", zegt René Bierman woordvoerder van de regio Gelderland Midden tegen Omroep Gelderland.

Het is nog onduidelijk of er gewonden zijn gevallen. De brandweer is met 150 tot 200 man aanwezig om de brand van de buitenkant te blussen en de naastgelegen panden nat te houden, zodat het vuur zich niet verder verspreidt. De SoLow in de Jansstraat is een XXL-vestiging.

Rondom de panden van de koopjeszaak liggen onder meer winkels als Etos, reisbureau TUI en The Body Shop. Het huizenblok waar de brand woedt, ligt tussen Jansstraat, Pauwstraat, Varkensstraat en Munterstraat. In een deel van dit blok is de stroom afgesloten.

De getroffen bewoners zijn opgevangen in het stadskantoor van de gemeente Arnhem. De locoburgemeester is daar ook aanwezig.

De woordvoerder van de brandweer meldt aan de NOS dat er bij de brand vermoedelijk asbest is vrijgekomen. Voor Arnhem is een NL-Alert verstuurd. Er was ook sprake van veel rook. Omwonenden wordt geadviseerd mondkapjes te dragen, ramen en deuren te sluiten en ventilatie uit te zetten.

De historische binnenstad is afgesloten met linten. "En dat gaat zeker nog de hele dag duren", zegt de brandweerwoordvoerder. Ook de centrumring rondom de binnenstad is dicht. Weggebruikers worden via borden omgeleid. Treinen van en naar Arnhem rijden wel.

Gisternacht woedde in Arnhem ook al een grote brand. Daarbij brandden een meubelzaak en een garagebedrijf volledig uit.

De aanhoudende wereldwijde warmte is ook merkbaar aan de Noord- en de Zuidpool: daar werd historisch weinig zee-ijs gemeten, blijkt uit de nieuwste gegevens van de Europese klimaatdienst Copernicus.

Na de warmterecords van de afgelopen tijd vestigt februari weliswaar geen nieuw record, maar de maand gaat wel de boeken in als de op twee na warmste februari sinds het begin van de metingen.

13,36 graden Celsius was het wereldwijd gemiddeld in februari, wat 1,59 graad ligt boven het gemiddelde vóór de industriële revolutie, toen de mensheid op grote schaal fossiele brandstoffen ging verbranden. Daarmee ging februari dus opnieuw door de vaak genoemde 1,5 graad opwarming. In totaal gebeurde dat in de afgelopen twintig maanden negentien keer.

"Je ziet in feite dat de zeer warme periode waarin we zitten voortduurt", zegt KNMI-expert Bart Verheggen. "Ook deze maand zie je dat het fors warmer is dan het langetermijngemiddelde. Het is wereldwijd gewoon nog steeds heel erg warm. Tegelijkertijd zijn die twintig maanden klimatologisch natuurlijk niet zo heel lang, al is het wel een teken aan de wand: de langetermijnopwarming komt zo wel snel dichter bij de 1,5 graad."

De temperatuur in februari 2025 komt lager uit dan in dezelfde maand een jaar geleden, maar het was alsnog een opvallend jaar:

"Als je kijkt naar die hele spaghetti aan lijntjes van de jaren hiervoor, over de periode voor 2023, dan zie je dat die echt heel ver beneden de huidige temperaturen ligt", gaat Verheggen verder. "We liggen gewoon dik een halve graad boven de bulk van de temperaturen in de laatste 30 jaar. Of we weer teruggaan naar de rest van die spaghetti, is nog maar de vraag. Er zijn namelijk ook tekenen dat de opwarming versnelt."

Net als in december en januari was het nog behoorlijk koud in een deel van Noord-Amerika. Daardoor zijn in delen van de Verenigde Staten en Canada juist temperaturen waargenomen die ónder het gemiddelde liggen.

"Februari 2025 zet de reeks records of bijna-records van de afgelopen twee jaar voort", reageert Samantha Burgess van Copernicus Climate Change Service. "Een van de gevolgen van een warmere wereld is smeltend zee-ijs." Ze wijst in dat kader ook op de recordlage en bijna-recordlage hoeveelheid zee-ijs die gemeten is bij de Noord- en Zuidpool.

De totale hoeveelheid zee-ijs wereldwijd bereikte in februari een dieptepunt:

De wereldwijde omvang van het zee-ijs, dus het ijs bij beide polen samen, bereikte volgens Copernicus begin februari een historisch dieptepunt. Ook gedurende de rest van de maand lag er minder ijs dan ten tijde van het vorige record, in februari 2023.

Bij de Noordpool, waar het nu hartje winter is en de hoeveelheid zee-ijs dus eigenlijk bijna maximaal is, lag 8 procent minder ijs dan gemiddeld in februari. Rond het einde van die maand zou de aangroei van het zee-ijs daar op zijn hoogtepunt moeten zijn. "Dat valt wel echt op. Het ligt nu ongeveer op zijn maximum, maar dat ligt echt fors beneden andere jaren", reageert Verheggen. "Het is recordlaag en het ligt ook duidelijk buiten de bandbreedte."

Aan de andere kant van de wereld, bij de Zuidpool, lag de omvang van het zee-ijs in februari 26 procent onder het gemiddelde. "Ook dat is echt een duidelijke afname. Dat was tot voor kort niet heel duidelijk te zien, maar je ziet nu wel echt dat het aan het afnemen is. Een aantal jaar geleden was dat nog niet het geval, dus dat is wel een veranderde trend", aldus Verheggen.

De hoogste diplomaat van Nieuw-Zeeland in het Verenigd Koninkrijk wordt uit zijn functie ontheven nadat hij een opmerking had gemaakt over Donald Trump.

Phil Goff had zich publiekelijk onwelgevallig over de Amerikaanse president uitgelaten. Hij sprak zijn woorden uit bij een bijeenkomst in Londen waar ook de Finse minister van Buitenlandse Zaken Valtonen aanwezig was. In een openbaar gesprek met haar meldde Goff de toespraak te hebben herlezen van de latere premier Winston Churchill die hij hield na ondertekening van het verdrag van München in 1938.

Geannexeerd

Met dat verdrag werd geaccepteerd dat Hitler de Tsjechische regio Sudetenland had geannexeerd in ruil voor vredesgaranties. Toenmalige Britse premier Chamberlain noemde het verdrag "vrede voor onze tijd". De vredesgaranties van de Duitse leider bleken uiteindelijk niets waard: ruim een jaar later begon de Tweede Wereldoorlog.

"Ik herlas de speech die Churchill gaf in het Lagerhuis in 1938 na het verdrag van München", zei Goff in de microfoon. "Churchill wendde zich tot Chamberlain en zei: 'Je had de keus tussen schande en oorlog. Je koos voor schande, maar je krijgt oorlog.'" Daarna vervolgde Goff: "President Trump heeft een buste van Churchill in de Oval Office laten herstellen. Maar denk je echt dat hij iets van geschiedenis snapt?"

'Je kunt niet vrijuit spreken'

De Nieuw-Zeelandse minister van Buitenlandse Zaken Winston Peters zegt dat het ontslaan van Goff een van de moeilijkste dingen was die hij heeft moeten doen in zijn carrière. Hij zei eerder naar tevredenheid met hem te hebben samengewerkt en hem al lang te kennen, maar dat hij niet anders kon. "Als je op die plek zit, vertegenwoordig je de regering en het beleid. Je kunt niet vrijuit spreken, je bent het gezicht van Nieuw-Zeeland", zei de minister. "Zo gedraag je je diplomatiek niet als je het uithangbord van jouw land bent".

Goff was eerder onder meer minister van Buitenlandse Zaken en minister van Justitie. Sinds begin 2023 was hij hoge commissaris namens Nieuw-Zeeland in het Verenigd Koninkrijk. Dat is een functie die vergelijkbaar is met die van een ambassadeur, maar anders heet in gemenebestlanden. Hij keert nadat hij zijn opvolger wegwijs heeft gemaakt terug naar Nieuw-Zeeland.

Partijgenoot bij Labour en voormalig Nieuw-Zeelandse premier Helen Clark stelt dat ze het "een mager excuus vindt om een gerespecteerde voormalige minister van Buitenlandse Zaken te ontslaan". Ze zegt onlangs bij de veiligheidstop in München te zijn geweest "waar velen parallellen trokken tussen München in 1938 en de acties van de VS van nu".

De huidige Labour-leider Chris Hipkins prijst de staat van dienst van Goff, maar stelt tegelijkertijd dat hij te ver is gegaan als diplomaat door de kennis van geschiedenis van een Amerikaanse president in twijfel te trekken. "Het gaat zeker een grens over. Of dat iets is waar hij voor ontslagen moest worden is uiteindelijk de beslissing van Winston Peters".

Nederlanders maken lang niet altijd gebruik van hun recht op toeslagen. Dat meldt het Centraal Planbureau (CPB) op basis van onderzoek tot 2021 van huur- en zorgtoeslag en kindgebonden budget.

In 2021 is volgens het CPB ruim 1 miljard euro niet aangevraagd, terwijl daar wel recht op was. De groep die geen gebruikmaakt van de toeslagen is vooral groot bij mensen die net zijn gepensioneerd zijn en bij zelfstandigen, meldt het CPB.

Onder bijstandsgerechtigden wordt juist wél veel gebruikgemaakt van de toeslagen. Onder hen vroeg slechts 1 tot 2 procent die er recht op had het kindgebonden budget, de huurtoeslag of de zorgtoeslag, niet aan.

Lagere bedragen

Van de zelfstandigen vroeg ruim 25 procent in 2021 zorgtoeslag niet aan. Vooral bij de lagere bedragen (maximaal 50 euro per maand) wordt de toeslag niet aangevraagd.

Bij hogere bedragen wordt de toeslag vaak juist wel aangevraagd, ziet het planbureau bij bijstandsgerechtigden. Daar vraagt slechts 1 tot 2 procent die recht heeft op toeslagen, deze niet aan. Dat komt volgens het CPB omdat als zij deze niet aanvragen, ze direct een belangrijk deel van hun besteedbare inkomen mislopen. Daarnaast is de groep vaak in beeld bij gemeenten waardoor ze weten dat ze recht hebben op toeslagen.

Vooral bij zorg- en huurtoeslag komt het relatief veel voor dat mensen jarenlang geen gebruikmaken van hun recht. Het CPB meldt dat mensen daardoor "substantiële bedragen" mislopen. Een huishouden dat vier jaar lang geen huurtoeslag aanvraagt mist volgens het CPB gemiddeld 150 euro per maand.

Adidas is ruim twee jaar na het verbreken van de banden met rapper Ye, voorheen bekend als Kanye West, nu echt gestopt met het verkopen van de schoenen die het merk in samenwerking met de rapper ontwierp.

Het merk brak in oktober van 2022 met de rapper omdat hij antisemitische berichten op zijn sociale media had geplaatst. Daardoor bleef het Duitse bedrijf achter met zo'n 1,2 miljard euro aan onverkochte schoenen van West. Deze zogenoemde Yeezy's waren zeer gewild bij sneakerfanaten.

Adidas was niet het enige merk dat niet meer met de rapper wilde samenwerken. Onder meer Balenciaga en Gap trokken hun handen ook van hem af. West bood zijn excuses aan voor zijn uitspraken, maar er volgden geen nieuwe contracten meer met deze merken.

'Hoofdstuk is gesloten'

Adidas besloot de overgebleven Yeezy's te blijven verkopen, waarbij een deel van de opbrengst naar een organisatie ging die racisme en antisemitisme bestrijdt. Bij het bekendmaken van de jaarcijfers meldde financieel directeur Harm Ohlmeyer gisteren dat het laatste paar eind vorig jaar is verkocht. "Er is geen enkele Yeezy-schoen meer over", zei hij. "Ze zijn allemaal verkocht en dat hoofdstuk is nu gesloten".

Het beëindigen van de samenwerking voelde het bedrijf vooral in de Verenigde Staten en Canada, waar de schoenen het populairst zijn. Adidas maakte bekend dat de verkoopcijfers van het bedrijf in Noord-Amerika vorig jaar met 2 procent daalden. "Dat komt alleen door de aanzienlijk afgenomen verkoop van Yeezy's", meldt het sportmerk.

500 miljoen euro winst

Vorig jaar werd er nog zo'n 650 miljoen euro aan Yeezy-schoenen verkocht. Daaraan werd 200 miljoen euro verdiend. Het jaar ervoor werd 750 miljoen euro aan Yeezy's verkocht, wat een winst opleverde van 300 miljoen euro.

Van de 500 miljoen euro winsten in die twee jaar gaat 260 miljoen naar goede doelen. 60 miljoen is al gedoneerd, de overige 200 miljoen staat op de rekening van een stichting die Adidas in het leven heeft geroepen.

West gebruikt de naam Yeezy nog voor zijn eigen kledinglijn. In 2024 verkocht hij op zijn eigen Yeezy-websites artikelen van de collectie die Gap uit de handel had genomen. Ook was een White Lives Matter-shirt te koop dat hij eerder ook al eens verkocht. Op 10 februari van dit jaar verscheen op de website een wit T-shirt met een hakenkruis erop. Een dag later was het product niet meer te zien op de website en werd het vervangen voor de tekst 'Yeezy-winkels openen binnenkort". Die tekst staat er nog steeds.

Het bewaren van de vrede in Europa is niet mogelijk zonder de militaire kracht van de Verenigde Staten, zei premier Schoof in het Oekraïnedebat in de Tweede Kamer. Het kabinet zet dus vooral in op het verbeteren van de relatie met president Trump.

"We moeten realistisch zijn: zonder de VS gaat het niet, zeker niet op korte termijn", stelde de premier. Tegelijkertijd denkt het kabinet na over de mogelijkheid dat Washington als bondgenoot wegvalt.

Bij verschillende partijen in de Tweede Kamer zijn er grote zorgen over de wispelturigheid van de Amerikaanse president. Sommigen houden er rekening mee dat hij Europa de rug zal toekeren en misschien zelfs uit de NAVO zal stappen. "Het kan niet zonder de Amerikanen, maar misschien móet het wel zonder de Amerikanen", vreest GroenLinks-PvdA-leider Timmermans.

Plan B

Ook partijen als D66, CDA, Volt en regeringspartij NSC dringen aan op wat ze 'Plan B' noemen, waarbij de Europese landen alleen de militaire afschrikking tegen Rusland moeten leveren.

Volgens Schoof is er geen twijfel dat de VS nog steeds een bondgenoot is, "alleen één die zich anders gedraagt". Maar ook hij wil over de situatie nadenken dat Trump zich niet langer als bondgenoot opstelt. "We moeten met alles rekening houden, maar dat doen we niet in de openheid, maar in geheime kamers op ministeries."

Geen verkeerde boodschap

De premier wil vooral niet de verkeerde boodschap overbrengen. "Er moet niet de zweem komen dat wij als Nederland denken dat het wel zonder de Amerikanen kan."

Het kabinet wil de uitgaven voor Defensie verhogen, net als andere landen in Europa. Maar de kracht van de Amerikanen vervangen gaat volgens Schoof vele miljarden kosten en het opbouwen van zo'n legermacht duurt minstens twintig jaar.

De Kamer hoopt dat er gauw besprekingen komen over een einde aan het geweld in Oekraïne. Bijna alle partijen vinden dat president Zelensky daar aan tafel moet zitten.

Maar er wordt wel verschillend gedacht over de voorwaarden voor dat soort onderhandelingen. De grootste oppositiepartij, GroenLinks-PvdA, vindt dat Oekraïne wel kans moet krijgen op een eerlijke en duurzame vrede. De grootste regeringspartij, de PVV denkt dat je met dat soort voorwaarden vooraf nergens toe komt.

Bekijk hier het debat tussen Wilders en Timmermans:

Zowel coalitie- als oppositiepartijen vinden dat het kabinet snel extra hulp moet leveren aan Oekraïne. In het debat zegde premier Schoof toe dat er in 2026 ongeveer 3,5 miljard euro wordt vrijgemaakt voor hulp aan Kyiv. Dat is volgens hem een voortzetting van de lijn die de afgelopen jaren al is ingezet. In het regeerakkoord staat dat Nederland Oekraïne "onverminderd" zal steunen. Tot nu heeft ons land ongeveer 5,8 miljard euro aan steun geleverd.

Er is een ruime meerderheid in de Kamer voor die doorgaande steun van 3,5 miljard, maar in de coalitie is er nog geen overeenstemming over, zo bleek. PVV-leider Wilders waarschuwde dat de grootste regeringspartij er alleen mee zal instemmen als er ook substantieel meer geld gaat naar goedkopere boodschappen en een lagere energierekening.

Het standpunt van Wilders leidde meteen tot irritatie in de coalitie. VVD-leider Yesilgöz sprak van een "valse tegenstelling" tussen koopkracht en Oekraïne. "Alsof je je niet zorgen zou maken om de hoge kosten als je investeert in de veiligheid van Nederlanders."

Wilders vond dat op zijn beurt een "foute opmerking". Volgens hem is er wel een afweging tussen defensie en de portemonnee van burgers. "Niet doen alsof dat een non-discussie is. Dat zeggen alleen maar rijke patsers uit Wassenaar."

Voorjaarsnota

In ieder geval wordt de discussie over Oekraïne verknoopt met de aanstaande financiële onderhandelingen over de Voorjaarsnota in de coalitie. PVV en BBB vinden dat het versterken van de Europese defensie niet ten koste mag gaan van de koopkracht van burgers.

Eerst moeten de bevroren Russische tegoeden maar worden aangesproken. Dat gaat ook om miljarden, stellen de partijen. Wilders: "Defensie is me een lief ding waard, maar de betaalbaarheid voor burgers is me net zo veel waard. Misschien nog wel meer."

Hulpverleners van het Internationale Rode Kruis moeten naar eigen zeggen weg uit Azerbeidzjan. Het Rode Kruis zegt dat de Azerbeidzjaanse regering te kennen heeft gegeven dat hun kantoor moet sluiten en de activiteiten worden gestaakt. "We staan in contact met de autoriteiten", zegt een Rode Kruis-woordvoerder daarover.

Het Rode Kruis, dat sinds 1992 actief is in het land, is de enige organisatie die toegang heeft tot de groep gevangengenomen oud-leiders van de Armeense enclave Nagorno-Karabach. Dat gebied hoorde sinds 1994 officieel bij Azerbeidzjan, maar had een zelfstandig bestuur, gesteund door Armenië. In 2023 werd het veroverd door Azerbeidzjan na een oorlog van 24 uur.

Separatisten gearresteerd

Na de verovering sloegen tienduizenden etnische Armeniërs in de zelfverklaarde republiek massaal op de vlucht naar buurland Armenië. Daarbij werden meerdere Armeense separatisten gearresteerd, onder wie Ruben Vardanyan. Hij was in het verleden de leider van de Armeense enclave.

Vardanyan is onder meer aangeklaagd voor het financieren van terrorisme, deelname aan een gewapende organisatie en het illegaal oversteken van de grens.

Uit protest tegen zijn strafproces is Vardanyan sinds half februari in hongerstaking. Zo hebben hij en zijn advocaat volgens hem te weinig tijd gekregen om de aanklachten te bestuderen en zijn de ruim 400 bewijsstukken in het Azerbeidzjaans, een taal die hij niet spreekt. Het Rode Kruis is ook nauw betrokken bij de situatie van vijftien anderen die terechtstaan.

Ook de BBC kreeg onlangs te horen dat ze hun kantoor moesten sluiten in Azerbeidzjan. De nieuwsorganisatie liet weten "deze beperkende maatregel tegen de persvrijheid" te betreuren.