NOS Nieuws - Algemeen

Het personeel op dertien luchthavens in Duitsland heeft voor een dag het werk neergelegd. De medewerkers staken sinds middernacht omdat cao-onderhandelingen zijn vastgelopen over onder meer een hoger loon en meer vakantiedagen.

Het gaat om de vliegvelden van Hamburg, Bremen, Hannover, Berlijn, Düsseldorf, Dortmund, Keulen/Bonn, Leipzig/Halle, Frankfurt, Stuttgart, München en Karlsruhe/Baden-Baden. Personeel op de luchthaven van Hamburg legde gisteren onverwacht al het werk neer.

De Duitse luchthavens schatten dat meer dan 3400 vluchten vandaag door de staking zijn geannuleerd. Dat is ruim de helft van het gemiddelde aantal vluchten per dag in Duitsland. Op Schiphol zijn 76 vluchten van en naar Duitsland geschrapt.

Vele honderdduizenden reizigers zijn gedupeerd. De luchthavens roepen hen op om de informatie van hun luchtvaartmaatschappij in de gaten te houden en vooral niet naar de terminals te komen.

Er wordt ook gestaakt op de luchthaven van Weeze, dat net over de grens ligt. Volgens Omroep Gelderland maken veel inwoners uit die provincie gebruik van het vliegveld. Op de website van de luchthaven is te zien dat bijna alle geplande vertrekvluchten uitvallen. Wel arriveren er nog vliegtuigen.

Goedemorgen! Docenten en studenten in Den Haag en Leiden beginnen vandaag de estafettestaking tegen bezuinigingen op het hoger onderwijs. En in Duitsland legt het personeel van dertien luchthavens het werk voor 24 uur neer.

Eerst het weer: vanochtend komt in de noordoostelijke helft van het land regionaal eerst dichte mist voor die later geleidelijk oplost. Verder is het vrij zonnig bij maxima tussen 13 en 18 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Op een Nederlands pluimveebedrijf dat geen eieren exporteert, begint vandaag een pilot met een vaccin tegen vogelgriep. Na een eerdere positief uitgepakte proef, vorig jaar, volgt er nu een pilot bij een commercieel pluimveebedrijf. Minister Wiersma van Landbouw en de pluimveesector verwachten er veel van.

Vorig jaar bleek al uit een een zogeheten veldproef dat twee vogelgriepvaccins effectief werkten in de praktijk. Een van de verschillen met de test die vandaag begint, is dat de eieren ook daadwerkelijk gegeten zullen worden.

De pilot duurt ongeveer twee jaar: de gevaccineerde kuikens worden opgefokt tot leghennen, die dan ook eieren zullen gaan leggen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Na een teruggedraaide diskwalificatie hebben de Nederlandse estafettevrouwen alsnog goud veroverd op de 4x400 meter bij de EK indoor in Apeldoorn.

Als reden voor de diskwalificatie werd het hinderen van een van de andere landen bij een wissel gegeven. Het protest dat Nederland aantekende werd echter gehonoreerd, waardoor Femke Bol, Lieke Klaver, Cathelijn Peeters en Nina Franke alsnog de gouden medaille kregen uitgereikt.

Bekijk hoe de Nederlandse estafettevrouwen goud wisten te veroveren:

Fijne dag!

Het dodental na de overstromingen in de Argentijnse stad Bahia Blanca is opgelopen naar zestien. Ook worden er nog steeds mensen vermist. De havenstad werd afgelopen vrijdag getroffen door overstromingen na hevige regenval. Het regende er acht uur lang non-stop.

De regering van Argentinië heeft ook drie dagen van nationale rouw afgekondigd. Het land is vooral geschokt door berichten over twee zusjes van één en vijf, die door het water werden meegesleurd. Volgens de minister van Veiligheid waren de twee met hun moeder op het dak van een busje geklommen. Ze wilden ontsnappen aan het stijgende water toen een golf hen meesleurde. Hun moeder werd gered.

Inmiddels zijn zeker duizend mensen geëvacueerd uit Bahia Blanca. Scholen zijn vandaag en morgen gesloten.

Voormalig centraalbankier Mark Carney (59) wordt de nieuwe premier van Canada. Hij werd zondag met overmacht door de regerende Liberale Partij gekozen als opvolger van Justin Trudeau.

Trudeau maakte in januari bekend dat hij zou aftreden na meer dan negen jaar aan de macht te zijn geweest. Zijn populariteit daalde laatste tijd enorm, waardoor de Liberale Partij snel een verkiezing moest houden om hem te vervangen.

Omdat de Liberale Partij de regerende partij is, wordt Carney automatisch de premier tot de Canadese verkiezingen. Die verkiezingen worden uiterlijk in oktober gehouden.

Politieke nieuwkomer

De 59-jarige econoom Carney wordt de eerste Canadese premier zonder politieke achtergrond. Hij leidde de Bank of England en de Bank of Canada door verschillende financiële crises maar is op politiek vlak een nieuwkomer. Hij diende niet in het parlement en had ook nooit een functie als minister bijvoorbeeld.

Zijn verkiezing komt op een precair moment in de Canadese politiek. Het land zag de goede relatie met buurland VS onder Trump in korte tijd verslechteren door een handelsoorlog. Ook trekt Trump geregeld de Canadese soevereiniteit in twijfel en speculeert erover het land de 51ste staat van de VS te maken.

Rug rechthouden

Tijdens zijn eerste toespraak zei Carney dat hij de partij nieuw leven in wil blazen en toezicht wil houden op de onderhandelingen over de importheffingen met de Amerikaanse president Trump.

"Er is iemand die onze economie probeert te verzwakken", zei Carney. "Donald Trump heeft, zoals we weten, ongerechtvaardigde tarieven opgelegd op wat we bouwen, op wat we verkopen en hoe we ons brood verdienen. Hij valt Canadese gezinnen, werknemers en bedrijven aan en we kunnen hem niet laten winnen. Dat zullen we ook niet doen."

Canada zal zijn heffingen op in de Verenigde Staten gemaakte producten handhaven zolang de Amerikaanse president Donald Trump doorgaat met een handelsoorlog, zei de nieuwe premier verder.

"De Canadese regering slaat terecht terug met onze eigen heffingen", zei Carney tijdens zijn overwinningstoespraak. "Mijn regering zal die handhaven totdat de Amerikanen ons respect tonen en geloofwaardige, betrouwbare toezeggingen doen voor vrije en eerlijke handel".

Nieuw leven ingeblazen

De Liberale Partij van Carney verkeerde al enkele jaren in zwaar weer. Hoewel de partij in 2021 de verkiezingen nog nipt won, steeg de tweede partij van het land, de Conservatieve Partij, daarna snel in populariteit. Eind vorig jaar leken de liberalen een dieptepunt te hebben bereikt, wat het aftreden van Trudeau in gang zette.

Nu lijkt de Amerikaanse president Trump juist weer een opleving te veroorzaken voor de liberalen. De uitspraken en dreigingen van Trump leiden tot een hernieuwd politiek landschap waarbij de partij van Trudeau weer een leidende positie inneemt. Zelfs de impopulaire leider Trudeau lijkt weer in populariteit te stijgen. Centrale vraag bij de komende verkiezingen zal worden wie Trump het beste het hoofd kan bieden.

Op een pluimveebedrijf begint vandaag een pilot met een vaccin tegen vogelgriep. Na een eerdere positief uitgepakte proef, vorig jaar, volgt er nu een pilot bij een commerciële pluimveehouder waar de hennen alleen voor de Nederlandse markt eieren produceren. Dat is nodig omdat er bij vaccinatie nog veel handelsbelemmeringen zijn.

Minister Wiersma (BBB) van Landbouw en de pluimveesector verwachten er veel van. "Tot voor kort was ruimen van zieke dieren de norm, nu gaan we de dieren beschermen", zegt Kees de Jong, vicevoorzitter van Avined, waarin diverse brancheverenigingen samenwerken.

"Dat betekent enorm veel voor ons, zeker ook op emotioneel vlak. Het is een ramp voor pluimveeboer als hij zijn dieren moet laten ruimen; in de eerste plaats emotioneel, pas later op financieel vlak. De vogelgriep helemaal uitbannen is een illusie, maar we hopen de ziekte hiermee wel beheersbaar te krijgen."

Wiersma: "Je kunt vogelgriep nooit helemaal wegkrijgen. Het zit met name in de wilde vogels en die vliegen over de hele wereld. Maar het vaccineren van pluimvee kan er wel voor zorgen dat er in de toekomst minder uitbraken zullen zijn op pluimveebedrijven." Ze ziet de pilot "als een eerste stap naar grootschalige uitrol van vaccinatie van pluimvee".

Voedselveiligheid

Vorig jaar bleek al uit een een zogeheten 'veldproef' dat twee vogelgriepvaccins effectief werkten in de praktijk. Volgens De Jong is het belangrijkste verschil met de veldproef dat het nu om een pilot bij een commercieel bedrijf gaat en dat de eieren straks ook daadwerkelijk geconsumeerd zullen worden.

De pilot duurt ongeveer twee jaar: de gevaccineerde kuikens worden opgefokt tot leghennen, die dan ook eieren zullen gaan leggen. De Jong zegt dat het een lang proces is geweest om het vaccin te ontwikkelen. "Juist omdat het om de voedselveiligheid gaat, kunnen we niet voorzichtig genoeg zijn."

Voorlopig mogen de eieren dus nog niet de landsgrenzen over. De Jong: "Nederland exporteert veel vlees, eieren en kuikens. Sommige landen zien in vaccinatie tegen vogelgriep een reden om geen pluimveeproducten af te nemen. Met een pilot kan gecontroleerd worden onderzocht hoe markten en landen reageren op vaccinatie tegen vogelgriep."

De sector wil tijdens de pilot samen met het ministerie gaan onderzoeken hoe handelsbelemmeringen uit de weg kunnen worden geholpen. In Europa bespeurt hij veel enthousiasme voor het Nederlandse initiatief, maar daarbuiten ziet hij meer scepsis. "We zetten echt een knop om: van afmaken bij ziekte naar behoeden voor ziekte. Dat is nog niet overal even goed geland."

Vorig jaar werd er nog over gedacht om meerdere pluimveebedrijven bij de pilot te betrekken, maar het gebeurt nu bij slechts één, waarvan de naam niet openbaar wordt gemaakt. Het was volgens de brancheverenigingen niet eenvoudig om een bedrijf te vinden. "We gaan als Nederland formeel van 'non-vaccinatiestand' af, dat is echt een grote stap - ook voor pluimveebedrijven", zegt De Jong.

Hij verwacht wel dat zich de komende tijd meer bedrijven zullen aansluiten bij de pilot. "We hebben het geluk gehad dat het de afgelopen anderhalf tot twee jaar relatief rustig is geweest met vogelgriep in Nederland, maar als er de komende tijd weer een grote uitbraak komt, sluit ik zelfs niet uit dat we versneld bij heel veel meer bedrijven gaan vaccineren. Als de nood aan de man is, dan moet het."

De politie heeft een drugslab gevonden in het appartementencomplex in Heemstede waar vanmiddag korte tijd brand woedde. Er wordt nog onderzocht of het lab iets te maken heeft met de oorzaak van de brand.

Het drugslab werd gevonden in een van de appartementen in het wooncomplex, dat uit drie torens bestaat. Welke drugs er werden verwerkt, kan de politie nog niet zeggen. Vanwege de brand kunnen de bewoners van twintig woningen vannacht niet thuis slapen.

Bij de brand kwam flink wat rook vrij:

Kort na de brand riep de politie het publiek via Burgernet op om uit te kijken naar twee mannen die bij de brand waren gezien. De politie zei erbij niet uit te gaan van opzettelijke brandstichting, maar zich zorgen te maken om de gezondheid van het duo omdat ze mogelijk rook hadden ingeademd.

De twee zijn nog altijd niet gevonden. Een woordvoerder van de politie zegt nu dat de twee op dit moment niet als verdachten worden gezien, maar dat de politie wel graag met hen wil spreken.

Twee bewoners naar ziekenhuis

Het vuur in het wooncomplex ontstond aan het begin van de middag en was na een half uur uit. De veiligheidsregio omschreef de brand als "kort, maar heftig". Twee bewoners ademden rook in en moesten naar het ziekenhuis.

In totaal moesten vijftig mensen worden geëvacueerd. Onder hen waren vijftien bewoners van een woonzorgcentrum. Zij konden snel weer naar huis.

Met de lente voor de deur gaan de eerste Nederlandse broccoli- en bloemkoolplanten van het jaar de grond in. Maar waar de teelt zich in het verleden goed liet voorspellen, gedragen de gewassen zich onvoorspelbaarder in een veranderend klimaat. Ze bloeien vroeger of later en telers moeten vaker terug het land op om te oogsten.

De onzekerheid over het groeigedrag van de gewassen leidt tot gerommel in een gevoelige keten. Is een oogst te vroeg of te laat, dan is er een overschot of schaarste. En dat zie je in de supermarkt: bij een tekort zijn de groenten peperduur of verdwijnen ze zelfs uit de schappen, bij overschotten keldert de prijs.

De schommelingen zijn steeds meer te zien, zegt bloemkool- en broccoli-expert Guusje Bonnema van Wageningen University & Research. "In het verleden zijn er ook weleens problemen geweest, maar het komt tegenwoordig veel vaker voor. Het wordt bijna normaal dat er ineens een korte hittegolf is of wat dan ook. Rassen die het heel lang goed deden, die blijken nu helemaal niet zo stabiel te zijn."

Tien tot twintig dagen langer

Zaadveredelaars doen uitgebreide tests met hun rassen in verschillende gebieden. Dat doen ze om allerlei redenen: ziekteresistentie, betere kwaliteit, maar ook om ze stabieler te maken en dus de oogst en de oogstvoorspelling beter overeen te laten komen. En juist het verkleinen van de gevoeligheid voor temperatuurverschillen - geen luxe in een veranderend klimaat - is daarbij een flinke uitdaging voor veredelaars.

"Een boer verwacht gewoon dat hij, negentig dagen nadat hij geplant heeft op het veld, zijn oogst kan doen. En dan duurt het opeens tien à twintig dagen langer", legt Bonnema uit. "En dat is dan vaak omdat het in het begin van de ontwikkeling ineens heel heet is geweest, of als er een paar warme nachten zijn geweest."

Zo'n vertraagde teelt leidt in eerste instantie tot legere schappen. Bonnema: "De broccoli die er wel zou zijn, daar zou je meer geld voor betalen. En de broccoli die vertraagd is, die wordt nu tegelijk geoogst met de volgende teelt, waardoor er ineens een surplus is."

Toch pakt het veranderende klimaat niet altijd slecht uit, ziet bijvoorbeeld de West-Friese boer Ton Slagter, die al veertig jaar in het vak zit. "We hebben er eerder voordelen van denk ik. West-Friesland is sowieso een gebied waar de zomers wat koeler zijn en de winters wat milder. Dat geeft gewoon voordelen."

Bij de winterbloemkolen die hij jaarlijks rond augustus plant, ziet hij bijvoorbeeld aanzienlijke verschillen in positieve zin. Slagter: "De slagingspercentages zijn de laatste jaren veel groter geworden. Tegenwoordig groeit 80 procent uit tot een bloemkool. Dat was vroeger 60 procent."

Maar als Slagter verder kijkt dan West-Friesland, ziet hij ook plekken waar het minder gunstig uitpakt. In Zuid-Europa en Duitsland bijvoorbeeld, in de zomer. Daar is het regelmatig te droog of te warm. "Sinds drie jaar hebben we nu een contract met een Spaanse afnemer. Die komt in de zomer elke week bij ons drie vrachtauto's bloemkolen ophalen, omdat ze daar in die periode niet meer kunnen telen."

Omgekeerde wereld

Slagter is niet de enige Nederlandse bloemkolenboer die dat doet. Hij denkt dat er in de zomer in totaal zeker tien vrachtwagens bloemkool per week van Nederland naar Spanje rijden. De omgekeerde wereld, noemt Slagter het. "Dat was vroeger helemaal niet. Spanje kocht weleens bloemkool, maar dan incidenteel. In principe waren ze altijd zelfvoorzienend."

En Nederlandse bloemkolen die in voorheen zelfvoorzienende gebieden worden verkocht, komen hier niet op de markt en leiden hier dus tot hogere prijzen.

Of dat ook dit jaar gaat spelen, blijft nog even de vraag. Brancheorganisatie GroentenFruit Huis houdt de situatie in de gaten. "Hoewel het nog te vroeg is om concrete uitspraken te doen over het groeiseizoen van 2025, blijft de beschikbaarheid van producten een belangrijk aandachtspunt. In Nederland zien we steeds vaker uitdagingen op dit gebied, wat ons ertoe aanzet de situatie nauwlettend te volgen."

Calin Georgescu mag in Roemenië niet meer meedoen aan de presidentsverkiezingen. De centrale kiescommissie van het Oost-Europese land heeft de radicaal-rechtse politicus uitgesloten van deelname. Georgescu kan nog wel in beroep gaan bij het Constitutionele Hof.

De kiescommisie zegt in een verklaring dat een presidentskandidaat "de grondwet moet respecteren en de democratie moet verdedigen". Daarnaast verwijst de commissie ook naar de eerdere uitspraak van het Constitutionele Hof waarmee de eerste verkiezingsronde, die Georgescu onverwacht won, ongeldig werd verklaard. Omdat hij daar de regels heeft geschonden, kan hij niet nog een keer meedoen, oordeelt de commissie.

In die verkiezingscampagne zou sprake zijn geweest van Russische inmenging. Zo waren volgens de Roemeense veiligheidsdiensten massaal video's van Georgescu gedeeld op TikTok door nepaccounts. Volgens het hof waren er voldoende aanwijzingen dat dit door Rusland aangestuurd werd.

De 62-jarige politicus spreekt in een reactie van "een klap voor de democratie wereldwijd". Tientallen aanhangers hadden zich verzameld voor het gebouw van de kiescommissie. Ze scandeerden "vrijheid!" en probeerden langs agenten naar binnen te komen. De politie zette traangas in om de groep uiteen te drijven.

Dit zijn foto's van de schermutselingen:

Er loopt een strafrechtelijk onderzoek naar Georgescu. Hij wordt onder meer verdacht van het verspreiden van desinformatie en het vervalsen van financiële documenten. Ook worden zijn veronderstelde banden met een fascistische organisatie onderzocht.

Uitspraak Europees hof

De politicus doet alle beschuldigingen af als een politieke heksenjacht en ging in beroep bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) om de uitslag van de eerste verkiezingsronde alsnog bekrachtigd te krijgen. Maar vorige week stelde het EHRM Georgescu in het ongelijk.

In mei vinden opnieuw presidentsverkiezingen plaats in Roemenië. Vrijdag meldde Georgescu zich aan als kandidaat, maar nu heeft de kiescommissie daar dus een streep door gehaald.

Nog altijd populair

Ondanks het verkiezingsschandaal is de pro-Russische Georgescu nog altijd populair in Roemenië. Volgens een opiniepeiling die drie weken geleden werd afgenomen zou hij bij nieuwe presidentsverkiezingen ruim 40 procent van de stemmen krijgen, zo schrijft de nieuwssite Romania-Insider.

De Syrische regering heeft een onderzoek aangekondigd naar de enorme geweldsuitbarsting in het noordwesten van het land. Daartoe is een commissie opgericht die bestaat uit rechters, advocaten en een legerofficier.

De gruwelijkheden leiden in binnen- en buitenland tot geschokte reacties. Op het belangrijkste plein in de Syrische hoofdstad Damascus verzamelden zich vandaag honderden mensen die opriepen tot vrede en nationale eenheid.

Volgens persbureau AFP kwam het tot confrontaties met pro-regeringsdemonstranten. Syrische ordetroepen zouden in de lucht hebben geschoten om de twee groepen uiteen te drijven.

Het geweld in Syrische plaatsen langs de Middellandse Zee heeft aan meer dan 1000 mensen het leven gekost, zegt het in Engeland gevestigde Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten. Onder de doden zouden meer dan 700 burgers zijn. De cijfers zijn niet te controleren, onder meer doordat er amper journalisten zijn in het gebied.

Standrechtelijke executie

Uit verhalen van getuigen en online video's komt een beeld naar voren van grootschalige moordpartijen en standrechtelijke executies. Daarbij zouden vooral alawieten doelwit zijn geweest, hoewel er ook mensenrechtengroeperingen zijn die zeggen dat zij zich eveneens schuldig hebben gemaakt aan moorden. Duizenden mensen zijn op de vlucht geslagen, onder meer naar Libanon.

De verdreven president Assad maakt ook deel uit van de alawitische minderheid. Drie maanden geleden werd hij verdreven en vluchtte hij naar Rusland. Sindsdien is er niet zo veel geweld geweest als in de afgelopen dagen.

Mohammed is alawiet en woont in Nederland. Hij wil onherkenbaar met ons praten over zijn vrees dat de nieuwe machthebbers wraak zullen nemen op zijn familie en alle alawieten in Syrië:

De gruwelijkheden begonnen toen voormalige militairen uit het leger van Assad nabij de kuststad Latakia een aanval uitvoerden op ordetroepen van interim-president Sharaa. Die zouden in een hinderlaag zijn gelokt.

Daarna werd door het regeringsleger en loyale groeperingen een tegenoffensief gelanceerd, dat uitliep op moordpartijen onder alawieten. Het Syrische ministerie van Defensie zei gisteren dat de ordetroepen de controle over het gebied terug hebben, maar afgelopen nacht werd er nog altijd gevochten.

Burgeroorlog

Sharaa stelde in een videoboodschap dat er mensen zijn die proberen om het land opnieuw in een burgeroorlog te storten. Verder zei hij dat mensen die zich misdragen tegen burgers daarvoor verantwoordelijk worden gehouden en dat "overblijfselen van het voormalige regime" geen keus hebben en zich moeten overgeven.

Eerder op de dag riep Sharaa in een moskee in Damascus op tot vrede. Ook zei hij dat "wat er nu gebeurt in Syrië binnen de verwachte uitdagingen valt".

Ordetroepen van de Syrische regering poseerden bij de Middellandse Zeekust bij Latakia:

VN-mensenrechtenchef Volker Türk wil dat de daders ter verantwoording worden geroepen. Hij spreekt van berichten van "standrechtelijke executies op basis van sektarische afkomst". Türk noemt dat "uiterst verontrustend" en roept de Syrische machthebbers op om de bevolking te beschermen.

Ook Arabische en westerse landen hebben het geweld veroordeeld. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio wil dat de daders worden opgespoord. Volgens hem gaat het voor een deel om buitenlandse jihadisten. Er zouden onder meer strijders uit Oezbekistan bij het geweld betrokken zijn geweest.

Nieuwe verkiezingen

Sharaa presenteerde zich na zijn aantreden als gematigd en tolerant, in de hoop dat westerse landen de sancties tegen Syrië zouden terugschroeven. De rebellenleider beloofde ook dat er verkiezingen zouden komen, al zou dat volgens hem nog wel jaren kunnen duren.

Begin deze maand werd een comité opgericht dat een nieuwe grondwet moet gaan schrijven. De commissie bestaat uit zeven mensen, onder wie twee vrouwen.

De door AI gegenereerde video waarin Gaza als luxueuze badplaats wordt afgeschilderd, was bedoeld om de draak te steken met de controversiële uitspraken van de Amerikaanse president Trump over de heropbouw van het oorlogsgebied. Dat zegt de maker van het filmpje.

De video dook voor het eerst op in februari, kort nadat Trump had voorgesteld om de bevolking van Gaza naar Egypte en Jordanië te deporteren en van Gaza een "Rivièra van het Midden-Oosten" te maken. Trump deelde de surrealistische beelden vervolgens zonder verdere uitleg op zijn eigen platform Truth Social.

De maker, de Israëliër Solo Avital, licht zijn drijfveren nu toe aan meerdere media. Het was zijn bedoeling om de uitlatingen van Trump belachelijk te maken. "Na zijn uitspraken over Gaza wilde ik daar een satirische video over maken", zegt hij bijvoorbeeld tegen de Belgische omroep VRT.

Bekijk de video hier:

In de video is Gaza tot extravagante vakantiebestemming omgetoverd. De video begint met beelden van een verwoest Gaza met de tekst "Gaza 2025...What's Next?". Vervolgens verschijnen moderne wolkenkrabbers, witte stranden, luxe jachten, boven kinderen uitgestrooide geldbiljetten, buikdanseressen en een reusachtig goudkleurig standbeeld van Trump. Ook zijn Trump en de Israëlische premier Netanyahu te zien die in zwemkleding met een drankje op naast een zwembad liggen.

Niet benaderd door Trump

De in Los Angeles woonachtige Avital, die de video in minder dan acht uur in elkaar sleutelde, benadrukt dat hij slechts aan het experimenteren was met AI-tools. Toen zijn zakenpartner de video op Instagram publiceerde, vroeg Avital hem om de video te verwijderen. "Ik vond het misschien een beetje ongevoelig, en we willen geen partij kiezen", zegt de maker tegen The Guardian.

Maar de verwijdering kwam te laat: de video was dus bij Trump beland en ging vervolgens viraal. Hoe de video bij Trump terechtkwam, blijft onduidelijk. Avital zegt een vroege versie van de AI-video te hebben gedeeld met de acteur Mel Gibson, die door Trump is benoemd tot speciale ambassadeur voor Hollywood. Maar Gibson ontkent de Gaza-video te hebben doorgespeeld aan Trump.

Avital benadrukt dat hij niet door het Witte Huis is benaderd voor het gebruik van de video. "Ik heb me gewoon voorgesteld hoe een Amerikaanse talkshow als Saturday Night Live hierover een satirische reportage zou maken. Iedereen zou dan denken dat het een grap is", aldus de maker.

De filmmaker vindt niet dat hij zich hoeft te verdedigen voor de video. "Ik denk dat het niemand echt schade heeft berokkend. Het is op zichzelf een onschuldig experiment, dat ons wel heel duidelijk de lelijke kant van AI heeft getoond." De kwestie bewijst volgens Avital dat AI niet mag worden gebruikt voor politieke doeleinden. "Ook al is het een prachtige tool, die ons buiten onze verbeelding om veel te bieden heeft."

Arabisch plan

Na de omstreden uitspraken van Trump hebben Arabische landen een eigen plan gepresenteerd voor de wederopbouw van Gaza. In een gezamenlijke verklaring noemen ministers het "een realistische weg naar de wederopbouw van Gaza".

De 22 landen van de Arabische Liga schaarden zich deze week achter een Egyptisch voorstel om de Gazastrook weer op te bouwen. Dat zou moeten gebeuren over een periode van vijf jaar. Op termijn moet de Palestijnse enclave onder bestuur van de Palestijnse Autoriteit komen.

De Oekraïense troepen in de Russische regio Koersk staan steeds verder onder druk. Het Russische leger voert zware aanvallen uit en dreigt het Oekraïense leger te omsingelen.

Er is nog veel onduidelijk over hoe de strijd momenteel verloopt. Wel duidelijk is dat de Russische troepen de afgelopen dagen gestaag zijn opgerukt. Daarbij helpt het voor Oekraïne niet mee dat de VS gestopt is met het delen van militaire inlichtingen met Kyiv.

Dat omstreden besluit heeft Rusland een extra voordeel op het slagveld gegeven. Een Oekraïense regeringsbron zegt tegen het Amerikaanse nieuwsblad Time dat de strijd in Koersk, waar Oekraïne sinds augustus een stuk land bezet houdt, het meest wordt beïnvloed. Russische drones, helikopters en straaljagers worden later opgemerkt en kunnen daardoor meer schade en slachtoffers maken.

De Oekraïense strijdkrachten zijn in Koersk in het nauw gedreven, zeggen militaire bloggers aan beide kanten tegen CNN. Ook volgens analisten en experts is de situatie gevaarlijk voor Oekraïne, maar het blijft lastig om onafhankelijk vast te stellen hoe het er nu aan toegaat.

Aanval in de rug via gaspijpleiding

Onder meer via een pijpleiding hebben speciale eenheden van het Russische leger geprobeerd Oekraïense militairen in Koersk te verrassen. De Russen zouden vele kilometers door de afgesloten gaspijpleiding zijn gekropen. Er zijn tegenstrijdige berichten of deze aanval succesvol is geweest.

Het Oekraïense leger stelt in een verklaring vandaag dat er vijftien Russische aanvallen zijn afgeslagen in Koersk en dat er nog zes aanvallen gaande zijn. Rusland voert luchtaanvallen en artilleriebeschietingen uit, zo wordt bevestigd in de verklaring.

De Russische autoriteiten zeggen dat het offensief een succes is. Het leger stelt dat er in twee dagen tijd meerdere dorpen zijn bevrijd, maar levert geen bewijs om die bewering te ondersteunen.

Nog een kwart in handen

Het lijkt erop dat Oekraïne nog minimaal een kwart van het bezette Russische gebied onder controle heeft. Dat valt op te maken uit de kaart die de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW) dagelijks updatet. De strijd concentreert zich rond de plaats Soedzja, die belangrijk is als logistieke uitvalsbasis.

Russische militaire bloggers stellen dat het Russische leger verschillende plekken rondom Soedzja heeft veroverd. Het ISW heeft een van die claims geverifieerd aan de hand van openbare bronnen op internet. Afgaand op de beschikbare informatie probeert Rusland de Oekraïense strijdkrachten vanuit verschillende kanten te omsingelen.

Er zouden twee bruggen zijn opgeblazen in een poging te voorkomen dat militairen terug kunnen vluchten naar Oekraïne. Duizenden en mogelijk zelfs enkele tienduizenden Oekraïense militairen bevinden zich in Koersk. Het zijn belangrijke eenheden voor het Oekraïense leger, dat kampt met desertie en een tekort aan manschappen.

Burgemeester Marcouch van Arnhem vindt het een "krankzinnig" idee dat de brand die donderdag in het centrum van zijn stad woedde willens en wetens is aangestoken. Gisteren werden drie verdachten aangehouden. "Als je kijkt naar de ravage, de impact die het heeft op mensen, op ondernemers, het heeft onze stad in het hart getroffen", zegt Marcouch. "Dat is heftig. De mogelijkheid van brandstichting hebben we steeds opengehouden, maar je verwacht het niet."

De brand brak donderdag in de vroege ochtend uit in een winkel in het historische centrum van de stad. Het vuur greep snel om zich heen en legde zeker tien historische panden in de as. In de panden zaten winkels en woningen.

Marcouch spreekt zijn complimenten uit voor het recherchewerk van de politie dat tot de aanhoudingen heeft geleid. Het gaat om twee Arnhemmers van 30 en 57 en een man van 41 van wie de woonplaats niet bekend is. "De politie blijft onderzoek doen. Dat gebeurt zorgvuldig, met het OM."

De burgemeester vindt het prachtig om te zien dat er inzamelingsacties zijn gestart voor de getroffen bewoners en ondernemers. "Ik bezocht gisteren toevallig een ondernemer, een koffietent, die verzamelt ook een heleboel spullen. Er zijn veel initiatieven, dat is hartverwarmend." De gemeente probeert zo veel mogelijk contact te houden met de initiatiefnemers, om zicht te houden op wat er allemaal gebeurt en te kijken hoe de gemeente daarbij kan helpen.

Heel veel spullen

Charlotte van der Luit van LOTS Coffee & Brunch is een van de initiatiefnemers van een inzamelactie. Ze noemt de animo overweldigend. "We kunnen gewoon een nieuwe winkel beginnen." Omdat ze de spullen niet meer kwijt kan, is ze zelfs gestopt met inzamelen.

Van der Luit merkte at getroffen mensen uit schaamte liever niet tijden openingstijden broodnodige spullen kwamen vragen:

Er zijn 45 slachtoffers die niet weten of ze nog terug naar huis kunnen, en er is voor zo'n 200 mensen hulp ingezameld. De kleding die over is, gaat naar de kledingbank en de rest gaat naar de voedselbank, zegt Van der Luit. Behalve kleding en schoenen zijn er ook veel verzorgingsproducten gebracht. "Collega's van het Leger des Heils springen bij. De actie is klein begonnen, maar we kunnen er nu veel meer mensen mee helpen", zegt ze.

Mensen die door de brand zijn getroffen, hebben al wat spullen uitgezocht. "Er was vooral behoefte aan eerste levensbehoeften, zoals cosmetica, ondergoed en sokken."

Ze heeft ook een verklaring voor de hoeveelheid spullen die zijn ingeleverd: "Ik denk dat Arnhemmers heel veel liefde hebben voor hun stad. Het is vreselijk wat er is gebeurd en iedereen voelde dat hij zijn steentje moest bijdragen en dat is ook gebeurd. En het is nooit te veel, want er zijn heel veel mensen die hulp nodig hebben."

Ook wordt er geld ingezameld. Een online doneeractie heeft inmiddels ruim 34.000 euro opgebracht, bij een tweede staat de teller op zo'n 7000 euro.

Noodloket

De rol van de gemeente was tot nu toe de eerste opvang van mensen. Vlak na de brand zijn er ruim 100 mensen opgevangen. "De zorg, de nazorg, dat is het allerbelangrijkste, zowel voor bewoners als voor ondernemers", zegt Marcouch. Een aantal ondernemers in de omgeving van het getroffen blok kan weer open. "We zijn ook met bewoners aan het kijken of hun woning veilig en bewoonbaar is. Dat doen we met experts en deskundigen en daar hebben we vandaag en ook morgen nog voor nodig. Zodra de woningen veilig zijn, kunnen de mensen terug."

Morgen opent de gemeente een noodloket op het stadhuis. Daar kunnen mensen die alles kwijt zijn nieuwe documenten krijgen, zoals een paspoort of rijbewijs.

Ondertussen wordt het asbest dat in het getroffen deel van de stad is gevonden opgeruimd door specialisten en gaan ook de overige opruimwerkzaamheden door.

In Heemstede heeft een brand gewoed in een complex met drie woontorens. De politie zoekt twee mannen die bij de brand zijn gezien, maar gaat niet uit van opzettelijke brandstichting. De politie maakt zich zorgen om hun gezondheid, omdat zij mogelijk rook hebben ingeademd.

Het vuur brak rond 12.45 uur uit in een van de woontorens, die particulier wordt bewoond. Zo'n 35 bewoners van twintig appartementen in de toren zijn geëvacueerd. In de twee andere torens van het complex is een woonzorgcentrum gevestigd. Daar zijn vijftien bewoners elders ondergebracht.

Een woordvoerder van de veiligheidsregio omschrijft de brand als "kort, maar heftig". Na ongeveer een half uur was de brand uit. Omdat er veel rook vrijkwam, werd omwonenden geadviseerd om ramen en deuren te sluiten. Twee bewoners hebben rook ingeademd en zijn naar het ziekenhuis gebracht.

Voorlopig nog niet terug

Bewoners van de toren waar brand uitbrak kunnen voorlopig nog niet terug naar huis. De woordvoerder kan niet zeggen wanneer de toren weer wordt vrijgegeven. Daarom wordt inmiddels ook naar opvangplekken gezocht.

De ruimtes van het woonzorgcentrum zijn inmiddels wel vrijgegeven, nadat ze door de brandweer waren geventileerd.

Een machinist en een conducteur zijn vanmorgen in een trein op het station van Deurne belaagd. De NS-medewerkers spraken vier reizigers erop aan dat ze geen geldig vervoersbewijs hadden. Hierop liep de situatie uit de hand. De trein was onderweg van Eindhoven naar Venlo en stond op dat moment stil op het station van Deurne.

De machinist en de conducteur raakten niet gewond. Wel sneuvelde de bril van de machinist. Een NS-woordvoerder zegt tegen Omroep Brabant dat ze flink zijn geschrokken: "Het gebeurt helaas vaker, maar dit wil je niet meemaken."

De vier verdachten, twee mannen en twee vrouwen, stapten na het incident uit en vluchtten richting de Stationsstraat. Hier zijn ze aangehouden. De NS heeft aangifte gedaan.

Door de mishandeling en politie-inzet reden even geen treinen tussen Helmond en Venlo. Het treinverkeer is inmiddels hervat.

Geweld tegen treinpersoneel is al jaren een probleem. In 2023 deden NS-medewerkers 1042 meldingen van geweldsincidenten, een stijging van 8 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Het was het derde jaar dat de cijfers waren gestegen. Recentere cijfers zijn er nog niet.

Nahle heeft haar baby in een deken gewikkeld. Samen zitten ze op een bankje in het park in de Libanese havenstad Tripoli. Met haar man en zoontje konden ze hun dorp net buiten Tartous in Syrië twee dagen geleden op het nippertje ontvluchten. "Ik denk dat ze geen alawieten meer willen in Syrië. Ze willen ons daar allemaal weg krijgen. We worden uitgemoord, ik kan nog niet bevatten wat ik heb gezien, iedereen is bang", zegt de jonge vrouw.

Duizenden alawieten zijn op de vlucht geslagen vanwege het extreme geweld in Syrië. Meer dan duizend mensen zijn volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten gedood. Het is de dodelijkste geweldsuitbarsting sinds de verdrijving van dictator Assad.

Iets verderop geeft Ghazal een lachende baby in haar armen een kus. Het is het kindje van haar tweelingzus. Ze vertelt dat ze haar eigen zoontje in de buitengebieden van Homs in de chaos heeft moeten achterlaten.

"Mannen met baarden en geweren zijn ons huis binnengedrongen. Ze schoten mijn man dood. De vrouwen konden vluchten maar mochten niets meenemen. Wij zijn weggerend en wisten op dat moment natuurlijk niet dat we niet terug naar huis zouden kunnen. Mijn baby is bij mijn opa achtergebleven."

Nachtmerrie

Twee meisjes van 14 en 15 zijn zonder ouders gevlucht. Hun vader kon niet wegkomen, hun moeder is te ziek en zij zijn met een paar dorpsgenoten illegaal de grens met Libanon gepasseerd. Met prachtig gevlochten haren turen ze door het park. Hier vertellen alawieten die Syrië recent ontvlucht zijn de meest gruwelijke verhalen.

Ze hebben het niet over honderden maar over duizenden mensen die de afgelopen dagen gedood zijn. De verhalen zijn niet te verifiëren, net als de stroom schokkende foto's en video's die iedereen laat zien. Maar de geschokte gezichten van de mensen illustreren dat hun grootste nachtmerrie werkelijkheid lijkt te zijn geworden.

De Syriërs die het geweld hebben kunnen ontvluchten komen onder andere terecht in de wijk Jabal al Mohsen in Tripoli, waar Libanese alawieten wonen. Zij hebben zich snel georganiseerd om hun broeders op te vangen. "Ze hebben alleen de kleren die ze aanhadden. Hier proberen we ze een klein beetje te helpen met de allereerste benodigdheden. En we steken ze een hart onder de riem, hoewel we zelf ook in shock verkeren," zegt Mohammed, een vrijwilliger.

Volgens hem gaat het om duizenden mensen die illegaal de grens over zijn gekomen. "En er komen er alsmaar meer. Vandaag weer veel meer dan gisteren. Ik heb zelf drie gezinnen in huis genomen, want er is totaal geen opvang. Sommige zitten met wel dertig mensen in één appartementje" zegt hij en hij vraagt zich hardop af waar de VN of hulporganisaties zijn om met deze crisis te helpen.

Lijken in de straten

Scooters rijden af en aan met donaties. Zakken rijst, luiers, brood, tweedehands kleding in grote hopen. Er komt een oude man in kapotte winterjas aangesjokt. Hij is net aangekomen uit een dorp nabij Tartous. "Zoiets als dit heb ik in mijn leven niet gezien. Zoveel doden, jong en oud. De lijken liggen nog in de straten. Die mochten niet begraven worden."

Hij is met zijn vrouw en drie dochters de grens over gelopen. "Wegen zijn afgezet, dorpen worden omsingeld door strijders. Mensen verstoppen zich in de velden om te kunnen overleven. Het leek eerst onmogelijk hier te komen."

"Dit is een enorme humanitaire crisis waar niemand het over wil hebben," zegt Nourredine Eid, directeur van de alawitische organisatie AICA in zijn kantoor in Jabal al Mohsen. "De wereld beschouwt blijkbaar elke alawiet als Bashar al Assad. Dat is totale onzin. Lang niet iedereen stond achter zijn regime. Duizenden mensen in Syrië worden momenteel uitgemoord maar de oorverdovende stilte van de wereld is wat mij betreft nóg erger. Iedereen zwijgt."

Buitenlandse strijders

Mensen in de straten rondom het kantoor begroeten elkaar en zijn dankbaar dat ze veilig zijn. Voor nu. Want ook hier lopen de spanningen op met de nabij gelegen soennitische wijk. En er zijn enorme zorgen over de achterblijvers die het gebied niet kunnen uitkomen. Veel hebben al dagen niets van familieleden gehoord.

Stuk voor stuk vertellen ze dat ze vooral buitenlandse strijders hebben gezien. "Jongens met lange haren en lange baarden uit Pakistan, Afghanistan en Oezbekistan. Ik heb dat soort mensen niet eerder in mijn leven gezien", zegt Hanadi, de moeder van Ghazal in het park.

Haar ogen lopen vol. De zorgen over de toekomst van haar acht kinderen houdt haar constant bezig. "Hoelang kunnen we hier blijven? Wie zal ons helpen? Ik had nooit verwacht dat dit zou gaan gebeuren in Syrië. We zijn alawieten maar we zijn uiteindelijk toch ook gewoon mensen?"

Het Openbaar Ministerie en mesthandelaar Anthony de B. hebben in hoger beroep onderling een deal gesloten in een omvangrijke mestfraudezaak. De B. krijgt anderhalf jaar cel, waarvan een half jaar voorwaardelijk en een proeftijd van drie jaar. Met de zogenoemde procesafspraken komt na zestien jaar een einde aan de zaak.

De mestfraude van De B. kwam in 2009 in beeld bij opsporingsinstanties. De 54-jarige man uit Lierop gaf leiding aan bedrijven die zogenaamd mesttransporten uitvoerden en sjoemelden met de administratie. Door het gebruik van een aantal bv's in verschillende landen werd verhuld hoe de meststromen in binnen- en buitenland precies liepen. Met de apparatuur in de vrachtwagens werd geknoeid waardoor lagere tarieven werden gerekend.

Een deel van de mest is waarschijnlijk niet afgevoerd maar illegaal uitgereden. Hiermee is de Meststoffenwet overtreden en kwam er te veel dierlijke mest in de natuur, wat schadelijk is. Met dergelijke fraude is veel geld gemoeid. De B. zou volgens Omroep Brabant 15 miljoen hebben verdiend.

De man werd in 2013 aangehouden op verdenking van deelname aan een criminele organisatie, witwassen en valsheid in geschrifte. De rechtbank van Den Bosch legde hem in 2019 een celstraf van vier jaar op, waarvan een jaar voorwaardelijk. Andere verdachten, onder wie de vrouw, broer en moeder van de verdachte, werden vrijgesproken wegens een gebrek aan bewijs.

De B. ging in beroep tegen de uitspraak. Pas deze week kwam door de procesafspraken een einde aan de zaak. Het OM en De B. hebben afgesproken niet in cassatie te gaan. Waarom het hoger beroep zo lang heeft geduurd, is onbekend.

Fraudegevoelig

Het OM waarschuwde het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid (LNV) in 2019 dat apparatuur om te controleren of er met mesttransporten wordt gesjoemeld fraudegevoelig is.

Transporteurs passen de luchtdruk in de vering van hun vrachtwagens aan, waardoor het lijkt alsof er mest wordt ingeladen of juist wordt uitgeladen, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. De extra mest, die op papier is afgevoerd, wordt vervolgens alsnog door de boeren over hun land uitgereden.

In het zuiden van India zijn twee vrouwen door meerdere mannen verkracht en een man gedood. Dat gebeurde bij een rivier in de stad Hampi, een populaire toeristische plaats vanwege de vele tempels.

Een van de vrouwelijke slachtoffers was een Israëlische toerist, de ander een Indiase eigenaresse van een zogenoemde homestay, een overnachtingsplek voor toeristen bij lokale mensen thuis. De twee vrouwen waren donderdagavond met drie mannelijke toeristen - een Amerikaan en twee Indiërs - sterren aan het kijken bij de rivier toen ze werden aangevallen door een groep mannen. Voorafgaand aan de aanval zou er een ruzie zijn geweest over geld.

Volgens de lokale politiechef duwden de aanvallers de drie mannen in de rivier, waarna ze de vrouwen verkrachtten. De Amerikaanse man en een van de mannen uit India overleefden het. Het lichaam van de derde man werd zaterdagochtend gevonden.

De politie heeft twee verdachten gearresteerd.

Volgens de politie waren de daders de groep gevolgd naar de rivier. De drie mannen reden naar verluidt op een motor naar de groep om te vragen waar ze konden tanken. Vervolgens zouden ze 100 roepies hebben geëist van de groep, omgerekend ongeveer een euro.

Toen de sterrenkijkers dat niet wilden geven, ontstond er een ruzie. Toen een van de mannelijke toeristen alsnog 20 roepies gaf, namen de mannen er geen genoegen mee en vielen de groep aan, aldus de politiechef.

De slachtoffers die de aanval hebben overleefd worden behandeld in het ziekenhuis.

Seksueel geweld in India

Verkrachtingen en geweld zijn in India een wijdverspreid probleem. Afgelopen zomer waren er grote protesten in het land na de verkrachting en dood van een arts in opleiding. Begin dit jaar kreeg de dader, een vrijwilliger van de politie, een levenslange celstraf.

In 2019 gingen mensen de straat op na de verkrachting en moord op een vrouwelijke dierenarts. In 2012 werd een 23-jarige studente door meerdere mannen verkracht in een bus. Ook toen leidde dat tot massale protesten.

Na het incident in 2012 paste de Indiase regering de wet aan, waardoor de doodstraf kan worden opgelegd voor verkrachting van meisjes onder de 12 jaar. Ook zijn agenten die weigeren melding te doen van seksueel geweld strafbaar.

Trouwen met slachtoffer

Volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch wordt die wet nog altijd onvoldoende nageleefd. Zo kwam in 2021 nog een hoge rechter in opspraak nadat hij tegen een verdachte van verkrachting had gezegd dat hij het beste met zijn minderjarige slachtoffer kon trouwen om de gevangenis te ontlopen.

Afgelopen najaar keerde de Indiase regering zich tegen een oproep van het hooggerechtshof, dat pleit voor het criminaliseren van verkrachting binnen het huwelijk. Volgens de regering is deze maatregel "buitensporig streng" en zijn er al genoeg wetten die vrouwen beschermen tegen seksueel geweld.

De voor morgen aangekondigde staking op vliegvelden in Duitsland is in Hamburg al begonnen. Op de luchthaven zijn volgens een woordvoerster vandaag alle vluchten geannuleerd. Vanwege de staking vallen op Schiphol enkele vluchten van en naar Hamburg uit.

In Hamburg zouden vandaag 144 vliegtuigen landen en 139 opstijgen. Er ging maar een tiental vluchten door. De overige vluchten zijn geannuleerd. Volgens een woordvoerder van de Duitse vakbond Verdi moet de onaangekondigde actie extra impact hebben.

Bij aangekondigde stakingen zetten luchthavens stakingsbrekers in, mensen die gewoon doorwerken zodat de overlast voor passagiers beperkt blijft. Door de staking onaangekondigd eerder te beginnen, hebben luchthavens die mogelijkheid niet.

En dus werden passagiers door de staking overvallen vanochtend in Hamburg:

De staking op dertien verschillende vliegvelden in het land zou pas vanavond beginnen en 24 uur duren. Het personeel legt het werk neer voor een beter loon en een lagere werkdruk. Onderhandelingen hebben tot nu toe niet tot een gewenst loonbod geleid.

De verwachting is dat zo'n half miljoen mensen last hebben van de staking, doordat er 3400 vluchten uitvallen. Onder meer op de vliegvelden Keulen/Bonn, Düsseldorf en Dortmund is opgeroepen tot staking.

Op de website van de luchthaven van Frankfurt is te lezen dat mensen morgen niet naar het vliegveld mogen komen. Vanwege de staking zijn morgen op Schiphol 76 vluchten van en naar Duitsland geannuleerd.

De politie heeft vorig jaar meer meldingen van seksueel geweld binnengekregen, vooral in de tweede helft van het jaar. Dat blijkt uit de jaarcijfers van de politie. Er werden 14.802 meldingen gedaan, bijna 800 meer dan in 2023, toen het er 14.015 waren.

Bijna de helft van de meldingen ging over fysiek seksueel geweld, zoals verkrachting (3391) en aanranding (3288). Online seksuele intimidatie werd 63 keer gemeld en straatintimidatie 235 keer.

Ook kwamen er 131 meldingen van sexchatting. Dan stuurt een meerderjarige seksueel getinte berichten aan kinderen. Daarbij ging het vaak om grotere zaken met meerdere slachtoffers, meldt de politie.

Strafbaar

Sexchatting is strafbaar sinds op 1 juli vorig jaar de nieuwe Wet seksuele misdrijven inging. Deze zedenwet geeft slachtoffers van seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag meer bescherming.

Ook over verkrachting en aanranding is een belangrijke wijziging doorgevoerd. Slachtoffers hoeven niet meer aan te tonen dat er sprake was van dwang. Als iemand weet of kan weten dat de ander geen seks wil, maar toch doorzet, is dat strafbaar.

"De nieuwe wetgeving maakt het voor slachtoffers mogelijk om eerder melding en aangifte te doen, en biedt ons meer mogelijkheden om onderzoeken op te starten", zegt Caroline Monster, hoofd van het Landelijk Expertiseteam Seksuele misdrijven van de politie. Of er een verband is tussen het toegenomen aantal meldingen en het ingaan van de wet kan ze niet met zekerheid zeggen.

Aandacht

De aandacht voor de invoering van de wet in een overheidscampagne en in de media kan zeker van invloed zijn geweest, zegt Monster. Ze vergelijkt het met het toegenomen aantal meldingen in 2022 na de uitzending van BOOS over misstanden bij The Voice of Holland. "Dat leidde toen tot grote maatschappelijke verontwaardiging en de start van het nationale actieprogramma Seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag." Het aantal meldingen bij de politie kwam dat jaar uit op bijna 10.000.

Vorige maand meldde het CBS dat vrouwen vaker dan mannen melden dat ze te maken hebben gehad met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Als het gaat om seksueel geweld, ligt het aantal bijna drie keer zo hoog.

Eerder meldden hulpinstanties al een forse toename van het aantal meldingen van seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag. Regeringscommissaris Mariëtte Hamer zag een toename met 37 procent tussen 2020 en 2022.

De maatregelen die president Trump neemt die de persvrijheid in de VS inperken zijn bijna niet bij te houden. "Het is voor journalisten steeds moeilijker om hun werk goed te doen", zegt Katherine Jacobsen van het Comité ter Bescherming van Journalisten (CPJ). "Als dit zo doorgaat, dan zou Amerika het nieuwe Rusland kunnen worden."

In zijn eerste termijn nam Trump de media al vaak onder vuur. De kritische pers kwam volgens hem met "fake news", journalisten noemde hij "vijand van het volk". Daar doet hij nu nog een schep bovenop.

Het Witte Huis bepaalt nu wie wel en niet aanwezig mag zijn bij persconferenties. Journalisten van AP worden voorlopig geweerd, omdat het internationaal opererende persbureau Trumps naamswijziging van de Golf van Mexico niet overneemt. En media als The New York Times, CNN en Politico verliezen hun werkruimte in het Pentagon.

Volgens Kiran Nazish, directeur van de Coalition for Women in Journalism, brokkelt de persvrijheid snel af. De oud-oorlogscorrespondent komt met haar organisatie op voor vrouwelijke journalisten wereldwijd.

"Het tempo is ongekend, zelfs in vergelijking met de meest ondemocratische landen", zegt Nazish. "Als dictators de macht overnemen, verdwijnt de vrije pers stap voor stap. Nu worden in amper een paar weken al heel zware maatregelen genomen."

Decennialang regelde een onafhankelijke mediaorganisatie de toegang van journalisten tot het Witte Huis, maar voortaan maakt de regering die keuze dus zelf. "Indirect is de boodschap: wie aan onze kant staat, krijgt toegang. Ga je tegen ons in, dan kom je er niet in", zegt Nazish. "Het is een duidelijke waarschuwing van Trump."

Zelfcensuur

"De toon die ze aanslaan tegen de pers is harder", zegt Jacobsen. "Ze vertellen ons bijvoorbeeld dat het steeds moeilijker is om bij overheidsinstanties iemand te spreken te krijgen."

Volgens Nazish laten veel journalisten haar organisatie weten dat ze niet de juiste middelen en steun krijgen om goed verslag te doen. Ze hebben het gevoel dat ze in een mijnenveld lopen en passen vaker zelfcensuur toe.

Journalisten zijn bang voor rechtszaken en voor mogelijke hoge kosten, zegt Nazish. Ze vragen zich volgens haar af of ze wel worden geholpen als ze in een juridische strijd verwikkeld raken. "Daarom stellen ze niet de vragen die ze zouden moeten stellen."

Kritische media de mond snoeren is precies wat Trump wil bereiken, zegt Nazish. "Het is een manier om mediaorganisaties te intimideren en de berichtgeving te beïnvloeden."

Tegelijkertijd maakt de president ruimte voor geluiden die wel in zijn straatje passen. Trump-gezinde podcastmakers, bloggers en tiktokkers zijn welkom. Zo bepaalt het Witte Huis wat de Amerikaanse bevolking wel en vooral niet te zien krijgt.

Dat Trumps intimidatie werkt blijkt uit de draai van multimiljardair Jeff Bezos. Als eigenaar van The Washington Post staat hij op de opiniepagina's alleen nog stukken toe die persoonlijke vrijheden en de vrije markt verdedigen. Gezwicht voor de druk van Trump, zei oud-hoofdredacteur Martin Baron tegen Nieuwsuur.

Samen een vuist maken

Nazish en Jacobsen vinden dat mediaorganisaties moeten stoppen elkaar te beconcurreren. "Nooit eerder was het zo belangrijk om als een front te opereren", zegt Jacobsen. "Samen moeten we de regering dwingen om ons op een fatsoenlijke manier verslag te laten doen."

Uiteindelijk is dat niet alleen in het belang van de journalistiek, maar vooral in het belang van burgers, in de VS en ver daarbuiten, zegt Nazish. "Zij hebben recht op eerlijke informatie en een transparante controle van de overheid."