NOS Nieuws - Algemeen

Wetenschappers van het Erasmus MC gaan naar Antarctica voor onderzoek naar de vogelgriep. Eind februari werd bekend dat het virus daar het vasteland heeft bereikt en deskundigen maken zich grote zorgen. Voordat de winter intreedt, willen ze de impact op wilde vogels en zeezoogdieren vaststellen.

"We hebben het virus als een wild vuur door Zuid-Amerika zien trekken", zegt veterinair patholoog Lineke Begeman van het Erasmus MC, die per boot onderweg is naar de Zuidpool.

Tussen oktober 2022 en november 2023 zijn daar ruim een half miljoen wilde vogels en zo'n 50.000 zeezoogdieren gemeld als vogelgriepslachtoffer, schreef zij met collega's. Het gaat bijvoorbeeld om 17.000 zuidelijke zeeolifanten, 262.000 aalscholvers van verschillende soorten en 4000 humboldtpinguïns.

Miljoenen vogels

Op Antarctica broeden vele miljoenen vogels. Naast allerlei pinguïnsoorten gaat het bijvoorbeeld ook om de zuidpoolstern, zuidpooljager en zuidpoolkip. "Het zou afschuwelijk zijn als het virus ook zo wild over Antarctica trekt omdat daar zóveel vogels en zoogdieren leven", zegt Begeman. Woensdagavond stapte ze met acht collega's in het Argentijnse Ushuaia op de boot richting de Weddellzee bij het Antarctisch schiereiland.

Onderzoeker Hans Verdaat van Wageningen Marine Research gaat eind deze maand richting de Zuidpool en is ook bezorgd. "In Nederland zagen we grote sterfte bij soorten die in kolonies broeden, zoals de kokmeeuw. Op Antarctica broeden bijna alle vogels in kolonies. Koningspinguïns bijvoorbeeld staan met honderdduizenden maandenlang boven op elkaar. Maar de impact is nog niet te voorspellen."

Op het vasteland van Antarctica zijn tot nu toe enkele gevallen van vogelgriep bevestigd. Dinsdag werd bekend dat het virus is vastgesteld bij adeliepinguïns en Antarctische aalscholvers. Het virus is als eerste aangetroffen bij zogeheten 'jagers', vleesetende zeevogels. Omdat het gebied erg afgelegen is, is het zicht op het virus beperkt.

Poep met virus

Na ongeveer drie dagen varen kunnen Begeman en haar collega's het land op. "We willen met een klein bootje op verschillende plekken aan land en voorzichtig kolonies benaderen en observeren. Hoeveel gezonde dieren zien we? En zien de kenners van dit gebied meer karkassen dan normaal?" Voor het veldwerk hebben ze tien dagen. De expeditie wordt grotendeels betaald door toeristenorganisatie IAATO, die vaker wetenschappelijke expedities in het gebied steunt.

Bij gezonde dieren nemen de onderzoekers monsters van de poep. Bij dode dieren maken ze uitstrijkjes van de keelholte en cloaca (de lichaamsopening voor poep, urine en eieren). Op het schip is apparatuur aanwezig die binnen ruwweg 8 uur kan vaststellen of er sprake is van vogelgriep.

Bij dieren die waarschijnlijk aan vogelgriep zijn doodgegaan wil Begeman stukjes weefsel afnemen om in Rotterdam onder de microscoop te bekijken. "Je kunt dan zien of het virus cellen kapot heeft gemaakt in bijvoorbeeld de longen, darmen of alvleesklier. Dat geeft informatie over de doodsoorzaak en over de manier waarop het virus zich verspreidt: via de lucht of via uitwerpselen."

Ongekend

Viroloog en vogelgrieponderzoeker Thijs Kuiken volgt de ontwikkelingen op de voet vanuit het Erasmus MC. "Ik hou mijn hart vast, want ik verwacht dat de dieren op Antarctica allemaal gevoelig zijn voor het virus omdat ze verwant zijn aan soorten die aan het virus zijn overleden."

Hij noemt dit virus ongekend. "Niet eerder zagen we een virus dat zoveel verschillende diersoorten infecteert. Als één zeehondensoort in de Noordzee hard wordt getroffen is het al erg, maar dit virus treft honderden soorten vogels en tientallen soorten zoogdieren. Dat maakten we niet eerder mee."

In Nederland veroorzaakt de huidige variant van vogelgriep sinds 2021 het hele jaar rond besmettingen bij pluimvee en wilde vogels. Op dit moment is het relatief rustig, maar eerder werden hier bijvoorbeeld de grote stern en de kokmeeuw hard getroffen. In de pluimveesector zijn sinds 2 december geen uitbraken meer vastgesteld.

Het risico op een vogelgriepvirus dat bij mensen een pandemie kan veroorzaken is volgens Kuiken niet veel groter, nu het virus het vasteland van Antarctica heeft bereikt. "De kans dat er een virus ontstaat dat van mens op mens kan worden overgebracht blijft toenemen zo lang het virus blijft rondgaan, maar de kans daarop blijft heel klein."

Een groot deel van de pratende prullenbakken in Middelburg moet vanaf nu stil zijn. De prullenbakken gaven een compliment wanneer iemand er afval in gooide, maar omwonenden klaagden over overlast.

"Je wordt er chagrijnig van. Er zijn schoolkinderen die het leuk vinden om maar op het pedaal te blijven trappen. Dan hoor je 'bedankt, bedankt, bedankt, bedankt'", zegt een omwonende tegen Omroep Zeeland. "Je moet je eens voorstellen dat je dat honderden, misschien wel duizenden keren per dag hoort", zegt ze.

Oud-burgemeester Harald Bergmann van de stad had zijn stem geleend aan de prullenbakken, die sinds de zomer van 2022 in de Zeeuwse stad stonden. "Wat fijn, jij houdt de stad schoon", hoorde je wanneer je iets in de prullenbak deponeerde.

Zielig

Zijn stem is dus niet meer te horen in het centrum. Een andere vrouw noemt dat 'zielig'. "Ga er zelf maar eens naast zitten de hele dag. Kijken of het dan nog zo leuk is", zegt de bewoonster die haar beklag deed tegen de omroep.

Volgens de gemeente staan er nog enkele pratende prullenbakken in de buitenwijken van de stad. Omdat die niet vlak bij woningen staan, geven die geen overlast.

Ruim 20.000 Groningers krijgen extra smartengeld van de overheid vanwege aardbevingsleed. Het gaat in totaal om een bedrag van ruim 63 miljoen euro, blijkt uit het afgeronde herstelonderzoek van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG).

Het IMG wilde alle gedupeerden eind vorig jaar al duidelijkheid geven, maar dat lukte niet vanwege technische problemen met een computersysteem. Bij de herstelactie is gekeken welke bewoners in aanmerking komen voor een (hogere) vergoeding. Het schadeloket heeft in totaal 70.000 dossiers tegen het licht gehouden.

Bij smartengeld gaat het niet om een vergoeding voor schade aan het huis, maar een vergoeding voor ernstig leed, stress en verdriet door de gevolgen van de gaswinning.

Kritisch rapport

De verruiming is vooral voor Groningers van wie hun huis als onveilig is beoordeeld. Zij hebben recht op de hoogste vergoeding voor immateriële schade van 5000 euro. Ook bewoners die te maken hebben met sloop en nieuwbouw krijgen nu standaard de maximale vergoeding.

Sinds dit najaar kunnen kinderen en jongeren tot en met 17 jaar ook smartengeld krijgen. Zij krijgen in de nieuwe regeling hetzelfde bedrag als hun ouders. Ook bleek uit het onderzoek dat partners, die samenwonen, niet altijd hetzelfde bedrag kregen. Dat is eveneens gelijkgetrokken.

De verruiming is een reactie op het kritische rapport van de parlementaire enquêtecommissie. Die concludeerde iets meer dan een jaar geleden dat de gevolgen van de gaswinning voor Groningers rampzalig zijn.

Het Openbaar Ministerie (OM) kijkt naar de mogelijkheden om een onderzoek in te stellen naar een voormalig bewindvoerder uit Dwingeloo. De president van de rechtbank Noord-Nederland deed aangifte tegen de man wegens verduistering en valsheid in geschrifte.

Het bewindvoerderskantoor van de ex-bewindvoerder regelde geldzaken voor mensen die dat zelf niet kunnen. Begin dit jaar ontsloeg de kantonrechter bij de rechtbank Noord-Nederland het kantoor in alle van de ruim honderd dossiers die het beheerde.

De financiële administratie was niet op orde. Er verdwenen grote bedragen naar bankrekeningen van de man en zijn bewindvoerderskantoor. Na het ontslag door de kantonrechter bij de rechtbank Noord-Nederland deed de president van die rechtbank aangifte. Ook het bewindvoerderskantoor dat de dossiers overneemt gaat aangifte doen, namens de cliënten die onder bewind staan. Het Dagblad van het Noorden schreef er eerder over.

Toezicht

De ontslagen bewindvoerder viel onder het toezicht van de kantonrechter van de rechtbank Noord-Nederland, maar hij was ook in andere delen van het land actief. Bij acht rechtbanken had hij als bewindvoerder tientallen dossiers lopen van mensen die onder zijn bewind vielen. Ook daar greep de rechter in en droeg de dossiers over aan andere bewindvoerders.

De ontslagen bewindvoerder werd eerder al geschorst door de rechter. Na zijn schorsing had hij contact met personen die bij hem onder bewind stonden over het opheffen van het bewind, waarna hij of zijn vrouw de dossiers als budgetbeheerder zou overnemen. Zijn echtgenote richtte binnen een week na de de schorsing een nieuw bedrijf voor budgetbeheer op.

Het mogelijk strafrechtelijk vervolgen van de voormalig bewindvoerder uit Dwingeloo geeft een nieuwe impuls aan de discussie over het toezicht op bewindvoerders en budgetbeheerders. Zo'n 273.000 mensen staan in Nederland onder bewind. Het is niet bekend hoe vaak een bewindvoerder over de schreef gaat, dat wordt niet centraal geregistreerd. Branche- en beroepsverenigingen houden het op enkele keren per jaar.

Branchevereniging Horus dringt er bij het ministerie van Justitie en de rechtspraak op aan om misstanden centraal te registreren. Ook zou het toezicht scherper moeten. "Het jaarlijkse onderzoek dat je als professionele bewindvoerder moet ondergaan wordt vaak gezien als een papieren exercitie", zegt voorzitter Gert Boeve. "Het wordt ervaren als een lijstje afvinken en dan is het klaar."

Boeve pleit ervoor om met steekproeven een deel van de dossiers van bewindvoerders grondig te controleren, in plaats van alle dossiers oppervlakkig.

Vergunning

Ook de Tweede Kamer wil dat het toezicht verbetert. Minister Weerwind voor Rechtshandhaving beloofde de Kamer vóór de zomer met een aantal scenario's te komen voor beter toezicht. De sector is gevraagd daarover mee te denken. Een woordvoerder van de minister spreekt van "een zeer complex dossier waarin veel zaken samenhangen. Er is daarom zorgvuldig onderzoek nodig en dat vergt tijd."

Heeft u ervaringen met bewindvoerders die vragen om een dossier op te laten heffen, om dat vervolgens als budgetbeheerder opnieuw aan te nemen? Wij zijn daar in geïnteresseerd. U kunt mailen naar Bart.Kamphuis@nos.nl.

Bij een op de tien schepen van de bruine vloot zijn er problemen met het hout van de gieken of masten. Dat blijkt uit een extra controle door de Inspectie Leefomgeving en Transport (LIT).

De betreffende schepen moeten onmiddellijk gerepareerd worden, anders mogen ze niet uitvaren. De bruine vloot bestaat uit 235 historische zeilschepen die gebruikt worden voor dagtochten of schoolreizen.

Na twee dodelijke ongelukken met schepen van de bruine vloot in 2022 en een vernietigend rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid is besloten om alle schepen te controleren voor de start van het nieuwe vaarseizoen.

Geschrokken

Inmiddels zijn meer dan honderd schepen gecontroleerd. "We zijn echt geschrokken", zegt Lex Borst over de uitkomsten tegen Omrop Fryslân. Hij is de projectleider van de keuringen bij de ILT.

De ronde houten delen van de betreffende schepen moesten worden afgekeurd. "Dat zijn er in totaal al meer dan twintig. Die zijn niet meer te gebruiken. Er zit bijvoorbeeld houtrot in of zulke diepe windscheuren dat ze niet sterk genoeg zijn."

"We treffen best veel zaken aan die hersteld moeten worden. Het meeste is relatief makkelijk. Maar die rondhouten, dat kost tijd."

Schepen van de bruine vloot worden gekeurd door particuliere bedrijven. Het ILT is de toezichthouder. De betreffende schepen met mankementen hebben allemaal geldige certificaten en mochten dus gewoon uitvaren. De inspectie snapt daarom niet dat ze grote mankementen aantreffen. Borst: "Het is voor mij als leek ook wel de vraag hoe je soms in de termijn van een jaar dit aantreft."

Het schip van Eelke Dijkstra, de Elbrich, werd ook al gecontroleerd. Dijkstra is blij met de keuringen: "Ik hoop dat de rotte appels er nu uit vallen." Hij schrikt zelf niet van de aantallen mankementen die de ILT nu aantreft: "Dat mogen ze zichzelf ook verwijten. Voor mij is het geen verrassing. Ik wist het wel. Ik zie schepen varen waar ik mijn kinderen niet op mee laat gaan op schoolreisje."

Met zijn schip waren geen grote dingen mis. "Ik ben blij dat het achter de rug is, het is best spannend", aldus Dijkstra. Het schip kan dus begin april uitvaren.

Het doel was om voor 1 april alle 235 schepen te controleren. Dat lukt niet, zegt Borst. De deadline is nu verschoven naar 15 april.

Het Belgische leger verdenkt enkele tientallen militairen van wangedrag. Dat hebben de minister van Defensie Ludivine Dedonder en de legertop verklaard in een persconferentie. Het gaat om vernedering, mensonterend gedrag en chantage. Het peloton waar het gebeurde, onderdeel van het 4de Bataljon, is inmiddels opgedoekt.

Het gebeurde allemaal tijdens de ontgroening van nieuwe militairen voor het 4de Bataljon Genie in Amay in de provincie Luik. "Het gaat om vernederende behandeling, mishandeling en geweldpleging, chantage, bedreiging tussen soldaten, groepsdruk en de verplichting om te zwijgen", aldus Dedonder in de persconferentie. De betrokkenen zijn officieren, onderofficieren, vrijwilligers en soldaten.

Ook legerbaas Michel Hofman spreekt in de persconferentie van "mensonterende en vernederende feiten". Enkele militairen zijn geschorst, tientallen zijn overgeplaatst.

"Wat is gebeurd is onaanvaardbaar. Binnen defensie is geen plaats voor welke vorm van seksisme, extremisme en racisme. Dergelijk gedrag zal nooit worden getolereerd", aldus defensieminister Dedonder.

Berucht bataljon

Volgens de legerbaas is er direct een onderzoek opgestart toen de misstanden aan het licht kwamen. "De nodige partijen werden meteen ingelicht en we hebben voorzorgsmaatregelen getroffen, zoals het ontslaan van militairen", vertelt Hofman.

Volgens minister Dedonder kreeg zij de eerste melding in november 2023. De misstanden gaan terug tot 2021 en vonden voornamelijk plaats bij ontgroeningen en andere activiteiten. Volgens de VRT liep het anders: een klokkenluider zou alarm hebben geslagen, maar dat werd lang genegeerd totdat de legertop tot actie overging.

Het is niet de eerste keer dat het bataljon in Amay in slecht daglicht komt te staan. Jarenlang doken er al geregeld problemen op. In de persconferentie wordt gesproken van een opeenstapeling van incidenten.

Gerard Timmer stopt per direct als directeur bij de NOS. Het besluit komt na een artikel van de Volkskrant waarin staat dat hij wel degelijk signalen had ontvangen over misstanden bij BNNVARA toen hij daar nog directeur was.

Zo zou het wangedrag bij De Wereld Draait Door al met hem zijn besproken en ook werd onder zijn verantwoordelijkheid een adjunct-eindredacteur die wangedrag aankaartte bij Zembla gedegradeerd. Timmer had dit altijd ontkend.

"Het artikel maakt inbreuk op de geloofwaardigheid die nodig is om leiding te geven aan de noodzakelijke veranderingen waar de publieke omroep en de NOS voor staan", schrijft hij in een verklaring.

Cultuurverandering nodig

De positie van Timmer lag onder een vergrootglas omdat hij de komende jaren een cultuurverandering binnen de NOS moest leiden. Bij het rapport van de commissie-Van Rijn over de publieke omroepen meldden NOS-medewerkers namelijk vaker dan gemiddeld misstanden als pesten, intimidatie, seksueel grensoverschrijdend gedrag en discriminatie.

"De discussie over mijn verleden mag het ingezette proces naar die veranderingen niet in de weg staan", zegt hij daarover. "Daarnaast mag een discussie rond mijn persoon de medewerkers van de NOS, en de NOS als publieke nieuwsorganisatie niet in de weg staan."

Timmer is sinds 1 mei 2018 algemeen directeur van de Nederlandse Omroep Stichting, hij volgde Jan de Jong op.

'Inbreuk op geloofwaardigheid'

In een reactie laat de raad van toezicht van de NOS weten dat ze het vertrek van een "zeer gewaardeerde directeur" betreuren, maar ook begrijpen. De recente berichtgeving en de daardoor ontstane beeldvorming brachten Timmer tot de conclusie "dat dit inbreuk maakt op zijn geloofwaardigheid".

Volgens de raad is die geloofwaardigheid nodig om leiding te geven aan de noodzakelijke aanpassingen van de cultuur bij de NOS.

Wangedrag bij Zembla

In het Volkskrant-artikel vertelt een adjunct-eindredacteur van Zembla dat hij van verschillende collega's signalen kreeg over wangedrag van een eindredacteur van het programma. Toen hij dat samen met een vertrouwenspersoon aankaartte, werd hij volgens eigen zeggen ontboden bij de directie, waar werd ontkend dat er sprake was van wangedrag.

Een aantal weken later zou de adjunct-eindredacteur zijn gedegradeerd. De vertrouwenspersoon zou van het Zembla-dossier zijn gehaald. Vanwege de vertrouwelijkheid van haar functie reageerde zij niet in de krant.

DWDD

Voormalig medewerkers van DWDD zeggen anoniem tegen de Volkskrant dat ook het wangedrag bij dat programma tijdens besprekingen met de directie aan bod kwam. "Ik heb tegenover hem gezeten en hem verteld hoe heftig het eraan toe ging bij DWDD. Ik vond het verbazingwekkend dat hij na de onthullingen meteen zei dat hij geen kennis had genomen van de misstanden", zegt een van hen over Timmer.

Volgens de krant had Timmer in zijn tijd bij BNNVARA (2014-2018) ook om een andere reden kunnen vermoeden dat er iets mis was bij DWDD. Hij zou minimaal één vaststellingsovereenkomst met een medewerker van het programma hebben getekend, die het programma verliet vanwege de angstcultuur.

Een 24-jarige vrouw uit Rotterdam heeft gisteren tijdens een politieachtervolging twee auto's en een politieauto geramd. De vrouw had diezelfde dag al een rijverbod opgelegd gekregen vanwege het gebruik van lachgas achter het stuur.

Vier politieauto's raakten beschadigd tijdens de achtervolging. Een agent raakte gewond nadat die de controle over het stuur verloor en tegen een boom belandde.

Ballon aan de mond

De vrouw werd gisteren betrapt op het gebruik van lachgas achter het stuur. Ze kreeg direct een rijverbod. Later op de dag zagen agenten in Crooswijk de vrouw toch weer achter het stuur zitten. Tijdens de politiecontrole ging ze ervandoor.

Volgens de politie haalde de vrouw "de gekste capriolen uit met een lachgasballon aan haar mond". Zo reed ze onder meer over het fietspad en door de berm.

In een van de voertuigen die ze tijdens de vlucht ramde, zat een zwangere vrouw. Ze bleef ongedeerd. Volgens de regionale omroep Rijnmond kon een andere agent net op tijd wegspringen voor de auto.

De bestuurder werd uiteindelijk klemgereden op de Algerabrug en daar aangehouden. De vrouw wordt onder meer verdacht van poging tot doodslag en rijden onder invloed.

De Zimbabwaanse politie heeft een man gearresteerd die beweerde dat hij de profeet van een apostolische sekte was. Op het terrein waar de sekte woonde, werden 251 kinderen gebruikt als goedkope arbeidskrachten. Ook werden er zestien anonieme graven gevonden.

De lokale politie laat in een persbericht weten dat de man in kwestie, Ishmael Chokurongerwa, een sekte met meer dan duizend leden leidde. Ze woonden op een boerderij op ongeveer 34 kilometer ten noordwesten van de hoofdstad Harare.

Volgens de woordvoerder werden de kinderen "gebruikt om verschillende fysieke activiteiten uit te voeren ten behoeve van de leiding van de sekte". 246 van de 251 minderjarigen hadden geen geboorteakte.

Ruzie over kinderen

Chokurongerwa, die zichzelf de profeet Ismaël noemde, werd samen met zeven van zijn assistenten gearresteerd "wegens criminele activiteiten waaronder uitbuiting van minderjarigen".

Op beelden van de inval is te zien hoe kinderen in een wachtende politiebus worden gezet. Vrouwelijke gelovigen in witte kleding en hoofddoeken ruziën met agenten over hun terugkeer. Waar de politie deze kinderen uiteindelijk naartoe heeft gebracht, is onduidelijk.

Grootste stroming

Er is weinig gedetailleerd onderzoek gedaan naar apostolische kerken in Zimbabwe, maar kinderrechtenorganisatie Unicef schat dat het de grootste religieuze stroming is in Zimbabwe, met ongeveer 2,5 miljoen volgers in een land van 15 miljoen.

Sommige groepen houden zich aan een doctrine die eist dat volgelingen formeel onderwijs voor hun kinderen vermijden, evenals medicijnen en medische zorg. Leden moeten in plaats daarvan genezing zoeken door hun geloof in gebed, heilig water en gezalfde stenen.

Andere Zimbabwaanse gemeenschappen staan hun leden sinds een aantal jaar toe ziekenhuizen te bezoeken en kinderen op school in te schrijven na intensieve campagnes van de overheid en niet-gouvernementele organisaties.

De plannen om in Haïti een interim-premier te benoemen komen voorlopig nog niet van de grond. Meerdere politieke partijen hebben het plan van de Caraïbische samenwerkingsorganisatie Caricom verworpen.

Dinsdag diende premier Ariel Henry zijn ontslag in als regeringsleider van het land na overleg met de leiders van landen in het Caribisch gebied en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken. De landen spraken af om nieuwe verkiezingen te houden in Haïti. Tot die tijd moet een overgangsraad in het land ervoor zorgen dat er snel een interim-premier en ministers worden benoemd.

Meerdere vooraanstaande Haïtiaanse politici hebben echter geweigerd deel te nemen aan de overgangsraad. In een persconferentie sprak voormalig senator en presidentskandidaat Jean Charles Moïse zijn afschuw uit over het plan. Ook zijn bondgenoot, voormalig rebellenleider Guy Philippe, liet weten niks in het voorstel te zien.

Oproep tot protest

Philippe werd onlangs vrijgelaten uit een Amerikaanse gevangenis nadat hij was veroordeeld voor het witwassen van geld. Twintig jaar geleden leidde hij een succesvolle opstand tegen de toenmalig president Jean-Bertrand Aristide.

In een video zei Philippe dat geen enkele Haïtiaan een voorstel van de internationale gemeenschap mag accepteren. Hij drong het erop aan om de straat op te gaan.

"De beslissing van Caricom is niet onze beslissing. Haïtianen zullen beslissen wie Haïti zal regeren", zei Philippe. Samen met Moïse pleit hij ervoor dat een rechter van het Hooggerechtshof tijdelijk de macht overneemt.

Puerto Rico

Voormalig premier Henry verblijft momenteel nog altijd in Puerto Rico. Machtige bendes die zijn regering omver wilden halen, hebben de internationale luchthaven van Haïti in handen, net als grote delen van hoofdstad Port-au-Prince.

Verschillende voorstanders van Henry hebben op de nationale radio gepleit voor een overgangsraad, omdat zij dat als de beste oplossing zien.

De problemen in Haïti komen voort uit het koloniale verleden in het land. In de video hieronder leggen we uit hoe het misgaat in het land:

Begin vorige week werd de noodtoestand uitgeroepen in het land nadat bendes onder meer de twee grootste gevangenissen van Haïti binnen waren gevallen en ruim 4000 gevangenen bevrijdden. Ook werden het Hooggerechtshof en politiebureaus aangevallen en waren er gevechten met de politie rond het presidentieel paleis.

Door het bendegeweld van de afgelopen tijd ligt het openbare leven in Haïti grotendeels plat. Onduidelijk is hoeveel mensen er inmiddels het slachtoffer zijn geworden van de gewelddadigheden. Gisteren kende Haïti een relatief rustige dag zonder al te veel geweld.

VN haalt deel personeel weg

Ondertussen hebben de Verenigde Naties een deel van het personeel weg gehaald uit Haïti vanwege de veiligheidssituatie. Niet-essentiële werknemers zullen het eiland verlaten, maar de VN bedrukt dat ook een deel van het personeel blijft.

De VN leveren noodhulp aan de Haïtiaanse bevolking. Volgens de organisatie leven meer dan 11 miljoen inwoners met de gevolgen van hongersnood. Via een luchtbrug vanuit buurland Dominicaanse Republiek wil de VN humanitaire hulp Haïti binnen brengen.

Eerder haalden Europese Unie en de Verenigde Staten alle diplomatieke medewerkers uit Haïti weg omdat ze niet meer veilig zouden zijn. Kenia besloot na het aftreden van Henry voorlopig geen politiemacht naar Haïti te sturen voor het leiden van een internationale veiligheidsmissie.

De werkzaamheden rond de verzakte gasleiding in Eindhoven gaan ook vandaag door om verdere problemen te voorkomen. Een grote kraan moet de komende dagen de defecte waterpomp op zijn plek houden.

De kraan - waarvan er maar enkelen zijn in Nederland - is gisteren onder politiebegeleiding van het Limburgse Nederweert naar Eindhoven gereden.

Om de kraan in balans te houden, zijn er drie vrachtwagens meegereden met ballast. In totaal is er ter plekke 155.000 kilo ballast op de kraan gelegd, zodat hij in balans blijft, zegt de eigenaar van de kraan tegen L1.

Op deze manier moet worden voorkomen dat de leiding verder wordt beschadigd door de pomp, legt een woordvoerder van de brandweer uit aan Omroep Brabant.

De problemen met de gasleiding van gisteren zijn waarschijnlijk veroorzaakt door een defect aan die pomp. Daardoor kwam een enorme hoeveelheid water vrij, waardoor zand rondom de gasleiding zou zijn weggespoeld. Doordat een deel van de leiding niet meer werd ondersteund, had de leiding hierdoor kunnen barsten.

Afzetting

Uit voorzorg werd een gebied van 200 meter rondom de leiding afgezet. Ook gingen de naastgelegen snelwegen in beide richtingen dicht, een gecombineerd stuk A2 en A67. Dat gold ook voor de N2. Het verkeer in en rond Eindhoven kampte een groot deel van de dag met files.

De wegen zijn sinds gisterenavond 20.30 uur weer open. Alleen een deel van de Professor Holstlaan in Eindhoven blijft nog afgesloten.

Een Haagse wooncorporatie gaat via loting bepalen welke bewoners van een appartementencomplex in Ypenburg een parkeerplaats krijgen. Er zijn 62 parkeerplaatsen bij de woontoren, voor 110 bewoners met een of meerdere auto's.

Afgelopen november is betaald parkeren ingevoerd in de wijk. Wie achter het net vist, moet volgens Omroep West verderop in de wijk parkeren. Dat kan oplopen tot 37,50 euro per dag.

"En dat zeven dagen in de week", zei bewoner Mireille Smith eerder tegen de omroep. Ze heeft berekend dat ze jaarlijks zo'n 6000 euro extra kwijt zou zijn aan parkeerkosten als ze niet wordt ingeloot.

Verhuizen?

Een 25-jarige bewoner van de Hofbadtoren meent zo'n 500 per maand kwijt te zijn aan parkeerkosten als hij niet wordt ingeloot. "Dat kan toch niet?", meent zijn moeder Brigitte. "Er wordt dan serieus overwogen om de huur op te zeggen, om maar weer bij mij thuis te komen wonen."

Volgens Smith begrijpen de bewoners niet waarom de gemeente betaald parkeren überhaupt heeft ingevoerd in de wijk. "We hebben hier helemaal geen parkeeroverlast. Het is de gemeente die dat in 2017 heeft bedacht, toen het hele complex nog helemaal niet bestond. Dus ze houden zich aan een plan dat achterhaald is", meent ze.

36 euro per maand

Bewoners buiten de Hofbadtoren kunnen een parkeervergunning op straat krijgen. Alleen de bewoners uit de woontoren kunnen dat niet omdat er een parkeerterrein bij het complex hoort.

Verantwoordelijk wethouder Arjen Kapteijns heeft met verbazing kennis genomen van de loting door woningbouwvereniging Staedion. "Ik ben verbaasd over de gang van zaken rondom de Hofbadtoren. Het is belangrijk dat Staedion als verhuurder zich actief inzet om dit probleem met haar huurders op te lossen", aldus Kapteijns.

Wat voor oplossing dat zou moeten zijn laat Kapteijns in het midden. Ook laat de gemeente zich er niet over uit of mensen die uitgeloot zijn alsnog aanspraak kunnen maken op een parkeervergunning in de wijk, die veel goedkoper zou zijn dan per dag betalen.

De verloting en uitslag volgen in april. Vanaf 1 juni betalen bewoners die zijn ingeloot 21 euro per maand voor een eigen parkeerplek. Vanaf volgend jaar wordt dat 36 euro per maand.

Er zijn de afgelopen jaren meer vrouwen aangesteld binnen raden van commissarissen van bedrijven. Dat komt voor een deel door de invoering van een wet die moest leiden tot een betere verhouding tussen mannen en vrouwen in de top van het bedrijfsleven.

Het Centraal Planbureau deed met andere partijen, waaronder de universiteiten van Groningen en Leiden, onderzoek naar de korte-termijn-effecten van de wet. Zij zagen dat bedrijven al vanaf de aankondiging van de wet in 2020 begonnen met het benoemen van meer vrouwen.

De onderzoekers keken naar Nederlands beursgenoteerde bedrijven zoals Ajax, ABN Amro, ASML en Philips. Het gaat dan om bestuurders in de raad van commissarissen (rvc), een groep die toezicht houdt op dingen in een bedrijf als beleid, strategie en financiën. De rvc wordt verkozen tijdens de algemene aandeelhoudersvergadering.

Nog steeds niet alle bedrijven

De wet is nu twee jaar van kracht en heeft als uitgangspunt dat een raad van commissarissen minstens voor een derde uit vrouwen en een derde uit mannen moet bestaan. Het aandeel bedrijven dat dat gehaald heeft is in de afgelopen drie jaar flink toegenomen, tot ruim 80 procent. Volgens de onderzoekers is een groot deel van die groei toe te schrijven aan het wettelijke quotum.

Maar alle benoemingen toeschrijven aan het quotum is niet helemaal eerlijk, zegt Mijntje Lückerath-Rovers. Zij is hoogleraar aan de Tilburg University en houdt al jaren zelf de verhoudingen in de boardroom bij. "Het is een combinatie van meerdere factoren. Er zijn bedrijven die al voor het quotum zijn begonnen met meer vrouwen aanstellen." Volgens haar zijn er ook veel ondernemingen die sowieso gemotiveerd zijn 'om het goed te doen'.

Tegelijk merken de onderzoekers ook op dat bijna een vijfde van de beursgenoteerde bedrijven het minimum nog niet heeft gehaald. Ruim 8 procent had zelfs helemaal geen vrouw in de rvc. In het onderzoek is het afgelopen jaar niet meegenomen. Het kan dus zijn dat ook bij die bedrijven nog meer vrouwen een aanstelling hebben gekregen.

De onderzoekers keken ook naar niet-beursgenoteerde bedrijven in dezelfde bedrijfstakken actief zijn. Zij hebben geen wettelijke verplichting om vrouwen te benoemen. Het aantal vrouwelijke commissarissen daar is de afgelopen jaren 'amper toegenomen.'

Oubollig

Vrouwelijke commissarissen zijn volgens het onderzoek net zo geschikt als hun mannelijke collega's. Een bedrijf waar voornamelijk mannen de leiding hebben is niet aantrekkelijk voor een nieuwe generatie werknemers, zegt Lückerath-Rovers: "Dan krijg je niet meer de beste sollicitanten. En word je weggezet als een oubollig bedrijf."

Voor de raad van bestuur (rvb) bij een bedrijf is nog geen wettelijk minimum. De rvb is eindverantwoordelijk voor het beleid van een bedrijf of organisatie en de dagelijkse leiding. Ongeveer 15 procent van de bestuurders bij beursgenoteerde bedrijven op dit moment is vrouw. "Om een idee te geven, 61 bedrijven die het afgelopen jaar geen vrouwelijke bestuurder hadden benoemden wel 14 mannelijke nieuwe bestuurders. Er waren dus kansen genoeg," zegt Lückerat-Rovers.

Toch vraagt de hoogleraar zich af of een verplichting de oplossing is: "Je gaat je als overheid bemoeien met benoemingen in het private domein. Dat is bij dagelijks bestuur anders dan bij commissarissen, daarbij gaat het vaker om externe mensen."

'Smoesjes niet steekhoudend'

Ze is het niet eens met de redenatie van sommige bedrijven, zoals dat vrouwelijke bestuurders moeilijker zijn te vinden. "Smoesjes van bedrijven dat het 'niet lukt' vind ik vaak niet steekhoudend. Maar om dat probleem op te lossen met een wettelijk quotum, ik vraag me af of dat de juiste weg is."

Beursgenoteerde bedrijven die niet voldoen aan het minimum van een derde vrouw in de rvc mogen bij een benoeming in de meeste gevallen geen man aanstellen. Alleen als een commissaris opnieuw wordt benoemd voor die plek. Bij een nieuwe benoeming blijft de zetel leeg tot er een vrouw wordt aangesteld.

Kibboets Nir Oz ligt vlak bij de Gazastrook en is een van de kibboetsen die werden aangevallen door Hamas op 7 oktober. De gemeenschap werd hard getroffen. Van de 400 inwoners werd een kwart ontvoerd of gedood. De overlevenden werden geëvacueerd en de kibboets was verlaten. Alleen de kogelgaten, bloedsporen en afgebrande huizen vertelden nog wat zich hier had afgespeeld.

In totaal zijn sinds de oorlog ruim 125.000 Israëliërs geëvacueerd. Het gaat om mensen uit de kibboetsen die waren aangevallen, maar ook uit andere plaatsen in de buurt van de Gazastrook. En inwoners van het gebied bij de grens met Libanon. De overheid heeft opvang geregeld in hotels, vakantieparken en leegstaande panden.

Inmiddels zijn sommigen weer terug naar hun eigen woonplaats, maar in veel van de getroffen kibboetsen is de schade te groot en moeten huizen worden gesloopt en daarna worden herbouwd.

Niet bang

Hoewel een groot deel van de huizen ook in Nir Oz nog steeds onbewoonbaar is, keert een enkeling toch terug. Adi Negev is een van drie bewoners die er weer permanent woont. "Ik denk niet dat hetzelfde als 7 oktober hier nog een keer zal gebeuren. Dus ik ben niet bang om hier te zijn. Het is mijn thuis."

Haar huis bleef op wat schade na gespaard. Maar veel woningen om haar heen werden in brand gestoken en zijn dus nog steeds verlaten:

Naar verwachting zal het zeker drie jaar duren voordat Nir Oz weer is opgebouwd en alle bewoners terug kunnen. Tot die tijd zitten ze op allerlei opvangplekken door het hele land. En dat is niks voor Negev, ze is te gehecht aan haar plekje. Ook al zit ze nu op een praktisch verlaten kibboets waar de sporen van 7 oktober nog overal te zien zijn.

"De laatste tijd komen er overdag steeds vaker weer mensen. Ze blijven niet slapen, maar komen hier overdag om de boel op te ruimen.", zegt ze.

Rita Lifshitz is een van hen. Ze komt dagelijks naar de kibboets. Ze geeft de katten eten die massaal werden achtergelaten in de chaos waarin men vertrok op 7 oktober. En ze laat journalisten en andere geïnteresseerden zien wat er op de kibboets is gebeurd: "Dit is het gemeenschapsgebouw, het hart van de kibboets. Hier zitten ook onze brievenbussen".

Veel postvakken zijn beplakt met een rode of een zwarte sticker. "De rode stickers staan voor mensen die zijn vermoord, de zwarte voor de mensen die zijn ontvoerd. In totaal honderd mensen", legt Lifshitz uit.

De ruimte ernaast vast is de gemeenschappelijke eetzaal, waar de sporen van 7 oktober ook nog steeds te zien zijn. Kogelgaten in de deuren, gebroken ramen en een penetrante lucht die nog over is van de dode lichamen die lang in de eetzaal lagen.

Op de tafels liggen posters met daarop foto's, een voor elke persoon die werd ontvoerd of gedood. Ook Lifshitz's schoonouders werden meegenomen Gaza in. Haar schoonmoeder kwam snel vrij, maar haar schoonvader zit er nog. "Hij wordt in mei 84, ik hoop dat hij voor zijn verjaardag weer thuis is."

Ondanks alle trauma die de plek bij haar kan oproepen, wil Lifshitz graag weer permanent in Nir Oz wonen: "Ik hou van deze plek. Het is nog steeds mijn paradijs. Het zal altijd mijn thuis blijven."

En ze verwacht dat de meeste mensen zullen terugkomen zodra het weer kan: "We bouwen al zo lang aan deze gemeenschap. We houden van deze plek en kunnen niet zonder. Dus we zullen terugkomen. Niet iedereen, maar de meesten zullen terugkomen."

Ook Negev hoopt dat de rest weer terug zal komen: "Wat hier is gebeurd is verschrikkelijk, maar het is niet de schuld van deze plek."

Nasrah Habiballah werd eind oktober met andere journalisten door de Israëlische overheid rondgeleid in Nir Oz:

NOS-directeur Gerard Timmer kreeg volgens de Volkskrant wel degelijk signalen van misstanden bij BNNVARA toen hij daar nog directeur was. Zo zou het wangedrag bij De Wereld Draait Door al met hem zijn besproken en werd onder zijn verantwoordelijkheid een adjunct-eindredacteur die wangedrag aankaartte bij Zembla volgens de krant gedegradeerd.

Timmer zelf ontkent in de krant dat hij op de hoogte was. Hij zegt dat de meldingen over DWDD "zijn directietafel" niet hebben bereikt. Ook noemt hij het moeilijk om te reageren op anonieme beschuldigingen. Timmer zegt desgevraagd later vandaag met een reactie te komen op het artikel van de Volkskrant.

Wangedrag bij Zembla

De Zembla-adjunct-eindredacteur vertelt in de Volkskrant dat hij van verschillende collega's signalen kreeg over wangedrag van een eindredacteur van Zembla. Toen hij dat samen met een vertrouwenspersoon aankaartte, werd hij volgens eigen zeggen ontboden bij directeur Timmer en mededirecteur Marc Adriani. Daar zouden de directeuren ontkend hebben dat er sprake was van wangedrag.

Een aantal weken later zou de adjunct-eindredacteur zijn gedegradeerd. De vertrouwenspersoon zou van het Zembla-dossier zijn gehaald. Vanwege de vertrouwelijkheid van haar functie wil zij niet reageren in de krant.

De toenmalige voorzitter van de beroepsvereniging voor vertrouwenspersonen (LVV), Leo ten Brink, vertelt in het artikel dat hij zich een telefoontje over deze kwestie herinnert. De manier waarop de directie van BNNVARA met de vertrouwenspersoon is omgegaan, noemt hij tegenover de Volkskrant "een vorm van machtsmisbruik en intimidatie", en "een teken van slecht bestuur".

DWDD

Voormalig medewerkers van DWDD zeggen anoniem tegen de Volkskrant dat ook het wangedrag bij dat programma tijdens besprekingen met de directie aan bod kwam. "Ik heb tegenover hem gezeten en hem verteld hoe heftig het eraan toe ging bij DWDD. Ik vond het verbazingwekkend dat hij na de onthullingen meteen zei dat hij geen kennis had genomen van de misstanden", zegt een van hen over Timmer.

Volgens de krant had Timmer in zijn tijd bij BNNVARA (2014-2018) ook om een andere reden kunnen vermoeden dat er iets mis was bij DWDD. Hij zou minimaal één vaststellingsovereenkomst met een medewerker van het programma hebben getekend, die het programma verliet vanwege de angstcultuur.

Cultuurverandering binnen de NOS

De positie van Timmer ligt onder een vergrootglas omdat hij de komende jaren een cultuurverandering binnen de NOS moet leiden. Bij het rapport van de commissie -Van Rijn over de publieke omroepen meldden zijn medewerkers namelijk vaker dan gemiddeld misstanden als pesten, intimidatie, seksueel grensoverschrijdend gedrag en discriminatie.

Vorig jaar stapte de hoofdredactie van NOS Sport op na tientallen klachten over een onveilig werkklimaat. Timmer wilde aanvankelijk de leiding twee maanden de tijd geven om te vertrekken, maar na druk van de redactie volgde dat vertrek per direct.

Goedemorgen! Het hof in Leeuwarden doet vanmiddag uitspraak in het hoger beroep van de zogenoemde Mallorcazaak en informateur Kim Putters dient zijn eindverslag in bij de Tweede Kamer.

Eerst het weer: vandaag is er ondanks enkele hoge wolkenvelden veel ruimte voor de zon. Daarbij waait een meest matige wind uit zuidelijke richtingen en het wordt 14 tot 18 graden in het zuiden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De voedselvoorziening naar de Gazastrook komt nog altijd niet op gang. De afgelopen week zijn er wel weer hulpdroppings geweest en ook nadert een schip met 200 ton voedsel de regio, maar dit alles is onvoldoende, zeggen hulporganisaties. De Verenigde Naties verwachten deze week officieel de hongersnood uit te roepen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het hoofd van een school in het Engelse Southampton heeft in een brief aan ouders zijn frustraties geuit over het schooleten dat aan hun kinderen wordt geserveerd. "Hoe moeilijk is het om een aardappel te bakken?", vroeg hij zich volgens de BBC hardop af. "Als dit eten aan mijn eigen kinderen zou worden geserveerd, zou ik buitengewoon ongelukkig zijn."

Jason Ashley legt de schuld voor het beroerde eten bij de maaltijdverzorger, die op zijn beurt excuses heeft gemaakt. Het bedrijf wijt de problemen aan een personeelsgebrek en operationele uitdagingen, schrijft The Guardian.

Ashley stuurde deze foto mee in de brief aan ouders:

Fijne dag!

In Den Haag keldert de vaccinatiegraad onder kinderen voor twaalf ernstige infectieziekten als mazelen, de bof, kinkhoest en polio. Over de hele stad is de vaccinatiegraad met 10 procentpunt gedaald sinds 2020.

In de drie andere grote steden is een soortgelijke trend zichtbaar, maar in Den Haag wordt voor het eerst in geen enkele wijk nog de minimaal nodige vaccinatiegraad van 90 procent gehaald, blijkt uit de wijkcijfers van GGD Haaglanden.

In vier wijken wordt zelfs slechts een vaccinatiegraad tussen 59 en 69 procent gehaald. Voor mazelen is een vaccinatiegraad van 95 procent nodig om uitbraken te voorkomen. Het gaat om de wijken Groente- en Fruitmarkt, Transvaalskwartier, de Schildersbuurt en het centrum.

Niet alleen armere wijken

In deze relatief armere delen van de stad is de vaccinatiebereidheid historisch altijd al significant lager geweest. "Dat is altijd een grote zorg van ons geweest", zegt wethouder Hilbert Bredemeijer. "Maar we zien nu voor het eerst dat de scepsis of het wantrouwen tegenover vaccineren een probleem in de hele stad is geworden."

Want ook in wijken als het Zeehelden- en Regentessekwartier, waar voornamelijk mensen met een hoger inkomen wonen, is de vaccinatiegraad sterk gedaald, naar 75 en 77 procent.

Het pandemie-effect

De gemeente en de GGD vermoeden dat de felle maatschappelijke discussie over de veiligheid en het nut van de coronavaccins twijfel heeft gezaaid onder mensen die een paar jaar geleden nog achter vaccins voor kinderen stonden.

"We hebben als maatschappij kennelijk niet meer goed in de gaten waarvoor we het doen", zegt Bredemeijer. "De mazelen is een bijna vergeten ziekte, maar kan ernstige gevolgen hebben voor met name kleine kinderen, van oogontstekingen tot mogelijk zelfs hersenvliesontstekingen."

Overigens is de daling van het aantal vaccinaties bij pasgeborenen en kleuters minder scherp dan bij schoolgaande kinderen (10 jaar oud). Kennelijk vinden relatief veel ouders bescherming voor hun kleine kinderen voor onder andere difterie, kinkhoest, tetanus en polio, nog steeds belangrijk. Toch is ook hier de dalende vaccinatiegraad duidelijk zichtbaar.

Bij de herhaalprik voor difterie, tetanus en polio bij 10-jarigen zijn de zorgen bij ouders kennelijk beduidend minder groot. In wijken waar de vaccinatiegraad historisch gezien altijd laag is geweest, zoals het Centrum en het Laakkwartier, is de vaccinatiegraad rond de 62 procent.

De gemeente vindt dit extra zorgwekkend omdat in deze wijken veel kinderen opgroeien en er dus grotere risico's op uitbraken kunnen zijn.

Dat is niet anders voor de herhaalprikken tegen de bof, mazelen en rode hond. Ook in wijken als het Zeehelden- en Regentessekwartier is de vaccinatiegraad onder 10-jarigen veel te laag om uitbraken uit te sluiten: 77 en 70 procent.

Het verbaast de wethouder dat er ondanks deze cijfers nog geen uitbraken van infectieziekten zijn geweest. "Het lijkt mij een kwestie van tijd voordat het gaat gebeuren. Eigenlijk staat dat met de huidige situatie voor mij vast."

De gemeente kondigt daarom een reeks maatregelen aan. Sinds begin dit jaar kunnen kinderen in Den Haag op alle negen locaties van het Centrum Jeugd en Gezin een vaccin krijgen. Vroeger kon dat alleen in het eigen stadsdeel. Op deze manier moet worden voorkomen dat ouders te lang met hun kinderen moeten wachten.

Daarnaast wil de gemeente investeren in meer prikmogelijkheden, vooral in de wijken waar veel kinderen wonen.

Ook voorlichting in samenwerking met sleutelfiguren, bijvoorbeeld imams, moet een verschil gaan maken. Deze mensen blijken soms goed in staat om door te dringen tot mensen die vanwege religieuze redenen of wantrouwen jegens wetenschap of overheid tegen vaccinaties zijn. GGD Haaglanden gaat die taak nadrukkelijker op zich nemen.

Moeilijk te overtuigen groepen

Bredemeijer hoopt dat de maatregelen voldoende zullen helpen, maar erkent dat het gecompliceerd vraagstuk is. "Er zijn nu nieuwe groepen bijgekomen. En dat zijn onder andere mensen die hoogopgeleid zijn, zelf de wetenschap interpreteren en het dan beter denken te weten. Hoe moeten we die overtuigen? Dat is ontzettend ingewikkeld."

Hij pleit ervoor dat het kabinet, demissionair of niet, een grote publiekscampagne begint. "Dit speelt in het hele land. We moeten weer aan iedereen uitleggen hoeveel de vaccinaties sinds de invoering van het Rijksvaccinatieprogramma in 1957 voor onze gezondheid hebben betekend. Ziektes als polio en de mazelen zijn uit het straatbeeld verdwenen."

Om fraude bij het aanvragen van identiteitsbewijzen tegen te gaan, willen verschillende gemeenten gezichtsscanners gaan gebruiken. Iemand die een nieuw paspoort of rijbewijs aanvraagt moet voor zo'n scanner gaan staan waarmee wordt gecontroleerd of het wel dezelfde persoon is als op de pasfoto van het oude identiteitsbewijs staat.

Het is nog de vraag of de plannen niet in strijd zijn met de privacywetgeving. Een gezichtsscan valt onder de bijzondere persoonsgegevens en daar moeten organisaties zeer zorgvuldig mee omgaan.

Nu zijn de scanners vooral te vinden op luchthavens, waar ze worden gebruikt om binnenkomende passagiers te controleren. Maar in onder meer Almere en Utrechtse Heuvelrug leven plannen om ze ook te gebruiken bij het aanvragen van een paspoort of rijbewijs. En meer gemeenten spelen met het idee. Toenemende identiteitsfraude is de reden ervoor.

In de praktijk zal een documentscanner eerst de echtheid van het oude document checken. Daarna wordt met een gezichtsscanner gecontroleerd of degene voor de balie wel is waar hij of zij zich voor uitgeeft.

Nog keuzes maken

Volgens een woordvoerder van de gemeente Utrechtse Heuvelrug moeten er procesmatig nog keuzes gemaakt worden. Het is nog niet duidelijk wanneer de gemeente het systeem daadwerkelijk invoert. Eerst zal er getest moeten worden. Onduidelijk is of er biometrisch materiaal opgeslagen blijft.

Er zijn meer gemeenten waar het idee leeft om het in te voeren, laat de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) doorschemeren. Die organisatie vertegenwoordigt mensen die zich bezighouden met het beheer van persoonsinformatie. Volgens de NVVB bestaat er nog geen wettelijke grondslag voor het gebruik van de gezichtsscanners.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken wijst op de eigen verantwoordelijkheid van gemeenten. En zegt dat als gemeenten gezichtsscanners willen inzetten "dat op eigen initiatief en onder eigen verantwoordelijkheid is. Om te toetsen of de inzet voldoet aan de privacywetgeving, zouden deze gemeenten een risicoanalyse moeten doen", zo laat een woordvoerder weten.

Bij een woning in het Drentse Schoonoord is vannacht rond 03.00 uur een brand ontstaan na een ontploffing. De brandweer rukte uit om het vuur aan de Brugstraat te blussen. Gisteren was er ook al een explosie bij de woning. Drie verdachten zijn aangehouden, meldt de politie.

Kort na de brand werd in de omgeving van het huis een minderjarige Rotterdammer opgepakt. De twee andere verdachten, vrouwen van 23, werden een uur later aangehouden in een auto op de A28, ter hoogte van Harderwijk. De twee komen uit Barendrecht en Amsterdam.

Door de brand is het huis voorlopig onbewoonbaar. De twee bewoners hebben rook ingeademd, net als een omwonende.

De politie doet onderzoek naar de toedracht van de explosie. Buurtbewoners speculeerden gisteren tegenover RTV Drenthe dat het mogelijk om een aanslag zou gaan, maar uitgevoerd bij het verkeerde adres. De politie wilde daar toen nog niets over kwijt.

De voedselvoorziening naar de Gazastrook komt nog altijd niet op gang. De afgelopen week zijn er opnieuw hulpdroppings geweest en ook nadert een schip met 200 ton voedsel de regio, maar dit alles is onvoldoende, zeggen hulporganisaties. Het hoofd van het VN-Wereldvoedselprogramma (WFP) zei deze week dat hongersnood in het noorden van Gaza ophanden is.

Ondertussen weigert Israël grensovergangen te openen voor de honderden vrachtwagens met noodhulp die er per dag nodig zijn voor de bevolking. Noodhulp over land komt hierdoor nauwelijks Gaza binnen. De internationale druk op Israël om dit toch toe te staan loopt op.

Het Israëlische leger zei gisteravond dat het de meer dan een miljoen Palestijnse vluchtelingen in de zuidelijke stad Rafah wil evacueren naar het midden van de Gazastrook. De bedoeling is om "humanitaire eilanden" te creëren waar de vluchtelingen voorzien worden van tijdelijk onderdak, eten en water. Legerwoordvoerder Hagari zei niet wanneer de massaevacuatie uit Rafah gaat plaatsvinden, en liet evenmin blijken wanneer het leger een grondoffensief in de stad wil beginnen.

Hagari zei ook dat Israël zelf voedsel en andere hulp naar Gaza gaat sturen, wat volgens de Israëlische krant Haaretz een "dramatische draai" is. De hulp zou binnengebracht worden via meerdere land-, lucht- en zeeroutes. "We proberen het gebied nu te overspoelen met hulpgoederen", zei de woordvoerder. Vooralsnog is daar niets van te zien.

VN-konvooi rechtstreeks in het noorden

De enige waarneembare verandering was dat het WFP gisteren voor het eerst rechtstreeks het noorden van de Gazastrook in mocht. De afgelopen vijf maanden konden hulporganisaties alleen vanuit het zuiden Gaza in, terwijl de nood in het noorden het hoogst is.

De zes trucks die gisteren vanuit het noorden Gaza in mochten zijn een druppel op een gloeiende plaat, maar hulporganisaties hopen dat dit vaker kan. Er werd zes dagen onderhandeld voordat dit konvooi Gaza in kon, zegt een WFP-woordvoerder. "Dit is een goede stap. We hopen dat het niet bij één keer blijft."

Demissionair premier Rutte zei gisteren tijdens een bezoek aan Egypte dat luchtdroppingen en de maritieme hulp een beetje lucht geven. "Maar via deze kanalen kunnen hulpgoederen niet snel genoeg naar binnen, en ze zijn op zichzelf niet voldoende. Het is geen vervanging voor hulp via land."

Dropping inefficiënt en kostbaar

Volgens het WFP zijn er dagelijks zo'n 300 vrachtwagens nodig om te voorkomen dat er hongersnood uitbreekt. Voedseldroppingen die nu plaatsvinden en het schip dat onderweg is zijn niet toereikend, inefficiënt en kostbaar, zeggen hulporganisaties. Bij droppings is het bovendien niet duidelijk wie het voedsel uiteindelijk krijgt.

Rutte was in Egypte voor een bezoek aan president Sisi. Eerder op de dag was hij ook bij de Israëlische premier Netanyahu. De demissionair premier riep op tot een gevechtspauze zodat dagelijks 500 vrachtwagens Gaza in kunnen.

Ondertussen nadert een schip met noodhulp Gaza. Open Arms vertrok ruim twee dagen geleden met 200 ton aan voedsel, goed voor zo'n half miljoen maaltijden, maar waar het kan aanleggen is nog onduidelijk.

Het schip is onderdeel van een test voorafgaand aan het openen van een humanitaire corridor tussen Cyprus en Gaza. Omdat er geen haven meer is in Gaza zou daar een steiger van puin gebouwd worden door de Amerikaanse hulporganisatie World Central Kitchen. Volgens Cyprus ligt er een "veel groter" schip klaar om uit te varen als de test met Open Arms slaagt.

Hamas zegt dat de levering van hulp over zee onvoldoende is om tegemoet te komen aan de behoefte in Gaza. "De lading over zee overschrijdt niet die van een paar vrachtwagens, en het duurt dagen voor het aankomt", zegt het hoofd van het mediabureau van de Hamas-regering in een verklaring. Ook is het volgens hem niet duidelijk waar het schip kan aanmeren. Gisteren zijn er vier schepen met bouwmateriaal vertrokken uit de VS, maar de reis naar de Middellandse Zee kan een maand duren.

'Honger als oorlogswapen'

Te midden van de zorgen over een hongersnood zei EU-buitenlandchef Borrell gisteren dat Israël "de uithongering van de bevolking gebruikt als oorlogswapen". "Als we op zoek gaan naar alternatieve manieren om steun te verlenen, over zee of door de lucht, moeten we ons eraan herinneren dat we dat doen omdat de natuurlijke manier om steun te verlenen via wegen wordt afgesloten, kunstmatig wordt afgesloten", aldus Borrell verwijzend naar Israël.