NOS Nieuws - Algemeen

De politie heeft een 20-jarige man uit Klazienaveen opgepakt in verband met de reeks autobranden in de regio Zuidoost-Drenthe. Ook vannacht gingen zeker vier auto's in vlammen op, schrijft RTV Drenthe.

De man werd vannacht aangehouden in zijn woonplaats na een "korte achtervolging", aldus de politie. "We troffen hem aan in de buurt van een brand, toen is hij ervandoor gegaan", aldus een woordvoerder tegen de regionale omroep.

De regio Zuidoost-Drenthe werd sinds begin dit jaar geteisterd door autobranden. Rond 02.20 uur vannacht rukte de brandweer uit voor een brandende auto in Nieuw-Amsterdam. Vrijwel tegelijkertijd was het raak in Erica, zo'n 5 kilometer verderop. Een half uur later stond een bestelbus in Klazienaveen in brand, gevolgd door een autobrand op een parkeerplaats in Emmen.

De politie heeft op de vier plekken onderzoek gedaan. De deels of volledig uitgebrande auto's zijn afgezet met politielint voor sporenonderzoek. Er is niemand aangehouden.

Eerder deze week

In de nacht van dinsdag op woensdag gingen drie auto's in vlammen op in Nieuw-Amsterdam, Erica en Erm.

Op de carpoolplaats aan de Boerdijk langs de A37 brandden dit jaar ook al vier auto's uit. In de regio van Nieuw-Amsterdam staat de teller inmiddels op elf autobranden dit jaar.

De politie onderzoekt of de verdachte verantwoordelijk is voor meerdere, al dan niet alle autobranden in de regio. De man zit vast, zijn auto is in beslag genomen.

Als eerste Nederlandse supermarktketen stopt Jumbo met aanbiedingen op vers vlees. Vanaf eind mei zijn er in alle vestigingen en online geen van/voor-aanbiedingen meer voor rund-, varkens- en kippenvlees.

Jumbo laat weten dat het bij de beslissing niet over één nacht ijs is gegaan. Volgens de supermarkt past dit in de transitie van dierlijke naar plantaardige voeding. Jumbo zegt dit alleen te kunnen doen als de keten stopt met vleespromoties.

Het besluit volgt onder meer op een campagne van dierenwelzijnsorganisatie Wakker Dier. Die richtte de pijlen regelmatig op Jumbo. Vorige week was er nog harde kritiek richting de supermarktketen omdat het aantal vleesaanbiedingen in een jaar tijd was verdubbeld. "Bijna iedereen weet inmiddels dat minder vlees beter is voor het milieu, onze gezondheid en de dieren. Maar Jumbo werkt dit blijkbaar liever tegen", schreef Wakker Dier toen.

In een statement laat Wakker Dier nu weten blij te zijn met de beslissing van Jumbo. "De supermarkt laat zien dat plantaardige, gezonde voeding echt een topprioriteit is," zegt een woordvoerder. "We hebben grote bewondering voor de moed die Jumbo hiermee toont."

Volgens Wakker Dier is 40 procent van alle eiwitten die Nederlanders eten plantaardig. De organisatie wil dat percentage minimaal 50 procent is in 2025 en 60 procent in 2030.

Meer plantaardig voedsel

Eind vorig jaar concludeerde de Gezondheidsraad dat het eten van meer plantaardig voedsel beter is voor het milieu en ook gezonder is voor de meeste Nederlanders. Een meer plantaardig voedingspatroon verlaagt de kans op ziektes en kan de milieu-impact van onze voedselconsumptie met 25 procent verlagen, zo concludeerde de onafhankelijke adviesraad.

Bij tornado's in verschillende Amerikaanse staten in het Midden-Westen zijn zeker twee doden gevallen. Er raakten ook mensen gewond, al is nog niet precies duidelijk hoeveel. De schade door het natuurgeweld is op sommige plekken enorm.

De twee doden worden gemeld in de staat Ohio. De politie daar gaat ervan uit dat er nog meer dodelijke slachtoffers onder het puin vandaan gehaald zullen worden. Er worden ook verwoestingen gemeld in de staten Indiana en Kentucky. Uit Missouri en Illinois komen eveneens meldingen over tornado's, maar berichten over overlast zijn daar nog niet.

In het plaatsje Winchester in Indiana raakten onder meer een woonwagenpark, een warenhuis en een restaurant beschadigd. Er werden daar aanvankelijk ook doden gemeld, maar de politie trok dat bericht later in. Wel zijn er gewonden.

"Er is nog veel wat we niet weten", zei een politiewoordvoerder. "Er zijn aanzienlijke aantallen slachtoffers maar ik weet nog niet hoeveel, waar ze zijn of hoe zwaar de verwondingen zijn."

"Ik ben geschokt, het is overweldigend", zei burgemeester McCoy van Winchester. "Het klonk alsof er een trein aankwam en toen begonnen de sirenes te loeien. Ik had zoiets nog nooit gehoord en wil het nooit meer meemaken."

In het nabijgelegen plaatsje Selma zou meer dan de helft van de gebouwen beschadigingen hebben opgelopen. "We mogen van geluk spreken dat er alleen wat lichtgewonden zijn", aldus een woordvoerder daar.

Bekijk hier beelden van de schade in verschillende plaatsen:

Hulpdiensten zijn nog bezig met reddingswerk en het blussen van branden die zijn ontstaan door neergekomen stroomkabels. Er is een uitgaansverbod ingesteld zodat de wegen vrij blijven voor de hulpdiensten.

Gedupeerde bewoners worden opgevangen in scholen. De weerdiensten waarschuwen dat er nog meer noodweer in het gebied wordt verwacht.

Vandaag is het precies een jaar geleden dat de BoerBurgerBeweging een grote overwinning behaalde bij de Provinciale Statenverkiezingen. De BBB werd in tien provincies de grootste partij, soms met grote overmacht. In Noord- en Zuid-Holland deelde de partij de eerste plaats met de VVD. Uiteindelijk belandde BBB in tien provincies in het college van Gedeputeerde Staten, alleen in Utrecht en Noord-Brabant viel BBB buiten de boot.

Dat roept de vraag op welk verschil BBB weet te maken. Is het beleid radicaal veranderd? Zo ja, op welk gebied? Zo nee, waarom niet? Een inventarisatie na het eerste BBB-jaar.

Net begonnen

Een eerste voorzichtige conclusie is dat het echte bestuurswerk pas diep in het najaar is begonnen. Omdat veel gedeputeerden nieuw en onervaren waren, was relatief veel tijd nodig om in te werken.

In Flevoland viel meteen een slachtoffer, want daar werd snel duidelijk dat BBB-gedeputeerde Jurie van den Berg ongeschikt was voor de job: hij miste dossierkennis, had geen affiniteit met zijn onderwerpen en communiceerde slecht met collega's en ambtenaren. In september meldde hij zich ziek, in oktober nam hij ontslag, net na de deadline die hem de komende twee jaar wachtgeld oplevert. Vooralsnog wordt hij niet vervangen.

Boeren en wolven

Dan het beleid. Dat begint langzaam maar zeker vorm te krijgen. In Groningen lukte het BBB al snel om het regionale vliegveld te helpen: Groningen Airport Eelde krijgt dankzij BBB in tien jaar tijd 22 miljoen euro steun.

Maar in verschillende provincies lijkt BBB soms in een politieke spagaat te belanden. De beloftes aan de kiezer zijn nog niet zo eenvoudig om te zetten in nieuw beleid, omdat de provincie gebonden is aan verdragen, wetgeving en oudere afspraken, bijvoorbeeld over stikstof, natuurbeleid en duurzaamheid. De belofte om de inmiddels ondergelopen Zeeuwse Hedwigepolder weer in te polderen bleek bijvoorbeeld al snel onhaalbaar.

Het is in de meeste provincies goed te merken dat de BoerBurgerBeweging vooral de belangen van de landbouw wil dienen. In Gelderland was dat meteen al zichtbaar in de pogingen om de wolf terug te dringen. Omdat boeren veel last hebben van wolven die hun schapen en geiten doodbijten, wil de provincie een maximum aantal wolven. Maar dat gaat niet zomaar, omdat de wolf volgens EU-regels een strikt beschermde diersoort is. Gelderland werkt nu aan een regeling om op zogenoemde probleemwolven te jagen.

Boeren onteigenen voor natuur

De opstelling van BBB in Zuid-Holland in een ander dossier schept verwarring: de fractie is fel tegen suggesties om boeren verplicht uit te kopen als hun grond noodzakelijk is voor woningbouw, maar heeft wel ingestemd met een voorstel om dat in uiterste instantie toe te staan voor de aanleg van natuurgebieden. Boerenorganisatie LTO voelde zich in de maling genomen. BBB verdedigde zich door te wijzen op de zeer ruimhartige schadeloosstelling die boeren kunnen krijgen.

In Limburg valt het omroep L1 op dat BBB wel heel innig samenwerkt met boerenorganisatie LLTB. Bij ieder werkbezoek van de BBB is ook de LLTB aanwezig. De boerenbond prijst openlijk 'de prettige en intensieve relatie met het nieuwe college', ziet L1. Gedeputeerde Léon Faassen was tot 2022 voorzitter van de LLTB.

Hoewel Limburg de eerste provincie was waar de coalitie rondkwam, moet ook hier het echte beleid nog van de grond komen.

Trekkers bij het provinciehuis

Ook in Flevoland wordt veel door de boerenbril bekeken. Of het nu gaat om het Programma Landelijk Gebied (over natuur, klimaat en waterkwaliteit), subsidies voor duurzame landbouw, de toekomst van landbouwgronden of de tegemoetkoming voor hoge energiekosten, het wordt voornamelijk beoordeeld met de belangen van de boeren in het achterhoofd, ziet Omroep Flevoland.

Tientallen boeren in Drenthe verzamelden zich vorige maand twee keer met hun trekkers bij het provinciehuis om te protesteren tegen het landbouwbeleid. Ze willen dat de Drentse bestuurders druk uitoefenen op het kabinet om regelgeving van de EU ongedaan te maken.

In Utrecht, waar BBB niet in het college zit, wordt wel geprobeerd meer naar de boeren te luisteren. Statenleden gaan er vaker op uit, merkt RTV Utrecht op.

Windmolens, zonnevelden, kernenergie

De BBB-invloed is waarschijnlijk het sterkst merkbaar op het terrein van de energietransitie. De BoerBurgerBeweging verzette zich tegen het gebruik van landbouwgrond voor velden met zonnepanelen. Dat was in Overijssel en Gelderland in ieder geval een stellig voornemen van de colleges, maar is inmiddels landelijk beleid geworden. Beide provincies willen onder invloed van BBB ook een verkenning naar de kansen voor kernenergie, net als Groningen.

Beleidsverandering op het gebied van windmolens blijkt lastiger, omdat er bindende afspraken uit het verleden liggen. Een Gelderse gedeputeerde heeft al eens verzucht: "Ik wil geen windmolens, maar ik kan niet anders." Buurprovincie Overijssel moet, of het wil of niet, komende jaren negentig nieuwe windmolens plaatsen en dat is een lastige boodschap naar een deel van de kiezers.

Wat wel lukte: de windmolens moeten voortaan meer geclusterd worden. Maar daarover zijn de gemeenten weer ontstemd: zij spreken van een 'molendictaat'.

Een tegemoetkoming voor slachtoffers van geweld in de jeugdzorg is toegekend aan zo'n 22.500 mensen. Bijna iedereen die zich heeft gemeld voor de vergoeding heeft in een jeugdzorginstelling gezeten, sommigen in een pleeggezin. Dat blijkt uit cijfers van het Schadefonds Geweldsmisdrijven.

Mensen die tussen 1945 en 2019 bovenmatig geweld in de jeugdzorg hebben meegemaakt, konden zich twee jaar lang melden. Het kan gaan om geweld door een begeleider, maar ook door jeugdigen onderling. Ieder slachtoffer heeft hetzelfde bedrag ontvangen: 5000 euro. Het geld is vooral bedoeld als erkenning voor het leed en niet om alle kosten van de opgelopen schade te compenseren. Eind 2022 is de regeling gesloten en kunnen er geen nieuwe aanvragen meer worden ingediend. In totaal is er 111 miljoen euro uitgekeerd.

De tegemoetkoming is in het leven geroepen na het onderzoek van de commissie-De Winter over de jeugdzorg, van vijf jaar geleden. Daaruit bleek dat driekwart van de jongeren die waren terechtgekomen in jeugdzorg een vorm van geweld had meegemaakt.

De commissie concludeerde dat een gebrek aan toezicht van de overheid het mogelijk heeft gemaakt dat er zo veel geweld kon plaatsvinden. Het kabinet en de jeugdzorgbranche maakten excuses. De tegemoetkoming is een manier om het leed te erkennen.

Het verhaal van twee slachtoffers uit de jeugdzorg:

Op voorhand verwachtte het Schadefonds Geweldsmisdrijven - dat de regeling uitvoert - dat zo'n 2000 mensen zich zouden melden. Snel werd duidelijk dat het er meer zouden worden. In totaal hebben zo'n 27.500 mensen de tegemoetkoming aangevraagd.

Bijna alle ontvangers van de tegemoetkoming hebben in bijvoorbeeld de gesloten jeugdzorg, jeugd-ggz of een internaat gezeten. Sommigen verbleven in een pleeggezin en een enkeling zat in een opvang voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen.

Bij slachtoffers is niet wettig bewezen, zoals in een rechtszaak, dat er sprake is geweest van geweld. Het schadefonds beoordeelde de informatie die iemand zelf aanleverde en keek bijvoorbeeld of die persoon onder verantwoordelijkheid van de overheid in de jeugdzorg verbleef.

Het merendeel van de mensen die een tegemoetkoming hebben gekregen, is tussen de 24 en 44 jaar. Honderd mensen zijn tussen de 84 en 94 jaar. Een ander honderdtal is jonger dan 15 jaar. Het aantal mannen en vrouwen die het geldbedrag hebben ontvangen, is haast gelijk.

Ook is bekend in welk jaar iemand voor het eerst te maken kreeg met jeugdzorg. Daaruit blijkt dat de meeste mensen die een tegemoetkoming hebben ontvangen relatief recent in de jeugdzorg terecht zijn gekomen en geweld hebben meegemaakt.

Micha de Winter, voorzitter van de onderzoekscommissie, heeft dubbele gevoelens bij de regeling. "Geld kan helpen bij het erkennen van het leed, maar voor anderen is het meer een doekje voor het bloeden."

Eerdere schadevergoedingen hebben volgens hem laten zien dat het moeilijk is om het goed te doen. "Het voordeel van deze regeling is dat mensen met weinig bewijs hoefden te komen. Daar tegenover staat dat het bedrag voor iedereen gelijk is. Iemand die één jaar geweld in de jeugdzorg heeft meegemaakt, krijgt hetzelfde bedrag als iemand die daar tien jaar mee te kampen had."

Demissionair minister Weerwind (Rechtsbescherming) zegt dat naast de tegemoetkoming ook op andere manieren erkenning is verleend. Bijvoorbeeld door in te zetten op contact van lotgenoten onderling en door verhalen van slachtoffers breed te delen.

Ook geeft Weerwind aan dat het kabinet eraan werkt de jeugdzorg beter te maken. "Zo willen we voorkomen dat kinderen in de jeugdzorg van vandaag de slachtoffers van morgen worden."

Het ministerie van Buitenlandse Zaken zoekt naar alternatieve manieren om F-35-onderdelen aan Israël te leveren na het verbod dat het gerechtshof heeft ingesteld. Dat blijkt uit interne documenten van het ministerie die door de NOS zijn ingezien.

Een maand geleden bepaalde het gerechtshof in Den Haag in hoger beroep dat de Staat "iedere (feitelijke) uitvoer en doorvoer van F-35-onderdelen met eindbestemming Israël" moet staken, omdat er een duidelijk risico bestaat dat er ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht worden gepleegd in de Gazastrook.

Het ministerie is in cassatie gegaan tegen de uitspraak, maar mag tot die tijd geen onderdelen leveren. Daarom vroeg het ministerie van Defensie aan Buitenlandse Zaken om diplomaten over alternatieven te laten nadenken. Met deze alternatieven hoopt het demissionaire kabinet om de leveringen op de korte en lange termijn vanuit andere landen tóch te laten doorgaan met een omweg. Zo zouden de onderdelen vanuit verschillende andere locaties, waaronder de VS, direct naar Israël kunnen worden gestuurd, zo valt te lezen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat in een reactie weten dat Nederland de VS over het vonnis heeft geïnformeerd en dat binnen het F-35-programma wordt onderzocht "hoe Israël toegang kan behouden tot de noodzakelijke F-35-onderdelen. Het gaat hier om Amerikaanse goederen en dit gaat verder buiten Nederland om".

Mogelijkheden voor levering

Dat idee sluit aan bij argumenten die de Staat ook al opbracht in de rechtszaal. Daar werd gesteld dat "de onderdelen toch wel in Israël terecht zouden komen omdat de Amerikaanse fabrikanten de onderdelen direct aan Israël zouden kunnen leveren". Het Europese distributiecentrum in Woensdrecht, een van de drie centrale verdeelhubs naast locaties in Australië en de VS, zou er gemakkelijk als schakel tussenuit kunnen worden gehaald.

Verder suggereert Buitenlandse Zaken dat nieuwe vergunningen uitkomst kunnen bieden, al dan niet in combinatie met garanties die Israël zou kunnen geven dat de onderdelen niet in Gaza worden ingezet.

Hoogleraar Galina Cornelisse, expert in internationaal wapenrecht en verbonden aan de Vrije Universiteit, zegt dat het tegen internationaal recht indruist om te onderzoeken hoe de onderdelen toch aan Israël kunnen worden geleverd. "Als de rechter in jouw land zegt dat het leveren van onderdelen strijdig is met internationaal recht, dan moet je je daaraan houden."

De opdracht om over alternatieven na te denken doet haar denken aan belastingontwijking. "Het gaat voorbij aan de onderliggende gedachte van het internationale recht. Wat je eigenlijk zou moeten verwachten is dat een lidstaat actief in gesprek gaat met landenpartners om ze te overtuigen om dit niet meer moeten doen."

Die inspanningsverplichting staat ook in meerdere internationale verdragen, beaamt Marten Zwanenburg, hoogleraar militair recht aan de Universiteit van Amsterdam en de Nederlandse Defensie Academie.

"Het vonnis zelf is vrij specifiek, dat gaat over het staken van iedere feitelijke doorvoer en uitvoer van F-35-onderdelen", zegt Zwanenburg. "Als de eindbestemming Israël is, met als tussenstap de VS, dan zou je kunnen zeggen dat het volgen van die route en mogelijk ook het verkennen ervan in strijd is met het vonnis."

Dat het zoeken naar leveringsopties mogelijk in strijd is met internationale verdragen die de basis vormen van het vonnis, daar zijn alle geraadpleegde deskundigen het over eens. "De kern van deze verdragen is om schendingen van oorlogsrecht, waar nu een duidelijk risico op bestaat, te voorkomen," zegt Jessica Dorsey, universitair docent internationaal humanitair oorlogsrecht aan de Universiteit Utrecht.

"De minister van Buitenlandse Zaken werd eerst al door de eigen Directie Juridische Zaken op dat risico gewezen, dat is daarna door het Internationaal Gerechtshof en het gerechtshof in Den Haag bevestigd." Dat Nederland met die kennis toch naar alternatieve wegen zoekt, noemt Dorsey "een klap voor het internationaal rechtssysteem".

Eindgebruiker onbekend

In interne documenten van eind februari wordt de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking voorbereid op Kamervragen. Kan hij voorkomen dat de F-35-onderdelen via een omweg, hetzij via de Verenigde Staten, hetzij via Italië, alsnog in Israëlische F-35's terechtkomen? Nee, is het antwoord. "Als er wordt geleverd aan Amerikaanse vliegtuigbouwers in Amerika weet het ministerie niet wie de uiteindelijke eindgebruiker zal zijn."

Volgens Cornelisse is dat geen valide argument. "'We weten het niet' is geen excuus, dan moet je zorgen dat je het wel weet." Dorsey voegt toe dat op Nederland de verplichting rust om te weten wie de eindgebruiker is op grond van het Europees Gemeenschappelijk Standpunt (EUGS), een Europese richtlijn voor buitenland- en veiligheidsbeleid.

Dorsey: "Als we F-35-onderdelen door laten voeren naar de VS, dan moeten we garanties krijgen van de Amerikanen dat zij het niet verder doorvoeren naar Israël. Anders zou het betekenen dat het Wapenhandelsverdrag en het EUGS een wassen neus zijn. Als je die probeert te omzeilen, dan ondermijn je het hele internationale recht."

Fabrikant Fokker zegt desgevraagd dat er nu nog steeds F-35-onderdelen worden geleverd aan Amerikaanse klanten. Op de vraag of het bedrijf weet wie de eindgebruiker is, wil een woordvoerder geen antwoord geven.

Goedemorgen! De wereldkampioenschappen shorttrack beginnen in Rotterdam met series en kwartfinales op verschillende afstanden. En in Rusland zijn de presidentsverkiezingen begonnen, maar spannend zal het niet worden: als er niets geks gebeurt zal Poetin winnen.

Eerst het weer: In de loop van de dag ontstaan steeds meer buien. Plaatselijk is er kans op onweer, hagel en windvlagen. Het wordt 13 tot 16 graden bij een matige tot vrij krachtige zuidwestenwind.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De vader van de jongen die in 2021 op een school in de Amerikaanse staat Michigan vier leerlingen om het leven bracht en zeven leerlingen verwondde, is schuldig aan dood door schuld. Een jury kwam tot die conclusie na sinds woensdag in beraad te zijn geweest. Zijn vrouw werd een maand eerder al schuldig bevonden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een politicus uit de Amerikaanse staat Hawaï gaat een wetsvoorstel indienen om de shaka goed te laten keuren als officieel staatsgebaar.

Dit moet het officiële gebaar van Hawaï worden:

Fijne vrijdag!

Een groep van ongeveer veertig bewoners heeft vannacht in Almere tijdelijk hun woning moeten verlaten nadat er brand was uitgebroken bij een onderliggende juwelier.

De brand werd rond 3.15 uur ontdekt en woedde in een juwelenzaak in de Bottelaarpassage in het centrum van de stad. Hoewel de brand leek mee te vallen, waren er volgens een woordvoerder van de Veiligheidsregio Flevoland "meer handjes nodig" om te helpen met het evacueren van de bewoners, waardoor er werd opgeschaald. Er werd ook een hoogwerker opgeroepen, maar die bleek niet nodig.

Politiebureau

Een deel van de bewoners schuilde onder de luifel aan de overkant van de passage. Bewoners met kinderen werden tijdelijk opgevangen door de politie op het politiebureau in de buurt.

De brand was vrij snel onder controle en met een grote ventilator is de winkel geventileerd. Nadat koolstofmonoxidemetingen uitwezen dat het veilig was, mochten de bewoners na ruim een uur weer naar huis. Burgemeester Van der Loo was ook aanwezig om de bewoners een hart onder de riem te steken.

Het is nog onbekend wat de oorzaak is van de brand. Volgens de woordvoerder gaat het waarschijnlijk niet om een brand na een diefstal. "Er waren voor zover ik weet geen braaksporen en we moesten via de achterkant het pand inkomen."

De vader van de jongen die in 2021 op een school in de Amerikaanse staat Michigan vier leerlingen om het leven bracht en zeven leerlingen verwondde, is schuldig aan dood door schuld. Een jury kwam tot die conclusie na sinds woensdag in beraad te zijn geweest. Zijn vrouw werd een maand eerder al schuldig bevonden.

De nu 47-jarige James Crumbley stond onder meer terecht omdat hij volgens de aanklager meerdere malen signalen negeerde dat zijn zoon iets mankeerde, geen hulp voor hem zocht en te weinig deed om het wapen dat de jongen gebruikte veilig in huis op te bergen.

Levenslange gevangenisstraf

Zijn zoon, de toen 15-jarige Ethan Crumbley, opende in november 2021 het vuur op zijn medeleerlingen op Oxford High School. Vorig jaar kreeg hij een levenslange gevangenisstraf opgelegd. Zijn ouders Jennifer en James Crumbley werden kort na zijn daad aangehouden op verdenking van dood door schuld en zijn daar nu dus ook beiden voor veroordeeld.

Jennifer krijgt op 9 april te horen wat haar straf is. Het is nog onbekend wanneer James dat hoort. Ze kunnen beiden maximaal vijftien jaar cel krijgen.

Stemmen

Tijdens de rechtszaak tegen James toonde de aanklager onder meer teksten die Ethan schreef in zijn dagboek en aan een vriend. Daarin zegt hij stemmen te horen en hulp te willen maar dat hij bang is dat zijn ouders daar boos over worden. In een tekstberichtje aan een vriend vertelde Ethan dat hij aan zijn vader gevraagd had om hem naar een dokter te brengen. Zijn vader zou hem toen pillen hebben gegeven en gezegd hebben dat hij zich moest vermannen.

James had het wapen dat Ethan uiteindelijk gebruikte vier weken eerder samen met hem gekocht. Beide ouders wordt onder meer verweten dat zij hun zoon op de ochtend van de aanslag niet mee naar huis hadden genomen. Ze waren die dag naar de school gegaan voor een gesprek.

Gewelddadige tekening

Dat gesprek was ingepland omdat de school op een wiskundeopgave een gewelddadige tekening had gevonden met de teksten "Bloed is overal. Mijn leven is nutteloos" en "De gedachten stoppen niet. Help mij." Zijn ouders namen de jongen na het gesprek niet mee naar huis en controleerden de rugzak niet waarin hij het wapen had verborgen dat hij later zou gebruiken.

Het is volgens persbureau AP de eerste keer dat ouders in de Verenigde Staten zijn aangeklaagd voor een mass school shooting die door hun kind is uitgevoerd.

De Haagse wethouder Robert Barker (Partij voor de Dieren) heeft gisteravond een klap gekregen tijdens de schorsing van een raadsvergadering.

Volgens Barker werd hij geslagen door een boze ondernemer. De Haagse gemeenteraad hield een debat over het beleid rond strandhuisjes op Kijkduin en Scheveningen, meldt Omroep West. Daarbij was ook een groep ondernemers van strandhuisjes. Zij maakten zich volgens de omroep zorgen omdat de huisjes niet opgenomen waren in het bestemmingsplan.

Van slag

"Misschien merkt u dat ik een beetje van slag ben", zei Barker tijdens de vergadering. "Dat komt omdat ik net geslagen ben door die betreffende ondernemer. Dat is niet fijn. Daarom heb ik wat moeite met de beantwoording, maar ik heb mijn best gedaan."

De man werd na de klap het stadhuis uitgezet. De partner van de man zegt tegen Den Haag FM dat hij de wethouder een hand en een schouderklopje wilde geven achter de raadsbankjes. Volgens haar zou dat tot een schrikreactie hebben geleid bij de wethouder.

'Emoties in het spel'

Burgemeester Van Zanen sprak de raad daarna toe over het incident. "Een aantal collega's heeft iets gezien en de betrokkene is verzocht om het stadhuis te verlaten." Hij zei het incident "buitengemeen treurig" te vinden. "Maar er zijn emoties in het spel. Ik hoop dat we weer door kunnen gaan tot de orde van de dag, hoe moeilijk en ingewikkeld ook." Hij zei wel dat er "later" nog wordt teruggekomen op het incident.

D66-fractievoorzitter Marieke van Doorn zei aan het einde van de vergadering de wethouder een hart onder de riem te willen steken. "We zagen dat hij erg was aangeslagen zojuist. Het is onacceptabel dat hij op deze manier zijn werk moet doen." Daarna werd door de gemeenteraadsleden op de bankjes getrommeld om te laten weten dat ze het hiermee eens waren.

Een jongen van 15 is gisteravond zwaargewond geraakt bij een schietpartij in Den Bosch. Hij verkeert volgens de politie niet in levensgevaar.

De politie werd rond 21.00 uur opgeroepen nadat een voorbijganger de zwaargewonde jongen had gevonden. Ook werd een traumahelikopter opgeroepen. De jongen uit Etten-Leur ligt in het ziekenhuis.

De politie is nog op zoek naar twee verdachten. Wat de aanleiding van de schietpartij is, is nog onbekend. Een deel van een park werd afgezet door de politie en in de buurt werd met speurhonden gezocht. Ook wordt buurtonderzoek uitgevoerd.

In de Duitse dancescene is blij gereageerd op het eergisteren aangekondigde besluit om de Berlijnse technocultuur op de nationale erfgoedlijst te plaatsen.

Het besluit werd genomen door minister van Cultuur Claudia Roth en een raad van cultuurprominenten uit de deelstaten. Onder anderen de Clubcommision Berlin, een samenwerkingsorgaan van clubeigenaren en festivalorganisatoren, juicht het besluit toe.

De organisatie noemde de erkenning "een verdere mijlpaal voor de scene", meldt het journaal van de Duitse omroep ZDF. "Terwijl opera's, theaters en concertzalen altijd zijn erkend als onderdeel van cultuur, hebben muziekclubs moeite om vanzelfsprekend te worden beschouwd als een volwaardig onderdeel van cultuur."

Innovatie

Een van de aanjagers van technocultuur in Berlijn is Dimitri Hegemann, die in 1991 club Tresor opende, een van de beroemdste clubs ter wereld. Hij vindt het "een waardering voor ons werk", zegt hij in Berliner Zeitung.

Volgens hem staat de muziekstijl voor innovatie. "Er is geen tekst of melodie". Hij werd geboren in West-Duitsland en kwam in West-Berlijn terecht waar het genre populair werd. "Het bereikte vele mensen, ook de jeugd in het Oostblok. Het was het geluid van hereniging."

Stad voor technoliefhebbers

Berlijn staat internationaal bekend als dé stad voor technoliefhebbers. In de jaren 90 werd er onder meer de Love Parade gehouden: een festival met dj's op rijdende trucks dat vele duizenden mensen trok. Sinds twee jaar wordt er in Berlijn weer een soortgelijk festival gehouden onder de naam Rave The Planet. Dat trok vorig jaar zo'n 200.000 bezoekers.

Grote trekpleister voor technoliefhebbers in Berlijn is op dit moment de club Berghain, maar ook clubs als KitKat en Kater Blau trekken vele bezoekers. Volgens Clubcommission Berlin komen jaarlijks meer dan 3 miljoen mensen naar Berlijn toe om naar technofeesten te gaan.

Hiphopcultuur

De Duitse cultuurlijst wordt samengesteld door een erfgoedcommissie die is aangesloten bij UNESCO. Wat op de Duitse lijst staat, maakt ook kans om op de Werelderfgoedlijst van UNESCO terecht te komen.

Op de Duitse erfgoedlijst staan nu 150 gebruiken en lokale culturele tradities. In de lijst is bijvoorbeeld de hiphopcultuur in Heidelberg opgenomen, het Rijnlandse carnaval en het fokken van trakehner-paarden.

Sinds woensdag zijn daar naast de Berlijnse technocultuur ook onder meer het maken van wijn van appels, peren of kweeperen in de Moezelstreek bijgekomen en de Kirchseeoner Perchtenlauf in de deelstaat Beieren. Daarbij luiden gemaskerde figuren het nieuwe jaar in met een parade.

Het aantal thuiswerkers is na de coronacrisis groot gebleven: vorig jaar werkten 5,1 miljoen van alle werkenden soms of meestal thuis, blijkt uit cijfers van het CBS. Dat is 52 procent van alle werkenden.

De cijfers zijn in lijn met de verwachtingen over thuiswerken na de coronacrisis. Twee jaar geleden, toen er in de eerste twee maanden nog een thuiswerkadvies gold, spraken bedrijven al uit dat zij niet verwachtten dat mensen weer iedere dag naar kantoor zouden komen.

Wel daalde in 2023 het aantal mensen dat meestal thuiswerkte. In 2022 werkten 1,5 miljoen mensen meestal thuis. Vorig jaar waren dat er 1,3 miljoen. Van de mensen die soms of vaak thuiswerken, werken vooral ICT'ers en mensen met een creatief beroep thuis. In de ICT-sector werkt 90 procent soms of meestal thuis. Logischerwijs werken de minste mensen in de sector transport en logistiek thuis (5 procent).

Thuiswerkers werkten in 2023 gemiddeld bijna twee volledige werkdagen per week thuis, iets minder dan de helft van hun gewerkte uren.

Uit onderzoek uit 2022 bleek al dat Nederland onder de EU-lidstaten koploper is op gebied van thuiswerken. Vooral het percentage werkenden dat zegt soms thuis te werken, is in ons land relatief hoog. Tegelijkertijd is het percentage van mensen dat zegt meestal thuis te werken in landen zoals Zweden, Finland, Luxemburg en Ierland hoger.

Eindhoven Airport gaat begin 2027 vijf maanden dicht voor een renovatie van de start- en landingsbaan. Dat melden bronnen aan De Telegraaf.

De baan wordt voorzien van installaties die het voor vliegtuigen mogelijk maakt om ook in de mist te landen. Ook komen er onder meer extra vluchtstroken voor vliegtuigen. Aangezien het vliegveld één baan heeft, kan er tijdens de werkzaamheden niet op het vliegveld gevlogen worden.

Dat de luchthaven mogelijk voor langere tijd zou sluiten door werkzaamheden, kwam vorige maand al naar buiten. Toen liet de luchthaven weten dat het ministerie van Defensie, eigenaar van het vliegveld, nog een beslissing moest nemen over de start, duur en omvang van de werkzaamheden.

Transavia en TUI

Luchtvaartmaatschappijen Transavia en TUI, die veel op Eindhoven vliegen, laten aan De Telegraaf weten dat ze door het vliegveld op de hoogte zijn gebracht van de sluiting.

Zo'n maandenlange sluiting is volgen luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft niet uitzonderlijk. Ook op Schiphol gaan start- en landingsbanen maanden dicht voor onderhoud.

Frank Oostdam van reiskoepel ANVR liet eerder al aan Omroep Brabant weten dat tien procent van het vakantieverkeer in Nederland vertrekt vanaf de luchthaven in Eindhoven.

Er komt subsidie voor lokale bibliotheken in 163 gemeenten. Met het geld kunnen 42 nieuwe bibliotheekvestigingen worden geopend en 245 bestaande bibliotheken worden verbeterd.

Onder meer de gemeenten Almelo, Leeuwarden, Breda, Midden-Delfland, Krimpenerwaard, Wijk bij Duurstede, Echt-Susteren en Lopik hebben te horen gekregen dat ze subsidie krijgen voor een nieuwe bibliotheek. Zij krijgen een deel van de nog beschikbare 38,4 miljoen van het totale budget van 56 miljoen. Het geld hoort bij een eenmalige regeling van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om lokale bibliotheekvoorzieningen te verbeteren.

Door een wijziging in de Bibliotheekwet worden gemeenten vanaf 2026 verplicht om inwoners toegang te geven tot een volwaardige bibliotheek binnen redelijke afstand. Deze subsidie moet de lokale overheden helpen om daaraan te kunnen voldoen. De regeling vereist een eigen bijdrage van de gemeente van 20 procent.

Afhaalpunten en bibliobussen

Het geld werd in twee rondes verdeeld. Bij de eerste ronde, rond de zomer van vorig jaar, kregen 53 gemeenten subsidie uit een pot van 17,6 miljoen euro. Hiermee konden al vijftien nieuwe bibliotheekvestigingen gerealiseerd worden en 64 vestigingen verbeterd. Die verbeteringen bestaan bijvoorbeeld uit het verruimen van openingstijden van een bestaande bibliotheek of bibliobus of het transformeren van een boekenafhaalpunt naar een volwaardige bibliotheek.

Gemeenten die in de eerste ronde geen subsidie kregen, konden het in de tweede ronde weer proberen. Maar ook daarbij is er ruim 10 miljoen meer aangevraagd dan dat er beschikbaar was. Niet alle aanvragen zijn dus gehonoreerd.

Vanaf 2025 is er nog eens een budget van ongeveer 54 miljoen beschikbaar om bibliotheekvoorzieningen verder uit te breiden.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft meerdere sites van webwinkel TI-84shop offline laten halen. Het is naar eigen zeggen voor het eerst dat de consumentenwaakhond gebruik maakt van deze bevoegdheid.

De ACM nam dat besluit nadat er veel klachten binnen waren gekomen over de verkoper van elektronica, zoals spelcomputers. De ACM had TI-84shop in oktober al een keer gewaarschuwd.

Volgens de toezichthouder kwam de webshop levertijden niet na en was de webwinkel te laat met terugbetalingen. Ook was de klantenservice niet goed bereikbaar en werden negatieve reviews geblokkeerd. Daardoor leek de waardering van klanten hoger dan deze in werkelijkheid was.

De toezichthouder eiste verbetering, anders zou een dwangsom volgen die kon oplopen tot 250.000 euro. Het is niet bekend of er daadwerkelijk een boete is opgelegd.

Nieuwe meldingen doen

"Nu de webwinkel offline is, kunnen er geen bestellingen worden gedaan", schrijft de toezichthouder. De ACM raadt klanten die nog wachten op een bestelling of geld terug willen aan contact op te nemen met TI-84shop. "Ook kunnen consumenten zich melden bij ACM Consuwijzer als zij niet over die informatie beschikken of nieuwe meldingen willen doen van soortgelijke praktijken."

De technologiewebsite Tweakers meldt dat veel mensen elkaar online al waarschuwden voor de webwinkel. De Belgische krant HLN schrijft dat de Nederlandse webwinkel ook tientallen Vlamingen oplichtte. Uit onderzoek van HLN bleek dat de eigenaar van TI-84shop nog meer webshops had. Ook die sites haalde de ACM vandaag dus offline.

"De uitspraak was beter dan ik verwachtte, ik moest meteen huilen", vertelt Ryosuke Kunimi aan de journalisten die zich voor het Sapporo Hooggerechtshof in Japan hebben verzameld. Hij is een van de activisten die de overheid heeft aangeklaagd vanwege het landelijk verbod op het homohuwelijk. De rechter gaf hen gelijk en zegt dat het verbod tegen de grondwet is, en zonder logische basis discrimineert tegen seksuele minderheden.

Het is een ongekend stevige bewoording en daarmee een grote overwinning voor Japanse homokoppels. "Ik hoop dat de nationale parlementsleden deze beslissing zien en het juiste besluit zullen nemen", vervolgt Kunimi.

Tegelijk deed het regionale gerechtshof in Tokio een soortgelijke uitspraak. Daar bepaalde de rechter dat het verbod "in een ongrondwettelijke staat verkeert". De uitspraak is ambigu, maar voor homorechtenactivisten vooralsnog een overwinning. De uitspraak vond namelijk plaats in de dichtstbevolkte regio van Japan.

Groeiende steun voor het homohuwelijk

Homokoppels hebben in vijf districten zes rechtszaken aangespannen tegen de overheid. Het argument is dat het verbod de grondwettelijke rechten van seksuele minderheden schendt. In alle zaken is er inmiddels uitspraak gedaan: slechts één rechtbank, in Osaka, vindt dat het verbod niet in strijd is met de grondwet. De overige rechtbanken hebben de aanklagers gedeeltelijk of volledig gelijk gegeven.

Het reflecteert een bredere ontwikkeling in Japan, waar publieke steun voor het homohuwelijk groeit. Volgens een recente peiling van de conservatieve krant Sankei Shimbun zeggen zeven van de tien Japanners dat ze voorstander zijn van legalisering. Onder jongeren is de steun nog groter. Onder 18- tot 29-jarigen zegt 91 procent dat het verbod opgeheven moet worden.

Japan is op dit moment het enige G7-land zonder wettelijke beschermingen voor homokoppels. Zo kunnen ze geen gedeelde hypotheken krijgen, en verhuurders mogen stellen weigeren op grond van geaardheid. Werkgevers mogen potentiële kandidaten de deur wijzen vanwege hun geaardheid.

Ook bij ongevallen en ziekenhuisopname worden partners met regelmaat geweigerd voor bezoek omdat ze niet officieel familie zijn. Beslissingen maken over nodige zorg is uitgesloten. In geval van overlijden hebben partners geen erfrecht.

Op lokaal niveau nemen beleidsmakers daarom het heft in eigen handen. Volgens non-profitorganisatie Marriage for All hebben 397 gemeentes een geregistreerd partnerschapssysteem ingevoerd. Omdat landelijke erkenning ontbreekt, levert registratie echter weinig voordelen op.

Hoop bij activisten

Door de opstapelende gerechtelijke uitspraken is de druk op de overheid toegenomen om het homohuwelijk te legaliseren. Maar premier Fumio Kishida heeft moeite met hervormingen doorvoeren, voornamelijk vanwege tegenstand vanuit zijn eigen partij. Politici van de conservatief-rechtse LDP hebben zich herhaaldelijk uitgesproken tegen verandering. Voormalig staatssecretaris Mio Sugita noemde lhbti'ers "onproductief" voor de samenleving.

Desondanks probeerde de premier in 2021 een wetsvoorstel door te voeren om lhbti'ers te beschermen tegen discriminatie. Na veel kritiek binnen de partij is uiteindelijk een afgezwakte versie aangenomen die vraagt om "het bevorderen van het begrip voor seksuele minderheden", maar geen wettelijke bescherming biedt. Activisten waren woedend omdat de formulering van de wet "gepaste discriminatie omwille van de gemoedsrust van de samenleving" wel legaal acht.

De dubbele uitspraak van vandaag zorgt voor hoop bij activisten. "Gelijke rechten zijn een stap dichterbij gekomen", zegt professor Masayuki Tanimura tegen publieke omroep NHK. "De bewoording is belangrijk. Het maakt duidelijk dat de kern van het huwelijk het recht op wederzijdse steun tussen mensen betreft. Ongeacht hun geslacht", verklaart hij.

Daarbij wijst de uitspraak er ook op dat de discriminatie die homokoppels nu ondervinden niet opgelost wordt, tenzij ze het recht op het huwelijk verwerven. "Het parlement moet deze twee uitspraken zo snel mogelijk bespreken", stelt Tanimura.

Met de uitspraak schept het Sapporo Hooggerechtshof een belangrijk precedent. Volgens de rechter heeft "de invoering van het homohuwelijk geen nadelen of schadelijke gevolgen" voor de samenleving. Hiermee lijkt de rechtbank direct te reageren op conservatieve zorgen.

In Tokio klonk dezelfde toon: "Gezien de internationale trends en veranderingen in de publieke opinie, is het traditionele standpunt dat het huwelijk alleen bedoeld is voor stellen van verschillend geslacht aan het wankelen", merkte rechter Tomoyuki Tobisawa op tijdens het uitspreken van zijn vonnis. "Het ontbreken van een systeem waarin stellen van hetzelfde geslacht erkend worden door het huwelijk, is in strijd met de grondwet. Die moet waardigheid van het individu en de wezenlijke gelijkheid van beide geslachten garanderen."

Russische kiezers kunnen vrijdag, zaterdag en zondag naar de stembus om voor de komende zes jaar een nieuwe president te kiezen. Wie dat zal zijn, daarover bestaat geen twijfel. De stembusgang moet Vladimir Poetin het groene licht geven voor zijn vijfde ambtstermijn, die tot 2030 zal duren. Als hij die uitzit zal hij ruim dertig jaar aan de macht zijn, de enkele jaren dat hij als premier het land bestuurde meegerekend.

Het beloven zo ongeveer de saaiste verkiezingen te worden in de recente Russische geschiedenis. Van enige strijd is geen sprake, of het moeten de halfslachtige achterhoedegevechten zijn over wie de tweede plaats mag bezetten.

Het gevecht voor plek twee

Die strijd gaat tussen de drie kandidaten die naast Poetin (71) op het stembiljet staan, vertegenwoordigers van politieke partijen die loyaal zijn aan het Kremlin en in het parlement van harte de door de zittende macht geïnitieerde wetsontwerpen steunen. Alle drie staan ze achter de 'speciale militaire operatie' in Oekraïne en komen daarom voor op diverse westerse sanctielijsten. Als ze al ergens kritiek op laten horen, dan in ieder geval niet op Poetin.

De 75-jarige Nikolaj Charitonov doet mee namens de Communistische Partij. Dat deed hij al eens eerder, in 2004. De partij verkoos Charitonov boven Gennadi Zjoeganov (79), die aanvankelijk zou meedoen. Zjoeganov nam sinds 1996 al viermaal deel aan de presidentsverkiezingen.

Leonid Sloetski (56) vertegenwoordigt de rechtse Liberaal-democratische Partij, die hij leidt sinds de dood van oprichter Vladimir Zjirinovski in 2022. Zijn belangrijkste campagneleus luidt 'De zaak van Zjirinovski leeft'. Zjirinovski deed sinds 1991 (toen de Sovjet-Unie nog bestond) mee aan alle Russische presidentsverkiezingen, dus dit zijn de eerste die zonder hem plaatsvinden. Maar dankzij Sloetski's campagne is hij er toch een beetje bij.

Een buitenbeentje is Vladislav Davankov, met 40 jaar veruit de jongste van het stel. Davankov is namens de partij Nieuwe Mensen - een Kremlinproject uit 2020 - vice-voorzitter van de Staatsdoema, de Russische Tweede Kamer. Hij probeert zich te profileren als een 'redelijk alternatief', neemt geregeld het woord 'vrede' in de mond, wat hem voor sommige kiezers aantrekkelijk maakt. Sommige peilingen voorspellen voor hem met rond de 6 procent van de stemmen de tweede plaats, achter Poetin. De zittende president zou kunnen rekenen op pakweg 80 procent van de stemmen.

Ongehoorde mensen

Miljoenen Russen zijn niet vertegenwoordigd bij deze verkiezingen. Dat zijn de mensen die het Russische optreden in Oekraïne veroordelen en de buitenparlementaire oppositie tegen Poetin. Onder hen zijn ook de tienduizenden die in Moskou oppositieleider Aleksej Navalny de laatste eer kwamen bewijzen en daarbij luidkeels anti-oorlogsleuzen scandeerden.

Twee kandidaten die deze groepen een stem wilden geven werden niet toegelaten tot de presidentiële race. De regionale politica Jekaterina Doentsova werd al in een vroeg stadium op een zijspoor gezet, onder het voorwendsel van procedurele fouten bij de kandidaatstelling. Zij wil nu een eigen politieke partij oprichten om mee te doen aan toekomstige verkiezingen.

De liberale politicus Boris Nadezjdin mocht wel door naar de volgende ronde, waarin hij ten minste honderdduizend handtekeningen moest verzamelen ter ondersteuning van zijn kandidatuur. Dat lukte hem ruimschoots; de lange rijen mensen die hem in het hele land kwamen steunen, lieten daarover geen twijfel bestaan. Maar de centrale kiescommissie haalde ook een streep door zijn ambities.

Bij gebrek aan een eigen kandidaat zullen veel van deze mensen zondag op de belangrijkste verkiezingsdag willen deelnemen aan een actie die is bedacht door de Petersburgse politicus Maksim Reznik en van harte werd ondersteund door Navalny. 'Om 12 uur tegen Poetin' is het motto van de actie, die inhoudt dat wie tegen de zittende president is zich rond het middaguur meldt bij het stembureau, niet eerder en niet later. Dat moet aanschouwelijk maken dat veel mensen echt tegen Poetin en tegen de oorlog zijn en aantonen dat de president niet de overgrote meerderheid achter zich weet, wat de uitslag ook zal zijn.

Die officiële verkiezingsuitslag moet met de nodige scepsis worden bekeken. Voorgaande verkiezingen zijn steeds geplaagd door massale stembusfraude, blijkens statistische analyses van de stembusgang. Nog afgezien daarvan wordt een normale verkiezingsstrijd in Rusland belemmerd door het gebrek aan vrije media, het uitsluiten van onwelgevallige kandidaten en tegenwerking van onafhankelijke verkiezingswaarnemers. Het door de overheid actief aangemoedigde elektronisch stemmen maakt de verkiezingen ook minder transparant.

"De vrije wilsuiting is onmogelijk geworden", concludeert de onafhankelijke Russische verkiezingswaakhond Golos (De Stem) in een nieuw rapport over de campagne. "De huidige verkiezingen kunnen geen beeld geven van wat de burgers werkelijk vinden en geven hun niet de mogelijkheid zelfstandig te beslissen over de toekomst van het land."

De organisatie is al sinds 2000 actief in Rusland en in 2013 tot 'buitenlandse agent' verklaard, om daarna door te gaan als beweging, zonder rechtspersoonlijkheid. Het hoofd van de beweging, Grigori Melkonjants, is in augustus gearresteerd wegens samenwerking met een Oost-Europese ngo die in Rusland is verboden. Hij kan daarvoor tot zes jaar gevangenisstraf krijgen. Zijn voorarrest is verlengd tot in april, dus tot na de verkiezingen.

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer steunt de tienjarige overeenkomst met Oekraïne waarin staat dat Nederland het land voor minstens tien jaar wil steunen op het gebied van veiligheid, defensie, wederopbouw en gerechtigheid.

Niet alleen de huidige regeringspartijen VVD, D66, CDA en CU staan achter de overeenkomst. Ook NSC, BBB, GroenLinks-PvdA en Volt spreken zich positief uit, zo bleek donderdag tijdens een debat 'over de staat van de oorlog in Europa', zoals het genoemd werd.

De PVV ontbrak bij het debat. De PVV-buitenlandwoordvoerder De Roon bleek ziek te zijn. Een aantal partijen vonden het onbegrijpelijk dat de grootste partij geen vervanger stuurde.

Lopende zaken

PVV-leider Wilders maakte eerder al duidelijk niet blij te zijn met de tienjarige veiligheidsovereenkomst met Oekraïne. Eind februari, nadat het kabinet de ondertekening van het belangrijke document had aangekondigd, maakte hij zijn ongenoegen via X duidelijk. Wilders zei niet tegen steun te zijn, maar vindt dat een demissionair kabinet alleen lopende zaken moet afhandelen en niet zo'n deal kan sluiten.

Wederopbouw

In de veiligheidsovereenkomst verzekert Nederland Oekraïne van militaire steun in de komende tien jaar. Ook gaat Nederland onder meer hulp bieden bij de wederopbouw als de oorlog is afgelopen. De overeenkomst werd op 1 maart al ondertekend door premier Rutte in de Oekraïense stad Charkiv.

Zo zag het bezoek van Rutte er toen uit:

Het kabinet wist zich op basis van andere debatten al gesteund voor de ondertekening. Maar NSC en BBB hadden liever gehad dat het kabinet niet zo hard van stapel was gelopen. "We vinden dat het kabinet met deze ondertekening had moeten wachten", aldus NSC-Kamerlid Veldkamp. De Franse president Macron heeft recent ook een soortgelijke overeenkomst met Oekraïne gesloten, maar pas na de officiële steun van het Franse parlement.

Tot nu toe heeft Nederland voor ruim 2,8 miljard euro aan militaire goederen geleverd en helpt het Kyiv met het opleiden van militairen.

De VN-missie in Haïti heeft een luchtbrug opgezet, die de aanvoer van hulpgoederen uit het buitenland moet garanderen. Ook moet er mogelijkheid komen voor VN-medewerkers om van en naar Haïti te gaan.

In het Caribische land is de chaos compleet, nadat premier Henry dinsdag had aangekondigd op te stappen. Hij verbleef op dat moment in Puerto Rico. Hij is in eigen land niet veilig. Gewapende bendes maken daar al geruime tijd de dienst uit, met name in en rond de hoofdstad Port-au-Prince. Volgens de VN zijn het vliegveld, de scholen en gezondheidscentra in Port-au-Prince gesloten.

Haïti is een straatarm land. Ongeveer de helft van de 11 miljoen inwoners is afhankelijk van humanitaire hulp. Volgens de VN is daarvoor dit jaar 620 miljoen euro nodig, er is op dit moment geld om 3,2 procent van die behoefte te dekken. Volgens een woordvoerder moet de VN volgende week noodgedwongen stoppen met het uitdelen van warme maaltijden. "Er is slecht 9 miljoen euro beschikbaar, terwijl er veel meer nodig is."

Politiemacht

De politie en het leger zijn niet bij machte om het bendegeweld te stoppen. De VN wil daarom een internationale politiemacht samenstellen die de taak op zich neemt. Kenia verklaarde zich bereid de leiding te nemen, maar zette dat plan in de ijskast nadat premier Henry zijn aftreden bekend had gemaakt.

Henry, de bond van Caribische staten Caricom, en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken besloten daarna dat er snel een overgangsraad moet komen die een interim-premier en interim-ministers benoemt, die op hun beurt verkiezingen voorbereiden. Zolang die overgangsraad er niet is, blijft Henry nog aan.

Geen steun

De instelling van een overgangsraad is door vooraanstaande politici in Haïti afgewezen. Een van hen is voormalig rebellenleider Guy Philippe, een man die onlangs uit een Amerikaanse gevangenis is vrijgelaten na een veroordeling voor witwassen.

"De beslissing van Caricom is niet onze beslissing. Haïtianen zullen beslissen wie Haïti zal regeren", zei Philippe. Hij en voormalig presidentskandidaat Jean-Charles Moïse willen dat een rechter van het Hooggerechtshof tijdelijk de macht overneemt.

De beruchte bendeleider Jimmy 'Barbecue' Chérizier heeft een audioboodschap verspreid waarin hij politici bedreigt die toch plaats willen nemen in de overgangsraad. "Ik weet waar jullie kinderen, vrouwen of mannen zijn. Als jullie Haïti ontvluchten, zorg dan dat je je familie meeneemt."

Nieuwsuur sprak begin december met Chérizier:

Het ministerie van Buitenlandse Zaken vraagt Nederlanders in Haïti nogmaals om zich te melden. Tot nu toe heeft slechts een "handjevol" Nederlanders dat gedaan. Buitenlandse Zaken wil een beter beeld krijgen van hoeveel Nederlanders er in Haïti verblijven.