NOS Nieuws - Algemeen

Bosnië en Herzegovina is een stap dichter bij het lidmaatschap van de Europese Unie. De Europese Commissie doet de aanbeveling om de toetredingsonderhandelingen met EU-lidstaten te openen. In 2022 werd het land al voorgedragen als kandidaat-lid van de EU.

De Balkan-landen bevinden zich in verschillende fases van toetreding tot de EU. Sinds de bloedige jaren 90 zijn Bosnië en Herzegovina, Servië, Kosovo, Albanië, Montenegro en Noord-Macedonië voornemens om zich aan te sluiten bij de EU.

Om lid te worden moeten de landen een zeer complex en langdurig proces door waarin ze hun wetten aanpassen aan de Europese standaarden en waarden. De economie moet goed draaien, corruptie moet worden bestreden en de democratische rechtsstaat moet in orde zijn. Door de etnische oorlogen en grootschalige corruptie was het traject om toe te treden voor alle Balkanlanden lange tijd gestagneerd.

"Natuurlijk is er nog veel vooruitgang nodig in Bosnië en Herzegovina om lid te worden", zei Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen. "De wens van Bosnië en Herzegovina is helder en onze boodschap is duidelijk: de toekomst van Bosnië en Herzegovina ligt in onze Unie."

De etnische strijd in het Balkanland eiste van 1992 tot 1995 meer dan 100.000 levens, onder wie die van de slachtoffers van de genocide in Srebrenica. Miljoenen mensen raakten ontheemd of sloegen op de vlucht. Spanningen zijn vandaag de dag nog altijd aanwezig. "Maar het land laat zien dat het kan voldoen aan de criteria en aan de wens van het volk om deel uit te maken van onze familie", stelt Von der Leyen.

De gemiddelde levensverwachting is tussen 2019 en 2021 wereldwijd gedaald met 1,6 jaar. Dat blijkt uit een onderzoek, gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet.

In 2020 en 2021 stierven over de hele wereld naar schatting 131 miljoen mensen. Daarvan overleden er volgens de onderzoekers 15,9 miljoen door corona, of als gevolg van sociale, economische of gedragsveranderingen die te maken hadden met de coronapandemie. In die periode daalde de levensverwachting in 172 van de 204 landen ter wereld. In de overige 32 landen nam de levensverwachting wel toe.

Corona veroorzaakte vooral veel doden onder volwassenen. Het wereldwijde sterftecijfer voor mannen van 15 jaar of ouder steeg in de eerste twee coronajaren met 22 procent. Voor vrouwen was dat volgens de onderzoekers 17 procent.

De coronapandemie was in de afgelopen vijftig jaar voor volwassenen over de hele wereld ingrijpender "dan welke gebeurtenis dan ook, waaronder conflicten en natuurrampen", zegt hoofdonderzoeker Austin Schumacher. De kindersterftecijfers bleven in 2020 en 2021 wel dalen, weliswaar langzamer dan in de jaren daarvoor.

De mondiale daling van de levensverwachting tijdens de coronapandemie ging in tegen de trend van de afgelopen decennia, waarbij de levensverwachting steeds verder steeg. Tussen 1950 en 2021 nam de mondiale levensverwachting bij de geboorte toe met 22,7 jaar: van 49 jaar naar 71,7 jaar.

Levensverwachting Nederlanders

Ook in Nederland had de coronapandemie invloed op de sterftecijfers en levensverwachting. In 2020 tot en met 2022 overleden naar schatting 10 procent meer mensen dan verwacht, meldde het CBS afgelopen november.

Door de coronapandemie daalde de (resterende) levensverwachting van 65-jarigen in Nederland van 20,1 jaar in 2019 naar 19,5 jaar in 2020 en 2021, waarna deze weer steeg naar 19,7 in 2022. Afgelopen november was de levensverwachting van 65-jarigen nog steeds niet op hetzelfde niveau als voor corona.

Vier grote Nederlandse fatbike-fabrikanten willen samen proberen het opvoeren van fatbikes tegen te gaan. De eenvoudig op te voeren fatbikes zorgen in steden en op fietspaden voor veel ergernis en overlast.

Vandaag presenteren de fabrikanten hun plannen. Het gaat om Brekr, Phatfour, Doppio en Knaap. Belangrijkste plan is de boycot van verkooppunten van fietsen wanneer die zich niet houden aan de wettelijke regels. Dealers die direct de geïmporteerde fatbikes al opvoeren, zouden moeten worden aangepakt. Ook willen de bedrijven meer voorlichting aan consumenten geven, door middel van een speciale website.

De vier voelen de hete adem in de nek van de politiek. Onlangs werd in de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin wordt geëist dat onveilige situaties op het fietspad worden aangepakt. De Kamer wil voor 1 april een plan hiervoor van minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat). De vier fabrikanten willen, zo zeggen ze, "met hun initiatief een bijdrage leveren aan de veiligheid op het fietspad".

Kat-en-muisspel

"Wij zijn tegen opvoeren", zei Pieter van Beusekom van Phatfour gisteravond in Met het oog op Morgen. Hij erkent dat ze maar 25 kilometer per uur mogen, maar dat ze soms wel 50 kilometer per uur rijden. "Ze kunnen heel makkelijk worden opgevoerd. Wij proberen ze zo te maken dat ze moeilijk kunnen worden opgevoerd, maar het blijft een kat-en-muisspel."

Volgens hem zijn consumenten zich niet altijd bewust van de mogelijke gevolgen van het opvoeren. "Al lijkt het soms onschuldig, er kleven grote risico's aan." Zo kan een hogere snelheid door het opvoeren van de fiets leiden tot een ernstig ongeval met persoonlijk letsel en - in het ergstigste geval - blijvende invaliditeit.

'Waar zijn de ouders?'

De Fietsersbond is niet per se negatief over de fatbike. "Maar ik kijk wel met argwaan en zorg naar het aantal fatbikes dat opgevoerd wordt en waar een gashendel op gemonteerd wordt", aldus Esther van Garderen, directeur van de Fietsersbond, in Het Oog. "Waardoor je daar op kunt rijden zonder überhaupt te trappen. Wij noemen dat een sjoemelscooter, want dat is helemaal geen fiets."

"Ik vind het prima dat deze vier fabrikanten deze poging doen en hun verantwoordelijkheid willen nemen. Maar er komt gewoon heel veel Chinese troep via internet de markt op. Ik ben blij dat de Inspectie Leefomgeving en Transport de zichtbare handelaren al bezocht en gewaarschuwd heeft. Dat helpt. Gemeentes moeten ook - bijvoorbeeld met boa's - meer handhaven."

Waar Van Garderen moe van zegt te worden, is dat alles in regels wordt gegooid. "Er zijn toch ook ouders? Waarom laat je je kind rijden op zo'n fiets? Dat is toch helemaal niet nodig."

Proef in Amsterdam

Zes steden in Europa, waaronder Amsterdam, testen een systeem dat de snelheid van elektrische fietsen op afstand kan beperken. Volgens NRC reed de wethouder van Verkeer vorige week tijdens een testrit op een e-bike waarvan de trapondersteuning wegviel bij bijvoorbeeld een school of druk kruispunt, waardoor de snelheid werd afgeremd tot 15 kilometer per uur. Het systeem bevindt zich nog in een experimentele fase.

"Het aantal ongevallen met fietsen is schrikbarend", zegt wethouder Melanie van der Horst (Verkeer) tegen de krant. "Meer dan de helft van alle elektrische fietsen rijdt harder dan de toegestane 25 kilometer per uur. Elektrische fietsen zijn veel meer dan een fiets die wat sneller rijdt. Het zijn soms zware bakbeesten die bij een ongeval ernstig letsel veroorzaken."

De Amerikaanse zanger, gitarist en songwriter Eric Carmen is op 74-jarige leeftijd overleden. De frontman van de Raspberries overleed afgelopen weekend in zijn slaap, maakt zijn vrouw Amy bekend op Carmens website. "Het maakte hem ontzettend gelukkig om te weten dat zijn muziek zo velen heeft geraakt".

Eric Carmen werd in de jaren 70 groot als leadzanger van de popband Raspberries, bekend van het nummer Go All The Way. Nadat Raspberries al na vijf jaar uit elkaar viel, ging Carmen solo verder en schreef hij zijn grootste hits.

All By Myself werd sinds het schrijven in 1975 veel gecoverd. De versie van Celine Dion uit 1996 maakte het lied dankzij een scène in de film Bridget Jones' Diary onsterfelijk. Ook nummers als Hungry Eyes en Almost Paradise werden hits en kwamen voor in de populaire films Footloose en Dirty Dancing.

Zijn solocarrière sloot hij in 2000 af met zijn laatste album I was born to love you. Hij bleef nog jaren optreden, waaronder met de Beatle Ringo Starr.

Vier grote zorgverzekeraars in Nederland doen te weinig om te regelen dat hun klanten goede zorg krijgen. Dat meldt de Nederlandse Zorgautoriteit na een onderzoek naar de grootste zorgaanbieders in vier regio's in Nederland.

Het gaat om Zilveren Kruis, CZ, VGZ en Menzis, meldt de Volkskrant. Deze verzekeraars voldoen "niet volledig" aan de normen van de zorgplicht, concludeert de NZa na een onderzoek van een jaar in de vier regio's met de langste wachtlijsten (Drenthe, Midden-Holland, West-Brabant en Twente). Het is voor het eerst dat de toezichthouder uitspreekt dat zorgverzekeraars hun belangrijkste verplichting niet nakomen, aldus de krant.

Bij twee zorgverzekeraars ziet de NZa zulke tekortkomingen dat ze een aanwijzing (een strafmaatregel) hebben gekregen. Menzis en CZ bevestigen aan de Volkskrant dat zij zes maanden hebben gekregen om te verbeteren. Als er niks verandert, mag de NZa openbaar maken wat er in de aanwijzingen stond.

Samenwerken

Voor alle vier zorgverzekeraars geldt dat ze de invulling van hun zorgplicht moeten verbeteren. Zo moeten ze afspraken maken met de zorgaanbieders in die regio's over hoe zij de wachtlijsten kunnen terugdringen, zodat mensen de zorg kunnen krijgen die ze nodig hebben.

Ook moeten ze in de gaten blijven houden of dit tot het gewenste resultaat leidt, en zo nodig bijsturen.

Verzekeraars moeten pro-actiever zijn

Het opmerken van de knelpunten kan voor de verzekeraars lastig zijn, zegt Karina Raaijmakers, directeur toezicht bij de NZa in het NOS Radio 1 Journaal. "Zorgverzekeraars weten niet, en kunnen niet weten wie van hun verzekerden op een wachtlijst staat." Ze moeten dus aan de ene kant beschikbaar en bereikbaar zijn voor verzekerden die contact opnemen met de verzekeraar met de vraag of ze ergens anders sneller zorg kunnen krijgen.

Aan de andere kant moeten ze "heel proactief in gesprek gaan met de zorgaanbieders om erachter te komen waar voor hun verzekerden de knelpunten het grootst zijn. En daar dus maatregelen voor treffen."

'Een grotere stap nodig'

Dat twee verzekeraars een aanwijzing hebben gekregen van de NZa betekent volgens Raaijmakers dat de situatie daar nog erger is dan bij andere zorgverzekeraars.

"Wij hebben alle aandachtspunten die uit het onderzoek zijn gekomen, gewogen en hebben geconcludeerd dat bij twee zorgverzekeraars nog een grotere stap gemaakt moet worden. Vandaar ook dat wij die die aanwijzingen hebben opgelegd."

In de aanwijzing staat concreet beschreven welke verbetering van de zorgverzekeraars wordt verwacht en op welke termijn die gerealiseerd moet zijn.

"Wij hebben hun gevraagd om zes maanden de tijd te nemen om een aantal verbeteringen door te voeren en ons daar ook over te informeren. Wij zullen na die periode beoordelen of die verbeteringen toereikend zijn geweest", aldus Raaijmakers van de zorgautoriteit.

In Vladivostok, in het oosten van Rusland, is een Zuid-Koreaanse man gearresteerd op verdenking van spionage. Volgens het Russische staatspersbureau TASS is Baek Won Soon naar Moskou gebracht voor verder onderzoek.

Het is voor het eerst dat de Russen een Zuid-Koreaanse burger arresteren voor spionage. Waarvan Baek Won Soon wordt verdacht, en onder welke omstandigheden hij is opgepakt, is niet openbaar gemaakt. Het Zuid-Koreaanse ministerie van Buitenlandse zaken zegt dat het consulaat hulp heeft geboden aan Baek Won Soon, zonder details te geven.

Rusland staat op slechte voet met Zuid-Korea, onder meer omdat het Aziatische land instemde met westerse sancties vanwege de inval in Oekraïne. Daarnaast is Zuid-Korea's aartsvijand Noord-Korea een trouwe bondgenoot van Rusland. Volgens westerse inlichtingen levert Noord-Korea wapens aan de Russen. Beide landen ontkennen die wapenleveranties.

Ruilmiddel

Rusland pakt vaker personen op uit landen waarmee het een slechte band heeft. Hoewel het land dit ontkent, gebruikt het gedetineerde buitenlanders als ruilmiddel voor Russische gevangenen in het buitenland.

Zo werd vorig jaar Evan Gershkovich van The Wall Street Journal opgepakt omdat hij zich schuldig zou hebben gemaakt aan spionage. Vorige maand werd een Duitse man opgepakt op verdenking van drugssmokkel, net als een Amerikaans-Russische vrouw voor verraad.

Goedemorgen! Donald Trump kan vannacht de nominatie voor de Republikeinen voor de presidentsverkiezingen binnenslepen. En leveranciers van fatbikes komen met een plan om overlast in het verkeer tegen te gaan.

Eerst het weer: Veel bewolking en soms nog wat regen of motregen. Later op de dag vooral in het noorden ook even wat zon. Er waait een zwakke tot matige westenwind en het wordt een graad of 10.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Amerikaanse president Biden heeft "op dit moment" geen plannen voor een ontmoeting met de Israëlische premier Netanyahu of om af te reizen naar Israël. "We zullen het zien", zei hij. Afgelopen weekend zei Biden in een tv-interview dat hij open staat voor een bezoek aan de Knesset, het Israëlische parlement.

In het interview was de president kritisch op Netanyahu en de manier waarop hij oorlog voert in de Gazastrook. Biden zei dat Netanyahu zijn land "beschadigt". "Oorlog voeren met zoveel burgerslachtoffers staat haaks op de waarden van de Joodse staat." De Amerikaanse president benadrukte wel pal achter Israël te blijven staan.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

In het Friese dorp Allingawier staan vier historische panden te koop. Die waren onderdeel van een openluchtmuseum in het dorp. Vanuit het hele land is grote belangstelling voor de woningen, en dat leidt bij sommige dorpsbewoners tot frustraties.

Fijne dinsdag!

De Haïtiaanse premier Ariel Henry heeft zijn ontslag ingediend als regeringsleider van het land. Hij heeft dat laten weten na overleg van de leiders van landen in het Caribisch gebied met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken. Henry heeft laten weten te vertrekken zodra er een overgangsraad is in Haïti en er een interim-premier is benoemd.

Uiteindelijk moeten er nieuwe verkiezingen komen, de eerste sinds 2016 in Haïti. Volgens de voorzitter van Caricom, de Guyanese president Ali, heeft de overgangsraad het mandaat gekregen om "snel" een interim-premier te benoemen. Wie van plan is deel te nemen aan de verkiezingen die daarna gehouden moeten worden, mag geen interim-premier worden.

Met deze videoboodschap kondigde de premier zijn ontslag aan:

De overgangsraad moet bestaan uit vertegenwoordigers van onder meer het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Ook is er plaats voor één religieuze leider. Er zouden twee observanten en zeven leden met stemrecht in plaats moeten nemen. President Ali van Guyana bedankte Henry ook "voor zijn diensten".

Puerto Rico

Op Jamaica spraken leiders van verschillende Caraïbische landen over de crisis in Haïti. Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken was daarbij aanwezig, net als onder meer delegaties uit Frankrijk en Brazilië. De ontmoeting was achter gesloten deuren.

Henry was niet aanwezig bij de bijeenkomst. Hij zit nog altijd in Puerto Rico, nadat hij na een buitenlandreis niet terugkeerde naar Haïti. Machtige bendes willen al weken met geweld een einde maken aan zijn interim-regering. De bendes hebben het grootste deel van hoofdstad Port-au-Prince in handen en hebben grote delen van het land platgelegd.

De twee belangrijkste bendegroepen, die inmiddels zijn gefuseerd, eisten al langer het vertrek van Henry. Anders breekt er een burgeroorlog uit, zo waarschuwde de leider.

De problemen in het land heeft zijn wortels in het koloniaal verleden. In deze video leggen we uit hoe het misgaat in Haïti:

Henry was sinds de moord op president Moïse in 2021 aan de macht. Hij beloofde snel met nieuwe verkiezingen te komen, maar kwam die toezegging niet na. Onder leiding van Henry was er nauwelijks sprake van centraal gezag in Haïti. Het land is in de greep van bendegeweld, waar de autoriteiten geen controle op hebben

Hulppakket

De Amerikaanse buitenlandminister Blinken kondigde op de bijeenkomt aan opnieuw 100 miljoen dollar uit te trekken voor de financiering van een internationale troepenmacht, geleid door Kenia. Daarbovenop komt nog eens 33 miljoen dollar humanitaire hulp voor Haïti.

Door de crisis in het land kampen veel Haïtianen met de gevolgen van een hongersnood. De Verenigde Naties vrezen dat meer dan 11 miljoen inwoners niet genoeg te eten zullen hebben.

De bendes vielen vorige week de twee grootste gevangenissen van Haïti binnen, waar ze ruim 4000 gevangenen bevrijdden. Ook de internationale luchthaven Toussaint Louverture is in handen van de bendes. Eerder zijn ook het Hooggerechtshof en politiebureaus aangevallen en waren er gevechten met de politie rond het presidentieel paleis.

Begin vorige week werd de noodtoestand uitgeroepen in het land.

Machinisten van de Duitse spoorwegmaatschappij Deutsche Bahn staken opnieuw en dat betekent dat het treinverkeer in Duitsland vandaag grotendeels verstoord is. Machinistenvakbond GDL heeft tot de staking opgeroepen vanwege een langlopend conflict over de cao-onderhandelingen.

Deutsche Bahn probeerde de staking nog te voorkomen met een spoedgeding, maar volgens een rechter is de staking niet buitenproportioneel.

De staking begon gisteravond om 18.00 uur al bij het goederenvervoer en ging vannacht ook in bij het reizigersvervoer. Dat betekent dat er veel minder langeafstandstreinen en regionale treinen rijden. Volgens Deutsche Bahn wordt er een basisdienstregeling gereden, waarbij er langere treinen worden ingezet om zoveel mogelijk mensen toch te vervoeren.

Desondanks zal de staking veel treinreizigers raken. Ook het internationale treinverkeer van en naar Nederland is door de staking verstoord. Zo rijdt de Nightjet-nachttrein niet, en rijdt ook de intercity van Berlijn naar Nederland en vice versa niet. Verder vallen er meerdere ICE International-treinen uit, waarschuwt NS.

Zesde staking

Het is alweer de zesde staking van de Duitse machinisten. Deze staking werd zondagavond aangekondigd. De machinistenvakbond wil met stakingen die kort van tevoren worden aangekondigd de druk op de Deutsche Bahn verhogen. "We zullen niet zeggen hoeveel we gaan staken en tot wanneer", waarschuwt vakbondsleider Weselsky.

Het spoorwegbedrijf noemt de actie "schaamteloos". Later vandaag dient er nog wel een nieuwe rechtszaak tegen de staking, maar hoe laat is niet bekend.

De vakbond wil dat spoorwegmedewerkers die onregelmatig werken, een 35-urige in plaats van een 38-urige werkweek krijgen tegen hetzelfde salaris. Deutsche Bahn wil de werkweek in twee stappen terugbrengen naar 36 uur in 2028, maar de machinistenvakbond heeft dat aanbod afgeslagen.

De grote Tesla-fabriek in de buurt van de Duitse hoofdstad Berlijn is weer aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. Dat meldt netwerkbeheerder E.dis, die een week aan het herstel van het stroomnetwerk heeft gewerkt. Vorige week werd een elektriciteitsmast in de buurt van de fabriek in brand gestoken.

Aanvankelijk vermoedde Tesla dat het herstel nog tot het einde van de week zou duren, maar de herstelwerkzaamheden zijn nu al afgerond. Sindsdien heeft de zogeheten 'Gigafactory' van de Amerikaanse autobouwer weer elektriciteit. Medewerkers van E.dis hebben dag en nacht doorgewerkt aan het herstel van het stroomnet. Wanneer de productie van Tesla-auto's weer volledig zal draaien, is nog niet bekend.

Wie achter de aanval zit is nog niet vastgesteld, maar een linksextremistische groep heeft de verantwoordelijkheid opgeëist. De organisatie beschuldigde Tesla er in het verleden van niet groen, ecologisch en sociaal te zijn.

Bos kappen

De brandstichting gebeurde in een vrij toegankelijke elektriciteitsmast. Door de brand is er in Duitsland een discussie ontstaan over de veiligheid van het elektriciteitsnetwerk. Tesla denkt dat de brand het bedrijf vele honderden miljoen euro's heeft gekost.

Bij de Duitse Tesla-fabriek werken zo'n 12.500 mensen en worden normaal gesproken ongeveer duizend auto's per dag geproduceerd. Naast de fabriek wil het autoconcern een goederenstation, magazijnen en een kinderopvanglocatie bouwen. Ruim 100 hectare aan bos moet daarom worden gekapt. Milieuactivisten demonstreerden afgelopen weekend tegen de uitbreidingsplannen. Ook wordt een deel van het bos al enige tijd bezet door activisten.

De fabriek werd vanwege de brand stilgelegd:

De gemeente Leeuwarden geeft voetbalclub Cambuur een lening van 6 miljoen om de bouw van het nieuwe stadion af te ronden. De gemeenteraad stemde unaniem voor het plan.

Cambuur heeft dertig jaar de tijd om de lening terug te betalen. Wel heeft de gemeenteraad een motie aangenomen, ingediend door GroenLinks, PvdA en CDA, voor een versnelde afbetaling van de lening.

Zonder de lening zou het stadion niet afgebouwd kunnen worden en zou ook de ontwikkeling van het gebied van het oude stadion, waar een plan ligt om 500 woningen te bouwen, voorlopig niet doorgaan. Volgens Omrop Fryslân is dat de voornaamste reden dat de raad ingestemd heeft met de lening.

21 miljoen euro

De volledige kosten van het nieuwe stadion bedragen ruim 21 miljoen euro. Cambuur was de afgelopen maanden nog op zoek naar 13,75 miljoen euro daarvan. Voor 6 miljoen werd een lening aangevraagd bij de gemeente. Het overige bedrag moest de club zelf zien op te hoesten.

De bedoeling is dat het nieuwe onderkomen aankomend voetbalseizoen in gebruik wordt genomen.

Het is door Britse media inmiddels gedoopt tot 'Kate-gate': de veelbesproken, gefotoshopte foto van prinses Catherine, die door internationale persbureaus uit de systemen werd gehaald. De reden? Er was te opzichtig gerommeld met de foto. Nota bene Kate zelf zat naar eigen zeggen achter de photoshop.

En daarmee werd er een grens overschreden. In de journalistiek moeten foto's namelijk de waarheid laten zien, zegt ANP-hoofdredacteur Freek Staps.

Bij het ANP komen er elke dag 60.000 persfoto's binnen uit het buitenland. Dat er een foto moet worden teruggetrokken, is uitzonderlijk. "Het gebeurt heel weinig dat er een zogeheten picture kill wordt verstuurd", zegt Staps.

De hoofdredacteur legt uit dat internationale fotopersbureau met zo'n bericht tegen alle redacties in de hele wereld zeggen: deze foto klopt niet en moeten we daarom terugtrekken.

"In de journalistiek zijn foto's waar", zegt Staps. "Dan weet degene die naar de foto kijkt dat wat er op die foto staat echt is. En dat weten we nu niet meer."

Meer vragen

De foto van prinses Kate en haar kinderen werd gisteren op het officiële account van prins William en zijn vrouw geplaatst. Bronnen rondom het Britse koningshuis zeggen tegen de BBC dat de foto was bedoeld als een "amateur-familiefoto" op de Britse moederdag.

De persbureaus kregen de foto binnen via het Britse koninklijk huis en publiceerden hem, zodat nieuwsmedia hem verder zouden kunnen verspreiden. De foto zou zijn gemaakt door prins William.

Royalty-fans waren aanvankelijk juist erg blij met de foto, omdat het paleis uit privacyoverwegingen tot nu toe nauwelijks mededelingen deed over de toestand van de net uit het ziekenhuis ontslagen prinses. Door die mediastilte maakten veel Britten zich zorgen. Maar uiteindelijk roept de foto alleen maar meer vragen op. Het Britse koningshuis is volgens de BBC niet van plan de originele foto vrij te geven.

Er gaan al allerlei complottheorieën rond en de bewerkte foto lijkt die alleen maar te versterken, vinden Britten op straat:

Privéfoto's aanpassen mag best, benadrukt Staps. Zo is het volgens hem niet erg om bijvoorbeeld de belichting van een foto aan te passen. Maar voor persfoto's gelden andere regels.

"Je mag geen dingen toevoegen of dingen weghalen", zegt ANP-hoofdredacteur Staps. "Dan is een foto niet meer feitelijk correct." Dat Kate de foto zelf heeft aangepast, draagt niet bij aan haar geloofwaardigheid, vindt hij.

Fotojournalist Joris van Gennip tilt minder zwaar aan de ingreep van de prinses. "Puur journalistiek gezien is er niets veranderd", zegt Van Gennip. "In dat opzicht kan het weinig kwaad."

Zelf maakt hij foto's voor onder meer het ANP en de Volkskrant. Hij viel meerdere keren in de prijzen bij de Zilveren Camera, de belangrijkste Nederlandse prijs voor fotojournalistiek.

Prinses Kate heeft bijvoorbeeld geen dingen toegevoegd aan de foto, legt Van Gennip uit. Ook zijn de kleuren niet veranderd. Toch vindt hij de wijzigingen niet verstandig. "Haar positie als prinses is zo gebaseerd op de waarheid, dat stiekem iets veranderen aan een foto zonder wat te zeggen niet handig is. Het volk moet je vertrouwen en je kunnen geloven."

Vlekje wegpoetsen

Net als Staps legt Van Gennip uit dat de regel in de journalistiek luidt: de werkelijkheid mag niet worden veranderd op een foto. "Het gaat verkeerd als er dingen worden toegevoegd of eruit gehaald."

Wat wel mag, is een foto wat bijsnijden, het kleurcontrast en de scherpte iets aanpassen of een vlekje wegpoetsen dat op de lens zat. "Journalistiek gezien kunnen die dingen wel, maar je mag bijvoorbeeld geen arm of hand wegpoetsen."

Het fatale motorongeluk van gisteren vlak bij een bedrijventerrein in Barneveld gebeurde waarschijnlijk tijdens een straatrace. "Dit heftige incident lijkt direct verband te hebben met illegaal straatracen", zegt burgemeester Van der Tak tegen Omroep Gelderland.

Bij de botsing op de Grote Bosweg kwam een 32-jarige man uit Bunschoten om het leven. Een andere 24-jarige motorrijder raakte gewond. Vanavond kwamen volgens de omroep zo'n honderd mensen samen op de plek van het ongeluk. Er werden bloemen neergelegd en kaarsen gebrand.

Verschillende ondernemers zeggen tegen de regionale omroep dat de weg en het bedrijventerrein al langer bekendstaan om illegale races. "Elke zaterdag en zondag zijn ze hier bezig", zegt een medewerker van een vloerenzaak die anoniem wil blijven.

"Racen, stunten, met 180 kilometer per uur op het achterwiel rijden. Het is te gek voor woorden. In de zomer worden er 's avonds zelfs pizza's bezorgd."

In het verleden ging het meermaals mis rond het bedrijventerrein. Vorig jaar raakten drie jongeren op motoren gewond bij een ongeluk. In 2021 werd een tiener aangereden door een buggy.

Burgemeester Van der Tak zegt dat er in het verleden inderdaad illegale straatraces hebben plaatsgevonden rond het bedrijventerrein. "Er zijn toen ook tijdelijke maatregelen genomen", zegt hij.

'Onwenselijk'

Volgens de burgemeester zijn het afgelopen jaar geen meldingen geweest van straatraces. Ook uit surveillance door politie en boa's zijn geen meldingen voortgekomen.

Vanwege het dodelijk ongeluk bekijkt de gemeente of er extra maatregelen genomen moeten worden. Van der Tak: "Dat gaan we samen met politie, boa's, verkeersdeskundigen en ondernemers, en indien nodig met buurgemeenten, doen. Want dit is uiteraard onwenselijk."

Demissionair premier Rutte heeft de Amsterdamse burgemeester Halsema verdedigd nadat PVV-leider Wilders haar op X had aangevallen over de aanpak van de demonstraties bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum gisteren.

Wilders noemt het een "ongekende schande" dat de pro-Palestijnse demonstranten zo dicht bij de openingsceremonie konden komen.

Het gebeurt niet vaak dat Rutte op X reageert op berichten van andere politici, zeker niet op die van Wilders. "Je moet niet reageren op elk rood stuk vlees dat door de PVV de arena in wordt gegooid", zei hij eerder. Maar nu gaat hij toch in op de beschuldiging dat Halsema politieke motieven had om de demonstraties op zo'n korte afstand toe te staan.

Kort daarna reageerde Wilders weer op de tweet van de premier: "Rutte steunt Halsema. Ik steun Joods Nederland."

Halsema (GroenLinks-PvdA) ligt onder vuur vanwege de duidelijk hoorbare en zichtbare protesten tijdens de openingsceremonie. Mensen vinden het pijnlijk dat overlevenden van de Holocaust en nabestaanden ermee werden geconfronteerd op zo'n plechtig en emotioneel moment.

'Angstaanjagend'

Veel demonstranten spraken zich uit tegen de aanwezigheid van de Israëlische president Herzog en het geweld in Gaza. Het luide geschreeuw en geloei was volgens Eddo Verdoner, de Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB) "intimiderend en angstaanjagend".

De lokale Amsterdamse politiek is verdeeld over de kwestie, schrijft AT5. De VVD heeft een spoeddebat in de gemeenteraad aangevraagd omdat de demonstratie volgens die partij op deze manier niet had mogen plaatsvinden. D66 en PvdA benadrukken dat demonstranten mogen kiezen hoe ze de vrijheid van demonstreren invullen, maar daar wel een verantwoordelijkheid in hebben.

De woordvoerder van de burgemeester laat aan de stadszender weten dat de wet voorschrijft dat demonstraties "binnen zicht- en gehoorafstand" gehouden mogen worden. "De politie heeft ervoor gezorgd dat alle genodigden de hele dag veilig waren."

Bauke Vaatstra, de vader van de in 1999 omgebrachte Marianne Vaatstra, is op 85-jarige leeftijd overleden. Dat meldt Omrop Fryslân.

Vaatstra verkreeg landelijke bekendheid na de moord op zijn 16-jarige dochter, 25 jaar geleden. Het lichaam van de tiener werd gevonden in een weiland in de buurt van het Friese dorp Feankleaster (Veenklooster). Op haar lichaam werd DNA gevonden, maar toch werd pas vele jaren later duidelijk wie de dader was.

Bauke Vaatstra zette zich meer dan tien jaar lang in voor gerechtigheid voor zijn dochter en verscheen in de jaren na haar dood veelvuldig in de media. Samen met Peter R. de Vries wist hij een grootschalig DNA-onderzoek af te dwingen.

Uiteindelijk stonden meer dan 8000 mannen uit de omgeving in 2012 hun dna af. In november van dat jaar werd bekend dat Jasper S. uit Aldwâld (Oudwoude) was aangehouden voor de moord op Marianne Vaatstra. Zijn DNA bleek te matchen met dat op het lichaam van het meisje.

Machiavelli-prijs

Begin 2013 kreeg Bauke Vaatstra de Machiavelli-prijs, die wordt toegekend bij een opmerkelijke prestatie op het gebied van communicatie.

De jury gaf hem die prijs "omdat hij op een volhardende, professionele en authentieke wijze dertien jaar lang de media heeft ingeschakeld waardoor de dader van de moord op zijn dochter kon worden opgespoord. Door zijn mediaoptredens wist Vaatstra te voorkomen dat de zaak een 'cold case' zou worden."

In april 2013 werd Jasper S. veroordeeld tot een gevangenisstraf van achttien jaar. Vaatstra vond die straf te laag, maar tegelijkertijd zorgde de uitspraak ook voor rust. "Het is nu voorbij, ik kan weer vrijer leven", zei hij tegen Omrop Fryslân.

Vaatstra wilde graag een confrontatie met de moordenaar van zijn dochter. "Ik wil met hem praten, in de gevangenis. Absoluut. Ik wil weten wat er is gebeurd en dat moet hij mij vertellen. Ik wil hem in zijn ogen kijken", zei Vaatstra in een documentaire van Omrop Fryslân in 2017. Zo'n gesprek is er echter nooit gekomen.

Peter R.

In de zomer van 2021 kwam Vaatstra voor het laatst uitgebreid in de media na de moord op Peter R. de Vries. "Het is een vriend en het is een verschrikkelijke gebeurtenis. Alles komt terug natuurlijk, je ziet alles weer voor je."

Bij Vaatstra werd begin dit jaar longkanker in een vergevorderd stadium vastgesteld. Hij overleed vorige week.

Maaltijdbezorgers, Uber-chauffeurs en andere 'platformwerkers' krijgen in de toekomst betere werkomstandigheden. EU-landen hebben daarover een akkoord gesloten.

De Europese wet die de rechtsbescherming van platformwerkers moet verbeteren, leek vorige maand niet door te gaan vanwege weerstand bij een te groot aantal EU-landen. Nu zijn Estland en Griekenland overstag gegaan, waardoor de vereiste meerderheid is gevonden.

PvdA-Europarlementariër Jongerius reageert opgelucht en is "enorm blij". Jarenlang beet Jongerius zich vast in het dossier. Ze is nu blij dat platformwerkers die "al die tijd in een onzekere positie maaltijden hebben bezorgd en taxi's hebben rondgereden" meer rechten krijgen.

De nieuwe wet moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement. In een eerdere versie zouden platformwerkers sneller worden gezien als werknemers, als zij bijvoorbeeld niet hun eigen tarieven mochten vaststellen. Daardoor zouden ze ook recht hebben op vakantiedagen en ziekteverlof.

In de voorlopig goedgekeurde versie van de wet mogen lidstaten zelf definiëren wanneer iemand een zelfstandige is en wanneer een werknemer. Mensen die vinden dat ze geen zzp'er zijn maar feitelijk in dienst van het platform, kunnen dat wettelijk aanvechten. Het platform moet dan bewijzen dat diegene geen medewerker in dienst is.

Afgezwakte variant

Vakbond FNV vindt het voorstel dat nu is goedgekeurd een afgezwakte variant. "Maar het helpt alsnog, omdat er volgens bedrijven in de wetten tot nu toe een grijs gebied was over het inzetten van dit personeel. Dit voorstel zou dat kunnen verkleinen", reageert FNV-bestuurder Anja Dijkman.

De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, noemt het nieuwe akkoord een win-winsituatie. "Onze digitale economie evolueert, de rechten van werknemers moeten ook evolueren", zo schrijft ze op X.

Het is overigens nog maar de vraag of het Europees Parlement spoedig over de nieuwe wet gaat stemmen. Vanwege de Europese verkiezingen in juni gaat het parlement volgende maand met verkiezingsverlof.

Als de nieuwe wet voor de rechtsbescherming van platformwerkers wordt goedgekeurd, wordt hij twee jaar later van kracht.

Een Amerikaan die vorig jaar in de buurt van het Duitse kasteel Neuschwanstein twee vrouwen aanviel, is in Duitsland veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Hij viel in juni twee jonge Amerikaanse toeristen aan, verkrachtte en wurgde een van hen en duwde hen van een helling af. Daarbij kwam een van hen om het leven.

De 31-jarige dader werd door de rechtbank in Kempten in de deelstaat Beieren veroordeeld voor moord, poging tot moord en verkrachting met de dood tot gevolg. De twee vrouwen van 21 en 22 jaar oud hadden de man ontmoet tijdens een wandeling in de buurt van de Marienbrug, een populaire plek om het kasteel te kunnen zien.

Steil terrein

Ze raakten in gesprek nadat ze alle drie waren uitgegleden op het steile terrein. De man viel kort daarna de 21-jarige vrouw aan en begon haar te wurgen. Haar vriendin probeerde tussenbeide te komen, maar hij duwde haar de afgrond in. Hij verkrachtte vervolgens de 21-jarige vrouw en gooide haar ook in de afgrond. Zij overleed.

De rechter zei dat hij de verkrachte vrouw "heeft weggegooid als een zak afval". Haar 22-jarige vriendin, die zo'n 50 meter naar beneden stortte, kon met een helikopter gered worden.

De rechter sprak van een "ongelofelijk gevoelloze dader". Volgens de Duitse wet komt iemand die levenslang krijgt na vijftien jaar in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidsstelling. Maar volgens de rechter is het onwaarschijnlijk dat de man hiervoor in aanmerking komt. "Dat zou niet te rechtvaardigen zijn", stelt hij.

Met Pasen zou het zover moeten zijn: vanaf dan mag Duitsland volgens de huidige plannen, in stappen, aan de wiet. Maar bezwaren over de praktische kanten van de wetswijziging kunnen nog voor vertraging zorgen.

Een van de grootste twistpunten is het opnieuw wegen van al uitgedeelde straffen. Want de nieuwe wet zal ook met terugwerkende kracht gelden. Maar ook de politie zit nog met vragen over de handhaving van de nieuwe regels.

Thuis is het bezit van maximaal 50 gram cannabis straks niet meer strafbaar voor volwassen Duitsers, op straat is die grens 25 gram. Dat heeft ook gevolgen voor mensen die hier eerder nog wel voor veroordeeld zijn, maar hun straf nog niet volledig hebben uitgezeten of afbetaald.

Straffen opheffen

"Deze straffen worden bij het in kracht treden van de nieuwe wet opgeheven", legt Kai Wantzen uit. Hij is woordvoerder van de rechtbank in Hamburg. "Mocht er nu iemand in de gevangenis zitten voor iets dat straks niet meer strafbaar is, dan moet diegene vrijgelaten worden."

Die kans lijkt overigens klein. Waarschijnlijker is het dat de straffen voor mensen die behalve voor het bezit van kleine hoeveelheden ook voor andere strafbare feiten zijn veroordeeld opnieuw beoordeeld moeten worden. Volgens Wantzen heeft het Openbaar Ministerie in Hamburg alvast 3700 zaken doorgenomen om te checken of daar een nieuw oordeel nodig is. Daarvan zijn er ruim 700 waar een rechter waarschijnlijk opnieuw naar moet kijken.

"Dat zal extra werk opleveren, hoeveel precies is moeilijk te zeggen", aldus Wantzen. Niet eenvoudig, want er is al een personeelstekort bij justitie. "Maar persoonlijk vind ik dat dit geen inhoudelijk argument voor of tegen legalisering van cannabis is."

Ook de politie vreest meer werk, vooral vanwege de handhaving van de nieuwe regels. Zo mag zelf geteelde wiet straks niet te sterk zijn. En blowen binnen 100 meter van een school of sportplaats is niet toegestaan. "Ik zie een duidelijke extra belasting voor de politie", zegt Horst Niens, voorzitter van de politievakbond GdP in Hamburg. Volgens hem is nog onduidelijk of de politie dit moet controleren, en hoe.

Maanden vertraging

De nieuwe wet is al door het Duitse parlement. Daarin staat dat bezit vanaf 1 april in stappen zal worden gelegaliseerd. Maar de Bondsraad, waarin de Duitse deelstaten zijn vertegenwoordigd, moet zich er ook nog over buigen. En die kan de wet weliswaar officieel niet meer tegenhouden, maar nog wel vertragen.

Zo klinkt het al uit verschillende deelstaten dat justitie te weinig tijd heeft om zich voor te bereiden. Als de Bondsraad daadwerkelijk zal vragen om het instellen van een commissie die zich over de kwestie moet buigen, kan dat de invoering maanden vertragen. Op 22 maart zal de Bondsraad hierover beslissen.

De vastenmaand ramadan is weer begonnen voor miljoenen moslims wereldwijd. Voor veel Nederlandse moslims bestaat de vastenperiode uit veel meer dan alleen niet eten. Leyla Turan (25), docente Engels op het Rijn IJssel College in Arnhem: "Het is zo mooi om dit elk jaar weer samen te doen."

Een maand lang niks eten en drinken tussen zonsopgang en zonsondergang: Sultan Durmaz uit Ulft bestempelt het zeker niet als zwaar, al is het begin altijd wat onwennig. "De eerste dag is iets moeilijker, omdat je lichaam eraan moet wennen. Het is een ander ritme dat je aanneemt."

Omdat de start van de ramadan dit jaar in de Nederlandse wintertijd valt, mogen mensen die meedoen aan de vastenperiode nu nog vrij vroeg aan tafel. "Het is heel erg fijn dat we nu al om 18.30 uur mogen eten, over een paar weken vanaf 20.30 uur. Ik heb zelf momenten meegemaakt waarbij we pas vanaf 22.00 uur 's avonds mochten eten", legt Durmaz uit aan Omroep Gelderland.

Groot inkopen doen hoort ook bij de start van de ramadan. In supermarkten en bakkerijen is het druk vandaag:

Daarnaast bidden moslims tijdens de ramadan vaker dan de gebruikelijke vijf keer per dag. Ook wordt in de moskee 's middags voorgelezen uit de Koran. Leyla Turan: "En elk weekend eten we 's avonds met z'n allen in de moskee. Die saamhorigheid is kenmerkend voor deze periode."

De docent besteedt er ook tijdens haar lessen op school in Arnhem aandacht aan. "Het is een multiculti-school, dus er zijn ook leerlingen die aan de ramadan doen. Daarin kunnen we elkaar steunen. Want het is natuurlijk heel erg mooi, maar soms is het ook moeilijk. En dan is het fijn dat je steun hebt aan elkaar."

Dubbel

Voor de Palestijns-Nederlandse Kawther Al-Baz uit Assen voelt deze ramadan anders, zegt ze tegen RTV Drenthe. "Als je aan het einde van de dag gaat eten, denk je aan de mensen in Gaza die al dagen geen voedsel krijgen. Dat is natuurlijk veel zwaarder."

"De ramadan is een maand van liefde, samen delen, aan elkaar denken. Natuurlijk, dat doen wij. Tegelijkertijd kan je als moslim niet helpen. Je kunt niets delen met Gaza omdat de infrastructuur daar plat is gebombardeerd. Van delen met familie is dus geen sprake. Dat maakt alles heel dubbel."

Demissionair minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) zal in de Europese Raad van Ministers tegen de zogeheten natuurherstelwet stemmen. Ze voldoet daarmee aan een wens van de Tweede Kamer, maar met grote tegenzin, zo blijkt uit een brief die ze naar de Kamer heeft gestuurd.

Het kabinet was van plan om de wet wel te steunen, mede omdat er al aan veel Nederlandse zorgen tegemoet is gekomen. Ook wilde ons land zich "een betrouwbare onderhandelingspartner tonen", schrijft Van der Wal. Ze had nog graag een inhoudelijke discussie gevoerd over de gevolgen van de wet, maar daar wil de Kamer niet op wachten.

De Europese wet is bedoeld om de aangetaste natuur te herstellen. Het Europees Parlement nam eind vorige maand de veelbesproken verordening aan. Die is na boerenprotesten in veel landen al sterk afgezwakt in vergelijking met het oorspronkelijke voorstel van toenmalig Eurocommissaris Timmermans, maar vooral landbouworganisaties maken zich nog steeds zorgen over de gevolgen.

Vorige week steunde een ruime meerderheid van de Tweede Kamer een motie van BBB en NSC, waarin het kabinet werd opgeroepen tegen te stemmen als de definitieve beslissing genomen wordt door de Raad van Ministers.

Moeilijk haalbare doelstellingen

Volgens de Kamer is Nederland nu al niet in staat om de normen voor stikstof en waterkwaliteit te halen, en komen daar door deze wet nog meer moeilijk haalbare doelstellingen bij.

Bovendien kan het tot allerlei rechtszaken gaan leiden als de doelstellingen niet gehaald worden. Daarom moet Van der Wal tegen stemmen en op zoek gaan naar andere landen om samen de verordening te blokkeren, zo stond in de motie.

Van der Wal ontraadde als minister de motie, maar stemde als lid van de VVD-fractie voor de oproep van BBB en NSC. Totdat er een nieuw kabinet is combineert ze de functies, omdat ze op 22 november gekozen is als Kamerlid.

Stemverklaring

Die tegenstem in Europa komt er, schrijft de minister nu, maar wel met een stemverklaring erbij waarin we onze erkentelijkheid uitspreken over de mate waarin Nederland tegemoet is gekomen.

Van der Wal: "Het kabinet hecht groot belang aan onze strategische positie in Europa en wil een betrouwbare onderhandelingspartner blijven, ook in het licht van andere dossiers waarover op dit moment onderhandeld wordt."

De Europese ministers stemmen naar verwachting op 12 april over de natuurherstelwet. Behalve in Nederland is er ook in Duitsland inmiddels twijfel over steun aan de verordening. Onduidelijk is of dat uiteindelijk de plannen zal doen sneuvelen.