NOS Nieuws - Algemeen

Ruim veertig jaar nadat het laatste bedrijf is weggegaan, begint de schoonmaak van het zwaar vervuilde EMK-terrein in Krimpen aan den IJssel.

Op het terrein naast de IJssel staat sinds kort een grote witte, luchtdichte hal van 160 x 50 x 12 meter. De vervuilde grond wordt vanaf half april binnen in die hal in luchtdichte containers geladen. De containers worden vervolgens op een schip gezet en afgevoerd naar een verwerker in de Groningse Eemshaven. Aannemer Dura Vermeer spreekt over "de grootste sanering van Nederland".

"Niks staat in de weg om hier een mooi bedrijventerrein te realiseren", zegt projectleider Arthur van de Velde van het ministerie Infrastructuur en Waterstaat bij Rijnmond. "Want dat is het hele doel." Maar niet alle bedrijven in de buurt zijn er gerust op dat het goed gaat.

Op het terrein aan de Stormpolderdijk in Krimpen zat in de jaren 70 een chemisch afvalverwerker. En daarvóór zat er, sinds eind negentiende eeuw, een koolteer-fabriek. De grond zit vol met gif.

Vissen met puisten en gezwellen

Krimpenaar Herman Vogelaar herinnert zich nog dat afvalverwerker Exploitatie Maatschappij Krimpen (EMK) van 1970 tot 1980 op het terrein zat. Het bedrijf hield zich niet aan de regels, zegt hij. Een deel van het chemisch afval werd gedumpt op het bedrijfsterrein en in kelders, maar ook in het water van de IJssel. Vogelaar zag als jongetje tijdens het zwemmen de dode vissen voorbijdrijven. Als hij de hengel uitgooide, ving hij "de meest gekke exemplaren met puisten en gezwellen". "Dat waren allemaal signaaltjes dat het daar niet helemaal goed zat. Maar als kind had je daar niet zo'n erg in."

In de jaren 80 werd er actie ondernomen tegen het vervuilende bedrijf. De directieleden kregen een celstraf opgelegd voor het illegaal dumpen van chemisch afval. De overheid isoleerde het terrein en de zwaar vervuilde grond door het plaatsen van stalen damwanden en het storten van een dikke asfaltlaag.

Decennialang gebeurde er vervolgens niks. Totdat de gemeente zich afvroeg of het terrein niet geschikt zou zijn als bedrijventerrein en besloot de grond aan te kopen. Vervolgens is door verschillende overheden 60 miljoen euro bij elkaar gesprokkeld om de sanering te betalen die nu begint.

Doos van Pandora

Arjan de Bruin heeft een cosmeticabedrijf tegenover het EMK-terrein. Hij twijfelt aan de schoonmaakoperatie. Toen de vervuilde grond werd ingepakt onder de asfaltlaag, was het volgens hem de bedoeling dat dit voor altijd zou zijn. "Maar ze zijn het uiteindelijk stukje bij beetje gaan openbreken. Wij hebben gezegd dat ze die doos van Pandora beter dicht hadden kunnen laten", aldus De Bruin.

"Toen ze hier een paar jaar geleden bezig waren met een proefsluis, was het bij ons niet te harden door stank en teerdampen. Ik zit hier op de eerste rang van de ellende."

De Bruin is betrokken bij het Comité Betere Aanpak EMK-gifterrein, dat probeert via de Raad van State te voorkomen dat de sanering op de nu voorgestelde wijze plaatsvindt. De Raad van State moet nog uitspraak doen, maar de sanering gaat officieel half april van start.

Het demissionaire kabinet werkt verder aan een wetswijziging waardoor een kind in de toekomst maximaal vier wettelijk erkende ouders kan krijgen. Maar het lijkt er op voorhand op dat die aanpassing het niet gaat halen, omdat de politieke verhoudingen sinds de verkiezingen zijn veranderd.

Minister Weerwind (D66) constateerde vanmorgen in een debat dat er sinds de verkiezingen in november anders wordt gedacht over meerouderschap. Maar hij ziet dat er "nou eenmaal" steeds meer verschillende gezinsvormen komen en vindt het belangrijk om toch een poging te doen daar juridisch iets voor te regelen.

Het vorige kabinet, Rutte III, stelde in 2019 al dat steeds meer kinderen opgroeien in nieuwe gezinsvormen, met meer dan twee ouders die voor hen zorgen, en dat de wet daarom moet worden aangepast. Toenmalige VVD-minister Dekker is daarmee begonnen en zijn opvolger Weerwind heeft dat overgenomen.

Voorstel begin 2025 klaar

Er lopen op dit moment verschillende onderzoeken, waaronder een van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) naar hoe de belangen van het kind zo goed mogelijk geregeld kunnen worden. Weerwind denkt de uitkomsten eind van het jaar te krijgen en de Tweede Kamer dan begin 2025 te kunnen informeren over zijn voorstel.

Maar tegen die tijd zal er een nieuw kabinet zijn, en als dat inderdaad een kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB wordt, dan wordt er heel anders tegenaan gekeken.

PVV-Kamerlid Vondeling liet vanmorgen al weten dat haar partij niets ziet in het wetsvoorstel. "Ik heb niks tegen anders gezinsstructuren. Maar welk probleem lost dit op?"

En ook de NSC is tegen. "We moeten het niet ingewikkelder maken dan het is", zei Kamerlid Van Vroonhoven. Nog meer ouders die meebeslissen over een kind "is niet een pad dat we op willen gaan".

PvdA-GroenLinks-Kamerlid Tseggai sprak vanmorgen de vrees uit "dat het volgende kabinet deze wet op de lange baan gaat schuiven".

Klimmen en klauteren, fietsen of stoepranden: kinderen spelen steeds minder buiten. Dat blijkt opnieuw uit onderzoek in opdracht van Jantje Beton, uitgevoerd door onderzoeksbureau Verian. De kinderbelangenorganisatie slaat vandaag alarm over het afnemende aantal buitenspeeluren van kinderen.

In de onderzoeken, waarbij kinderen en hun ouders gezamenlijk vragenlijsten invullen, is die dalende trend al langer te zien. De kinderen tussen 6 en 12 jaar gaven in samenspraak met hun ouders aan iets meer dan 7 uur per week buiten te spelen. In het onderzoek van 2022 was dat nog 9,5 uur per week.

Neuropsycholoog Erik Scherder benadrukt hoe belangrijk buitenspelen is:

Veruit de meest genoemde reden om niet naar buiten te gaan is 'slecht weer' (62 procent), gevolgd door 'liever digitaal' (39 procent) en 'te weinige andere kinderen (38 procent). Jantje Beton, dat zich inspant voor meer buitenspeelmogelijkheden, ziet ook een gebrek aan speelruimte. "Nederland is natuurlijk een dichtbevolkt land", zegt Van der Loo.

Het nieuwste onderzoek is begin maart uitgevoerd onder ouders en kinderen; de vorige studie werd in de loop van de maand mei gedaan. Helemaal zuiver is de vergelijking dus niet. Wel laten alle onderzoeken van de afgelopen jaren (2013, 2018, 2022) dezelfde trend zien: kinderen spelen alsmaar minder buiten.

"Heel zorgwekkend", zegt directeur-bestuurder Pauline van der Loo van Jantje Beton in het NOS Radio 1 Journaal. "De gezondheid komt onder druk te staan. Buitenspelen is nodig voor ontwikkeling van de ogen, hersenen en motoriek. En kinderen geven zelf aan dat ze er vrolijk van worden."

Recht op een buil

Ruim 400.000 kinderen spelen nooit of bijna nooit buiten zonder toezicht van een volwassene, concluderen de onderzoekers op basis van het onderzoek onder ruim duizend ouder-en-kind-duo's.

Veel ouders zijn bezorgd, concludeert Van der Loo. "We zien dat kinderen minder risico's nemen wanneer ouders erbij zijn. Maar juist dingen uitproberen is heel belangrijk om te ontdekken: 'wat kan ik, hoe hoog kan ik, wat is gevaarlijk en wat niet?' Ieder kind heeft recht op een buil."

Onbekenden hebben waarschijnlijk afgelopen weekeinde overal in de voormalige waterzuivering in Westerbork hakenkruizen en nazi-leuzen aangebracht.

"Een schokkende ontdekking", zegt Geert Woldman van de Stichting Westerbork bij RTV Drenthe. "Als je ziet hoe daar huisgehouden is, vreselijk."

Op een van de muren van het leegstaande gebouw is met verf een grote swastika gespoten, op een rood-witte achtergrond. Op een andere muur staat 'Ein Folch [sic], ein Reich, ein Führer!!!'. Daarnaast zijn meerdere leuzen gespoten op een watertank, zoals 'Dood aan Joden' en 'kanker'.

Woldman, mede-eigenaar van de voormalige waterzuivering, zegt zich te schamen dat de bekladding juist in Westerbork plaatsvindt. "Een dergelijke actie past nergens, maar zeker niet in Westerbork", zegt hij.

Doorvoerkamp

In Kamp Westerbork, dat een stuk buiten het dorp ligt, was in de Tweede Wereldoorlog een doorvoerkamp waarvandaan meer dan honderdduizend Joden, Sinti en Roma naar vernietigings- en concentratiekampen zijn gedeporteerd.

De leuzen zijn overigens niet in het kamp, maar in het dorp zelf aangebracht.

Woldman heeft geen idee wie er achter de bekladding zit. "Hier zijn mensen lang mee bezig geweest", zegt hij. "Dit moet haast wel door een groep zijn gedaan." Hij heeft aangifte gedaan en de gemeente gevraagd om de leuzen zo snel mogelijk over te schilderen.

Voorheen, zo vertelt een insider in de chipsector, belde een Kamerlid op de avond voor een debat nog wel naar een bedrijf met vragen. Maar dat is niet meer zo gebruikelijk. Vandaag is een kans om daar verandering in te brengen: acht partijen uit de chipsector - waaronder ASML en NXP - gaan leden van de Tweede Kamer bijpraten over hun sector. Een moment om elkaar in de ogen te kijken.

De NOS sprak, op voorwaarde van anonimiteit vanwege de gevoeligheid over het onderwerp, met betrokkenen uit de sector. Daaruit klinkt frustratie over de Kamer en het contact daarmee.

Met de nieuwe Tweede Kamer zijn er nieuwe machtsverhoudingen ontstaan. De VVD was jarenlang de grootste partij en voorvechter voor het bedrijfsleven. Met de nieuwe grootste partij, de PVV, is contact krijgen heel lastig klinkt het vanuit de industrie. BBB is recent op bezoek geweest in de regio Eindhoven, dat geeft wel hoop is de boodschap.

De chipsector, met andere grote multinationals in het kielzog, zag zich afgelopen najaar geconfronteerd met twee fiscale versoberingen. Het gaat om de expatregeling en regels rond de inkoop van eigen aandelen die in de ogen van bedrijven het vestigingsklimaat flink hebben aangetast.

"De indruk in onze raad van bestuur is al enige tijd: Nederland is niet meer zo het ideale land als we dachten", zegt een bron in de chipsector. Een andere insider beaamt dit: "Er is veel onzekerheid, er hoeft maar iets kleins te gebeuren en dan volgt de conclusie dat Den Haag het niet heeft begrepen." Tegelijkertijd wordt de ontmoeting van vandaag ook gezien als een positieve verandering.

Daarbij wordt er aan bedrijven getrokken, zei burgemeester Jeroen Dijsselbloem van Eindhoven vorige week bij de aankondiging van de miljardenimpuls voor de regio. "Er zijn hier 6000 techbedrijven en de succesvolle daaronder worden dagelijks benaderd vanuit de VS, vanuit Frankrijk, Duitsland: waarom kom je niet naar ons? Met allerlei prachtige voorwaarden en subsidies."

Dat kan zelfs zover gaan dat ambassadeurs van landen met een compleet bidbook langsgaan. Delegaties gaan dan langs bij bedrijven en doen beloftes op het vlak van woningen, kantoren en technisch geschoold personeel.

Zo is het niet uitgesloten dat bedrijven die nu hun hoofdkantoor in Nederland hebben, deze onder druk van hun aandeelhouders verplaatsen vanwege de aanstaande belasting op inkoop eigen aandelen. "Dat is relatief simpel om te doen", zegt een bron. Het betekent overigens ook dat de dividendbelasting naar een ander land gaat. "Dat kan wel eens veel meer zijn dan de belasting op de inkoop eigen aandelen."

Een afhankelijkheidsrelatie

Volgens Ellis Aizenberg, universitair docent bestuurskunde aan de Universiteit Leiden, is het contact tussen bedrijven en de politiek belangrijk. Er is sprake van een "afhankelijkheidsrelatie" tussen de twee: "Dat is zo omdat de overheid afhankelijk is van het bedrijfsleven om investeringen te doen en werkgelegenheid te creëren."

Aizenberg zegt dat die relatie niet zozeer ongezond of negatief is. "Het bedrijfsleven is integraal onderdeel van het maken van beleid en politiek en de twee partijen hebben gewoon met elkaar te maken."

Ze verwacht bovendien niet dat het contact tussen de politiek en bedrijven helemaal wegvalt. "Georganiseerde belangen spelen een belangrijke rol in ons democratische systeem. Ze zijn een link tussen enerzijds de samenleving en de politiek. Als zij geen toegang krijgen is dat een probleem."

In Taiwan is het reddingswerk na de zware aardbeving van vannacht in volle gang. Het dodental staat nu op negen, maar loopt mogelijk nog op. Reddingswerkers zoeken in beschadigde en deels ingestorte gebouwen naar slachtoffers en overlevenden.

Tientallen mensen zitten nog vast in tunnels rond de stad Hualien, die aan de kust ligt. Hoe ze eraan toe zijn, is niet duidelijk. De uitgangen zijn geblokkeerd door rotsblokken of aardverschuivingen. Op beelden is te zien dat met bulldozers wordt geprobeerd de wegen weer vrij te maken. Verder zitten er nog zes mensen vast in een kolenmijn.

De Taiwanese autoriteiten melden dat ruim 900 mensen gewond zijn geraakt. De beving had volgens Taiwan een kracht van 7,2 en werd gevolgd door meerdere naschokken. Het is de zwaarste beving bij het eiland sinds 1999.

Vijftig hotelmedewerkers

In een nationaal park in de buurt van de stad Hualien is geen contact met vijftig medewerkers van een hotel. Zij waren onderweg met vier minibusjes. De autoriteiten weten niet wat hun toestand is, omdat telefoonnetwerken door de aardbeving platliggen.

Drie van de dodelijke slachtoffers kwamen om in dat nationaal park. Ze maakten deel uit van een groep van zeven wandelaars die werd geraakt door rotsblokken.

De bestuurders van een vrachtwagen en een auto kwamen eveneens om door vallende stenen. Een ander slachtoffer overleed door onbekende omstandigheden bij een mijn.

Het epicentrum lag zo'n 18 kilometer ten zuiden van de stad Hualien:

Door de beving is ook de spoorlijn langs de Taiwanese oostkust beschadigd geraakt. De schade wordt op dit moment hersteld en de hoop is dat het traject morgen weer in gebruik kan worden genomen.

Onder meer de EU, Japan en Paraguay hebben hulp aangeboden. Ook China kwam snel met een hulpaanbod, maar dat is door Taiwan afgewezen. Peking beschouwt Taiwan als afvallige provincie en dat leidt tot hoogoplopende spanningen.

Na de beving werd een tsunamiwaarschuwing afgegeven in onder meer Japan en de Filipijnen, maar de golven kwamen niet hoger dan enkele tientallen centimeters.

Dit zijn beelden van de schade na de beving:

Ondanks de zware beving lijkt het dodental in Taiwan relatief beperkt te blijven. Het eiland is volgens seismoloog Stephen Gao van de universiteit van Missouri goed voorbereid op dergelijk natuurgeweld.

Gao zegt tegen persbureau AP dat Taiwan qua bescherming tegen bevingen vooroploopt in de wereld. "Er gelden strikte bouwvoorschriften, het netwerk van seismometers is van wereldklasse en er zijn uitgebreide voorlichtingscampagnes over aardbevingen." Inwoners die willen controleren hoe aardbevingsbestendig hun huis is, kunnen daarvoor subsidie krijgen.

Drie mensen zijn dood aangetroffen in een drugslab in Poederlee in de Belgische gemeente Lille, op zo'n 30 kilometer van de Nederlandse grens.

Een officiële doodsoorzaak is er nog niet. Vermoedelijk zijn bij de productie van drugs giftige dampen vrijgekomen, zegt een politiebron tegen de Belgische nieuwsomroep VRT. In het lab zou amfetamine worden geproduceerd, beter bekend als speed. Buurtbewoners zagen vanochtend veel hulpdiensten bij het pand:

In het lab zijn naast de drie doden nog drie slachtoffers aangetroffen. Een van hen is gereanimeerd. Het is onduidelijk hoe die eraan toe is. Twee anderen zijn naar het ziekenhuis gebracht. Een van hen is degene die woensdagochtend zelf de politie had gebeld over de lichamen in het pand. Over de identiteit van de slachtoffers en de rol die zij hadden bij het lab, is nog niets bekend.

Tankstation ernaast

Volgens de burgemeester van Lille, Marleen Peeters, had het nog erger kunnen aflopen. Tegen dagblad De Morgen spreekt ze haar zorgen uit over het tankstation dat er vlak naast ligt. "Je mag er niet aan denken wat een ontploffing nog meer had kunnen veroorzaken."

Op papier stond het pand aan de Poederleeseweg al enkele maanden leeg, schrijft de VRT. Volgens burgemeester Peeters waren er de afgelopen maanden geen verdachte zaken opgemerkt.

Dat zegt ook de eigenaar van het pand bij het Belgische nieuwsmedium RTV. Hij zegt dat hij dit sinds 1 april aan een Nederlander verhuurt. "Ik heb de huurder twee keer gezien, dat is alles. Ik heb niks van beweging opgemerkt. Ze huren ook vanaf 1 april, dus het kan nog niet lang bezig zijn."

Een overbuurvrouw die de VRT heeft gesproken, zag de laatste dagen wel bestelwagens op en af rijden. "Dat was ons wel opgevallen. Wat komen die er nu doen?"

Voor de Finse school waar gisteren een schietpartij plaatsvond staan tientallen kaarsen in de sneeuw. Het land rouwt om een 12-jarige jongen die op de school overleed nadat hij door een medeklasgenoot was neergeschoten.

Twee leeftijdsgenoten raakten zwaargewond en zijn naar het ziekenhuis gebracht. Het is nog onbekend hoe het met de twee gaat.

Op X kondigt het Finse ministerie van Binnenlandse Zaken aan dat overheidsorganen en publieke instanties de blauw-witte vlag van Finland vandaag halfstok zullen hangen "om de slachtoffers te eren". Het ministerie roept het hele land op om mee te doen.

De schietpartij vond plaats op de Viertola School in de Finse stad Vantaa, ten noorden van hoofdstad Helsinki. Daar gaan de kinderen vandaag weer naar school. Ze krijgen speciale begeleiding aangeboden.

De 12-jarige schutter werd op 4 kilometer afstand van de school gevonden. Hij was in het bezit van een revolver. Tijdens het verhoor heeft hij bekend dat hij verantwoordelijk was voor de schietpartij. De Finse politie zegt in een verklaring dat de jongen naar eigen zeggen op zijn klasgenoten schoot omdat hij zou zijn gepest.

Volgens de Finse wet wordt de schutter niet strafrechtelijk vervolgd, omdat hij jonger is dan 15 jaar. Hij wordt onder toezicht van sociale diensten geplaatst. De vergunning van het pistool dat de jongen gebruikte voor de schietpartij was van een familielid.

Wapenwet eerder aangescherpt

Premier Orpo zei geschokt te zijn door de schietpartij, ook vanwege de jonge leeftijd van de schutter. Hij benadrukte de "dringende noodzaak om geestelijke gezondheidsproblemen onder jongeren aan te pakken".

De Finse Kinderombudsman Elina Pekkarinen vertelde het Finse persbureau STT dat uit politiecijfers blijkt dat het geweld tussen kinderen onder de 15 jaar toeneemt. "Maar er is niet genoeg politieke wil geweest om de situatie aan te pakken."

Het incident wakkert opnieuw een nationale discussie aan over de mentale gezondheid van jongeren en de toegang tot vuurwapens. Veertien jaar geleden scherpte Finland zijn wapenwetgeving aan, nadat er in 2007 en 2008 twee dodelijke schietpartijen waren op scholen.

Zo ging de minimumleeftijd voor het aanvragen van een wapenvergunning omhoog van 18 jaar naar 20 jaar en moeten mensen die een vergunning willen een geschiktheidstest ondergaan.

Acht procent van de Finse bevolking heeft een vuurwapenvergunning. Jagen en andere schietsporten zijn populair in het land.

De NAVO roept de 32 bondgenoten op om een fonds van 100 miljard euro op te richten voor steun aan Oekraïne. Dat bevestigen ministers van verschillende landen van het bondgenootschap. Uit dit fonds zouden, onder coördinatie van de NAVO, wapens voor Oekraïne kunnen worden betaald.

Of het fonds er daadwerkelijk komt, is nog maar de vraag. Onder de NAVO-landen bestaat onenigheid over het voorstel.

De oproep tot het oprichten van een fonds van die omvang is uniek in de geschiedenis van het militaire bondgenootschap, zeggen betrokken diplomaten in Brussel. Stoltenberg wilde het plan voor een fonds van 100 miljard euro nog niet bevestigen aan het begin van de NAVO-top vandaag. Hij zei wel dat de NAVO-landen zullen spreken over een akkoord om de steun aan Oekraïne te vergroten.

Oekraïne heeft meer geld nodig, zei Stoltenberg. Met meer steun voor Oekraïne zouden de NAVO-landen het signaal afgeven aan Rusland dat het land de oorlog tegen Oekraïne niet kan winnen.

Rusland reageerde op de eerste dag van de NAVO-top dat het bondgenootschap weer terug is in de mindset van de Koude Oorlog. Voor de NAVO is geen plek in een "multipolaire wereld", zei een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken. In de ogen van Rusland heeft de VS veel te veel macht; in een 'multipolaire wereld' zou die macht beter moeten worden verdeeld.

De Britse koninklijke familie stelt deze zomer voor het eerst delen van Balmoral Castle open voor publiek. Dat is sinds 1855, toen het kasteel in gebruik werd genomen, nog nooit gebeurd.

Het buitenverblijf in de Schotse Hooglanden was de plek waar de in 2022 overleden koningin Elizabeth vaak de zomer doorbracht. Ook haar zoon koning Charles en zijn vrouw Camilla komen er vaak. Kroonprins William en prinses Catherine hebben een eigen verblijf op het landgoed.

100 pond

Tussen 1 juli en 4 augustus vinden er rondleidingen plaats in delen van het kasteel. Dit kan alleen met een tour en een gids. Een kaartje voor een tour kost 100 Britse pond (117 euro). Wie daar ook een afternoon tea bij wil boeken, moet 150 pond (175 euro) betalen. Er zijn slechts veertig tickets per dag beschikbaar. Voor enkele dagen zijn alle kaarten al verkocht.

Toeristen kunnen de tuinen van Balmoral langer bezoeken. Die zijn vanaf mei open voor publiek tot begin augustus. De rondleidingen stoppen voordat koning Charles en Camilla er hun zomervakantie zullen vieren.

Koningin Elizabeth

Tijdens de rondleiding is onder meer de Drawing Room te zien. In deze kamer werd een van de laatste foto's van koningin Elizabeth gemaakt, vlak voordat ze daar de nieuwe premier Truss zou ontvangen. Twee dagen later zou Elizabeth overlijden op Balmoral Castle.

De openstelling van Balmoral Castle is een proef omdat het kasteel, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Buckingham Palace, niet geschikt is voor grote bezoekersstromen. Het verblijf in Aberdeenshire speelt, in een nagebootste setting, ook een prominente rol in de serie The Crown.

Op het eerste gezicht is het even wennen. Maar hij is het toch echt: sc Heerenveen-spits Pelle van Amersfoort die melk staat te geven aan de kalfjes op de boerderij van boer Bartele Holtrop bij Rotstergaast.

Van Amersfoort (28) loopt één dag per week stage op de Friese boerderij, legt hij uit bij Omrop Fryslân.

Op de overall van de voetballer staat een pompeblêd, die ook op de Friese vlag staan, met daaronder de opdruk 'Boer Pelle':

Van het voetbalveld naar de koeienstal: het is geen alledaagse combinatie voor een profvoetballer, maar toch zette Van Amersfoort de stap. De spits is ook fanatiek jager en bevindt zich voor zijn hobby geregeld in een weiland bij Rotstergaast, niet ver van Heerenveen. Zo kwam hij in aanraking met het boerenbedrijf, waar hij nu bijna elke week te vinden is.

Om koeien te melken, groente te snijden in het restaurant of mee te draaien in het winkeltje. Deze stagedag haalt hij melk uit de grote tank om dat met een flesje aan kalfjes te geven. "Prachtig", lacht hij. "Dit is toch mooi om te doen? Zulke prachtige beesten, dat je daar onderdeel van mag zijn, vind ik hartstikke mooi."

"Het blijft natuurlijk wel een voetballer", lacht boer Bartele Holtrop als hem gevraagd wordt hoe zijn stagiair het doet. "Maar een topsporter heeft wel de mindset om iets te presteren en te creëren. Ik hoop dat hij, in de tijd dat hij bij ons meeloopt, de dingen eruit haalt die bij hem passen. Als we hem dat mee kunnen geven, is dat voor ons goed genoeg."

Vlees voor ploeggenoten

Van Amersfoort: "Ik denk niet dat ik in de toekomst een echte boer ga worden. Daar moet je, denk ik, mee opgegroeid zijn." Maar vroeg of laat een soortgelijke boerderij opzetten, waar weer anderen kunnen meelopen, dat lijkt hem wel wat.

"Hoe het er precies uit zal zien, is ook nog niet duidelijk", stelt hij. "Maar ik ben een jongen van het vissen en het jagen. Dus dat het iets met biologisch en duurzaam wordt, dat is duidelijk."

Maar eerst staat Van Amersfoort vanavond gewoon weer op het veld, als sc Heerenveen tegen FC Twente speelt (21.00 uur).

Wie weet lopen zijn teamgenoten extra hard, want Van Amersfoort neemt wel eens een stukje vlees voor ze mee. "Ganzenworst of hertenbiefstuk van dieren die ik zelf geschoten heb. Als ze dat proeven, vinden ze het altijd wel lekker. Dat is wel een goed teken, denk ik."

De Amerikaanse autoriteiten hebben Rusland gewaarschuwd dat specifiek de Crocus City Hall bij Moskou een mogelijk doelwit was voor terroristen. Dat schrijft The Washington Post op basis van informatie van Amerikaanse functionarissen, die in het artikel niet bij naam worden genoemd. De VS zou aanwijzingen hebben gehad dat terreurorganisatie Islamitische Staat een aanslag plande op de concertzaal.

Het was al bekend dat Moskou was gewaarschuwd voor een aanslag, maar niet dat de VS daarbij een specifiek doelwit zou hebben genoemd. Daarbij is niet duidelijk of de VS ook andere potentiële locaties voor een aanslag heeft doorgegeven.

Bij het bloedbad op 22 maart vielen ten minste 144 doden en raakten honderden mensen gewond. De waarschuwing van de VS zou twee weken voor de aanslag op de concertzaal zijn doorgegeven.

Ongebruikelijk

Het is ongebruikelijk dat er zulke specifieke informatie over mogelijke aanslagen wordt gedeeld met landen waarmee de VS geen goede verhouding heeft, zeggen experts in de krant. De Amerikanen willen zo voorkomen dat kan worden achterhaald waar ze hun informatie vandaan halen.

Waarom er dit keer wel informatie is gedeeld, is niet helemaal helder. Wel was er ook een potentieel gevaar voor Amerikanen in Rusland, schrijft The Washington Post. Op 7 maart maakte de Amerikaanse ambassade in Moskou bekend dat er berichten waren over concrete aanslagplannen op grote bijeenkomsten, zoals concerten.

Te algemeen

Het is niet vast te stellen wat er klopt van de uitspraken van de Amerikaanse functionarissen. Van de Russische veiligheidsdiensten klinkt bovendien een ander verhaal. Die erkennen dat de VS heeft gewaarschuwd voor een aanslag, maar het bericht zou "te algemeen" zijn geweest. Het hoofd van de buitenlandse inlichtingendienst SVR in Rusland zegt dat er wel "passende maatregelen zijn genomen om een aanslag te voorkomen".

De vraag is hoe die maatregelen eruit hebben gezien. Op videobeelden van de concertzaal is te zien dat de schutters vrijwel ongehinderd hun gang konden gaan.

In Russische media wordt ook gemeld dat het ruim een uur duurde voor specialistische eenheden bij de Crocus City Hall aankwamen en dat het daarna nog ruim een half uur duurde voor ze het gebouw binnengingen. De schutters waren toen al gevlucht. President Poetin zei gisteren dat er een onderzoek komt naar het optreden van de autoriteiten.

Oekraïne

De verantwoordelijkheid voor de aanslag is opgeëist door IS. Die claim wordt door westerse experts en veiligheidsdiensten als geloofwaardig beschouwd.

In Rusland wordt voortdurend beweerd dat Oekraïne op z'n minst betrokken was bij de aanslag. Het hoofd van de Russische veiligheidsraad zei vanochtend nog dat "sporen van de aanslag leiden naar de Oekraïense geheime diensten". Bij de beschuldigingen wordt geen bewijs geleverd en Kyiv ontkent er iets mee te maken te hebben.

Voor de aanslag zitten in Rusland meerdere verdachten vast, onder wie de vier vermoedelijke schutters. Zij zijn afkomstig uit Tadzjikistan.

Een 31-jarige man die gisteravond in het centrum van Amsterdam zwaargewond raakte bij een steekpartij, is in het ziekenhuis aan zijn verwondingen overleden. Dat meldt de politie. Een 55-jarige man is aangehouden.

De steekpartij vond rond 20.00 uur plaats aan de Oudezijds Voorburgwal in een opvangcentrum voor dak- en thuislozen. De 31-jarige man raakte zo ernstig gewond dat hij volgens lokale nieuwszender AT5 ter plekke is geopereerd. Een woordvoerder van de politie houdt het erop dat er medische ingrepen zijn uitgevoerd.

Aan de fatale steekpartij ging vermoedelijk een ruzie vooraf tussen drie personen die gebruikmaakten van de opvang. De recherche onderzoekt nog wat zich precies heeft afgespeeld.

Naast de 31-jarige man raakte ook een derde man gewond, maar die hoefde niet naar het ziekenhuis voor behandeling.

VVD-Eerste Kamerlid Van den Berg had naar eigen zeggen niet door dat de behandeling van een wetsvoorstel over leveringszekerheid mogelijk nog anderhalf jaar kan duren. Dat hij de wet over het beëindigen van de gaswinning wil koppelen aan de wet over leveringszekerheid berust op een misverstand, zegt hij vandaag. Wat hem betreft kan de 'beëindigingswet' nu snel door de senaat worden behandeld.

Op voorstel van Van den Berg besloot de Eerste Kamer gisteren de wet over het definitief dichtdraaien van de Groningse gaskraan nog niet op de agenda te zetten. De VVD'er wilde vanwege zorgen over de leveringszekerheid eerst wachten op de behandeling van de wet over de gasmarkt. Dat leidde tot ongeloof en woedende reacties.

Nu zegt Van den Berg dat er nog een vragenronde komt en dat de senaat de wet direct daarna kan behandelen. Het is nagenoeg zeker dat de Eerste Kamer dan, net als de Tweede, met een grote meerderheid akkoord gaat met definitieve sluiting.

Vijlbrief: langer uitstel niet meemaken

Eerder vandaag zei demissionair staatssecretaris Vijlbrief van Mijnbouw in een Kamerdebat het niet te accepteren als de Eerste Kamer de behandeling van de wet lang uitstelt. Een langer uitstel dan een paar weken gaat hij "politiek niet meemaken", zei hij. Vijlbrief zei geëmotioneerd dat hij anders vertrekt. "Dan ga ik fijn in de Tweede Kamer zitten, dan ga ik daar mijn rol spelen."

Gisteren reageerde Vijlbrief nog verbaasd op de ontwikkelingen in de senaat, maar vandaag is dat omgeslagen in "lichte woede". "Het Staatstoezicht op de Mijnen zegt al jaren dat er maar één veilig niveau van winning in Groningen is en dat is nul", zei de staatssecretaris. "Er zijn reële risico's."

VVD: politiek besluit staat

In het Tweede Kamerdebat van vandaag zei VVD-Kamerlid Erkens te staan voor het stoppen met de gasproductie in Groningen. "Dat politieke besluit hebben we in de Tweede Kamer genomen. Dat is heel simpel", benadrukte hij.

Erkens zei dat ook hij wil dat er op de langere termijn meer gebeurt aan leveringszekerheid, maar dat dat los staat van het besluit om te stoppen.

Woedende reacties

In het Tweede Kamerdebat reageerden verschillende partijen woedend op de gebeurtenissen van gisteren in de Eerste Kamer. Het Groningse SP-Kamerlid Beckerman zei dat ze er niet van heeft geslapen. "Groningen is jarenlang belazerd door de politiek. Nu kon het eindelijk gaan gebeuren, en dan is er weer uitstel." GroenLinks-PvdA-Kamerlid Kröger noemde het onbestaanbaar om de onzekerheid voort te laten duren.

En Partij voor de Dieren-woordvoerder Teunissen sprak van een grof schandaal. Ook volgens haar brengt uitstel ook "reële risico's" met zich mee.

Van der Plas: geen seconde twijfel

De formerende partijen PVV, NSC en BBB doen vandaag niet mee aan het Kamerdebat. In de Eerste Kamer steunden PVV en BBB gisteren het verzoek van de VVD om behandeling van de wet uit te stellen.

BBB-leider Van der Plas zei vanochtend voor een nieuwe ronde van formatiegesprekken er geen seconde over te twijfelen dat de gaskraan op slot gaat: "Ook de Eerste Kamerfractie is 100 procent voor sluiting.'

NSC-leider Omtzigt zei vanochtend dat de Eerste Kamer natuurlijk onafhankelijk is, maar het uitstel heeft hem "hogelijk verbaasd". Hij denkt dat dit ook niet veel goeds doet voor het vertrouwen van de Groningers in de overheid.

Omtzigt zei ook dat NSC, dat niet is vertegenwoordigd in de senaat, niet betrokken was bij het besluit.

De Venezolaan Juan Vicente Pérez Mora is gisteren op 114-jarige leeftijd overleden. Recordverzamelaar Guinness World Records wees hem in 2022 aan als de oudste man ter wereld.

De Venezolaan volgde destijds een Spanjaard op als oudste man ter wereld, die was overleden op 112-jarige leeftijd. President Maduro van Venezuela roept in zijn condoleancebericht aan de familie met trots het record in herinnering. Wie nu de oudste man ter wereld is, is onbekend.

Pérez is zestig jaar getrouwd geweest met Ediofina del Rosario García, die in 1997 overleed. Met haar kreeg hij elf kinderen: zes zonen en vijf dochters. Begin 2022 had Pérez volgens Guinness World Records 41 kleinkinderen, achttien achterkleinkinderen en twaalf achterachterkleinkinderen.

Elke dag glas aguardiente

Pérez werd in 1909 geboren als negende in een gezin van tien kinderen. Vanaf zijn vijfde werkte hij op het land in het Andesgebergte, waar hij hielp bij het oogsten van suikerriet en koffie. Eind jaren 40 werd Pérez politiechef. In die rol was hij verantwoordelijk voor het oplossen van geschillen binnen families en geschillen over stukken land.

Tijdens zijn hele leven speelde het geloof een belangrijke rol. Volgens Guinness World Records bad Pérez ten minste twee keer per dag. Zijn geheim voor een lang leven was "hard werken, rusten tijdens vakanties, vroeg naar bed gaan, elke dag een glas aguardiente (alcoholische drank met 40 tot 45 procent alcohol, red.) drinken, God liefhebben en Hem altijd in je hart dragen".

Demissionair landbouwminister Adema werkt aan een nieuwe 'brede' regeling voor boeren die willen stoppen met hun bedrijf. Dat bevestigen Haagse bronnen na berichtgeving in De Telegraaf. Met het voorstel, dat nog niet af is, zijn miljarden euro's gemoeid.

Het idee is om met het pakket een koude sanering van de agrarische sector, met als gevolg bijvoorbeeld faillissementen, te voorkomen.

Vorig jaar is bepaald dat er een einde komt aan de Nederlandse uitzonderingspositie in het Europese mestbeleid. Nederlandse boeren mochten jarenlang meer mest uitrijden dan boeren in andere landen. Maar dat verschil wordt stap voor stap opgeheven; in 2026 moet Nederland zich aan dezelfde regels houden als de rest van Europa.

Er is daardoor een mestverwerkingsprobleem, dat zonder ingrijpen alleen maar groter wordt. Adema komt daarom met een pakket aan maatregelen, waar de 'beëindigingsregeling' er één van is. Het gaat om een langdurige regeling die drie of vier keer per jaar wordt opengesteld en waar boeren die willen stoppen, vrijwillig op kunnen intekenen.

Minder vee

Daarnaast wordt gedacht over strengere regels voor boeren, die minder dieren per hectare zouden mogen houden. De bedoeling van het hele pakket is dat er minder vee (en dus minder mest) komt en dat de waterkwaliteit daardoor verbetert. Bijkomend voordeel is dat de stikstofuitstoot omlaag zal gaan.

Er wordt nog volop gewerkt aan de plannen. Een van de vragen die nog op tafel ligt, is of de 'beëindigingsregeling' volgens de Brusselse regels als 'verkapte staatssteun' kan worden gezien. Als het voorstel af is, gaat er een brief naar de Tweede Kamer, die zich er dan over moet buigen.

Er zijn al verschillende stoppersregelingen voor boeren (geweest), maar dat zijn tijdelijke regelingen in verband met de stikstofuitstoot. Er loopt nu nog een regeling voor piekbelasters in de buurt van kwetsbare natuurgebieden. De nieuwe regeling is breder, voor de hele sector.

'Bizar'

BBB-leider Van der Plas is niet te spreken over het voornemen van demissionair minister Adema. "Dit is voor ons acceptabel", zei ze na afloop van de formatiegesprekken. "Het is bizar dat je hier zit te formeren en dat er opeens miljarden uit de kast worden getrokken. Wij willen dit absoluut niet."

Van der Plas zegt dat het nieuws vanochtend ook is besproken door de onderhandelende partijen. Haar gevoel van verbazing werd aan tafel gedeeld, zei ze.

De BBB-leider zei verder dat ze vanmiddag contact gaat zoeken met minister Adema om op opheldering te vragen. "Ik wil weten wat er aan de hand is."

Niet alleen nieuwe stroomaansluitingen staan onder druk, sommige bedrijven kunnen ook niet op het drinkwaternet worden aangesloten. Nieuwe woningen kunnen mogelijk eveneens niet meteen gebruik maken van drinkwater. Daarvoor waarschuwt drinkwaterbedrijf Vitens in het FD.

Het gaat om gebieden in Twente, rond Utrecht, Amersfoort, Den Haag en het noorden van Groningen, zegt vertrekkend topman Jelle Hannema van Vitens in het NOS Radio 1 Journaal. "In het ergste geval worden er huizen gebouwd en is er geen wateraansluiting. Het is een serieus vraagstuk."

Vergunningen

Het waterbedrijf krijgt lastig vergunningen om grondwater te onttrekken voor de watervoorziening. In het kort komt het erop neer dat er watertekort is. Door de opwarmende natuur verdampt er meer water. Tegelijk neemt de vraag naar water toe, vooral in de zomer.

"Het systeem komt helemaal klem te staan", zegt Hannema. "Er is schaarste en dat zorgt voor een verlamming van het systeem."

Bij bedrijven is een aansluiting al langer een probleem. De afgelopen jaren is bij 45 bedrijven een drinkwateraansluiting afgewezen.

Goedemorgen! In Brussel komen de buitenlandministers van de NAVO-landen vandaag bijeen voor de top in het kader van het 75-jarig bestaan van het militaire bondgenootschap. In Den Haag staan de formatiegesprekken in het teken van landbouw en visserij.

Eerst het weer: de dag begint bewolkt, met perioden met lichte regen of motregen. In de loop van de middag is er meer zon, maar ook kans op een bui. In het zuiden kan dat gepaard gaan met onweer. Het wordt 12 tot 14 graden en er staat een matige zuidwestenwind.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

Zes mensen die vanwege werk of studie tijdelijk in Oekraïne verbleven en vanwege het oorlogsgeweld naar Nederland zijn gevlucht mogen voorlopig toch hier worden opgevangen. De 'derdelanders' moesten vandaag eigenlijk vertrekken, maar de Raad van State zegt dat ze mogen blijven tot het Europese Hof van Justitie ernaar heeft gekeken. Het is onduidelijk of ze op dit moment weer terug kunnen keren naar de opvangcentra.

Derdelanders zijn mensen die uit Oekraïne zijn gevlucht voor de oorlog en daar ook woonden, maar die er een tijdelijke verblijfsvergunning hadden. Het gaat in Nederland om een groep van zo'n 2500 mensen. Tot nu toe hadden ze dezelfde rechten als Oekraïense vluchtelingen, maar hun recht op opvang verviel vandaag.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De kersverse directeur van Ajax, Alex Kroes, is twee weken na zijn benoeming geschorst. De club verdenkt hem van handelen met voorkennis omdat hij vlak voor zijn aanstelling voor bijna 200.000 euro aan aandelen kocht van de Amsterdamse club.

Ajax-fans zijn niet erg te spreken over de actie van Kroes:

Fijne woensdag!

Oekraïne heeft het zwaar op het slagveld, de Russen winnen steeds meer terrein. Hoe kan de NAVO Oekraïne helpen? Dat is de komende dagen het belangrijkste onderwerp op de top van het westerse militaire bondgenootschap in Brussel. Vandaag komen de ministers van Buitenlandse Zaken bij elkaar, morgen wordt het militaire bondgenootschap 75 jaar oud. Het wordt een bescheiden feestje in oorlogstijd.

De hoogste militair van de NAVO, de Nederlander Rob Bauer, vergeleek de toestand in de wereld afgelopen weekend nog met de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. De geopolitieke situatie is instabiel, schetste hij, met dreiging in het oosten van de oorlog in Oekraïne én het mogelijke gevaar in het westen dat Donald Trump als herkozen president van de Verenigde Staten uit het bondgenootschap stapt.

Geen oorlogen op NAVO-grondgebied

Toch valt er wel degelijk iets te vieren, benadrukken diplomaten. Die spreken van "de meest succesvolle alliantie in de geschiedenis van de mensheid". Want al 75 jaar lang zijn er geen oorlogen geweest op NAVO-grondgebied, dat de afgelopen jaren ook gestaag uitbreidde. Bij de oprichting traden twaalf landen toe, nu zijn het er 32. Finland en Zweden werden lid na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne.

En dus is vanavond wél een feest, op uitnodiging van de Amerikanen, en morgen ook taart. De echt grote viering staat gepland voor de top begin juli, als alle staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten in Washington bij elkaar komen.

Zo deed het Britse journaal in 1949 verslag van de oprichting van de NAVO:

In Deterring Armageddon, een boek over de NAVO dat vorige maand uitkwam, noemt journalist en Brits reservist Peter Apps de organisatie "een zeer onvolmaakte instelling, die voortdurend wordt geteisterd door verdeeldheid", maar die er wel in slaagde 75 jaar lang te voorkomen dat ook maar één centimeter van het grondgebied overging in buitenlandse handen.

Collectieve afschrikking is de kerntaak van de NAVO. Artikel 5 stelt dat een aanval op een van de leden gezien wordt als een aanval op alle leden. In 75 jaar tijd werd het artikel slechts één keer ingeroepen, na de aanslagen van 11 september 2001 in New York en Washington. Daarbij vielen bijna 3000 doden.

Verouderd en hersendood

De Russische president Poetin zorgde voor de wederopstanding van de alliantie, die dankzij de oorlog in Oekraïne weer in het middelpunt van de belangstelling staat. In de jaren daarvoor werd openlijk aan het bestaansrecht van de defensieve alliantie getwijfeld. "Hersendood", noemde de Franse president Macron de organisatie in 2019 bijvoorbeeld. Donald Trump bestempelde de club twee jaar eerder als "verouderd".

De VS draagt financieel veruit het meeste bij. In februari zei Trump, die opnieuw president wil worden, dat wat hem betreft landen die niet genoeg bijdragen aangevallen zouden mogen worden.

Al sinds de oprichting van de NAVO is er gedoe over geld. In 2014 spraken de bondgenoten af dat ieder lid binnen tien jaar zou streven naar een defensiebudget van minimaal 2 procent van het bruto binnenlands product, zo staat te lezen in de verklaring van de NAVO-top destijds in Wales. Dat was een paar maanden nadat Rusland de Oekraïense Krim annexeerde en vlucht MH17 uit de lucht was geschoten.

Volgens de meest recente cijfers van de NAVO voldoen dit jaar 18 van de 32 leden aan die norm, Nederland is dichtbij. Oost-Europese leden van het bondgenootschap, die grenzen aan Rusland, geven méér uit, en roepen de andere leden dat ook te doen. Vorig jaar stelden de leden vast dat die 2 procent een ondergrens is.

Ondertussen gaat het in de marge van de jubileumtop in Brussel ook over de vraag wie de nieuwe topman wordt. Wordt het demissionair premier Mark Rutte? Een antwoord daarop lijkt vandaag en morgen nog niet te komen.

28 van de 32 landen, waaronder de VS, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland, hebben inmiddels hun steun voor Rutte uitgesproken. Maar om benoemd te worden, moeten alle landen achter Rutte staan. En dus wordt er achter de schermen druk overlegd.

Officieel is de Roemeense president Iohannis ook kandidaat voor de post, maar volgens ingewijden heeft hij zeer beperkt steun. Omdat de belangrijkste NAVO-bondgenoot Amerika Rutte publiekelijk steunt, maakt hij nog altijd de meeste kans op de baan. Het zou immers een diplomatieke afgang zijn als Joe Biden akkoord zou moeten gaan met een andere kandidaat.

Testen

Haalt de NAVO haar 100-jarig jubileum? Met alle internationale spanningen van dit moment is niet iedereen daarvan overtuigd. Mocht Rusland de oorlog in Oekraïne winnen, dan zal het daar niet bij blijven, denken velen. President Poetin zal er alles aan doen om de bereidheid van het bondgenootschap elkaar bij te staan te testen, weten ze op het hoofdkwartier.

De Britse journalist Apps schetst drie mogelijke scenario's als het bondgenootschap dat jubileum in 2049 niet zou vieren. De NAVO is uit elkaar gevallen, er is iets anders voor in de plaats gekomen óf het bondgenootschap is er niet in geslaagd om aan zijn belangrijkste missie te voldoen en de wereld is ten onder gegaan.

Rob Bauer, de hoogste NAVO-militair, wil niet zeggen welke scenario hem in dat geval het meest waarschijnlijk lijkt. "Ik weet zeker dat we dan nog bestaan", zegt hij.

Een van de oudste casino's van Las Vegas heeft na 67 jaar voorgoed de deuren gesloten. Het hotel en casino Tropicana aan de wereldberoemde Strip moet plaatsmaken voor een honkbalstadion en wordt daarom gesloopt.

Het Tropicana had bijna 1500 kamers en lag op de Strip naast de casinohotels MGM Grand en Excalibur. Gisteren checkten de laatste gasten uit in de Amerikaanse gokstad. Kort na de middag was er bij de hoofdingang een bijeenkomst met personeelsleden en werden de deuren voor de laatste keer gesloten. Daarna hebben beveiligers het complex afgesloten.

Een van de laatste gasten was een man uit de staat New Jersey, die duizenden kilometers had gevlogen om een laatste keer in het Tropicana te kunnen slapen. Met zijn boeking van 600 dollar kon hij ook een wens in vervulling laten gaan: op een speeltafel in het casino liggen. "Want wanneer kan ik dat anders doen?", tekende persbureau AP op uit zijn mond.

007

Het Tropicana was ook te zien in de James Bond-film Diamonds are Forever met Sean Connery uit 1971. Agent 007 beweegt zich daarin tussen gokkasten en neemt het ervan in een van de suites. "Ik heb gehoord dat het goed toeven is in Hotel Tropicana", zegt hij in de film.

Op de plek van het hotel, dicht bij het vliegveld van Las Vegas, komt een honkbalstadion. De bouw ervan past bij de ambities van Las Vegas om grote sportevenementen binnen te halen. In de afgelopen jaren lanceerde de gokstad al een nieuw ijshockeyteam dat in de landelijke competitie speelt, verhuisde een Americanfootballteam vanuit Oakland naar de stad en werden er Formule 1-races gehouden. Het stadion moet in 2028 klaar zijn.