NOS Nieuws - Algemeen

Leden van een Zuid-Afrikaans team van wetenschappers willen volgens een Zuid-Afrikaanse krant snel van de Zuidpool gehaald worden, omdat ze zich door een collega bedreigd voelen. Dat teamlid zou anderen fysiek hebben aangevallen.

"Ook dreigt hij iemand te vermoorden, waardoor er een sfeer van angst en intimidatie is ontstaan", zegt een van de teamleden in een e-mail die de Zuid-Afrikaanse Sunday Times onder ogen kreeg. "Ik maak me grote zorgen over mijn eigen veiligheid, vraag me constant af of ik de volgende ben."

De noodoproep werd vorige week verstuurd. In de mail schrijft de auteur ook dat de dader iemand heeft aangerand en zich steeds "schandelijker" gedraagt. De naam van de auteur wordt niet genoemd.

Geïsoleerd

Het Zuid-Afrikaanse onderzoeksstation Sanae IV ligt op zo'n 4000 kilometer van het Zuid-Afrikaanse vasteland op een klif, omgeven door ijs. Wetenschappers en een arts zitten er maanden bij elkaar. De leden van het team zijn volledig op elkaar aangewezen, omdat door de extreme koude en harde wind de plek buitengewoon moeilijk te bezoeken is. Normaal gesproken moet het team de tijd tot december uitzitten, als het op de Zuidpool zomer is.

De Zuid-Afrikaanse minister van Milieu George zei tegen de krant dat aan het geweldsincident een woordenwisseling vooraf ging. "Toen escaleerde het en viel het teamlid de leidinggevende aan. Je kunt je voorstellen hoe dat is, het zijn kleine ruimtes en het geïsoleerd zijn kan depressie veroorzaken." De minister zei ook dat hij persoonlijk contact met het team zal zoeken, om de situatie te kunnen beoordelen.

Volgens het ministerie zijn de leden van het team voordat ze werden uitgezonden zorgvuldig onderzocht, ook psychisch.

Kleine oorzaak

De Britse klimaatwetenschapper Gabrielle Walker deed mee aan expedities naar de Zuidpool. Ze zegt tegen de BBC dat kleinigheden bij collega's die lang en dicht bij elkaar moeten samenleven tot grote ruzies kunnen uitgroeien.

"Je weet precies hoe ze hun koffiekopje neerzetten en in welke richting het oor dan wijst. Je weet dat ze drie keer aan hun neus krabben voordat ze gaan zitten, je weet alles van ze. En dat kan in zware omstandigheden gaan irriteren, omdat er niets anders is. Er is geen stimulans en je zit 24/7 bij elkaar."

De rij auto's aan de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten vordert maar langzaam. Militairen, met honden strak aan de riem, houden voertuigen aan voor controle. Wie hier bij Tijuana de grens over wil, is zeker een uur bezig. Toch steken er ieder jaar miljoenen mensen de grens over. Het is de drukste grensovergang tussen Mexico en de VS. De oversteek is alleen weggelegd voor mensen met de juiste visa en documenten.

Wie die niet heeft, moet proberen ergens over de torenhoge grensmuur te klimmen. Of via een tunnel, met de hulp van smokkelaars. Sinds Donald Trump president werd, is het illegaal oversteken van deze grens alleen maar moeilijker geworden. En wie eerder zonder documenten de VS binnenkwam, loopt nu het risico zonder pardon uitgezet te worden.

Klemgereden door politie

Nemorio woonde elf jaar in de VS. In Californië werkte hij in de bouw. Samen met zijn vrouw en dochter van elf maanden huurde hij een huis in Ventura County, vlak bij de kust. Nu is hij weer in Mexico en kijkt uit op de constante stroom auto's die naar de VS trekt.

"Ik kwam thuis van mijn werk en werd klemgereden door wat op het eerste gezicht een gewone auto leek", zegt hij. "Toen stapten er agenten uit die mijn papieren controleerden. Ze namen mij gelijk mee, ik kon niet eens afscheid nemen van mijn gezin."

De Mexicaan, die zijn thuisstaat Guerrero was ontvlucht vanwege het geweld daar, werd naar een detentiecentrum in Los Angeles gebracht. Daar zat hij een paar uur vast. Vervolgens werd hij geboeid naar de grens met Mexico gebracht, en ter hoogte van Tijuana overgedragen aan de Mexicaanse autoriteiten. Hij zit al anderhalve week in de grensstad en weet niet wanneer hij zijn vrouw en dochter weer zal zien.

Nemorio is een van de ruim 14.000 Mexicanen en niet-Mexicanen die sinds het aantreden van Trump zijn uitgezet naar Mexico. In grenssteden als Tijuana heeft de federale regering in allerijl opvangcentra opgezet, om de door Trump aangekondigde massale uitzettingen te kunnen verwerken. Ook de andere plekken in de stad, die al decennialang ervaring hebben met het opvangen van migranten op weg naar de VS, dragen hun steentje bij. Want in Tijuana komen niet alleen mensen aan die worden uitgezet, ook duizenden mensen die juist op weg waren naar de VS voordat Trump de grens sloot, zijn hier gestrand.

Afspraak immigratiedienst afgezegd

Maria zit al maandenlang in de herberg Embajadores de Jesus, een enorm complex vlak buiten de stad, dat plaats biedt aan 5000 mensen. Ze ontvluchtte haar thuisstaat Sinaloa nadat een bende had gedreigd haar zoon te ontvoeren om voor hen te vechten. Nu zit ze hier, met haar vier kinderen. Ze had een afspraak bij de Amerikaanse migratiedienst, maar op de dag dat Trump aantrad, werd die afspraak geannuleerd.

"Ik houd hoop dat ik de VS ooit zal bereiken", zegt Maria, tussen de stapelbedden. "Ik heb vertrouwen in God en weet dat mijn geduld ooit beloond zal worden." Ze durft de opvang niet uit, bang dat ze criminelen uit Sinaloa in Tijuana tegenkomt. Trots vertelt ze dat ze haar tijd in de opvang goed heeft gebruikt: ze heeft het basisschooldiploma gehaald dat ze nooit wist halen toen ze nog klein was.

Veel uitgezette mensen blijven in Tijuana hangen, onder meer omdat hun familie vaak nog in de VS zit en ze zo dichterbij zijn. Anderen kunnen simpelweg niet terug naar landen van herkomst, vanwege de situatie daar. Daniel Ruiz is daarom jaren geleden een callcenter begonnen voor gedeporteerden. Zelf werd hij lang geleden uitgezet, dus hij weet hoe zijn werknemers zich voelen.

"We zijn allemaal op een bepaalde manier met elkaar verbonden, omdat we allemaal onze familie missen", zegt Daniel. Hij loopt rond tussen rinkelende telefoons en felle computerschermen. Gedeporteerden bellen hier met een Amerikaans accent, voor Amerikaanse bedrijven.

"Dit zijn mensen die twee talen spreken, die veel talenten hebben", zegt Daniel. "Door ze aan het werk te zetten, krijgen ze sneller een idee wat ze met hun leven willen." Hij hoopt dat meer bedrijven in Tijuana zijn voorbeeld volgen. Want als de uitzettingen echt massaal worden, moet de stad daarop zijn voorbereid.

Rebellengroep M23, die in het oosten van de Democratische Republiek Congo steeds meer gebied verovert, zal toch niet deelnemen aan vredesbesprekingen met de Congolese regering. Dat zegt de militante groepering in een verklaring. De rebellen verwijzen naar de sancties die de Europese Unie heeft aangekondigd tegen enkele leden van de groep.

M23 beschuldigt "bepaalde internationale instellingen" van het "opzettelijk saboteren" van de vredesinspanningen. Daarmee doelt het op de Europese Unie, die vandaag M23-kopstukken en bevelhebbers van het Rwandese leger op de sanctielijst zette.

Rwanda steunt het offensief van M23 in het oosten van Congo, dat rijk is aan grondstoffen. Daarmee schendt het land volgens de EU de territoriale integriteit van Congo en draagt het bij aan de grote onveiligheid in de regio.

Rwanda heeft op zijn beurt vandaag de diplomatieke banden met België verbroken als gevolg van de EU-sancties. België was de aanjager van die sancties. "België heeft nu duidelijk partij gekozen in een regionaal conflict en blijft zich systematisch tegen Rwanda keren", stelt de Rwandese regering.

Angolese bemiddeling

Het plan was dat een delegatie van M23 morgen zou afreizen naar Luanda, de hoofdstad van Angola. Daar zou het vredesoverleg met de regering van Congo plaatsvinden. De uitnodiging voor de gesprekken kwam van de Angolese president Joao Lourenço. Hij is door de Afrikaanse Unie aangesteld als bemiddelaar in het conflict.

De Congolese regering zegt nog steeds te willen deelnemen aan het vredesoverleg, ondanks de afzegging van de M23-rebellen. "We zullen antwoorden op de uitnodiging tot bemiddeling van Angola", aldus de woordvoerder van president Félix Tshisekedi.

De Europese Commissie gaat de eigen staalindustrie op verschillende manieren te hulp schieten. Dat blijkt uit een document dat woensdag gepubliceerd zal worden en dat in handen is van het FD.

Veel Europese staalproducenten hebben het zwaar, onder meer door concurrentie uit China en de Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium. Met nieuwe maatregelen tegen onder meer Chinese staaldumping en hoge energieprijzen wil de EU daar tegenwicht aan bieden.

Hoge energieprijzen

De Europese Commissie stelt in het actieplan dat de staalsector heel belangrijk is voor de economische veiligheid en sociale stabiliteit. Volgens de commissie wordt de capaciteit van de Europese staalindustrie nu voor zo'n 65 procent benut. Dat moet zeker 85 procent worden, om goed te kunnen concurreren.

Om de sector te helpen wil Brussel bijvoorbeeld iets gaan doen tegen de hoge energieprijzen voor de Europese staalsector. Gas is in Europa zo'n vijf keer zo duur als in de VS. Grootverbruikers in de staalbedrijven worden daar hard door geraakt. De Europese Commissie wil dat deze bedrijven lagere nettarieven kunnen krijgen dan andere. Ook moeten ze voorrang krijgen bij de aansluiting op stroomnetten, boven andersoortige bedrijven.

Een ander heet hangijzer is het dumpen van staal op de Europese markt door onder meer China. Dat gebeurt nu al, maar sinds de nieuwe Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium van 25 procent, is de Europese Commissie bang dat dumping nog verder zal toenemen. Door goedkoop staal uit China dalen de marktprijzen, waardoor Europese producenten moeite hebben om nog concurrerend te blijven.

Eerder nam de EU al maatregelen hiertegen, met onder meer invoerquota. Importeren partijen meer dan een bepaalde hoeveelheid, dan betalen ze daar een heffing over. Die maatregel, die tot en met 30 juni volgend jaar van kracht zou zijn, wordt verlengd en verscherpt.

CO2-grensheffing

De zogeheten CO2-grensheffing van de EU gaat ook op de schop. Bedrijven die in de EU produceren, betalen voor de broeikasgassen die daarbij vrijkomen. Ook de staalsector valt onder deze maatregel. Met de CO2-grensheffing moeten deze bedrijven beschermd worden tegen import uit regio's waar minder strenge klimaatregels gelden.

Europese staalbedrijven vinden dat die grensheffing nu niet goed functioneert.

Bovendien geldt de heffing alleen voor staal, maar niet voor producten waar staal in verwerkt zit. In de nieuwe plannen is de belofte opgenomen dat de Europese Commissie eind dit jaar met een voorstel komt om de producenten hierin tegemoet te komen.

Het nieuwe actieplan van Brussel is niet uitsluitend gericht op staal, maar ook op metalen als aluminium, koper en nikkel. Al deze metalen zijn ook belangrijk voor de Europese defensieplannen, benadrukt de EU in het plan.

Voor Palestijnen in de Gazastrook blijft er van de wapenstilstand steeds minder over. Israël voert weer bijna dagelijks drone- en luchtaanvallen uit. Hoewel de massale bombardementen zijn gestopt, loopt het aantal doden op. Sinds het begin van de wapenstilstand zijn zeker 150 mensen gedood.

Twee weken geleden sloot Israël de grenzen volledig af, een week geleden werd ook de elektriciteit afgesloten.

Opnieuw is er een groot tekort aan voedsel, medicijnen en schoon drinkwater, terwijl mensen tussen de in puin geschoten steden proberen te overleven. Meer dan een jaar lang kregen Palestijnen veel te weinig hulp. Daar kwam met de wapenstilstand verandering in. Nu staan er weer lange rijen voor een beetje eten.

Israël besloot de grenzen te sluiten om zo druk op Hamas uit te oefenen om meer gijzelaars vrij te krijgen. Volgens het staakt-het-vuren, dat eind januari van kracht werd, zou er niet gevochten worden en moesten er dagelijks honderden vrachtwagens met hulp de grens over komen.

"Zelfs simpele dingen als groente en fruit zijn er niet meer", zegt een inwoner van Jabalia:

Israël zet hulp in als onderhandelingsmiddel, stelt Artsen zonder Grenzen, en dat komt neer op "een collectieve bestraffing" van Palestijnen. Unicef noemt de situatie "extreem zorgwekkend", nu honderdduizenden kinderen opnieuw veel te weinig te eten hebben. Honger inzetten als wapen is volgens internationaal recht een oorlogsmisdaad.

Dat was de reden dat het Internationaal Strafhof (ICC) in november een arrestatiebevel uitvaardigde tegen premier Netanyahu en voormalig minister van Defensie Gallant. Ze worden beschuldigd van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Het hoogste hof wil ze vervolgen voor het "opzettelijk en bewust" tegenhouden van middelen die noodzakelijk zijn om te overleven.

Tweede fase

De gesprekken tussen delegaties van Israël en Hamas gaan wel door, maar er lijkt weinig schot in de zaak te zitten. Het kantoor van premier Netanyahu meldde gisteren in een verklaring dat Israël bereid is om weer te praten over een voorzetting van het staakt-het-vuren, maar nog steeds met de voorwaarde dat Hamas eerst meer gijzelaars vrijlaat.

Netanyahu besluit de eerste fase te rekken "omdat een deel van zijn kabinet niet naar die tweede fase wil", zegt Peter Malcontent, historicus aan de Universiteit Utrecht en Israël-kenner. "Er is weerstand binnen zijn eigen Likud-partij, maar ook zijn ultrarechtse coalitiepartners zitten er niet op te wachten. Netanyahu doet er alles aan om aan te blijven."

In de eerste fase van de wapenstilstand moesten Israëlische gijzelaars vrij komen in ruil voor gevangengenomen Palestijnen. In de tweede fase moeten de resterende gijzelaars vrijkomen en moet Israël zich militair terugtrekken. Daarna moet er een permanent staakt-het-vuren komen, en een plan voor de wederopbouw en een nieuw bestuur in Gaza.

"Israël wil pas praten over een permanent einde van de oorlog als Hamas niet meer aan de macht is in Gaza", zegt correspondent Nasrah Habiballah:

Vanaf het begin van het fragiele bestand bestond de vrees dat het nooit tot een tweede fase zou komen, laat staan tot een plan van wederopbouw. "Toch is het ook een grote stap om weer te gaan vechten zonder dat de rest van de gijzelaars is vrijgelaten", denkt Malcontent. "Maar het is onzeker, ook omdat het onduidelijk is wat de Amerikanen willen."

Wat wil de VS met Gaza?

President Trump lijkt intussen vast te houden aan het plan om van Gaza een 'Riviera van het Midden-Oosten' te maken. De bevolking zou dan permanet weg moeten uit het Palestijnse gebied, bijvoorbeeld naar Jordanië en Egypte. Deze gedwongen verplaatsing zou neerkomen op etnische zuivering.

Ook Afrikaanse landen zouden zijn gepolst om Palestijnen op te nemen. De ultrarechtse Israëlische minister Smotrich, die verantwoordelijk is voor de bezette gebieden, zei vorige week dat Israël op zoek blijft naar landen die Palestijnen willen opnemen. Er zou een departement opgericht worden dat dat moet gaan organiseren.

De partij van de Hongaarse president Orbán dreigt de jaarlijkse Pride-mars in Boedapest te verbieden. De fractie in het Hongaarse parlement heeft een amendement op een wet over openbare bijeenkomsten ingediend dat het zo goed als zeker zal halen. Het amendement richt zich tegen manifestaties die schadelijk zijn voor kinderen. Manifestaties van lhbti'ers vallen daar voor de conservatief-christelijke, rechts-populistische Fidesz-partij ook onder.

Het parlement stemt er mogelijk morgen al over. De Pride-mars wordt doorgaans in de zomer gehouden. Als de organisatoren en deelnemers zich niet laten afschrikken en de mars toch lopen, kunnen ze een boete van maximaal 500 euro per persoon krijgen. Het voorstel regelt ook dat de politie gezichtsherkenningssoftware mag inzetten om deelnemers te identificeren.

De organisatoren zeggen dat de mars ook dit jaar zal doorgaan. Ze hebben de steun van de liberale burgemeester van Boedapest. "Boedapest zal iedereen beschermen die de moed heeft om op te komen voor hun eigenwaarde, om op te komen voor de gemeenschap, om op te komen voor vrijheid, voor de kracht van liefde", schrijft hij op Facebook. "Pride zal er zijn! Misschien zelfs groter dan ooit.."

De Hongaarse versie van de Pride vindt al bijna dertig jaar plaats, tot ergernis van Orbán. Lhbti'ers zijn hem al jaren een doorn in het oog. Het land kreeg onder zijn regering een anti-lhbti-wet die het 'promoten' van homoseksualiteit en verandering van sekse onder minderjarigen verbiedt.

De rechtbank in Den Bosch heeft een notaris uit zijn ambt gezet. De man uit Waalre had tien jaar lang verzuimd een erfenis af te handelen.

Zijn cliënt overleed in 2015 op 72-jarige leeftijd, zijn echtgenote was al overleden. Het echtpaar had geen kinderen en wilde dat de nalatenschap werd verdeeld over twee goede doelen. Toch ondernam de notaris, die als executeur verantwoordelijk was voor de uitvoering van het testament, jarenlang geen actie, schrijft Omroep Brabant.

Erfgenamen werden niet geïnformeerd over het testament. De woning en auto van het echtpaar werden niet verkocht waardoor ze verloederden. Ook toen het huis werd gekraakt, greep de notaris niet in. Dwangsommen van de gemeente en waarschuwingen van het ministerie van Justitie en Veiligheid om de erfenis af te handelen, negeerde hij.

"De notaris heeft nauwelijks iets gedaan om uitvoering te geven aan de laatste wil van de overleden man", oordeelt de rechtbank, die verder spreekt van een vrij overzichtelijke nalatenschap. De notaris kreeg eerder al een tuchtmaatregel opgelegd in een vergelijkbare zaak.

Volgens de kamer voor het notariaat, onderdeel van de rechtbank, is het vertrouwen in de notaris onherstelbaar beschadigd en is hij zodoende uit zijn ambt gezet. "Van een professionele beroepsbeoefenaar als een notaris mag anders worden verwacht."

In het vonnis staat verder dat de notaris transparant had moeten zijn over zijn falen en excuses had moeten maken. Hij had de gemaakte fouten moeten herstellen en de ontstane schade vergoeden. "Deze stappen zijn - zo bleek tijdens de mondelinge behandeling - echter uitgebleven."

Nederland moet structureel miljarden euro's meer gaan uitgeven aan defensie, vindt de VVD. De NAVO-norm, die nu ligt op twee procent van het bruto binnenlands product (bbp) zou verhoogd moeten worden naar minimaal 3,5 procent. Partijleider Yesilgöz zei dat vanavond op een ledenbijeenkomst in het Oorlogsmuseum in Overloon.

Als Nederland inderdaad van twee naar 3,5 procent van het bbp gaat, betekent dat een toename van het defensiebudget met meer dan vijftien miljard euro op jaarbasis.

Het kabinet-Schoof heeft in het regeerakkoord afgesproken de uitgaven voor defensie "in lijn te brengen met de 2-procent NAVO-norm". Maar regeringspartij VVD vindt dat er gezien de veiligheidssituatie in de wereld nog een flinke extra investering nodig is. Het is voor het eerst dat de partij daar ook een percentage op plakt.

"Om te staan voor onze veiligheid, om het hoofd te bieden aan de Russische dreiging en Oekraïne krachtig te steunen, moeten we onze defensie-uitgaven op termijn opschalen tot minimaal 3,5 procent van het bbp en wellicht hoger dan dat", zei Yesilgöz, met op de achtergrond een militair vliegtuig en een jeep van het museum over de Tweede Wereldoorlog.

Andere landen aanspreken

Ze riep het kabinet op om andere Europese landen die ver achter lopen op de norm van twee procent, zoals Spanje, Italië en Luxemburg, daarop aan te spreken. Yesilgöz vindt hun opstelling "onacceptabel".

Met 3,5 procent zou Nederland in de buurt komen van de wens die NAVO-secretaris-generaal Rutte onlangs uitte. Lidstaten zouden 3,6 à 3,7 procent in defensie moeten investeren om de toekomstige doelen van de alliantie te halen, zei de voormalige VVD-leider.

De Amerikaanse president Trump wil dat NAVO-landen hun uitgaven zelfs verhogen naar vijf procent, al haalt de VS zelf die norm op dit moment ook bij lange na niet.

Gevoelig in coalitie

Extra geld voor defensie ligt gevoelig in de coalitie. PVV, NSC en BBB zijn vooralsnog niet enthousiast over een hogere NAVO-norm. De grootste regeringspartij, de PVV, vindt dat er alleen over gesproken kan worden als er ook geld vrijgemaakt wordt voor een lagere gasrekening, de boodschappen en lagere huren. "Dus allebei, of allebei niet", waarschuwde partijleider Wilders vorige maand in de Tweede Kamer.

Vanavond benadrukt hij dat nog eens op X. Daar schrijft hij in reactie op Yesilgöz dat extra geld voor defensie bespreekbaar is, "maar dat wordt dan wel fors snijden in klimaat en andere VVD-hobby's."

Voorjaarsnota

Ook NSC en BBB vinden het moeilijk uit te leggen dat er zoveel extra geld naar de krijgsmacht gaat, terwijl er ook geld nodig is voor andere zaken zoals bestaanszekerheid en een hogere koopkracht.

De komende weken staan in politiek Den Haag in het teken van de onderhandelingen over de Voorjaarsnota, de traditionele aanpassing van de lopende begroting. Alle coalitiepartijen hebben hun wensen over waar meer geld naartoe moet. Ook de defensie-uitgaven zullen bij die onderhandelingen een belangrijk onderwerp zijn.

Een rechtbank in het westen van Engeland heeft een 80-jarige man veroordeeld voor het seksueel misbruiken van 24 minderjarige jongens. De Britse man was in 1997 al opgepakt voor het misbruik, maar wist nog voor zijn veroordeling het Verenigd Koninkrijk te ontvluchten. Hij verbleef sindsdien bijna drie decennia in Thailand.

De man pleegde het misbruik tussen 1968 en 1995. Hij was in die periode medewerker van een kostschool voor moeilijke jongeren en leider van verschillende scoutinggroepen. Zijn slachtoffers waren jongens tussen 9 en 12 jaar. Hij maakte van sommige slachtoffers ook seksueel getint beeldmateriaal.

Volgens de rechtbank was er sprake van grooming. De man wist het vertrouwen van de jongens en hun ouders te winnen alvorens het misbruik plaatsvond. Zo hielp hij jongens beter te worden in hun hobby's, zoals zeilen en radiocommunicatie.

Televisieprogramma

Na zijn arrestatie in de jaren 90 kwam de Brit op borgtocht vrij. Hij wist met een vals paspoort, op naam van een terminaal zieke kennis, het land uit te komen. Hij vestigde zich vervolgens in Phuket, in het zuiden van Thailand.

De Britse politie ondernam in de 27 jaar dat de man voortvluchtig was verschillende pogingen om hem op te sporen. Het televisieprogramma BBC Crimewatch, een soort Opsporing Verzocht, vroeg het publiek drie keer om informatie over de verblijfplaats van de man. De media-aandacht leidde niet tot zijn ontdekking, maar kreeg meerdere slachtoffers wel zover om zich bij de politie te melden.

In Thailand gebruikte de man de naam uit zijn valse paspoort. Zo bleef hij lang onder de radar. Thaise kennissen zeggen tegen Britse media dat 'Peter' lokaal een geliefde figuur was die flink wat jaren voor een reclamebureau werkte. De Britse politie wist hem uiteindelijk te herkennen op foto's op internet.

Meer slachtoffers

De man besloot bijna een jaar geleden, op zijn 80ste verjaardag, terug te reizen naar het Verenigd Koninkrijk. In een verklaring zei hij dat hij "zijn slachtoffers onder ogen wil komen". Volgens de politie kwam hij terug, omdat hij geen geld meer had om van te leven. De autoriteiten lieten de man met zijn valse paspoort terugreizen; hij werd op de luchthaven Heathrow gearresteerd.

De rechtbank bepaalt volgende maand hoe lang de man de gevangenis in moet. De politie houdt er rekening mee dat meer slachtoffers van het misbruik, mogelijk ook in Thailand, zich melden.

Martin Hohmann had zijn aquariumvereniging net op orde, toen hij het slechte nieuws kreeg. Wapenfabrikant Rheinmetall gaat uitbreiden en zijn clubgebouw vol vissen moet daarvoor wijken. Net als de omliggende volkstuintjes moest hij halsoverkop vertrekken. "Protest was er niet, want de meeste mensen werken zelf bij Rheinmetall."

Rheinmetall breidt razendsnel uit in het bosgebied van Unterlüß. In het dorp tussen Hannover en Hamburg staat de oudste en grootste fabriek van het Duitse defensiebedrijf. Vanwege de enorme toename van de vraag naar wapentuig wordt hier nu razendsnel een munitiefabriek gebouwd. Nog dit jaar moet die worden geopend en 200.000 artilleriegranaten per jaar produceren.

De wapenfabrikant is in het 135-jarige bestaan vaker gegroeid en gekrompen. Rheinmetall bewapende het Duitse Keizerrijk, en later de nazi's. Na de onvoorwaardelijke Duitse overgave in 1945 moest het bedrijf gedwongen inkrimpen en werd grond verpacht. Tot vorig jaar.

"We kregen een telefoontje en moesten op stel en sprong vertrekken", zegt Martin Hohmann in zijn appartement. Aquaria staan opgestapeld in de gang, keuken, woon- en slaapkamer. "We hebben de vissen, 700 ongeveer, uit nood hier ondergebracht. Ik heb Rheinmetall om hulp gevraagd, maar ze hebben niet geantwoord."

Het vertrek betekende de doodsteek van zijn aquariumvereniging: van de 23 leden zijn er nog 9 over; 2 van hen zijn minderjarig. "Het heeft geen zin om lid te zijn zonder clubgebouw."

Ook Corinna Hermann raakte haar volkstuintje kwijt, maar zij is milder gestemd. Als medewerker van Rheinmetall begrijpt ze de uitbreidingsplannen. "Rheinmetall en Unterlüß horen bij elkaar. Bijna iedereen werkt er of heeft familie die er werkt. Er is veel verkeer en lawaai, maar ik ben er trots op."

Lawaai is er zeker. In het dorp kun je de explosies horen van het oefenterrein, het grootste in Europa. "Achtung" klinkt er door een luidspreker. "Drei, zwei, eins..." Er klinkt een luide knal. "Ik ben hier geboren, dus ik hoor het niet eens", zegt Corinna. Bij de buurtsuper haalt een oudere dame haar schouders op: "Als hier oorlog zou uitbreken, merk ik het niet eens, want ik ben gewend aan de schoten."

Andere inwoners van Unterlüß klinken wél bezorgd. "De herbewapening vind ik niks, en dat het allemaal naar Oekraïne gaat ook niet", zegt iemand. Anderen vrezen dat Unterlüß in geval van oorlog een mogelijk doelwit wordt van een vijandelijke aanval. "Dan vertrekken wij direct met onze caravan", zegt een ouder stel.

Verdertienvoudigd

De stemming over Rheinmetall is omgeslagen, zegt burgemeester Katharina Ebeling (CDU). Tot een paar jaar geleden zei niet iedere Unterlüßer trots dat hij uit het defensiedorp van Duitsland komt, maar dat is veranderd. "Vroeger waren hier vaak vredesdemonstraties, maar dat is sinds de Russische aanval op Oekraïne enorm afgenomen." De wapenfabrikant doet ertoe, in tijden van geopolitieke instabiliteit.

De beurswaarde van Rheinmetall is sinds de Russische inval verdertienvoudigd. Met name sinds de terugkeer van Trump in het Witte Huis is Rheinmetall booming. Ook de voorgenomen miljardeninvestering van de aanstaande Duitse regering verhoogt de beurswaarde van het bedrijf.

In 2023 ontving Rheinmetall 44 procent meer orders; de omzet steeg met 36 procent. Met 1,5 miljard euro werd een recordwinst geboekt. Voor dit jaar wordt een verdere groei van 25 à 30 procent verwacht. Interviews houdt de bedrijfsleiding af, en ook het vastleggen van nieuwbouw is om veiligheidsredenen niet toegestaan.

In Unterlüß voel je niet per se dat het geld tegen de plinten klotst. Het is een doorsneedorp, zonder uitbundige rijkdom en nauwelijks voorzieningen. Buiten de hekken van Rheinmetall is het bedrijf onzichtbaar. Wat opvalt zijn de vrachtwagens die af en aan rijden.

Burgemeester Ebeling benadrukt de positieve invloed van de wapenfabrikant: "Het is veruit de grootste werkgever in de wijde omgeving. Het zorgt voor veel banen, bijna evenveel als er inwoners in Unterlüß zijn." Naast de 2500 arbeidsplaatsen staan er ruim 120 vacatures open.

Aquariumliefhebber Martin Hohmann heeft daar niets aan. Hij zal "absoluut nooit" bij Rheinmetall willen werken. "Dankzij hen zit ik met 63 aquaria in huis." Hij zoekt een nieuw onderkomen voor zijn aquariumvereniging, maar dat lijkt een onmogelijke opgave omdat hij weinig geld heeft. "Ik kan alleen hopen op een wonder. Had ik maar zoveel geld als Rheinmetall."

In de eerste twee maanden van het jaar gingen een half miljoen mensen op vakantie in Sri Lanka. Dat is een enorme groei voor een land dat normaal gesproken in een heel jaar rond een miljoen toeristen ontvangt.

Sri Lanka verwacht dit jaar voor het eerst 3 miljoen toeristen, die samen goed zijn voor een injectie van meer dan 5 miljard dollar in de economie van het eiland. Dat geld is erg welkom, want onder leiding van een nieuwe regering probeert Sri Lanka een economische crisis te overwinnen.

"Op dit eiland vind je alles op een paar uur rijden: strand, cultuur, goed eten. Het is de tropische levensstijl die toeristen willen", zegt Ashfaq Ahmed. Sinds 2018 heeft hij een Instagramaccount dat de hoogtepunten van Sri Lanka laat zien aan zo'n 100.000 volgers. Van het geld dat hij verdient dankzij deals met hotels en influencers die naar het eiland komen, kan hij inmiddels leven.

Als steeds meer toeristen ook het nog vrij onbekende noorden en oosten van het land weten te vinden, kunnen ook die regio's profiteren. Toerisme is voor president Dissanyake daarom een belangrijk onderdeel van de regeringsplannen die hij begin dit jaar presenteerde.

Econoom Dirk Willem te Velde noemt dat een logische keuze. "Inkomsten uit toerisme sijpelen makkelijk door naar de bevolking. Hoteleigenaren of verkopers van souvenirs merken het al snel aan hun inkomsten als er meer mensen komen." Te Velde deed voor een internationale denktank onderzoek naar de Sri Lankaanse economie, die zich verrassend goed ontwikkelt.

Vorig jaar bedroeg de groei vijf procent. De uitdaging, zegt Te Velde, is om die groei vast te houden. Om een nieuwe economische crisis te voorkomen, moet Sri Lanka met een duurzaam groeiplan komen voor de komende jaren. Dat is ook belangrijk omdat in de komende jaren een lening van het Internationaal Monetair Fonds moet worden afgelost.

Economisch wanbeleid

Corruptie en economisch wanbeleid onder toenmalig president Gotabaya Rajapaksa leidde ertoe dat Sri Lanka drie jaar geleden in een ongekend diepe financiële crisis terechtkwam. Door een tekort aan buitenlandse valuta kon het land geen brandstof en voedsel meer inkopen.

Bussen, treinen en zelfs ambulances reden niet meer. Een deel van de olieschulden aan Iran moest worden afbetaald in theeblaadjes. Scholen gingen dicht omdat er niet meer genoeg papier was om lesmateriaal op te printen. En door de hoge inflatie hadden veel inwoners geen geld meer voor drie maaltijden per dag.

Een volksopstand luidde het vertrek in van Rajapaksa.

Zijn opvolger, Ranil Wickremesinghe, bracht het land, met hulp van het IMF, enige economische stabiliteit. Maar Wickremesinghe werd door de kiezers gezien als een medestander van de oud-president en bij de presidentsverkiezingen afgelopen september kozen ze voor Anura Kumara Dissanayake. Sri Lanka heeft nu een president die buiten de politieke dynastie van zijn voorgangers staat.

"Hij heeft een deel van het beleid van zijn voorganger overgenomen en die stabiliteit is goed", zegt Te Velde. Daarnaast heeft Dissanayake het ministerie van Economische Zaken onder zich genomen. Dat is politiek gedurfd, maar hij krijgt zo de invloed om meer te investeren in toerisme, landbouw en programma's om armoede te voorkomen. Bijna een kwart van de bevolking van Sri Lanka zit volgens de Wereldbank nog onder de armoedegrens.

White Lotus

Om echt te profiteren van het toerisme moet het aantal mensen dat Sri Lanka bezoekt de komende jaren doorgroeien naar vijf miljoen per jaar, zeggen economen.

Inwoners vrezen dat aan dit soort cijfers ook nadelen kleven. Zo kan het massatoerisme de cultuur en identiteit van het land ondermijnen. In sommige delen van Zuid-Sri Lanka, waar grote groepen Israëlische en Russische toeristen hun eigen cafés en winkeltjes opzetten, voelt de lokale bevolking zich weggepest.

"Een Pakistaanse influencer met wie ik werkte, mocht een club niet in omdat ze er als een lokale bewoner uitzag", zegt Ashfaq. Hij is bezorgd omdat deze nieuwe, vaak illegale ondernemers, buiten de lokale economie opereren en werken met cryptogeld.

Aan dit soort mensen heeft de Sri Lankaanse economie weinig. Om de inkomsten uit toerisme te verhogen zijn toeristen nodig die luxer vakantie vieren en meer geld uitgeven.

"Net als in die serie over dat luxe resort vol rijke Amerikanen, The White Lotus. Dat soort toerisme moeten we hiernaartoe halen." Ashfaq hoop dat met steun van de overheid de toeristenindustrie zich verder ontwikkelt.

Het overlijden van Rob de Nijs maakt zoals te verwachten valt bij zo'n geliefde artiest veel los. In 2000 zei de zanger en acteur in een interview met de Volkskrant dat hij met zijn nummers zo veel mogelijk mensen wilde bereiken. Dat is gezien de reacties goed gelukt, zowel in Nederland als in België, want ook in Vlaanderen was hij zeer geliefd.

Radiomaker Frits Spits noemt het overlijden van De Nijs een groot verlies voor de Nederlandse muziekcultuur. "90 procent van de liedjes die hij zong waren in het Nederlands en hij was in staat om teksten van Lennaert Nijgh, Belinda Meuldijk en Jan Rot glans extra te geven", zegt Spits. "Hij stond volkomen in dienst van het lied dat hij zong. Hij maakte het lied van zichzelf. Als hij een liedje zong werd het de definitieve versie, zo leek het."

Spits kende De Nijs al heel lang persoonlijk. "Ik ben er heel verdrietig van. Het was een ontzettend aardige en voor mij ook altijd buitengewoon vriendelijke man, ook een persoonlijk groot verlies."

Rob de Nijs stond ruim zestig jaar op het podium en verkocht honderdduizenden singles en albums:

Vorige maand ging Malle Babbe in première, een musical over zijn leven en zijn muziek waaraan hij zelf heeft meegewerkt. Productiebedrijf MediaLane laat weten dat alle medewerkers aan het project diep geraakt zijn door het nieuws. "Wij wensen de familie veel kracht en sterkte toe in deze moeilijke tijd."

Zanger en acteur René van Kooten speelt in de musical de rol van De Nijs. Hij dankt de zanger en zijn vrouw Jet voor het vertrouwen dat ze hem hebben gegeven. "Het voelt alsof ik je een beetje heb mogen leren kennen, omdat ik in je leven, je verleden, heb mogen duiken het afgelopen jaar. Het is een verdrietige dag. Nederland verliest één van haar grootste zangers."

Onvergetelijk

De Nijs overleed gisteren op 82-jarige leeftijd in het bijzijn van zijn naasten in zijn woning in Bennekom. Hij leed aan de ziekte van Parkinson. Het bericht van zijn overlijden verscheen vanmiddag op zijn Instagrampagina. Drie uur later waren al zo'n 8000 reacties geplaatst, van collega's, van anderen uit de entertainmentwereld, maar ook van veel mensen die op enig moment in zijn lange carrière fan werden.

"Hij hoorde bij mijn leven, nadat ik als klein meisje een crush op hem had in 'Hamelen'"schrijft eline806. "Zijn nummers, zijn stem, onvergetelijk. Een icoon. Ik zet een kaars voor mijn raam vannacht.... Dank je wel voor alles, prachtige Rob de Nijs."

Zet een kaars voor je raam vannacht was een van de vele hits van De Nijs. Het nummer stond in 1976 zes weken in de Top 40, met een dertiende plaats als hoogste notering.

Respect voor zijn fans

Wil Luurs (61) runt al bijna tien jaar samen met anderen een Facebookpagina voor bewonderaars van Rob de Nijs. Fans delen ook daar hun verdriet. "Zijn muziek groeide met mij mee of ik met zijn muziek. Zijn muziek werd volwassen en ik ook."

Luurs waardeerde De Nijs niet alleen vanwege zijn liedjes, maar ook omdat hij "zeer, zeer sociaal mens" was met veel respect voor zijn fans. Dat merkte ze bij het afscheidsconcert in 2022. Daar ontstond een wisselwerking tussen de zanger, de band en de fans die ze bij geen enkele andere artiest heeft ervaren, zegt ze.

Ook minister Bruins van Cultuur staat stil bij het overlijden van de geliefde artiest. "Malle Babbe zal voor altijd door cafés blijven schallen en Banger hart blijft ons raken. Net als de rest van zijn indrukwekkende nalatenschap", schrijft hij op sociale media. "Rob de Nijs liet generaties opgroeien met zijn muziek. Een icoon van de Nederlandse muziekwereld. Veel sterkte voor zijn nabestaanden."

Openheid over ziekte

De Nijs zette zich in voor de strijd tegen de ziekte die hem trof. Samen met lotgenoot Ernst Daniël Smid nam hij De muziek gaat altijd door op, waarmee ze aandacht vroegen voor de bestrijding van parkinson.

"Onze dank aan Rob is groot", schrijft ParkinsonNL. "Voor zijn muziek, zijn strijd voor meer aandacht voor de ziekte van Parkinson en voor zijn openheid over wat de ziekte voor hem en zijn gezin betekende. Zo stak hij andere mensen met de ziekte een hart onder de riem."

De veroordeelde drugshandelaar Edin G. is opnieuw aangehouden. Vorige maand is hij op verzoek van Nederland gearresteerd in Dubai, bevestigt het Openbaar Ministerie. Nederland heeft om zijn uitlevering gevraagd.

Eind 2022 werd G., die werd geboren in Bosnië maar in Breda opgroeide, al aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij grootschalige internationale drugshandel. Bij die actie werden 49 verdachten in zes landen opgepakt. G. werd toen verdacht van de invoer van grote partijen cocaïne en van de invoer van bijna 8000 kilo grondstoffen voor de productie van amfetamine.

Volgens de Amerikaanse drugsbestrijdingsdienst DEA was G. lid van een internationaal kartel waar ook de veroordeelde topcrimineel Ridouan Taghi bij zat. Dat kartel was volgens politieorganisatie Europol verantwoordelijk voor bijna een derde van de cocaïnehandel in Europa. G. geldt als een van de productiefste drugsdealers ter wereld. Enkele maanden na zijn aanhouding kwam hij om onduidelijke redenen weer vrij.

Afspraken over straf

Daarna zijn er in stilte onderhandelingen geweest tussen G. en het OM. In 2023 maakten zij zogenoemde procesafspraken. Dat houdt in dat justitie en de verdachte het eens worden over onder andere de strafeis, met als doel een snelle afhandeling van de zaak. De partijen kwamen tot een strafeis van 7 jaar en een geldboete van 1 miljoen euro. De rechter legde deze straf in november 2023 op aan G.

Sinds augustus 2023 heeft Nederland verdragen met de Verenigde Arabische Emiraten voor wederzijdse rechtshulp in strafzaken en uitlevering.

Een dag na de dodelijke brand in een nachtclub in Noord-Macedonië is de verslagenheid in het land groot. 59 mensen, voornamelijk jongeren, kwamen bij de brand om het leven. Meer dan 150 mensen raakten gewond. Er is ook woede: hoe kon het vuur zo snel om zich heen grijpen, met zoveel doden tot gevolg?

Verdriet en ongeloof overheersen in Kocani, een stad met bijna 25.000 inwoners in het noordoosten van het land en een hechte gemeenschap. "Het is moeilijk. Ik had mijn enige kind kunnen verliezen", zegt een man wiens dochter met brandwonden aan de armen in het ziekenhuis ligt. "Ik heb een collega die zijn dochter is verloren. Een andere collega verloor een zoon. Een schoolkameraad verloor ook een zoon."

Inwoners van Kocani, waaronder nabestaanden, kwamen maandag bijeen om te rouwen en hun boosheid te uiten:

"Het zijn mijn leerlingen. Ik heb ze zien opgroeien", zegt een lerares. "Het zijn kinderen van mijn vrienden en familie."

Extra graven

Familieleden van slachtoffers verzamelden zich vandaag bij het ziekenhuis van Kocani om DNA af te staan voor het geval hun dierbare niet geïdentificeerd kan worden. Op een begraafplaats aan de rand van de stad worden in rap tempo extra graven aangelegd om ruimte te maken voor de tientallen slachtoffers.

Op een centraal plein in de stad zijn honderden mensen samengekomen om hun steun te betuigen. Maar er heerst ook boosheid over de corruptie die volgens hen ten grondslag ligt aan de ramp.

De brand ontstond door vuurfonteinen die werden aangestoken bij het podium tijdens een concert van het populaire popduo DNK. Het plafond vatte vlam, waarna het vuur zich snel verspreidde.

Geen vergunning

Volgens de openbaar aanklager voldeed het pand van nachtclub Pulse, een voormalige tapijtopslag, niet aan wettelijke veiligheidsvoorschriften. Zo was er maar één nooduitgang, die ook nog eens op slot zat tijdens het concert en waren er slechts twee brandblussers in het pand. Er was ook geen brandalarm of centraal blussysteem en het gebouw zou uit makkelijk brandbaar materiaal bestaan. "Er zijn veel overtredingen. Het systeem heeft gefaald", aldus de aanklager.

Bovendien had de nachtclub volgens premier Mickoski geen geldige vergunning. Het ministerie van Economische Zaken zou de vergunning twaalf jaar geleden illegaal hebben gegeven.

Ook waren in de club minstens 500 bezoekers aanwezig, terwijl er officieel maar 250 kaarten waren verkocht. De overige kaarten zouden onder de toonbank zijn verkocht.

Maandag braken rellen uit, waarbij een café en een auto die van de eigenaar van de nachtclub zouden zijn werden vernield:

Vijftien mensen zijn opgepakt, onder wie de organisator van het concert, de zoon van de eigenaar van de nachtclub en de voormalige minister van Economische Zaken. Zij worden verhoord op verdenking van "ernstige misdrijven tegen de openbare veiligheid", zegt de openbaar aanklager.

"De eigenaar van de nachtclub en degenen die hem de vergunningen verleenden zijn verantwoordelijk", zegt een man die zijn 25-jarige zoon verloor bij de brand. "Maar ook de beveiliging en de politie. Wie gaat onze schade compenseren? Wie brengt onze kinderen terug?"

"We zijn allemaal in shock", zei president Davkova-Siljanovska gisteravond in een televisietoespraak. "Ik ben zelf ook in shock, als moeder, als mens en als president."

Slachtoffers naar andere landen

Een aantal gewonden is naar ziekenhuizen in omliggende landen overgebracht. Onder andere Turkije, Bulgarije en Griekenland hebben slachtoffers opgevangen. Hun toestand is stabiel, volgens de Noord-Macedonische minister van Gezondheid.

De brandwondencentra in Beverwijk, Groningen en Rotterdam staan ook klaar om slachtoffers op te vangen, als dat nodig is.

In de Wilhelminatoren in het Limburgse Valkenburg, die zondag in de vroege ochtend instortte, is al zeker drie jaar geleden betonrot ontstaan. Dat bevestigt de gemeente. Of de plotselinge instorting daardoor is veroorzaakt, wordt nog onderzocht.

In 2022 werd een bouwaanvraag ingediend bij de gemeente, nadat er betonrot was vastgesteld in de zesde verdieping van de toren. Ook was er sprake van roest in de staalconstructie, zegt Arno Schut van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. "Als de constructie daardoor is verzwakt en er iets naar beneden valt, kan dat hebben geleid tot de instorting van de toren. Dat moet nu goed onderzocht worden."

Als die gebreken de instorting hebben veroorzaakt, betekent dat volgens Schut niet per definitie dat het voorkomen had kunnen worden. "Een adviesbureau heeft een aanvraag ingediend voor subsidie, er is een constructeur bij betrokken geweest en er is een vergunningsaanvraag gedaan. Het kan ook gewoon pech zijn geweest, dat het net niet op tijd kon worden aangepakt."

Volgens de burgemeester van Valkenburg is het nog een geluk dat de toren niet instortte op een terras vol met toeristen:

De gemeente bevestigt dat er in 2022 betonrot is vastgesteld. Hoewel al wel een vergunning was afgegeven voor herstel van de toren, waren de werkzaamheden nog niet begonnen toen de toren zondagochtend instortte.

Wanneer de herstelwerkzaamheden zouden beginnen, zegt de gemeente niet te weten. Het is ook onduidelijk waarom er meerdere jaren tussen de constatering van de schade en het begin van het herstel zaten.

De gemeente kan op dit moment niet zeggen waarom de toren en zijn omgeving toegankelijk bleven voor publiek nadat het betonrot werd vastgesteld. "We zijn bezig om een en ander uit te zoeken. Dat luistert nauw en willen we ook zorgvuldig doen", zegt een woordvoerder.

De 30 meter hoge toren, gebouwd in 1906, bezweek zondagochtend rond 05.30 uur. Niemand raakte gewond.

Inwoners van Valkenburg kunnen het niet geloven dat de Wilhelminatoren is ingestort:

Om de oorzaak van de instorting vast te stellen, gaat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) morgenochtend naar Valkenburg voor "een eerste verkenning". Het onafhankelijke bestuursorgaan doet na rampen en grote ongevallen onderzoek naar de oorzaken en de gevolgen.

Dat doet de OVV op eigen initiatief; er is in dit geval geen verplichting om een onderzoek op te starten. Na het verkennende onderzoek besluit de OVV of een diepgravend onderzoek vereist is.

Ondanks stevige kritiek van de Raad van State houdt regeringspartij NSC voorlopig vast aan zijn plan om leden van pensioenfondsen via een referendum inspraak te geven bij de veranderingen in het pensioenstelsel.

Mensen moeten zelf gaan over hun pensioen als het stelsel wordt aangepast, zegt NSC-Tweede Kamerlid Joseph tegen de NOS na het advies van de Raad van State, dat vandaag werd gepubliceerd. Regeringspartij VVD roept de partij van Pieter Omtzigt juist op om het plan in te trekken.

Voor het weekend lekte al uit dat het voorstel van NSC en BBB het zogenoemde dictum D -het negatiefste advies van de Raad van State - zou krijgen. De RvS noemt het plan "onvoldoende doordacht". Het zou zelfs tot verslechtering van de pensioenen kunnen leiden: niet in het belang van deelnemers, aldus het hoogste adviesorgaan van de regering.

NSC-Kamerlid Joseph zegt in een reactie dat NSC het advies "uiterst serieus" neemt en zal bestuderen. Tegelijkertijd stelt ze dat de Raad van State voorbijgaat aan "principiële bezwaren rondom het afnemen van het instemmingsrecht van deelnemers". Joseph: "We gaan door met het idee dat we inspraak moeten regelen voor mensen en we gaan kijken hoe dat op de beste manier kan".

'Onbehoorlijk bestuur'

NSC en BBB kwamen in januari met hun voorstel. De partijen willen dat leden van pensioenfondsen via referenda over de grote stelselwijzigingen mee kunnen praten. Per pensioenfonds moet zo'n ledenraadpleging worden georganiseerd, staat in het voorstel van NSC.

Het plan komt erop neer dat minstens 30 procent van de deelnemers zich moet uitspreken en van hen meer dan 50 procent moet zeggen dat ze ermee instemmen, anders mag het pensioenfonds niet over naar het nieuwe stelsel.

Meteen hierna barstte een discussie los. De Pensioenfederatie sprak van "onbehoorlijk bestuur". Partijen in de Kamer die voor het nieuwe stelsel zijn, wezen erop dat het bijna twee jaar geleden werd aangenomen en fondsen er al mee bezig zijn.

Werkgevers- en werknemersorganisaties zien in het advies van de Raad van State hun eigen kritiek op het plan bevestigd: mensen zullen uiteindelijk niet meer, maar juist minder pensioen krijgen. In een gezamenlijk bericht roepen ze de Kamer op niet met het plan in te stemmen.

Coalitiepartij VVD roept NSC en BBB ook op het voorstel in te trekken. Als de partij het plan doorzet leidt dat volgens VVD-Tweede Kamerlid Aartsen tot chaos. Dan zou er sprake zijn van "roekeloos gedrag" dat "het systeem kapot maakt".

Aartsen: "In de verkiezingscampagne had NSC het steeds en vaak over het belang van goed bestuur. Als je dit Raad van State-advies aan de kant zou schuiven is daar geen sprake meer van".

Volgens hem moet NSC niet in "het eigen gelijk blijven hangen". "Coalitiepartij of niet, als NSC hiermee door wil is dat zeer onverantwoord."

In aanloop naar grote internationale evenementen zoals de Afrika Cup en het WK voetbal van 2030, wordt er in Marokko haast gemaakt met vernieuwing van de steden. Vooral de volkswijken die vol staan met huizen van slechte kwaliteit gaan op de schop. In de wijk L'Ocean in de hoofdstad Rabat leidt de manier waarop de bewoners worden behandeld tot wanhoop en woede.

Sinds een aantal weken verschijnen er video's op sociale media van mensen die hun beklag doen. Sommige huurders hebben te horen gekregen dat zij binnen een paar weken hun huis uit moeten. Voor huiseigenaren is er een uitkoopregeling waarbij ze 13.000 dirham - ongeveer 1300 euro - per vierkante meter zullen krijgen.

Het gebrek aan duidelijke informatievoorziening veroorzaakt angst bij buurtbewoners die nog niet te horen hebben gekregen of ze moeten vertrekken. Mensen die wel weten waar ze aan toe zijn hebben vaak geen geld voor een verhuizing.

Hoe ontwrichtend het besluit van de lokale overheid is, blijkt wel uit het verhaal van de 32-jarige huisartsassistente Loubna. Ze woont met haar ouders in het krappe appartementje waar ook haar grootouders nog hebben gewoond. "Nu woon ik op vijf minuten lopen van mijn werk. Als wij naar de buitenwijk Tamesna verhuizen, zoals ons is aangeraden, moet ik elke ochtend om 05.00 uur opstaan om op tijd te komen."

Acuut probleem

Ook gezinnen met schoolgaande kinderen worden geconfronteerd met een acuut probleem. In L'Ocean wonen vooral mensen met een laag inkomen, die in de stad werken als schoonmaker of doktersassistent. De vrees is ook dat de openbare diensten onder druk komen te staan als deze mensen in groten getale uit het centrum vertrekken.

Om de onrust tegen te gaan heeft de burgemeester van Rabat, Fatiha el Moudni, afgelopen vrijdag in allerijl een persconferentie gehouden. Bewoners van de wijk waren niet welkom, behalve een aantal dat vooraf was geselecteerd. Zij prezen vooral de plannen voor de vernieuwing van de wijk.

Rabat, stad van het licht

De boodschap van het stadsbestuur was dat de plannen voor de hoofdstad onder de titel "Rabat, stad van het licht" al in 2014 zijn aangekondigd. Volgens de gemeente zijn de bewoners ruim van tevoren op de hoogte gebracht. Rabat moet een stad worden zoals Parijs of Madrid, is de ambitie.

Ook werd duidelijk dat maar een deel van de huurders in L'Ocean een woning in of net buiten de stad heeft kunnen vinden. De compensatie voor de huurders wordt overgelaten aan de verhuurders, maar die zijn nergens toe verplicht.

Huiseigenaren werd afgeraden om de uitkoopregeling juridisch aan te vechten. Een rechtszaak zou ze veel geld kosten en er juist voor kunnen zorgen dat ze een lager bedrag ontvangen dan ze nu wordt aangeboden.

Volgens de burgemeester was de bedoeling van de persconferentie vooral om nepnieuws tegen te gaan, maar de verhalen van wijkbewoners vertellen iets anders.

Huiseigenaar Mustapha Debhi heeft geen goed woord over voor de manier waarop er met de inwoners van L'Ocean wordt omgegaan. "De sloop van deze wijk is verschrikkelijk, tijdens de maand ramadan nog wel, waarin mensen naast de orde van de dag ook extra bezig zijn met hun geloof. De bewoners worden op een brutale manier uit hun huis gezet, zonder enige menselijkheid," zegt Debhi.

Raadslid Omar El Hiyani van de politieke partij FDG probeert om het verzet tegen het gedwongen vertrek te mobiliseren. Volgens hem is de handelswijze van de gemeente illegaal en is de vernieuwing van de wijk alleen maar bedoeld om arme mensen de stad uit te krijgen.

"De wijk ligt op een mooie locatie in Rabat, grenst aan de oceaan, op wandelafstand van het centrum", vertelt El Hiyani. "Bovendien is er ook net een luxueus hotel gebouwd. Er is de wil om het hele gebied om te vormen tot een luxe-zone."

Recht van de sterkste

De bewoners worden ook gesteund door mensenrechtenorganisatie AMDH. Hun woordvoerder, Abdelilah Benabdeslam, stelt ook dat er geen wettelijke basis is voor de plannen. "Wat hier eigenlijk gebeurt, is het recht van de sterkste. De regering maakt misbruik van haar macht om deze mensen uit hun woningen te zetten", zegt Benabdeslam.

Het lot van de bewoners van L'Ocean is geen uitzondering in Marokko. Zo wordt de populaire surfstad Thagazout op dezelfde manier onder handen genomen en hebben inwoners van de oude medina in Casablanca onlangs te horen gekregen dat ze zo snel mogelijk moeten vertrekken.

Tegen de 20-jarige man die ruim een jaar geleden een 17-jarig meisje uit Winsum doodstak, is twaalf jaar cel geëist. Jamesly S. zou boos zijn geweest op het meisje, nadat zij hun relatie had beëindigd. Volgens het Openbaar Ministerie is er sprake van moord.

Het OM eist naast de gevangenisstraf ook tbs met dwangverpleging. "Hij heeft Jet een toekomst ontnomen", aldus de officier van justitie vandaag in de rechtszaal.

Groepsapp

Op woensdagavond 21 februari 2024 werd de 17-jarige Jet doodgestoken. Ze fietste toen vanaf haar bijbaan naar huis. Ze overleed op straat aan haar verwondingen. S. werd kort na het incident aangehouden door de politie. Hij bekende.

Waarom hij Jet neerstak, weet hij niet meer, zo zei hij tegen de rechter. Jet maakte de relatie uit via een groepsapp waarin nog een andere jongen zat. Dat maakte S. boos, verklaarde hij eerder. Toen hij een paar dagen op vakantie was in Drenthe met een vriend ontstond het plan om Jet iets aan te doen.

Daarbij nam hij een mes mee. Hij verstopte een tas met kleren, zodat hij zich na de "actie", zoals S. het zelf noemt, kon omkleden. S. maakte ook een filmpje voor een vriend, waarin hij uitlegt wat er zou gaan gebeuren. Hij vroeg deze vriend ook om een filmpje door te sturen waarin S. ligt te slapen.

Dat had mogelijk zijn alibi moeten zijn, schrijft RTV Noord. De advocaat van S. zegt dat het filmpje bedoeld was om later naar Jet te sturen, zodat zij niet zou weten dat S. haar pijn had gedaan. "Dat past niet bij moord, maar bij de voorbedachten rade dat hij haar alleen wilde slaan", zo zei de advocaat.

Het OM zegt dat door met een groot mes in de rug van Jet te steken, S. "op zijn minst" de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat ze zou overlijden. S. zegt dat hij haar niet wilde doden. Volgens justitie heeft hij planmatig gehandeld.

Psychiatrisch onderzoek

De rechtszaak begon vandaag na maandenlang uitstel. Het psychiatrische en psychologische onderzoek kon later beginnen dan aanvankelijk gepland vanwege personeelstekorten. Daarom werd de strafzitting van afgelopen zomer uitgesteld tot eind december. Maar ook dat ging niet door, omdat de onderzoeken nog niet waren afgerond.

S. werd veertien weken lang geobserveerd in een jeugdkliniek. Volgens de onderzoekers heeft hij persoonlijkheidsproblematiek zoals borderline en narcistische trekken. Hij heeft ook verlatingsangst en een laag zelfbeeld, mogelijk doordat S. op 4-jarige leeftijd werd geadopteerd, zeggen de deskundigen.

Zij achten de kans op herhaling in een intieme relatie groot. Volgens de deskundigen is het jeugdstrafrecht onvoldoende. S. heeft volgens hen langdurig behandeling nodig: tbs met dwangverpleging. Het OM gaat daarin mee.

De rechter doet over twee weken uitspraak.

Een Litouwse aanklager zegt dat de Russische geheime dienst achter de brandstichting zit van een Ikea in Vilnius, in mei vorig jaar. De brandstichting wordt door justitie beschouwd als terrorisme. De Russen zouden bovendien achter de brand, rond dezelfde tijd, in het grootste winkelcentrum van de Poolse hoofdstad Warschau zitten.

De uitvoerders van de brand in Vilnius zijn volgens de Litouwse aanklager twee Oekraïners, van wie er een minderjarig is. Een van de twee is opgepakt in Polen. De ander werd kort na de brand opgepakt in Litouwen. Er zouden hen een BMW en 10.000 euro in het vooruitzicht zijn gesteld.

Justitie heeft meer betrokkenen op het oog. Er zouden zo'n twintig verdachten zijn.

De aanklager zei vanochtend dat de groep die verantwoordelijk is voor de brand in Vilnius ook verantwoordelijk is voor een aantal warenhuisbranden in Polen. Negen verdachten die eerder in Polen waren opgepakt zouden door dezelfde mensen aangestuurd zijn als de verdachten van de brand in Vilnius.

"Deze terreurdaden hadden als doel het intimideren van de samenlevingen van beide landen", sprak de aanklager. Bij de branden van vorig jaar in Vilnius en Warschau vielen geen slachtoffers. De schade was groot.

Wat is hybride oorlogsvoering en hoe gaat het in zijn werk?

The black stuff, zo noemen de Ieren hun geliefde stoutbier. Guinness is het nationale bier van Ierland, en vandaag, op de nationale feestdag St. Patrick's Day, vloeit het rijkelijker dan normaal.

Maar het zwarte goud is niet voor iedere feestvierder vanzelfsprekend. Het bier is veel schaarser geworden dan vorig jaar. Dat komt mede doordat het bittere bier, dat zijn donkere kleur te danken heeft aan gebrande mout, in trek is onder jongeren.

De groeiende interesse in het Ierse bier ziet De Kikvorsch, de Nederlandse importeur van Guinness, ook. "Het biertje met zijn compacte, dikke schuimkraag heeft de afgelopen jaren een grote aantrekkingskracht opgebouwd onder jongeren tussen de 25 en 35 jaar", zegt Alwin Mijnes, marketingmanager van de importeur. "Ze leren het merk kennen, omdat steeds meer cafés en bierzaken, en niet alleen Ierse pubs, Guinness op de tap hebben."

Daarnaast spelen sociale media een belangrijke rol. Op TikTok zijn tienduizenden video's te vinden van jongeren die meedoen aan de "Split The G Challenge". Hierbij moeten Guinness-drinkers een grote teug nemen van het bier. Als je het in één keer doet, je glas weer neerzet en het lijntje van het zwart en schuim precies op het midden van de G zit, heb je de uitdaging gewonnen.

Nieuwe doelgroep

Edgard Rodrigues Pereira, eigenaar van de Aran Irish Pub in hartje Amsterdam, zegt dat Guinness het hele jaar door populair is onder toeristen en rugbyfans. De laatste tijd merkt ook hij op dat jongeren het bier steeds vaker bestellen. "Maar 'Split the G' was ook vóór TikTok al ongeveer vier jaar een populair pubspelletje dat aan de bar werd gespeeld; door TikTok is het alleen maar populairder geworden."

Ook marketingmanager Mijnes denkt dat jongeren steeds vaker hun weg naar Guinness weten te vinden door de TikTok-challenge, waardoor het biermerk een nieuwe doelgroep bereikt. "Daarnaast is Guinness dit jaar de biersponsor van de hoogste Engelse voetbalcompetitie, de Premier League, waar veel jongeren in pubs en cafés naar kijken. Dat is nog een factor die bijdraagt aan de populariteit."

Van enorme Guinness-tekorten was voor André Montijn, eigenaar van The Dublin House in Zwolle, geen sprake. Hij had ruim van tevoren genoeg ingekocht voor St. Patrick's Day. "Normaal bestel ik bij één partij, maar nu moest ik alles uit de kast halen om wat meer Guinness in huis te krijgen." Volgens hem konden de brouwerijen van Guinness de internationale vraag naar het bier niet aan. "Vanuit Ierland worden Europa en Amerika bevoorraad, dus het was hard werken."

Ook Rodrigues Pereira merkte dat de productie van Guinness dit jaar niet voldoende is. "Dat wisten we vorig jaar al. We hebben er gelijk op ingespeeld en vroeg ingekocht. Voor vandaag hebben we 20 fusten staan, daar kunnen zeker 300 glazen Guinness van getapt worden." Hij zegt dat vooral kleine Ierse pubs of bars met minder verschillende Guinness-exporteurs getroffen zijn.

Gevierd in vijftig landen

Hoewel Saint Patrick's Day alleen in Ierland een nationale feestdag is, hullen op 17 maart ook veel andere landen zich in het groen. Wereldwijd wordt de dag ter ere van de heilige Patrick, die het christendom in de vijfde eeuw naar Ierland bracht, door 75 miljoen mensen gevierd in meer dan vijftig landen.

Bij The Dublin House in Zwolle verwachten ze vandaag volle bak, met mensen verkleed als leprechaun, een mythische figuur uit de Ierse folkore, te herkennen aan de groene pakken, rode baarden en grote hoeden met klavertjes erop. De tap staan al sinds vanochtend open. "Vanaf 16.00 uur klinkt de livemuziek uit alle boxen, wij verwachten een hele mooie en gezellige dag."