NOS Nieuws - Algemeen

De langverwachte game GTA VI komt dit jaar niet meer uit, heeft uitgever Take-Two Interactive bekendgemaakt. De opvolger van GTA V, een van de meestverkochte spellen aller tijden, zou oorspronkelijk dit najaar in de verkoop gaan, maar zal pas eind mei 2026 uitkomen.

Ontwikkelaar Rockstar Games heeft meer tijd nodig om het spel af te maken. In een verklaring biedt het bedrijf excuses aan voor de vertraging en zegt het te hopen dat fans begrip hebben "dat er extra tijd nodig is om de kwaliteit af te leveren die jullie gewend zijn en van ons verwachten".

Vertraging ligt op de loer

In de game-industrie gebeurt het in tegenstelling tot de filmindustrie regelmatig dat spellen later uitkomen dan gepland. Het maken van moderne games kost tegenwoordig vele jaren ontwikkeltijd en vaak tientallen tot honderden miljoenen euro's aan budget. Met name het polijsten van een spel en het weghalen van alle fouten kost in de eindfase veel tijd, waardoor vertraging op de loer ligt.

In de sector komt de zogenoemde crunch nog altijd voor, waarmee de extreme werkdruk bedoeld wordt in de fase wanneer een game wordt afgemaakt door ontwikkelaars. Rockstar zelf kwam bij het uitbrengen van zijn laatste grote game, Red Dead Redemption 2, in 2018 nog onder vuur te liggen omdat werknemers geregeld 100-urige werkweken draaiden. Of dat nu ook het geval is, is niet duidelijk.

Teleurstelling en opluchting

Het uitstellen van GTA VI betekent een forse klap voor uitgever Take-Two Interactive, omdat een berg aan verwachte inkomsten dit fiscale jaar daarmee uitblijft. Naar verwachting zou de game vele miljarden euro's in het laatje brengen, met name door de verwachte verkopen in aanloop naar de feestdagen. Na de aankondiging van het nieuws daalde het aandeel van Take-Two voorbeurs met 9 procent.

Andere uitgevers kunnen op hun beurt opgelucht ademhalen. Velen van hen stond een onzeker najaar te wachten. Als ze hun game zouden uitbrengen rond de datum dat GTA VI ook zou uitkomen, was de kans groot dat ze veel minder exemplaren zouden verkopen, omdat mensen vaak maar één grote game tegelijkertijd kopen. Veel uitgevers waren dan ook van plan om uit te wijken naar een andere datum.

De GTA-reeks is een van de populairste spelreeksen ooit. Met name GTA V is een goudmijn voor Take-Two. Het spel kwam in september 2013 uit en ging binnen enkele dagen miljoenen keren over de toonbank. In de jaren daarna bleef de game opduiken in de jaarlijsten van meestverkochte games. Alleen al aan de online modus in het spel, waar mensen onder meer auto's met echt geld kunnen kopen, werd 7,6 miljard euro verdiend.

Een groep jonge asielzoekers uit Sint Annaparochie gaat toch niet op uitje naar de Efteling, laat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) weten in een reactie aan de NOS. Gisteren uitte asielminister Faber haar ongenoegen over het voornemen en schreef op X: "Ho, dit gaan we dus niet doen."

Het COA had de excursie gepland op 17 mei voor de zogenoemde alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv'ers). Van 16 tot en met 20 mei is er een kermis in het Friese dorp, 17 mei is de drukste dag. Vorig jaar waren er problemen ontstaan tussen jongeren uit de omgeving en uit het asielzoekerscentrum. Drie mannen van 18, 20 en 22 jaar raakten gewond bij een steekpartij tijdens het dorpsfeest. Drie bewoners uit het asielzoekerscentrum werden opgepakt.

Om opstootjes dit jaar te voorkomen was het jaarlijkse uitje van de asielzoekers gepland naar de Efteling en zou er op andere dagen extra begeleiding zijn voor de jongeren. "Met de planning van dit bezoek aan een pretpark kwam het COA tegemoet aan de wens om bij te dragen aan het behouden van de rust in de gemeenschap", schrijft de instantie.

'Luxe snoepreisje'

Maar Faber zei dat er met een trip naar het Brabantse pretpark sprake was van een "snoepreisje" op kosten van de belastingbetaler. Ze zei in gesprek te gaan met het COA. Vandaag laat ze in een reactie weten er alles aan te willen doen om het organiseren van "luxe uitjes" te voorkomen.

"In het hoofdlijnenakkoord is afgesproken: sobere opvang en lik-op-stukbeleid", aldus Faber. "Geen uitzonderingen, geen verwatering. Een dagje Efteling voor jonge asielzoekers, uit voorzorg, omdat ze anders misschien overlast zouden veroorzaken op een lokale kermis, past daar simpelweg niet in."

Begrip voor teleurstelling

De gemeente Waadhoeke, waar Sint Annaparochie onder valt, zegt te begrijpen dat het voor de jongeren en betrokken organisaties teleurstellend is. "Het idee om de alleenstaande minderjarige vluchtelingen tijdens een van de kermisdagen een alternatief programma te bieden, was bedoeld om bij te dragen aan een veilige en rustige kermisperiode voor iedereen."

De gemeente zegt dat vanwege spanningen rond de amv'ers in het asielzoekerscentrum is afgesproken dat een medewerker van het COA in de ochtenduren meereist met de amv'ers als begeleiding. Sindsdien zijn er geen nieuwe incidenten meer gemeld, blijkt volgens de gemeente uit gesprekken van half april met betrokken organisaties.

Het COA zegt op een andere "manier invulling te geven" aan het uitje. "Tot slot zijn wij van mening dat onze jongeren er belang bij hebben om niet langer onderwerp van nieuws te zijn."

Max Verstappen en zijn vriendin Kelly Piquet zijn ouders geworden van dochter Lily. Verstappen deelde het nieuws via zijn Instagramaccount.

"Welkom op de wereld, lieve Lily", schrijft de 27-jarige Verstappen bij het bericht. Voor Verstappen is het zijn eerste kind. Piquet (36) heeft een dochter uit een eerdere relatie met voormalig F1-coureur Daniil Kvyat. Ze is de dochter van de Braziliaanse drievoudig F1-wereldkampioen Nelson Piquet en de Nederlandse Sylvia Tamsma.

Gisteren werd al bekend dat er spoedig babynieuws zou komen rond Verstappen en Piquet, aangezien zijn team Red Bull Racing deelde dat Verstappen afwezig zou zijn bij de mediadag voor de Grand Prix van Miami. Daarbij benadrukte het team dat hij wel zou deelnemen aan het raceweekeinde.

Op een foto bij zijn Instagrambericht blijkt dat Verstappen aanwezig kon zijn bij de geboorte: hij deelde een foto van zichzelf, Piquet en hun kindje.

Verstappen had eerder al aangegeven geen races over te slaan vanwege de geboorte van zijn eerste kind. Er zijn in het huidige Formule 1-seizoen vijf races verreden en viervoudig wereldkampioen Verstappen staat op derde plek in de WK-stand.

De politie heeft in nog geen maand tijd zo'n 350 tot 400 automobilisten weggestuurd rond de Maasboulevard in Rotterdam en de wijk De Esch. Ook zijn 85 bekeuringen uitgedeeld. De politie controleert wekelijks vanwege het grote aantal overlastmeldingen van omwonenden.

Omdat er vaak meerdere mensen in een auto zitten, heeft de politie afgelopen maand naar eigen zeggen zo'n 750 mensen weggestuurd. De boetes werden uitgedeeld voor meerdere vergrijpen: van geen gordel dragen tot te hard geluid uit uitlaten.

Bewoners van de wijk klagen al langere tijd over onder meer geluidsoverlast, lachgasgebruik en het achterlaten van troep door mensen die in de wijk rondhangen. Ook worden straatraces gehouden. De politie laat weten zowel zichtbaar als onzichtbaar aanwezig te zijn. "Mensen die niet in de wijk hoeven te zijn, worden weggestuurd", aldus de politie.

Sommige omwonenden voelen zich er niet prettig. "Voor vrouwen is het onveilig op straat", zegt Sonja Rietkerken tegen Rijnmond. "Als je verkeerd kijkt of langzaam oversteekt, gaat het raam open en word je uitgescholden. Ik ken hier dames op leeftijd die niet meer alleen over straat durven."

Eieren tegen raam

"Laatst stonden ze pal onder mijn raam geparkeerd en veel lawaai te maken", vertelt een andere buurtbewoner aan de omroep. "Daarop heb ik niet al te vriendelijk gevraagd of ze konden opzouten. Na allemaal ziektes naar mijn hoofd geslingerd te hebben gekregen, hoorde ik niet veel later 'plop, plop, plop' en had ik zes eieren op mijn raam."

De politie is samen met de gemeente bezig om te kijken naar een structurele aanpak.

Chaos en ravage, zo spreken inwoners van Scheveningen over de rellen van gisteravond. "Ik ben voor het eerst bang geweest hier", zegt een man tegen de NOS. "Er werd gegooid met van alles, er werden fietsen en scooters omgegooid. Ongelooflijk."

Op sociale media hadden jongeren opgeroepen om te gaan vechten in Scheveningen, zegt een politiewoordvoerder. Honderden jongeren waren op die oproep afgekomen. "Dat escaleerde vrij snel. De groep werd steeds groter, waardoor de sfeer steeds grimmiger werd en men zich ook tegen mijn collega's keerde."

Aanvankelijk was er een aantal agenten aanwezig in de badplaats, zegt de woordvoerder. Toen zij werden bekogeld met flessen en andere voorwerpen, werd gevraagd om inzet van de mobiele eenheid (ME). Die voerde gedurende de avond charges uit. "De politie liep een meter of 10 meter op, en dan weer terug. En dan weer opnieuw."

Op sociale media werden de beelden van de rellen massaal gedeeld:

Gisteren was het overdag druk in Scheveningen vanwege het warme weer. 's Middags was er nog weinig aan de hand, maar aan het begin van de avond veranderde dat. "Ik liet rond 19.00 uur de hond uit, toen hing er al een heel grimmige sfeer", zegt een vrouw die ook in de buurt woont.

Toen het later op de avond losging, waren er nog veel dagjesmensen. "Mensen moesten van de terrassen af", zegt een man.

De jongeren waren volgens hem tussen de 12 en 16 jaar oud en "gooiden met alles wat ze te pakken konden krijgen. De ijscoman had een heel mooie nostalgische ijskar buiten staan. Die pakten ze op, gooiden ze tegen de ME-bus aan. Het was schandalig."

Sommige trams kwamen midden in het geweld tot stilstand, schrijft Omroep West. "Bestuurders hebben zich zeer onveilig gevoeld", zegt de Haagse vervoerder tegen de omroep. Vanaf 22.00 uur reden de trams niet verder dan Madurodam, waardoor het openbaar vervoer rond het Kurhaus en het Palaceplein stil kwam te liggen.

'ME rijdt niet overal rond'

De politie doet onderzoek naar de gebeurtenissen van gisteren. Zo wordt er gekeken naar de oproepen op sociale media. Ook vraagt de politie mensen om contact op te nemen als ze camerabeelden hebben, of iets van de rellen hebben gezien.

Verder kijkt de politie naar het eigen optreden en het opschalen naar de ME. "Wat ik daarbij wel wil zeggen, is dat de ME niet altijd overal rondrijdt", zegt de woordvoerder. "En het kan altijd even duren omdat wij toestemming moeten hebben van het bevoegd gezag voordat wij mogen gaan optreden."

Minister Van Weel van Justitie en Veiligheid noemt de gebeurtenissen in Scheveningen op X "bizar". "Wat bezielt je om onze agenten aan te vallen? Zij bewaken onze veiligheid en verdienen respect, geen geweld, geen stenenregen. Onacceptabel!"

Staatssecretaris Coenradie reageerde bij het televisieprogramma Goedemorgen Nederland en zei dat de relschoppers moeten worden opgepakt. "Deze gasten moeten weten dat ze niet onaantastbaar zijn, want dit kan niet."

De Amerikaanse president Trump zegt dat hij de belastingontheffing van universiteit Harvard gaat intrekken. Dat kondigt hij aan op zijn socialemediakanaal Truth Social. "Het is precies wat ze verdienen!", schrijft hij, zonder verdere details te geven.

Trump stelde al eerder het belastingvoordeel ter discussie dat Harvard als onderwijsinstelling geniet. Volgens hem had de universiteit dat voorrecht verspeeld door een vooringenomen houding. Ook bevroor hij 2,3 miljard dollar aan overheidssubsidie om invloed uit te oefenen op de meest prestigieuze universiteit van de VS.

Als Trump inderdaad de ontheffing intrekt, kan dat de universiteit honderden miljoenen kosten. Zo zal er dan een half miljard dollar belasting over onroerende goederen als gebouwen en grond op en bij de campus bij Boston moeten worden betaald. Het ligt in de lijn der verwachting dat Harvard tegen het besluit in beroep zal gaan.

Naar de rechter

Door de geldkraan dicht te draaien wil Trump beleidsveranderingen afdwingen bij de universiteit. Zo opende hij tijdens de campagne al de aanval op "transgender-onzin en andere ongepast materiaal over ras, sekse en politiek" en pleit hij voor het schrappen van diversiteitsprogramma's en een hardere aanpak van pro-Palestijnse protesten.

Harvard beet fel van zich af. De universiteit sprak van een aanval op de academische vrijheid en zei dat er inbreuk werd gemaakt op grondwettelijke rechten. De universiteit stapte vorige week naar de rechter om het bevriezen van de subsidies van tafel te krijgen.

Niet alleen Harvard werd getroffen, ook schrapte Trump financiële regelingen voor andere universiteiten. Zo verloor Princeton voor 210 miljoen aan contracten en werd 1 miljard aan federaal geld voor Cornell in New York ingetrokken. Voor Columbia University was het wegvallen van het geld aanleiding om daadwerkelijk veranderingen door te voeren, al leidde dat weer tot felle kritiek van docenten en studenten.

Drie maanden nadat hij met zijn vrachtwagen in een zinkgat was gereden, is het lichaam van een 79-jarige Japanner gevonden. De man raakte spoorloos toen hij met zijn voertuig in het gat reed bij een voorstad van Tokio.

Het zinkgat was ontstaan door een lek in de waterleiding onder het wegdek. Daardoor spoelde de ondergrond weg en vormde zich uiteindelijk een metersbreed gat in de grond. De vrachtwagen van de man verdween er volledig in.

Reddingswerkers vermoedden dat de man bekneld was geraakt onder het voertuig. Pogingen hem te bergen mislukten. 1,2 miljoen mensen in het omliggende gebied werd gevraagd minder water te gebruiken, omdat rioolwater de reddingsoperatie bemoeilijkte.

In de dagen erna gingen bergers ervan uit dat het lichaam verder de holte in was gespoeld, zo'n 30 meter dieper de aarde in. Daarop werd besloten ondergronds een weg naar die plek te banen. De hulpverleners vonden het lichaam van de man eerder vandaag. De burgemeester van Yashio heeft nabestaanden zijn condoleances aangeboden.

Doordat de schade was ontstaan door verroeste pijpen, leidde het voorval tot meer aandacht voor het verouderde leidingwerk van steden. De Japanse Rijkswaterstaat telde door heel het land ruim 10.000 zinkgaten, vooral ontstaan door lekkende rioolleidingen.

In Londen is onder grote mediabelangstelling het proces begonnen tegen Russell Brand. De 49-jarige komiek wordt door vier vrouwen beschuldigd van verkrachting en aanranding.

Brand arriveerde vanmorgen omringd door cameramensen en persfotografen bij de rechtbank.

Verslaggevers schreeuwden vragen naar hem, maar zonder iets te zeggen liep Brand naar binnen:

Ook in de rechtszaal sprak hij nauwelijks: hij bevestigde zijn naam, geboortedatum en adres, maar zei nog niets over schuld of onschuld.

Van de rechter mag Brand het verloop van de zaak in vrijheid afwachten. Wel moet hij justitie op de hoogte houden van waar hij verblijft, in zijn geboorteland Groot-Brittannië of in de VS, waar hij vorig jaar naartoe verhuisde. Ook werd hij verplicht de komende rechtszittingen bij te wonen. De volgende procesdag is 30 mei.

'Losbandig, maar onschuldig'

Russell Brand maakte 15 jaar geleden carrière met films als Forgetting Sarah Marshall en Despicable Me, met zijn comedyshows en als presentator op de Britse tv. De aantijgingen van grensoverschrijdend gedrag stammen uit de tijd daarvoor.

De vier vrouwen stapten in 2023 anoniem naar de media, waarna de Britse politie een onderzoek opende. In de VS loopt daarnaast nog een civiele zaak over een vijfde beschuldiging.

Brand heeft altijd gezegd onschuldig te zijn. In een videoboodschap gaf hij toe een wild leven te hebben geleid en "heel heel erg promiscue" te zijn geweest, maar altijd met wederzijdse instemming te hebben gehandeld. "Ik verwelkom de kans mijn onschuld te bewijzen", zegt hij in de video.

De man die gisteren werd doodgeschoten op het terras van een hotel in Rijswijk werd zelf verdacht van een dubbele liquidatie. Het slachtoffer is de 41-jarige Cemil Önal uit Turkije, bevestigt de politie.

Hij werd door het Turkse OM verdacht van het doodschieten van twee mensen in het Turkse deel van Cyprus in 2022. Ook deed hij recent opmerkelijke uitspraken in de media over prominente Turkse politici en zakenmannen.

In februari 2022 werden in de noordelijke kuststad Girne op Cyprus een zakenman en zijn chauffeur met geweerschoten om het leven gebracht. Het ging om de Turks-Cypriotische Halil Falyali, die eigenaar was van vijfsterrenhotels, casino's en diverse andere bedrijven. Ook had hij politieke connecties op Cyprus. Jaren geleden werd hij door de Verenigde Staten in verband gebracht met het witwassen van drugsgeld.

Opgepakt in Nederland

Önal was destijds de accountant van de 52-jarige Falyali. De Turkse autoriteiten verzochten Nederland in december 2023 om Önal op te pakken. Op dat moment verbleef hij in Zoetermeer. Hij ontkende dat hij betrokken was bij de dubbele liquidatie.

Hij wilde niet uitgeleverd worden aan Cyprus omdat hij vreesde voor zijn veiligheid, zei hij in februari in een interview met Follow the Money. Onlangs werd hij door het Nederlandse OM weer vrijgelaten, maar het is onduidelijk waarom. In de tussentijd kregen enkele medeverdachten op Cyprus levenslang.

'Doelwit van Turkse staat'

In hetzelfde interview beweerde hij dat hij doelwit was van de Turkse staat, omdat hij naar eigen zeggen belastende informatie had. Hij zou in opdracht van de vermoorde Falyali vele miljoenen aan sponsorbetalingen hebben overgemaakt aan hooggeplaatste functionarissen van regeringspartijen in Turkije en Noord-Cyprus.

In een ander interview zei Önal in het bezit te zijn van 'compromitterende beelden' van hooggeplaatste politici en invloedrijke zakenmannen in Turkije.

Gisteren werd Önal rond 17.45 uur op het terras van hotel Hoevevoorde in Rijswijk van dichtbij meerdere keren beschoten. Even later overleed hij. De schutter is nog spoorloos. De politie heeft een Team Grootschalige Opsporing met tientallen rechercheurs in het leven geroepen om de schutter alsnog te vinden.

Vandaag is het precies twee maanden geleden dat Israël besloot niets meer binnen te laten in Gaza. En dus lopen al twee maanden lang de tekorten aan voedsel, water, medicatie en andere levensmiddelen steeds verder op. Met ondervoeding en ziekte tot gevolg. Vooral over kinderen zijn de zorgen groot, want die zijn extra kwetsbaar.

Youssef Abu Bakr is arts in Gaza-Stad. In een eenvoudige tent vlak bij een ziekenhuis kunnen bezorgde ouders bij hem terecht. Kinderen worden er gemeten, gewogen en gecontroleerd op onder andere ondervoeding.

"Iedereen weet dat kinderen een gezond en gebalanceerd eetpatroon nodig hebben. Als ze dat niet krijgen, dan heeft dat gevolgen voor de fysieke en cognitieve ontwikkeling", zegt Abu Bakr.

'Meeste kinderen sterven thuis'

Een van de ouders die naar de tent van Abu Bakr komen, is Fatma Masharawi. Ze maakt zich zorgen over haar zoontje Wael. "Hij eet de nagels van zijn vingers en tenen en valt vaak om. Wat wij het hardst nodig hebben zijn voedsel en water, maar we hebben het niet. Zelfs geen melk voor kinderen. Dat heeft invloed op zijn gezondheid."

Hoeveel kinderen in Gaza ondervoed zijn is niet duidelijk, want dat is lastig vast te stellen, zegt Jonathan Crickx van Unicef. Hij is regelmatig in Gaza en ziet wat de tekorten doen met de gezondheid van kinderen.

"Het enige dat wij nu zeker weten is dat we op dit moment tussen de 9000 en 10.000 kinderen voor ondervoeding behandelen. Maar dat is slechts een indicatie, want de meeste kinderen die sterven aan ondervoeding sterven thuis. Dus het probleem is veel groter dan deze 10.000. Als ik in Gaza ben, zie ik kinderen tussen het afval zoeken naar etensresten. De situatie is dramatisch."

Halve dosering

Ook volgens Abu Bakr is het probleem veel groter. "Er is op dit moment geen enkel gezin in Gaza dat kinderen de gezonde en gebalanceerde voeding kan geven die belangrijk is voor de gezonde ontwikkeling van kinderen."

Artsen kunnen maar in beperkte mate iets voor de kinderen doen, want ook medische middelen raken op. "Onze middelen om ondervoeding te voorkomen zijn sinds vorige week helemaal op. Dan heb ik het bijvoorbeeld over melkpoeder voor baby's of biscuits en repen met veel proteïne", zegt Crickx.

"We hebben nog wel een kleine voorraad aan middelen om ondervoeding te behandelen, maar veel te weinig. Daarom delen we nu alles door twee, dus elk kind krijgt maar een halve dosering. Dat is te weinig, maar zo kunnen we meer kinderen in ieder geval een beetje helpen."

Noodhulp hervatten

Ook zijn steeds minder delen van Gaza toegankelijk voor Palestijnen, omdat het Israëlische leger die gebieden heeft ingenomen. Dus ook de klinieken in die gebieden mogen niet meer worden gebruikt.

Crickx: "Eerder hadden we in heel Gaza ruim 200 locaties waar we kinderen konden behandelen. Nu zijn dat er nog maar 120. Een deel is vernield door bombardementen, maar we zijn vooral klinieken verloren doordat gebieden niet meer toegankelijk zijn omdat het leger die heeft ingenomen."

Volgens Israëlische media heeft het leger geadviseerd op korte termijn toch weer noodhulp toe te laten om uithongering in Gaza te voorkomen. Een plan om dozen met noodhulp per gezin te verstrekken, zou volgens anonieme bronnen op tafel liggen om goedgekeurd te worden door de Israëlische regering. Maar zelfs als die goedkeuring er komt, kan dat nog weken duren. En dat is veel te laat, zeggen hulpverleners.

"Ondervoeding is een medische aandoening", zegt Crickx. "Het is niet iets wat overgaat als een kind weer wat te eten krijgt. Dat moet medisch behandeld worden met speciale middelen. En kinderen die ernstige acute ondervoeding hebben, zullen daar de rest van hun leven last van houden als het gaat om hun fysieke en cognitieve ontwikkeling. Zelfs als ze daarvoor een goede behandeling krijgen."

TikTok krijgt een boete van ruim een half miljard euro voor het overtreden van de Europese privacywet. Het bedrijf kon niet aantonen dat gegevens die in China belanden, daar net zo goed beveiligd zijn als in de Europese Unie. Die overtreding kost het bedrijf 485 miljoen euro.

Daar komt een boete van 45 miljoen euro bij, omdat TikTok tussen 2020 en 2022 volgens de toezichthouder niet duidelijk maakte dat gegevens van gebruikers in China terecht konden komen. Het totaalbedrag komt daarmee op 530 miljoen euro.

De populaire video-app ligt al jaren onder een vergrootglas als het gaat om privacy en gegevensopslag, vooral omdat de app veel wordt gebruikt door jonge kinderen en tieners. De app is gemaakt door een Chinees bedrijf. Critici wijzen op de risico's dat Chinese autoriteiten inzage kunnen eisen in gebruikersgegevens.

TikTok zegt tegen de NOS dat het bedrijf van plan is om de boete aan te vechten. Het bedrijf zegt dat het ook nooit Europese gebruikersgegevens aan de Chinese autoriteiten heeft gegeven en dat die daar ook nooit om hebben gevraagd.

Nederlandse data

TikTok veranderde zijn privacybeleid in december 2022, waarmee duidelijk werd dat gegevens van Europeanen door medewerkers in China kunnen worden bekeken. Het bedrijf wees daarin onder meer op video's die worden geplaatst, maar ook privéchats.

Het is onduidelijk of data van Nederlandse gebruikers in het verleden daadwerkelijk op Chinese servers hebben gestaan. Volgens de Ierse privacytoezichthouder, die het onderzoek uitvoerde en ook de boete oplegt, heeft TikTok tijdens het onderzoek gezegd dat data van Europeanen niet in China worden opgeslagen.

Toch is een "beperkt" aantal gegevens alsnog op servers in China beland, liet het bedrijf weten aan de toezichthouder. Dat kwam door een technische fout, zegt een TikTok-woordvoerder aan de NOS. Het bedrijf noemt het een "mythe" dat Europese gebruikersdata in de basis in China worden opgeslagen.

Of het nieuws van vandaag iets verandert aan het TikTok-gedrag van jongeren, is maar de vraag. In 2022, toen TikTok voor het eerst duidelijk maakte dat Chinese medewerkers toegang hadden tot data, zeiden leerlingen van een middelbare school tegen de NOS dat het geen reden was om te stoppen met de app:

TikTok blijft een populaire app in Nederland. Volgens onderzoeksbureau Newcom steeg het aantal mensen dat de app dagelijks gebruikt het afgelopen jaar naar 3,2 miljoen. In 2023 ging het nog om 2,6 miljoen Nederlanders.

Wereldwijd groeide het bedrijf het afgelopen jaar ook, meldde persbureau Bloomberg vorige maand. Dat leverde miljarden op. Het bedrijf zou vorig jaar omgerekend bijna 29 miljard euro winst hebben gemaakt.

TikTok verplaatst gegevens naar Europa

Om tegemoet te komen aan de privacyzorgen is TikTok bezig om alle gegevens van Europese gebruikers te verplaatsen naar datacenters in Europa. "De gegevens van Nederlanders werden de afgelopen maanden opgeslagen in de VS en Maleisië", zegt de TikTok-woordvoerder. "We zijn dat aan het overzetten naar datacenters in Ierland, Noorwegen en Finland. Dat moet nog dit jaar zijn afgerond."

Het gaat volgens de woordvoerder om alle data van Europese gebruikers. Dat betekent niet dat niet-Europese medewerkers daar geen toegang meer toe hebben. "Zij kunnen de data gebruiken voor de doorontwikkeling van de app. We gooien heel veel gegevens op één hoop, en halen kenmerken eruit die herleidbaar zijn naar een individu."

Boven alles moet hij een vroom mens zijn, maar waar moet de nieuwe paus nog meer aan voldoen? Daar denken alle kardinalen, met en zonder stemrecht, over na tot aan het begin van het conclaaf op woensdag.

Dat doen ze overdag tijdens grote vergaderingen rond de dagelijkse missen voor de zielenrust van de overleden paus en natuurlijk 's avonds in de restaurants en in hun gastenverblijven of woningen in Rome.

Een woord dat je veel hoort is 'eenheid'. De Rooms-Katholieke Kerk is met haar 1,4 miljard leden universeel, maar ook heel divers van aard. Dat zie je terug in de ervaringen en culturele identiteit van de 133 kardinalen uit 71 landen die straks het conclaaf in gaan.

De ultraconservatieven

Ze zijn grofweg te verdelen in een aantal stromingen. Zo bestaat er een minderheid van ultraconservatieve kardinalen die het liefst terug wil naar de meer traditionele kerk van paus Johannes Paulus II en opvolger Benedictus XVI. Die kerk legt het accent op de zuiverheid van de leer en het naleven van de regels.

Zij hebben het pausschap van Franciscus, met zijn openingen naar bijvoorbeeld de zegening van homoparen, als verkeerd ervaren. Naar hun idee heeft hij vooral verdeeldheid en verwarring gezaaid.

De mannen van Franciscus

Pal tegenover hen staan de radicale Franciscus-fans. De door hemzelf aangestelde kardinalen die staan te trappelen om de hervormingen die zijn ingevoerd in rap tempo verder uit te werken.

Franciscus wilde een cultuuromslag bewerkstellingen. Volgens hem moest de kerk voor iedereen openstaan en moesten priesters de wereld in gaan om mensen te helpen. Priesters zijn er voor de mensen en niet andersom.

Voor deze hervormingsgezinden is het kernwoord 'synodaliteit'. Dat slaat op het proces van kerkvernieuwing dat door Franciscus is begonnen, waarbij bisschoppen, priesters en gewone gelovigen, mannen en vrouwen, samen verantwoordelijkheid moeten dragen.

Franciscus zette deze hervorming in gang, maar heeft de uitkomsten niet kunnen of willen implementeren. Er ontbreekt nieuwe wetgeving en veel onderwerpen, zoals vrouwelijke diakens, moeten nog verder worden uitgediept.

Franciscus heeft, zo zeggen veel kardinalen, het vastgelopen schip der kerk losgewrikt uit de modder en het open water op gestuurd. Zonder een scherpomlijnde koers, want hij vond dat chaos nodig was om via goddelijke inspiratie de juiste weg te vinden. Nu moet aan die koers verder vorm gegeven worden.

De gematigden

Dan zijn er natuurlijk ook veel kardinalen die ertussenin zitten. Die wel continuïteit willen met de lijn van Franciscus, maar zonder zijn onvoorspelbaarheid en onstuimige karakter. Ze willen na twaalf jaar onrust en dynamiek graag stabiliteit, maar ook vooruitgang. Velen zijn een voorstander van de weg van de synodaliteit, maar met meer rust en helderheid.

Profiel van de nieuwe paus

Wat staat de opvolger van Franciscus te wachten? De nieuwe paus krijgt te maken met de Romeinse Curie, het bestuursapparaat van de kerk, die wel hervormd is, maar ook nog steeds log en behoudend, en met een zorgelijke financiële situatie door het afnemen van donaties.

Om zich goed binnen die Curie te kunnen bewegen, is het essentieel dat de paus goed Italiaans spreekt. Er zelf werken of gewerkt hebben, kan een pluspunt zijn.

Een ander ding is de sterk veranderende wereld van nu. De nieuwe paus moet zijn mannetje staan op het internationale vlak. Hij moet goed kunnen omgaan met machthebbers en met de media. Het zou handig zijn als hij naast Italiaans ook andere talen spreekt, zoals Spaans en Engels.

De nieuwe paus moet ook inspirerend kunnen zijn in die delen van de wereld, Afrika en Azië, waar het aantal katholieken sterk toeneemt. Met de Argentijn Franciscus bleek al dat Europa minder belangrijk wordt.

Man met vele talenten

Diep religieus, herder, bestuurder, manager en bemiddelaar. Diplomatiek en charismatisch. Inspirerend en kalmerend. Barmhartig en evangeliserend. Een man die de kerk bijeenhoudt en tegelijkertijd duidelijk richting geeft.

Het lijkt een onmogelijke opgave om iemand te vinden die al deze kenmerken in zich kan verenigen. Daarom springen er tot nu toe ook geen gedoodverfde kandidaten uit.

Woensdagmiddag 7 mei begint het conclaaf met de eerste stemming. Dan zullen de kardinalen weten hoe de kaarten geschud zijn na deze lange periode van voorbereiding. En dan begint het echte werk om tot een tweederdemeerderheid van 89 stemmen te komen. Uiteraard met behulp van de Heilige Geest.

Chantal Janzen kent dit jaar op het Eurovisie Songfestival de punten toe namens ons land. De oud-presentatrice vervangt daarmee Nikkie de Jager, die bedankte voor de eer.

De Jager, een van de presentatoren bij de Rotterdamse editie in 2021, was vorig jaar gevraagd om de Nederlandse puntentelling te doen. Toen Joost Klein echter plotseling niet aan de finale mocht meedoen na een ruzie met een cameravrouw, trok ook de make-upartiest zich op het laatste moment terug.

"Wat ik ook doe vanavond - er wel staan, een statement maken, er niet staan of niets zeggen - ik kan het niet goed doen", redeneerde ze toen. "Zoals velen had ik van vanavond iets heel anders verwacht." Overhaast moest Songfestivalbaas Martin Österdahl toen de punten uitdelen, waarbij hij door het publiek werd uitgejoeld.

Wel weer gevraagd

In haar podcast Lightless Lounge zei De Jager dat de organisatie haar had gevraagd dit jaar alsnog de punten uit te reiken, maar dat ze niet op dat aanbod is ingegaan. "Dat was mijn eigen keuze. Ik denk dat heel veel mensen nu het gevoel gaan hebben dat ik niet meer ben gevraagd of dat ik aan de kant ben gezet, dat is niet het geval."

Volgens De Jager had AVROTROS haar terug willen hebben, maar was voor haar "de cirkel wel rond". Wel voegde ze eraan toe graag gebeld te willen worden als Nederland ooit wint en weer het Songfestival mag organiseren.

Pittig gedeelte

Janzen, een van De Jagers medepresentatoren in 2021, noemt het een eer om de punten te mogen doen. Ze vindt het het hoogtepunt van de avond. "Het is hét moment waar het uiteindelijk allemaal om draait en het is voor de presentatoren een pittig gedeelte van de show."

Daarnaast zegt ze vooral uit te kijken naar Claude met zijn nummer C'est La Vie. Ze rekent op "een geweldig optreden".

Het Eurovisie Songfestival wordt dit jaar gehouden in het Zwitserse Basel. Claude hoopt zich op dinsdag 13 mei te plaatsen voor de finale van zaterdag 17 mei.

ING heeft nog weinig last van de handelsoorlog die de Verenigde Staten wereldwijd heeft ontketend, maar vooral grote zakelijke klanten van de bank zijn wel voorzichtiger geworden. "Klanten in de transport, elektronica of auto-industrie letten nu erg op met investeringen", zegt ING-topman Steven van Rijswijk. "Het consumentenvertrouwen daalt, waardoor mensen wat minder uitgeven.

De winst van ING kwam over de eerste drie maanden van dit jaar uit op 1,45 miljard euro. Dat is bijna 8 procent lager dan in dezelfde periode van vorig jaar.

Toch is Van Rijswijk tevreden over het resultaat. "Je ziet het dalende vertrouwen nog niet terug in de cijfers. Niet in de hypotheekmarkt en ook bij mkb-bedrijven zie je het eigenlijk nog niet. Alleen de grote zakelijke klanten letten meer op, met name bedrijven die machines maken en waar de aanvoer van onderdelen gefragmenteerd is. Die hebben natuurlijk te maken met de importtarieven."

Spaarrente

Naast de economische groei, profiteerde ING een jaar geleden nog van de historisch hoge rente bij de Europese Centrale Bank (ECB). In juni vorig jaar begon de ECB de rente van 4 procent in snel tempo te verlagen, naar inmiddels 2,25 procent. Dat gebeurt om de inflatie in de gehele eurozone onder controle te brengen. Tegelijk wil de Europese Bank met een lagere rente ook de economie aanjagen, door lenen goedkoper te maken.

Van die lage rente merkt ING vooralsnog meer dan van de handelsoorlog. De rentemarge, het verschil tussen rente betalen op spaargeld en rente innen op leningen, zakte in de eerste drie maanden van dit jaar naar 1,36 procent. Een jaar geleden was die met 1,51 procent een stuk hoger. De rente-inkomsten daalden bij ING daarom met ruim 5 procent.

Twee weken geleden verlaagde ING als eerste van de drie grote banken in Nederland de spaarrente voor particuliere klanten, naar 1,25 procent. Een week later deed ABN Amro hetzelfde.

Spaarders die hun geld langere tijd vastzetten, krijgen een hogere rente, benadrukt Van Rijswijk. "Dan zet je je geld vast voor drie maanden of een jaar. We zien mensen daar nu voor kiezen, maar we zien vooral dat meer klanten gaan beleggen."

Dat laatste leverde ING in het eerste kwartaal meer inkomsten op van commissies. Dat zijn inkomsten waarin klanten betalen voor diensten. "Vorig jaar belegden 4,2 miljoen klanten bij ons. Dat zijn er nu 4,6 miljoen, nog steeds maar 12 procent van ons klantenbestand", zegt Van Rijswijk.

Digitale ING-munt?

Vorige week meldden diverse technologiewebsites dat ING vergevorderde plannen heeft om in de wereld van de digitale munten te stappen. De bank zou een eigen stablecoin ontwikkelen. Stablecoins zijn cryptomunten die qua waarde gekoppeld zijn aan de euro of de dollar.

Van Rijswijk wil daar tegenover de NOS niet dieper op ingaan. "We kijken naar technologieën die het mogelijk kunnen maken om de reële wereld te koppelen aan de virtuele wereld. Daar experimenteren we mee, maar een concreet project heb ik nu nog niet aan te kondigen."

Op de vraag of het ondenkbaar is dat ING met een eigen stablecoin komt, is Van Rijswijk kort en bondig: "Nee, zeker niet."

In Oss is gisteravond afscheid genomen van TOP Oss-sponsor en superjachtbouwer Frans Heesen. De kist met zijn lichaam werd in Heesens voormalige skybox van zijn geliefde voetbalstadion geplaatst.

De Ossenaar, bekend als oprichter van het bedrijf Heesen Yachts, overleed ruim een week geleden op 78-jarige leeftijd. Heesen Yachts bouwt en verkoopt miljoenenjachten. In 2008 verkocht Heesen zijn bedrijf. In 2020 stond hij nog in de Quote 500 met een vermogen van 165 miljoen euro.

Naast jachtenbouwer was hij bovenal voetbalfan en sponsor van TOP Oss. Het stadion van de club werd in 2011 naar hem vernoemd. "Zijn onvoorwaardelijke steun, financieel en moreel, heeft het voortbestaan van de club meermaals veiliggesteld. Als eerbetoon aan zijn bijdragen kreeg ons stadion, terwijl hij nog leefde, zijn naam. Een eer die hij live mocht ervaren", aldus de club.

TOP Oss noemt Heesen een trouwe clubman, een vriend en supporter in hart en nieren. "Met zijn heengaan verliezen wij een boegbeeld van onze club."

Markant

"TOP Oss was z'n alles. Frans noemde de club een beetje z'n kindje. Dat het stadion naar hem werd vernoemd, daar was hij trots op. Dan hoorden we de speaker 'Frans Heesen Stadion' zeggen en dan reageerde hij: 'Ja, dat ben ik'", zegt vriend John Tiemissen tegen Omroep Brabant.

Heesen, die aan een stuk door sigaren rookte, stond ook bekend als een markante man. Volgens intimi bemoeide hij zich ook wel eens met het spel van TOP Oss.

"Er gaat een verhaal rond dat na een dikke nederlaag de spelers en staf de volgende ochtend vroeg op de werf van zijn bedrijf moesten komen", vertelt algemeen directeur Bas van Rossum. "Hij zou wel even laten zien wat werken is. Ik weet ook nog dat Frans met een Hummer naar de club kwam, die had ik in Nederland nog nooit gezien."

Vanavond is er voor de competitiewedstrijd tegen Vitesse een minuut stilte.

De Duitse inlichtingendienst heeft Alternative für Deutschland (AfD) bestempeld als rechts-extremistisch. De partij zou een bedreiging vormen voor de democratie.

De nieuwe status betekent dat de Duitse autoriteiten meer bevoegdheden krijgen om de partij in de gaten te houden. Zo mag de inlichtingendienst nu informanten rekruteren. De partij wordt niet verboden.

De AfD geldt al jaren als omstreden. Tot nu toe werd die getypeerd als "mogelijk rechts-extremistisch", maar volgens de Duitse inlichtingendienst bestaat er geen twijfel meer over dat de partij als geheel extreemrechts is.

Volgens de Duitse inlichtingendienst zijn "de op etnische afkomst gebaseerde volksopvattingen die binnen de partij heersen niet verenigbaar met de vrije democratische basisorde". De AfD zou als doel hebben "om bepaalde bevolkingsgroepen uit te sluiten van gelijke deelname aan de samenleving, om hen te onderwerpen aan een ongrondwettelijke ongelijke behandeling."

Onder leiding van Alice Weidel werd de AfD bij de Duitse Bondsdagverkiezingen dit jaar de tweede partij. In bijna heel voormalig Oost-Duitsland werd de partij de grootste.

Vaker in opspraak

In 2023 kwam de partij in opspraak vanwege een geheime conferentie waar werd gesproken over de massadeportatie van niet-westerse migranten die in Duitsland wonen.

De jongerentak van de AfD, Junge Alternative für Deutschland (JA), werd in 2021 al bestempeld als rechts-extremistisch. Dit jaar brak de moederpartij met de jongerenafdeling.

AfD werd eerder al door de autoriteiten in de deelstaten Thüringen, Saksen en Saksen-Anhalt als extremistisch bestempeld.

Politiek reageert

Volgens aftredend bondskanselier Scholz heeft de inlichtingendienst uitgebreide argumenten geleverd om de AfD te bestempelen als extreemrechts, maar moet niet te snel worden besloten om een partij te verbieden. "Ik ben tegen een overhaaste beslissing, we moeten classificatie zorgvuldig evalueren", zei hij.

AfD-leiders Alice Weidel en Tino Chrupalla zeggen in reactie inderdaad juridische stappen te ondernemen tegen de classificatie van de inlichtingendienst. Daarnaast noemen ze het besluit een "zware klap voor de Duitse democratie".

"De AfD wordt vlak voor een machtswisseling in diskrediet gebracht en als crimineel weggezet", valt te lezen in de reactie. "De partij zal zich blijven verweren via juridisch wegen tegen deze lasterlijke uitspraken die de democratie in gevaar brengen."

Waarom slaat de radicale toon van AfD vooral in Oost-Duitsland aan en wie zijn hun kiezers? Nieuwsuur legde het vorig jaar uit in deze video:

De persvrijheid heeft wereldwijd een dieptepunt bereikt, stelt Free Press Unlimited (FPU) na het verschijnen van de jaarlijkse Persvrijheid Index van Reporters without Borders (RSF). In het rapport wordt de wereldwijde situatie voor journalisten aangemerkt als 'moeilijk' door toenemende economische druk, fysieke aanvallen en politieke vijandigheid.

Veel media-organisaties kunnen niet of met grote moeite rondkomen. Van de 180 landen die RSF beoordeelde gaven media in 160 landen aan financiële problemen en grote economische druk te ervaren.

Dat is een groot probleem, vindt RSF. "Zonder economische onafhankelijkheid, kan er geen vrije pers zijn. Wanneer media financieel onder druk staan, raken ze verwikkeld in een wedstrijd om aandacht te trekken ten koste van kwaliteitsjournalistiek", schrijft RSF-directeur Anne Bocandé in het rapport.

Amerikaanse trend

De Persvrijheid Index wijst in het bijzonder naar het besluit van de Amerikaanse regering om de financiële steun aan Radio Free Europe/Radio Liberty en USAID stop te zetten. Dat leidde ertoe dat miljoenen mensen wereldwijd plots geen toegang meer hadden tot betrouwbare informatie en bracht de nieuwsorganisaties in financiële problemen.

De trend in de VS om de steun aan publieke media stop te zetten, lijkt zich door te zetten. Vandaag maakte het Witte Huis bekend ook de 'rechtstreekse' financiering van de omroepen NPR en PBS stop te zetten.

Door financiële problemen verdwijnen media in een derde van de onderzochte landen, zegt Reporters without Borders. De gevolgen daarvan zijn in de VS goed te zien, zegt Ruth Kronenburg, directeur van Free Press Unlimited. "De lokale media zijn daar bijna helemaal verdwenen. Je ziet dan ook een directe link met de lokale corruptie. Daar waar de lokale media niet meer zijn, is corruptie toegenomen." Op de index is de VS twee plekken gezakt, naar de 57e plek.

Journalist is target

Grote techbedrijven als Google, Facebook, Amazon, Microsoft en Apple dragen bij aan de toenemende economische druk. "Zij hebben de advertentie-inkomsten overgenomen die de media toekomen." Daarnaast zorgen algoritmes ervoor dat desinformatie vrij spel krijgt op sociale media, zegt FPU. Dat ondermijnt het publieke vertrouwen in onafhankelijke journalistiek en maakt het moeilijker voor mensen om feiten en onwaarheden te scheiden.

Ook leiden conflicten in de wereld, zoals de oorlog tussen Hamas en Israël, tot benarde situaties voor journalisten. Zo wordt er in de Gazastrook onder zeer moeilijke omstandigheden nog journalistiek bedreven. "Daar zijn bijna 200 journalisten gedood, de stroom valt uit, ook voor journalisten geldt dat zij honger hebben en zonder eten of water zitten", zegt Kronenburg.

Deze week kwam ook naar buiten dat de Oekraïense journalist Viktoria Rosjtsjyna maandenlang is gemarteld door Rusland. Kronenburg zegt dat journalisten nu ook vaak een doelwit zijn. "Je wordt niet meer ontzien tijdens een conflict, demonstratie of oorlog. Je bent echt een target."

Nederland op derde plek

Nederland is hoger op de ranglijst geëindigd dan vorig jaar: op derde plek in plaats van de vierde. Dat komt onder andere door de veroordeling van de verdachten van de moord op Peter R. de Vries.

We mogen er blij om zijn dat Nederland zo hoog is geëindigd, zegt Kronenburg, maar ook hier staat de persvrijheid volgens haar onder druk. "Bijvoorbeeld door online bedreigingen, fysieke bedreigingen en juridische intimidatie van journalisten. Het is niet helemaal zorgeloos in Nederland."

Journalistenvakbond NVJ onderstreept dat. "Wat heb je nog te wensen, zou je denken. Maar wij maken ons wel degelijk zorgen over de persvrijheid in Nederland", zegt directeur Thomas Bruning. Hij wijst naar het huidige kabinet. "Ze halen bijvoorbeeld uit naar de publieke omroep. En ook de manier waarop minister Wiersma van Landbouw omgaat met het concept openbaarheid geeft te denken."

Minister Wiersma hield eerder dit jaar de openbaarmaking van boerenemissies tegen. "Dat is actief hinderen." Ook houdt de intimidatie van journalisten aan. "Kortom: blij dat we in de hoogste regionen zijn geëindigd, maar genoeg voorbeelden die reden tot zorg zijn", aldus Bruning.

Statiegeld Nederland gaat twee winkels openen in Rotterdam en Amsterdam waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren in ruil voor statiegeld.

"In een ideale wereld zouden consumenten hun flesjes en blikjes kunnen inleveren waar ze die ook gekocht hebben, maar dat is nu simpelweg nog niet het geval", zegt Jeroen Hillen, directeur van Statiegeld Nederland. "Er is geen wettelijke verplichting voor winkels om statiegeldverpakkingen in te nemen. Daarom nemen wij nu zelf het voortouw."

Statiegeld Nederland maakt deel uit van Verpact, een samenwerking van producenten en importeurs van verpakkingen die bij wet verplicht zijn om in Nederland het inzamelen van al dat plastic en blik te regelen.

Hoewel er steeds meer blikjes en plastic flessen worden ingeleverd, is het doel van 90 procent inname nog altijd niet in zicht. Met de winkels hoopt Statiegeld Nederland het voor mensen makkelijker te maken, zodat er meer wordt ingezameld.

Contant of met tikkie

In de winkels kunnen mensen straks contant of via een tikkie hun geld terugkrijgen. Ook is er de mogelijkheid om het geld te doneren aan een goed doel.

Vooralsnog gaat het maar om twee winkels, in Rotterdam en Amsterdam; volgens Statiegeld Nederland is dat bewust. Juist in deze steden is de behoefte aan extra innamepunten groot, net als aan de mogelijkheid om contant te worden uitbetaald.

De eerste winkel gaat op 9 mei open in Rotterdam en op 14 mei kunnen mensen ook met hun statiegeldverpakkingen terecht in de tweede winkel, in Amsterdam.

In het Verenigd Koninkrijk heeft een kandidaat van de populistische Reform Party in een ingelaste verkiezing voor een parlementszetel de Labour-kandidaat nipt verslagen. Na een hertelling bleek het verschil in het district Runcorn zes stemmen. Dat maakt het na de Tweede Wereldoorlog de kleinste overwinning in zo'n verkiezing.

Leider Nigel Farage van de Reform UK-partij was verrukt over de uitslag. Hij was speciaal naar het district bij Liverpool afgereisd om de uitslag binnen te zien komen. "Dit is absoluut een heel belangrijk moment, absoluut, zonder enige twijfel. En we zien het door heel het land."

Behalve de tussentijdse verkiezing voor de parlementszetel waren er gisteren ook gemeenteraadsverkiezingen in het hele land. Daarnaast werden ook enkele burgemeesters gekozen.

Meer Reform-succes

De parlementszetel was lang niet het enige Reform-succes. Oud-Conservatief Andrea Jankyns wordt voor de partij burgemeester van Greater Lincolnshire, een gebied met ruim een miljoen inwoners. Ze won met gemak: ze kreeg 40.000 stemmen meer dan haar conservatieve tegenstander.

In andere gemeenten wisten Reform-kandidaten verrassend de tweede plek te halen. Zo was in North Tyneside het verschil met de Labour-winnaar maar 444 stemmen.

Ook in gemeenteraden won de partij zetels of wisten kandidaten het de concurrenten van Labour of de Tory's moeilijk te maken. De uitslagen van alle circa 1600 plekken wordt in de loop van de dag verwacht.

De verkiezingen voor de parlementszetel van Runcorn waren nodig doordat het vorige parlementslid moest opstappen na een veroordeling tot tien weken cel wegens mishandeling. Labour-parlementariër Mike Amesbury had in een verhit gesprek een kiezer plotseling in het gezicht gestompt en was blijven slaan toen die al op de grond lag.

Een woordvoerder van Labour zegt dat de partij de verkiezingen daarom met een achterstand is in gegaan. Toch is het verlies pijnlijk voor Labour: voor het eerst in ruim een halve eeuw is het parlementslid in het district niet van die partij. Bij de verkiezingen van afgelopen zomer had Amesbury nog een voorsprong gehad van bijna 15.000 stemmen.

Winnaar Sarah Pochin noemt haar verkiezing het bewijs dat de Britse kiezer ander beleid wil. "We zijn het zat, zat van Tory-mislukkingen, zat van Labour-leugens." Labour-kandidaat Karen Shore verliet de verkiezingsavond zonder met de pers te spreken.

De verkiezingen waren de eerste sinds de klinkende landelijke Labour-overwinning van vorig jaar juli. Keith Starmer wist daarbij door 411 zetels binnen te halen en na 14 jaar een eind te maken aan macht van de Conservatieven. Premier Sunaks partij kreeg een verlies te verwerken van 251 zetels.

Reform werd qua stemmen bij die verkiezingen de derde partij, maar kon die winst door het Britse kiessysteem slechts omzetten in vijf zetels. Wel kreeg Nigel Farage, met de partij UKIP bekend geworden als fel voorstander van de Brexit, voor het eerst een zetel in het parlement. De verkiezingen van gisteren werden gezien als graadmeter, of hij die winst heeft weten te bestendigen.

'Tories gaan eraan'

Farage zal wat dat betreft ook verheugd zijn met de eerste uitslagen. Naast de winst in Runcorn won zijn partij in meer dan de helft van de eerste honderd uitslagen die binnenrolden. Daarbij bracht bijna 40 procent van de kiezers een stem uit op een Reform-kandidaat.

"Wij zijn nu de oppositie in het Verenigd Koninkrijk tegen Labour. De Tories stellen niks voor", reageerde Farage strijdbaar op de binnenlopende uitslagen. "Ze gaan eraan. We maken het einde mee van een partij die sinds 1832 bestaat en nu verdwijnt."

Premier Starmer zei de boodschap van de kiezer te begrijpen. "We zijn gekozen om verandering te brengen en daar zijn we mee begonnen", beloofde hij. "Wat ik uit deze resultaten meeneem is dat we sneller moeten werken en meer moeten doen."

Ruim 40 jaar volgde hij het Spaanse elftal de hele wereld over, maar nu zwijgt zijn trommel: Manuel Cáceres Artesero, beter bekend als Manolo el del bombo (Manolo met de trom), is op 76-jarige leeftijd overleden.

Manolo woonde tien wereldkampioenschappen en acht EK's van zijn nationale elftal bij. Zijn eerste internationale wedstrijd bezocht hij op Cyprus in 1979, maar hij kreeg pas echt de smaak te pakken toen het WK in 1982 in zijn eigen land werd gehouden. In totaal liftte hij toen 16.000 kilometer om wedstrijden van zijn ploeg bij te wonen.

Standaard had hij daarbij zijn traditionele bombo (basdrum) bij zich en een Baskische baret op. Ook droeg hij een nummer 12 op zijn tenue, als teken dat hij gold als twaalfde man van La Roja. Met zijn ritmisch gebeuk zweepte hij zo de Spaanse fans op.

"Hij was er altijd, door dik en dun", reageert de Spaanse voetbalfederatie op zijn overlijden. "Je zult voortleven in onze harten."

Toch waren er momenten dat Manolo het moest laten afweten. Zijn WK in Qatar viel in 2022 in het water door een misverstand over kaartjes, waardoor hij het land niet binnenkwam. Plannen van de voetbalfederatie om hem later alsnog in te vliegen, gingen niet door toen Spanje werd uitgeschakeld.

Ook miste hij door ziekte een wedstrijd bij het WK in Zuid-Afrika: met een longontsteking moest hij de 0-1 overwinning tegen Paraguay laten schieten: "Ik hoestte zowat mijn lever op". Wel herstelde hij op tijd voor de finale tegen Oranje.

Het was volgens Manolo een van de mooiste wedstrijden die hij ooit had gezien. De verpletterende 0-1 van Iniesta maakte Spanje in de 116e minuut voor de eerste keer wereldkampioen. "Nu kan ik sterven", was zijn reactie.

Ook in zijn laatste wedstrijd zag hij Spanje ons land verslaan, bij de penaltyreeks in de Nations League op 23 maart.

Failliet en verlaten

Manolo moest ook toegeven dat zijn obsessie hem veel had gekost. Zijn café, tegenover het Valenciastadion, ging in coronatijd failliet. Ook bleken zijn vrouw en kinderen ooit vertrokken toen hij eens terugkeerde na een toernooi: "Eigenlijk had ik hen verlaten. Ik was immers altijd bij Spanje." Manolo gaf openlijk toe: "Het Spaanse elftal is mijn alles."

Toch zei Manolo dat hij er ook veel voor had teruggekregen. Zo werd hij bij wedstrijden door Spaanse royals enthousiast begroet en werden zijn tickets en verblijf vaak door anderen betaald. Toen zijn trommel in 2017 werd gestolen, werd de opsporing een nationale zaak. Het instrument werd na alle ophef teruggebracht.

Zijn overlijden levert reacties op van de Spaanse premier Sánchez tot het nationaal olympisch comité. "Zijn echo zal blijven klinken", schrijft sportmedium DAZN Fútbol, "bij elke stap, bij elke goal, in elk hart dat het nationale elftal aanmoedigt."