NOS Nieuws - Algemeen

Vandaag viert een bijzondere Gouwenaar niet alleen de vrijheid, maar hij blaast ook 80 kaarsjes uit. Winston Churchill Franklin Roosevelt Joseph van Eck is geboren op de dag dat Nederland werd bevrijd van nazi-Duitsland, en daar heeft hij een bijzondere naam aan overgehouden.

Van Eck zegt dat zijn moeder op 5 mei 1945 hoogzwanger op het marktplein in Gouda aan het dansen was. Toen Britse soldaten de stad binnenreden, kreeg zijn moeder weeën en werd ze naar het ziekenhuis gebracht. "Het was voor mijn moeder een dubbele bevrijding," grapt hij over zijn bijzondere geboortedag.

Zijn ouders hadden nog geen idee hoe ze hun pasgeboren zoon wilden noemen en besloten hem te vernoemen naar de drie wereldleiders die een grote rol speelden bij de bevrijding van Europa: de Britse premier Winston Churchill, de Amerikaanse president Franklin Roosevelt en de leider van de Sovjet-Unie, Josef Stalin.

De naam Stalin is later geschrapt door een ambtenaar, toen begin jaren 50 de grootschalige wandaden van de Sovjetdictator aan het licht waren gebracht. Inwoners van Gouda waren enorm trots op de geboorte van Van Eck; hij werd gezien als dé bevrijdingsbaby van de stad. Ondanks zijn opvallend lange naam ging Van Eck als kind gewoon als Winnie door het leven.

Bijzondere band met de bevrijding

"De mensen waren natuurlijk uitzinnig. De vreugde van de bevrijding," zegt Van Eck. "Dus ja, dat is mijn officiële naam." Zijn hele leven krijgt hij al opmerkingen over zijn naam, maar hij is eraan gewend.

In zijn jeugd werd er veel gesproken over de oorlog en wat er allemaal nodig was voor de bevrijding van Europa. "Er hebben heel veel mensen geleden onder die oorlog," zegt Van Eck. "Dat we nu vrede hebben, is niet vanzelfsprekend."

Hij voelt zich ook op een speciale manier verbonden met de bevrijding. Van Eck is reisleider geweest en heeft vaak Berlijn en omgeving bezocht. Als een van de weinige bezoekers heeft hij mogen zitten op de stoelen in de Cecilienhof in Potsdam. Daar vond in de zomer van 1945 de beroemde conferentie plaats van Churchill, Stalin en Roosevelts opvolger Truman, waarbij de drie afspraken maakten over onder meer de denazificatie en het bestuur van Duitsland en herstelbetalingen.

Het Openbaar Ministerie in België heeft een boete van bijna 3000 euro, een rijverbod van 3,5 maand en een nieuw rijexamen geëist tegen televisiepresentator Tom Waes. Daarnaast moet er wat het OM betreft een jaar lang een alcoholslot op zijn auto komen. De presentator wordt onder meer verdacht van rijden onder invloed, rijden zonder gordel en het toebrengen van lichamelijk letsel zonder opzet.

De 56-jarige Belg raakte eind november zwaargewond bij een auto-ongeluk in Antwerpen. Hij botste in zijn Porsche 911 na een avond in de horeca op een zogeheten botsabsorbeerder. Dat is een groot voertuig waarop een stootkussen is bevestigd. Daarbij raakte de bestuurder van dat voertuig lichtgewond.

Waes had op dat moment 2,44 promille alcohol in zijn bloed, wat neerkomt op tussen de 8 en 14 glazen alcohol. Net als in Nederland ligt in België de toegestane grens op 0,5 promille.

'Verschrikkelijk veel spijt'

Twintig jaar geleden werd Waes ook al aangehouden voor rijden onder invloed. Ook sindsdien was hij meermaals in de auto gestapt als hij alcohol had gedronken, zo erkende hij vandaag op de zitting. Eerder had hij al gezegd dat hij "verschrikkelijk veel spijt" heeft van het ongeluk.

Omdat Waes volgens zijn advocaat geen alcoholprobleem heeft en een druk bestaan leidt, vroeg zijn raadsman om het rijverbod uit te stellen. De presentator heeft een rijbewijs nodig voor zijn werk, stelde hij.

De rechter doet op 26 mei uitspraak in de zaak.

Bij een schietpartij in een woning in Wanroij (Noord-Brabant) is vanochtend iemand om het leven gekomen. Een ander raakte gewond.

Op het terrein zijn onder meer een woonboerderij en bed and breakfast gevestigd. De eigenaar daarvan is Mark van den Oever, de voorman van boerenactiegroep Farmers Defence Force.

Volgens hem gebeurde het in een ander gebouw op het terrein, dat aan onder andere arbeidsmigranten wordt verhuurd. "Ik ben er enorm van geschrokken. Dit is een groot drama", zegt hij tegen Omroep Brabant.

Van den Oever, die zelf niet op het adres woont, zegt tegen de lokale omroep Land van Cuijk dat het dodelijke slachtoffer de partner was van een vrouw die een kamer bij hem huurde. Die vrouw zelf zou ernstig gewond zijn geraakt. De politie heeft dat nog niet bevestigd.

In het dorp Wanroij, dat minder dan 3000 inwoners telt, was op 20 april ook een dodelijk incident. Een 45-jarige vrouw werd toen thuis om het leven gebracht. Haar 47-jarige ex zit vast op verdenking van betrokkenheid bij haar dood.

Een brand in Alphen aan den Rijn heeft vannacht een groot pand met daarin drie autobedrijven verwoest. De brand brak rond 03.30 uur uit door nog onbekende oorzaak.

De brandweer kon voorkomen dat het vuur oversloeg naar omliggende panden, meldt de veiligheidsregio. Niemand raakte gewond. Na meer dan acht uur blussen was de brand rond het middaguur onder controle.

De getroffen bedrijven zijn een autoverhuurbedrijf, een garage en een tweedehandsautodealer. "Ik lag te slapen en keek toevallig op mijn telefoon. Ik had twintig gemiste oproepen. Toen ik aankwam, trof ik dit aan", vertelt Max Sleebe, eigenaar van het verhuurbedrijf.

"Een ravage. Het is heel mijn hebben en houwen. Wat ik jaren verzameld heb samen met mijn vader, is weg", zegt garage-eigenaar Casper Post tegen Omroep West.

Zwarte rook

Vanochtend was nog veel sprake van zwarte rook die in de richting van Hazerswoude-Rijndijk en Koudekerk aan den Rijn trok. De brandweer adviseerde inwoners van deze dorpen om deuren en ramen gesloten te houden.

De wegen rond het pand blijven nog de hele dag afgesloten, meldt Omroep West.

Dronebeelden van de brand:

Het Israëlische veiligheidskabinet heeft unaniem ingestemd met uitbreiding van de oorlog in de Gazastrook, melden Israëlische media. Het innemen van de hele Gazastrook wordt daarbij niet uitgesloten.

De plannen bevatten onder meer een nieuwe militaire strategie. Zo zou het Israëlische leger minder vaak invallen willen doen, maar in plaats daarvan gerichter gebied willen veroveren en blijven bezetten.

De inwoners van Gaza zou volgens Israël richting het zuiden van Gaza verplaatst moeten worden, "voor hun veiligheid". Hoewel Israël in het verleden een 'humanitaire zone' heeft aangewezen, bleef ook dat gebied niet vrij van bombardementen.

Volgens Israëlische media heeft premier Netanyahu gezegd dat de nieuwe plannen het mogelijk maken om de twee oorlogsdoelen te behalen: het verslaan van Hamas en het terughalen van de gijzelaars. Het plan zou over ruim een week van kracht worden, wanneer een bezoek van de Amerikaanse president Trump aan de regio achter de rug is.

Gisteren werd bekend dat het Israëlische leger tienduizenden reservisten heeft opgeroepen ter ondersteuning van de uitbreiding van de oorlog in Gaza. Zij zullen worden ingezet aan de grens met Libanon en op de bezette Westelijke Jordaanoever, waar ze Israëlische militairen zullen vervangen die nodig zijn bij het militaire offensief in Gaza.

Het veiligheidskabinet zou ook een plan hebben goedgekeurd om op een nieuwe manier goederen te leveren aan Gaza, waarbij Israël wil voorkomen dat Hamas ermee aan de haal kan. Volgens The Times of Israel is Israël niet bereid om grote pakketten toe te laten die op centrale plekken worden opgeslagen, om plunderingen te voorkomen.

In plaats daarvan zouden internationale organisaties en particuliere beveiligingsbedrijven dozen voedsel moeten uitdelen aan Gazaanse gezinnen. De ultrarechtse minister Ben-Gvir van Nationale Veiligheid was volgens Israëlische media de enige die tegen dit voorstel stemde.

Ondervoeding

Het verspreiden gaat pas beginnen als het volgens de Israëlische regering nodig is. Bij de bijeenkomst van het veiligheidskabinet gisteravond is volgens The Jerusalem Post gezegd dat er op dit moment genoeg voedsel in de Gazastrook is. Hulporganisaties weerspreken dat met klem en toonden zich dit weekend kritisch tegenover het plan. Unicef zegt dat er op zijn minst 9000 tot 10.000 kinderen worden behandeld voor ondervoeding.

Israël hervatte de grondoorlog in maart, en verbrak daarmee een tijdelijk staakt-het-vuren dat zo'n twee maanden in stand was gehouden. Sindsdien worden er dagelijks opnieuw tientallen Palestijnen gedood. Ook heeft Israël inmiddels een groot deel van het grondgebied van Gaza ingenomen en houdt het de levering van onder meer voedsel en hulpgoederen tegen.

Er wonen meer dan twee miljoen mensen in het dichtbevolkte gebied. Volgens cijfers van de VN raakten alleen al tussen 18 maart en 8 april bijna 400.000 Palestijnen ontheemd in de kuststrook. In de hele oorlog, sinds 7 oktober 2023, zijn er in totaal volgens officiële cijfers van het ministerie van Volksgezondheid in Gaza meer dan 52.000 Palestijnen gedood.

Een Nederlandse man is zaterdag op het vliegveld van het Spaanse eiland Ibiza opgepakt met ruim 163.000 xtc-pillen. De pillen, met een gewicht van bijna 50 kilo, zaten in twee koffers die de man het land in probeerde te smokkelen. Dat melden Spaanse media.

De politie was extra scherp op drugssmokkelaars omdat de discotheken op het eiland net open zijn gegaan voor het zomerseizoen. De 22-jarige Nederlander viel op omdat hij in zijn eentje reisde met twee zware koffers. Naar verluidt hoefde de politie amper te zoeken in de koffer omdat de Nederlander geen moeite had gedaan om de drugs te verstoppen.

Er is niet bekendgemaakt uit welk land de man naar Ibiza was gereisd. Hoe hij op zijn vertreklocatie door de douane is gekomen, is dan ook onduidelijk.

2CB

In de twee koffers zat niet alleen xtc, maar ook pillen met de opdruk '2CB', een ander type drugs. De antidrugsbrigade doet daar nog verder onderzoek naar.

De Nederlander is zaterdag voor de politierechter verschenen. Die heeft besloten dat hij langer blijft vastzitten. Hij riskeert een gevangenisstraf van een aantal jaar.

De zoektocht naar de vermiste 31-jarige Nederlander in de Noord-Italiaanse provincie Como is na zes dagen beëindigd. De reddingsbrigade zegt geen hoop meer te hebben om de man levend terug te vinden. Hij was op vakantie met zijn vriendin en haar kind.

Vorige week maandag besloot de man in de middag alleen een wandeling te maken door de bergen bij het Comomeer. 's Avonds sloeg zijn partner alarm toen hij niet terugkeerde. De brandweer, reddingswerkers, agenten en vrijwilligers begonnen een zoektocht naar de Nederlander. Hij was een ervaren wandelaar.

Gisteren deden speciale Alpenreddingsteams nog een laatste poging. Ze kamden hectares aan bos uit en zochten tot 1800 meter hoogte naar gaten in de sneeuw waarin de man kon zijn weggezakt.

De zoektocht werd ondersteund met een helikopter en drones. Er werd ook gezocht naar een telefoonsignaal, maar dat is niet gevonden. Elk spoor van de man ontbreekt.

'Alles eraan gedaan'

Volgens burgemeester Pozzi van de gemeente Livo hebben de reddingswerkers meer gedaan dan mogelijk was in een poging de man terug te vinden. "We hoopten allemaal dat de jonge wandelaar ergens afgelegen gevonden zou worden", zegt hij tegen de Italiaanse krant La Provincia. "Misschien gewond, maar wel levend. Helaas is dat niet het geval."

Pozzi zegt dat zijn gedachten uitgaan naar de partner en ouders van de man, die de zoektocht vol hoop hadden gevolgd.

De vermiste man werkte op een middelbare school in Utrecht, meldt RTV Utrecht. Rector Richard van de Berg zegt tegen de omroep dat het verdriet op de school groot is. Vandaag, op Bevrijdingsdag, ging de school daarom open. "Vanochtend openden we de school een dag eerder om iedereen die daar behoefte aan had de ruimte te geven voor een moment van samenzijn", aldus de rector.

In de provincie Guizhou in het zuidwesten van China zijn tien mensen om het leven gekomen toen vier toeristenboten kapseisden. Zeventig gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht. Niemand van hen verkeert in levensgevaar, meldt staatsomroep CCTV.

De boten, met in totaal 84 opvarenden, voeren gistermiddag over een zijrivier van de Yangtze, de langste rivier van China. De vaartuigen sloegen om door een plotselinge, hevige wind die gepaard ging met regen- en hagelbuien. Op twee van de boten waren alleen bemanningsleden aanwezig. Zij wisten zichzelf na het omslaan te redden.

Volgens CCTV heeft onderzoek tot dusver niet aangetoond dat de boten overbezet waren.

Ongelukken voorkomen

President Xi riep na het ongeluk op tot een grootschalige zoek- en reddingsoperatie. Hij zei dat het niet voor het eerst is dat er incidenten plaatsvinden in het toeristische gebied en benadrukte dat lokale autoriteiten meer maatregelen moeten nemen om ongelukken te voorkomen.

Vanwege feestdagen zijn veel Chinezen vrij en gaan ze op reis naar Guizhou. Het gebied is populair vanwege de indrukwekkende natuur met veel bergen en rivieren.

Kijk hieronder naar de reddingsoperatie:

Als je Olaf Scholz een vraag stelt, moet je goed luisteren. Niet vanwege de inhoud van zijn antwoorden die vaak lang en voorspelbaar zijn, maar vanwege zijn toon. Scholz spreekt zacht en monotoon. Als een bedachtzame, gereserveerde leider.

Het kenmerkt zijn opstelling als bondskanselier van Duitsland, een baan waaraan morgen vervroegd ten einde komt. In 2021 trad hij aan na een nipte verkiezingswinst, in februari boekte zijn SPD het slechtste verkiezingsresultaat ooit. Vanavond zwaait Duitsland Scholz uit met een militair eerbetoon, een Großer Zapfenstreich.

Temperament

Scholz moest in 2021 het grote gat vullen dat Angela Merkel achterliet. Midden in de coronapandemie sprak hij kiezers aan die in hem een stabiele, Merkel-achtige leider zagen, die tegelijkertijd sociale veranderingen beloofde. Scholz packt das an, was de belofte.

Maar waar Merkel bekendstond als compromisbereid en een verbindende Mutti, bleek Scholz een vasthoudende en afstandelijke leider. Koppig en arrogant, oordelen mensen die met hem werken. Communicatiewetenschappers zeggen dat Scholz zijn beleid en keuzes niet goed uitlegt, of verhult met onbegrijpelijke zinnen. Tegenstanders spraken van 'Scholz-O-Mat'.

Op spaarzame momenten zagen we temperament bij Scholz. Dan sloeg hij met gebalde vuisten op zijn lessenaar, meestal in reactie op een onterechte aantijging. Of als het over Oekraïne ging dat hem na aan het hart ligt.

Een jaar na de grootschalige Russische invasie werd een SPD-bijeenkomst verstoord door een groep die Scholz uitmaakte voor "oorlogsstoker". De bondskanselier pakte met twee handen zijn microfoon vast en overstemde het geschreeuw. "Poetin is de oorlogszuchtige! Hij is Oekraïne binnengevallen en laat duizenden sterven voor zijn imperialistische droom!"

"Zo zien we Scholz zelden", klonk het na afloop.

De Zeitenwende die hij afkondigde na de Russische inval is hetgeen waarmee Scholz de Duitse geschiedenisboeken in zal gaan. Het betekende een ongekende omslag in de Duitse defensie- en buitenlandpolitiek. Plots gaan er honderden miljarden naar de krijgsmacht en wordt Oekraïne gesteund met tanks en raketten.

Er was veel kritiek op Scholz' handelen rond de steun aan Oekraïne. Te traag en te weinig, klonk het. Maar zijn voorzichtige optreden is begrijpelijk in de Duitse context. Berlijn wil dat andere westerse landen vooroplopen. De angst voor oorlog is bovendien bij een deel van de bevolking groot.

Scholz balanceerde tussen die terughoudendheid enerzijds en de wil om Oekraïne te helpen anderzijds. Met het stapsgewijs opvoeren van steun, zijn veel Duitsers 'meebewogen' naar de nieuwe werkelijkheid. Uiteindelijk werd Duitsland, na de VS, de belangrijkste steunpilaar van Oekraïne.

Autoriteit

Zijn coalitiepartners, de Groenen en de liberale FDP, hekelden Scholz' traagheid rond Oekraïne. Het was een van de vele conflicten in de regeringscoalitie, naast met name de begrotingsplannen. Het ontbrak Scholz daarbij aan autoriteit om ruzies binnenskamers te smoren.

Het leidde ertoe dat Scholz een regering leidde die met meerdere monden sprak. In Brussel werd de German Vote berucht: het land onthield zich op Europees vlak regelmatig van stemming, omdat Scholz' coalitie geen eenheid toonde.

Uiteindelijk toonde Scholz daadkracht met het ontslag van zijn minister van Financiën Lindner (FDP), die lijnrecht tegen het regeringsbeleid wilde ingaan. In de maanden daarna herhaalde Scholz keer op keer dat niemand anders dan hij tot het ontslag had besloten, als teken van sterkte en leiderschap.

Het kwam te laat, zijn lot was al bezegeld. Op dat moment was slechts 20 procent van de kiezers tevreden over Scholz, de laagst gemeten score voor een bondskanselier. Een verlies bij de Bondsdagverkiezingen was onvermijdelijk. Al bleef één persoon in een onverwachte comeback geloven: Olaf Scholz zelf.

In de laatste maanden zagen we een ontspannen Scholz, wiens droge Hamburgse humor en kalmte schril afstak tegen zijn belangrijkste uitdager, de strijdlustige en harde debater Merz. Mogelijk een meevaller voor Scholz: zijn opvolger Merz kampt inmiddels met vergelijkbaar lage waarderingscijfers. Het zal een teken des tijds zijn.

The Beatles en Aretha Franklin

Over zijn privéleven kwam Duitsland maar weinig te weten. In interviews repte hij nauwelijks over zijn interesses, hobby's en zijn vrouw, SPD-politica Britta Ernst. Met de taptoe vanavond krijgen we iets meer te weten over zijn muzieksmaak, want het militaire orkest zal drie keuzenummers van de afzwaaiend bondskanselier spelen.

Het gaat om een barok muziekstuk van Bach, het zoete Beatlesnummer In My Life uit zijn jeugd en de powersong Respect (Aretha Franklin, Otis Redding). In die laatste keuze zien Duitse media een impliciete boodschap aan het publiek. 'Respect' was een centrale boodschap in zijn campagnes, maar Scholz zou tevens vinden dat hij te weinig respect kreeg.

Een écht afscheid uit politiek Berlijn is het niet, want Scholz blijft aan als 'gewoon' lid van de SPD-fractie in de Bondsdag. Hij is immers verkozen in zijn kiesdistrict Potsdam, het enige Oost-Duitse district dat de SPD heeft gewonnen. "Dat ontroert mij, want het is het hoogste ambt waarvoor je direct verkozen kan worden."

Goedemorgen! Het is Bevrijdingsdag. In het hele land zijn Bevrijdingsfestivals, zoals in Almere, Rotterdam, Zwolle en Haarlem. En de Duitse bondskanselier Olaf Scholz neemt afscheid als regeringsleider.

Eerst het weer: vanochtend maakt het noorden kans op een enkele lichte bui. De rest van Bevrijdingsdag verloopt droog met een mix van wolken en zon. Het wordt 13 tot 15 graden, maar door de noordoostenwind voelt het kouder aan. De komende dagen blijft het droog met wolken en zon. De maxima schommelen rond 15 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het traditionele Bevrijdingsvuur is kort na middernacht ontstoken op het 5 Mei Plein in Wageningen. Het Vuur van de Vrijheid symboliseert de overgang van herdenken naar het vieren van de vrijheid. Het vuur werd aangestoken door de 100-jarige Britse oorlogsveteraan Mervyn Kersh en de 101-jarige Canadese veteraan Nick Janicki.

Na het ontsteken van het vuur vertrokken ruim 5000 estafettelopers om het Bevrijdingsvuur naar 201 gemeenten in heel Nederland te brengen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Zanger Claude heeft in Basel zijn eerste repetitie voor het Songfestival achter de rug. De Nederlandse inzending C'est la vie klonk gistermiddag voor het eerst op het podium van de St. Jakobshalle. De 21-jarige zanger verscheen in een burgundy rood pak op het podium en werd bijgestaan door twee dansers.

Lees hier verder:

Fijne dag!

Nog twee dagen en het conclaaf begint. Vanaf woensdagmiddag zullen 133 kardinalen uit 71 landen proberen de tweederdemeerderheid van 89 stemmen te bereiken voor de verkiezing van de opvolger van paus Franciscus.

Voor 108 van hen is het de eerste keer dat ze meedoen aan een conclaaf. Deze kardinalen zijn aangesteld door Franciscus. Dat betekent overigens niet dat ze allemaal dezelfde ideeën hebben over wie de kerk nu moet gaan leiden.

Er lijkt dit keer geen kandidaat te zijn die erbovenuit springt, zoals in 2005 het geval was bij het conclaaf na het 26-jarige pausschap van Johannes Paulus II. Toen was de Duitse kardinaal Joseph Ratzinger de absolute favoriet en werd hij vrij snel tot Benedictus XVI gekozen.

In 2013 waren er ogenschijnlijk twee kanshebbers: een Italiaanse en een Braziliaanse kardinaal. Tot veler verrassing werd een relatieve outsider, de Argentijn Jorge Mario Bergoglio, opeens de nieuwe paus. Achteraf bleek dat hij al in 2005 tegenkandidaat voor Ratzinger was, maar toen was de tijd nog niet rijp voor een koerswijziging.

Als Franciscus zette hij niet alleen een hervorming van de kerk in gang, hij veranderde ook ingrijpend de samenstelling van het college van kardinalen. Hoewel Europa zeker een belangrijk aantal kardinalen telt en er relatief veel Italianen zijn (17 plus twee die niet in Italië zitten), is het gewicht van Azië (en Midden-Oosten) en Afrika toegenomen.

Een Aziatische paus zou dan ook niet ondenkbaar zijn. Of iemand die tijdens de vergaderingen in de preconclaaf-periode opeens zo opvalt dat hij bijna vanuit het niets stemmen weet te verzamelen.

Dit zijn, in alfabetische volgorde, de kardinalen die de meeste kans lijken te maken.

Mario Grech (68), Malta. Een trouwe steunpilaar van Franciscus. Grech deed de organisatie van een belangrijke reeks vergaderingen over kerkvernieuwing, waarbij voor het eerst ook niet-geestelijken en zelfs vrouwen stemrecht hadden. Het heeft hem bij de kardinalen wereldwijd veel bekendheid opgeleverd.

Grech is een rustige en innemende persoonlijkheid. Hij zou goed in staat zijn op zachte wijze de hervormingen van Franciscus verder te implementeren, zonder dat de eenheid van de kerk in gevaar komt.

Cristóbal López Romero (72), uit Spanje afkomstige aartsbisschop van Rabat, Marokko. Een echte herder en missionaris die goed lijkt te kunnen samenwerken met de Romeinse Curie. López Romero werkte lang onder de armen van Barcelona. Daarna verbleef hij in Paraguay, wat hem veel bekendheid in Latijns-Amerika opleverde.

Hij behoort tot de orde van de salesianen, die hij ook in Bolivia en Paraguay leidde. In Rabat is hij erg actief in de dialoog met moslims en protestanten. In interviews verklaart hij zichzelf een voorstander van de hervormingen van Franciscus, maar met evenwichtigheid.

Pietro Parolin (70), Italië. Staatssecretaris van paus Franciscus en daarmee zijn tweede man. Een kardinaal uit de Romeinse Curie en een ervaren diplomaat. Hij kan soms wat afstandelijk overkomen, maar is eenvoudig en hartelijk, zij het zonder veel charisma.

Parolin zou een interessante kandidaat kunnen zijn voor wie continuïteit wenst met de kerkhervormingen van Franciscus, maar op een lager pitje. Minder uitspraken die verwarring zaaien en meer diplomatie. Hij zou een compromiskandidaat kunnen zijn.

Pierbattista Pizzaballa (60), Italië. Een rijzende ster bij de meer conservatieve kardinalen. Hij is een franciscaan. Pizzaballa studeerde bijbelse theologie en modern Hebreeuws en Arabisch in Jeruzalem. In 2020 benoemde paus Franciscus hem tot patriarch van de Latijnen (kardinaal van de rooms-katholieken) in Jeruzalem.

Na 7 oktober bood hij zichzelf tevergeefs aan als gijzelaar in ruil voor Israëlische kinderen. Hij komt wat kortaf over, maar is een goed financieel manager. Al jaren laveert hij behendig heen en weer in het Israëlisch-Palestijnse conflict. Van zijn standpunten over ethische kwesties is weinig bekend. Een probleem is zijn jonge leeftijd.

Robert Prevost (69),Verenigde Staten. Met alle veranderingen in de wereld lijkt de tijd voorbij dat een kardinaal uit grootmacht VS nooit paus kan worden. Prevost is een belangrijke curiekardinaal die zijn halve leven in Peru heeft gewoond en gewerkt.

Hij is afgestudeerd in het kerkelijk recht en een kundig bestuurder. Onder Franciscus was hij hoofd van de afdeling die bisschoppen benoemt. Hij spreekt vloeiend Engels, Spaans en Italiaans. Misschien is hij minder herderlijk, maar wel veel pragmatischer dan Franciscus.

Luis Antonio Gokim Tagle (67), Filipijnen. Tagle is door Franciscus naar het Vaticaan gehaald om ervaring op te doen in de Romeinse Curie, het bestuursapparaat van de kerk. In het begin zonder veel succes, maar daarna leidde hij de belangrijke afdeling voor evangelisatie. Tagle is emotioneel en dynamisch en spreekt vijf talen. Hij is een sprankelende en telegenieke persoonlijkheid die goed met jongeren kan omgaan. Hij zou de eerste paus uit Zuidoost-Azië zijn.

Naam

Tot slot de naam die de paus zal kiezen. Franciscus II lijkt onwaarschijnlijk, maar er gaan nu al stemmen op voor Paulus VII of Johannes XXIV. Of natuurlijk, net als bij Franciscus, een helemaal nieuwe naam. Johannes Franciscus?

De Amerikaanse president Trump heeft aangekondigd dat er een importheffing van 100 procent komt op alle films die buiten de Verenigde Staten zijn geproduceerd. Trump zegt daarmee de Amerikaanse filmindustrie te willen redden van "een snelle dood".

De president geeft de schuld aan buitenlandse overheden, die stimuleringsmaatregelen aanbieden om Amerikaanse filmmakers en studio's aan te trekken. "Andere landen bieden allerlei prikkels om onze filmmakers en studio's uit de Verenigde Staten weg te lokken", schrijft Trump op Truth Social.

Volgens hem wordt Hollywood verwoest. "Dit is een gecoördineerde actie van andere landen en het vormt daarom een bedreiging voor de nationale veiligheid." Hij eindigt met: "We willen weer films die gemaakt zijn in Amerika!"

Eerder kondigde Trump nieuwe importheffingen aan op producten uit verschillende landen en regio's. Volgens hem zullen deze tarieven Amerikaanse fabrikanten stimuleren en banen beschermen. De heffingen hebben wereldwijd geleid tot een handelsoorlog en onrust op de financiële markten.

China wordt het zwaarst getroffen. Trump heeft importheffingen van 145 procent opgelegd op producten uit dat land.

In een bedrijfspand in Dongen is gisteravond een zeer grote brand uitgebroken. Het gaat om een bedrijf dat onder andere leer verwerkt. Een deel van het dak staat in brand, waarop ook zonnepanelen zijn geplaatst.

De vlammen sloegen metershoog uit het het pand. De brandweer laat het pand gecontroleerd uitbranden. "Dit betekent dat de brandweer ervoor kiest om de brand niet actief te blussen, maar de brand gecontroleerd te laten doorlopen totdat het vuur vanzelf uitdooft", zegt de brandweer. Rond 05.30 uur was de brand onder controle.

Door de brand zijn er foliedeeltjes van de zonnepanelen losgekomen en tot 8 kilometer verderop neergekomen op de grond. De veiligheidsregio Midden- en West-Brabant waarschuwt dat deze deeltjes scherp kunnen zijn.

Boeren in het gebied krijgen het advies om alle dieren tijdelijk op stal te doen en het dierenvoer en drinkbakken goed te inspecteren op mogelijke glasdeeltjes.

Chemicaliën en olie

In het uitgebrande bedrijfspand bevinden zich ook chemicaliën en olie. "Door het intense vuur zijn deze stoffen vrijwel direct volledig verbrand, waardoor de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen in de lucht beperkt is", zegt de veiligheidsregio. Er zijn geen verhoogde concentraties van gevaarlijke stoffen gemeten.

De brandweer is met groot materieel uitgerukt en gebruikt water uit het Wilhelminakanaal om de brand te bestrijden. "Om te voorkomen dat onze slangen beschadigd raken, roepen we iedereen op het gebied te mijden", aldus de veiligheidsregio.

Op het bedrijventerrein waar de brand woedt, zijn meerdere bedrijven gevestigd die 24 uur per dag in bedrijf zijn. Werknemers die aan het werk zijn, kunnen het terrein verlaten via een route die door de politie is aangegeven.

In Wageningen is kort na middernacht op het 5 Mei Plein het traditionele Bevrijdingsvuur ontstoken.

De eer om het vuur aan te steken was dit jaar aan de 100-jarige Britse oorlogsveteraan Mervyn Kersh en de 101-jarige Canadese veteraan Nick Janicki. Samen met burgemeester Floor Vermeulen van Wageningen deden zij dat op het plein voor Hotel De Wereld, de plek waar tachtig jaar geleden werd onderhandeld over de Duitse capitulatie.

Het Vuur van de Vrijheid markeert de overgang van herdenken naar het vieren van de vrijheid:

Eerder op de avond waren er optredens en voordrachten van onder anderen Douwe Bob, Maan, Angela Groothuizen, Hans Dagelet en Sinan Can. Later vandaag verzorgt de Poolse premier Donald Tusk de jaarlijkse 5 mei-lezing in Wageningen.

Na het ontsteken van het vuur vertrokken ruim 5000 estafettelopers om het Bevrijdingsvuur naar 201 gemeenten in heel Nederland te brengen. Volgens de organisatie is dat een recordaantal deelnemers.

Vandaag wordt het vuur uit Wageningen onder andere aangestoken op de veertien Bevrijdingsfestivals in het land. Premier Schoof zal het Bevrijdingsvuur ontsteken op het hoofdpodium van het Bevrijdingsfestival Gelderland in Wageningen.

De Braziliaanse politie heeft een man en een tiener opgepakt die van plan zouden zijn een aanslag te plegen tijdens een concert van zangeres Lady Gaga, afgelopen zaterdag in Rio de Janeiro.

De autoriteiten kwamen de verdachten op het spoor na een tip van de inlichtingendiensten. Ze zouden onder anderen minderjarigen hebben gerekruteerd om aanvallen te plegen met zelfgemaakte explosieven en molotovcocktails. Volgens het ministerie van Justitie identificeren de verdachten zichzelf als "Little Monsters", de bijnaam van Lady Gaga's fans.

De politie stelt dat de groep zich bezighield met radicalisering, het aanzetten tot zelfbeschadiging en het verspreiden van haat, vooral gericht tegen de lhbti-gemeenschap. Lady Gaga, 39 jaar, is een uitgesproken voorstander van lhbti-rechten.

De verdachte man, de veronderstelde bedenker van het plan, werd gearresteerd in het zuiden van Brazilië. Hij wordt niet alleen verdacht van het voorbereiden van een aanslag, maar ook van illegaal wapenbezit. De tiener werd in Rio aangehouden en bleek ook kinderporno in bezit te hebben. De identiteit van beide verdachten is nog niet bekendgemaakt.

Het gratis concert van de Amerikaanse zangeres was volgens de BBC het grootste dat ze ooit heeft gegeven. Er kwamen meer dan twee miljoen mensen op af.

Tijdens het concert werden 5000 agenten ingezet en moesten bezoekers door metaaldetectoren. Ook drones en gezichtsherkenningscamera's werden ingezet.

Om de economie van de stad een impuls te geven, betaalde de gemeente van Rio de Janeiro voor haar komst. De verwachting was dat haar twee optredens de lokale ondernemers zo'n 100 miljoen dollar (bijna 89 miljoen euro) zouden opleveren. Het optreden maakte onderdeel uit van Lady Gaga's wereldwijde Mayhem-tournee, ter promotie van haar nieuwste album dat in maart verscheen.

Op de Koekamp in Den Haag is een alternatieve dodenherdenking vanavond door zo'n 3000 mensen bijgewoond. Daar werd behalve aan de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust ook expliciet aandacht besteed aan de Palestijnse slachtoffers in Gaza en andere recente conflicten wereldwijd.

De herdenking onder de noemer '4 mei inclusief' begon om 19.00 uur. Het was een initiatief van ambtenaren en oud-diplomaten en was bedoeld als alternatief voor de nationale dodenherdenking op de Dam in Amsterdam. Er werd stilgestaan bij "alle mensen die slachtoffer waren of zijn van genocide, oorlog, vervolging en onderdrukking, mede door toedoen of nalaten van de Nederlandse overheid".

De organisatie verwachtte zo'n 500 mensen, maar dat liep uiteindelijk dus op tot zo'n 3000. Sommigen van de aanwezigen hadden op verzoek van de initiatiefnemers een bloem meegenomen. Vlaggen, spandoeken en borden waren niet toegestaan.

Medeplichtigheid

De herdenking begon met cellomuziek. Cultuurhistoricus Mark Kulsdom nam als eerste het woord. "Wij herdenken hier vreedzaam en op onze manier de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, waar de mens heeft laten zien welk kwaad in hem en haar huist."

Tachtig jaar geleden eindigde de Duitse bezetting van Nederland. "We riepen daarna: nooit meer fascisme. Nie wieder. Never again", zei Kulsdom. "Maar wat betekent 'nooit meer' nog, als het heden in Gaza en elders in de wereld zulke pijnlijke en confronterende parallellen vertoont met het verleden?"

De organisatie zegt niet weg te blijven van de herdenking op de Dam en zich niet te distantiëren van de slachtoffers die daar worden herdacht. "Maar we nemen wel afstand van de hoogwaardigheidsbekleders die Nederland medeplichtig maken aan de oorlog in Gaza en de samenleving verder verdelen."

Daarbij doelen de initiatiefnemers op wat zij zien als de medeplichtigheid van Nederland aan de oorlog in Gaza, door de levering van onderdelen voor het gevechtstoestel F-35 aan Israël.

Voormalig PvdA-politica Hedy d'Ancona was een van de sprekers. Ze herdacht haar vader, die tijdens de oorlog is omgekomen in een concentratiekamp. Zelf heeft de 87-jarige D'Ancona de Holocaust overleefd.

"Ik kom nog uit de generatie van 'nooit meer', maar 'nooit meer' is nu." Ze is niet bij de Nationale Herdenking op de Dam. "Dat is veel meer gebonden aan het idee dat je je richt op wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. En daar kan ik over meepraten: dat is erg genoeg."

Maar herdenken betekent voor haar ook nadenken. "En als ik nadenk, dan vind ik dat een herdenkingsdag om respect gaat. En als ik achterom kijk, dan kan het niet anders dan dat je ook aandacht besteedt aan wat er nu aan de hand is."

Ze gaat liever naar een herdenking die het verleden met het heden verbindt. "En dat is hier: een inclusieve herdenking die het verstand gebruikt en denkt: waar zijn we nu nog steeds mee bezig?"

Zonder verstoringen

Naast D'Ancona sprak ook documentairemaker Mustafa Hadziibrahimovic, die eind jaren 90 de oorlog in Bosnië ontvluchtte. De Surinaams-Nederlandse antropologe Gloria Wekker had het over het koloniale verleden, en de uit Gaza gevluchte Palestijnse fotograaf Mohammed Al Zaanoun over de oorlog in Gaza.

Er was traditionele Iraanse muziek te horen. Ook trad een Syrische klarinettist op. Mark Passenier van het Nederlands Politieorkest speelde het signaal taptoe. Om 20.00 uur is er net als in de rest van het land twee minuten stilte gehouden. Dat verliep zonder verstoringen.

De alternatieve herdenking bij het Malieveld werd door duizenden mensen gevolgd via een livestream. Ook op andere plekken in Nederland zijn alternatieve dodenherdenkingen gehouden, zoals in Zaandam, Utrecht en Rotterdam.

Wie naar buiten gaat op Bevrijdingsdag, moet rekening houden met wat lagere temperaturen. Dit jaar wordt het tussen de 14 en 16 graden, terwijl gemiddeld de temperatuur begin mei rond de 17 graden ligt. Bovendien staat er een duidelijk voelbare wind uit het noordoosten. Vooral langs de kust voelt het daardoor nog wat kouder aan.

In de periode rond Bevrijdingsdag kan de temperatuur nogal uiteenlopen. Dat komt door het gebied waar de lucht in ons land vandaan komt. Ten noorden van ons ligt vaak koudere lucht, die wordt polaire lucht genoemd. Ten zuiden van ons ligt warmere, tropische lucht.

In het voorjaar is de polaire lucht meestal nog echt koud. In het uiterste noorden van Europa ligt nog sneeuw, en het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan is nog behoorlijk koud van de afgelopen winter.

Tegelijkertijd is de lucht in het zuiden van Europa al flink aan het opwarmen. Door dat grote contrast bepaalt de windrichting voor een groot deel hoe warm het bij ons is.

Donderdag wat warmer

Afgelopen week werd het nog ruim 25 graden, door warme lucht uit het zuiden. Inmiddels waait de wind al twee dagen uit het noorden, en dus werd het vandaag in het zuiden 15 graden, in het noorden zelfs maar 12.

Bevrijdingsdag begint vrij koud en het is bovendien op de meeste plaatsen bewolkt. In het zuiden valt misschien nog een bui. 's Middags schijnt de zon op steeds meer plaatsen, vooral langs de kust en in het noorden van het land.

De komende dagen blijft de wind noordelijk en dus is het fris. Vanaf donderdag draait de wind iets naar het oosten. Daardoor wordt het wat warmer, met steeds meer zon.

De eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Roemenië is gewonnen door de radicaal-rechtse kandidaat George Simion. Met bijna alle stemmen geteld kan hij rekenen op 40 procent van de stemmen.

Simion (38) staat bekend als een eurosceptische activist en oud-hooligan. Hij is tegen militaire hulp aan buurland Oekraïne en staat kritisch tegenover de Europese Unie. Verder is hij fan van de Amerikaanse president Trump.

Burgemeester Nicusor Dan van Boekarest volgt op een tweede plaats met 21 procent van de stemmen. Hij neemt het over twee weken in de tweede ronde op tegen Simion.

Eerdere verkiezingen nietig verklaard

Roemenië hield in november ook al presidentsverkiezingen, maar de uitslag daarvan werd nietig verklaard door het constitutioneel hof. De rechter constateerde dat kiezers waren misleid en bepaalde dat de hele stembusgang over moest.

De verkiezingen in november werden verrassend gewonnen door de pro-Russische, ultrarechtse Calin Georgescu, na een ongekende TikTok-campagne. Daar werd hij met de inzet van influencers en nepaccounts in korte tijd razend populair.

Maar inmiddels wordt hij vervolgd voor onder meer verkiezingsfraude en mag niet meedoen aan deze nieuwe verkiezing. Ook zou sprake zijn geweest van inmenging van Rusland, onder meer met cyberaanvallen. Er is nog altijd veel onduidelijkheid over de rol van Moskou bij de TikTok-campgane.

Veel Roemenen hebben vragen bij het nietig verklaren van de vorige ronde. Georgescu en Simion doen het af als een staatsgreep en zeggen dat het verder bewijs is dat de gevestigde orde probeert de macht vast te houden. De aanhang van Georgescu schaart zich nu grotendeels achter Simion.

Zanger Claude heeft in Basel zijn eerste repetitie voor het Songfestival achter de rug. De Nederlandse inzending C'est la vie klonk vanmiddag voor het eerst op het podium van de St. Jakobshalle. De 21-jarige zanger verscheen in een burgundy rood pak op het podium en werd bijgestaan door twee dansers.

C'est la vie begint rustig met pianotonen en teksten in het Engels en Frans, waarna het nummer opbouwt tot het moment dat de bas inzet en het feest losbarst, schrijft de organisatie van het Eurovisie Songfestival in een verslag van de repetitie. "Naast zijn vocale talent heeft Claude een natuurlijke connectie met de camera, wat het optreden tot een krachtig visueel verhaal maakt."

'Pure vreugde'

Claude treedt op met twee moderne dansers, die om hem heen bewegen en in en uit het camerabeeld dansen. "Hij straalt van begin tot eind pure vreugde uit." Volgens de organisatie maakt de zanger als een van de eerste artiesten weinig gebruik van het grote ledscherm op het podium.

Tijdens het laatste refrein van het nummer wordt er wel gebruiktgemaakt van het scherm en staat het vol met roze en blauwe bloemen. Ook de vloer ligt ermee bezaaid. "Je zou bijna denken dat ze de zaal invliegen. Wat een einde", schrijft de organisatie. De officiële beelden van de repetitie zijn nog niet naar buiten gebracht. Claude heeft wel een filmpje gedeeld op Instagram, waarin hij aankondigt dat hij bij zijn optreden wordt begeleid door drie violisten.

Claude onthulde eerder vandaag op Instagram zijn outfit voor het Songfestival: een glanzend burgundy pak van het label I.SIMONS bestaande uit broek, gilet en jasje. Om zijn nek hangt een parelketting. Hij staat op dinsdag 13 mei in de halve finale. Als hij die avond de top 10 haalt, doe hij op zaterdag 17 mei mee met de finale.

Op een nagenoeg volle Dam in Amsterdam is om 20.00 uur twee minuten stilte gehouden voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en andere gewapende conflicten waarbij Nederland betrokken is geweest. De plechtigheid verliep zonder grote incidenten.

Kort na het stiltemoment werden twee mensen aangehouden, die bij hun arrestatie "Free Palestine" riepen. De politie laat weten dat er vanavond zes aanhoudingen zijn verricht op en rondom de Dam. Dat was wegens verstoring van een herdenking, dronkenschap en vanwege een gebiedsverbod.

Op het plein waren volgens het Nationaal Comité 4 en 5 mei zo'n 16.000 mensen aanwezig. In tegenstelling tot vorig jaar hoefden toeschouwers zich niet van te voren online aan te melden. Er waren wel extra agenten op de been en andere veiligheidsmaatregelen getroffen.

Bekijk hier hoe de koning en koningin de eerste bloemenkrans legden:

In heel Nederland was het stil tijdens de dodenherdenking. Mensen stopten hun auto langs de weg en treinen kwamen tot stilstand. Op Schiphol werd niet geland en opgestegen. Op zeker 480 plekken waren er publieke herdenkingen, meldt Nationaal Comité 4 en 5 mei.

Onder meer in Madurodam en op de Waalsdorpervlakte was het stil:

Premier Schoof hield op de Dam een toespraak over zijn grootvader, die wegens verzetswerk is gefusilleerd in de oorlog. De minister-president sprak zijn bewondering uit voor die generatie die ondanks alle "vernietiging en ontmenselijking de ander bleef zien als mens, zoals zijzelf."

'Echo uit het verleden'

"Zo eenvoudig als dat klinkt was het niet in de oorlogsjaren. Helaas weten we dat het ook vandaag niet eenvoudig is. In een wereld vol oorlog verliezen mensen elkaar uit het oog, verliezen ze mededogen." Dat gebeurt volgens hem nu ook in Nederland. "Op de donkerste momenten horen we een echo uit het verleden. En in de twee minuten stilte klinkt die echo extra luid."

Kort na de speech van Schoof schreeuwde iemand in de menigte "Bloed aan je handen!" Volgens persbureau ANP draaiden tientallen mensen zich om toen de premier sprak.

Extreemrechts

Hetzelfde gebeurde toen Kamervoorzitter en PVV'er Martin Bosma een krans legde. Een activist had hiertoe van tevoren opgeroepen, omdat volgens hem de dodenherdenking niet gekaapt mag worden "door extreemrechts dat medeplichtig is aan de genocide in Gaza".

Verder werden er zoals elk jaar bloemenkransen gelegd ter nagedachtenis van verschillende groepen oorlogsslachtoffers. Zo worden de ruim 102.000 Joden, Roma en Sinti uit Nederland herdacht die tussen 1940 en 1945 zijn omgebracht.

Ook verzetsstrijders, militairen en burgers van Azië tot in Europa worden geëerd, evenals mensen die omkwamen bij Nederlandse vredesoperaties na WO II.

Alternatieve herdenking in Den Haag

Bij het Malieveld in Den Haag was een alternatieve dodenherdenking, die door zo'n 3000 mensen werd bijgewoond. Er was gerekend op 500 belangstellenden.

Behalve aan de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust werd hier ook aandacht besteed aan de Palestijnse slachtoffers in Gaza. Volgens de initiatiefnemers is Nederland medeplichtig aan de oorlog daar door wapens te leveren aan Israël.

Halsema: we kijken toe

Burgemeester Halsema nam eerder op de dag het woord bij een stille tocht door de hoofdstad. Ze sprak zich op het Museumplein nadrukkelijk uit tegen wegkijken bij oorlogen die nu woeden.

"'Nooit meer' is geen politieke slogan die soms wel en soms niet, voor sommige mensen wel, voor sommige mensen niet, en voor sommige volkeren wel, en voor sommige volkeren niet geldt", zei ze. "Moeders en kinderen sterven door bombardementen, die anderen voor het leven verminken en die gezinnen traumatiseren, mensen lijden honger en steden en dorpen veranderen in ruïnes. En wij kijken toe."

Bekijk hier een fragment uit de toespraak van burgemeester Halsema:

Vanwege toegenomen spanningen in de maatschappij stond de gemeente Amsterdam vorig jaar veel minder deelnemers toe dan anders. Uiteindelijk kwamen er veel minder mensen dan de 10.000 die als limiet was gesteld: naar schatting zo'n 4000. Behalve de strenge veiligheidsmaatregelen speelde het regenachtige weer daarbij een rol.

Op sommige plekken in het land werden de doden al gisteren herdacht, omdat de Nationale Herdenking op een zondag valt. In Urk, Staphorst, Arnemuiden en andere overwegend christelijke gemeentes wilde men de zondagsrust niet verstoren.