NOS Nieuws - Algemeen

Een deel van Amerika is er al weken vol van: de totale zonsverduistering die morgen aan de lucht boven delen van Mexico, de Verenigde Staten en Canada te zien is. Zo'n totale zonsverduistering komt niet vaak voor, dus de eclipsbrilletjes zijn niet aan te slepen en sommigen vrezen een verkeerschaos.

The great American eclipse wordt-ie genoemd op Amerikaanse nieuwssites, soms zelfs the eclipse of the century - de zonsverduistering van de eeuw. Zo'n 44 miljoen mensen wonen in het gebied waar de volledige verduistering te zien zal zijn.

Het natuurverschijnsel trekt ook veel belangstellenden. Volgens de BBC worden de meeste toeschouwers bij een totale zonsverduistering ooit verwacht.

Die claim is moeilijk te verifiëren, maar de hype is er niet minder om. Wetenschappers waarschuwen voor een toename van verkeersongelukken. Dat gebeurde ook bij de vorige eclips in de VS, in 2017. Toen gingen er zo'n 20 miljoen mensen op pad om de de zon te zien verdwijnen, en dat leidde tot meer botsingen, blijkt uit een studie.

Op sommige plekken lopen de gemoederen hoog op. In Oklahoma staat de Nationale Garde paraat om de veiligheid van het publiek te garanderen en sommige inwoners hamsteren eten, water en benzine uit vrees voor een verkeersinfarct.

Ook in Niagara Falls op de Amerikaans-Canadese grens verwachten ze een ware invasie aan eclipsjagers. Aan de Canadese kant is zelfs de noodtoestand afgekondigd:

Met de verkeerschaos zal het wel meevallen, hoopt astronoom Edwin Mathlener, beheerder van zonsverduistering.nl. Hij heeft al drie keer eerder een totale zonsverduistering gezien. In 2017 was hij er ook bij in de VS, toen in de staat Idaho. Ditmaal is hij met zijn zus naar Texas vertrokken om de eclips van 2024 waar te nemen.

"We gaan zo zuidelijk mogelijk, omdat we dan meer kans hebben op goed weer", legt hij uit. "In 2017 werden er ook files en opstoppingen verwacht, dus zijn we extra vroeg vertrokken vanuit het hotel. We moesten een snelweg over en we dachten dat het daar helemaal vast zou lopen. Maar toen we daar kwamen was het totaal uitgestorven."

In steden als Dallas kan het astronomische fenomeen wel voor meer hinder zorgen. "Maar op het platteland verwacht ik dat niet."

Totale zonsverduisteringen zijn niet superzeldzaam. Als je bereid bent om ervoor op reis te gaan, kun je er om de paar jaar een meemaken. "Maar je moet wel precies op de goede plek zijn. In Nederland hebben we er sinds de 18de eeuw geen meegemaakt en de volgende hier is pas in de 22ste eeuw."

Een totale zonsverduistering is de reis meer dan waard, vindt Mathlener. "Sommigen zeggen dat een gedeeltelijke eclips ook mooi is, maar zelfs al is hij 95 procent verduisterd, dan haalt dat het nog niet bij een totale eclips. Dat is echt magisch. Je ziet de schaduw van de eclips dichterbij komen en dan is het donker, je ziet de corona van de zon, maar ook de helderste sterren en planeten."

Hij is niet eens een echt fanatieke eclipsjager. "Er zijn mensen die de afgelopen jaren naar China en Siberië zijn gereisd om er een te zien en die ervan balen dat ze die van 2020 hebben gemist, omdat ze door het coronavirus - ironisch genoeg vernoemd naar de corona van de zon - niet konden reizen."

Fotograferen valt niet mee

Mathlener heeft een hele voorraad eclipsbrillen mee, belangrijk om je ogen kort voor en na de eclips te beschermen. De laatste dagen was er in de VS veel te doen over 'fake' brillen die nu op de markt worden gebracht. "De meeste zijn goed getest, maar er zijn ook slechte van malafide bedrijven bij. Het beste is om de bril van tevoren overdag bij een felle lamp uit te testen."

Mathlener neemt ook een fotocamera mee om de eclips vast te leggen, maar makkelijk is dat niet. "Je moet precies weten welke belichtingstijden je gebruikt. En je hebt maar een paar minuten. Je kunt beter niet te veel tijd verspelen met foto's en ook gewoon genieten."

Een half jaar geleden voerde de militante Palestijnse organisatie Hamas een terreuraanval uit op Israël. Israël sloeg terug met luchtaanvallen en een grondoorlog in de Gazastrook. Zes maanden later is er nog geen oplossing in zicht. Een overzicht van de gebeurtenissen.

In de ochtend van 7 oktober 2023 opent Hamas de aanval op Israël. Duizenden raketten worden vanuit de Gazastrook afgevuurd en militanten van Hamas steken de grens met Israël over. Ze doden bij hun terreuraanval zo'n 1200 Israëliërs en buitenlanders.

In meerdere kibboetsen worden mensen aangevallen en gedood. Ook vallen militanten met paragliders een dancefestival binnen, waar ze een bloedbad aanrichten. Volgens een VN-gezant is het aannemelijk dat er extreem gewelddadige verkrachtingen hebben plaatsgevonden door Hamas-militanten. Ze nemen ongeveer 250 mensen als gijzelaar mee naar Gaza, die in het tunnelnetwerk onder de kuststrook worden vastgehouden.

Israël antwoordt nog dezelfde dag met luchtaanvallen op de Gazastrook en begint enkele weken later een grondoffensief. Het doel volgens Israël: de totale vernietiging van Hamas en het terughalen van de gijzelaars. Dat gaat gepaard met een volledige afsluiting van het gebied; burgers kunnen geen kant op en hulp komt maar mondjesmaat binnen. De oorlog in Gaza is nu een half jaar bezig en er is vooralsnog geen zicht op een staakt-het-vuren.

Slachtoffers

Inmiddels zijn in Gaza ongeveer 33.000 Palestijnen gedood, meldt het door Hamas aangestuurde ministerie van Volksgezondheid. Nog eens 75.000 mensen raakten gewond. De meerderheid van de doden zijn volgens het ministerie vrouwen en kinderen.

Het ministerie maakt in de vermelde aantallen geen onderscheid tussen burgers en militanten. Schattingen van hoeveel Hamas-strijders zijn omgekomen, zijn niet te verifiëren. Volgens het Israëlische leger kwamen bij de grondoorlog in Gaza ongeveer 250 militairen om het leven.

Zes maanden na de terreuraanslag houdt Hamas nog altijd een groot aantal gijzelaars vast. Vorig jaar kwam een deel van hen, in fases vrij, maar dat geldt niet voor 134 van hen. Zij zijn volgens terreurorganisatie Hamas niet allemaal nog in leven. Afgelopen weekend nog vond het Israëlische leger bij Khan Younis het lichaam van Elad Katzir, een man van 47 die op 7 oktober werd ontvoerd uit een kibboets. Internationale hulporganisaties als het Rode Kruis krijgen van Hamas geen toegang tot de gijzelaars.

In de eerste weken van de oorlog waren de gevechten het hevigst in het noorden van Gaza. Meer dan een miljoen Gazanen moesten, ook op aanwijzing van Israël, vluchten naar het midden en zuiden van de Gazastrook. Maar echt veilig was het nergens. Naarmate Israël de aanvallen uitbreidde richting het zuiden moesten Palestijnen weer vluchten naar plekken als Al Mawasi, een kleine 'humanitaire zone' langs de kust.

Tienduizenden Palestijnen leven daar in tenten. Er heerst een tekort aan water en voedsel, bestrating en riolering ontbreken op de meeste plekken. Maar voor velen is er geen alternatief.

In totaal zijn nu 1,7 miljoen Palestijnen op de vlucht, op een bevolking van 2,2 miljoen. De meesten van hen zitten nu in en om de zuidelijke stad Rafah, aan de grens met Egypte. Zij vluchten niet alleen voor geweld, maar vertrekken ook omdat veel woningen kapot zijn geschoten.

Het Israëlische leger zegt dat de aanvallen gericht zijn op Hamas-strijders en hun infrastructuur. Ook ziekenhuizen worden daarbij niet gespaard: het Israëlische leger viel bijvoorbeeld herhaaldelijk het al-Shifa-ziekenhuis in het centraal gelegen Gaza-Stad binnen en liet bij het afronden van de laatste operatie, begin deze week, het gebouw in puin achter. Het leidde internationaal tot felle kritiek; de aanvallen zijn volgens internationale (mensenrechten)organisaties niet proportioneel en moeten worden onderzocht als oorlogsmisdaden.

Hongersnood

Ook opslagplaatsen van voedsel en hulpkonvooien zijn doelwit. Afgelopen week viel Israël een voedselhulpkonvooi van World Central Kitchen aan. Zeven medewerkers werden gedood. Sinds oktober kwamen volgens de VN ongeveer 200 hulpverleners om in Gaza. "In amper zes maanden zijn er in deze oorlog meer hulpverleners gedood dan in elke andere oorlog in de moderne tijd", zegt de Amerikaanse vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties (VN) in Genève.

Na de laatste aanval hebben World Central Kitchen en een andere hulporganisatie de hulp aan Gaza stopgezet. Volgens een rapport van VN-voedselwaakhond IPC wordt de gehele bevolking van Gaza geconfronteerd met honger. Gazanen slaan dagelijks maaltijden over. In het noorden van Gaza wordt de situatie geclassificeerd als catastrofaal, wat betekent dat mensen daadwerkelijk aan honger overlijden.

Landen en hulporganisaties blijven proberen om voedsel naar Gaza te krijgen en verlichting te brengen in de erbarmelijke humanitaire situatie. Voedselpakketten worden vanuit de lucht gedropt. Een boot met 200 ton aan hulpgoederen bereikte Gaza via de zee. Maar deze methodes zijn veel minder effectief dan hulp over land.

Voor de oorlog waren er dagelijks zo'n 500 vrachtwagens nodig om de enclave te voorzien van voedsel, medicijnen en brandstof. Sinds het uitbreken van de oorlog is dat aantal bij lange na niet meer gehaald. Hulporganisaties roepen Israël op om meer voedsel Gaza binnen te laten. Ook het Internationaal Gerechtshof heeft Israël opgedragen om ervoor te zorgen dat voldoende humanitaire hulp het gebied binnenkomt.

Israël zet het offensief in Gaza voort. Er zijn zware gevechten in de zuidelijke stad Khan Younis en het leger bereidt de inval van grensstad Rafah voor. Tot grote onvrede van westerse bondgenoten.

De Amerikaanse president Biden noemt het binnenvallen van Rafah een "rode lijn" en demissionair premier Rutte spreekt van "een gamechanger en een humanitaire ramp". Onder meer de VS en Nederland roepen Israël op om de Palestijnse burgers te beschermen en voldoende voedsel door te laten.

Mede vanwege de oplopende druk van met name de Verenigde Staten beloofde het oorlogskabinet van de Israëlische premier Netanyahu deze week meer humanitaire hulp toe te laten tot de Gazastrook. Zo zegde het land toe een extra grensovergang te openen.

Persvrijheid

Buitenlandse journalisten mogen van Israël maar zelden Gaza in. Als dat wel mag, gebeurt het alleen onder toezicht van het Israëlische leger, dat bepaalt wat journalisten mogen zien.

Voor journalisten is de Gaza-oorlog uitzonderlijk gevaarlijk. In het afgelopen half jaar zijn er volgens het Comité ter bescherming van Journalisten zeker 95 journalisten en medewerkers van mediabedrijven omgekomen in Gaza, Israël en Libanon. Vooral de eerste maanden van de oorlog waren zeer dodelijk voor verslaggevers.

De organisatie Reporters Without Borders beschuldigt het Israëlische leger ervan journalisten tot doelwit te maken. Israël ontkent dat.

Onderhandelingen

Hamas en Israël voeren al maanden gesprekken over een bestand, maar hebben nog geen akkoord bereikt. Hun eisen liggen ver uit elkaar.

Hamas wil dat Israël zich volledig terugtrekt uit Gaza en wil dat er een permanent staakt-het-vuren komt. Ook eist het de vrijlating van Palestijnse gevangenen die vastzitten in Israëlische gevangenissen. Israël eist op zijn beurt de vrijlating van alle gijzelaars. Het land zegt dat de oorlog pas voorbij kan zijn als Hamas compleet is uitgeschakeld.

De politie heeft vannacht in Best een eind gemaakt aan een illegaal feest in een voormalig sportcomplex. Er waren tussen de 1000 en 1500 mensen aanwezig. Bij de ongeregeldheden raakten drie agenten gewond. Een persoon is aangehouden op verdenking van het plegen van geweld richting de politie.

De politie kwam af op meerdere meldingen van geluidsoverlast. Volgens een woordvoerder was er een professionele geluidsinstallatie aanwezig.

Beelden van het kraakpand waar het grote feest werd gehouden:

Bij aankomst gooide een aantal bezoekers van het feest spullen naar de agenten. Daarop besloot de politie honden in te zetten. Een woordvoerder zegt dat er "een aantal uurtjes" zat tussen de eerste overlastmelding en de beëindiging van het feest.

De aangehouden bezoeker belaagde de politie met een brandblusser en hondengeleider. Twee agenten werden door ambulancepersoneel nagekeken. Een derde agent ging ter controle naar het ziekenhuis.

Ook de verdachte raakte bij zijn aanhouding gewond en is naar het ziekenhuis overgebracht.

Goedemorgen! In Rotterdam spelen Feyenoord en Ajax tegen elkaar. En op meerdere plekken in de wereld wordt stilgestaan bij de oorlog tussen Hamas en Israël die precies een half jaar geleden begon met de terreuraanslag door Hamas.

Eerst het weer: vooral vanmorgen perioden met zon. Vanmiddag meer bewolking en tegen de avond in Limburg wat regen. Mild met maxima tussen 16 en 21 graden. De zuidwestenwind waait matig tot vrij krachtig, kracht 3 tot 5.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

In Slowakije heeft de nationalistisch-linkse regeringskandidaat Peter Pellegrini de presidentsverkiezingen gewonnen. Hij kreeg 54 procent van de stemmen. De pro-westerse oppositiekandidaat Ivan Korcok heeft zijn nederlaag toegegeven.

Pellegrini is een bondgenoot van de populistische premier Fico. Critici zijn bang dat Slowakije onder hun leiding de pro-westerse koers achter zich zal laten. In Brussel wordt gevreesd voor een "Hongarije-scenario".

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Op de warmste 6 april ooit gemeten was het gisteren ook Open Campingdag. We gingen kijken op camping De Kienehoef in Sint-Oedenrode, waar de eerste campinggasten genoten van het mooie weer. "Mensen komen hier voor de natuur en de rust."

Fijne zondag!

Een auto is afgelopen nacht een huis bij het dorpje Oostelbeers, gemeente Oirschot, binnengereden. De bestuurder van de auto schoot uit de bocht en ramde een lantaarnpaal, waarna de auto zich door de gevel boorde.

De auto belandde vervolgens in de woonkamer, met de lantaarnpaal nog op de motorkap. De bestuurder is door de brandweer bevrijd en naar het ziekenhuis gebracht.

Volgens Omroep Brabant waren de bewoners, die pas twee maanden in het huis woonden, niet thuis op het moment van de crash: ze waren een avondje weg met de familie.

De woning was net volledig gerenoveerd:

In Tilburg is een man overleden aan verwondingen die zijn opgelopen bij een steekpartij. Hij werd door agenten om 01.20 uur op de Zuid-Oosterstraat bloedend aangetroffen. De man van 41 jaar oud had een slagaderlijke bloeding en werd door agenten gereanimeerd, maar overleed 20 minuten later.

Een eveneens gewonde vrouw werd verderop in de straat aangetroffen. Ook zij had snij- en steekwonden. De vrouw is met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Een politiewoordvoerder zegt dat beide slachtoffers in de buurt wonen.

Omdat de toedracht onduidelijk is, is de vrouw aangehouden. Zij wordt op dit moment als verdachte gezien, maar is moeilijk aanspreekbaar. De politie hoopt dat ze in de ochtend haar verhaal kan doen, zodat duidelijk wordt wat er precies gebeurd is.

De nationalistisch-linkse regeringskandidaat Peter Pellegrini heeft de Slowaakse presidentsverkiezingen gewonnen. Hij won het met ongeveer 54 procent van de stemmen van de liberale en pro-westerse oppositiekandidaat Ivan Korcok, die zijn nederlaag heeft toegegeven.

Pellegrini is een nauwe bondgenoot van de populistische premier Robert Fico. Pellegrini splitste zich in 2020 na conflicten af van Fico, maar de meer gematigde politicus stapte vorig jaar toch weer in een coalitie met hem. De verwachting is niet dat Pellegrini zich als president kritisch zal opstellen tegenover Fico's regering, waar zijn partij dus zelf onderdeel van is.

Zijn winst versterkt de macht van Fico. De president van het land met 5,4 miljoen inwoners kiest na de parlementsverkiezingen de premier, beëdigt de nieuwe regering en benoemt de rechters van het Constitutionele Hof. De president kan ook een veto uitspreken over wetten en kan veroordeelden gratie verlenen. Korcok had dus bij een overwinning het beleid van de regering kunnen vertragen.

De 48-jarige Pellegrini wordt de zesde president van Slowakije sinds het land zich afsplitste van Tsjechoslowakije in 1993. Hij staat aan het hoofd van de linkse partij Hlas. Critici zijn bang dat Slowakije onder Fico en Pellegrini zijn pro-westerse koers achter zich zal laten. De afgelopen maanden gingen herhaaldelijk duizenden mensen de straat op om zich tegen het beleid van Fico te verzetten.

Mogelijk gaat het land de kant van Hongarije op, waar premier Viktor Orbán sinds zijn aantreden steeds meer macht naar zich toetrekt. Vanuit de Europese Commissie wordt er met grote zorgen naar de ontwikkelingen in Slowakije gekeken. Brussel waarschuwde al dat Europese subsidies in gevaar komen als het land de rechtsstaat verder aantast.

In Hongarije heeft een potentiële uitdager van premier Orbán opnieuw duizenden mensen de straat op weten te krijgen om te protesteren tegen de huidige regering. Peter Magyar beschuldigt de leiders van het land van corruptie en vriendjespolitiek.

Magyar, een advocaat, zakenman en diplomaat die tot voor kort de Hongaarse regeringspartij vertegenwoordigde in onder andere de Europese Unie, presenteert zich als een radicale vernieuwer en kondigde onlangs aan een eigen partij te gaan oprichten.

Tegen de mensenmenigte die zaterdag hij in de hoofdstad Boedapest op de been wist te krijgen, zei hij liberale en conservatieve Hongaren te willen verenigen. "Stap voor stap, steen voor steen zullen we het land terugveroveren en een nieuw land opbouwen. Een soeverein, modern, Europees Hongarije."

Zijn toehoorders, velen gekleed in de kleuren van de rood-wit-groene Hongaarse vlag of met een vlag in de hand, liepen onder zijn leiding in een mars naar het Hongaarse parlementsgebouw. Daar gaf Magyar een toespraak die kon rekenen op luid gejuich. Vorige maand organiseerde de nieuwe regeringscriticus een soortgelijke demonstratie.

De 43-jarige Magyar brak in februari met Orbáns partij na het aftreden van de Hongaarse president Novák. Duizenden Hongaren gingen toen de straat op nadat bekend werd dat Novák in april vorig jaar gratie had verleend aan een man die was veroordeeld voor medeplichtigheid aan kindermisbruik. Dit schandaal kostte ook minister van Justitie Varga haar baan, tevens de ex-vrouw van Magyar.

Vorige maand plaatste Magyar een audio-opname op YouTube van een gesprek tussen hem en Varga. Daarin vertelt zij dat topambtenaren van Orbáns regering bewijs hebben laten verdwijnen om hun betrokkenheid bij een corruptiezaak te verhullen.

Politieke transformatie

Magyar claimt dat Orbáns regering opereert als de "maffia". Hij zegt te strijden voor een morele, politieke en economische transformatie. "In de afgelopen twintig jaar hebben onze politieke leiders de Hongaren tegen elkaar opgezet. Of het nu goed of slecht ging met ons land, we stonden tegenover elkaar in plaats van dat we ons verenigden", aldus Magyar in zijn toespraak bij het parlementsgebouw.

Sinds zijn aantreden in 2010 heeft premier Orbán steeds meer macht naar zich toe getrokken. Hij heeft de onafhankelijke rechtsspraak ingeperkt, er is nauwelijks sprake van vrije pers en hij zou bedrijven die hem goedgezind zijn bevoordelen met subsidies. Magyar belooft hier korte metten mee te maken als hij aan het roer zou komen te staan. "Niets zal zijn zoals het was. De verandering kan niet worden tegengehouden."

In het zuidwesten van Syrië zijn zeker zeven kinderen om het leven gekomen door een bermbom, melden Syrische staatsmedia. Ook raakten er twee mensen gewond. Dat gebeurde in de provincie Daraa, tussen Jordanië en de door Israël bezette Golanhoogten.

Het is onduidelijk wie de bom heeft geplaatst. Het Syrische staatspersbureau SANA haalt een politiebron aan die wijst naar militante groeperingen die nog actief zijn in de regio.

Het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten, dat vanuit Londen opereert, zegt juist dat een pro-regeringsmilitie erachter zit. Ook gaat het Observatorium ervan uit dat er zeker acht kinderen zijn gedood en een persoon gewond is geraakt.

Start van de opstand

Daraa is de plek waar in 2011 de opstand tegen president Assad begon. Die leidde uiteindelijk tot een oorlog die nog steeds gaande is en die aan zeker een half miljoen mensen het leven heeft gekost. In 2018 werd Daraa heroverd door troepen van Assad en diens bondgenoten.

Het is daarna onrustig gebleven in de regio. Volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten is de ontplofte bermbom al het 83e geweldsincident van dit jaar in Daraa. Daarbij zijn zeker honderd mensen omgekomen.

Kleine ondernemers in de Verenigde Staten vrezen het zwaar te gaan krijgen als het land TikTok verbiedt. Velen van hen gebruiken de videoapp om hun producten en diensten aan de man te brengen en om banden op te bouwen met hun klanten. De Amerikaanse overheid is heel wat kritischer op de app en wil dat TikTok zich losmaakt van het Chinese moederbedrijf, uit angst voor spionage en datamisbruik. De Senaat heeft binnenkort het laatste woord. Ondernemers wachten gespannen af.

"TikTok heeft er echt voor gezorgd dat we in contact konden komen met de mensen die we wilden bereiken", zegt Mark Fuqua, eigenaar van een geurkaarsenbedrijf in New York. In een loft in stadsdeel Brooklyn pakt hij met Erica Luo duizenden kaarsen per maand in. Dat het bedrijf het zo goed zou doen, hadden ze niet durven dromen. "We begonnen heel bescheiden met het maken van kaarsen in onze keuken."

De ondernemers wisten met TikTok precies de groep te bereiken waarvoor ze de geuren hebben ontwikkeld: Aziatische Amerikanen. De kaarsen hebben geuren die de ondernemers zelf herinneren aan hun Aziatische afkomst. Lychee verkoopt het best. De TikTok-strategie scheelde het bedrijf bij de start veel kosten voor marketing en advertenties. De start-up werd succesvol nadat een van de video's viraal ging op het platform.

Waar veel kijkende gebruikers misschien vrezen voor hun entertainment als TikTok verdwijnt, speelt bij kleine ondernemers zoals Fuqua en Luo de angst voor een faillissement als de Amerikaanse overheid het Chinese moederbedrijf ByteDance dwingt om de app te verkopen. Politici willen niet dat data van Amerikaanse gebruikers in handen komt van de Chinese overheid. Het Huis van Afgevaardigden, het Amerikaanse lagerhuis, heeft het wetsvoorstel al aangenomen.

Vruchtbare grond voor starters

De angst die kleine ondernemers nu hebben is terecht, zegt specialist digitale marketing Megan Tomasic. "Ik denk dat veel kleine bedrijfjes helemaal zonder opdrachten komen te zitten en zullen moeten opdoeken."

Dat TikTok zulke vruchtbare grond is voor starters, komt volgens Tomasic voornamelijk door de persoonlijke kant die de ondernemers laten zien op de app. Het is authenticiteit die grote bedrijven volgens haar missen. "Een ondernemer zien uitleggen waarom ze van hun product houden en waarom het zo belangrijk voor ze is, zorgt ervoor dat mensen kleine bedrijven willen steunen."

Fuqua en Luo zeggen ook dat hun succes op TikTok vooral te danken is aan de gedeelde ervaringen. "Mensen gaan mee in ons avontuur en krijgen ook de kans om even te voelen hoe het is om kleine ondernemer te zijn", zegt Fuqua. "En dat alleen maar door onze video's te bekijken."

'Niet te vergelijken met andere apps'

TikTok weet door gebruikersdata feilloos wat TikTokkers willen zien. Dat is volgens marketingspecialist Tomasic niet te vergelijken met andere apps. "De snelheid waarmee bedrijven op TikTok kunnen groeien en hun gepersonaliseerde boodschap op de consument kunnen overbrengen, is echt bijzonder."

Vragen over de dataopslag achtervolgen TikTok al langer. Het bedrijf probeerde in de VS vertrouwen te winnen met Project Texas, waarbij alle opgeslagen data van Amerikaanse gebruikers werd overgeheveld naar een bedrijf in Texas met Amerikaans personeel. Maar sommige data werden nog wel gedeeld met het hoofdkantoor in Peking. TikTok zegt dat dat nodig was voor het doorontwikkelen van het algoritme.

Het wetsvoorstel over een gedwongen TikTok-verkoop mag dan nog niet zijn aangenomen, er zijn al geïnteresseerde Amerikaanse investeerders. Een van hen is Steven Mnuchin, die onder president Trump minister van Financiën was. Toen hij aankondigde interesse te hebben in de app, leidde dat tot opgetrokken wenkbrauwen omdat Mnuchin eerder fel campagne voerde tegen TikTok.

Het is nog niet duidelijk wanneer de Senaat stemt over het wetsvoorstel. Het is ook onzeker of het voorstel het daar gaat halen.

Campagne voor stemming

TikTok zelf en Amerikaanse contentmakers voeren in ieder geval ijverig campagne om mensen te overtuigen van het belang van de app. In een spotje van het platform zegt een gebruiker: "Denk aan de vijf miljoen kleine ondernemers die afhankelijk zijn van TikTok om brood op de plank te krijgen voor hun gezin."

Zonder TikTok ziet de toekomst voor veel kleine ondernemers er niet rooskleurig uit, zegt marketingexpert Tomasic. "Het is niet hetzelfde op Instagram of YouTube of Facebook. Het is een moeilijke overgang die veel kleine ondernemers niet aankunnen."

In het noordwesten van Kazachstan zijn zo'n 47.000 mensen geëvacueerd na een damdoorbraak in de rivier de Oeral in buurland Rusland. Duizenden huizen zijn onbewoonbaar, schrijft de Kazachse nieuwssite The Astana Times. President Tokajev van Kazachstan noemt de overstroming in een toespraak een van de "ergste natuurrampen in de afgelopen 80 jaar". In tien regio's van het land is de noodtoestand uitgeroepen.

De dam die doorbrak staat in de Russische stad Orsk, net ten noorden van de grens met Kazachstan. De dam begaf het gisteravond na dagen van hevige regenval. Het Russische ministerie van Noodsituaties deelt op Telegram beelden van de reddingswerkzaamheden en zegt dat meer dan 2400 huizen onder water staan. In het overstromingsgebied zijn drie doden gevonden, meldt de BBC op basis van informatie van hulpdiensten.

Dit zijn beelden van de evacuaties; het water staat kniehoog:

Volgens lokale Russische autoriteiten kan de dam normaal gesproken een waterstand van 5,5 meter aan. Vanmorgen was de waterstand van de Oeral ruim 9 meter. De rivier die ontspringt in Rusland en via Kazachstan uitmondt in de Kaspische Zee is ruim 2400 kilometer lang en wordt ook wel gezien als de grens tussen Europa en Azië.

President Tokajev zegt dat de Kazachse regering alles in het werk stelt om de impact van de overstromingen te beperken. "Tegen de getroffenen wil ik zeggen: de staat laat jullie niet in de steek. Jullie kunnen rekenen op financiële en andere noodzakelijke hulp. Alle materiële schade zal worden gecompenseerd."

Achterstallig onderhoud

Verschillende Russische staatsmedia melden dat de doorbraak het gevolg is van achterstallig onderhoud aan de dam. Ze verwijzen naar een verklaring op Telegram van het Openbaar Ministerie van Orenburg, de Russische regio waar de dam staat. In die verklaring staat dat de toezichthouder eerder overtredingen heeft vastgesteld bij het onderhoud van de dam.

Volgens het OM heeft die toezichthouder vorige maand nog een waarschuwing gestuurd naar de bevoegde instantie in Orsk. "Doordat er niet op tijd maatregelen zijn genomen, is de dam doorgebroken", aldus de aanklager. Russische staatsmedia melden dat duizenden inwoners van het gebied rond de dam worden geëvacueerd.

De basisschool van Kazuyo Oono in de Japanse provincie Kochi gaat na 150 jaar dicht. "Vroeger waren hier zes basisscholen, vanaf vandaag zijn er maar twee over", zegt zij. "Als er geen kinderen zijn moet de school dicht. Het gebeurt overal."

Zoals op deze school gaat het op veel plekken in het snel vergrijzende Japan. In 2004 telde het land 23.420 basisscholen, sindsdien zijn er zo'n 5000 dichtgegaan. In dat tempo verdwijnt vóór 2030 meer dan een kwart van de scholen.

Het is een cijfer dat amper te bevatten is, maar voor de leerlingen zijn de sluitingen heel persoonlijk. "Ik voel me verdrietig omdat na al die jaren onze school moet sluiten", vertelt Itsuki Kawabuchi. Ze zit in groep 8 met slechts zeven anderen. "Het is een speciale plek voor me."

Geen kinderen, geen scholen

De schoolsluitingen zijn het gevolg van het geboortecijfer dat al acht jaar lang met een recordtempo daalt. In 2013 werden er 1,2 miljoen baby's geboren, in 2023 waren dat er slechts 758.631: een daling van 26 procent in tien jaar tijd. "Het is een kritische situatie", vertelde kabinetschef Hayashi tijdens de aankondiging van het nieuwste dieptepunt. "Binnen nu en zes jaar, tot 2030, is onze laatste kans om de trend om te gooien."

Volgens het Nationale Instituut voor Bevolking en Sociale Zekerheid krimpt de bevolking tot 2070 met ongeveer 30 procent, van 125 miljoen naar 87 miljoen mensen. De Japanse premier Kishida noemde het "de grootste crisis" die Japan ervaart. De demografische kentering veroorzaakt flinke problemen voor het basisonderwijs: scholen hebben simpelweg te weinig kinderen om open te blijven.

Correspondent Anoma van der Veere ging op bezoek bij de sluitingsceremonie van de school in Kochi:

"Niks aan te doen", vertelt leerling Rui Takahashi nuchter in een bijna leeg klaslokaal. In een opslagruimte verderop in de gang staan tientallen tafels en stoelen opgestapeld. Met drie verdiepingen en acht lokalen is er op de school plek voor meer dan 300 leerlingen. Maar alle jaarlagen bij elkaar opgeteld volgen er slechts 38 kinderen lessen. De school functioneerde jarenlang ver onder de maximale capaciteit.

Het is de reden dat de lokale onderwijsraad heeft besloten de faciliteiten te sluiten. "De overgebleven kinderen moeten nu naar een andere school in de regio", zegt directeur Oono van de school in Tsuno. "Maar die zijn veel verder weg."

Ook de jongeren verdwijnen

De schoolsluitingen zijn vooral op het platteland voelbaar. Jonge ouders verhuizen naar grote steden op zoek naar werk en onderwijs. De meesten van hen blijven daar. Het veroorzaakt een snelle leegloop van het Japanse achterland.

"Hier stond vroeger een rond schoolgebouw", vertelt Yoshie Taniwaki, eigenaresse van Seiran no Sato. Haar kleine hotel en restaurant zijn gebouwd op het voormalige sportveld van een van de gesloten basisscholen in de gemeente Tsuno. "Ik wilde eigenlijk niet meer werken, daar ben ik veel te oud voor. Maar toen ze hier een parkeerplaats van maakten kwam er niemand meer. Daar moest ik iets tegen doen."

De nationale overheid probeert op verschillende manieren jongeren naar het platteland te lokken. Zonder succes. Terwijl 11 van de 47 provincies in Japan een daling zullen zien van meer dan 30 procent in 30 jaar tijd, groeide megastad Tokio sinds 2020 met 2,5 procent naar meer dan 14 miljoen inwoners.

Daarom hoopt Taniwaki het dorp te redden door toeristen aan te trekken. "Ik bouwde deze plek zodat er weer mensen zouden komen", vertelt Taniwaki. "Die komen gelukkig ook." Verrassend genoeg waren het niet alleen de toeristen die hun weg naar het dorp vonden.

"Ik was de laatste student op de basisschool die hier vroeger stond", vertelt Hanae Watanabe. Ze is geboren in Tsuno, maar was voor haar studie en werk naar de grote stad vertrokken. Recent besloot ze terug te komen om te werken bij Seiran no Sato. "Ik wilde al terug, maar dan moet je wel werk hebben. Dus deze faciliteit kwam als geroepen", vertelt Watanabe.

Het lijkt een druppel op een gloeiende plaat. De Japanse Beleidsraad schat dat 896 gemeentes dreigen te verdwijnen. "We proberen mensen terug te laten komen, maar uiteindelijk is het slechts een rem op het onvermijdelijke", vertelt Taniwaki. Watanabe houdt de moed erin. "Het zou mooi zijn als meer mensen zoals ik terug zouden komen."

Nederland heeft een opvallend warme zaterdag achter de rug. Zowel in het oosten als in het zuiden van het land werd het vanmiddag 25 graden of nog iets meer: een zomerse dag. "25 graden en we genieten ervan", schrijft Omroep Brabant.

Bij het KNMI in De Bilt werd het 24,1 graden. Daar is het dus geen officiële zomerse dag, maar het is wel de warmste 6 april ooit gemeten bij het meteorologisch instituut.

Dit zijn de hoogst gemeten temperaturen van vandaag, weergegeven op een kaart van Weerplaza:

"Het is de eerste keer dat het op 6 april meer dan 25 graden wordt ergens in Nederland", zegt NOS-weerpresentator Peter Kuipers Munneke. Maar hij wijst er ook op dat het wel eens eerder vroeg in het jaar zomers was. Zo werd het op 29 maart 1968 in het Brabantse Volkel ruim 25 graden.

"Eigenlijk spreek ik daarom liever niet over dagrecords", zegt Kuipers Munneke. "We registreren de weergegevens pas 123 jaar. De meetreeks is nog niet zo lang voor dagrecords. Het is voor de weerkunde nog maar 123 keer 6 april geweest."

Amper nog koude-records

Kuipers Munneke kijkt liever naar de trend. Daarbij tekent zich een opvallende ontwikkeling af: dit jaar werden tot nu toe vijf warmte-dagrecords geregistreerd in De Bilt. Vorig jaar waren dat er in het hele jaar maar twee meer: zeven. "En minstens even opvallend: het aantal koude-dagrecords daalt al jaren. Dit jaar is er zelfs nog geen enkel koude-dagrecord gevestigd."

Vorig jaar en het jaar daarvoor was er sprake van één dag met een koude-record. De twee jaren daarvoor werd het hele jaar door geen koude-record geregistreerd. "De afgelopen tien jaar, dus van 2014 tot en met 2023, waren er in De Bilt 99 warmte-dagrecords in De Bilt tegen elf koude-records", weet de weerman. "En we weten allemaal waardoor dat komt", voegt hij daaraan toe, verwijzend naar de klimaatverandering.

Morgen is het eventjes voorbij met het warme weer, maar volgens Kuipers Munneke nog wel "heel lekker". Het wordt dan 16 tot 21 graden. Een groot deel van de dag blijft het droog met soms ook zonneschijn, verwacht Weerplaza.

De straat in de bekende Deense hippiewijk Christiania waar handelaren cannabis verkochten is vandaag ontmanteld. De verkoop trok criminele bendes aan en de afgelopen jaren waren er meerdere dodelijke schietpartijen. In januari besloten de autoriteiten in samenspraak met de bewoners dat de cannabishandel in de straat in Kopenhagen aan banden zou worden gelegd.

Hippies kraakten begin jaren 70 een oud militair terrein in de Deense hoofdstad en stichtten daar in 1971 Christiania. De vrijstad groeide uit tot een vrijhaven voor kunstenaars en krakers vol kleurrijke huizen. Sinds eind jaren 70 gedoogt de overheid het terrein.

Grote groepen toeristen wisten de wijk in de loop der jaren te vinden, onder meer vanwege aanbevelingen van de nationale Deense toeristenorganisatie Visit Denmark. Jaarlijks bezoeken meer dan een half miljoen mensen Christiania.

Pusher Street

In de wijk was in één straat openlijk wiet, marihuana en hasjies te koop. In deze Pusher Streeteze, waar de illegale softdrugsverkoop min of meer werd getolereerd, was vanwege de toenemende criminaliteit voor bewoners steeds meer een doorn in het oog. De politie verwijderde meerdere keren de cannabisverkooppunten, maar die bleven steeds terugkeren.

"We hebben altijd verkondigd dat we de openlijke verkoop van hash steunen, maar dat is niet meer mogelijk", zegt een woordvoerder van de vrijstad tegen persbureau Reuters. "We willen dat de straat weer van ons wordt." Burgemeester Haestorp van Kopenhagen deelt die mening. "Pusher Street moet sterven, zodat Christiania blijft leven."

Afgelopen nacht werd met een technofeest afscheid genomen van Pusher Street. Vandaag ontmantelde de politie de drugsverkooppunten, waarna bewoners de straatstenen symbolisch verwijderden.

Agenten blijven de komende tijd in de hippie-enclave patrouilleren om ervoor te zorgen dat de drugsverkoop niet doorgaat. Of dat lukt, moet blijken. Er waren in het verleden regelmatig grote politieacties en de regering had de verkoop al verboden, maar toch bleef Pusher Street bestaan.

Steun van bewoners

Het lijkt erop dat er nu meer steun is van de bewoners van het gebied, die doorgaans wars zijn van politie-interventie. "Voor mij is Pusher Street het minst unieke deel van Christiania", zegt een van hen tegen Reuters. "Ik associeer deze straat met geweld, moord, bedreigingen en alles waar Christiania niet voor staat."

Ook minister Hummelgaard van Justitie zegt dat hij goede hoop heeft dat de ingreep van vandaag een blijvende verandering teweegbrengt. "Het nieuwe is dat we het plan samen met de inwoners hebben gemaakt", zegt hij tegen Deense krant B.T.. "De autoriteiten en bewoners van Christiania werkten elkaar de afgelopen bijna 50 jaar tegen en nu werken we samen."

Het is nog onbekend wat er voor de straat in de plaats gaat komen. Inwoners willen er containers voor kleine ondernemers plaatsen en plekken maken waar belangstellenden creatieve workshops kunnen geven. Een kind dat in Christiania woont zegt tegen de krant B.T. dat ze denkt dat de vrijstad hiermee beter wordt. "Ja, dan zijn er minder sigaretten, hoera!"

Het is lang niet overal écht warm, en ook de wind is soms stevig, maar toch: het is de eerste warme dag van het jaar. Lokaal is zelfs sprake van een zomerse dag; in het zuiden en oosten steeg de temperatuur tot boven de 25 graden.

Een selectie van weerfoto's die we binnenkregen, onder meer via NOS Ooggetuige:

Het allereerste officiële partijcongres van Nieuw Sociaal Contract stond voor een groot deel in het teken van de Europese verkiezingen, maar ook de formatie kwam voorbij op de bijeenkomst in Breda.

"Maakt u zich niet druk", zei NSC-leider Omtzigt in reactie op de zorgen van een partijlid over al te innig samenwerken met de PVV. Het NSC-lid had een oproep gedaan zo min mogelijk concessies te doen aan de partij van Geert Wilders.

"We staan vol voor het eigen gedachtegoed", was het antwoord van Omtzigt op die ingediende motie. Beter bestuur en bestaanszekerheid zijn "ijkpunten voor ons om mee te doen aan een nieuwe regering", benadrukte hij.

Niet bedolven

Partijvoorzitter Bert van Boggelen wees erop dat er voor het congres slechts één motie was ingediend over de formatie. "Wij dachten dat we bedolven zouden worden." In de zaal lijken de zorgen ook geen prominente rol te spelen.

"Er hebben veel mensen op de PVV gestemd en ook die kiezers moeten met respect gehoord worden", zei een van de aanwezige leden tegen de NOS. Een ander stelde dat er heus kanten zijn aan de PVV "die onacceptabel zijn" en dat die dus "afgevlakt" moeten worden. "Of dat gelukt is, zien we als het kabinet er is."

'Heel fel'

NSC is na de verkiezingen samen met de PVV, VVD en BBB in inhoudelijke onderhandelingen beland. Dat ging niet vanzelf. Eerst wilde Omtzigt garanties over de rechtsstaat, vooral van de PVV. Die kreeg hij, maar NSC stopte later alsnog voortijdig met de formatiegesprekken vanwege financiële beren op de weg.

Daarna moest er nog over de vorm van het kabinet worden gesproken en toen kwamen de inhoudelijke thema's op tafel, waar de vier partijen nu zo'n twee weken over spreken. Over de stand van de onderhandelingen wilde de NSC-leider op het congres niet veel kwijt. De inhoud bespreekt Omtzigt "heel fel via de onderhandelingstafel, daar kunt u op mij rekenen", verzekerde hij de zaal.

"En het werkt het beste als we dat niet via Twitter doen", voegde hij er nog aan toe, refererend aan Wilders die gisteravond op X, het voormalige Twitter, schreef "nul concessies" te willen doen op het gebied van asiel. "Ik kan die groeiende asielinstroom niet meer aanzien. Ons land is propvol."

De frisse nieuwe club?

Het zijn dergelijke standpunten waar ze bij D66 weinig van moeten hebben. Op hun congres in Nieuwegein ging het vandaag óók over over de samenwerking tussen NSC en PVV. Partijeider Jetten deed er een oproep aan Nieuw Sociaal Contract om zich toch nog eens te bezinnen.

Jetten stelde in zijn toespraak dat Omtzigt zijn hart heeft verkocht aan de "ondemocratische eenmanspartij" van Geert Wilders. "Wilders is een bedreiging voor de Nederlandse waarden en voor de Nederlandse identiteit."

Volgens de D66-leider is het "buitengewoon zorgelijk" dat "normale politici" ruimte geven aan de PVV. "Wat is er gebeurd met de frisse nieuwe club van Pieter Omtzigt?" In de campagne had NSC nog principes, aldus Jetten, maar die zijn in zijn ogen "in een mum van tijd" verdwenen.

De D66-voorman zei zijn hoop te vestigen op de leden van NSC. "Zij hebben nu de sleutel in handen. Kiest Nieuw Sociaal Contract voor kabinet-Wilders I of voor Nederland?"

Overigens stond ook het D66-congres eigenlijk in het teken van Europa; er werd onder meer een verkiezingsprogramma vastgesteld. En er was nóg een belangrijk onderwerp van gesprek: de verkiezingsnederlaag. D66, dat deel uitmaakt van het huidige demissionaire kabinet, ging in november van 24 naar 9 zetels in de Tweede Kamer.

Zes jaar meeregeren in een "rechts-conservatief" kabinet, een mislukte uitvoering van "nieuw leiderschap" en een betweterige toon hebben die nederlaag veroorzaakt. Dat was afgelopen week de conclusie van de partij zelf in een analyse genaamd Het is aan ons.

'Keihard' oppositie voeren

Jetten beaamde de conclusies in zijn toespraak. "Mensen wilden samenwerking, maar zagen vaak gedonder. Mensen wilden empathie, maar zagen technocratie. Mensen wilden nieuw leiderschap, maar zagen dezelfde premier van een oude coalitie."

Mocht NSC er met de andere drie partijen uitkomen, dan is D66 klaar om "keihard" oppositie te voeren, verzekerde de partijleider.

Klimaatactiviste Greta Thunberg is vanmiddag tot twee keer toe opgepakt bij een actie van Extinction Rebellion (XR) in Den Haag.

Thunberg (21) kondigde gisteren op sociale media aan dat ze wilde meedoen aan een nieuwe demonstratie, vanmiddag, op het stukje A12 dat door Den Haag loopt.

Het plan was dat XR-actievoerders rond 13.00 uur de snelweg zouden oplopen om die te blokkeren, maar een groot aantal politiemensen voorkwam dat. Daarop verspreidden de demonstranten zich over wegen in de omgeving. Ze blokkeerden de Zuid Hollandlaan, vlak bij het Provinciehuis, en het kruispunt van de Koningskade en het Korte Voorhout. Een deel van de actievoerders toog naar het Malieveld.

Beelden van Thunbergs eerste arrestatie:

Toen de politie de Zuid Hollandlaan wilde vrijmaken rond 14.30 uur, was Thunberg een van de eersten die werd opgepakt, meldt Omroep West. Met anderen werd ze in een touringcar weggebracht. Thunberg zei vervolgens telefonisch tegen persbureau ANP dat haar arrestatie rustig was verlopen. "Maar daar gaat het niet om, ik ben hier voor het klimaatdoel", aldus de klimaatactivist. "Tientallen jaren wordt al beloofd actie te ondernemen. Dat gebeurt maar niet. We zullen zien of het nu wel lukt."

Tot verrassing van veel demonstranten én de politie voegde de Zweede activiste zich rond 15.45 uur opnieuw bij de betogers. Ze sloot zich aan bij een groep demonstranten op de Koningskade en ging met hen op een zebrapad zitten. Lang duurde dat niet, nog voor 16.00 uur arresteerde de politie haar opnieuw.

Fossiele brandstoffen

XR demonstreert al geruime tijd tegen de subsidiëring van fossiele brandstoffen en het klimaatbeleid van het demissionaire kabinet. Daarbij is niet alleen de A12 meer dan dertig keer geblokkeerd. De activisten blokkeerden ook de Amsterdamse ringweg A10 meermalen. Vorige week mislukte een blokkade van die A10, omdat de politie van tevoren de auto's wegsleepte van een aantal activisten die het verkeer op de ringweg wilden tegenhouden.

Net als vorige week zaterdag is XR woedend over "het disproportionele geweld" dat de politie zou hebben gebruikt. Ze stellen dat agenten onder meer neusklemmen hebben toegepast om mensen makkelijker aan te houden.

Een politiewoordvoerder zegt in een reactie op die beschuldiging dat "lichte dwang" is toegepast bij arrestanten die weerstand boden. "Wij zouden dat geen neusklem noemen. Wat we doen is dat we tegen de zijkant van de neus duwen. Zo wordt het verzet gebroken", aldus de woordvoerder.

Hoeveel mensen er vanmiddag zijn opgepakt, heeft de politie nog niet bekendgemaakt.

Bij satellietbedrijf Eutelsat heeft vorige maand een verstoring plaatsgevonden, waarna er een tijdlang Russische propaganda te zien was op kinderzender BabyTV. Het waren beelden van juichende Russen met vlaggen en van president Poetin te midden van applaudiserende mensen.

Eutelsat bevestigt na berichtgeving van NU.nl dat "een externe bron invloed heeft gehad op sommige videodiensten". De propagandabeelden waren te zien in Nederland, Scandinavië en Portugal.

Bekijk hier hoe de zender werd overgenomen. Dit is een compilatie van de propagandabeelden die daarna op de zender te zien waren:

Het Franse Eutelsat krijgt gecodeerde tv-signalen aangeleverd en stuurt die naar zijn satelliet. Via die satelliet wordt het tv-signaal over de wereld verspreid, waaronder dus dat van BabyTV.

Ook KPN en Ziggo, die het televisiekanaal voor jonge kinderen aanbieden in een extra zenderpakket, zeggen dat ze weten van het voorval. KPN zegt Disney, dat verantwoordelijk is voor de distributie van BabyTV, te hebben gevraagd naar de oorzaak van de verstoring. Eutelsat zegt nog niet te weten wie achter het verspreiden van de propagandabeelden zit.

'Geen doorsnee hacker'

Cybersecuritydeskundige Rickey Gevers ziet gelijkenissen met de hack van de Franse televisiezender TV5 Monde in 2015, waarvan vaststaat dat de Russen erachter zaten. "Maar het zou ook kunnen dat het lolbroeken waren die hier per toeval op zijn gestuit. Het lijkt wel wat complex te zijn voor een doorsnee hacker."

Cybersecurity-expert Pim Takkenberg denkt ook dat de partij die achter de hack zit "buitengewoon professioneel" is. Hij verdenkt de Russische overheid. "Of in ieder geval groepen die nauwe banden hebben met de Russische overheid. We weten dat de Russen bezig zijn met een informatieoorlog en dit past goed in dat patroon."

'Spierballentaal'

De vraag is wel wat het uitzenden van propaganda in een programma voor kinderen van 0 tot 4 jaar Rusland zou opleveren. Volgens zowel Gevers als Takkenberg zou dat neer kunnen komen op spierballentaal. Gevers: "Misschien proberen ze te laten zien wat ze kunnen. Zodat dit angst bij ons opwekt." Takkenberg: "Ik denk dat dit een typisch voorbeeld is waarin de Russen willen laten zien dat ze hiertoe in staat zijn, zonder dat ze er een direct doel mee hebben."

Hoe groot de kans is dat dit ook bij grotere tv-zenders kan gebeuren, hangt volgens Takkenberg af van de zender. "Als die goed beveiligd is, is de kans niet heel groot. Tegelijkertijd moet je niet onderschatten hoe goed Russische staatshackers zijn opgeleid. Ze zijn heel capabel in wat ze doen."

Of Rusland daadwerkelijk achter de verspreiding van deze propagandabeelden zit, is vooralsnog onduidelijk. Wel is bekend dat Rusland vaker cyberaanvallen uitvoert op satellietbedrijven. Zo voerde Rusland een uur voor de inval in Oekraïne in 2022 een cyberaanval uit op een belangrijk satellietnetwerk. Daarmee werd de communicatie van het Oekraïense leger verstoord en werden ook 30.000 modems in andere landen geraakt.

De Woutertje Pieterse Prijs voor het mooiste kinderboek van het afgelopen jaar is toegekend aan Tjibbe Veldkamp en Mark Janssen voor De jongen die van de wereld hield. Volgens de jury is het boek "beeldend als een film", bevat het "geen woord te veel" en is het een klassieker in spé."

Het boek gaat over het jongetje Adem dat voor zijn geboorte alvast een kijkje mag nemen op de wereld. Hij is een 'mogelijk' kind dat bij de eerste onverwachte kus van zijn ouders een blik kan werpen op zijn bestaan. Maar tot het werkelijke leven dreigt het niet te komen, omdat zijn ouders elkaar uit het oog verliezen. Adem krijgt vervolgens de kans om als 'mogelijk' kind zijn ouders ervan te overtuigen dat ze bij elkaar horen.

Juryvoorzitter Rik van de Westelaken maakte de winnaar bekend in de uitzending van De Taalstaat op NPO Radio 1 die voor de gelegenheid live vanuit het Kinderboekenmuseum in Den Haag kwam. Van de Westelaken noemt De jongen die van de wereld hield "een magisch boek dat de lezer al bij de eerste zinnen het verhaal intrekt en niet meer loslaat". De jury verwacht dat het een klassieker wordt die nog door vele generaties zal worden gelezen.

Auteur Veldkamp en illustrator Janssen krijgen gezamenlijk 15.000 euro. De makers van de zes kinderboeken die ook genomineerd waren, krijgen 1000 euro.

De ongeveer vijfhonderd kleine boompjes die de actiegroep Red het Sterrebos onlangs had geplant bij autofabriek VDL Nedcar in Born, bleken gistermiddag te zijn verdwenen. Tot woede van de actiegroep was ook de 'herdenkingseik' weggehaald.

"Eerst is er helemaal voor niets een oud bos gekapt. Nu krijgen de mensen die proberen om de natuur enigszins te herstellen nóg een trap na", aldus de actiegroep bij L1 Nieuws.

De autofabriek heeft de boompjes laten verplaatsen. Een woordvoerder zegt: "De scheuten van boompjes die activisten hebben geplant, zijn zorgvuldig verpoot naar het compensatiegebied."

Zelfgebouwde boomhutten

Ruim twee jaar geleden escaleerde de strijd om het Sterrebos, een al wat ouder bosgebied naast het terrein van VDL Nedcar. De autofabriek wilde uitbreiden met een productiehal en kreeg na een lange juridische strijd toestemming om die op de plek van het bos te bouwen. De actiegroep verzette zich tegen de kap door in zelfgebouwde boomhutten te gaan wonen. Uiteindelijk greep de politie in.

De autofabriek heeft de productie nooit kunnen uitbreiden. Onlangs werd het grootste deel van het personeel ontslagen.

Drie weken geleden plantten 38 actievoerders nieuwe bomen op de plek van het gekapte Sterrebos. Het ging om zaailingen (kleine boompjes) van esdoorns, berken, essen en beuken. "En er is een grote eik geplant, als een soort herdenkingseik die staat voor het bos dat is gekapt, maar ook voor alle ontslagen die zijn gevallen", aldus een woordvoerder van de actiegroep toen.

Lompe actie

"Nu komen we hier en zien we dat alles weg is", stelt Paula Wielders van de actiegroep. "Een superonbeleefde en lompe actie."

Volgens een woordvoerder van VDL Nedcar zijn de boompjes alleen maar verplaatst: "De scheuten van boompjes zijn door activisten geplant in het gebied waar het populierenbos stond, en niet in het Sterrebos. Een populierenbos is sowieso voor de tijdelijkheid, heeft zoals bekend weinig natuurwaarde en is bedoeld voor houtproductie. Zolang we het gebied van het populierenbos niet nodig hebben voor de uitbreiding van ons bedrijf, wordt dat gebied als akker aan een boer verpacht. In het compensatiegebied kunnen de boompjes wél blijven staan."

Waar de 'herdenkingseik' is gebleven, is onduidelijk.