NOS Nieuws - Algemeen

Het herstel van aardbevingsschade in Groningen lijkt steeds beter te verlopen. Dat blijkt uit de resultaten van een online vragenlijst, ingevuld door 1301 mensen.

De peiling werd uitgevoerd op initiatief van het Groninger Gasberaad, een samenwerkingsverband van maatschappelijke organisaties die zich bezighouden met de gevolgen van de gaswinning. De vragenlijst was toegankelijk via de website van de organisatie en iedereen die dat wilde kon hem invullen. Dat betekent dat de resultaten niet representatief zijn.

De uitkomsten werden vanmorgen gepresenteerd in het dorp Garmerwolde, ten noordoosten van de stad Groningen. "We hebben de thermometer weer in het gebied gestoken", zegt voorzitter Jan Wigboldus van het Groninger Gasberaad.

Twee jaar geleden gebeurde dat ook al. Sindsdien is er meer bevingsschade afgehandeld, is te zien in de resultaten. In 2023 was dat 84 procent, nu is dat 89 procent. Ook zijn mensen tevredener over het herstel. Twee jaar geleden kreeg dat een rapportcijfer van 6.4; nu is dat een 7.

Volgens de onderzoekers komt dat onder meer door de komst van de zogeheten vaste vergoeding, schrijft RTV Noord. Bewoners met lichte schade kunnen kiezen voor een eenmalige schadevergoeding van 10.000 euro. Hierdoor wordt schade sneller afgehandeld. Als er geld overblijft na herstelwerkzaamheden, mogen de bewoners dat houden.

Versterking

Met het schadeherstel gaat het dus goed. Maar aan de andere kant zijn ondervraagden minder positief gestemd over de versteviging van huizen.

Mensen zijn ontevreden over de onduidelijkheid die gepaard gaat met het wachten. "Er is nog niets bekend over wat er gaat gebeuren of wanneer", schreef een van de respondenten.

Wigboldus ziet het als een sein om de verstevigingen te versnellen. "Qua schade gaat het de goede kant op", zegt hij. "Maar bij versterking is dat een ander verhaal."

Nationaal Coördinator Groningen (NCG), het overheidsorgaan dat belast is met de versterking van gebouwen in het aardbevingsgebied, noemt het onderzoek "waardevol". Directeur Marieke Ferwerda benadrukt dat de versterkingswerkzaamheden niet bij alle woningen tegelijk kunnen plaatsvinden. Daardoor moeten sommige bewoners wachten. "Uit onderzoek blijkt dat we bewoners beter moeten informeren. Dat moeten we echt beter oppakken", zegt ze.

Nij begun

Dertig jaar lang wordt gewerkt aan herstel en perspectief voor Groningers en Drenten. Het kabinet heeft daarvoor een plan gemaakt genaamd 'Nij Begun', een nieuw begin.

Er komt per jaar 200 miljoen euro beschikbaar voor sociaal en economisch perspectief. Ook is er de komende tien jaar 1,65 miljard euro te verdelen voor de isolatie van woningen.

Zanger Rob de Nijs is op 82-jarige leeftijd overleden. Dat heeft producent MediaLane, die een musical over zijn leven maakte, bekendgemaakt. De Nijs overleed gisteren in zijn woning in Bennekom in het bijzijn van zijn dierbaren.

Hij leed al enkele jaren aan de ziekte van Parkinson. In een interview met magazine Linda zei zijn vrouw Jet recent nog dat de gezondheid van haar man de afgelopen tijd snel achteruit was gegaan.

De Nijs had meerdere grote hits. Zijn eerste was Ritme van de regen in 1962, maar ook onder meer Dag zuster Ursula (1973), Malle Babbe (1975) en Alles wat ademt (1985) werden bekend. Zijn eerste en enige nummer 1-hit had hij in 1996 met Banger Hart.

De Nijs wilde met zijn nummers zo veel mogelijk mensen bereiken, zei hij in 2000 in een interview met de Volkskrant. "Volgens mij is dat voor iedere artiest de drijfveer. Ik wil Jan met de pet én de kunstenaar raken."

Televisiewereld

Rob de Nijs was niet alleen zanger; hij had in de jaren 60 en 70 ook rollen in populaire kinderseries. Eind 1969 kreeg hij een rol als Bello Biggelaar in Oebele. Later speelde hij Bertram Bierenbroodspot in Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer? Die serie, geschreven door Harrie Geelen, werd uitgezonden tussen 1972 en 1976 en was gebaseerd op het sprookje De rattenvanger van Hamelen. Er werd ook in gezongen: muziek was van de hand van Joop Stokkermans.

Bekijk hier een overzicht van het werk van Rob de Nijs:

De Nijs kreeg in 2000 een onderscheiding als Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw vanwege zijn verdienste voor de Nederlandse muziekindustrie en het Nederlandse lied.

Twee jaar later ontving hij een Edison voor zijn hele oeuvre. Zijn laatste grote prijs was de Edison Pop-prijs, die hij in 2021 kreeg voor zijn album 't is Mooi Geweest.

Niet voor het laatst

Nadat bij hem parkinson werd vastgesteld in 2019 kondigde hij aanvankelijk zijn afscheid aan, maar hier kwam hij later van terug. Uiteindelijk gaf hij in 2022 zijn laatste concert in de Ziggo Dome. Hier trad hij op met een speciaal geschreven nummer: Niet voor het laatst.

Op het eind van zijn leven keek hij ondanks zijn ziekte met voldoening terug. "De platen die ik wilde maken, heb ik gemaakt, dus ik ben eigenlijk een volstrekt gelukkig mens."

Vorige maand ging de musical over het leven en de carrière van De Nijs nog in première, Malle Babbe. Aanwezig zijn bij de première was toen al te veel voor de zanger. Bij de generale repetitie zat De Nijs wel vooraan, met zijn vrouw en kinderen.

"We komen het huis niet vaak meer uit, dat dit lukte was bijzonder", zei zijn vrouw tegen het AD. "Rob vond het fantastisch."

Rwanda verbreekt de diplomatieke banden met België. Alle Belgische diplomaten moeten binnen 48 uur het land verlaten. België heeft als reactie Rwandese diplomaten tot persona non grata verklaard.

Rwanda verwijt België onder meer dat het continu door Brussel wordt gedwarsboomd. Het Afrikaanse land noemt daarbij nadrukkelijk het conflict met Congo. "België heeft nu duidelijk partij gekozen in een regionaal conflict en blijft zich systematisch tegen Rwanda keren."

Rwanda en Congo staan op Congolees grondgebied tegenover elkaar in een strijd om grondstoffen. Rwanda steunt de M23-rebellen, die oprukken in het oosten van het land. Het Afrikaanse land zegt dat België "met leugens en manipulatie een vijandige houding tegenover Rwanda creëert, om zo Rwanda en de regio te destabiliseren".

'Disproportionele stap'

De Belgische minister van Buitenlandse Zaken Prévot betreurt het dat oud-kolonie Rwanda de banden verbreekt. Hij spreekt over een disproportionele stap die laat zien dat "als we het oneens zijn met Rwanda, zij er de voorkeur aan geven niet in dialoog te treden".

Rwanda verwijt België al langer dat het partij kiest in het oosten van Congo. Vorige maand besliste Kigali al om de ontwikkelingssamenwerking met België op te schorten. Vandaag heeft de EU ingestemd met sancties tegen Rwanda naar aanleiding van het conflict.

Rwanda behoorde, net als Congo, tot het Belgische koloniale rijk. Na de Eerste Wereldoorlog was het een Belgisch mandaatgebied, vanaf 1962 is het onafhankelijk.

Terwijl Defensie worstelt met personeelstekorten, moeten reservisten een steeds grotere rol gaan spelen. Gaat dat lukken en wat kan de reservist bijdragen? In deze aflevering spreken we met Peter Wijninga, defensiespecialist bij het Haags Centrum voor Strategische Studies, over de haalbaarheid van de groeiplannen van Defensie. Daarnaast delen reservisten Koen Dolron (27) en Leroy Fisscher (28) hun persoonlijke ervaringen: waarom kozen zij voor dit pad, hoe combineren ze het met hun burgerbaan en wat verwachten zij van de toekomst?

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Jeroen de Jager Redactie: Lisa Konings

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De Belgische actrice Emilie Dequenne (43) is overleden aan een zeldzame vorm van kanker, zo laat haar familie weten aan het Franse persbureau AFP.

Dequenne werd geboren in het Waalse dorpje Beloeil en brak in 1999 door met haar debuutrol in de film Rosetta van haar landgenoten, de regisserende broers Jean-Pierre en Luc Dardenne. Voor haar rol als de tiener Rosetta, die samen met haar alcoholistische moeder in een caravan woont en op zoek is naar een beter leven, kreeg ze op het filmfestival van Cannes de prijs voor beste actrice. De film werd bekroond met de Gouden Palm.

De trailer van Rosetta:

Na haar debuut ontwikkelde Dequenne zich tot een bekende naam in de Franstalige arthouse-filmwereld. In Cannes kreeg ze in 2012 een acteerprijs voor haar rol in À perdre la raison van de Belgische regisseur Joachim Lafosse. Die dramafilm, vrij gebaseerd op de geruchtmakende kindermoordzaak rondom moeder Geneviève Lhermitte, won ook de Belgische filmprijs Magritte voor beste film.

Recentelijk speelde Dequenne in het coming-of-agedrama Close (2022) van de Gentse regisseur Lukas Dhont, waarvoor ze bekroond werd met een Magritte voor Beste Bijrol. De film won in Cannes de Grand Prix, na de Gouden Palm de belangrijkste prijs van het festival. De film kreeg ook een Oscarnominatie voor Beste Buitenlandse Film.

In 2023 maakte de actrice bekend dat bij haar een tumor was gevonden in haar bijnierschors, een zeldzame vorm van kanker. Ze moest daardoor het acteren opgeven.

Een van haar laatste posts op sociale media plaatste ze begin vorige maand op Wereldkankerdag, vanuit het ziekenhuis in het Franse Villejuif, nabij Parijs, waar ze gisteren overleed. Ze schreef daarin "Alle liefde voor iedereen die, net als ik, tegen zijn wil moet strijden. Zorg goed voor jezelf."

Wie vanaf 1 juli dit jaar met pensioen gaat, kan zich nog niet verheugen op het zogenoemde 'bedrag ineens'. De mogelijkheid om 10 procent van de complete pensioenspaarpot in één keer op de rekening te laten storten wordt uitgesteld tot juli 2026.

In een brief aan de Eerste Kamer schrijft minister Van Hijum van Sociale Zaken dat er eerst er meer duidelijkheid moet komen over de fiscale gevolgen van de hap uit de pot. "Het opnemen van een bedrag ineens heeft gevolgen voor het inkomen en daarmee mogelijk ook voor het recht op toeslagen."

Ook moet er eerst een online rekentool komen, waarmee mensen zelf kunnen inzien wat het 'bedrag ineens' voor hen zal betekenen.

Niet te rijk rekenen

Hiermee geeft de minister gehoor aan de waarschuwing van budgetvoorlichter Nibud, die al langer zegt dat mensen zich niet te rijk moeten rekenen met een grote som geld.

Wie, bijvoorbeeld, 250.000 euro heeft opgebouwd, zou opeens 25.000 euro kunnen opnemen. Leuk voor een camper, bootje of de studie van een kleinkind, maar het zorgt er dan wel voor dat de maandelijkse pensioenuitkering lager wordt.

Daarnaast is het mogelijk dat, door de eenmalige verhoging van het inkomen, iemand het recht op toeslagen (deels) verliest. Daarbij moet je denken aan zorg- of huurtoeslag.

Pensioentransitie

De minister komt hiermee ook tegemoet aan de de wens van de pensioenfondsen. Momenteel hebben zij de handen vol aan de pensioentransitie, waarbij de collectieve pensioenpot wordt opgeknipt in kleine, individuele potjes. De hoogte van de maandelijkse uitkering gaat meer meebewegen met de economische groei.

De meeste fondsen maken de overstap aan het einde van dit of volgend jaar. Het zou te veel werk worden als ze nu ook nog halverwege dit jaar het 'bedrag ineens' voor hun deelnemers beschikbaar moeten maken. De koepel van pensioenfondsen, de Pensioenfederatie, wil dat de fondsen voldoende voorbereidingstijd krijgen.

Vorig jaar ging de Tweede Kamer al akkoord met het 'bedrag ineens'. Dit voorjaar moet de Eerste Kamer erover stemmen. Tot nu toe lijkt er een meerderheid voor het plan te zijn.

De Amerikaanse president Trump en de Russische president Poetin spreken elkaar morgen telefonisch over Oekraïne. Gisteravond Amerikaanse tijd vertelde Trump journalisten al dat er een gesprek gepland staat, vanochtend werd dat bevestigd door het Kremlin.

Volgens Trump is er afgelopen weekend "veel werk verricht" en is er "een goede kans dat "we de oorlog kunnen stoppen".

Op de vraag van een journalist welke concessies hij gaat vragen van Poetin antwoordde Trump summier dat ze over grondgebied gaan praten. "Er is veel land. En er is veel verschil in grondgebied ten opzichte van voor de oorlog."

Staand in een deuropening naar privévertrekken in de Air Force One stond Trump de journalisten kort te woord:

Het wordt het tweede telefoongesprek tussen de twee sinds Trumps aantreden in januari. Vorige maand spraken ze elkaar voor het eerst.

Kerncentrale Zaporizja

Volgens Trump gaan de gesprekken morgen ook over energiecentrales. "Dat is ook een belangrijke kwestie. Maar veel is al besproken, met beide zijden, Oekraïne en Rusland. Daar hebben we het al over gehad, over het verdelen van bepaalde zaken."

Rusland houdt in de regio Zaporizja sinds maart 2022 een grote kerncentrale bezet, de grootste van Europa. Die ligt vlak bij de frontlinie, waardoor de vrees bestaat dat de centrale direct te maken krijgt met de gevechten. De centrale levert al 2,5 jaar geen elektriciteit meer.

Trumps onderhandelaar Steve Witkoff sprak vorige week in Moskou met Poetin. Hij benadrukte dat Oekraïne sterk afhankelijk is van de kerncentrale in Zaporizja. "Dat moet opgelost worden."

Het Kremlin kreeg ook de vraag of er morgen over energiecentrales wordt gesproken. De woordvoerder wilde daar niets over kwijt.

Oekraïne heeft deze maand ingestemd met een Amerikaans voorstel voor een staakt-het-vuren van dertig dagen, mits ook Rusland zich daaraan committeert. De Oekraïense instemming volgde nadat de verhoudingen tussen Kyiv en Washington ernstig bekoeld waren door een openlijke ruzie tussen Trump en president Zelensky in het Witte Huis.

Poetin reageerde vorige week op de besprekingen over een staakt-het-vuren. Hij benadrukte dat vooral Oekraïne baat heeft bij een bestand. Toezeggingen deed hij ook niet.

Oekraïense en Europese leiders zagen in zijn reactie vooral een bevestiging dat Poetin niet uit is op vrede. Zij vrezen dat Trump grote concessies vraagt van Oekraïne, waardoor Rusland als agressor wordt beloond.

EU-buitenlandchef Kaja Kallas zei vanochtend nog, vlak voor een bijeenkomst van EU-ministers van Buitenlandse Zaken, dat Poetin op geen enkele manier blijk heeft gegeven dat hij de oorlog wil stoppen en vrede wil.

Duitsland belooft nog eens 300 miljoen euro aan steun voor Syrië. Het geld is bedoeld voor de VN en hulporganisaties die daarmee het voedselprogramma, gezondheidsdiensten en noodopvang zullen regelen in het land.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Baerbock maakte de bijdrage in Brussel bekend voorafgaand aan de donorconferentie voor Syrië. Het is de negende keer sinds 2017 dat de conferentie gehouden wordt. Voor het eerst zal er ook een formele vertegenwoordiging van de Syrische regering aanwezig zijn.

De conferentie wordt georganiseerd door de EU, maar ook verschillende Arabische landen en vertegenwoordigers van de VN zullen aanwezig zijn. Er wordt gesproken over het organiseren van noodhulp voor Syrië en hoe de macht in het land verdeeld moet worden. Baerbock benadrukte voor aanvang van de conferentie dat Europa achter de inwoners van Syrië staat en dat ze voor een vreedzaam Syrië is. Eind vorig jaar doneerde Duitsland ook al tientallen miljoenen euro's.

Legitiem

Namens Syrië zal de minister van Buitenlandse Zaken aanwezig zijn. De Syrische vertegenwoordigers zullen vooral proberen te laten zien dat ze legitiem zijn en dat de huidige regering de spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen onder controle heeft.

Syrië gaat nog altijd gebukt onder strenge economische sancties vanuit het Westen, wat de wederopbouw bemoeilijkt. Later vandaag zullen de EU-ministers van Buitenlandse Zaken afzonderlijk spreken over het eventueel versoepelen van sancties om de nieuwe autoriteiten aan te moedigen.

Geweld in Syrië

De bijeenkomst komt op een opvallend moment. Nadat de groepering HTS in december vorig jaar de macht greep door de regering van president Assad ten val te brengen, bleef het enige tijd rustig in het land. Tot begin deze maand, toen er in het noordwesten hevige gevechten losbraken tussen de nieuwe Syrische machthebbers en aanhangers van de verdreven president Assad. Daarbij kwamen meer dan duizend mensen om het leven.

Het geweld ontstond toen aanhangers van Assad zeker vijf militairen van HTS had vermoord. Bij wraakacties werden burgers van de alawitische minderheid aangevallen, vermoord en verdreven. De gevluchte oud-president Assad behoort ook tot die minderheid. Huizen en auto's werden in brand gestoken. Duizenden mensen sloegen op de vlucht voor de moordpartijen.

EU-buitenlandchef Kallas noemt de recente gewelddadigheden in Syrië "zeer zorgwekkend". "Het laat zien dat de hoop in Syrië echt aan een zijden draadje hangt." Ze wil meer actie om de situatie in Syrië te verbeteren.

Kallas noemt het wel positief dat de nieuwe regering onafhankelijk onderzoek laat doen naar het geweld. Ook prijst ze de nieuwe voorlopige grondwet in het land. Ze benadrukt daarbij dat alle groepen en vrouwen in Syrië gelijke rechten moeten hebben.

Onrust Syrisch/Libanese grens

Naast het geweld in het noordwesten is het ook onrustig aan de grens tussen Syrië en Libanon. Syrische staatsmedia schrijven dat na confrontaties met Hezbollah drie Syrische militairen zijn ontvoerd en gedood. Hezbollah ontkent elke betrokkenheid.

Vorige maand waren er ook al dagenlang gevechten tussen het Syrische leger en gewapende groeperingen aan de Libanese kant van de grens. Het Libanese leger is in groten getale aanwezig in de grensregio. Zij hebben met het leger van Syrië gesproken om de spanningen te verminderen.

Een verslaggever van Al-Arabiya en zijn team in Syrië overleefden maar net een mortieraanval, vermoedelijk afgeschoten door Hezbollah in Libanon:

De scanauto's van de gemeente Noordwijk hebben onterecht duizenden parkeerovertredingen gesignaleerd. Dit heeft geleid tot een hoog aantal parkeerboetes, waarvan een groot deel succesvol werd aangevochten. De gemeente Noordwijk gaat onderzoek doen.

Sinds vorig jaar maakt de kustgemeente volledig gebruik van scanauto's. Daar zitten camera's in die nummerborden registeren om te controleren of er betaald is.

In totaal werden in 2024 zo'n 41.000 parkeerboetes opgelegd door deze auto's. Het blijkt geen vlekkeloos systeem: 7100 bezwaarmakers kregen gelijk en bij hen wordt de boete kwijtgescholden.

In totaal werd 9700 keer bezwaar gemaakt, een stuk meer dan in andere jaren. Ter vergelijking: in 2023, toen de scanauto een paar maanden dienst deed bij wijze van een proef, werden bijna 11.000 boetes uitgedeeld waarvan de helft door een scanauto. Destijds kwamen zo'n 2700 bezwaren binnen, waarvan 1912 gegrond werden geacht.

Parkeerapp

Vooral mensen die ondanks gebruik van een parkeerapp een boete op de mat zagen vallen, kregen vaak gelijk. De scanauto had dan vaak niet het juiste nummerbord te pakken, schrijft Omroep West. 2500 bezwaarmakers hoefden de boete niet te betalen na het laten zien van de bankafschriften.

Maar ook autoverhuurbedrijven kregen vaak onterecht een geldstraf. Daarnaast deelde een scanauto soms onterecht boetes uit terwijl er sprake was van laden en lossen, of omdat een parkeermeter niet werkte.

Het veel hogere aantal bezwaren is "zorgwekkend", zegt raadslid Mariette Alkemade (VVD). "We vinden het van groot belang dat wij als kustdorp klantvriendelijk blijven."

'Menselijke maat voorop'

De gemeente Noordwijk gaat onderzoek doen naar hoe het kan dat de scanauto er vaak naast zit. Alkemade wil daarnaast via een motie regelen dat "de menselijke maat" voorop blijft staan. Ook wil ze zien of het proces rondom naheffingsaanslagen wordt verbeterd.

Op steeds meer plekken in Nederland rijden scanauto's. Ze nemen parkeerwachten veel werk uit handen. Met een auto kunnen zo'n 1200 kentekens per uur gecontroleerd worden.

Dat betekent ook dat de boetes en daarmee inkomsten voor gemeenten de afgelopen jaren explosief zijn gestegen.

Het kabinet wil niet dat Syriërs kortstondig teruggaan naar hun geboorteland zonder dat dit gevolgen heeft voor hun asielprocedure of verblijfsvergunning. De Tweede Kamer had een motie van GroenLinks-PvdA en CDA aangenomen, met steun van onder meer coalitiepartij NSC, waarin om een dergelijke regeling wordt gevraagd.

"Ik heb de motie besproken in de ministerraad", schrijft minister Faber (Asiel en Migratie) aan de Kamer, "en het kabinet heeft besloten de motie niet uit te voeren". Volgens haar zou een dergelijke regeling niet stroken met het asielrecht.

GroenLinks-PvdA en CDA hopen dat Syriërs na een kort bezoek aan hun thuisland een betere afweging kunnen maken over hun terugkeer. Een soortgelijke regeling was er in de jaren 90 voor oorlogsvluchtelingen uit Bosnië. Volgens de indieners werkt Turkije, waar veel Syriërs verblijven, al met een dergelijke regeling.

150.000 Syriërs

Maar Faber ziet er dus niks in. "Als Syrische asielzoekers of houders van een vergunning voor bepaalde tijd terugkeren naar Syrië, daar veilig zijn en vervolgens weer veilig kunnen terugkeren, is dat een indicator dat van asielgerelateerde vrees geen sprake (meer) is", aldus de minister.

Sinds het begin van de burgeroorlog in 2011 zijn ongeveer 150.000 Syriërs naar Nederland gevlucht. Eind vorig jaar viel het regime van president Assad.

Er zijn nog steeds gewapende groepen actief in het land en de afgelopen tijd vond er veel geweld plaats, onder meer tegen de alawitische minderheid. Verder staat de economie er slecht voor, is er bijna geen water en stroom en is er een groot gebrek aan huisvesting.

De Duitse politie heeft de partner gearresteerd van de vrouw die gisteren in brand werd gestoken in een tram in de stad Gera. De man meldde zich vanochtend iets voor 09.00 uur bij het politiebureau van de Oost-Duitse plaats.

De vrouw werd gisteren overgoten met een vloeistof en daarna in brand gezet. Medepassagiers drukten op de noodknop, waarna de tram tot stilstand kwam. De dader sloeg op de vlucht.

De bestuurder van de tram probeerde het vuur uit te krijgen met een brandblusser. De 46-jarige vrouw werd met ernstige verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.

De politie zei gisteren ook al dat de dader vermoedelijk de echtgenoot van de vrouw was, een 46-jarige man van Georgische afkomst. Om de man de vinden, werd er een foto van hem verspreid.

De burgemeester van Valkenburg, Daan Prevoo, wil een crowdfunding-actie starten voor de herbouw van de Wilhelminatoren. Dat vertelt hij aan de NOS. De toeristische trekpleister en rijksmonument stortte gisteren in de vroege ochtend in, door nog onbekende oorzaak. Er vielen geen gewonden.

Prevoo hoopt later deze week met meer details naar buiten te treden over de inzamelingsactie, maar denkt dat er uit heel Nederland geld gedoneerd zal worden. "Welke Nederlander is er niet in Valkenburg geweest?"

Hij voegt eraan toe het heel bijzonder te vinden dat zijn gemeente "nu al voor de tweede maal is ontsnapt aan een ramp: eerst de klimaatramp, en nu de ingestorte toren. In beide gevallen waren er gelukkig geen slachtoffers."

Bij de grote overstroming in 2021 raakten zo'n 2300 huizen beschadigd, en bleek de materiële schade na afloop zo'n 400 miljoen euro te bedragen. Er raakte niemand gewond.

Geluk bij een ongeluk

De 30 meter hoge toren, gebouwd in 1906, stortte gisterochtend rond 05.30 uur in. Dat is een geluk bij een ongeluk geweest, zegt Prevoo, want de toren was een toeristische trekpleister, omringd door een rodelbaan, een kabelbaan en allerlei horecazaken.

"Als het een paar uur later was gebeurd, had het hier vol gezeten met gezinnen, die op een zonnige zondag hierheen waren gekomen. Dan hadden we pas echt een drama gehad."

De burgemeester gaat vanochtend eerst overleggen met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, "om te bekijken wat er van de toren toch nog behouden kan blijven". En later vandaag zal er contact zijn met de Onderzoeksraad voor Veiligheid, om onderzoek te doen naar de oorzaak van het plotselinge instorten van de toren.

Inwoners van Valkenburg kunnen nog niet geloven dat de Wilhelminatoren er niet meer is:

Het is niet goed te achterhalen hoe energieleveranciers de kosten vaststellen voor het terugleveren van energie van zonnepanelen. Dat zegt de Consumentenbond in een oproep aan de leveranciers om de berekeningen duidelijker te maken.

Het gaat om energie die van zonnepanelen komt, maar die niet wordt gebruikt door het huishouden dat de panelen bezit. Die niet-gebruikte energie kan het huishouden leveren aan het energiebedrijf waar het een contract mee heeft.

Dat bedrijf maakt kosten om de energie te verwerken. Die 'terugleverkosten' mag het bedrijf doorberekenen, maar alleen als ze ongeveer gelijk zijn aan de werkelijke kosten.

Dit geldt alleen voor huishoudens met zonnepanelen die ongeveer de energiebehoefte van dat huishouden dekken. Voor huishoudens met veel meer zonnepanelen gelden andere regels. Want zij worden gezien als energieproducenten.

Niet duidelijk

Volgens de Consumentenbond is het dus niet duidelijk hoe energiebedrijven de terugleverkosten berekenen. Daardoor is niet goed te bepalen of de in rekening gebrachte kosten wel redelijk zijn, zoals de Autoriteit Consument en Markt (ACM) voorschrijft.

De ACM liet vorige week weten dat de terugleverkosten sterk zijn gestegen. De toezichthouder gaat onderzoeken hoe energiebedrijven de kosten berekenen. Volgens de Consumentenbond lopen de verschillen tussen de energiebedrijven op tot honderden euro's per jaar.

De Consumentenbond roept energiebedrijven op één vaste methode te gebruiken voor het berekenen van de terugleverkosten. Dat zou vergelijken makkelijker maken.

Vanaf volgend jaar is het al wettelijk geregeld dat er één methode wordt gebruikt. "Tot die tijd blijft het puzzelen," zegt een woordvoerder van de Consumentenbond.

Zzp'ers treffen vaker clausules aan in hun contracten waarin opdrachtgevers financiële risico's doorschuiven naar de zzp'er zelf. Mogelijke boetes en naheffingen worden doorgeschoven, terwijl dat juridisch gezien niet altijd helemaal mag.

Met dit soort clausules willen opdrachtgevers zzp'ers verantwoordelijk stellen voor de naheffingen en boetes die opdrachtgevers kunnen krijgen als blijkt dat de zzp'er een schijnzelfstandige is. De zzp'er is dan in feite een werknemer over wie de werkgever dus allerlei premies had moeten betalen.

Sinds begin dit jaar is de Belastingdienst actief aan het handhaven tegen schijnzelfstandigheid, al worden er dit jaar overigens nog geen boetes uitgedeeld.

Ongeldig

De schrik zit er bij sommige zzp'ers goed in na het lezen van de passages, want het gaat om bedragen die in potentie kunnen oplopen tot duizenden euro's. De NOS sprak met zzp'ers en las de desbetreffende clausules uit hun contracten. Juristen bevestigden aan de NOS dat hier passages tussen zitten die onwettig zijn.

Hoeveel opdrachtgevers soortgelijke passages toevoegen, is moeilijk te zeggen. Zelfstandigenvereniging ZZP Nederland krijgt sinds begin dit jaar elke dag minstens één zzp'er aan de lijn die niet weet wat hij met dit soort clausules aan moet. Ter vergelijking: de vereniging kreeg in eerdere jaren helemaal geen vragen over dit onderwerp. Vooral in de zakelijke dienstverlening en ICT-sector staan vaak soortgelijke clausules in contracten, hoort de vereniging.

Arbeidsrechtjurist Bastiaan van Rossum beoordeelt dagelijks overeenkomsten tussen opdrachtgevers en zzp'ers en treft ook steeds vaker dit soort bepalingen aan. Toch is de juridische waarde hiervan beperkt, vertelt de jurist. Want bepalingen die in strijd zijn met de wet, gelden simpelweg niet. Ook niet als de zzp'er zijn handtekening eronder heeft gezet.

Juristen benadrukken dat er altijd al soortgelijke verhaalsbedingen in sommige contracten stonden. "Maar we zien steeds vaker dat opdrachtgevers proberen aansprakelijkheidsrisico's rondom schijnzelfstandigheid expliciet op de zzp'er af te wentelen", vertelt Van Rossum.

IT-zzp'er R. trof zo'n onwettige passage aan in zijn contract. Hij wil anoniem blijven omdat hij spreekt over zijn huidige opdrachtgever. "De opdracht klonk alsof het aan alle zelfstandigeneisen voldeed, waarom dan zo'n passage in het contract?"

Hij vroeg zijn opdrachtgever of de passage anders geformuleerd kon worden, maar daar wilde deze niets van weten. "Dat vond ik flauw. Zij zijn een veel groter bedrijf dan ik. Ik loop veel meer risico."

Hij legde de passage voor aan een jurist, die aangaf dat deze niet rechtsgeldig was. "Uiteindelijk heb ik het met een dubbel gevoel ondertekend, want ik had liever gehad dat we tot een oplossing kwamen. Ik ondertekende het alleen omdat ik wist dat de passage niet wettelijk geldig was, en dus geen stand zou houden als het tot een rechtszaak zou komen."

Ook de opdrachtgever van zzp'er Z. wilde onwettige passages in haar contract niet aanpassen. De opdrachtgever in kwestie is een bemiddelingsbureau via wie de zzp'er bij een gemeente werkte. "Ze dreigden vervolgens zelfs met het niet betalen van mijn factuur."

De zzp'er bleef weigeren het contract in deze vorm te ondertekenen, waarna het tussenbureau de relatie per direct opzegde. "Dit alles kostte me heel veel energie."

Angst en misinformatie

"De enige effectieve manier om schijnzelfstandigheid te voorkomen, is door de arbeidsrelatie inhoudelijk aan te passen", zegt jurist Van Rossum. "Dat is honderd procent effectiever dan dit soort schijnoplossingen." Opdrachtgevers handelen veel vanuit angst en misinformatie, zien betrokkenen.

En het schrikt zzp'ers ook af, ziet de jurist. "Waarmee je eigenlijk het tegenovergestelde bereikt." Ook voorzitter Cristel van de Ven van zzp-brancheclub VZN herkent dit. "Er zijn zzp'ers die dergelijke contracten niet willen tekenen en daardoor werk kwijtraken."

Noodweer en tornado's in grote delen van de Verenigde Staten blijven aanhouden. Na het Middenwesten en verscheidene zuidelijke staten krijgen ook meer oostelijke staten te maken met zwaar noodweer.

Het dodenaantal is inmiddels opgelopen tot boven de veertig. In Amerikaanse media schommelen de precieze aantallen, mogelijk doordat er in verschillende staten meerdere mensen worden vermist. Ook is er in veel gebieden grote verwoesting aangericht.

Gebouwen werden uit elkaar getrokken, hele bossen braken als luciferhoutjes af:

Het extreme weer bestrijkt een gebied waar zo'n honderd miljoen mensen wonen. Naast de stormen en tornado's wordt er in Oklahoma en Texas onder meer gewaarschuwd voor bosbranden, die worden aangewakkerd door de harde wind. Onder meer in Oklahoma zijn honderden huizen verwoest door meer dan honderd branden. Ook zijn door de harde wind meerdere vrachtwagens omgewaaid.

In zeker negen staten geldt een waarschuwing voor overstromingen door de hevige regenval. Honderdduizenden mensen zitten daar zonder stroom.

Missouri telt met twaalf doden tot op heden het grootste aantal slachtoffers. In Arkansas, Georgia en Oklahoma is de noodtoestand uitgeroepen.

Oostkust

Gisteren en vannacht bereikte de extreme weersomstandigheden de oostkust van de VS. Hoewel de kracht van de storm iets was afgezwakt kregen staten als New York, Pennsylvania, Maryland, New Jersey en Delaware tornadowaarschuwingen en moesten inwoners zich schrap zetten voor zware onweersbuien. Normaal gesproken komen tornado's in deze gebieden zelden voor.

Meteorologen waarschuwen voor gevaarlijke zware windstoten langs de gehele oostkust. Van Florida tot ver boven de stad New York kan daarbij ook veel regen vallen. Ook daar is veel schade gemeld.

President Trump zei dat het Witte Huis de stormen in de gaten houdt en dat alle lokale autoriteiten steun zullen krijgen bij het herstellen van de schade. Ook heeft hij troepen van de Nationale Garde, een onderdeel van het Amerikaanse leger, naar Arkansas gestuurd.

Het Witte Huis heeft ruim 250 vermoedelijke bendeleden uit Venezuela uitgezet naar El Salvador, ondanks een verbod van een Amerikaanse rechter. President Trump beriep zich hierbij op de Alien Enemies Act, een oorlogswet uit 1798 die tot nu toe slechts drie keer is gebruikt.

Het gaat om leden van Tren de Aragua, een criminele bende uit Venezuela die ook actief is in meerdere Latijns-Amerikaanse landen. Ook 23 leden van de Salvadoraanse bende MS-13 kwamen zondagnacht per vliegtuig aan in El Salvador.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio schrijft op X dat het gaat om "buitenlandse vijandige leden" die "El Salvador bereid is vast te houden in hun zeer goede gevangenissen tegen een eerlijke prijs, wat ook onze belastingbetaler dollars zal besparen". Hij bedankte meteen president Nayib Bukele, "de sterkste veiligheidsleider in onze regio en een grote vriend van de VS".

Megagevangenis

De populistische, autoritaire en rechtse Bukele, die sinds 2019 president is van het land, is berucht om zijn harde aanpak van criminaliteit en georganiseerde misdaad. Volgens persbureau AP betaalt de Amerikaanse regering El Salvador meer dan 6 miljoen dollar (5,6 miljoen euro) om de bendeleden op te vangen. Dat is bijna 19.000 euro per gevangene per jaar.

Het Midden-Amerikaanse land houdt de bendeleden vast in een "opsluitingscentrum voor terroristen", beter bekend als Cecot. In die zwaarbeveiligde megagevangenis, de grootste van heel Latijns-Amerika, kunnen meer dan 40.000 zware criminelen en leden van georganiseerde misdaadgroepen gevangen worden houden.

Persbureau AP noemt Cecot "het kroonjuweel van Bukele's agressieve anti-criminaliteitspraktijken", waar gevangenen onder erbarmelijke omstandigheden leven. Ze mogen geen bezoek ontvangen, mogen niet naar buiten en worden niet voorbereid op terugkeer in de samenleving. Mensenrechtenorganisaties hebben eerder al alarm geslagen over de schrijnende omstandigheden in de megagevangenissen van El Salvador.

El Salvador heeft gelikte video's gedeeld waarop te zien is hoe de bendeleden zijn aangekomen:

Trumps besluit om de Alien Enemies Act in te zetten om de Venezolanen uit te zetten is omstreden. De wet is bedoeld om de nationale veiligheid te beschermen en kan worden ingezet in geval van oorlog of dreigende invasie. Het geeft de Amerikaanse president de bevoegdheid om vreemdelingen uit landen in oorlog met de VS uit het land te zetten of vast te zetten.

Trump stelt dat grensoverschrijdende drugscriminaliteit gelijkstaat aan een invasie en zette meerdere Latijns-Amerikaanse drugskartels al op een terreurlijst. Een federale rechter in de VS had zaterdag dit gebruik van deze wet geblokkeerd, maar op dat moment was het vliegtuig met de bendeleden al onderweg naar El Salvador.

Volgens het Witte Huis was de rechter "niet bevoegd om de deportatie te blokkeren". Karoline Leavitt, woordvoerder van het Witte Huis, schrijft dat de "Tren de Aragua-terroristen" een bedreiging vormden voor het Amerikaanse volk. "Nu ze gearresteerd zijn en overgebracht naar El Salvador, zijn talloze Amerikaanse levens gered." Trump noemt de uitgezette personen "monsters".

'Uitholling van mensenrechten'

Dat het Witte Huis een gerechtelijk bevel negeert komt niet als een verrassing. Trump liet eerder al weten gefrustreerd te zijn over rechterlijke beperkingen van zijn beleid, zoals het terugdraaien van massaontslagen of het ongeldig verklaren van presidentiële decreten.

Vorige maand opperde vicepresident Vance daarom al dat federale rechters helemaal niet bevoegd zijn om de Amerikaanse president op deze manier terug te fluiten: "Het zou ook illegaal zijn als een rechter probeert een generaal te vertellen hoe een militaire campagne moet worden gevoerd", redeneerde hij. De opmerkingen riepen de vraag op of Trump zich inderdaad niet gebonden acht aan gerechtelijke uitspraken.

De Amerikaanse tak van mensenrechtenorganisatie Amnesty International noemt het negeren van het gerechtelijk bevel "de volledige uitholling van de mensenrechten van Venezolanen" en zegt dat het gaat om "racistische aanhoudingen en uitzettingen door en van Venezolanen op basis van beweringen dat zij lid zijn van bendes".

Tweede Wereldoorlog

De Alien Enemies Act is slechts drie keer eerder gebruikt, voor het laatst tijdens de Tweede Wereldoorlog. Toen werd die gebruikt om Duitsers, Italianen en Japanse Amerikanen die in de VS woonden vast te zetten. Hoewel ze geen directe relatie hadden met de vijand van de geallieerden, werden ze gezien als een bedreiging vanwege hun afkomst.

Het is niet bekend wie de Venezolanen zijn en voor welke misdrijven ze zijn veroordeeld. Venezuela heeft de deportaties van de VS bekritiseerd en zegt dat het land "ten onrechte de Venezolaanse migratie criminaliseert". Venezuela weigert de landgenoten terug te nemen vanwege de onmin tussen de twee landen.

Goedemorgen! De nieuwe premier van Canada gaat naar Parijs en Londen voor een bezoek aan president Macron en premier Starmer en medewerkers en studenten van de Universiteit van Amsterdam (UvA) leggen hun werk neer uit protest tegen de bezuinigingen.

Eerst het weer: In de zuidelijke regio's begint de dag met wolkenvelden. Vanmiddag is het overal volop zonnig en er waait een matige oostenwind. De temperatuur loopt op naar 8 graden in Groningen en 10 graden in Limburg.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Amerikaanse president Donald Trump en zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin bellen morgen over de toekomst van Oekraïne. Dat heeft Trump vanochtend verteld aan journalisten aan boord van het Amerikaanse regeringstoestel Air Force One.

Volgens Trump zal er gesproken worden over "het verdelen van bepaalde bezittingen". "We zullen praten over land. We zullen praten over energiecentrales." De belafspraak is nog niet door Rusland bevestigd.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het Vaticaan heeft voor het eerst sinds zijn ziekenhuisopname een foto van paus Franciscus gepubliceerd. De 88-jarige kerkleider werd ruim een maand geleden in een ziekenhuis in Rome opgenomen met ademhalingsproblemen als gevolg van een dubbele longontsteking.

Op de foto zit de paus in een rolstoel in de kapel bij zijn kamer in het ziekenhuis. Volgens het Vaticaan is hij aan het bidden na de eucharistieviering.

Fijne dag!

De brandweer heeft afgelopen nacht in Leeuwarden een bewoner uit een brandend huis gered. Dat meldt de veiligheidsregio Fryslân.

De brand brak rond 02.20 uur uit op de begane grond van een appartementencomplex aan de Albert Schweitzerstraat, in het noordoosten van de Friese hoofdstad. Hierbij kwam veel rook vrij en zeven woningen werden ontruimd.

Volgens de veiligheidsregio konden de meeste bewoners zichzelf in veiligheid brengen, maar was er voor één bewoner geen veilige uitweg meer.

Deze persoon is via een hoogwerker van de brandweer uit de woning gehaald.

Niemand hoefde naar het ziekenhuis, hoewel één bewoner is nagekeken vanwege het inademen van rook. Rond 03.40 uur was de brand onder controle.

Vijf woningen zijn onbewoonbaar verklaard vanwege rook- en brandschade. De bewoners worden opgevangen.

Bijna heel Cuba heeft het afgelopen weekend zonder stroom gezeten. Vrijdagavond viel de stroom op het eiland uit, waardoor de bijna elf miljoen inwoners in het donker zaten.

Gisteravond laat werd de stroomvoorziening grotendeels hersteld. Inmiddels heeft bijna iedereen weer stroom, hoewel nog maar de helft van de dagelijks benodigde elektriciteit wordt opgewekt.

Door de stroomstoring lag het openbare leven in hoofdstad Havana voor een groot deel stil. In winkels kon niet worden afgerekend, restaurants sloten de deuren en verkeerslichten bleven uit. Ook het internet- en telefoonverkeer werd getroffen, net als andere nutsvoorzieningen.

Toen de stroom weer aanging, klonk er gejuich uit wijken, beschrijft persbureau Reuters.

Stroomstoringen op Cuba komen vaker voor. Afgelopen weekend was de vierde landelijke stroomstoring sinds oktober.

De oorzaak lag deze keer in een onderstation in een buitenwijk van Havana, waar kortsluiting was. Dat leidde tot een kettingreactie waardoor het sterk verouderde elektriciteitsnet helemaal stilviel.

In een flat op studentencampus Uilenstede in Amstelveen heeft vannacht korte tijd brand gewoed. Hierbij hebben tientallen bewoners tijdelijk hun woning moeten verlaten.

De brand woedde op de vijfde etage en brak rond 00.30 uur uit. Volgens de brandweer was de brand snel onder controle. Hoe de brand ontstond, is nog niet bekend.

De meeste bewoners konden rond 01.30 uur weer terug naar hun studentenwoning. Voor zover bekend is er niemand gewond geraakt.