NOS Nieuws - Algemeen

De politie wil minder tijd kwijt zijn aan meldingen over verward gedrag. Het aantal meldingen is het afgelopen jaar verder opgelopen, tot bijna 150.000. Vaak gaat het om niet-acute situaties die agenten veel tijd kosten. De politie roept het kabinet daarom dringend op te investeren in de geestelijke gezondheidszorg (ggz).

De politie pleit voor ggz-medewerkers op iedere meldkamer om de telefoontjes te beoordelen, 24-uurs beschikbaarheid van hulpverleners en meer opvangplekken voor mensen met onbegrepen gedrag.

De politie ziet het aantal meldingen over verward gedrag al jaren stijgen. "Ik denk dat 60 procent daarvan niet bij ons thuishoort", zegt Martin Sitalsing, politiechef Noord-Nederland en portefeuillehouder Zorg en Veiligheid. "We trekken ons echt niet terug bij veiligheidsvraagstukken, maar constateren wel dat veel meldingen bij de ggz of sociale teams van de gemeente horen."

De politie wil daarom dat naast de brandweer en ambulance ook de ggz een vaste plek krijgt in de meldkamer. Er zijn al eerder proeven geweest met zorgmedewerkers die meldingen beoordelen, maar die experimenten liepen volgens Sitalsing steeds stuk op de vraag wie er voor de kosten moest opdraaien.

Lastig inschatten

Voor de politie is het vaak lastig om de ernst van een situatie in te schatten met een verward persoon, weet Bauke Koekkoek, lector onbegrepen gedrag bij de Politieacademie. "Ze worden getraind om door te vragen, maar het is sterk afhankelijk van de omstander die zelf ook vaak moeilijk de situatie in kan schatten."

Daarbij kan een ggz-medewerker op de meldkamer een uitkomst bieden. "Dan is er meer toegang tot achtergrondinformatie en kunnen we bijvoorbeeld zien of de persoon in behandeling is bij een zorginstantie of een geschiedenis heeft met onbegrepen gedrag", zegt Koekkoek, die zelf ook werkt in de crisisdienst.

Doorgeslagen

Behalve hulp bij meldingen over verward gedrag, wil de politie betere geestelijke gezondheidszorg in Nederland. "Het ambulant werken is doorgeslagen", vindt politiechef Sitalsing. "Mensen moeten zoveel mogelijk in hun eigen omgeving verblijven. Maar de hulpverlening is daar niet in dezelfde mate op afgestemd."

Sitalsing vindt daarom dat er extra geld moet komen om de hulp aan verwarde personen beter te regelen. "Wij willen 24 uur per dag bereikbaarheid binnen de ggz, zoals ook wij 24 uur per dag bereikbaar zijn voor meldingen." Ook is het volgens hem belangrijk om meer tijdelijke opvangplekken in te richten.

Dat moet voorkomen dat situaties uit de hand lopen. "Behalve meer meldingen zien we ook een aantal gewelddadige, ernstige incidenten", zegt Sitalsing. Een voorbeeld is de gijzeling van cafépersoneel in Ede, eerder dit jaar. "Ik sluit ook niet uit dat de verdachte die in Rotterdam drie mensen heeft gedood, een flinke zorghistorie heeft."

Goed gesprek

De afgelopen tijd zijn er meerdere initiatieven ontplooid om mensen die verward gedrag vertonen beter te helpen. Zo hebben de Nederlandse Spoorwegen sinds afgelopen jaar een speciale medewerker op proef.

Op station Utrecht Centraal ontfermt interventiemedewerker Teun (die met zijn achternaam uit de media wil blijven) zich over mensen met onbegrepen gedrag. "Ik probeer contact te zoeken en hen met een goed gesprek op weg te helpen."

Eerder kwam er vaak een boa om iemand weg te sturen. "Dat werd nog wel eens verhit waardoor de politie erbij moest komen." Inmiddels neemt Teun regelmatig de taken over van boa's en politie. "In goed overleg kunnen zij dan verder, terwijl ik het zelf afhandel en met de persoon in gesprek ga."

Over deze aanpak is lector Koekkoek enthousiast. "Boa's, de politie en andere veiligheidsmedewerkers handelen soms snel vanuit ergernis, boosheid of frustratie omdat ze de zaak graag snel onder controle hebben", zegt hij. "Deze medewerker legt op een open manier contact en de-escaleert daarmee de situatie."

Ook Sitalsing onderstreept dat dit soort initiatieven de politie helpt. "Wij zijn er nog steeds als het nodig is, maar worden er niet altijd meer bijgehaald."

Interventiemedewerker Teun snapt dat omgaan met personen met onbegrepen gedrag geen politietaak is, wanneer deze mensen geen risico vormen. "Maar je moet je ook afvragen of het wel de taak van de NS is. We zitten als maatschappij allemaal met dit probleem en we zullen moeten samenwerken om het op te lossen."

Volgens Koekkoek is het niet eenvoudig om een goede aanpak te vinden en is echte samenwerking tussen instanties essentieel. "Alleen soms iets aan elkaar doorgeven is niet genoeg."

President Biden heeft in zijn afscheidsspeech op de Amerikaanse tv gewaarschuwd voor "een gevaarlijke machtsconcentratie" bij een paar buitensporig rijke mensen. Zonder hun namen te noemen was het duidelijk dat hij daarbij met name doelde op miljardairs Elon Musk en Mark Zuckerberg, die recent de banden met Bidens opvolger Donald Trump hebben aangehaald.

In een bijna 20 minuten durende toespraak vanuit het Witte Huis zei de Democraat, die maandag het stokje overdraagt aan Trump: "Er vormt zich een oligarchie in Amerika van extreme rijkdom die onze hele democratie bedreigt, onze basisrechten en vrijheid en een eerlijke kans voor iedereen om vooruit te komen."

Hij trok een vergelijking naar de monopolisten die aan het einde van de 19e eeuw ongekende rijkdom en invloed vergaarden, zoals financier J.P. Morgan, staaltycoon Andrew Carnegie en oliemagnaat John D. Rockefeller.

Ook waarschuwde Biden voor de invloed van socialemediabedrijven:

In een verwijzing naar de afscheidsrede van zijn verre voorganger Dwight Eisenhower, die in 1961 waarschuwde voor de gevaren van het "militair-industriële complex", typeerde Biden de sociale media als een "tech-industriële complex". Vooral met de opkomst van AI was het volgens de vertrekkend president Biden belangrijk dat burgers zelf de dienst blijven uitmaken.

Grondwet aanpassen

De 82-jarige president wenste Trump alvast succes in het Witte Huis. Maar hij zei ook dat hij vindt dat de Amerikaanse grondwet moet worden aangepast om te voorkomen dat presidenten of ex-presidenten immuniteit kunnen krijgen voor hun handelen. Daarmee doelde hij op een uitspraak van het Hooggerechtshof afgelopen zomer over de pogingen van Trump vier jaar geleden om zijn verlies bij de toenmalige presidentsverkiezingen geschrapt te krijgen. Het hof oordeelde toen dat de president gedeeltelijk immuniteit geniet.

Biden toonde zich trots op zijn prestaties de voorbije vier jaar, waarin hij volgens eigen zeggen de VS succesvol uit de corona-epidemie leidde en vele miljarden in verbetering van de infrastructuur stopte.

Volgens een recente opiniepeiling van CNN zijn de meeste Amerikanen minder positief over zijn presidentschap. 61 procent beschouwt dat als een mislukking, tegenover 38 procent van de bevolking die spreekt van een succes.

In de buurt van het Gelderse Elspeet zijn twee mannen tijdens een wandeling aangevallen door een wild zwijn. Een van de twee raakte daarbij gewond.

"Hij scheurde mijn laars open en beet in mijn voet", vertelt het 71-jarige slachtoffer Gerjan Bossenbroek bij Omroep Gelderland. Hij wandelde op 4 januari samen met zijn zoon toen het zwijn uit het niets op hem afsprong.

De mannen hebben veel pech gehad, meent ecoloog Lars Soerink. "Meestal lopen ze in een boog om ons heen." Volgens hem gebeuren dergelijke dingen zelden. "Maar we zitten nu in de paarperiode en dan hebben ze extra veel testosteron. Of deze mensen kwamen te dichtbij."

Ook boswachter Frank Theunissen benadrukt dat incidenten zoals deze bijna niet voorkomen. "Maar je moet wel voor zwijnen oppassen. Ze kunnen lelijk doen en ze zijn gevaarlijk. Ze zijn met afstand de gevaarlijkste dieren van het bos. Veel mensen hebben het over de wolf, maar de meeste negatieve ervaringen zijn met het zwijn. Het zijn de grootste rotzakken van het bos."

'Minuten geworsteld'

Na het bijten gooide de zoon van Bossenbroek het zwijn op de grond. "Met alle kracht heeft hij 12 minuten met het dier geworsteld", aldus het slachtoffer. Uiteindelijk hield zijn zoon daar alleen een blauw oog aan over.

"Ik schopte hem keihard tussen zijn benen. Het zwijn krijste het uit. Wij zijn toen achter een boom gaan staan. Hij keek ons verbaasd aan en droop af."

De brandweer in Los Angeles krijgt gestaag meer vat op de branden die woeden rond de Amerikaanse miljoenenstad. Tegelijkertijd wordt de wind weer sterker, waardoor de vrees bestaat dat het vuur weer oplaait of er nieuwe brandhaarden ontstaan.

De brandweer moest de afgelopen dagen ook meerdere kleinere branden blussen die waren aangestoken. Sinds vorige week zijn zo'n zes mensen opgepakt op verdenking van brandstichting.

Een van de verdachten verklaarde na zijn aanhouding dat hij een boom in brand had gestoken "omdat hij houdt van de geur van brandende bladeren", vertelde politiechef Jim McDonnell. Een andere arrestant zei dat ze "houdt van chaos en vernietiging". Waardoor de grootste drie branden zijn ontstaan, is nog onduidelijk.

Tientallen vermisten

De Eaton-brand, die ten noorden van de stad woedt, is inmiddels voor 45 procent onder controle. Een dag eerder was dat nog 35 procent.

Het blussen van de Palisades-brand verloopt moeizamer. Die is nu voor 19 procent onder controle, waar dat een dag eerder 17 procent was.

Het dodental van de branden staat nog op 25. Nog eens tientallen mensen worden vermist. Duizenden huizen zijn verwoest.

Hoewel de wind eerst nog wat sterker wordt, kunnen inwoners en de brandweer hoop putten uit de weersverwachting; later in de week zou de wind weer gaan liggen.

Waar vijftien maanden lang over onderhandeld is, lijkt eindelijk te zijn gelukt; Hamas en Israël hebben een akkoord bereikt over een wapenstilstand in Gaza. Kort na het uitbreken van de oorlog in Gaza was er al een wapenstilstand - in november 2023 - maar na vier dagen gingen de Israëlische bombardementen op woonwijken en aanvallen van Hamas op Israël door.

Sindsdien dook er regelmatig een plan op om een langere of zelfs permanente wapenstilstand te bewerkstelligen. Achter de schermen werd continu overlegd en onderhandelaars kwamen vrijwel iedere week samen. Regelmatig klonken er positieve berichten, maar tot vandaag liepen de onderhandelingen steeds weer vast. Een aantal belangrijke momenten uit dat proces:

Mei 2024: Biden presenteert Israëlisch plan

In een toespraak vanuit het Witte Huis presenteert de Amerikaanse president Biden een Israëlisch plan voor een wapenstilstand in Gaza, in ruil voor de vrijlating van alle gijzelaars door Hamas. Volgens hem is de terroristische organisatie Hamas "niet meer in staat" om een aanslag uit te voeren op Israël.

Hij zegt dat het nu tijd is voor Hamas en Israël om akkoord te gaan met een wapenstilstand. "Israël heeft een voorstel gedaan en Hamas heeft gezegd dat het een wapenstilstand wil. Deze deal is een mogelijkheid voor hen te bewijzen dat ze het ook echt menen."

Grote complicatie: Biden zegt dat het plan vanuit de Israëlische regering komt, maar premier Netanyahu bevestigt dit niet expliciet.

"Dit is een beslissend moment", aldus Biden:

Augustus 2024: Israël stelt nieuwe eisen

In de Qatarese hoofdstad Doha wordt onderhandeld over het plan, dat inmiddels ook is omarmd door de VN-Veiligheidsraad. Onderhandelaars uit Israël, Egypte, Qatar en de VS hopen nu een wapenstilstand te bereiken, maar Hamas blijft uit protest weg uit Doha. De organisatie stoort zich aan twee nieuwe eisen van Netanyahu, die volgens de premier slechts "verduidelijkingen" zijn van het oorspronkelijke plan.

Ten eerste wil Israël dat zijn leger aanwezig blijft in het grensgebied tussen Gaza en Egypte, de Philadelphi-corridor. Dit om te voorkomen dat er wapens naar de Gazastrook kunnen worden gesmokkeld. Volgens Hamas is het een nieuwe eis die zou betekenen dat het Israëlische leger zich niet volledig terugtrekt uit Gaza. Onbespreekbaar, vindt de groepering.

Waarom is de Philadelphi-corridor zo belangrijk voor de onderhandelingen? Een korte uitleg:

Het lijkt er sterk op dat Netanyahu een wapenstilstand probeert te frustreren om zelf aan de macht te blijven, zeggen ook Amerikaanse functionarissen. Zijn ultrarechtse coalitiepartners dreigen uit het veiligheidskabinet van Netanyahu te stappen als hij een deal sluit.

Oktober 2024: Iraanse raketten op Israël

In de zomer wordt de politiek leider van Hamas, Ismail Haniyeh, door Israël geliquideerd in de Iraanse hoofdstad Teheran. De Iraanse regering zinspeelt daarna maandenlang op een vergeldingsactie tegen Israël, maar suggereert via verklaringen van functionarissen tegen mediaorganisaties dat die beperkt zal zijn als er een wapenstilstand komt in Gaza.

Daardoor is de hoop groot dat het tot een bestand zal komen, maar dat komt er toch niet. Begin oktober vuurt Iran honderden raketten af op Israël, ook als reactie op de Israëlische invasie van Libanon. Een staakt-het-vuren lijkt verder weg dan ooit.

November 2024: Qatar trekt zich terug als onderhandelaar

Qatar zegt dat het voorlopig niet meer zal bemiddelen tussen Israël en Hamas. Functionarissen uit het land zeggen dat het land zich terugtrekt totdat beide partijen "blijk geven van oprechte bereidheid om terug te keren naar de onderhandelingstafel".

Qatar speelt samen met de VS en Egypte een belangrijke rol in de onderhandelingen, omdat het voor zowel Hamas als Israël een acceptabele gesprekspartner is. Mede door de inzet van Qatar werden Israëlische gijzelaars geruild voor Palestijnse gevangenen en werd er in 2023 de, vooralsnog enige, wapenstilstand bereikt.

Januari 2025: de Trump-factor

In vijftien maanden tijd zijn Israël en Hamas nog niet zo dicht bij een akkoord geweest, zegt bemiddelaar Qatar. Vanuit alle betrokken partijen klinken zeer optimistische geluiden over een naderende wapenstilstand. Hamas heeft groen licht gegeven voor een conceptakkoord, meldt persbureau AP. Premier Netanyahu heeft volgens Israëlische media overleg over de details van het bestand.

Waarom zou het nu wel lukken? Voor verschillende onderhandelende partijen - niet in het minst Israël - zou het een manier zijn om goodwill te kweken bij de aankomende Amerikaanse president Trump. Daar komt bij dat Hamas ook onder druk staat van hun eigen leiders in het buitenland om een adempauze te regelen en hulp voor de Palestijnen te krijgen.

Palestijnen zijn voorzichtig optimistisch, zeggen ze op een markt in Khan Younis:

Vandaag: de bevestiging

Vanavond komt dan de bevestiging. De VS en Qatar hebben het akkoord bevestigd en ook Hamas spreekt van een deal. Alleen vanuit Israël klinkt formeel nog geen bevestiging.

In Gaza en op de bezette Westelijke Jordaanoever vieren Palestijnen feest. In Israël vallen familieleden van gijzelaars elkaar in de armen. Waar onderhandelaars en mensenrechtenorganisaties zich vijftien maanden voor hebben ingezet, lijkt nu echt te zijn bereikt.

De hackers die afgelopen zondag de computersystemen van de Technische Universiteit Eindhoven aanvielen, zijn "op heterdaad betrapt". Dat zegt de universiteit op basis van de eerste onderzoeksresultaten naar de cyberaanval.

De hack werd door het beveiligingssysteem van de universiteit herkend. Hierop haalde de onderwijsinstelling de servers offline. "Er is erger voorkomen door het kordate ingrijpen van onze ICT-experts", zegt vicevoorzitter Patrick Groothuis.

Inmiddels is duidelijk hoe de hackers het systeem van de universiteit zijn binnengekomen. Er zijn geen signalen dat de hackers erin zijn geslaagd om systemen of documenten te versleutelen of om data te stelen.

De universiteit zegt meer veiligheidsmaatregelen te nemen en blijft de komende tijd extra alert op cyberaanvallen. "Tegelijkertijd zijn er wat betreft digitale veiligheid geen 100 procentgaranties, dus blijven we extra alert en nemen we direct maatregelen wanneer nodig", citeert Omroep Brabant de vicevoorzitter.

Onderwijs maandag hervat

Dit weekend worden de systemen getest en online gezet. Maandag wordt het onderwijs hervat. De onderwijsagenda is een week opgeschoven. "Zo krijgen onze studenten voldoende tijd om zich voor te bereiden op de tentamens", aldus Groothuis.

Het onderzoek naar de cyberaanval loopt nog. Wie achter de aanval zit, is onduidelijk.

Na het opblazen van de pijpleidingen Nord Stream 1 en 2 ging er tussen de 446.000 en 485.000 ton van het gas methaan de lucht in. Dat zeggen tientallen wetenschappers in een nieuwe publicatie over het lek. Die hoeveelheid is net iets minder dan de jaarlijkse uitstoot van de gehele Nederlandse landbouw.

Op 26 september 2022 werden de Nord Stream-gaspijpleidingen, die Russisch gas moesten leveren aan West-Europa, door een sabotageactie op vier plekken opgeblazen. Dat leidde tot het grootst waargenomen gaslek uit de geschiedenis. In het najaar van 2022 maakten onderzoekers al diverse schattingen van de omvang. Die liepen nog sterk uiteen.

Omdat het gas warmte vasthoudt, leidt dit lek tot extra opwarming van de aarde. Hoewel het minder aandacht krijgt dan CO2, levert methaan een flinke bijdrage aan klimaatverandering.

Preciezer wordt het niet

Voor deze preciezere schatting van het lek deelden zo'n vijftig wetenschappers hun metingen en berekeningen, onder leiding van het Internationaal Methaan Emissies Observatorium (IMEO) van de Verenigde Naties. Ze publiceerden dit in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Preciezer dan dit wordt de schatting naar verwachting niet. "Alle metingen die er zijn, zijn hier verzameld. Dit is het", zegt Hugo Denier van der Gon, die namens TNO meewerkte.

Ondanks de gigantische omvang is dit lek slechts een minuscuul deel van de wereldwijde uitstoot. In 2022 stootten mensen een hoeveelheid methaan uit die gelijkstaat aan circa duizend Nord Streams.

Zorgen om methaan

Er zijn al langer zorgen over de oplopende uitstoot van methaan. In 2021 spraken landen af dat de uitstoot in 2030 minimaal 30 procent lager moet zijn. "Als je echt in die richting wil, moet je er heel veel werk van maken", zegt Denier van der Gon. "Je moet een enorm aantal lekken dichten."

De omvang van het Nord Stream-lek is op meerdere manieren gemeten: met satellieten, vanuit helikopters, schepen, torens en vanaf een speciale drijver. Ook berekenden wetenschappers hoeveel gas er in de pijpleidingen zat en hoe zich dat door het water en de lucht verspreidde.

Elk van die methodes had zijn zwakke punten. "Dit was een relatief moeilijke bron om te meten", zegt Bram Maasakkers van het Nederlandse ruimtevaartinstituut SRON. Satellieten hadden vaak geen zicht door bewolking. Het waarnemen van methaan kan boven zeewater alleen onder specifieke omstandigheden.

Absurde situatie

Bovendien duurde het even voordat helikopters en schepen ter plekke waren. Het lek was toen allang niet meer zo hevig. Er kwamen geen gasbubbels meer naar boven, maar het lekte alleen nog gas wat in het water was opgelost. Meettorens gingen wel meteen aan de slag, maar deze staan allemaal op land en dus relatief ver van het lek.

"Maar door al die schattingen te combineren kom je tot best een precieze marge", zegt Maasakkers. "Zeker als je bedenkt hoe ingewikkeld dit eigenlijk is, in vergelijking met een simpel gaslek op land."

De onderzoekers willen de lessen van deze samenwerking breder gaan gebruiken. Wereldwijd werken ze er hard aan de uitstoot van methaan door vooral de olie- en gasindustrie te meten.

"Dit laat zien hoe verstandig het is om met meer dan één methode te kijken naar lekkages als dat kan", zegt TNO-onderzoeker Denier van der Gon, "maar het blijft een absurde situatie. Ik denk, en hoop, dat we niet regelmatig van dit soort lekken gaan meemaken."

Schuldvraag

Officieel is er nog altijd geen schuldige aangewezen voor de sabotage van drie van de vier gasleidingen tussen Rusland en Duitsland. Zowel een Zweeds als Deens onderzoek werd gestaakt. Er loopt nog wel een Duits onderzoek. Een Duitse rechter vaardigde in augustus 2024 een arrestatiebevel uit tegen een Oekraïner.

In 2023 onthulden NOS en Nieuwsuur met diverse buitenlandse media dat de Amerikaanse inlichtingendienst CIA Oekraïne had gewaarschuwd Nord Stream niet te saboteren. De Amerikanen waren getipt door de Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD.

Een jaar later stelde The Wall Street Journal dat de Oekraïense president Zelensky aanvankelijk toestemming had gegeven voor de sabotage. Onder druk kwam hij daarvan terug, maar de Oekraïense bevelhebber Zaloezjny zou toch hebben doorgezet. Oekraïne ontkent Nord Stream te hebben opgeblazen.

Het kabinet trekt op dit moment geen extra geld uit om te voorkomen dat burgers door de overheid in de knel komen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het krijgen van een persoonlijk gesprek als iemand problemen heeft met een besluit van een overheidsinstantie.

Ook komt er voorlopig geen extra geld voor juridische bijstand voor mensen met een laag inkomen, de sociale advocatuur. En de waakhond van burgers - de Autoriteit Persoonsgegevens - hoeft voorlopig niet op extra budget te rekenen.

De Tweede Kamer wil dat het kabinet dit wel regelt, zo bleek vandaag bij het debat over de aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie naar het fraudebeleid van de overheid. "Ik doe geen uitspraken over de financiën", zei NSC-minister Uitermark van Binnenlandse Zaken tegen een ongeduldige Kamer. Ze zegt dat het kabinet bezig is met het "verwerken van alle aanbevelingen". "En pas daarna kan ik zien wat het gaat kosten."

"Er is nu geen reservering gemaakt", benadrukte NSC-staatssecretaris Struycken voor Rechtsbescherming toen het over de sociale advocatuur ging. Het wachten is nog op een rapport over de toekomst van de sociale advocatuur. "Er is geen eindeloos geld, je moet eerlijk zijn, je moet kiezen", aldus minister Van Hijum van Sociale Zaken.

Vermorzeld

De parlementaire enquêtecommissie kwam bijna een jaar geleden met een hard rapport waarin na de kinderopvangtoeslagaffaire naar het bredere fraudebeleid in Nederland over de afgelopen dertig jaar is gekeken. Het rapport schetste een ontluisterend beeld: er zijn niet alleen toeslagenouders onterecht door de Belastingdienst bestempeld als fraudeurs: meer Nederlanders zijn vermorzeld door overheidsinstanties, grondrechten zijn geschonden én het kan opnieuw gebeuren.

De verantwoordelijke bewindslieden benadrukken dat ze deze harde conclusies onderschrijven en de aanbevelingen van de commissie overnemen. "Mensen zijn in de verdrukking gekomen in de dwangbuis van de overheid. Een overheid die mensen niet ziet", aldus Van Hijum.

"Er is veel te doen. Het is een kwestie van een cultuuromslag", aldus minister Uitermark. "Maar de wil is er." En de nieuwe staatssecretaris Palmen (Herstel en Toeslagen) - die als ambtenaar aan de bel trok in de toeslagenaffaire - zegt "grote betrokkenheid" en "urgentie te voelen".

Aan de slag

Er wordt aan tal van aanbevelingen gewerkt, zoals het vereenvoudigen van het toeslagensysteem en het verbeteren van het "menselijk contact". Ook komt er een wet waarin staat mensen het recht krijgen om een foutje te maken. Daarnaast wordt de kinderopvangtoeslag vereenvoudigd om te voorkomen dat ouders onterecht gekregen toeslag later moeten terugbetalen. "We zijn aan de slag", was de belangrijkste boodschap van het kabinet.

Maar een aantal oppositiepartijen vinden dat het kabinet "sommige aanbevelingen vooruitschuift, sommige aanbevelingen verder onderzoekt en sommige aanbevelingen vooralsnog weigert uit te voeren".

VVD trekt steun kritische motie in

Aanvankelijk stond ook regeringspartij VVD onder een motie van oppositiepartijen GroenLinks-PvdA, SP, CDA, D66, Denk, de Partij voor de Dieren en de ChristenUnie die het kabinet oproept om voor 1 april met betere maatregelen te komen. "We missen de urgentie", vat GroenLinks-PvdA-Kamerlid Stultiens het breder gedeelde gevoel samen. "Het hoeft niet allemaal meteen opgelost worden, maar er moet wel een richting worden aangegeven om te voorkomen dat zo'n schandaal weer kan voorkomen", aldus Kamerlid Koekkoek van Volt.

Uiteindelijk streepte de VVD de handtekening onder deze motie door, bleek later op de avond. De partij wilde vooral duidelijk maken dat het kabinet wel een duidelijk koers moet varen, maar wil de bewindslieden niet dwingen om met extra geld over de brug te komen.

NSC-partijleider Omtzigt, die zich jarenlang samen met de SP intensief heeft ingezet in de toeslagenkwestie, steunt de kritische motie niet. Hij vindt dat er van alles wordt gedaan om de rechtsstaat "grondig" te verbouwen. "Om nu te doen alsof er niets gebeurt, gaat mij te ver", aldus Omtzigt.

Het kabinet gaat in het voorjaar kijken of de begroting van 2025 aangepast moet komen. Dan zal duidelijk worden of het de betrokken bewindslieden lukt om extra geld te regelen voor de sociale advocatuur en de Autoriteit Persoonsgegevens.

Bijna vier jaar na de ontdekking van de grootste drugsafvaldumping ooit in Nederland wordt er nog steeds gewerkt aan het schoonmaken van natuurgebied de Brabantse Wal. Na het afgraven van de 4250 kuub vervuilde grond wordt komende week gestart met het filteren en reinigen van het grondwater in deze put.

Het grondwater is in Noord-Brabant van groot belang voor de drinkwatervoorziening. Bij het nemen van bodemmonsters werd ontdekt dat er een grote leemlaag in de grond zat. Dat bleek een geluk bij een ongeluk. Hierdoor zitten de chemicaliën wel in het grondwater boven deze leemlaag, maar niet of nauwelijks in het water eronder. En dat is juist het deel dat van belang is voor het drinkwater.

Met een speciaal voor deze operatie ontwikkelde machine zal de komende maanden 6000 kuub grondwater met onttrekkingsbuizen omhoog worden gepompt, gefilterd en teruggeplaatst.

"Ik hoop natuurlijk vooral dat we hier de natuur hersteld krijgen met deze sanering", zegt Erik de Jonge van Brabants Landschap. "Maar we gaan het hier niet helemaal schoon krijgen."

Nadat het water is gefilterd volgt een periode waarin de natuur even rust krijgt. "Dan gaan we deze put dichtmaken. Ik denk dat het daarna nog een mensenleven lang duurt voor hier weer een volwassen bos staat", zegt De Jonge.

Als de put dicht is, blijft er een "dode bak zand" over. "Daar moet eerst weer bodemleven in ontstaan en een humuslaag zodat er bos kan groeien. En dat bos heeft gewoon weer tientallen jaren nodig."

'5 miljoen euro en de teller loopt'

Een van de redenen dat het hele proces zo lang duurt, is dat de partijen het eerst eens moesten worden over wie de kosten zou gaan betalen van het opruimen van de chemicaliën. In principe is de eigenaar van de grond, Brabants Landschap, hiervoor verantwoordelijk. Maar vanwege de hoge kosten en de grootte van het project nam de provincie het in mei 2022 op zich. Later zijn er subsidies gekomen vanuit het Rijk.

Het kost de provincie miljoenen, zegt gedeputeerde Hagar Roijackers. Op dit moment hebben wij "in heel Brabant nog vier grote locaties waar we op dit moment drugsafval opruimen en er zijn er nog twee in onderzoek. Ik heb dat tot nu toe moeten becijferen op 5 miljoen euro en de teller loopt".

Roijackers doet dan ook een oproep aan alle natuurliefhebbers om het te melden als ze iets verdachts zien. "Dat kan anoniem, online of telefonisch. Liever een keer te veel dan te weinig zodat de politie afweet van mogelijk verdachte situaties. Zodat we er snel bij kunnen zijn en we mogelijk ook met berechtingen iemand aansprakelijk kunnen stellen."

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken heeft Venezuela opdracht gegeven het aantal diplomaten in Nederland te halveren van vier naar twee. Dat schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer.

Het is een reactie op een vergelijkbare diplomatieke maatregel die aan Nederland is opgelegd. Gisteren werd de Nederlandse zaakgelastigde in Caracas ontboden bij de Venezolaanse minister van Buitenlandse Zaken.

De Nederlandse diplomaat kreeg te horen dat drie van de zes medewerkers van de Nederlandse ambassade binnen 48 uur het land uit moesten. Voor de diplomaten die blijven, gelden strengere regels. Zo moeten ze van tevoren schriftelijk toestemming vragen voor reizen van meer dan 40 kilometer vanaf het centrum van Caracas. Frankrijk en Italië hebben vergelijkbare maatregelen opgelegd gekregen.

Vijandig gedrag

Volgens Venezuela gedragen de landen zich vijandig omdat ze kritiek hadden op de verkiezing van president Nicolás Maduro voor een derde termijn. Zowel de oppositie als westerse landen wijzen erop dat die verkiezingen niet eerlijk zijn verlopen.

Minister Veldkamp heeft bezwaar aangetekend tegen de reisbeperking en zegt "verdere maatregelen" te overwegen als de reisbeperking voor de Nederlandse diplomaten in Venezuela van kracht blijft.

Ook heeft Nederland krachtig afstand genomen van de notie dat ons land zich in binnenlandse aangelegenheden zou hebben gemengd en steun zou hebben verleend aan extremistische groepen. "Het Koninkrijk der Nederlanden blijft zich onverminderd inzetten voor mensenrechten en het herstel van democratie en rechtsstaat in Venezuela", schrijft Veldkamp aan de Kamer.

Er moet zo'n 600 kilometer minder dijk worden versterkt dan eerder werd gedacht. Dat schrijft minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat in een brief aan de Tweede Kamer.

Eind 2023 werd er nog van uitgegaan dat er voor 2050 zeker 2000 kilometer dijk versterkt moest worden. Nu wordt uitgegaan van 1400 kilometer.

De verwachte kosten vallen door de nieuwe inschatting ook lager uit. Eind 2023 dacht het kabinet nog 16 tot 33 miljard euro nodig te hebben, nu is dat 14 tot 23 miljard.

Op dit moment is er 12 miljard euro beschikbaar, schrijft Madlener. Tot 2036 is er een tekort van 2,5 miljard euro, waarvan de waterschappen de helft willen betalen als de landelijke overheid bijspringt voor de rest van het bedrag.

Hoogwaterbeschermingsprogramma

Vorig jaar was er een landelijke beoordelingsronde van dijken en sluizen. Daardoor is nu beter in beeld gebracht welke delen van dijktrajecten versterkt moeten worden. Als de werkzaamheden beginnen, wordt nog nauwkeuriger bekend wat er precies moet gebeuren en kan het aantal kilometers opnieuw veranderen.

De dijkversterkingen maken deel uit van het zogeheten Hoogwaterbeschermingsprogramma. Uiterlijk 2050 moeten alle waterkeringen versterkt zijn. Het uitgangspunt is dat de kans om door een overstroming te overlijden voor iedereen achter de dijken maximaal 1 op de 100.000 mag zijn.

De moordenaar van de Groningse docent Gerard Meesters is op 66-jarige leeftijd overleden. Het gaat om de Engelsman Daniël S. Hij werd in 2006 tot een levenslange gevangenisstraf veroordeeld.

Meesters werd in 2002 in de deuropening van zijn woning in de Groningse wijk Paddepoel met acht kogels om het leven gebracht. Zijn zus zou in Spanje een aanzienlijke partij hasj hebben gestolen van Robert D., een Britse drugsbaron. Daniël S. voerde de moord in opdracht van hem uit.

Vorige week werd duidelijk dat S. op sterven lag, meldt RTV Noord. Hij werd overgebracht naar een speciaal deel van de gevangenis, waar hij stierf. De moord op Meesters heeft hij altijd ontkend. De twee kinderen van Meesters ondernamen vorige week een laatste poging om hem in zijn cel te spreken, in de hoop dat hij alsnog schuld zou bekennen. S. weigerde het contact.

'Koelbloedige moord'

Afgelopen vrijdag werd Robert D. veroordeeld tot een levenslange celstraf. Hij beraamde de moord op Meesters, oordeelde de rechtbank in Groningen. De rechtbank sprak van "een koelbloedige moord op een onschuldig slachtoffer". Ook wees de rechtbank op de grote gevolgen voor de nabestaanden.

De weduwe van Meesters en zijn kinderen waren aanwezig bij de uitspraak. "Een veroordeling zal ons een vorm van rust geven", zeiden ze voorafgaand aan de uitspraak.

Voordat D. in een Nederlandse cel komt, moet hij eerst een gevangenisstraf in Frankrijk uitzitten. Daar zit hij tot 2030 vast wegens cocaïnehandel.

Mogelijk honderden mensen zijn besmet geraakt met het hepatitis A-virus na het eten van blauwe bessen uit het vriesvak van Albert Heijn, zo werd gisteren bekend. Twaalf mensen werden ziek en twee belandden er in het ziekenhuis.

De supermarktketen begon een grote terugroepactie en de eerste zieke mensen hebben zich inmiddels bij AH gemeld. Ook is er door één persoon een schadeclaim ingediend.

Hoe kwam de oorsprong van de besmettingen aan het licht? En wat moet je doen als je denkt dat je ziek bent geworden?

Hoe gevaarlijk is hepatitis A?

Hepatitis A is een leverontsteking die wordt veroorzaakt door een besmettelijk virus. Hepatitis A is over het algemeen een stuk minder ernstig dan de acute vorm van hepatitis die vooral bij kinderen voorkomt. Het hepatitis A-virus veroorzaakt bij kinderen tot 6 jaar nauwelijks klachten. Volwassenen die het virus oplopen kunnen er wel (erg) ziek van worden.

Bij de meeste mensen verloopt hepatitis A zo licht dat iemand het niet eens merkt. De klachten kunnen zijn: vermoeidheid, lichte koorts, pijn in de bovenbuik en misselijkheid. Bij volwassenen gaat een hepatitis A-besmetting soms gepaard met geelzucht: de huid en ogen worden dan geel, de urine wordt erg donker (de kleur van cola) en de ontlasting juist heel licht (de kleur van stopverf).

Bij hoge uitzondering kan een patiënt levensbedreigende complicaties krijgen. Hepatitis A duurt in de meeste gevallen niet langer dan zes weken, maar de vermoeidheid kan wel langer aanhouden. De ziekte wordt niet chronisch. Er is geen behandeling met medicatie mogelijk.

Hoe raakten de bessen besmet?

Mensen raken besmet met hepatitis A door besmette ontlasting van anderen. Volgens het RIVM is deze uitbraak waarschijnlijk veroorzaakt door slechte hygiëne in het verpakkingsproces. "Het virus zou verspreid kunnen zijn door besmet irrigatiewater, maar het is waarschijnlijker dat een bessenplukker de handen niet goed heeft gewassen na een toiletbezoek", aldus een RIVM-woordvoerder. Anders zou de uitbraak volgens hem nog groter zijn geweest.

Het virus kan lang overleven, ook bij heel lage temperaturen en dus in de vriezer. Wassen helpt niet om het virus van de bessen te verwijderen.

Hoe werd de bron van de besmettingen achterhaald?

Het RIVM kreeg via huisartsen meer meldingen dan normaal van patiënten met hepatitis A. De GGD's van verschillende regio's deden vervolgens onderzoek om de bron van de besmettingen te achterhalen. Besmette patiënten vulden een vragenlijst in. Daaruit kwam naar voren dat zij allemaal blauwe bessen van Albert Heijn hadden gegeten.

Het RIVM waarschuwde de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die na onderzoek concludeerde dat de bessen inderdaad besmet waren met het hepatitis A-virus. Albert Heijn is vervolgens verantwoordelijk voor het terughalen van het product en het waarschuwen van consumenten.

Wat moet je doen als je de bessen hebt gegeten of denkt dat je klachten hebt?

Huisartsen adviseren om tot zes weken na het eten van de blauwe bessen alert te zijn op klachten. Je hoeft pas te bellen bij ernstige klachten. "Ik hoor van collega's dat veel mensen contact opnemen en zelfs de spoedpost bellen, maar deze vraag hoort daar niet thuis", zegt huisarts Jojanneke Kant, bekend als De Vragendokter. "Sterker nog, een belletje naar of bezoekje aan de huisarts is meestal niet nodig. Twijfel je? Kijk dan op deze speciale pagina van moetiknaardedokter.nl."

Uitzondering hierop zijn mensen met een verminderde afweer door ziekte of medicijnen, zegt Kant. Zij kunnen overleggen met de huisarts of specialist of het in hun specifieke geval zinvol is om te vaccineren.

Bij kinderen verloopt een leverontsteking vaak erg mild met wat verhoging van de temperatuur of algemeen niet lekker zijn.

Is het nog veilig om blauwe bessen te eten?

"We hebben absoluut geen reden om aan te nemen dat er met andere blauwe bessen iets aan de hand is", zegt een woordvoerder van de NVWA. "Ik snap de zorgen van mensen, maar het is bij één partij van één leverancier niet goed gegaan. Dat zegt niks over al die andere blauwe bessen."

De NVWA benadrukt dat de voedselveiligheid in Nederland heel goed is, "maar nul risico bestaat niet, er kan altijd wat misgaan. Dat is heel vervelend, maar dat is nou eenmaal zo."

En als het dan misgaat, dan ziet de NVWA erop toe dat een bedrijf, in dit geval Albert Heijn, zich aan de wetten en regels houdt. Zo moeten ze het product van de markt halen en consumenten waarschuwen.

De kilozakken die onder de terugroepactie vallen werden tot afgelopen maandag verkocht. Ze hebben een houdbaarheidsdatum tot en met 14-4-2026. Klanten krijgen hun geld terug als ze de bessenzakken inleveren bij de supermarkt.

Het computernetwerk van de Tilburgse hogeschool Fontys is urenlang onbereikbaar geweest door een ddos-aanval. De aanval begon volgens de onderwijsinstelling gistermiddag op het netwerk van SURF, een gemeenschappelijk ICT-netwerk van verschillende onderwijs- en onderzoeksinstellingen in de regio.

Door de aanval konden de 43.000 studenten en medewerkers van de hogeschool geen verbinding krijgen met het computernetwerk. Lesgeven was tijdens de aanval wel mogelijk. Het netwerk is inmiddels weer stabiel, meldt de hogeschool.

Universiteit Maastricht en Tilburg University hadden eveneens last van storingen. Ook die zijn inmiddels opgelost.

Fontys benadrukt dat de aanval niet specifiek gericht was op de systemen van de hogeschool, maar op het externe SURF-netwerk. Ook is er geen verband met de cyberaanval op de Technische Universiteit Eindhoven. "Dit staat er volledig los van", zegt woordvoerder Wim Pleunis tegen Omroep Brabant.

TU Eindhoven en DigiD

Bij de TU Eindhoven werden dit weekend de servers offline gehaald nadat zaterdagavond verdachte activiteiten op het netwerk waren geconstateerd. Maandag en dinsdag werd hierdoor geen lesgegeven. De universiteit verwacht de belangrijkste problemen aanstaande maandag te hebben opgelost. De onderwijskalender is hierdoor noodgedwongen een week opgeschoven.

De storing bij DigiD, waardoor mensen gisteren het grootste deel van de middag niet konden inloggen, werd eveneens veroorzaakt door een ddos-aanval. Bij een dergelijke aanval krijgt een server zo veel verkeer te verwerken, dat de site het niet aankan.

Wie achter de aanvallen zit, is niet duidelijk.

Israël en Hamas hebben een akkoord bereikt over een wapenstilstand in Gaza. Dat bevestigen Qatar en de Verenigde Staten. Volgens de Qatarese premier moet het staakt-het-vuren aankomende zondag van kracht worden. Israël moet officieel nog akkoord gaan met de deal, maar betrokkenen zeggen tegen Israëlische media niet te verwachten dat het akkoord nog stuk zal lopen.

Het kantoor van de Israëlische premier Netanyahu zegt dat enkele details nog moeten worden uitgewerkt. Een hooggeplaatste Hamas-functionaris noemt de deal tegenover persbureau Reuters "grote winst".

De Amerikaanse president Biden deelt op X een verklaring waarin staat dat het akkoord is bereikt. Donald Trump, die over vijf dagen aantreedt als president van de Verenigde Staten, schreef rond 18.00 vanavond al op zijn sociale mediaplatform Truth Social dat de deal rond was.

De overeenkomst komt ruim vijftien maanden na de terreuraanval van Hamas. Bij de aanval op 7 oktober 2023 doodden militanten van Hamas ongeveer 1200 mensen, voornamelijk burgers. Nog eens 250 anderen werden ontvoerd. Anderhalve maand later, in november 2023, werden 105 gijzelaars vrijgelaten bij een kort bestand tussen Hamas en Israël.

Israël reageerde op de terreuraanval met een nietsontziend offensief. Door Israëlische bombardementen ligt een groot deel van Gaza in puin. Volgens het ministerie van Gezondheid van Gaza zijn er zeker 46.000 Palestijnen gedood, al ligt dat aantal volgens schattingen van onafhankelijke wetenschappers veel hoger.

Morgen stemming Israëlische kabinet

Israëlische functionarissen zeggen dat het veiligheidskabinet morgen over het akkoord zal stemmen. Dat lijkt een formaliteit; binnen het kabinet is een meerderheid voor de deal.

De afgelopen dagen kwamen er steeds meer berichten naar buiten die erop wezen dat een akkoord tussen Israël en Hamas nabij is. Gisteren was al bekendgemaakt dat de onderhandelaars in de Qatarese hoofdstad Doha aan "een laatste gespreksronde" waren begonnen.

Zo reageerden onder meer Qatar, de VS, de VN en Nederland op het akkoord:

In de loop van de dag kwamen er steeds meer optimistische geluiden naar buiten. Zo waren er berichten dat Hamas een conceptakkoord al mondeling had goedgekeurd en noemde de Amerikaanse minister Blinken een wapenstilstand "heel dichtbij".

Namens de Verenigde Staten waren de Midden-Oostengezanten van zowel zittend president Biden als diens opvolger Trump betrokken bij de onderhandelingen. Ook de premier van Qatar bemiddelde bij de gesprekken. Het land treedt sinds het uitbreken van de oorlog al op als bemiddelaar tussen de strijdende partijen. Israël en Hamas spraken niet direct met elkaar.

De politie heeft een man aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij de explosie bij het ziekenhuis in Beverwijk. Hij is vandaag aangehouden, meldt de politie aan regionale omroep NH. Meer details over de man wil de politie vanwege het onderzoek niet delen.

De explosie was dit weekend bij de leveranciersingang van het Rode Kruis Ziekenhuis, Er raakte niemand gewond. Wel werden drie mensen nagekeken na het inademen van rook. Het ziekenhuis hoefde uiteindelijk niet te worden ontruimd. Patiënten waren volgens de veiligheidsregio niet in gevaar.

In overleg met de burgemeester en de politie is de beveiliging bij het ziekenhuis aangescherpt en is cameratoezicht ingesteld.

In november was het ziekenhuis doelwit van brandstichting. Volgens de politie was er een kleine brand bij de ingang van het nieuwe gedeelte van het ziekenhuis dat toen in aanbouw was. Ook werd vuurwerk tegen de hoofdingang van het ziekenhuis gegooid. De politie gaat uit van opzet en onderzoekt een mogelijk verband tussen de incidenten.

De aangehouden man wordt vooralsnog niet verdacht van de brandstichting in november. Over een motief is nog niets bekend.

Minister Faber komt niet met een kortetermijnoplossing voor de overbelasting van het aanmeldcentrum in Ter Apel. Ze heeft haar hoop gevestigd op de asielwetten die ze eind vorig jaar heeft afgemaakt. De Inspectie voor Justitie en Veiligheid waarschuwde vandaag dat Ter Apel overbelast is en dat dat blijft leiden tot zeer onveilige situaties voor asielzoekers en medewerkers.

Faber is het eens met de Inspectie dat het "hele asielsysteem gewoon overbelast is". Verder wijst ze er in haar reactie op dat er sinds begin november minder mensen in het aanmeldcentrum zitten dan is toegestaan. "Dat geeft al meer rust op het terrein."

Het aanmeldcentrum is ingericht voor kort verblijf, maar asielzoekers zitten er vaak veel langer dan een paar dagen. Volgens de inspectie moet de door- en uitstroom worden verbeterd en moeten er meer alternatieve opvangplekken komen. Ook moeten de voorzieningen die er wel zijn beter passend worden gemaakt voor langduriger verblijf.

Noodknop

Doordat er geen doorstroommogelijkheden zijn zitten aanmelders veel te lang in Ter Apel, zegt de Inspectie. Soms wel tot zes maanden. Ook zijn er niet genoeg medewerkers om onvoorziene omstandigheden op te vangen.

Volgens Faber zijn er op het gebied van veiligheid al maatregelen genomen de afgelopen tijd. Zo wordt er volgens haar meer gesurveilleerd, heeft het personeel een noodknop en worden overlastgevers apart opgevangen van de andere asielzoekers. De minister zegt in gesprek te willen met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers of het beter kan.

Drie wetsvoorstellen

Maar ze wil zich vooral "keihard inzetten om de asielwetten die nu bij de Raad van State liggen door het parlement te loodsen". Het gaat om drie wetsvoorstellen die bedoeld zijn om het aantal asielzoekers te verminderen. Faber hoopt dat daarmee de druk op het aanmeldcentrum afneemt.

Half februari wordt een advies verwacht van de RvS en dan wordt duidelijk of de minister van Asiel en Migratie de voorstellen nog moet aanpassen. Na de Raad van State moeten de Tweede Kamer en de Eerste Kamer zich ook nog buigen over de voorstellen.

Tussen de 2000 en 2200 mensen

Ter Apel is ingericht op een maximale bezetting van 2000 bewoners. De vergunningen verleend door de gemeente Westerwolde, inclusief het daarbij behorende toezicht en de handhaving, zijn ook gericht op dit aantal.

Maar tussen oktober 2023 en oktober 2024 bevonden zich bijna permanent tussen de 2000 en 2200 mensen op het terrein van Ter Apel. Op de externe 'wachtlocaties' die Ter Apel moeten ontlasten bevinden zich ongeveer 700 mensen, die overdag veelal ook in Ter Apel zijn.

Het COA trok al meermalen aan de bel vanwege de situatie. De burgemeester van Westerwolde zei eerder dat Faber wegloopt voor haar verantwoordelijkheid.

De Duitse economie kromp vorig jaar voor het tweede jaar op rij, werd vandaag bekendgemaakt. Ondertussen gaat het met de Nederlandse economie een stuk beter. Ons statistiekbureau komt pas volgende maand met het jaarcijfer, maar in het derde kwartaal van 2024 was sprake van een groei van 1,7 procent op jaarbasis.

Tientallen jaren werd er gezegd dat als Duitsland niest, Nederland verkouden wordt. Oftewel: de Nederlandse economie lijdt eronder als het in Duitsland slecht gaat. Maar dat lijkt de laatste jaren minder het geval.

De Duitse economie kwakkelt namelijk al jarenlang, terwijl de Nederlandse economie doorgroeit. ING-economen Bert Colijn en Carsten Brzeski berekenden eerder dat de Nederlandse economie tussen eind 2017 en halverwege 2024 met maar liefst 11,9 procent groeide, terwijl de Duitse economie een groei doormaakte van slechts 1,2 procent.

Een groot verschil dus. "Dat komt onder andere doordat het Nederlandse economisch model anders in elkaar steekt dan het Duitse", aldus de ING-economen. "De Nederlandse economie is minder afhankelijk van traditionele maakindustrie. Daardoor wordt onze economie op het moment ook minder bedreigd door Chinese concurrentie."

China was altijd een grote afzetmarkt voor de Duitse industrie, bijvoorbeeld voor autobouwers als Volkswagen en BMW. Maar langzaamaan worden de rollen omgedraaid, ziet ING. "China wordt een grote rivaal in de markten van oer-Duitse producten, op dit moment vooral auto's."

Minder geraakt

Nederland levert wel onderdelen aan de Duitse auto-industrie die het nu moeilijk heeft, maar voor de Nederlandse economie als geheel is de autosector veel minder belangrijk dan voor Duitsland. "Nederland levert echter relatief veel aan een aantal Duitse industriële sectoren die minder geraakt zijn", aldus ING. "Denk bijvoorbeeld aan de elektronica-, voedings- en machinebouwsector die redelijk overeind gebleven zijn."

Het Centraal Planbureau merkt op dat Duitsland ook in het algemeen minder belangrijk wordt voor de Nederlandse economie. "Je ziet een trend dat Duitsland nog steeds wel een belangrijke handelspartner is, maar dat het belang daarvan langzaam aan het afnemen is", zegt CPB-econoom Gerdien Meijerink.

Economie diverser

In 1995 was de export naar Duitsland namelijk nog goed voor 7,7 procent van de Nederlandse economie, in 2020 was dat gedaald naar 6,4 procent. "De Nederlandse economie is heel divers en drijft op diensten en een hoogwaardige kenniseconomie", aldus Meijerink. "Dus als het ergens in de export wat minder gaat, is dat niet zo heel erg."

Volgens haar hebben andere landen nu een sterkere link met de Duitse auto-industrie. "Er heeft een verschuiving naar Oost-Europa plaatsgevonden. Je zou kunnen zeggen: het is niet langer zo dat als de Duitse auto-industrie niest, Nederland verkouden wordt. Die relatie is een stuk minder geworden."

Niet immuun

ING waarschuwt wel dat Nederland "niet immuun aan het worden is voor een Duits virus". "De specifieke zwakte van de huidige Duitse economie raakt Nederland dus minder, maar de kans is groot dat de Duitse misère toch nog gevolgen heeft voor Nederland. Zeker als de huidige stagnatie in Duitsland steeds meer sectoren gaat raken."

De werkloosheid in Duitsland is met 3,4 procent bijvoorbeeld nog relatief laag. "Als de Duitse zwakte de werkloosheid verder op doet lopen, kunnen consumenten daardoor voorzichtiger worden." En dat zou de Nederlandse export naar Duitsland breder kunnen raken.

Martijn Krabbé heeft uitgezaaide longkanker. Dat heeft de televisiepresentator in een bericht op Instagram bekendgemaakt. "Ik heb longkanker op rechts met een uitzaaiing in de hersenhelft op links. In het laatste stadium en zonder kans op genezing."

Vorig jaar maart deelde Krabbé al dat hij kanker heeft. Hij maakte toen niet bekend om welke vorm het ging, maar zei dat er meerdere behandelopties lagen. In een interview met het tijdschrift Linda vertelt hij er nu meer over. "Dit interview is mijn coming-out. Ik ben er nu pas aan toe om te vertellen wat er precies aan de hand is. En dat ik niet meer beter zal worden."

Bijna een jaar geleden ontdekte Krabbé op vakantie in Thailand dat hij een hersenbloeding had gehad. Die kwam voort uit de uitgezaaide kanker in zijn hersenen.

Op Instagram schrijft de 56-jarige Krabbé dat hij het nieuws geheimhield, omdat "het niet fijn is als andere mensen gaan speculeren over je levensverwachting". Maar zijn vrouw, kinderen en hijzelf zijn wel zover dat ze "het mentaal gezien aankunnen".

Hoelang Krabbé nog te leven heeft, weet hij niet. "Ik krijg immunotherapie en scans en ja, die kunnen goed of slecht uitvallen. Je rolt elke zes weken opnieuw de dobbelsteen." In het interview zegt Krabbé dat hij verzwakt is. "Ook mentaal. Ik ben aan het wegrotten. Zo is het gewoon."

The Voice of Holland

Krabbé heeft sinds de jaren 80 veel verschillende tv- en radioprogramma's gepresenteerd. Hij is onder meer bekend als presentator van The Voice of Holland. Ook presenteert hij het populaire RTL-programma Kopen Zonder Kijken.

Vanwege zijn ziekte was hij tijdens de opnames van een nieuw seizoen niet op locatie, maar hij verzorgde wel de voice-overs van de afleveringen.

Op Instagram geeft Krabbé om de zoveel tijd updates over zijn ziekte. Vorige week plaatste hij deze foto:

Ziekenhuizen en zorginstellingen in de Europese Unie moeten beter voorbereid zijn op cyberaanvallen. Dat staat in een actieplan van de Europese Commissie over de cyberveiligheid van zorginstellingen. Het actieplan moet de zorg in Europa beter beschermen tegen digitale dreigingen.

Zorginstellingen zijn in Europa regelmatig doelwit van digitale aanvallen. Met ruim 300 gemelde aanvallen in 2023 was de gezondheidszorg de sector die verreweg het meest getroffen werd door cyberaanvallen.

Ook in Nederland zijn de afgelopen jaren verschillende ziekenhuizen en zorginstellingen slachtoffer geworden van cyberaanvallen. Hackers kunnen daarbij door computersystemen te gijzelen bijvoorbeeld patiëntengegevens buitmaken.

Hulpcentrum

"Het is duidelijk dat de zorg onderdeel is van onze belangrijkste infrastructuur," zei Eurocommissaris Várhelyi voor Gezondheid bij de presentatie van de plannen. "Daarom moeten we de weerbaarheid van de zorg tegen cyberdreigingen vergroten."

Met het actieplan wil de Europese Commissie zorgen dat zorginstellingen minder vaak doelwit zijn. Er moet een hulpcentrum voor cyberveiligheid komen waar ziekenhuizen en andere zorgleveranciers kunnen aankloppen voor ondersteuning. Dit centrum moet ook cyberdreigingen in de gaten gaan houden en zorginstanties daar vroegtijdig van op de hoogte gaan houden.

Ook kijkt de Commissie naar geld. Met nieuw te introduceren vouchers zouden zorgorganisaties met beperkte middelen met Europees geld investeringen kunnen doen om hun computersystemen beter te beveiligen. De EU wil ook leermiddelen gaan ontwikkelen om zorgmedewerkers beter te wapenen tegen digitale aanvallen.

Zo snel mogelijk reageren

Verder wil de Commissie een "snellereactiedienst" speciaal voor de zorg opzetten. Ziekenhuizen die aangevallen worden, kunnen de hulp daarvan inroepen om snel op te treden tegen de aanval. Het doel hiermee is de impact op patiënten en de zorg zo klein mogelijk te houden.

"Voorkomen is beter dan genezen," aldus Eurocommissaris Virkkunen, die ook betrokken is bij het actieplan. Zij gaat over Technologische Soevereniteit en Veiligheid in Europa. "Maar als het gebeurt, moet alles klaarstaan om zo snel mogelijk te reageren én te herstellen."