NOS Nieuws - Algemeen

Het is de zevende week van de formatie en de gesprekken tussen de vier partijen moeten binnen afzienbare tijd een verslag van de informateur opleveren. Maar hoe het er op dit moment voorstaat, is onduidelijk.

Half december begon deze formatiefase waarin PVV, VVD, NSC en BBB gingen onderzoeken of ze een kabinet kunnen vormen. De vier moesten eerst kijken of er overeenstemming kan worden bereikt "over een gezamenlijke basislijn" voor het waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de rechtsstaat, schreef informateur Plasterk voor aanvang.

Daarna zouden de partijen moeten onderzoeken of er kansen liggen op een aantal inhoudelijke onderwerpen, zoals migratie en bestaanszekerheid. Plasterk kondigde daarbij ook een radiostilte aan. "Tot begin februari blijft onze mond dicht." Dat lukt vrij goed, maar toch is er ook weer niet helemaal niets naar buiten gekomen.

Een haard

De gesprekken begonnen in de week voor het kerstreces. "Goede sfeer", klonk steevast uit de monden van de onderhandelaars als ze langs een camera liepen. "Geen irritaties", zei Plasterk desgevraagd. En aan het eind van die week zei PVV-leider Wilders dat hij "met een heel goed gevoel" de kerstvakantie inging.

Twee weken later ging het verder op het Hilversumse landgoed de Zwaluwenberg. Vlak daarvoor had Wilders drie oude, omstreden anti-islam wetsvoorstellen ingetrokken. Ogenschijnlijk om aan bezwaren van rechtsstatelijkheid van de andere partijen tegemoet te komen, maar een toelichting gaf de PVV niet. BBB had het over een "mooie stap voorwaarts", maar ook slechts een "eerste stap".

Wat er in de drie Hilversumse dagen werd besproken, wilde niemand zeggen. "We hebben ook gelachen en er was een haard", zei Plasterk wel. Maar achter de schermen werd inmiddels duidelijk dat er ook over de inhoud werd gesproken.

De week erna, toen de gesprekken weer gewoon in Den Haag werden gevoerd, werd dat zichtbaar toen drie gasten aanschoven: de president van De Nederlandsche Bank, de directeur van het Centraal Planbureau en de hoogste ambtenaar van het ministerie van Financiën. De vier partijen bogen zich over geldzaken, zo leek het.

Basislijn en spreidingswet

Maar was er dan inmiddels een gezamenlijke basislijn rond de Grondwet, grondrechten en rechtstaat? Want dat was toch de afspraak, zei onder meer GroenLinks-PvdA. "De onderhandelende partijen praten al over beleid zonder dat bekend is of er harde garanties zijn over de rechtsstaat", aldus Timmermans. "Ik heb geen afspraken geschonden", riposteerde Plasterk.

Dus gingen de gesprekken gewoon door zoals gepland, zonder tussentijdse rapportage over een basislijn. Die week, half januari, diende zich een formatiehobbel aan in de vorm van de VVD-senaatsfractie die onverwachts voorstander bleek van de spreidingswet. In tegenstelling tot de Tweede Kamerfractie van de VVD en de partijleider zelf. "Een serieus probleem", zei Wilders, die fel tegen de wet is.

VVD-leider Yesilgöz, die haar Eerste Kamerfractie dus niet aan een touwtje bleek te hebben, zei dat het nou eenmaal zo werkt bij de liberalen. Ze voegde eraan toe dat "elk probleem kan worden opgelost". Het is onduidelijk of dat inmiddels is gebeurd, want de radiostilte deed hierna weer zijn werk. Of in de woorden van Wilders: "Transparantie helpt niet in deze fase. We praten nog."

Gebrekkige financiële kennis

Ondertussen kwam weleens wat van de formatietafel naar buiten. Zo schreef De Telegraaf dat er zorgen zijn over gebrekkige financiële kennis bij BBB, wist het AD een paar weken geleden dat de formatie "stiekem" al veel verder was en zei een betrokkene deze week tegen de NOS juist dat er alleen nog maar in rondjes wordt gedraaid.

Op het VVD-congres was Yesilgöz dit weekend optimistisch, omdat ze "een goede kans" zag "op vruchtbare samenwerking". Maar hoe de leider van de grootste partij PVV dat op dit moment inschat, is de vraag. Gisteren twitterde Wilders over "zure Yesilgöz" en twee dagen daarvoor hintte hij op X op nieuwe verkiezingen als hij een aantal voor hem belangrijke punten niet kan binnenhalen.

Geen bemoedigende X-berichten, zou je zeggen - dat klinkt ook achter de schermen - maar de partijen zitten nog wel met elkaar aan tafel. Overigens wordt inmiddels minder vaak gesproken over "goede gesprekken". In plaats daarvan hebben de hoofdrolspelers het over "harde onderhandelingen", "een ingewikkeld proces" en "pittige gesprekken". En dat gaat vooral over financiën, lichtte Plasterk gisteren een tipje van de sluier op: "Geld is, omdat het raakt aan alles wat je wil, altijd een belangrijk onderwerp."

Waar het toe gaat leiden, is afwachten. Informateur Plasterk wil zijn verslag uiterlijk 12 februari naar de Tweede Kamer sturen, dus dan wordt sowieso meer bekend over de kans op een samenwerking van PVV, VVD, NSC en BBB. Eerder kan natuurlijk ook, als iemand de radiostilte doorbreekt.

De politie in Colombia heeft gisteren een Nederlands-Colombiaanse vrouw aangehouden, die in verband wordt gebracht met een internationaal drugsnetwerk. Ook in Nederland werden vijf mensen aangehouden, meldt de politie. Daarbij werden onder meer drugs en zware wapens gevonden. De politie deed de aanhoudingen in samenwerking met Colombia en Spanje.

Rechercheurs kregen informatie over de verdachten nadat ze versleutelde berichten hadden gekraakt. Daardoor kwamen ze de vrouw van 47 op het spoor met de Nederlandse en Colombiaanse nationaliteit. Zij zou zich veelvuldig hebben beziggehouden met het handelen in drugs in Zuid-Amerika. De politie vermoedt dat ze direct betrokken was bij de invoer van een partij van 230 kilo cocaïne, die in Spanje werd onderschept.

In het criminele milieu wordt ze volgens de politie omschreven als grote speler, die in Amsterdam bekend zou staan als godmother. In 2017 werd ze veroordeeld voor het voorbereiden van drugssmokkel.

Huiszoekingen

De verdachten in Nederland zijn aangehouden in Amsterdam, Zoetermeer, Rotterdam, Schiedam en Ridderkerk. Ook werden 29 woningen door heel het land doorzocht. In een woning in Rotterdam-Zuid trof de politie een raketwerper aan, die klaar was voor gebruik.

Ook werden meer dan 25 vuurwapens met bijbehorende munitie gevonden, kilo's coke en meer dan 400.000 euro in contanten.

De politie heeft Colombia gevraagd om uitlevering van de vrouw. De vijf mannen die in Nederland zijn opgepakt, worden binnenkort voorgeleid aan de rechter-commissaris.

Het gaat nog "geruime tijd" duren voordat agenten het gebouw in Rotterdam kunnen betreden waar gisteravond een explosie plaatsvond, zegt een politiewoordvoerder. De explosie werd gevolgd door een grote brand en drie mensen worden nog vermist.

Wanneer agenten dan wel kunnen gaan zoeken is niet bekend, zegt de woordvoerder. "Maar sowieso niet vandaag." Een bouwdeskundige heeft vastgesteld dat het door instortingsgevaar te gevaarlijk is om het gebouw in te gaan. Bij daglicht is goed te zien hoe enorm de schade is:

Aan het einde van de middag konden er wel politiehonden het gebouw in. Die sloegen aan op drie plekken, zag een NOS-verslaggever. Gisteravond is er met een drone binnengekeken. Omdat het gebouw volgens de veiligheidsregio "buitengewoon instabiel" is, moet er heel voorzichtig te werk worden gegaan.

De explosie vond plaats in een garage van het flatgebouw. De oorzaak van de brand is nog niet bekend, wel is het duidelijk dat het om een gasbrand ging. De brand heeft een grote ravage achtergelaten. Twee mensen raakten gewond.

'Ik kon hem niet redden'

Bij buurtbewoners heerst vooral verdriet en ongeloof. "Het plafond was al naar beneden gekomen en ik zag een man over het puin klimmen. Die heb ik eruit getrokken", vertelt een man die schuin tegenover de garages woont.

Hij probeerde een andere man, die in de vlammenzee stond, tevergeefs te redden. "Hij schreeuwde het uit, echt van de pijn. Verschrikkelijk om te zien. De vlammenzee werd erger en erger, het werd te gevaarlijk. Ik heb gedaan wat ik kon, maar ik kon hem niet redden."

Op sociale media zijn videobeelden geplaatst van een man die zwaargewond uit het brandende puin komt lopen:

Bewoners van 44 woningen zijn vannacht tijdelijk opgevangen in een sporthal of in hotels, of zijn bij familie ondergebracht. Ze werden op een bewonersbijeenkomst om 16.00 uur bijgepraat over vervolgstappen. Een aantal van hen kan vanavond weer terug. Hoeveel bewoners dat precies zijn, weet de veiligheidsregio niet.

Twaalf tot vijftien van de woningen zijn zo zwaar beschadigd dat ze voorgoed onbewoonbaar zijn, zegt de veiligheidsregio tegen regionale omroep Rijnmond. Het gaat om woningen boven de garage en woningen in de flat daartegenover.

De omstreden Spaanse wet die Catalaanse separatisten amnestie moet verlenen, is verworpen door het parlement. De Catalaanse partij Junts per Catalunya stemde zelf tegen de wet. De toekomst van de regering-Sánchez is hierdoor hoogst onzeker geworden.

De separatistische partij Junts van Carles Puigdemont stemde tegen de wet omdat de PSOE, de socialistische partij van Sánchez, niet akkoord wilde gaan met nieuwe amendementen die door Junts waren ingediend.

Junts wilde dat alle uitzonderingen die verband houden met terrorisme uit het wetsvoorstel zouden worden geschrapt, omdat partijleden, onder wie Puigdemont zelf, momenteel door rechtbanken worden onderzocht vanwege vermeende aan terrorisme gerelateerde misdaden.

Een parlementaire commissie gaat zich nu weer buigen over het wetsvoorstel. Het is mogelijk dat het voorstel wordt teruggestuurd voor een nieuwe stemming in het lagerhuis.

Nieuwe ambtstermijn door steun separatisten

De twee Catalaanse partijen Junts en Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) hadden de regering gesteund vanwege de aan hen beloofde amnestiewet. In november kon premier Sánchez daarom een nieuwe ambtstermijn krijgen.

In Spanje moest een nieuwe regering worden gevormd na de verkiezingen van afgelopen zomer, die door Sánchez werden verloren. De rechts-conservatieve Partido Popular kwam als winnaar uit de bus, maar het lukte die partij niet om een coalitie te smeden. Daardoor kwam de bal toch bij Sánchez te liggen.

Hij moest aankloppen bij Junts en ERC om voldoende zetels te krijgen. Dat lukte, maar nu moet hij zijn 'schuld' inlossen. Sánchez heeft de wet verdedigd door te zeggen dat amnestie de spanningen in Catalonië helpt bezweren. Maar een groot deel van het land is tegen de wet. Tegenstanders zijn bang dat als de separatisten amnestie krijgen, ze uiteindelijk weer zullen strijden voor een onafhankelijk Catalonië.

Ook wordt Sánchez verweten dat hij koste wat het kost wilde blijven regeren en daarom een overeenkomst heeft gesloten met de Catalanen.

Meermaals zijn grote groepen mensen de straat op gegaan om tegen de wet te demonstreren. In november demonstreerden 170.000 mensen in Madrid en afgelopen weekend organiseerde de Partido Popular (PP) nog een demonstratie waar zeker 45.000 mensen op af kwamen.

Beelden van de demonstratie in november:

Mocht het wetsvoorstel alsnog worden goedgekeurd in het parlement, dan zal het nog door de senaat moeten. Daar heeft de PP een absolute meerderheid. Mocht de wet worden aangenomen, dan moeten rechters per geval gaan bepalen of de amnestie wordt toegepast.

In steeds meer landen roepen artiesten op tot een boycot van Israël op het Eurovisiesongfestival. Gisteren vroegen ruim duizend Zweedse artiesten in een open brief aan de European Broadcasting Union (EBU), de organisator van het muziekfeest, om het uitsluiten van Israël vanwege de oorlog in Gaza.

Vergelijkbare brieven verschenen eerder van artiesten in Finland, Noorwegen en IJsland die hun omroepen opriepen zich terug te trekken. De IJslandse publieke omroep overweegt dat nu. De EBU laat in een reactie weten dat Israël gewoon mee mag doen.

'Dubbele standaard'

Het songfestival wordt in mei gehouden in de Zweedse stad Malmö. "Door toe te staan dat Israël deelneemt aan het Eurovisiesongfestival, toont de organisatie een dubbele standaard die haar geloofwaardigheid ondermijnt", schrijven de Zweedse artiesten, onder wie Robyn, First Aid Kit, Fever Ray, en voormalig songfestivaldeelnemer Eric Saade. De Israëlische ambassadeur in Zweden, Ziv Nevo Kulman, noemt de oproep van de Zweedse artiesten "een cadeautje aan terroristen van Hamas".

In 2022 zette de EBU Rusland uit de competitie "in het licht van de ongeëvenaarde crisis in Oekraïne". Dat deed de organisatie nadat de omroepen van Finland en Estland hadden gedreigd weg te blijven als Rusland zou meedoen, en Nederland, Zweden en Denemarken de EBU hadden opgeroepen om Rusland te weren.

Meer Noord-Europese landen

Eerder ondertekenden 1400 Finse artiesten een petitie waarin staat dat "een land dat oorlogsmisdaden pleegt, geen podium gegeven moet worden om zijn imago op te poetsen met muziek". In Noorwegen liep een demonstrant tijdens de voorronde het podium op met een Palestijnse vlag.

De IJslandse omroep RÚV heeft laten weten in overleg met de uiteindelijke winnaar van de voorronde te beslissen of de omroep zich terugtrekt. In 2019 kreeg de omroep nog een boete, nadat IJslandse artiesten op het podium een Palestijnse vlag toonden tijdens het songfestival in Israël.

De Zweedse omroep SVT zegt niet te kunnen beslissen over de deelname van Israël. "Al onze handelingen krijgen een politieke lading in dit klimaat met grote conflicten. De EBU beslist wie deelneemt aan de competitie, en als het gastland voegen wij ons naar wat de EBU zegt."

De EBU laat in een reactie weten dat ze Israël niet uitsluit van de competitie, omdat "het een competitie voor omroepen is - niet overheden - en de Israëlische omroep al vijftig jaar meedoet". Bovendien is het "een apolitiek evenement dat publiek over de hele wereld verbindt."

Dat de EBU in 2022 wel besloot om Rusland in de ban te doen, komt onder meer doordat Oekraïne ook meedeed, schrijft de EBU. "Zoals gezegd is het songfestival een wedstrijd voor omroepen. Na herhaaldelijke schendingen van de lidmaatschapsverplichtingen en waarden van publieke media, werd Rusland geschorst." De Israëlische omroep houdt zich volgens de EBU wel aan de regels.

Een petitie die oproept tot de boycot van Israël op het songfestival is inmiddels ruim 25.000 keer ondertekend. Ook worden ondertekenaars opgeroepen een klacht in te dienen bij de EBU.

"De EBU is een vrij reactieve organisatie", zegt Jorn Kompeer, die het songfestival volgt voor de NOS. "Mocht de petitie echt heel groot worden of als andere landen zich tegen de deelname van Israël gaan keren, kan het zijn dat de EBU terugkomt van deze beslissing en Israël toch wordt uitgesloten."

Vanavond vindt de loting plaats waarin wordt bepaald welke landen het tegen elkaar opnemen in de twee halve finales. Israël kiest volgende week zijn vertegenwoordiger voor het songfestival. In maart wordt het nummer bekendgemaakt, schrijft The Times of Israel.

Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat Lelystad Airport niet meer opengaat voor commerciële luchtvaart. Een voorstel daartoe van de Partij voor de Dieren kreeg vanmiddag een meerderheid. GroenLinks-PvdA, NSC, D66, BBB, CDA, SP, ChristenUnie en Volt steunden de motie met daarin de oproep aan het kabinet met een plan te komen om Lelystad Airport niet meer te openen voor commerciële vluchten.

Partijen vinden onder meer vanwege het klimaat, de volksgezondheid en de schaarse zogeheten stikstofruimte het niet meer verantwoord op die locatie burgerluchtvaart te starten.

PvdD-Kamerlid Teunissen spreekt van een "geweldige stap" vooruit voor klimaat en volksgezondheid.

Alleen VVD en PVV uitgesproken voorstander

Het plan, ooit bedoeld om vluchten van het drukke Schiphol over te brengen naar Lelystad, kreeg de afgelopen jaren al steeds minder politieke steun. In veel verkiezingsprogramma's stond dat de luchthaven niet open kan gaan voor passagiersvluchten. Alleen VVD en PVV waren in hun programma's uitgesproken voorstander van het openen van het vliegveld.

PVV-Kamerlid Boutkan spreekt van een "zwarte dag" voor omwonenden, reizigers en de regio. Hij heeft het over enorme geldverspilling omdat er miljoenen overheidsgeld in de opening zijn gestoken. Hij verwijt de Kamermeerderheid die nu voor dit voorstel stemt "kortetermijnoogjes' te hebben en houdt hoop op een andere oplossing.

Ook NSC en BBB willen Lelystad niet meer open

Twee partijen die nu formeren, zijn wel voor de opening van het vliegveld: PVV en VVD. Maar de andere twee partijen die formeren, NSC en BBB, hebben wel voor de motie van de Partij voor de Dieren gestemd. Christine Teunissen erkent dat het tijdens de formatie een beetje "bestuurlijk niemandsland is" maar wijst erop dat het voorstel nu is aangenomen door een Kamer die "wel missionair" is.

Volgens de gemeente en ondernemers in de buurt heeft het niet opengaan economische gevolgen. Er is de afgelopen jaren ruim 200 miljoen euro gestoken in het klaarmaken van Lelystad Airport voor commerciële luchtvaart.

"De opening van Lelystad Airport is goed voor Lelystad en de regio", zegt een woordvoerder van het vliegveld. "Ook biedt het de kans de nachtvluchten van Schiphol te verplaatsen naar overdag op Lelystad Airport. We zijn dan ook teleurgesteld in deze stemming en wachten af wat een nieuw kabinet besluit."

Een woordvoerder van de provincie Flevoland zegt "verrast" te zijn door het besluit. "Lelystad Airport was na de val van kabinet-Rutte IV controversieel verklaard. Wij vinden dit een teleurstellend signaal voor de regio, omdat de uitbreiding van de luchthaven economische kansen voor Flevoland biedt."

De motie van de Partij voor de Dieren roept het kabinet ook op in overleg met lokale autoriteiten en inwoners alternatieve plannen te ontwikkelen voor "een maatschappelijke investering" in de regio.

Drie mannen zijn veroordeeld tot taakstraffen van 180 uur voor hun rol bij de rellen voorafgaand aan de sinterklaasintocht in Staphorst in 2022. De rechter oordeelt dat er sprake was van geweld en het bewust tegenhouden van een demonstratie van Kick Out Zwarte Piet (KOZP).

Die actiegroep wilde op 19 november in het Overijsselse dorp demonstreren omdat er zwarte pieten meeliepen met de intocht. Voorafgaand aan de intocht hadden tientallen mensen zich bij de afrit van de A28 verzameld om daar de betogers tegen te houden. Enkele auto's met daarin activisten en waarnemers van Amnesty International werden door de menigte belaagd en bekogeld met eieren. Ook waren er kraaienpoten op de weg gegooid.

Het Openbaar Ministerie besloot uiteindelijk om vier van de betrokkenen te vervolgen: drie mannen (van 21, 24 en 27 jaar) uit Staphorst en een man uit Twenterand. De zaak van die laatste verdachte wordt begin april behandeld. Twee van de drie mannen die vandaag terechtstonden, waren op 19 november zwart geschminkt en verkleed als Zwarte Piet.

Ze hebben volgens de rechter op auto's geslagen en hield een van hen een brandende fakkel bij de opening van het raam van een van de auto's. "Het is in een opwelling gebeurd. Ik heb me laten opnaaien en ben met de groep meegelopen", citeert RTV Oost de man met de fakkel in de rechtbank.

"Het is wel wat uit de hand gelopen, dat geef ik toe", zei de 27-jarige verdachte twee weken geleden tegen de rechter.

Schadevergoeding

Het OM wilde dat de mannen ook allemaal twee weken de cel ingingen, maar de rechter ging daar niet in mee. Wel moeten de mannen een schadevergoeding van ruim 2300 euro betalen aan de eigenaar van een beschadigde auto.

Vanwege de rellen besloot Staphorst om in 2023 helemaal geen sinterklaasintocht te organiseren.

Een paar weken nadat Noorwegen als eerste land toestemming had gegeven voor onderzoek naar omstreden diepzeemijnbouw, blijkt uit Nederlands onderzoek dat diepzeemijnbouw mogelijk veel meer leven kan verstoren dan gedacht. De oceaanbodem, een enorme bron van kostbare metalen voor de energietransitie, blijkt meer biodiversiteit te bevatten dan verwacht. Reden voor onderzoekers om te manen tot voorzichtigheid.

Voor haar onderzoek deed Coral Diaz-Recio Lorenzo van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) onder meer onderzoek naar mangaanknollen. Deze miljoenen jaren oude knollen ter grootte van een aardappel bevatten tal van waardevolle metalen als kobalt, koper en nikkel en worden ook wel de "truffels van de oceaan" genoemd, naar de peperdure zwammen waar ze een beetje op lijken.

De vraag naar de metalen en mineralen die ook in de knollen zitten, neemt volgens het Internationaal Energieagentschap de komende jaren met 70 procent toe. Elektrische auto's, windmolens, smartphones: ze hebben de stoffen allemaal nodig. Mijnbouwbedrijven en baggeraars kijken dan ook niet voor niets verlekkerd naar de knollen die onder meer in delen van de Stille Oceaan op zo'n 4,5 kilometer diepte liggen.

Maar het delven van de knollen is niet onomstreden. Milieuorganisaties en onderzoekers wijzen al tijden op de impact ervan op de vrijwel onaangetaste oceaanbodem. Ze vragen zich af of het ecologisch verantwoord is om de knollen naar de oppervlakte te halen met grote zuigmachines die ook gigantische stofwolken veroorzaken. Hoewel er nog veel onbekend is over het leven op de oceaanbodem, vinden ze het aannemelijk dat de verstoring van het leven groot zal zijn.

Het onderzoek van het NIOZ lijkt in ieder geval een deel van hun zorgen te bevestigen. "Dat er leven op de knollen zit wisten we al, maar ín de knol zit ook leven", zegt marien bioloog Sabine Gollner van het NIOZ. Ze begeleidde Diaz-Recio Lorenzo in haar onderzoek naar het leven op 4000 meter diepte in de zogenoemde Clarion Clipperton Zone. "Dit onderzoek laat zien dat je echt voorzichtig moet zijn met commerciële diepzeemijnbouw."

Het gebied dat is onderzocht, waar ook wordt gekeken naar mogelijkheden voor diepzeemijnbouw:

De mangaanknollen en hun omgeving blijken druk bewoond door allerlei diersoorten. "Zo'n knol is poreus, er zitten gangetjes in. In één knol leven vijftien tot soms wel 200 diertjes, blijkt hieruit." Er leven bijvoorbeeld roeipootkreeftjes en aaltjes in en op de knollen, maar er werden ook eitjes aangetroffen, wat het voorstelbaar maakt dat dieren de oceaantruffels gebruiken voor de voortplanting.

En de genen van de dieren in de mangaanknollen zijn bovendien in veel gevallen anders dan die van de dieren in de bodem eromheen. Gollner: "Het is mogelijk een vrij unieke diergemeenschap die ook in de knol leeft."

Ze wijst erop dat mangaanknollen heel langzaam ontstaan. "Zo'n knol groeit met een aantal millimeters per miljoen jaar. Als je zo'n knol weghaalt, neem je dus al het leven dat zich op of in zo'n knol bevindt ook weg. En van grotere organismen, zoals sponzen of koralen, weten we ook dat die de knol nodig hebben als leefruimte. Als je de knol weghaalt, verdwijnt dus ook dat leven op deze plek voor mogelijk miljoenen jaren", legt Gollner uit.

Allseas ziet kansen

Veel bedrijven die de mangaanknollen van de bodem willen halen, wachten op regelgeving. Het Nederlandse offshorebedrijf Allseas is zo'n bedrijf.

"Elke vorm van winning van metalen, op land en op zee, heeft invloed op het milieu. Zero impact bestaat niet", reageert Allseas. "Het gaat dus om oplossingen met de minste impact. Wij zijn ervan overtuigd dat het verzamelen van deze mangaanknollen van de zeebodem, kijkend naar de CO2-voetafdruk, de milieu-impact en de sociaaleconomische impact, veel duurzamer is dan winning van deze metalen door mijnbouw op het land."

Gollner van het NIOZ wijst er overigens op dat er geen wetenschappelijk onderzoek is dat mijnbouw op land en in zee vergelijkt, dus dat niet zo te zeggen valt wat er duurzamer is.

De marien bioloog legt uit dat veel knollenvelden in internationale wateren liggen en dat de wetgeving daar bij de Internationale Zeebodemautoriteit (ISA) ligt. "Dat maakt dit een ontzettend groot vraagstuk, want het gaat om zo'n 50 procent van het aardoppervlak. Ze zijn ermee bezig en ze proberen de regelgeving voor diepzeemijnbouw klaar te hebben in 2025, maar er zijn nog wel wat vraagstukken waar ze wat mee moeten."

Kijk hier naar de video over de eerste succesvolle winning van schaarse metalen voor batterijen in de Stille Oceaan:

Ongeveer een derde van de 22 woningen die onbewoonbaar werden verklaard na de brand in een parkeergarage in Den Bosch twee weken geleden, moet worden gesloopt. Dat bevestigen bewoners aan Omroep Brabant.

Op 17 januari brak 's ochtends brand uit in de parkeergarage van een wooncomplex in een buitenwijk van Den Bosch. Alle 86 appartementen werden ontruimd.

Automobilist overleden

De brand ontstond nadat een automobilist in de parkeergarage onwel was geworden en met de auto tegen een muur reed. Vandaag werd duidelijk dat het om een bewoner ging en dat de persoon is overleden, schrijft de regionale omroep.

De meeste bewoners konden kort na de brand terug naar hun huis. Bewoners van 22 onbewoonbare appartementen verblijven nog altijd bij familie, vrienden of op een vakantiepark.

De woningen worden afgebroken en herbouwd. Het gaat volgens de voorzitter van de vereniging van eigenaren zeker anderhalf jaar duren voordat deze bewoners kunnen terugkeren.

Een ander deel van de 22 appartementen kan sneller worden hersteld met een nieuwe betonvloer. De overige bewoners moeten nader onderzoek afwachten en weten überhaupt nog niet of hun woning hersteld kan worden.

Fietsfabrikant Accell, bekend van merken als Batavus en Sparta, gaat reorganiseren. Daardoor worden er 100 tot 150 banen geschrapt. In totaal werken er 670 mensen bij het Heerenveens bedrijf verspreid over twee vestigingen. Het bedrijf voegt die samen en verplaatst een deel van de productie naar het buitenland.

Accell heeft fabrieken in Hongarije en Turkije waar de grootschalige productie van fietsen zal gebeuren. "Helaas kan de verplaatsing van productie niet plaatsvinden zonder dat bepaalde functies komen te vervallen", zegt de directeur Tjeerd Jegen.

In Heerenveen worden nog wel alle merken geproduceerd, maar dat gebeurt op kleinere schaal. Ook zal de fabriek in Heerenveen zich richten op het produceren van speciale merken en modellen, zoals bakfietsen voor de merken Babboe en Carqon.

Bond wil goed vangnet

FNV maakt zich zorgen over deze ontwikkeling. "Een deel van de productie verdwijnt uit Nederland en gaat naar lagelonenlanden. De vrees is dat dit uiteindelijk leidt tot het sluiten van de fabriek in Heerenveen", zegt de vakbond. Vandaag sprak de bond enkele medewerkers: "De mensen zijn hard geraakt, ze lopen daar huilend rond."

De vakbond gaat binnenkort om tafel met Accell en pleit voor een goed vangnet voor de medewerkers die hun baan verliezen. Ook praten ze verder over de bestaanszekerheid van de fabriek in Heerenveen.

Accell is twee jaar geleden voor 1,6 miljard euro in handen gekomen van twee Amerikaanse investeringsmaatschappijen. Bij het bedrijf werken bijna 3700 mensen verspreid over vijftien landen. In 2022 verkocht Accell wereldwijd ongeveer 845.000 fietsen.

Het was een oorverdovende knal en toen "een secondelang stilte, gevolgd door een vuurzee". Zo omschrijven buurtbewoners de explosie en de daaropvolgende brand die gisteravond in Rotterdam plaatsvonden. De dreun werd kilometers verderop gevoeld, maar het is in de straat zelf waar de emoties een dag later hoog oplopen. "Ik heb gedaan wat ik kon, maar ik kon hem niet redden", zegt een buurtbewoner.

Het is een grote ravage in de straat in Rotterdam-Zuid. De brandlucht is van ver te ruiken. Op de plek waar normaal gesproken drie garagedeuren te zien zijn, zit een groot gapend gat. De garagedeur zelf is over een flatgebouw van drie hoog gelanceerd en in het perkje in een straat verderop terechtgekomen. Een blauwe auto ligt in de kreukels op zijn kant. Ook ruiten in de omgeving zijn gesneuveld door de knal.

Er is nog veel onduidelijkheid over mogelijke slachtoffers. Volgens de Veiligheidsregio zijn drie mensen vermist en wordt "er met het scenario rekening gehouden dat ze nog binnen zijn". De brand die volgde na de explosie is geblust, de politie gaat zodra het veilig genoeg is samen met de forensische opsporing naar binnen om mogelijke slachtoffers te zoeken. De oorzaak van de explosie is nog niet bekendgemaakt. Wel is duidelijk dat het gaat om een gasbrand.

Buurtbewoners zochten elkaar vanmiddag op in een buurtcentrum:

Het is de hele dag een komen en gaan van buurtbewoners. Een groep familieleden verzamelt zich bij de politielinten. Zij maken zich ernstige zorgen om een naaste, een man die op het moment van de explosie aan het werk was in het pand. Een van zijn neven zegt dat hij in een online vergadering zat en dat er rond 20.22 uur een knal te horen was. Het beeld ging op zwart. Sindsdien proberen ze hem te bellen, maar zijn telefoon gaat niet meer over.

Wat de familie niet kan verkroppen, is dat de politie nog steeds niet naar binnen is gegaan. "Laat ons desnoods zelf zoeken", zegt een van de neven. Inmiddels zijn er wel zoekhonden naar binnengegaan. Die sloegen aan op drie plekken. De familie bereidt zich voor op het ergste scenario.

Ontzettend luguber

Dat er iemand dood is, daar is een flatbewoner die schuin tegenover de garage woont zeker van. Hij snelde gisterenavond na de explosie zonder na te denken naar de plek toe om te helpen.

"Het plafond was al naar beneden gekomen en ik zag een man over het puin klimmen. Die heb ik eruit getrokken", vertelt de buurtbewoner wijzend naar de plek waar het gebeurde. Wat hij daarna zag, noemt hij zelf "ontzettend luguber".

Er stond een man in de vlammenzee, schreeuwend om hulp. "Hij schreeuwde het uit, echt van de pijn. Verschrikkelijk om te zien", vertelt hij met tranen in zijn ogen. "De vlammenzee werd erger en erger, het werd te gevaarlijk", vervolgt hij. "Ik heb gedaan wat ik kon, maar ik kon hem niet redden."

Engeltje op de schouder

De buurtbewoner zoekt troost bij zijn buurvrouw van dezelfde flat. Ze wonen nog geen 20 meter van de plek vandaan en ook zij heeft het drama van dichtbij meegemaakt. "Twee minuten voor de explosie liep ik daar nog, op de plek waar nu die blauwe auto ligt. Ik heb echt een engeltje op mijn schouder", verzucht ze.

Een vrouw die aan de achterkant van het pand in een flat woont, zegt ook dat ze geluk heeft gehad. De schade daar is enorm. Even later huilt ze uit bij een buurvrouw op de galerij. "Ik zal er wel slecht van slapen de komende dagen."

Onbewoonbaar

Naast verdriet en ongeloof, heerst er ook onzekerheid in de straat: over het lot van de mogelijke slachtoffers, maar ook over wat er nu verder gaat gebeuren. Bewoners van 44 woningen zijn tijdelijk opgevangen in een sporthal, in hotels of bij familie ondergebracht, omdat hun huizen te erg beschadigd raakten. Het gas in die woningen is afgesloten, in huizen eromheen is op veel plekken geen stroom.

Het is nog onduidelijk wat de volgende stappen zijn, maar gezien de schade denken buurtbewoners dat het nog wel even duurt voordat ze weer naar huis kunnen. Voor velen is dat echter bijzaak. "Het is materiële schade, dat komt wel weer goed", zegt een van de vrouwen die achter het politielint staan. "Ik ben allang blij dat ik nog leef".

De rechtbank in Den Bosch heeft chemiebedrijf Sabic uit Sittard-Geleen een boete van 10 miljoen euro opgelegd voor nalatigheid. Volgens de rechtbank is bewezen dat het bedrijf op chemiecomplex Chemelot onvoldoende maatregelen heeft genomen om zware ongevallen te voorkomen.

De boete is lager dan de eis van het Openbaar Ministerie. Die had een boete van 25 miljoen euro gevraagd en wilde met hoge straffen een voorbeeld stellen voor andere bedrijven. De rechtbank is het eens met het OM dat Sabic nalatig is geweest, maar de rechtbank legt een lagere boete op omdat opzet niet is bewezen, meldt 1Limburg.

Dode en gewonden

Sabic stond terecht voor vier ongevallen op het Chemelot-terrein. In 2016 ontstond brand bij een naftakraker, dat is een tank waarin het olie-achtige nafta wordt verhit zodat de grondstof in kleinere delen uiteenvalt. Twee mensen raakten zwaargewond, een van hen overleed later in het ziekenhuis.

Bij een eerder incident in 2015 lekte er nafta uit een tankopslag. Dat gaf onder meer stankoverlast voor de omgeving en was gevaarlijk voor personeel. Bij een ander incident lekte het gas isobutaan weg. Nog geen drie jaar later gebeurde opnieuw een ongeluk bij de naftakraker. Een onderhoudsmonteur liep toen brandwonden op.

'Onachtzaam en onzorgvuldig gehandeld'

Volgens de rechtbank zijn er door de nalatigheid van Sabic slachtoffers gevallen en heeft het bedrijf "onachtzaam en onzorgvuldig gehandeld". "Verschillende keren reageerde het bedrijf niet of nauwelijks op aanwijzingen van potentieel gevaarlijke gebreken."

Volgens de rechtbank is niet bewezen dat er opzettelijk nafta is vrijgekomen. Het chemiebedrijf is wel schuldig bevonden omdat de installatie niet goed werd onderhouden. De rechtbank vindt ook dat het Sabic te verwijten valt dat een los dak van een tankopslag niet goed sloot, waardoor er een groot probleem ontstond. En bij een lekkage heeft Sabic veel te lang gewacht met het melden van het incident.

Al met al vond de rechtbank een boete van 10 miljoen euro op zijn plaats. Bij het bepalen van de hoogte van die boete is gekeken naar de jaaromzet van het bedrijf. Sabic heeft al laten weten in hoger beroep te gaan.

Vrijspraak en boetes

De rechtbank deed ook uitspraak tegen drie andere chemiebedrijven op het Chemelot-complex, evenals tegen Chemelot zelf, dat als overkoepelend bedrijf vergunninghouder is. Het OM verweet de exploitant dat het medeverantwoordelijk is voor zes incidenten die tussen 2015 en 2017 plaatsvonden en eiste daarom een boete van 7,5 miljoen euro, waarvan 5 miljoen voorwaardelijk.

De rechtbank ging hier niet in mee en sprak Chemelot volledig vrij. Volgens de rechtbank is Chemelot niet verantwoordelijk voor de manier waarop de verschillende ondernemingen hun bedrijfsprocessen op het terrein inrichten. En daarmee is de Chemelot-organisatie ook niet verantwoordelijk voor overtredingen.

Chemiebedrijven OCI Nitrogen en AnQore kregen elk een boete van 360.000 euro vanwege de gevaarlijke incidenten die bij de bedrijven hebben plaatsgevonden. De rechtbank vindt dat de bedrijven onvoldoende maatregelen hebben getroffen om ongelukken te voorkomen. De geldboetes vallen flink lager uit dan de 2,5 miljoen die het OM had geëist.

Tegen chemiebedrijf Borealis had het OM een boete van 45.000 euro geëist, omdat het een fout zou hebben gemaakt bij het melden van een brand bij het bedrijf. Volgens de rechtbank had het bedrijf juist correct gehandeld en lag de fout bij de centrale meldkamer. Het bedrijf is daarom vrijgesproken.

Reissite Booking.com moet zich aansluiten bij een pensioenfonds voor de reisbranche, heeft het gerechtshof in Den Haag bepaald. Het bedrijf verzette zich ertegen omdat het zich als een internetbedrijf ziet. Het hof oordeelt dat de site voor het boeken van accommodaties en hotelovernachtingen vooral een online reisagent is.

De zaak was aangespannen door pensioenfonds Bpf Reisbranche. Dat was het oneens met het standpunt van Booking.com dat het bedrijf niet deel hoefde te nemen in een fonds voor de reisbranche.

Reisorganisator of niet?

Bpf Reisbranche stelde dat Booking.com actief bemiddelt voor reizigers en daarmee een reisagent of reisorganisator is. Dan zou het ook verplicht mee moeten doen met het pensioenfonds van dit soort bedrijven.

Booking.com voerde aan dat het zelf niet actief betrokken was bij de overeenkomst tussen hoteliers en toeristen.

Het gerechtshof in Den Haag maakt uit de statuten, website, jaarstukken en algemene voorwaarden van Booking.com op dat het bedrijf wel degelijk betrokken is bij het bemiddelen voor reizigers. Daar valt voor het gerechtshof ook de software van Booking.com onder.

Terugwerkende kracht vanaf 1999

De zaak over deelname aan een pensioenfonds duurt al jaren. In eerdere uitspraken kreeg Booking.com gelijk. Nu het gerechtshof de boekingssite na jaren ongelijk geeft, geldt de uitspraak met terugwerkende kracht vanaf 1999.

Het moederbedrijf van Booking.com schat dat de uitspraak leidt tot een extra kostenpost van 405 miljoen euro. Daarvan kan niets meer met terugwerkende kracht in rekening worden gebracht van (oud)werknemers.

Booking.com zegt zich te beraden op vervolgstappen. "Het blijft voor ons een belangrijk principe en prioriteit om onze mensen een compleet en concurrerend beloningspakket te bieden, ongeacht hoe ons pensioenplan zich ontwikkelt."

Bpf Reisbranche is inmiddels opgegaan in pensioenfonds PGB. "We zijn blij dat er nu voor alle betrokkenen helderheid lijkt te zijn gekomen in deze zaak", zegt dat pensioenfonds. "We zullen het arrest goed bestuderen en aan de hand daarvan nadere vervolgstappen bepalen."

De politie heeft vorige week zes mannen aangehouden op verdenking van bankhelpdeskfraude. De verdachten zouden zeker dertig mensen door het hele land voor meer dan 70.000 euro hebben opgelicht.

De verdachten komen uit Amsterdam, Almere en Heemskerk en zijn tussen de 23 en 48 jaar oud. Volgens de politie verstuurden zij op grote schaal phishingmails, zogenaamd afkomstig van de Kamer van Koophandel of DigiD. Als iemand via de mails informatie achterliet, werd diegene vaak een dag later gebeld door iemand die zich voordeed als bankmedewerker met de mededeling dat zij het slachtoffer waren geworden van een hack.

De gedupeerden werden vervolgens overgehaald om een softwareprogramma te installeren. "Met dat programma werd van een afstandje de computer van de slachtoffers bestuurd, waarna via internetbankieren duizenden euro's werden weggesluisd", zegt de politie. Bij enkele slachtoffers zouden de verdachten ook zijn langsgegaan om een pinpas of andere waardevolle spullen mee te nemen.

Live meeluisteren

Nadat er in de regio Utrecht meerdere vergelijkbare aangiften waren binnengekomen, begon de politie een onderzoek naar de fraude. "Daaruit bleek al snel dat dertig mensen, verspreid over het hele land, het slachtoffer zijn geworden van dezelfde verdachten", aldus de politie.

De politie kwam de mannen tijdens het onderzoek op het spoor, onder meer omdat rechercheurs een tijdje live mee konden luisteren hoe zij als een professioneel belpanel te werk gingen, meldt RTV Utrecht. Mede hierdoor hebben agenten de verdachten afgelopen woensdag in Amsterdam aangehouden.

Bij de arrestaties zijn ook pinpassen en verschillende communicatiemiddelen zoals laptops en telefoons in beslag genomen. Vijf verdachten zitten momenteel nog vast voor verhoor. De politie verwacht dat door het onderzoek nog meer fraudegevallen aan het licht zullen komen.

De Pakistaanse oud-premier Imran Khan is veroordeeld tot tien jaar cel voor het lekken van staatsgeheimen. Ook oud-minister van Buitenlandse Zaken Shah Mahmood Qureshi kreeg in dezelfde zaak tien jaar celstraf. De veroordelingen komen een week voor de verkiezingen in Pakistan.

Khan doet daaraan niet mee, omdat hij in de gevangenis zit en bovendien voor vijf jaar is uitgesloten van deelname aan de politiek.

Oud-cricketspeler Khan kwam aan de macht in 2018. Bijna twee jaar geleden, in april 2022, werd hij door het parlement afgezet met een motie van wantrouwen.

Samenzwering

Khan wordt verantwoordelijk gehouden voor het lekken van een geheim document, vermoedelijk communicatie tussen de Pakistaanse ambassadeur in de VS en het Pakistaanse ministerie van Buitenlandse Zaken in Islamabad.

In het document zou staan dat Amerikaanse diplomaten hun onvrede hadden geuit over een bezoek van Khan aan Moskou, maar dit zouden 'vergeven' als Khan zou worden weggestemd in een motie van wantrouwen. De oud-premier bezocht Rusland vlak voor het begin van de Russische invasie in Oekraïne in 2022.

Khan ziet in het document bewijs dat hij het slachtoffer is van een samenzwering tussen het Pakistaanse leger en de Amerikaanse regering. Die zou hem destijds weg willen hebben als premier, omdat hij toenadering tot Rusland zocht.

Khan sprak vaak in toespraken over het document, maar ontkent de inhoud openbaar te hebben gemaakt. Dat deed de website The Intercept in augustus vorig jaar, volgens Khan op basis van andere bronnen.

Vlak voor verkiezingen

Vorig jaar werd Khan ook al veroordeeld tot drie jaar cel vanwege corruptie. Hij had volgens de rechter als premier staatsgeschenken, zoals dure horloges, met veel winst doorverkocht. Khan heeft dat altijd ontkend. De zaak loopt nog in hoger beroep en er lopen nog vele tientallen zaken tegen de oud-premier.

Nadat Khan vorig jaar was opgepakt, zijn er in Pakistan gewelddadige demonstraties geweest. De autoriteiten hebben sindsdien hard opgetreden tegen zijn aanhangers en partij, Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI).

De veroordeling voor het lekken van staatsgeheimen komt vlak voor de parlementsverkiezingen in Pakistan. Die zijn volgende week, op 8 februari.

PTI-partijvoorzitter Gohar Ali Khan heeft zijn aanhang opgeroepen kalm te blijven. De grootste rivaal van Khan is Nawaz Sharif, die drie keer premier was van Pakistan.

Het ministerie van Volksgezondheid heeft in 2022 onterecht bepaald hoeveel medisch specialisten elk Nederlands ziekenhuis mag opleiden. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven stelt dat minister Kuipers die bevoegdheid helemaal niet had.

Het is de tweede keer binnen een maand dat een rechter Kuipers terugfluit: eerder zette de rechtbank Midden-Nederland al een streep door zijn plannen om twee kinderhartcentra te sluiten. Dat besluit was onvoldoende onderbouwd.

Kuipers is zelf inmiddels vertrokken vanwege een niet nader genoemde functie in het buitenland. Zijn opvolger Helder zei over de kinderhartcentra in gesprek te gaan met patiënten en ziekenhuizen. Over de nieuwe uitspraak zegt een woordvoerder van de demissionair minister alleen dat die nog wordt bestudeerd.

Verdeelplan

Kuipers liet in het Verdeelplan medische vervolgopleidingen vastleggen hoeveel specialisten de zeven academische ziekenhuizen mochten opleiden in samenwerking met ziekenhuizen in hun regio. Voor het cluster rond het Leids Universitair Medisch Centrum waren dat er honderd, onder wie bijvoorbeeld zeven anesthesiologen, vier cardiologen en een kaakchirurg.

Het LUMC en zes samenwerkende ziekenhuizen vonden het aantal dat aan hen was toegewezen te laag en gingen in beroep tegen de verdeling. De hoogste bestuursrechter geeft hun nu gelijk.

Volgens het college mag de minister alleen algemene aanwijzingen geven aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). "De minister mag geen aanwijzingen geven over individuele zorgaanbieders en evenmin nadere besluiten nemen om een algemene aanwijzing in te vullen", aldus het college.

Geen beroep mogelijk

VWS kan niet meer in beroep gaan tegen het besluit, omdat het college als hoogste rechter geldt in dit soort zaken. Het is volgens een woordvoerder van het college nu aan het ministerie om vervolgstappen te zetten.

Het ministerie zegt de uitspraak van het college uitgebreid te bestuderen, in gesprek te gaan met betrokken partijen zoals de NZa en de Tweede Kamer op korte termijn te informeren. Artsen die afgelopen jaar een opleidingsplek hebben gekregen, hoeven zich volgens VWS geen zorgen te maken.

Het ministerie heeft enkele maanden geleden ook al voor dit jaar een verdeelplan opgesteld. Volgens de collegewoordvoerder is het aan de ziekenhuizen om naar de rechter te stappen als ze het daar ook niet mee eens zijn.

Blijft het voor mensen met een zwaar beroep mogelijk een paar jaar eerder met pensioen te gaan? Het is nog de vraag, want overleg hierover tussen werkgevers en vakbonden liep onlangs vast. Vandaag komen politiemensen ervoor in actie. Ze hebben zich verzameld voor het kantoor van werkgeversvereniging VNO-NCW en het ministerie van Sociale Zaken.

Het doel is een regeling die permanent is en financieel aantrekkelijker dan de huidige Regeling Vervroegde Uittreding (RVU), die eind 2025 afloopt. De RVU stamt uit het Pensioenakkoord van 2019 en de verwachtingen waren destijds hoog. Eindelijk was het gelukt om iets te regelen voor mensen met een zwaar beroep. Maar ondertussen is wel duidelijk dat de vroegpensioenregeling is uitgelopen op een teleurstelling.

Volgens vakbonden komen te veel mensen door de regeling aan het eind van de maand geld tekort. Ze zien dat mensen met zware beroepen vaak een te laag inkomen hebben om het bedrag met spaargeld aan te kunnen vullen. Pensioen naar voren halen, betekent dan weer dat het maandelijkse pensioenbedrag te veel daalt.

Een ander probleem is bepalen wat wel en wat niet valt onder zware beroepen. Een centrale lijst bestaat niet. Momenteel wordt het per sector tijdens cao-onderhandelingen besloten. In verschillende sectoren met veel zware beroepen is dat ook gelukt, maar het aantal mensen dat er vervolgens gebruik van maakt is de vakbonden tegengevallen.

Ook zijn er voorbeelden van kantoormedewerkers die van de regeling gebruikmaken. Zo dook de RVU op in cao's van het Kadaster, pensioenuitvoerder PGGM en de verzekeringsbranche.

Politiemensen zijn er wel van overtuigd dat hun werk in ieder geval aangemerkt moet worden als zwaar beroep. "Agenten werken jarenlang onregelmatig in ochtend-, middag- en nachtdiensten. De werkdruk is hoog en er zijn regelmatig zware incidenten", zegt wijkagent en actievoerder Rob Kokkeler. "Fysiek en mentaal zijn collega's op. Met 67 jaar of in de toekomst misschien nog ouder loop je ook niet meer zo makkelijk achter boeven aan."

Krappe arbeidsmarkt

De werkgeversorganisaties hopen dat de bonden weer terug aan tafel komen. Ze vinden dat de gevolgen van een permanente en royalere RVU eerst met het ministerie van Sociale Zaken onderzocht moeten worden. Met het oog op de vergrijzende en al krappe arbeidsmarkt bestaat de angst dat de RVU te duur wordt en te veel mensen er gebruik van maken. Werkgevers zien daarom meer in werknemers helpen om langer op een gezonde manier te werken.

Dat langer en gezonder werken lukt ook wel, ziet Annet de Lange, bijzonder hoogleraar duurzame inzetbaarheid bij de Open Universiteit. "Er is een toename van ouderen op de arbeidsmarkt."

Het is volgens De Lange altijd goed om structuur in de dag en een maatschappelijke bijdrage te hebben. "Niet iedereen wacht op pensioen zonder enige invulling. Kijk daarom naar alternatief werk."

Ander soort werk

Bij de politie bestaat er ook zo'n regeling. In overleg met een leidinggevende kan besloten worden dat een oudere agent bijvoorbeeld niet meer op surveillance gaat en meer voorbereidend werk doet. Maar volgens politiebond ACP er is altijd een groep waar ook dat niet meer voor gaat. Die moeten eerder met pensioen kunnen, vindt de bond.

De protesten vandaag worden gezien als een startschot. Ongeveer 450 politiemensen mogen meedoen. Als er niet naar de eisen wordt geluisterd, worden dat er de volgende keer meer, waarschuwt de ACP.

Door aanhoudende boerenprotesten in België is het wegverkeer rond Antwerpen vanmorgen ernstig ontregeld geraakt. Inmiddels is de blokkade voorbij en komt het verkeer weer op gang, maar rond de Belgische havenstad staan nog lange files. Het eerdere advies aan Nederlandse automobilisten om Antwerpen te mijden, is niet meer van kracht, meldt de ANWB.

Boeren blokkeerden met hun tractoren de E19 tussen Breda en Antwerpen bij het drukke knooppunt Kleine Bareel, net boven Merksum. Zij staken daarbij materiaal in brand waardoor veel rook ontstond. Het wegdek moet daar worden gerepareerd.

Ook op andere plekken in België voeren boeren vandaag opnieuw actie in aanloop naar de Europese top van donderdag in Brussel. Zo waren er vanochtend protesten bij Geel, ten oosten van Antwerpen, en op twee wegen ten zuiden van Brussel, meldt de Vlaamse omroep VRT.

Vanmiddag willen boeren de toegangswegen naar de haven van Zeebrugge blokkeren, schrijft de Vlaamse krant De Tijd. Die actie moet anderhalve dag gaan duren. Ook zijn voor vanmiddag acties bij op- en afritten rond Antwerpen aangekondigd.

De Belgische boeren voeren actie omdat hun werk naar eigen zeggen niet meer rendabel is. Ze wijzen op stijgende productiekosten en gelijkblijvende verkoopprijzen en hekelen strenge Europese milieuregels. Daar komen nog nieuwe stikstofregels bij nu het Vlaams Parlement het onlangs eens is geworden over een nieuwe stikstofaanpak die moet leiden tot een halvering van de stikstofuitstoot.

Konvooi op weg naar Parijs

In Frankrijk houden de protesten van boeren ook aan. De blokkades die zij gisteren op wegen van en naar Parijs organiseerden zijn op de meeste plaatsen voortgezet. Boeren tuigden kampementen op en overnachtten ter plekke. Ook op andere locaties verspreid over het land leiden demonstraties tot wegafsluitingen.

Vanuit het zuiden van Frankrijk is sinds gisteren een uitdijend konvooi van tractoren onderweg naar Parijs. Na een overnachting in Limoges willen de boeren vandaag via Orléans doorreizen naar Rungis, ten zuiden van de hoofdstad, waar het grootste voedseldistributiecentrum van het land zit. De politie stopte de tractoren vanochtend op de snelweg A20, maar de betrokken boeren laten aan het Franse persbureau AFP weten dat ze weer op weg zijn.

De boerenvakbonden FNSEA en Jeunes Agriculteurs spraken gisteravond in Parijs ruimt 3,5 uur met de nieuwe premier Attal, meldt de Franse krant Le Monde. Over de uitkomst van de onderhandelingen doet Attal naar verwachting later vandaag verslag. De premier kwam de boeren vorige week tegemoet door de verhoging van de belasting op landbouwdiesel te schrappen.

Voor de boeren is die toezegging niet voldoende. Zij maken zich kwaad over de in hun ogen te lage prijzen die zij krijgen voor hun producten, terwijl ze te maken hebben met stijgende energieprijzen. Ook hekelen de boeren Europese milieuregels die voorschrijven dat ze vanwege natuurherstel een deel van hun land niet voor landbouw mogen gebruiken. De EU moet de Franse boeren deze week op dat punt tegemoetkomen, zei de Franse minister van landbouw Fesneau gisteren.

Een van de hoofdverdachten in het proces over de moord op Peter R. de Vries heeft voor het eerst een verklaring afgelegd. Vlak voordat het Openbaar Ministerie het woord nam over de eis, vroeg Krystian M. het woord. Het OM ziet hem als moordmakelaar in de zaak, de man die de opdrachtgever koppelde aan de uitvoerders van de moord.

M. richtte zich tot de nabestaanden van de misdaadjournalist. "Ik wil dat jullie weten dat ik dit niet gewild heb. Ik heb onder druk berichten doorgestuurd", zei de 28-jarige Pool in het Nederlands. "Voor jullie zal het verdriet hierom niet minder worden, maar ik wil jullie sorry zeggen voor hetgeen dat gebeurd is."

Zie hier de verklaring van Krystian M.:

In zijn korte verklaring zei M. dat hij geroerd was door de slachtofferverklaringen van de nabestaanden en daarom zijn zwijgen deels verbreekt. "Het filmpje van Royce en Kelly heeft me ontroerd. Ik kan het niet over mijn hart verkrijgen om hen zonder enige uitleg door het leven te laten gaan. Ik wil daarom mijn kant van de zaak belichten. Zonder anderen te belasten, in verband met mijn veiligheid."

'Onder druk gezet'

M. zei dat hij onder druk was gezet, al ging hij niet in op details. "Er zijn dingen tegen mij gezegd die ik niet wilde herhalen. Hele heftige dingen. Als ik terug kon gaan dan had ik het anders gedaan. Nogmaals: het spijt me."

Daarnaast zei M. dat verklaringen van een anonieme getuige niet kloppen, zijn aangedikt of verdraaid. "Dit is iemand die alles doet om zichzelf te redden, maar hij zal nooit zijn verantwoordelijkheid nemen."

Getuige 5089 was de reden dat de moordzaak in 2022 vlak voor het vonnis werd heropend. Het gaat om een vriend van M. die naar de politie was gestapt omdat hij naar eigen zeggen in M.'s criminele zaakjes meegezogen werd.

Omgedraaid naar nabestaanden

Na zijn verklaring ging M. niet in op verdere vragen van de rechter of de officier van justitie. Wel was hij bereid te voldoen aan het verzoek van de nabestaanden om hen in de ogen te kijken.

"Hij deed zijn capuchon en mondkap af en draaide zich vervolgens om naar Kelly, Royce en hun moeder, die achter in de zaal zitten", zegt verslaggever Noortje Deutekom vanuit de Bunker in Amsterdam-Osdorp waar het proces plaatsvindt. "Hij deed zijn haren nog even netjes toen hij zich omdraaide en keek hen toen een seconde of tien strak aan, zonder verder iets te zeggen."

De reactie van de familie kon de pers niet zien omdat ze met de rug naar het persvak zitten.

Vrijspraak in andere zaak

In zijn verklaring had M. al gesproken over de verhullende kleding die hij het hele proces al draagt. "Mijn mondkap en capuchon heb ik niet aan om jullie allen te disrespecten of om stoer te doen. Dit heeft ook te maken met mijn veiligheid."

Het opmerkelijke moment in de rechtszaal komt een dag nadat M. in een andere zaak werd vrijgesproken. Het OM had 16 jaar cel geëist voor betrokkenheid bij een liquidatiepoging in Zeewolde, maar daar was volgens de rechtbank niet voldoende bewijs voor. Twee andere betrokkenen kregen wel 15 jaar cel.

Het OM komt morgen met de eisen in het proces-De Vries. Naast M. staan er nog acht anderen terecht, onder wie de vermoedelijke schutter en chauffeur van de vluchtauto. Allen hebben tot nu toe gezwegen voor de rechter.

De opdrachtgever van de moord is vooralsnog niet in beeld, al wordt drugscrimineel Ridouan Taghi vaak genoemd.

Israëlische strijdkrachten hebben in een undercoveroperatie op de bezette Westelijke Jordaanoever drie Palestijnen doodgeschoten. Een tiental Israëliërs drong verkleed als burgers en ziekenhuispersoneel het Ibn Sin-ziekenhuis in de stad Jenin binnen en opende het vuur. Dat was rond 5.30 uur plaatselijke tijd, zegt de directeur van het ziekenhuis.

Een van de slachtoffers was een lid van Hamas. Dat heeft de terreurorganisatie bevestigd. Volgens het Israëlische leger werkte hij aan een plan voor een aanval op Israël, zoals die vanuit Gaza op 7 oktober.

De andere twee, twee broers, waren lid van de gewapende tak van een andere Palestijnse terroristische beweging: Islamitische Jihad. Ook deze beweging bevestigt het lidmaatschap.

Op sociale media zijn bewakingsbeelden verspreid, waarop de Israëliërs te zien zouden zijn. De NOS kon vaststellen dat de beelden recent zijn en opgenomen in het genoemde ziekenhuis:

Volgens het Israëlische leger gebruikten de drie het ziekenhuis als schuilplaats. Bewijs daarvoor is niet geleverd. Volgens het Palestijnse ministerie van Gezondheid lag een van de Palestijnen verlamd in bed met ernstige rugklachten.

De directeur van het ziekenhuis zegt dat de Israëliërs naar de verdieping gingen waar de Palestijnen lagen. "Ze executeerden de drie terwijl die lagen te slapen", zei hij tegen persbureau Reuters. "Ze schoten in koelen bloede kogels door hun hoofd."

De drie zijn vandaag begeleid door honderden mensen naar een begraafplaats gebracht:

Het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid veroordeelt de operatie en roept de internationale gemeenschap op om druk uit te oefenen op Israël om te stoppen met dit soort acties.

Ook in Gaza gingen Israëliërs ziekenhuizen binnen om militanten op te sporen of uit te schakelen. Volgens Israël gebruiken deze groepen patiënten en personeel van ziekenhuizen als menselijk schild.