NOS Nieuws - Algemeen

In de afgelopen decembermaand gaven Nederlanders ruim 4 procent meer uit in de winkel dan in december 2022. Er werd meer afgerekend in de supermarkten en speciaalzaken, maar ook non-food werd volop gekocht, blijkt uit detailhandel-cijfers van het CBS.

Drogisterijen, schoenen- en kledingwinkels deden het beter dan een jaar eerder, maar niet alle winkels deden het goed. Winkels met relatief veel vierkante meters blijven achter: meubels, doe-het-zelfartikelen, elektronica en recreatiespullen werden minder verkocht.

Online loopt de verkoop al een tijdje terug. In december lag de verkoop via webwinkels 1,2 procent lager dan een jaar eerder.

Over heel 2023 genomen hebben winkeliers 5,6 procent meer omgezet dan in 2022. Dat heeft vooral te maken met prijsstijgingen; het aantal producten dat werd verkocht lag juist lager.

De man die verdacht wordt van het doodschieten van twee mensen in het Drentse dorp Weiteveen deze maand, zou dat hebben gedaan met vuurwapens waarvoor hij geen vergunning had, blijkt uit onderzoek van het AD.

Als sportschutter en jager had Richard K. wel een wapenvergunning, maar niet voor de gebruikte wapens. Volgens de krant heeft K. het bezit van die wapens bewust verzwegen voor de regionale korpschef die toezicht moet houden op het wapenbezit. Om wat voor wapens het gaat is niet bekend.

Experts zeggen in de krant verbaasd te zijn dat de man überhaupt nog een wapenvergunning had. Sportschutters en jagers moeten van onbesproken gedrag zijn. Dat was hier niet het geval. Zo hadden de slachtoffers en de dader over en weer aangifte gedaan van bedreigingen, na onenigheid over een verkocht huis.

Bedreigd

In de ochtend van 16 januari werden in Weiteveen, een dorp bij de grens met Duitsland, twee mensen doodgeschoten. Ze werden gevonden in een auto en bij een woning. De verdachte is de 50-jarige Richard K. uit Klazienaveen.

Diezelfde ochtend circuleerde op sociale media een filmpje waarin K. zijn daad lijkt te bekennen. Daarin zegt K. dat hij en zijn gezin een jaar lang zijn bedreigd en dat hij opkwam voor zijn gezin.

De verdachte had een langlopend conflict met de twee mensen die om het leven zijn gekomen. Ze zouden elkaar kennen door de verkoop van een woning. Volgens de makelaar ging het conflict vooral over het onderhoud van de woning.

Richard K. hoort vandaag of zijn voorarrest wordt verlengd.

Goedemorgen! Het Openbaar Ministerie komt met strafeisen in de moordzaak van Peter R. de Vries. En het Internationaal Gerechtshof doet een uitspraak in de zaak die Oekraïne tegen Rusland heeft aangespannen over de ramp met vlucht MH17.

Eerst het weer. Het is wisselend bewolkt met vooral in de ochtend regionaal zonnige perioden. Het wordt 8 of 9 graden bij een matige tot aan zee krachtige zuidwestenwind. In de avond en in de nacht gaat het vanuit het noordwesten regenen.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Na de vijfdaagse spoorstaking in Duitsland, afgelopen week, begint vanavond een staking op Duitse luchthavens. Beveiligers leggen het werk neer om actie te voeren voor betere arbeidsvoorwaarden. Morgen zullen naar verwachting de meeste Duitse luchthavens platliggen, met uitzondering van die in München.

Duitsland kampt de laatste tijd met tal van stakingen in de vervoerssector. Vrijdag staat nóg een staking op de planning; dan voert personeel van het stad- en streekvervoer actie.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Joost Klein zal Nederland vertegenwoordigen in de tweede halve finale van het Eurovisiesongfestival. Dat werd gisteravond bekend bij de loting in de Zweedse stad Malmö. Door deze loting kunnen kijkers in Duitsland niet op Klein stemmen voor een plekje in de finale, terwijl hij juist in dat land een enorme hit scoorde met het nummer Friesenjung.

Mocht je die nog niet kennen; dit is 'm:

Het Duitse publiek mag alleen stemmen in de eerste halve finale. Met welk nummer Klein naar het Songfestival gaat is nog niet bekend.

Lees er hier meer over:

Fijne woensdag!

Na een intensieve klopjacht arresteerde de politie in oktober vorig jaar de 24-jarige moordverdachte Bretly D. uit Rotterdam. Vandaag start zijn rechtszaak.

Justitie vermoedt dat D. tijdens een date een man uit Rotterdam doodschoot en daarna zijn appartement in brand stak. Ruim een week later zou hij, nog altijd op de vlucht, in Zutphen geprobeerd hebben een man te wurgen.

Het OM loofde een beloning van 25.000 euro uit om Bretly D. te vinden. Een oproep om in heel Nederland naar de verdachte uit te kijken had resultaat: hij werd bijna twee weken na de moord opgepakt in een Amsterdams hotel.

Lang niet altijd wordt de hulp van het publiek ingeroepen tijdens een zoektocht naar een verdachte. Iedere situatie is anders en vraagt om zijn eigen benadering, vertelt Raymond Kolsteren, tgo-leider bij de Rotterdamse politie. Tgo staat voor Team Grootschalige Opsporing, de groep rechercheurs en specialisten die op een moordzaak wordt gezet.

"Je moet steeds kiezen tussen tactieken die je kunt inzetten", zegt Kolsteren, die in de beginfase ook betrokken was bij de zoektocht naar Bretly D. "Er bestaat geen blauwdruk van een zoektocht."

Doorlichten

Natuurlijk zijn er wel stappen die de politie altijd doorloopt, zoals het opvragen van telefoongegevens en camerabeelden in de buurt van de plaats delict. "Je kijkt of er een mogelijke verdachte te zien is en of er opvallende kentekenregistraties zijn."

Door zulk recherchewerk kwam na een paar dagen ook Bretly D. in beeld. Iemand die op 15-jarige leeftijd al eens een man neerstak tijdens een date en daarvoor werd veroordeeld tot jeugd-tbs.

Zodra de politie een verdachte in het vizier heeft, wordt die zo snel mogelijk doorgelicht om te bepalen waar hij zou kunnen zijn. Wat valt op aan de verdachte? Zijn er plekken te bedenken waar hij naartoe zou kunnen gaan?

"Je probeert in het hoofd van de verdachte te kruipen", legt Kolsteren uit. Een vraag die hij zich regelmatig stelt: wat zou ik doen in zijn geval? "Het is vaak een beetje psychologie van de koude grond."

Stille sms

Binnen de politie wordt een signalement verspreid, zodat iedere agent op straat uit kan kijken naar de verdachte. Ook belangrijk: familie en vrienden onder de tap plaatsen of observeren. "Als je op de vlucht bent, heb je meestal hulp nodig", zegt Kolsteren. "Je ziet vaak dat een verdachte daarvoor iemand uit zijn sociaal netwerk benadert."

Daarnaast kunnen bankgegevens een goede informatiebron zijn. Wie ergens geld opneemt, valt meteen door de mand.

De politie kan ook bijzondere opsporingsmiddelen inzetten. Een slim trucje is bijvoorbeeld een 'stille sms' naar de verdachte om te kijken welke zendmast hij aanstraalt om zo het gebied te bepalen waar hij zich bevindt.

Een lastige vraag is wanneer de politie de identiteit van een verdachte bekendmaakt en de hulp van het publiek inroept. In de zaak-Bretly D. besloot het OM dit te doen na een tweede geweldsincident in Zutphen.

"Als je besluit naar buiten te treden, wordt de zoekactie oncontroleerbaar", weet Kolsteren. "Als je iemand hebt met een vrij algemeen signalement, word je gek van de tips."

Ook over Bretly D. kwamen in korte tijd honderden tips binnen, uit heel Nederland. Al die mensen dachten hem ergens te hebben gezien. "Je moet het kaf van het koren scheiden en dat kan je overstelpen met werk."

Ook wil de politie mensen niet onnodig bang maken. "Als je zegt: er loopt een levensgevaarlijke moordenaar rond, kan dat een onveilig gevoel geven. Aan de andere kant wil je in zo'n geval juist alles op alles zetten."

Verstopt op toilet

Bij Bretly D. vonden politie en justitie een stilzwijgende zoektocht geen optie meer: hij moest zo snel mogelijk gevonden worden om meer slachtoffers te voorkomen.

Omdat de politie vermoedde dat hij met het openbaar vervoer reisde, werd gevraagd op te letten op stations. "De politie kan niet live de camera's van alle stations in Nederland volgen", verklaart Kolsteren de oproep.

Wat de politie wel kan, is camerabeelden controleren nadat iemand de verdachte denkt te hebben gezien. Zo kwam de politie erachter dat Bretly D. naar Amsterdam was gereisd. Tips dat hij rondliep in het centrum, bleken ook te kloppen. Uiteindelijk kon de politie hem oppakken nadat hij een hotel in was gevlucht en zich op het toilet had verstopt.

Touwtje

Hoe een verdachte het ook aanpakt, uiteindelijk loopt hij volgens Kolsteren een keer tegen de lamp. "Ik heb nog nooit een zaak gehad waarbij iemand spoorloos bleef. Je hebt altijd wel een touwtje waar je aan kan trekken."

Vandaag is in Rotterdam een eerste zitting in de zaak tegen D., die daar vermoedelijk zelf niet bij zal zijn. Het Openbaar Ministerie beslist op korte termijn of het tipgeld van 25.000 euro in de zaak wordt uitgekeerd.

Afgelopen jaar zijn in Nederland ruim 73.000 nieuwbouwhuizen opgeleverd. Dat is iets minder dan een jaar eerder; toen waren het er bijna 75.000, het hoogste aantal in tien jaar. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft de cijfers van 2023 op een rij gezet.

Het was het vijfde jaar op rij dat er meer dan 70.000 nieuwbouwhuizen bij kwamen, maar dit jaar zullen de cijfers lager uitvallen. Doordat er na 2021 minder bouwvergunningen zijn afgegeven, komen er nu minder huizen bij.

Gemiddeld zit er volgens het CBS zo'n twee jaar tussen het afgeven van de vergunning en de oplevering van een huis. De gevolgen van het lagere aantal vergunningen ga je dus vanaf nu zien.

Het kabinet wil tot 2030 bijna een miljoen woningen bijbouwen. Dan gaat het niet alleen om nieuwbouw, maar ook om bijvoorbeeld het ombouwen van kantoorpanden. Demissionair minister De Jonge is positief over de resultaten van vorig jaar, maar verwacht voor 2024 en 2025 dus een "bouwdip".

De Jonge schreef gisteren al aan de Tweede Kamer dat er "eerste tekenen" van mogelijk herstel zijn. Zo stijgen de nieuwbouw-verkopen en is de groei van de bouwkosten gestopt. Tegelijkertijd ziet De Jonge nog geen trendbreuk in het aantal verleende bouwvergunningen. "En dat is echt nodig om de pijplijn van bouwprojecten weer voldoende te vullen."

Na de vijfdaagse spoorstaking in Duitsland, afgelopen week, begint vanavond een staking op Duitse luchthavens. Onder meer in Hamburg wordt vanaf 22.00 uur niet meer gevlogen door een staking van beveiligers. Morgen zullen naar verwachting de meeste Duitse luchthavens platliggen, met uitzondering van die in München.

De luchthavens van Berlijn en Hamburg hebben al laten weten dat alle vertrekkende vluchten morgen zijn geannuleerd. Voor andere luchthavens zijn de gevolgen nog niet duidelijk, maar als de staking doorgaat, kunnen alleen al in Frankfurt zo'n 1500 vluchten uitvallen.

De vakbond Verdi eist voor de ruim 25.000 beveiligers op Duitse luchthavens 2,80 euro extra per uur, als compensatie voor de hoge inflatie. Volgens de bond hebben de werkgevers een lager bod klaarliggen, maar willen ze pas onderhandelen als Verdi instemt met een bemiddelaar. Dat wil de bond niet.

Spoor en ov

Duitsland kampt de laatste tijd met tal van stakingen in de vervoerssector. Het treinverkeer is al meerdere keren stilgelegd vanwege acties voor hogere salarissen en een kortere werkweek. De laatste staking was vorige week; die duurde van woensdag tot en met zondag.

Na de staking op de luchthavens is vrijdag het stad- en streekvervoer aan de beurt. Buschauffeurs en tram- en metrobestuurders leggen dan het werk neer. Strijdpunt in de onderhandelingen voor een nieuwe cao is onder meer verlichting van de de werkdruk. Die is nu te hoog, zegt de vakbond, door personeelstekorten bij ov-bedrijven.

In Berlijn is een man van 45 aangeklaagd omdat hij meer dan 130.000 euro van ziekenhuispatiënten zou hebben gestolen. De man sloeg volgens het Openbaar Ministerie toe in 2020 en 2021, toen hij als verpleegkundige werkte in een Berlijns ziekenhuis. De slachtoffers waren allemaal coronapatiënten die op de intensive care lagen.

Justitie verdenkt de man ervan dat hij de bankpassen van patiënten meenam uit hun kamers. Van sommige patiënten zou hij huissleutels hebben ontvreemd, om in hun woningen naar betaalpassen te zoeken. Met de passen pinde hij vervolgens grote hoeveelheden contant geld. Hoe hij aan de pincodes zou zijn gekomen, laat het Openbaar Ministerie in het midden.

Verder zou de man vanaf de rekeningen van de patiënten geld hebben overgemaakt naar andere rekeningen. In Duitsland staan voor zulke overboekingen automaten in bankgebouwen, waar je met een bankpas terechtkunt. Het Openbaar Ministerie gaat ervan uit dat hij de diefstal op die manier wilde verduisteren.

Twaalf ernstig zieke coronapatiënten zouden in totaal 137.000 euro zijn kwijtgeraakt door de praktijken. Van hen zijn de meesten niet meer in leven.

Het nieuws dat een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat Lelystad Airport niet meer opengaat voor commerciële luchtvaart leidt tot wisselende reacties. De provincie Flevoland is verrast en spreekt van een teleurstellend signaal voor de regio, ook de reisbranche reageert negatief. Opluchting en blijdschap is er bij milieuorganisaties en actiegroepen.

Gisteren stemde een Kamermeerderheid voor een motie van de Partij voor de Dieren, die het kabinet oproept om een streep te zetten door burgerluchtvaart op Lelystad Airport. PvdD-Kamerlid Teunissen, initiatiefnemer van de motie, sprak van een geweldige stap vooruit voor klimaat en volksgezondheid.

'Eindelijk een punt'

Verzet tegen de komst van onder meer vakantievluchten naar Lelystad was er vooral in omliggende provincies als Overijssel en Gelderland, vanwege nieuwe laagvliegroutes die boven die provincies zouden ontstaan. Actiegroepen als HoogOverijssel en Red de Veluwe reageren nu blij.

"Het is fijn dat iemand eens een punt zet achter dit dossier, nadat al langere tijd duidelijk was dat dit niet de route was die we moesten inslaan", zegt de voorzitter van HoogOverijssel bij Omroep Flevoland. De voorzitter van Red de Veluwe spreekt van "hartstikke mooi nieuws", maar wil ook afwachten wat het nieuwe kabinet met de motie gaat doen.

'Zwarte dag'

Van de vier formerende partijen zijn er twee wel voor de opening van het vliegveld: PVV en VVD. Die partijen zitten ook in het provinciebestuur van Flevoland. PVV-Kamerlid en Statenlid in Flevoland Willem Boutkan spreekt bij Omroep Flevoland van een zwarte dag en een "kortzichtige motie" die inspanningen van veel mensen "de nek omdraait". Kamerleden van NSC en BBB, de partijen die met PVV en VVD praten over een nieuw kabinet, hebben juist voor de motie gestemd.

De provincie is teleurgesteld en verrast. Een woordvoerder zegt dat het onderwerp eerder controversieel was verklaard, wat doorgaans betekent dat er tijdens de formatie geen grote besluiten worden genomen. De komst van burgerluchtvaart biedt voor Flevoland "grote economische kansen, zegt de provincie verder.

Directeur Frank Oostdam van reisbrancheorganisatie ANVR vindt het besluit van de Kamer "onverstandig". "De reiziger is hier niet bij gebaat", stelt hij. Ook Transavia en Schiphol, de eigenaar van Lelystad Airport, reageren in die lijn. Opening had de kans geboden om nachtvluchten van Schiphol te verplaatsen naar overdag op Lelystad Airport, zegt de Amsterdamse luchthaven.

Het regende het afgelopen jaar klimaatrecords. Zo was het wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten. Nederland had zelfs een dubbelrecord: sinds het begin van de twintigste eeuw was het nog nooit zo warm én viel er nog nooit zoveel regen. Opmerkelijk genoeg was er ook ruimte voor een droogterecord, staat in de jaarlijkse analyse van het KNMI.

"Dat neerslagrecord is het opmerkelijkst", zegt KNMI-klimaatonderzoeker Carine Homan tegen de NOS. "Door klimaatverandering volgen temperatuurrecords elkaar snel op. Maar de neerslag is veel grilliger."

Die grilligheid bleek ook uit het verdere verloop van het jaar: het weerstation in De Bilt noteerde tussen 13 mei en 20 juni namelijk de langst aangesloten periode zonder een spat regen.

Het neerslagtekort schoot in die periode, halverwege het groeiseizoen, met ongekende snelheid omhoog. En op 1 juli lag Nederland op koers voor een top 3-notering van droogste zomers ooit gemeten, aldus het KNMI.

Maar in juli brak vervolgens de hemel open en ook augustus was zeer nat. De temperatuur deed die zomermaanden een stap terug en lag toen dicht bij het gemiddelde van de afgelopen dertig jaar.

De zomer maakte wel een zeer warme start. Nooit eerder was de maand juni in Nederland gemiddeld zo warm - alhoewel ook die eerste zomermaand een landelijke hittegolf net uitbleef. De opvallende warmte van 2023 zat verder vooral in januari, februari, september, oktober en december.

Ook het regenrecord was een optelsom van alle seizoenen. Zo waren naast juli en augustus ook het vroege voorjaar en de laatste drie maanden van het jaar zeer nat. In november viel zelfs twee keer zo veel regen als normaal.

Het natuurlijke klimaatfenomeen El Niño had geen directe invloed op het Nederlandse weer, zegt Homan. Tijdens El Niño is het water in de Grote Oceaan warmer dan normaal. In de tropen kan dit leiden tot extreem weer.

Een soortgelijke temperatuurafwijking in de Noord-Atlantische Oceaan is mogelijk wel van invloed geweest. Daar was het oceaanwater nog nooit zo warm als in 2023 - en dat heeft volgens Homan mogelijk een rol gespeeld in de hoeveelheid regen van juli. "Als het water daar extra warm is, verdampt er ook extra water. Bij westenwind komt dat vervolgens onze kant op en brengt dan extra regen. Maar ook zonder deze warme oceaan was het afgelopen jaar heel nat geworden."

Sterke windstoten

Verspreid over het jaar trokken zes stormen over, met verschillende gevolgen. Zo leidde storm Pia op 21 december voor hoge opstuwing van het Noordzeewater. De stormvloedkering in de Nieuwe Waterweg sloot voor het eerst en Nederland had nog lange tijd te maken met verhoogde waterstanden in onder andere het IJsselmeer, waardoor de rivier de IJssel het vele regenwater niet goed kwijt kon.

Begin juli trok de kleine, maar zeer zware zomerstorm Poly over. Vanwege windstoten tot 140 kilometer per uur gaf het KNMI een weeralarm uit: de enige code rood van 2023. Er is geen duidelijk verband tussen stormen en klimaatverandering, alhoewel de kans op sterke windstoten tijdens buien waarschijnlijk wel toeneemt, zegt het KNMI.

Komende jaren

Klimaatwetenschappers verwachten dat ook 2024 wereldwijd gemiddeld erg warm zal zijn. Het KNMI kijkt voor Nederland niet zo ver vooruit. "Na een El Niño-jaar is de kans op een nat voorjaar bij ons iets groter. Maar dat is een zwak verband, dat overstemd kan worden door andere invloeden."

Zo kijkt Homan ook terug op alle extremen van het afgelopen jaar: "Een deel van het weer is toeval. Maar dat het steeds warmer wordt niet: dat komt door de steeds verder stijgende concentratie broeikasgassen in de atmosfeer." Zo kunnen we ook in Nederland over enkele jaren weer een nieuw hitterecord verwachten. Maar kan het tientallen jaren duren voor er meer regen zal vallen dan in recordnat 2023.

Voormalig rallyrijder en Parijs-Dakar-winnaar Jan de Rooy is op 80-jarige leeftijd overleden. Hij overleed na een kort ziekbed in zijn woonplaats Middelbeers, schrijft Omroep Brabant.

Vrachtwagencoureur De Rooy won in 1987 in een DAF als eerste Nederlander de beroemde woestijnrally, die in 1979 voor het eerst werd verreden.

Hij deed dertien keer mee aan de rally, boekte meerdere etappezeges en stond ook in 1982 en 1983 (derde) en in 1985 (tweede) op het podium in Dakar.

De Beer

De transportondernemer deed als tiener mee aan motorcrosswedstrijden en begon in 1969 met rallycrossen. De Rooy wist meerdere Nederlandse titels en internationale podiumplekken te behalen, tot hij in 1982 de overstap maakte naar vrachtwagens.

DAF wilde dat de Brabander meedeed aan Parijs-Dakar, de rally die toen nog van de Franse hoofdstad naar de Senegalese hoofdstad voer. Hij kreeg er de bijnaam 'L'ours' oftwel 'De Beer', onder meer vanwege zijn forse bouw en onverschrokken houding.

De Rooy bouwde in latere jaren bijzondere vrachtwagens voor de woestijnrally. Zo maakte hij in 1984 van twee trucks één exemplaar, maar wel met twee motoren en twee cabines: de dubbelkop. In 1986 introduceerde hij de Turbo Twin ll: een vrachtwagen met twee motoren die samen ruim duizend pk leverden. In 1987 werd hij daarmee winnaar van het vrachtwagenklassement met een voorsprong van veertien uur op de nummer twee.

Tragisch ongeluk

Jan de Rooy kreeg in 1988 de vrije hand van DAF voor een overwinning in het algemeen klassement. Het resultaat was de 1200 pk sterke X1. De Rooy zette ook een tweede vrachtwagen in, maar die sloeg over de kop. Het ongeluk kostte het leven van Kees van Loevezijn en coureur Theo van de Rijt raakte gewond. DAF trok zich terug uit de rally en Jan de Rooy zou zich jarenlang niet meer laten zien in Parijs-Dakar. Omroep Brabant maakte in 2014 een documentaire over de rampzalige rit.

Zijn zoon Gerard (Dakar-winnaar in 2012 en 2016) wist hem over te halen om toch weer mee te doen vanaf 2002. In 2009 stopte Jan de Rooy definitief met de Dakar. Hij vond het volgens Omroep Brabant onethisch tegenover zijn werknemers om er zo'n dure hobby op na te houden tijdens de economische crisis. Ook was hij het niet eens met de verplaatsing van de rally van Afrika naar Zuid-Amerika.

Joost Klein zal Nederland vertegenwoordigen in de tweede halve finale van het Eurovisiesongfestival. Dat werd vanavond bekend bij de loting in de Zweedse stad Malmö. Door deze loting kunnen kijkers in Duitsland niet op Klein stemmen voor een plekje in de finale, terwijl hij juist in dat land een enorme hit scoorde met het nummer Friesenjung. Het Duitse publiek mag alleen stemmen in de eerste halve finale.

De Friese artiest zal op donderdagavond 9 mei het podium in Malmö betreden, net als artiesten uit vijftien andere landen, waaronder België, Oostenrijk, Zwitserland, Noorwegen en Estland. Alleen kijkers uit die landen mogen die avond hun stem uitbrengen. Daarbij kunnen ze niet stemmen op de kandidaat uit hun eigen land.

De rapper uit Britsum zal optreden in het tweede deel van de show, zo werd vanavond eveneens bekend. Dat is gunstig: hoe later de artiest optreedt, hoe beter de act over het algemeen blijft hangen bij kijkers. Overigens is nog niet bekend wanneer Nederland precies aan de beurt is: dat wordt op een later moment bepaald.

België en Oostenrijk

Gelukkig voor de artiest en voormalig youtuber is hij ook behoorlijk populair in België, Oostenrijk en Zwitserland. Inwoners van die landen mogen op donderdag 9 mei wél op Nederland stemmen.

Omrop Fryslân constateert dat Klein dankzij de loting ook gekoppeld is aan landen die vaak (veel) punten geven aan de Nederlandse inzending, zoals Denemarken en Estland.

Het nummer Friesenjung, samen met Ski Aggu en Otto Waalkes, stond wekenlang op nummer 1 in Duitsland en Oostenrijk:

De eerste halve finale is op dinsdag 7 mei. De finale van de muziekwedstrijd is op zaterdag 11 mei. De Zweedse Loreen won het songfestival vorig jaar met het nummer Tattoo. Daardoor is Zweden nu gastland en al verzekerd van een plek in de finale. Ook Italië, Frankrijk, Duitsland, Spanje en het Verenigd Koninkrijk hebben al een ticket voor de finale.

Het is nog niet bekend met welk nummer Joost Klein zal optreden. Vorig jaar werd het deelnemende nummer op 1 maart bekendgemaakt. Het lukte Nederland niet om met dat nummer een finaleplek af te dwingen. Mia Nicolai en Dion Cooper eindigden met het liedje Burning Daylight op de dertiende plek in hun halve finale.

Israël

Voorafgaand aan de loting werd bekend dat Israël niet mee zou loten en al geplaatst was voor de tweede halve finale vanwege een herdenkingsdag. In steeds meer landen roepen artiesten vanwege de oorlog met Hamas op tot een boycot van Israël op het Eurovisiesongfestival. Tijdens de loting werd daar niets over gezegd.

Sinds eind december zijn grote delen van Rusland in de greep van extreme winterkou en de problemen die de ijzige temperaturen met zich meebrengen. Tienduizenden Russen zaten rond de jaarwisseling en daarna in de kou door gesprongen waterleidingen en verwarmingsbuizen, uitgevallen elektriciteit en andere ongemakken. Miljoenensteden als Novosibirsk, Krasnojarsk en ook Moskou werden niet gespaard

De onrust en woede was plaatselijk zo groot dat regionale gouverneurs de situatie moesten sussen en zelfs president Poetin zich er persoonlijk mee moest bemoeien. Hij gaf opdracht een centrale bij Podolsk, onder de rook van Moskou, te renationaliseren.

Stadsverwarming

In de Russische steden zijn de meeste inwoners afhankelijk van stadsverwarming. In soms enorme centrales wordt water verhit en vervolgens rondgepompt, een omslachtig proces waarbij enorm veel energie verloren gaat. Als er problemen zijn met zo'n centrale of met het leidingennetwerk treft dat meteen duizenden mensen.

In Moskou daalde het kwik deze winter tot rond de 30 graden onder nul, iets wat decennialang niet is voorgekomen. Toch zijn niet die lage temperaturen de oorzaak van alle ellende, ze hebben de Russen wel op veel plaatsen tegelijk met de neus op de pijnlijke realiteit gedrukt.

Haperende infrastructuur

De haperende infrastructuur is in Rusland een probleem van alle tijden, of in ieder geval van de laatste decennia. Elke winter gaat het mis, dan hier, dan daar. Vaak in verafgelegen provinciestadjes waar de problemen het landelijke nieuws niet halen. Dat gebeurt wel wanneer inwoners van grote steden de dupe worden, zoals deze winter. Maar ook in Moskou is het lang niet voor het eerst dat hele flatgebouwen in de kou zitten.

Ook de bewoners van deze flat in Moskou zitten regelmatig in de kou:

De oorzaken zijn genoegzaam bekend. De meeste bestaande leidingen - voor verwarming, watertoevoer en riolering - liggen er al veertig jaar, of soms nog veel langer, ze dateren uit de Sovjettijd. Het netwerk is grotendeels versleten en dringend aan vervanging toe.

Schattingen lopen uiteen

De schattingen over de omvang van het probleem lopen uiteen. In regering en parlement wordt vaak gesproken van zo'n 40 procent van de leidingen, die met onmiddellijke ingang zouden moeten worden vervangen, maar elders worden hogere percentages genoemd, tot 70 procent. Dat zijn landelijke cijfers. In de provincie Moskou - zo groot als Nederland - zou het gaan om ongeveer 60 procent. Maar het blijven allemaal schattingen, want gericht onderzoek is er nooit naar gedaan.

Experts luiden al heel lang de noodklok, maar ondanks talrijke beloftes gebeurt er in de praktijk weinig, waardoor de situatie blijft verslechteren. Met de huidige financiering kan het volgens sommige experts wel zeventig jaar duren voor de problemen zijn opgelost. Maar ook die karige financiering staat steeds meer onder druk, doordat in de staatsbegroting steeds meer geld opzij wordt gezet voor defensieuitgaven.

Minder geld beschikbaar

Zeker in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van maart is er de autoriteiten veel aan gelegen te laten zien dat er in ieder geval lokaal, zoals in Moskou, aan een oplossing wordt gewerkt. Zelfs al is er mede vanwege de verhoogde uitgaven voor het leger minder geld beschikbaar.

"Er wordt onvoldoende geld geïnvesteerd in de infrastructuur die nodig is voor de verwarming", zegt Maksim Kroeglov, fractieleider van de oppositiepartij Jabloko in de Moskouse gemeenteraad. "Men heeft nu inderdaad wat anders aan het hoofd, maar ik denk toch dat er toch meer geld beschikbaar zal komen. Want niemand wil dat de Russen 's winters bij min 30 bevriezen, dat is riskant."

Uitdijen

Maar geld is lang niet het enige probleem. De afgelopen decennia is in Rusland enorm veel gebouwd. Een stad als Moskou is voortdurend aan het uitdijen, wat goed te zien is aan de stadsranden. Sinds 2011 is er alleen al in Moskou 57 miljoen vierkante meter aan woningen bij gekomen. Het gros van die nieuwbouw wordt aangesloten op bestaande waterleidingen en riolering, die daar niet op zijn berekend.

Politici beloven plichtmatig verbetering, maar in de praktijk komt daar weinig van terecht. Het aanpakken van de problemen vereist naast heel veel geld ook de onafgebroken inzet van landelijke, regionale en lokale bestuurders gedurende decennia. Een weinig aantrekkelijk perspectief, temeer daar, in tegenstelling tot fraaie nieuwbouwwijken, nieuwe waterleidingen voor niemand zichtbaar zijn.

Ook corruptie is mede debet aan de problemen. De schaarse middelen die worden vrijgemaakt, komen heel vaak nooit aan op de plek van hun bestemming. Inwoners van Chimki, een voorstad van Moskou, klaagden tegen de NOS dat de problemen al 25 jaar iedere winter terugkomen en dat steeds wordt volstaan met minimale reparaties en het oplappen, niet het vervangen van oude leidingen. Veel geld blijft naar hun stellige overtuiging aan allerlei strijkstokken hangen.

In delen van België en Frankrijk wordt het verkeer nog altijd lamgelegd door protesterende boeren. De boeren, die vooral demonstreren tegen de volgens hen te strenge Europese milieuregels, rukken verder op naar Brussel en Parijs.

In België zorgden protesterende boeren voor problemen in de avondspits in verschillende delen van het land. Vooral rond Halle, ten zuiden van Brussel, is veel overlast voor het verkeer. Boeren bezetten de ring bij Halle in beide richtingen.

Op de E40 in Bertem is de verwachting dat ongeveer 200 tractoren richting Brussel gaan rijden. Daarnaast is er hinder in en rond de haven van Zeebrugge door blokkades en ook op de A11 tussen Knokke en Brugge loopt het verkeer vast door boerenacties.

Op de Antwerpse ring is er nog altijd hinder van de blokkade van vanochtend. In de omgeving van het Sportpaleis, in de richting van Gent, is de linkerrijstrook afgesloten door schade aan het wegdek. Die schade is veroorzaakt door brandstichting door demonstranten vanochtend.

De acties vonden gedurende de dag op verschillende plekken in België en Frankrijk plaats:

Aanstaande donderdag trekken Belgische boeren naar Brussel om daar te gaan demonstreren tijdens de Europese top. Die top zou gaan over de Europese steun voor Oekraïne, maar lijkt te worden gekaapt door de demonstrerende boeren in verschillende Europese landen.

Blokkades in Frankrijk

Ook in Frankrijk duren de protesten voort en worden autosnelwegen geblokkeerd. Om 18.00 uur vanavond waren er in Île-de-France, de regio rond Parijs, zeven snelwegen gesloten.

Daarnaast is de belangrijkste toegangsweg tot de luchthaven van Toulouse geblokkeerd door boeren. Volgens Franse media werden stapels hooi en banden in brand gestoken op een rotonde voor het vliegveld.

De Franse boeren hebben vergelijkbare grieven als hun collega's uit België. Ze zeggen dat ze niet genoeg betaald krijgen en verstikt worden door buitensporige Europese regelgeving op het gebied van milieubescherming.

Vanuit het zuiden van Frankrijk is sinds gisteren een uitdijend konvooi van tractoren onderweg naar Parijs. De boeren zijn op doorreis naar Rungis, ten zuiden van de hoofdstad, waar het grootste voedseldistributiecentrum van het land is. Het konvooi zou de nacht doorbrengen tussen Vierzon en Orléans.

Onder druk van de protesten probeert de Franse regering op verschillende manieren de boeren tegemoet te komen. De nieuwe premier Attal besloot eerder al de verhoging van de belasting op landbouwdiesel te schrappen, maar die toezegging is voor de boeren niet voldoende.

Vandaag deed Attal er nog een schepje bovenop door te zeggen dat er uitzonderingen op de Europese regels voor Franse boeren moeten komen. "Onze landbouw is een kracht en ook onze trots. Dus, ik zeg het hier plechtig: er moet een Franse landbouwuitzondering komen. Boeren hebben ook twijfels en wachten op antwoorden en oplossingen."

'Geen inkomen zonder Europa'

De Franse president Macron zei vandaag dat hij op Europees niveau "de regels wil blijven vereenvoudigen", maar tegelijkertijd moet volgens hem "de waarheid hersteld worden" en Europa "niet de schuld worden gegeven van alles". Daarbij zei Macron, die in Zweden is voor een tweedaags bezoek, dat zonder het gemeenschappelijke landbouwbeleid Franse boeren geen inkomen zouden hebben.

Het is de zevende week van de formatie en de gesprekken tussen de vier partijen moeten binnen afzienbare tijd een verslag van de informateur opleveren. Maar hoe het er op dit moment voorstaat, is onduidelijk.

Half december begon deze formatiefase waarin PVV, VVD, NSC en BBB gingen onderzoeken of ze een kabinet kunnen vormen. De vier moesten eerst kijken of er overeenstemming kan worden bereikt "over een gezamenlijke basislijn" voor het waarborgen van de Grondwet, de grondrechten en de rechtsstaat, schreef informateur Plasterk voor aanvang.

Daarna zouden de partijen moeten onderzoeken of er kansen liggen op een aantal inhoudelijke onderwerpen, zoals migratie en bestaanszekerheid. Plasterk kondigde daarbij ook een radiostilte aan. "Tot begin februari blijft onze mond dicht." Dat lukt vrij goed, maar toch is er ook weer niet helemaal niets naar buiten gekomen.

Een haard

De gesprekken begonnen in de week voor het kerstreces. "Goede sfeer", klonk steevast uit de monden van de onderhandelaars als ze langs een camera liepen. "Geen irritaties", zei Plasterk desgevraagd. En aan het eind van die week zei PVV-leider Wilders dat hij "met een heel goed gevoel" de kerstvakantie inging.

Twee weken later ging het verder op het Hilversumse landgoed de Zwaluwenberg. Vlak daarvoor had Wilders drie oude, omstreden anti-islam wetsvoorstellen ingetrokken. Ogenschijnlijk om aan bezwaren van rechtsstatelijkheid van de andere partijen tegemoet te komen, maar een toelichting gaf de PVV niet. BBB had het over een "mooie stap voorwaarts", maar ook slechts een "eerste stap".

Wat er in de drie Hilversumse dagen werd besproken, wilde niemand zeggen. "We hebben ook gelachen en er was een haard", zei Plasterk wel. Maar achter de schermen werd inmiddels duidelijk dat er ook over de inhoud werd gesproken.

De week erna, toen de gesprekken weer gewoon in Den Haag werden gevoerd, werd dat zichtbaar toen drie gasten aanschoven: de president van De Nederlandsche Bank, de directeur van het Centraal Planbureau en de hoogste ambtenaar van het ministerie van Financiën. De vier partijen bogen zich over geldzaken, zo leek het.

Basislijn en spreidingswet

Maar was er dan inmiddels een gezamenlijke basislijn rond de Grondwet, grondrechten en rechtstaat? Want dat was toch de afspraak, zei onder meer GroenLinks-PvdA. "De onderhandelende partijen praten al over beleid zonder dat bekend is of er harde garanties zijn over de rechtsstaat", aldus Timmermans. "Ik heb geen afspraken geschonden", riposteerde Plasterk.

Dus gingen de gesprekken gewoon door zoals gepland, zonder tussentijdse rapportage over een basislijn. Die week, half januari, diende zich een formatiehobbel aan in de vorm van de VVD-senaatsfractie die onverwachts voorstander bleek van de spreidingswet. In tegenstelling tot de Tweede Kamerfractie van de VVD en de partijleider zelf. "Een serieus probleem", zei Wilders, die fel tegen de wet is.

VVD-leider Yesilgöz, die haar Eerste Kamerfractie dus niet aan een touwtje bleek te hebben, zei dat het nou eenmaal zo werkt bij de liberalen. Ze voegde eraan toe dat "elk probleem kan worden opgelost". Het is onduidelijk of dat inmiddels is gebeurd, want de radiostilte deed hierna weer zijn werk. Of in de woorden van Wilders: "Transparantie helpt niet in deze fase. We praten nog."

Gebrekkige financiële kennis

Ondertussen kwam weleens wat van de formatietafel naar buiten. Zo schreef De Telegraaf dat er zorgen zijn over gebrekkige financiële kennis bij BBB, wist het AD een paar weken geleden dat de formatie "stiekem" al veel verder was en zei een betrokkene deze week tegen de NOS juist dat er alleen nog maar in rondjes wordt gedraaid.

Op het VVD-congres was Yesilgöz dit weekend optimistisch, omdat ze "een goede kans" zag "op vruchtbare samenwerking". Maar hoe de leider van de grootste partij PVV dat op dit moment inschat, is de vraag. Gisteren twitterde Wilders over "zure Yesilgöz" en twee dagen daarvoor hintte hij op X op nieuwe verkiezingen als hij een aantal voor hem belangrijke punten niet kan binnenhalen.

Geen bemoedigende X-berichten, zou je zeggen - dat klinkt ook achter de schermen - maar de partijen zitten nog wel met elkaar aan tafel. Overigens wordt inmiddels minder vaak gesproken over "goede gesprekken". In plaats daarvan hebben de hoofdrolspelers het over "harde onderhandelingen", "een ingewikkeld proces" en "pittige gesprekken". En dat gaat vooral over financiën, lichtte Plasterk gisteren een tipje van de sluier op: "Geld is, omdat het raakt aan alles wat je wil, altijd een belangrijk onderwerp."

Waar het toe gaat leiden, is afwachten. Informateur Plasterk wil zijn verslag uiterlijk 12 februari naar de Tweede Kamer sturen, dus dan wordt sowieso meer bekend over de kans op een samenwerking van PVV, VVD, NSC en BBB. Eerder kan natuurlijk ook, als iemand de radiostilte doorbreekt.

De politie in Colombia heeft gisteren een Nederlands-Colombiaanse vrouw aangehouden, die in verband wordt gebracht met een internationaal drugsnetwerk. Ook in Nederland werden vijf mensen aangehouden, meldt de politie. Daarbij werden onder meer drugs en zware wapens gevonden. De politie deed de aanhoudingen in samenwerking met Colombia en Spanje.

Rechercheurs kregen informatie over de verdachten nadat ze versleutelde berichten hadden gekraakt. Daardoor kwamen ze de vrouw van 47 op het spoor met de Nederlandse en Colombiaanse nationaliteit. Zij zou zich veelvuldig hebben beziggehouden met het handelen in drugs in Zuid-Amerika. De politie vermoedt dat ze direct betrokken was bij de invoer van een partij van 230 kilo cocaïne, die in Spanje werd onderschept.

In het criminele milieu wordt ze volgens de politie omschreven als grote speler, die in Amsterdam bekend zou staan als godmother. In 2017 werd ze veroordeeld voor het voorbereiden van drugssmokkel.

Huiszoekingen

De verdachten in Nederland zijn aangehouden in Amsterdam, Zoetermeer, Rotterdam, Schiedam en Ridderkerk. Ook werden 29 woningen door heel het land doorzocht. In een woning in Rotterdam-Zuid trof de politie een raketwerper aan, die klaar was voor gebruik.

Ook werden meer dan 25 vuurwapens met bijbehorende munitie gevonden, kilo's coke en meer dan 400.000 euro in contanten.

De politie heeft Colombia gevraagd om uitlevering van de vrouw. De vijf mannen die in Nederland zijn opgepakt, worden binnenkort voorgeleid aan de rechter-commissaris.

Het gaat nog "geruime tijd" duren voordat agenten het gebouw in Rotterdam kunnen betreden waar gisteravond een explosie plaatsvond, zegt een politiewoordvoerder. De explosie werd gevolgd door een grote brand en drie mensen worden nog vermist.

Wanneer agenten dan wel kunnen gaan zoeken is niet bekend, zegt de woordvoerder. "Maar sowieso niet vandaag." Een bouwdeskundige heeft vastgesteld dat het door instortingsgevaar te gevaarlijk is om het gebouw in te gaan. Bij daglicht is goed te zien hoe enorm de schade is:

Aan het einde van de middag konden er wel politiehonden het gebouw in. Die sloegen aan op drie plekken, zag een NOS-verslaggever. Gisteravond is er met een drone binnengekeken. Omdat het gebouw volgens de veiligheidsregio "buitengewoon instabiel" is, moet er heel voorzichtig te werk worden gegaan.

De explosie vond plaats in een garage van het flatgebouw. De oorzaak van de brand is nog niet bekend, wel is het duidelijk dat het om een gasbrand ging. De brand heeft een grote ravage achtergelaten. Twee mensen raakten gewond.

'Ik kon hem niet redden'

Bij buurtbewoners heerst vooral verdriet en ongeloof. "Het plafond was al naar beneden gekomen en ik zag een man over het puin klimmen. Die heb ik eruit getrokken", vertelt een man die schuin tegenover de garages woont.

Hij probeerde een andere man, die in de vlammenzee stond, tevergeefs te redden. "Hij schreeuwde het uit, echt van de pijn. Verschrikkelijk om te zien. De vlammenzee werd erger en erger, het werd te gevaarlijk. Ik heb gedaan wat ik kon, maar ik kon hem niet redden."

Op sociale media zijn videobeelden geplaatst van een man die zwaargewond uit het brandende puin komt lopen:

Bewoners van 44 woningen zijn vannacht tijdelijk opgevangen in een sporthal of in hotels, of zijn bij familie ondergebracht. Ze werden op een bewonersbijeenkomst om 16.00 uur bijgepraat over vervolgstappen. Een aantal van hen kan vanavond weer terug. Hoeveel bewoners dat precies zijn, weet de veiligheidsregio niet.

Twaalf tot vijftien van de woningen zijn zo zwaar beschadigd dat ze voorgoed onbewoonbaar zijn, zegt de veiligheidsregio tegen regionale omroep Rijnmond. Het gaat om woningen boven de garage en woningen in de flat daartegenover.

De omstreden Spaanse wet die Catalaanse separatisten amnestie moet verlenen, is verworpen door het parlement. De Catalaanse partij Junts per Catalunya stemde zelf tegen de wet. De toekomst van de regering-Sánchez is hierdoor hoogst onzeker geworden.

De separatistische partij Junts van Carles Puigdemont stemde tegen de wet omdat de PSOE, de socialistische partij van Sánchez, niet akkoord wilde gaan met nieuwe amendementen die door Junts waren ingediend.

Junts wilde dat alle uitzonderingen die verband houden met terrorisme uit het wetsvoorstel zouden worden geschrapt, omdat partijleden, onder wie Puigdemont zelf, momenteel door rechtbanken worden onderzocht vanwege vermeende aan terrorisme gerelateerde misdaden.

Een parlementaire commissie gaat zich nu weer buigen over het wetsvoorstel. Het is mogelijk dat het voorstel wordt teruggestuurd voor een nieuwe stemming in het lagerhuis.

Nieuwe ambtstermijn door steun separatisten

De twee Catalaanse partijen Junts en Esquerra Republicana de Catalunya (ERC) hadden de regering gesteund vanwege de aan hen beloofde amnestiewet. In november kon premier Sánchez daarom een nieuwe ambtstermijn krijgen.

In Spanje moest een nieuwe regering worden gevormd na de verkiezingen van afgelopen zomer, die door Sánchez werden verloren. De rechts-conservatieve Partido Popular kwam als winnaar uit de bus, maar het lukte die partij niet om een coalitie te smeden. Daardoor kwam de bal toch bij Sánchez te liggen.

Hij moest aankloppen bij Junts en ERC om voldoende zetels te krijgen. Dat lukte, maar nu moet hij zijn 'schuld' inlossen. Sánchez heeft de wet verdedigd door te zeggen dat amnestie de spanningen in Catalonië helpt bezweren. Maar een groot deel van het land is tegen de wet. Tegenstanders zijn bang dat als de separatisten amnestie krijgen, ze uiteindelijk weer zullen strijden voor een onafhankelijk Catalonië.

Ook wordt Sánchez verweten dat hij koste wat het kost wilde blijven regeren en daarom een overeenkomst heeft gesloten met de Catalanen.

Meermaals zijn grote groepen mensen de straat op gegaan om tegen de wet te demonstreren. In november demonstreerden 170.000 mensen in Madrid en afgelopen weekend organiseerde de Partido Popular (PP) nog een demonstratie waar zeker 45.000 mensen op af kwamen.

Beelden van de demonstratie in november:

Mocht het wetsvoorstel alsnog worden goedgekeurd in het parlement, dan zal het nog door de senaat moeten. Daar heeft de PP een absolute meerderheid. Mocht de wet worden aangenomen, dan moeten rechters per geval gaan bepalen of de amnestie wordt toegepast.

In steeds meer landen roepen artiesten op tot een boycot van Israël op het Eurovisiesongfestival. Gisteren vroegen ruim duizend Zweedse artiesten in een open brief aan de European Broadcasting Union (EBU), de organisator van het muziekfeest, om het uitsluiten van Israël vanwege de oorlog in Gaza.

Vergelijkbare brieven verschenen eerder van artiesten in Finland, Noorwegen en IJsland die hun omroepen opriepen zich terug te trekken. De IJslandse publieke omroep overweegt dat nu. De EBU laat in een reactie weten dat Israël gewoon mee mag doen.

'Dubbele standaard'

Het songfestival wordt in mei gehouden in de Zweedse stad Malmö. "Door toe te staan dat Israël deelneemt aan het Eurovisiesongfestival, toont de organisatie een dubbele standaard die haar geloofwaardigheid ondermijnt", schrijven de Zweedse artiesten, onder wie Robyn, First Aid Kit, Fever Ray, en voormalig songfestivaldeelnemer Eric Saade. De Israëlische ambassadeur in Zweden, Ziv Nevo Kulman, noemt de oproep van de Zweedse artiesten "een cadeautje aan terroristen van Hamas".

In 2022 zette de EBU Rusland uit de competitie "in het licht van de ongeëvenaarde crisis in Oekraïne". Dat deed de organisatie nadat de omroepen van Finland en Estland hadden gedreigd weg te blijven als Rusland zou meedoen, en Nederland, Zweden en Denemarken de EBU hadden opgeroepen om Rusland te weren.

Meer Noord-Europese landen

Eerder ondertekenden 1400 Finse artiesten een petitie waarin staat dat "een land dat oorlogsmisdaden pleegt, geen podium gegeven moet worden om zijn imago op te poetsen met muziek". In Noorwegen liep een demonstrant tijdens de voorronde het podium op met een Palestijnse vlag.

De IJslandse omroep RÚV heeft laten weten in overleg met de uiteindelijke winnaar van de voorronde te beslissen of de omroep zich terugtrekt. In 2019 kreeg de omroep nog een boete, nadat IJslandse artiesten op het podium een Palestijnse vlag toonden tijdens het songfestival in Israël.

De Zweedse omroep SVT zegt niet te kunnen beslissen over de deelname van Israël. "Al onze handelingen krijgen een politieke lading in dit klimaat met grote conflicten. De EBU beslist wie deelneemt aan de competitie, en als het gastland voegen wij ons naar wat de EBU zegt."

De EBU laat in een reactie weten dat ze Israël niet uitsluit van de competitie, omdat "het een competitie voor omroepen is - niet overheden - en de Israëlische omroep al vijftig jaar meedoet". Bovendien is het "een apolitiek evenement dat publiek over de hele wereld verbindt."

Dat de EBU in 2022 wel besloot om Rusland in de ban te doen, komt onder meer doordat Oekraïne ook meedeed, schrijft de EBU. "Zoals gezegd is het songfestival een wedstrijd voor omroepen. Na herhaaldelijke schendingen van de lidmaatschapsverplichtingen en waarden van publieke media, werd Rusland geschorst." De Israëlische omroep houdt zich volgens de EBU wel aan de regels.

Een petitie die oproept tot de boycot van Israël op het songfestival is inmiddels ruim 25.000 keer ondertekend. Ook worden ondertekenaars opgeroepen een klacht in te dienen bij de EBU.

"De EBU is een vrij reactieve organisatie", zegt Jorn Kompeer, die het songfestival volgt voor de NOS. "Mocht de petitie echt heel groot worden of als andere landen zich tegen de deelname van Israël gaan keren, kan het zijn dat de EBU terugkomt van deze beslissing en Israël toch wordt uitgesloten."

Vanavond vindt de loting plaats waarin wordt bepaald welke landen het tegen elkaar opnemen in de twee halve finales. Israël kiest volgende week zijn vertegenwoordiger voor het songfestival. In maart wordt het nummer bekendgemaakt, schrijft The Times of Israel.

Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat Lelystad Airport niet meer opengaat voor commerciële luchtvaart. Een voorstel daartoe van de Partij voor de Dieren kreeg vanmiddag een meerderheid. GroenLinks-PvdA, NSC, D66, BBB, CDA, SP, ChristenUnie en Volt steunden de motie met daarin de oproep aan het kabinet met een plan te komen om Lelystad Airport niet meer te openen voor commerciële vluchten.

Partijen vinden onder meer vanwege het klimaat, de volksgezondheid en de schaarse zogeheten stikstofruimte het niet meer verantwoord op die locatie burgerluchtvaart te starten.

PvdD-Kamerlid Teunissen spreekt van een "geweldige stap" vooruit voor klimaat en volksgezondheid.

Alleen VVD en PVV uitgesproken voorstander

Het plan, ooit bedoeld om vluchten van het drukke Schiphol over te brengen naar Lelystad, kreeg de afgelopen jaren al steeds minder politieke steun. In veel verkiezingsprogramma's stond dat de luchthaven niet open kan gaan voor passagiersvluchten. Alleen VVD en PVV waren in hun programma's uitgesproken voorstander van het openen van het vliegveld.

PVV-Kamerlid Boutkan spreekt van een "zwarte dag" voor omwonenden, reizigers en de regio. Hij heeft het over enorme geldverspilling omdat er miljoenen overheidsgeld in de opening zijn gestoken. Hij verwijt de Kamermeerderheid die nu voor dit voorstel stemt "kortetermijnoogjes' te hebben en houdt hoop op een andere oplossing.

Ook NSC en BBB willen Lelystad niet meer open

Twee partijen die nu formeren, zijn wel voor de opening van het vliegveld: PVV en VVD. Maar de andere twee partijen die formeren, NSC en BBB, hebben wel voor de motie van de Partij voor de Dieren gestemd. Christine Teunissen erkent dat het tijdens de formatie een beetje "bestuurlijk niemandsland is" maar wijst erop dat het voorstel nu is aangenomen door een Kamer die "wel missionair" is.

Volgens de gemeente en ondernemers in de buurt heeft het niet opengaan economische gevolgen. Er is de afgelopen jaren ruim 200 miljoen euro gestoken in het klaarmaken van Lelystad Airport voor commerciële luchtvaart.

"De opening van Lelystad Airport is goed voor Lelystad en de regio", zegt een woordvoerder van het vliegveld. "Ook biedt het de kans de nachtvluchten van Schiphol te verplaatsen naar overdag op Lelystad Airport. We zijn dan ook teleurgesteld in deze stemming en wachten af wat een nieuw kabinet besluit."

Een woordvoerder van de provincie Flevoland zegt "verrast" te zijn door het besluit. "Lelystad Airport was na de val van kabinet-Rutte IV controversieel verklaard. Wij vinden dit een teleurstellend signaal voor de regio, omdat de uitbreiding van de luchthaven economische kansen voor Flevoland biedt."

De motie van de Partij voor de Dieren roept het kabinet ook op in overleg met lokale autoriteiten en inwoners alternatieve plannen te ontwikkelen voor "een maatschappelijke investering" in de regio.

Drie mannen zijn veroordeeld tot taakstraffen van 180 uur voor hun rol bij de rellen voorafgaand aan de sinterklaasintocht in Staphorst in 2022. De rechter oordeelt dat er sprake was van geweld en het bewust tegenhouden van een demonstratie van Kick Out Zwarte Piet (KOZP).

Die actiegroep wilde op 19 november in het Overijsselse dorp demonstreren omdat er zwarte pieten meeliepen met de intocht. Voorafgaand aan de intocht hadden tientallen mensen zich bij de afrit van de A28 verzameld om daar de betogers tegen te houden. Enkele auto's met daarin activisten en waarnemers van Amnesty International werden door de menigte belaagd en bekogeld met eieren. Ook waren er kraaienpoten op de weg gegooid.

Het Openbaar Ministerie besloot uiteindelijk om vier van de betrokkenen te vervolgen: drie mannen (van 21, 24 en 27 jaar) uit Staphorst en een man uit Twenterand. De zaak van die laatste verdachte wordt begin april behandeld. Twee van de drie mannen die vandaag terechtstonden, waren op 19 november zwart geschminkt en verkleed als Zwarte Piet.

Ze hebben volgens de rechter op auto's geslagen en hield een van hen een brandende fakkel bij de opening van het raam van een van de auto's. "Het is in een opwelling gebeurd. Ik heb me laten opnaaien en ben met de groep meegelopen", citeert RTV Oost de man met de fakkel in de rechtbank.

"Het is wel wat uit de hand gelopen, dat geef ik toe", zei de 27-jarige verdachte twee weken geleden tegen de rechter.

Schadevergoeding

Het OM wilde dat de mannen ook allemaal twee weken de cel ingingen, maar de rechter ging daar niet in mee. Wel moeten de mannen een schadevergoeding van ruim 2300 euro betalen aan de eigenaar van een beschadigde auto.

Vanwege de rellen besloot Staphorst om in 2023 helemaal geen sinterklaasintocht te organiseren.