NOS Nieuws - Algemeen

De cameravrouw naar wie zanger Joost Klein een dreigende beweging zou hebben gemaakt, gaat niet in beroep tegen de beslissing van het Zweedse Openbaar Ministerie om het onderzoek naar Klein te sluiten. Het OM maakte enkele weken geleden bekend de zaak te stoppen vanwege een gebrek aan bewijs en uiteenlopende verklaringen van getuigen.

In een verklaring zegt advocaat Kristoffer Stahl dat de cameravrouw door wil met haar leven. In de afgelopen maanden kreeg de vrouw te maken met haatberichten en online bedreigingen. Daarom wil ze zich nu richten op haar mentale gezondheid en verdergaan met haar carrière als professioneel fotograaf. De zaak tegen Klein is daarmee definitief gesloten.

Het incident tussen Joost Klein en de cameravrouw deed zich voor rond het optreden van Klein in de halve finale van het muziekfestijn. Klein deed mee met zijn lied Europapa en zou een dreigende beweging naar de vrouw hebben gemaakt. Hij zou niet hebben gewild dat de vrouw opnames van hem maakte.

Nederlandse deelname onzeker

Uit delen van het politierapport die de Zweedse krant Aftonbladet deze week publiceerde, blijkt dat Klein en de cameravrouw al eerder een aanvaring hadden gehad. AVROTROS zegt dat de zanger tijdens het songfestival "inderdaad meerdere keren" is lastiggevallen.

De vrouw deed aangifte en trok aan de bel bij organisator EBU. Die wachtte lang met een beslissing, maar besloot enkele uren voor de finale de Nederlandse inzending te diskwalificeren. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat de EBU die beslissing nam.

Hoewel het OM in Zweden besloot de zaak te sluiten, bleef de EBU achter de diskwalificatie staan. Zij hanteren een zerotolerancebeleid en vinden dat Klein te ver is gegaan. AVROTROS is het daar niet mee eens.

Tot nu toe heeft de omroep zich nog niet aangemeld voor de editie van het songfestival dat volgend jaar in de Zwitserse stad Basel wordt gehouden. AVROTROS heeft nog geen beslissing genomen over deelname in 2025 en wil eerst een gesprek met de organisator.

'Geweld nooit acceptabel'

De cameravrouw zegt in de verklaring geen wrok te koesteren tegen Klein. Ze vindt dat geweld nergens acceptabel zou moeten zijn, ook niet als dat komt door adrenaline of boosheid. Ze wil verder niet meer op het voorval reageren.

Het was niet de enige ophef rond het Eurovisie Songfestival dit jaar. Ook de deelname van Israël leidde tot veel kritiek. In Malmö, waar het evenement gehouden werd, was extra politie op de been. In de arena waren extra veiligheidsmaatregelen genomen.

Hoewel Joost Klein niet mee mocht doen aan de finale van het songfestival, werd zijn lied Europapa een hit in verschillende Europese landen.

Het optreden van Joost Klein in de halve finale:

Terwijl de onderhandelingen over een staakt-het-vuren in de Gazastrook stroef verlopen, proberen hulporganisaties hun werk te blijven doen en hulp te bieden aan de inwoners in Gaza. Zo lijkt de grote vaccinatiecampagne tegen polio, die onlangs is gestart, vooralsnog succesvol.

"Dat toont aan dat waar een politieke wil is, het wel kan", zegt Sigrid Kaag. De voormalig vicepremier is sinds januari coördinator Humanitaire Hulp en Wederopbouw in Gaza namens de Verenigde Naties.

De VN en Kaag speelden een belangrijke rol in het opzetten van de vaccinatiecampagne tegen polio. In het NOS Radio 1 Journaal noemt de voormalig leider van D66 dat een ingewikkeld proces.

"Je moet je voorstellen dat er in oorlogstijd heel veel onderhandeld moet worden voordat je een humanitaire pauze krijgt. In Gaza is de situatie wanhopig. Om de mensen daar te bereiken, terwijl er ook nog wordt gevochten, vraagt heel veel. Het is een groot risico, maar hier zijn goede afspraken mogelijk geweest."

Veel bezoeken aan Gaza

Kaag verblijft in Jeruzalem en spreekt daar regelmatig met delegaties van Israël en de Palestijnse Autoriteit. Ook probeert ze regelmatig naar Gaza te gaan. "Daarheen gaan is hartstikke moeilijk voor bijvoorbeeld medewerkers van de VN, maar ik heb daar een beetje een uitzonderingspositie in."

Kaag gaat zo vaak mogelijk naar de Gazastrook en heeft daar ook een kantoor. Ze bezoekt er onder meer de humanitaire programma's van de VN en de mensen die daarvoor werken. "Met eigen ogen zien, is altijd beter dan rapporten lezen", zegt ze daarover. "Daarna ga ik dan weer de gesprekken aan met bijvoorbeeld Netanyahu en de Veiligheidsraad."

Gesprekken met leiders

Zo zat Kaag gisteren nog aan tafel met de premier van Israël en de ministers van het Israëlische oorlogskabinet. "Dat gaat altijd langs de lijnen van de inhoud. Daarbij probeer ik bepaalde punten onder de aandacht te brengen en afspraken te maken. Dan kijken we of daar uitvoering aan wordt gegeven. De afspraken moeten worden nageleefd, conform het internationaal oorlogsrecht."

Volgens Kaag is simpel vast te stellen of die afspraken daadwerkelijk worden nageleefd. Zo kan je zien wat er allemaal aan hulp de Gazastrook binnenkomt. "Maar je ziet het helaas ook aan het aantal ziektes dat de kop heeft opgestoken en de toenemende ondervoeding bij kinderen", aldus Kaag.

Als het gaat over de situatie in de Gazastrook schetst Kaag een somber beeld. Hoewel de vaccinatie tegen polio succesvol lijkt, is er nog veel hulp nodig.

"Humanitaire hulp in een oorlogssituatie is altijd moeilijk, maar hier hebben we vanaf het begin van de oorlog zoveel beperkingen. Er was altijd vertraging. Het is ook heel moeilijk opereren omdat er een soort wetteloosheid is in Gaza. Zo zijn er veel factoren, maar eigenlijk betekent het dat de hulp die mensen nodig hebben maar mondjesmaat naar binnen komt."

Staakt-het-vuren

Zolang er geen staakt-het-vuren is, kan noodzakelijke hulp niet naar binnen en kan de VN de bewoners van Gaza niet bereiken. En juist de onderhandelingen over een staakt-het-vuren verlopen moeizaam. "Ik houd mijn hart vast", zegt Kaag daarover. Toch blijft ze hopen op een doorbraak. "Wij zullen altijd blijven zoeken naar een geitenpaadje om de boel weer in het gareel te krijgen."

"Wij roepen al jaar en dag dat er een staakt-het-vuren moet komen. Intussen proberen wij zo goed en zo kwaad als het gaat mensenlevens te redden en de mensen nog een heel klein beetje hoop te geven op leven de dag erna."

In een pand in het centrum van Den Haag is vanochtend brand uitgebroken na een explosie. Eén bewoner raakte gewond. Mogelijk is er sprake van opzet.

Volgens Omroep West werden omwonenden rond 06.30 uur opgeschrikt door een harde knal. Meerdere ramen van het pand zijn gesneuveld. De gevel is zwartgeblakerd. De zeventien kamers in het pand zijn ontruimd. Een woordvoerder van de zorgorganisatie laat weten dat in het pand mensen begeleid wonen. Het gaat niet om een daklozenopvang, zoals eerder werd vermeld.

De mensen die in het pand verbleven werden volgens de omroep gewaarschuwd door het brandalarm. Ze zijn in badjas of met een omgeslagen handdoek naar buiten gevlucht.

In de smalle straat waren veel hulpdiensten aanwezig. Een deel van de straat werd afgezet. Drie mensen zijn nagekeken door ambulancepersoneel. De persoon die gewond raakte, is naar het ziekenhuis gebracht. Over de ernst van de verwondingen is niets bekend.

Getuigen

De oorzaak van de explosie wordt nog onderzocht, maar de brandweer denkt niet aan een gasexplosie. Getuigen hebben verklaard dat ze na de knal iemand hebben zien wegrennen. De politie heeft op X een signalement van de verdachte gedeeld.

Ook de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Koeleba heeft zijn ontslag ingediend. Dat meldt voorzitter Stefansjoek van het Oekraïense parlement, nadat president Zelensky gisteren al een aantal wijzigingen in zijn kabinet bekend had gemaakt.

Gisteravond zei Zelensky dat drie ministers hun ontslag hadden ingediend. Dat ging om de ministers die verantwoordelijk waren voor de oorlogsindustrie, voor justitie en voor milieu. Een vooraanstaand parlementslid zei toen al dat er vandaag meer ontslagen en ook benoemingen zouden volgen.

Inmiddels blijkt dat ongeveer de helft van het Oekraïense kabinet wordt gewisseld, zeker zeven ministers zijn vertrokken.

De 43-jarige diplomaat Dmytro Koeleba was sinds 2020 minister en in het buitenland is hij het bekendste gezicht uit het kabinet van Zelensky. De afgelopen 2,5 jaar reisde hij haast onafgebroken langs hoofdsteden in de wereld om financiële en militaire steun te vergaren in de strijd tegen Rusland.

Zo was hij in april in Den Haag om te spreken op een internationale conferentie over juridische vervolging van Russische agressie.

Nieuwsuur had in april nog een interview met Dmytro Koeleba:

De ingediende ontslagen moeten nog wel worden besproken in het parlement, zegt voorzitter Stefansjoek. In het kabinet van Zelensky zijn zeker vijf posten al een tijd niet bezet. Zo is er nu geen minister van Landbouw en ook geen minister van Infrastructuur.

'Belangrijke herfst'

De veranderingen in de regering komen op een heel zwaar moment in de oorlog. Er wordt aan alle fronten zwaar gevochten en het Oekraïne wordt zwaar gebombardeerd door de Russen.

Volgens president Zelensky is het noodzakelijk dat de regering wordt gewijzigd. "De herfst wordt uiterst belangrijk. Het overheidsapparaat moet zo georganiseerd zijn dat we alle resultaten kunnen bereiken die we nodig hebben", zei hij gisteren in een videoboodschap.

Naast de ministers zou ook een aantal hoge ambtenaren opstappen. Volgens een decreet dat werd gepubliceerd op de presidentiële website heeft Zelensky inmiddels onder meer zijn economisch adviseur ontslagen.

De Algemene Onderwijsbond (AOb) pleit voor een landelijke richtlijn voor het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in de klas. De onderwijsvakbond ziet dat het bewustzijn over AI bij docenten en scholen nog laag is. Ook zijn de kennisverschillen tussen scholen onderling groot wat weer leidt tot extra risico's", aldus de AOb.

Zo is het voor leerlingen tegenwoordig eenvoudig om een werkstuk te laten maken door tekstgenerator ChatGPT, is er de dreiging dat techbedrijven invloed krijgen op lesstof en bestaat de kans dat gevoelige data op straat komen te liggen. Al langer waarschuwen deskundigen om die reden voor de risico's van het gebruik van apps met generatieve AI in het onderwijs.

Risico's zijn groot

"We gebruiken AI al in de klas, maar we weten eigenlijk niet goed hoe we er in het onderwijs mee om moeten gaan", zegt AOb-vicevoorzitter Jelmer Evers. Dat is een probleem volgens de bond. "De risico's van AI zijn groot. Door het te gebruiken als school maak je het normaal. Dan moet je wel goed weten welke invloed het heeft. Zeker omdat het om kinderen gaat, moet je extra voorzichtig zijn."

Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de impact van kunstmatige intelligentie in het onderwijs. Wel zijn er steeds meer signalen die aantonen dat het wordt gebruikt en dat dat niet zonder risico's is. Zo liet de NOS vorig jaar zien hoe leerlingen ChatGPT gebruiken voor huiswerkopdrachten zonder dat ze betrapt worden. Ook uitte het College voor de Rechten van de Mens recentelijk zijn zorgen over de toenemende digitalisering in het onderwijs. Die zou kunnen leiden tot meer discriminatie.

Richtlijn

Een duidelijke landelijke richtlijn voor docenten moet helpen het bewustzijn voor dit soort dingen te vergroten, is het idee. Evers: "Sommige techbedrijven hebben een hele slechte staat van dienst als het gaat om ethische standaarden. Wil je wel dat gevoelige leerlingendata daarin terechtkomen? Of moet je dan toch voor een andere aanbieder kiezen?"

Daarnaast moet de richtlijn docenten en leerlingen ook meer praktische handvatten geven voor hoe ze AI kunnen gebruiken. "AI is niet slecht. Het kan heel nuttig zijn. Maar het gaat er heel erg om hoe je het gebruikt. Daar zijn nu nauwelijks kaders voor", zegt Evers.

"Bij mobiele telefoons zijn we jarenlang veel te afwachtend geweest en nu hebben we een landelijke richtlijn die mobieltjes uit de klas houdt. Daar kunnen we van leren", zegt Evers.

De AOb werkt momenteel al zelf aan een opzet. De bond wil ook andere organisaties in het onderwijs, zoals het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, bij de richtlijn betrekken.

'Begrijp zorgen goed'

Staatssecretaris Paul (Funderend Onderwijs en Emancipatie) laat in een schriftelijke reactie in het midden of ze een richtlijn steunt. "AI biedt kansen om het leren te personaliseren en om leraren te ondersteunen bij hun werk. Maar ik zie dat de snelle ontwikkeling van AI tegelijkertijd zorgen oproept", schrijft ze.

"Ik begrijp die zorgen heel goed. Wat mij betreft ligt de sleutel vooral bij de manier waarop de docent in de klas hiermee omgaat."

De staatssecretaris benadrukt dat er initiatieven zijn om docenten 'AI-vaardig' te maken. Zo is er een expertisepunt digitale geletterdheid voor docenten en worden er gratis AI-cursussen aangeboden via de Nederlandse AI-coalitie.

Rusland heeft raketten en drones afgevuurd op de Oekraïense stad Lviv. Bij de aanvallen zijn volgens de burgemeester van de stad zeker zeven mensen omgekomen, onder wie drie kinderen. Tientallen mensen raakten gewond. Meer dan honderd hulpverleners zijn op zoek naar overlevenden onder het puin.

In het centrum van Lviv raakten historische gebouwen beschadigd. Een revalidatiecentrum dat in een monumentaal pand uit 1893 zit, werd vernield. Meer dan zeventig ruiten sneuvelden en plafonds stortten in. Op andere plekken in de stad werden woongebouwen vernield, meldt het hoofd van het regionale militaire bestuur van Lviv.

Op beelden is de schade te zien:

Een van de mannen in deze video verloor zijn hele gezin, bericht de krant Kiyv Post:

Lviv ligt in het westen van het land, niet ver van Polen. Het buurland heeft voor de derde keer in acht dagen uit voorzorg het luchtverdedigingssysteem geactiveerd. Een commandant van het Poolse leger spreekt van een zeer drukke nacht.

Ook Kyiv werd aangevallen. In beide steden zijn explosies gehoord. Volgens Oekraïense functionarissen kwam dat door het afweren van de aanvallen. Het land zegt verschillende kruisraketten en drones uit de lucht te hebben gehaald.

Weersomstandigheden

De aanvallen volgen een dag na de grote Russische aanval van gisteren. Met meer dan vijftig doden en honderden gewonden in de stad Poltava, was het de dodelijkste aanval van dit jaar. Ook de dagen daarvoor heeft Rusland Oekraïne bestookt met honderden raketten en drones.

Mart de Kruif, voormalig Commandant Landstrijdkrachten, ziet dat de strijd in Oekraïne nu heviger is. In het NOS Radio 1 Journaal vertelde hij dat het te maken heeft met de weersomstandigheden. "Het weer is goed. Rusland wil een aantal steden in de Donbas bereiken voor het winter wordt. Ondertussen wil Oekraïne tegenaanvallen uitvoeren. Dat zal zo blijven tot het weer slechter wordt."