NOS Nieuws - Algemeen

De Oscarwinnende documentaire No other land, over de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, kan rekenen op lof en kritiek. In de documentaire wordt de Palestijnse activist Basel Adra gevolgd door de Israëlische journalist Yuval Abraham.

Een terechte winnaar, zegt de Nederlands-Palestijnse filmmaker Hany Abu-Assad, die in het verleden twee keer werd genomineerd voor de belangrijkste filmprijs ter wereld.

"Een heel goede film die inzicht geeft in een situatie die niet iedereen kent. En dat op een eerlijke manier", aldus Abu-Assad, die lid is van de Academy Awards en zelf ook stemde op No other land. "De camera loopt zonder veel bemoeienis en laat de kijker zelf een mening vormen", zegt hij.

De filmmaker noemt de Oscar een enorme steun voor de Palestijnen. "In mijn ogen is kunst maken het allerhoogste verzet. Tegen je vijand zeggen: wat je ook doet, ik ben in staat om mij op de beschaafste manier te verzetten. Het is absoluut winst dat je erkenning krijgt van de wereld dat je kunst maakt als volk."

Het is voor het eerst dat een Palestijn de belangrijkste filmprijs wint. Aan Abu-Assad ging de Oscar zoals gezegd tweemaal voorbij. Hij was naar eigen zeggen blij dat hij niet won. "Ik kreeg bijna 10.000 haatmails." Ook werd hij enige tijd beveiligd.

Kritiek

Vanuit Israël klinkt juist kritiek op de documentaire. Op sociale media noemde de Israëlische minister van Cultuur het een trieste dag voor de filmwereld. Minister Zohar zegt dat de makers het imago van Israël willen schaden.

De prijs toont volgens Zohar aan dat wetgeving noodzakelijk is om te voorkomen dat de staat producties financiert die kritisch zijn op Israël. "Vrijheid van meningsuiting is een belangrijk goed, maar van het belasteren van Israël een instrument maken om internationaal vooruit te komen is geen kunst."

In de ruim anderhalf uur durende documentaire wordt de Palestijnse activist en journalist Adra gevolgd, die in Masafer Yatta op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever woont. In de jaren tachtig wees het Israëlische leger een deel van het gebied aan als militair oefenterrein.

De documentaire toont hoe het Israëlische leger jarenlang dorpen verwoest en bewoners verdrijft. Adra besloot als kind de verwoestingen te filmen en kwam op latere leeftijd in contact met de Israëlische journalist Yuval Abraham. Samen besloten ze een documentaire te maken.

In hun dankwoord riepen de twee filmmakers vannacht op tot vrede in het Midden-Oosten. "Mijn volk kan pas echt veilig zijn als Basels volk vrij en veilig is. Het kan echt anders", zei Abraham. "Twee maanden geleden ben ik vader geworden en ik hoop dat mijn dochter nooit zoals ik zal vrezen voor geweld, verwoesting en verdrijving", zei Adra.

"Het was ontroerend om te zien dat een Palestijn en een Israëliër het woord deelden", zegt Abu-Assad. "Twee verschillende volken die één boodschap hebben. Je wil als Palestijn dat de staat van iedereen wordt en niet uitsluitend voor Joden. Israël probeert ons ervan te overtuigen dat dat niet mogelijk is, maar zo'n film laat zien dat het wel mogelijk is."

In een emotionele toespraak pleiten de winnaars voor andere manier van samenleven tussen Palestijnen en Israëliërs:

Dat de documentaire indruk maakt, blijkt wel uit de lange lijst met prijzen die de filmmakers met No other land in de wacht sleepten. De documentaire ging begin vorig jaar in première op het filmfestival in Berlijn en won daar meteen twee prijzen. Daarna volgden tal van andere prijzen.

Toch is er voor de filmmakers weinig reden tot vreugde. De afgelopen weken nam het geweld op de Westelijke Jordaanoever flink toe. Na het ingaan van het staakt-het-vuren in januari in de Gazastrook begon het Israëlische leger een grootschalige aanval op de Westoever. Voor het eerst in ruim twintig jaar werden daarbij tanks ingezet.

China's belangrijkste politieke evenement van het jaar, het Volkscongres, begint morgen in Peking. De Chinese economie in een veranderende wereldorde zal het hoofdonderwerp zijn in de vergaderingen met duizenden afgevaardigden.

De verwachting is niet dat er grote koerswijzigingen worden aangekondigd. De centrale boodschap zal zijn dat China doorgaat op de weg die is ingeslagen onder leiding van president Xi Jinping.

Het Volkscongres is een minutieus geregisseerde bijeenkomst waarbij de overheid de behaalde doelen van het afgelopen jaar en de plannen voor het komende jaar presenteert aan de leden van het Nationale Volkscongres. Dat de uitkomsten al praktisch vastliggen, maakt deze bijeenkomst binnenlands niet minder belangrijk. De afgevaardigden worden naar Peking gehaald om de neuzen dezelfde kant op te houden.

Ook voor de rest van de wereld is van belang wat 's werelds tweede economie deze week vastlegt. China is de belangrijkste handelspartner van meer dan honderd landen. Steeds meer van die landen proberen zich te wapenen tegen Chinese producten die hun markten overspoelen en eigen bedrijven wegconcurreren.

De export naar het buitenland is een belangrijke drijver van de Chinese economie. Peking lijkt van dit verdienmodel niet te willen wijken.

Beetje stimuleren, veel in de achterzak houden

De economie is het belangrijkste onderwerp op de agenda. Want die hapert al een tijd: lokale overheden hebben grote schulden, de vastgoedcrisis duurt voort, consumenten zijn huiverig om geld uit te geven en de buitenlandse handel staat onder druk. Weinig Chinezen hebben het idee dat het hen economisch voor de wind gaat.

De overheid is al begonnen met economische stimuleringsmaatregelen die waarschijnlijk bescheiden zullen worden uitgebreid. Bijvoorbeeld meer staatsobligaties, hogere pensioenen, en lagere rentes en zorgkosten. Peking heeft hiervoor al een begrotingstekort van vier procent van het bnp genoteerd.

Maar een grote herverdeling zal uitblijven. Met het oog op de toenemende Amerikaanse importheffingen en geopolitieke onzekerheid wil de Chinese overheid de achterzak gevuld houden. Ook dit is niets nieuws. Xi heeft de bevolking in de afgelopen jaren herhaaldelijk opgeroepen "de mouwen op te stropen", "ontberingen te leren verdragen" en "op een houtje te bijten".

Iets meer ruimte voor de private sector

Wel zal er geld gaan naar de private sector, die de economische groei moet gaan realiseren. De grote particuliere bedrijven zijn een paar jaar op het strafbankje gehouden (denk aan Alibaba-oprichter Jack Ma). Maar nu lijkt de partij te hebben geconcludeerd dat zij voldoende in de pas lopen om weer in woord en daad steun te ontvangen.

Dat geldt althans voor bedrijven in sectoren van strategisch belang. Daaronder vallen bedrijven die ervoor zorgen dat China minder afhankelijk wordt van het buitenland, die technologie en innovatie stimuleren, en ervoor zorgen dat China zijn positie als maker van de wereld behoudt, en dus de positie als 's werelds grootste exporteur.

Zo zaten CEO's van bedrijven in sectoren als greentech, kunstmatige intelligentie, voedselzekerheid en chips, vorige week bij Xi aan tafel. Ook deze prioriteiten staan al jaren vast.

Stabiliteit uitstralen in een instabiele wereld

De consensus onder de bestuurders zal zijn dat Xi Jinping gelijk heeft gekregen met zijn inzet op zelfvoorziening en innovatie. De Chinese leiders zien vanuit hun kantoren in Zhongnanhai, het Binnenhof van China, dat hun onveilige wereldbeeld is bevestigd door de verkiezing van Trump die in de eerste weken van zijn presidentschap openlijk toenadering zoekt met Rusland en heffingen tegen China invoerde. Gebaat bij verdere escalatie met Amerika is China niet, maar voorbereid is het wel.

Het hoofddoel van deze politieke week zal dan ook zijn om "politieke eenheid en gestage vooruitgang" uit te dragen en te benadrukken "dat China onder het leiderschap van president Xi Jinping op de juiste weg is naar grootsheid", stelt analist Nis Grünberg van China-denktank Merics in Berlijn.

Het uitstralen van stabiel leiderschap in onzekere tijden is niet alleen bedoeld voor het eigen land. Het is ook een duidelijke boodschap voor het buitenland. China zal de kans niet onbenut laten om zich te positioneren als verantwoordelijke wereldleider, zeker in vergelijking met Amerika en Rusland. Hoe China verder invulling zal geven aan die rol, bijvoorbeeld in onderhandelingen over de toekomst van Oekraïne, is waar experts op zullen letten in de speeches van Xi en andere leiders.

In een loods op een industrieterrein in Bergen op Zoom is een "flinke hoeveelheid" flitspoeder gevonden. Een 28-jarige man uit Ossendrecht is aangehouden. Volgens de politie is hij de eigenaar van het explosieve materiaal.

De verdachte zou een bekende van hem hebben bedreigd, schrijft Omroep Brabant. Daar kregen agenten een melding van. Ze kregen daarbij ook informatie over de loods op de Vierlinghweg, waar het explosief materiaal lag.

Na de ontdekking werd uit voorzorg een gebied van 100 meter rond de vindplaats afgezet. Andere bedrijven op het industrieterrein hoefden daarbij niet ontruimd te worden. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) onderzoekt of er meer gevaarlijk materiaal ligt.

Klein vonkje

Flitspoeder is een zeer gevoelige explosieve stof, zegt een woordvoerder van Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant. Het materiaal kan al ontsteken met een klein vonkje van bijvoorbeeld een elektrostatisch geladen wollen trui.

De hoeveelheid die is aangetroffen, staat gelijk aan acht keer een Cobra 6. De kracht van een Cobra 6 is volgens het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) te vergelijken met militaire springstof in een handgranaat. Dit soort 'vondsten' is volgens de politie niet uitzonderlijk.

Een man uit Naaldwijk moet twee jaar de cel in, omdat hij naar IS-gebied wilde afreizen. Ook legt de rechtbank in Rotterdam Tareq S. (24) tbs met voorwaarden op.

S. wilde zich in Somalië aansluiten bij terreurgroep Islamitische Staat. Ook bereidde hij een terroristische aanslag voor.

Half februari eiste het Openbaar Ministerie twee jaar cel, maar dan wel met tbs met dwangverpleging. De rechter vond het niet nodig om hem ook die straf op te leggen.

S. is onderzocht door een psycholoog en psychiater. Zij kwamen tot de conclusie dat er sprake is van schizofrenie en een verslaving aan lachgas. De gedragsdeskundigen stelden ook vast dat S. verminderd toerekeningsvatbaar is. Hun advies was een tbs-behandeling met een groot aantal voorwaarden.

Tbs met voorwaarden is een mogelijkheid als de rechter de kans op herhaling niet hoog acht. Een verdachte hoeft dan niet verplicht naar een kliniek, maar moet zich wel aan strenge voorwaarden houden. In het geval van deze veroordeling zijn dat onder andere een reisverbod en een verbod op het gebruik van sociale media.

Op weg naar Somalië

Tareq S. is geboren in Syrië en was in mei waarschijnlijk onderweg naar Somalië, voordat hij werd aangehouden in Parijs. Dat gebeurde op aanwijzing van de inlichtingendienst AIVD.

"Hij heeft zich langdurig verdiept in informatie met betrekking tot het radicale en extremistische gedachtegoed van de gewapende jihadstrijd van IS", schrijft de rechtbank in het vonnis. "De verdachte heeft informatie verzameld over het vervaardigen van explosieven en hoe aanslagen gepleegd kunnen worden."

Na zijn aanhouding vond de politie op zijn telefoon en computer IS-propaganda en IS-publicaties, uitleg over het plegen van zelfmoordaanslagen en handleidingen voor het maken van bomgordels en explosieven. Ook bleek dat hij uitgebreid had gechat over zijn plannen om naar IS-gebied te gaan.

"Dat hij zijn voornemen heeft willen omzetten in daden, blijkt uit het feit dat hij is afgereisd naar Parijs, alwaar hij is aangehouden", zegt de rechtbank.

De oppositie in de Tweede Kamer vindt dat het kabinet meer moet doen om Oekraïne te helpen. Nu de VS de handen steeds meer van Kyiv aftrekt, moet Europa - en dus ook ons land- in de bres springen, financieel en zelfs militair.

Premier Schoof zei na de ingelaste top in Londen dat Nederland zich wil aansluiten bij de militaire planning voor een 'coalition of the willing', maar hij deed nog geen concrete toezeggingen voor extra steun. Dat levert hem kritiek op van oppositiepartijen. Zij wijzen erop dat het kabinet een ruim mandaat in de Tweede Kamer heeft om meer te doen, ook zonder de coalitiepartijen PVV en BBB.

"Ik had graag gezien dat Nederland een stap naar voren had gezet, zoals andere landen wel hebben gedaan", reageert fractievoorzitter Timmermans van GroenLinks-PvdA. Zo heeft de Britse premier Starmer direct extra wapenleveranties aangekondigd.

'Toon leiderschap!'

"Ik verwacht meer leiderschap van de premier, dat hij concreet maakt welke extra steun we aan de Oekraïners gaan leveren", zegt D66-leider Jetten. Ook CDA-voorman Bontenbal had wel "iets meer toezeggingen" willen zien. "Er is een ruime meerderheid die zegt: doe wat nodig is, toon leiderschap!"

Schoof zelf benadrukt dat ons land nog steeds een voortrekkersrol heeft bij de steun voor Oekraïne. Dat hij geen toezeggingen heeft gedaan is volgens hem ook logisch, want er ligt ook nog geen concreet plan voor steun.

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken is het niet eens met het beeld dat de oppositie schetst dat Nederland aarzelt om Oekraïne meer te helpen. "Dat zie ik anders", zei Veldkamp in het tv-programma Eva. "Er wordt wel naar ons gekeken."

Hij vindt wel dat het kabinet "heel snel" moet besluiten over extra militaire en financiële steun aan het land en ook over het ophogen van de NAVO-norm boven de 2 procent. Hij vindt dat daar binnen een paar weken duidelijkheid over moet komen. "Maar je moet het wel goed en degelijk doen."

De Tweede Kamer houdt deze week een groot debat over de veiligheidssituatie in Europa en Oekraïne. De traditionele middenpartijen GroenLinks-PvdA, VVD, D66, CDA en de ChristenUnie hameren op veiligheidsgaranties voor Oekraïne als er een bestand komt met Rusland. Zij zijn, onder voorwaarden, ook bereid om Nederlandse militairen naar de regio te sturen om Oekraïne te beschermen.

De grootste partij in de Kamer, de PVV, vindt dat laatste veel te ver gaan. Partijleider Wilders zei eerder dat hij een besluit om troepen te sturen nooit zal steunen, maar later sloot hij andere vormen van hulp, zoals geld of wapens, nadrukkelijk niet uit.

Grote andere uitdagingen

Ook coalitiepartner BBB is voorzichtig over extra steun. Kamerlid Vermeer wil "in de totale financiële realiteit kijken naar wat er kan". "Er zijn ook grote uitdagingen op ander gebied. De energierekening voor burgers willen we omlaag, de gemeentes komen geld tekort. We kunnen niet toveren qua geld."

Omdat er nog geen concreet verzoek aan Nederland gedaan is, kan het kabinet een besluit ook nog wel even uitstellen. En het is belangrijk voor Schoof om daarbij alle coalitiepartijen aan boord te houden.

Het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid roept zijn medewerkers op toch te reageren op de mail van Elon Musk. Diens departement voor overheidsefficiëntie (DOGE) wil bezuinigen op het aantal ambtenaren en eist daarom dat alle ambtenaren bij de Amerikaanse federale overheid een mail sturen met daarin vijf dingen die ze op hun werk bereikt hebben.

Het ministerie stelt echter wel voor zó te antwoorden dat DOGE op basis daarvan geen individuen kan ontslaan.

Eerder zei het ministerie nog dat mensen niet hoefden te antwoorden en dat ze niet hoefden te vrezen voor hun baan als ze dat niet deden. Maar DOGE stuurde afgelopen vrijdag een nieuwe mail waarin nogmaals gesteld werd dat een reactie op de mail verplicht was.

Onder het ministerie van Volksgezondheid vallen onder meer de voedsel- en warenautoriteit FDA en gezondheidsdienst CDC, vergelijkbaar met het RIVM. Medewerkers van die diensten is nu op het hart gedrukt om voor vandaag middernacht een reactie te sturen naar DOGE, blijkt uit een interne mail die persbureau Reuters heeft ingezien. Zij moeten hun mail wel afstemmen met hun leidinggevenden.

Algemeenheden

Het ministerie maakt zich zorgen over de privacygevoelige gegevens die mogelijk gedeeld zullen worden en zegt tegen ambtenaren hun antwoord "op een hoog niveau van algemeenheid" te formuleren. Dat moet er voor zorgen dat hun antwoorden niet te herleiden zijn naar personen.

Eerder riep het Amerikaanse ministerie van Justitie ook al op niet te reageren op de mail van Musks departement. Ook daar waren er zorgen over de privacy. Leidinggevenden wilden bovendien weten of de werkwijze van het departement juridisch mag. Musk dreigde met ontslag als ambtenaren geen antwoord stuurden.

Verkeerd geduide signalen, te weinig controle op de hulpverlening en gebrekkige uitwisseling van informatie tussen betrokken instanties. Die conclusies komen naar voren uit de antwoorden van betrokken instanties op vragen van Kamerleden over de zaak rond de zware mishandeling van een pleegmeisje vorig jaar in Vlaardingen.

De zaak leidde ook in de politiek tot geschokte reacties. De instanties gaven daarom vandaag in de Tweede Kamer uitleg over hoe het onder hun toezicht zo mis kon gaan.

Het nu 11-jarige meisje was ondergebracht bij een pleeggezin in de Zuid-Hollandse gemeente. In mei kwam ze in het ziekenhuis terecht met zeer ernstige verwondingen, waarschijnlijk is ze jarenlang mishandeld. Er loopt een rechtszaak tegen de pleegouders.

Inspecties concludeerden eerder al dat er grote fouten zijn gemaakt door twee jeugdzorginstanties. Zij gaven het meisje niet de juiste begeleiding en grepen niet in toen het moest. Beide instanties staan daarom onder extra toezicht van de inspecties.

'Signalen verkeerd geduid'

Een van die instanties is pleegzorgorganisatie Enver. Bestuurder Esther Reinhard bekende aan de Kamerleden dat de hulpverlener van het meisje te weinig is gecontroleerd in zijn werk. Hij bleek nauwe banden te hebben met de pleegouders.

"Hij heeft de conclusie getrokken dat haar verhalen en zorgen binnen haar trauma pasten", zegt Reinhard. "De signalen zijn verkeerd geduid en dat is verschrikkelijk om achteraf te zien."

Ook de bestuurders van de William Schrikker Stichting, die de voogdij heeft over het meisje, staken de hand in eigen boezem. Zij hadden in de zomer van 2022 al signalen dat het meisje ernstig mishandeld werd, maar grepen niet in.

"Wij hebben de nodige signalen gehad en die zijn besproken, maar er was onvoldoende aanleiding om ons grote zorgen te maken", zei bestuursvoorzitter Pim Croiset van Uchelen. "Het is duidelijk dat we achteraf de plank hebben misgeslagen."

Melding in de supermarkt

De Kamerleden waren ook kritisch op de politie. Het meisje had in een supermarkt en tegen de politie melding gemaakt van mishandeling, ze was toen zichtbaar verwond.

De politieagenten namen het meisje mee naar het bureau. Niet veel later werd ze toch weer meegegeven aan haar pleegmoeder, die bij de balie stond te wachten. Dat gebeurde na overleg met de William Schrikker Stichting.

"We kregen van hen te horen dat het meisje eerder verhalen had verzonnen en dat we haar daarom weer konden meegeven", zegt Sander van de Koot van de politie-eenheid Rotterdam. "Dan hebben wij ook weinig grond om het meisje vast te houden."

Niemand kwam langs om het meisje te spreken of om haar verwondingen te bekijken. De betrokken instanties zeggen dat dat nooit meer mag gebeuren.

Ook Veilig Thuis, dat onveilige situaties moet signaleren, werd door de Kamerleden ondervraagd. Hoewel eerder werd gesproken over meerdere meldingen die zouden zijn gedaan, is er bij hen slechts één melding bekend.

Volgens de instantie gingen de andere meldingen niet over vermoedens van kindermishandeling, maar over het zorgelijke gedrag van het meisje. Met dat soort meldingen gaat Veilig Thuis anders om dan met meldingen over kindermishandeling: die moeten ze doorverwijzen naar zorgverleners en na drie maanden uit de eigen systemen wissen.

Vuurwapengevaarlijk

Van de Koot van de politie zei niet tevreden te zijn over het meldingssysteem binnen de jeugdzorg. Doordat er allerlei verschillende organisaties zijn, is er een groot risico dat informatie niet bij de hulpverlener terechtkomt. Zo kan een drama, zoals in Vlaardingen, te weinig zichtbaar worden.

Hij noemde het ook wel een "doorfluisterspel" waarbij informatie in de loop van de tijd steeds verandert. "Wij gaven bijvoorbeeld recentelijk door dat een vader vuurwapengevaarlijk is", zegt Van de Koot. "Maar die informatie was niet bij de hulpverlener beland. Die is vervolgens gewoon langs dat gezin gegaan."

Tijdens de hoorzitting deed een medewerker van Slachtofferhulp Nederland namens de biologische moeder het woord. Die vertelde dat de moeder ook meerdere keren anoniem bij de politie melding deed, omdat er niet naar haar zorgen werd geluisterd.

"Ze had het gevoel dat, als ze haar naam noemde, het niet serieus werd genomen", zegt Martine Kamphuis, casemanager bij Slachtofferhulp. De politie heeft die anonieme meldingen niet teruggevonden in het systeem.

"We hebben het over gezamenlijke verantwoordelijkheid, maar tegelijkertijd dus geen verantwoordelijkheid", verzuchtte NSC-Kamerlid Faith Bruyning op een gegeven moment. "Iedereen kijkt naar elkaar en praat over elkaars rol, maar er gebeurt eigenlijk niets."

Over die rollen en verantwoordelijkheden debatteert de Tweede Kamer komende woensdag verder.

Collega's en vrienden reageren met droefenis op het overlijden van presentatrice Dieuwertje Blok. Ze benoemen met name de warmte die ze uitstraalde, zowel op tv als daarbuiten.

"Met Dieuwertje Blok verliest de publieke omroep een van zijn meest iconische gezichten. En ook een van de meest geliefde", schrijft omroep NTR, waar Blok 23 jaar Het Sinterklaasjournaal presenteerde. "Iedereen die met haar werkte, wist: de Dieuwertje van de tv en de radio verschilde maar weinig van de echte Dieuwertje. Haar hartelijkheid en warmte waren nooit gespeeld."

Ook omroep KRO-NCRV, waar Blok begon als omroepster en later onder andere het programma Ontbijt TV maakte, noemt haar een "icoon van de Nederlandse televisie". "Kijkers, van jong tot oud, zullen met warme herinneringen terugkijken op haar belangrijke tv-werk."

Blok overleed gisteren op 67-jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker. Vorig jaar maakte ze bekend dat haar neus geamputeerd moest worden vanwege huidkanker. Die operatie was succesvol, maar de kanker kwam terug. In januari van dit jaar maakte de NTR bekend dat ze ongeneeslijk ziek was.

'Geliefder dan de goedheiligman'

Omroep BNNVARA, waar Blok in de jaren 80 werkte, schrijft dat Blok de "unieke gave" bezat om mensen samen te brengen. "De afgelopen jaren kon niemand om haar rol bij het Sinterklaasjournaal heen, waarbij ze alle kinderen van Nederland aan de buis gekluisterd hield en zich misschien wel geliefder maakte dan de goedheiligman zelf. Wij wensen de mensen in haar omgeving veel sterkte met dit grote verlies."

Jeroen Kramer, verslaggever bij het Sinterklaasjournaal en voormalig Klokhuispresentator, noemt zijn collega en vriendin "de moeder van Nederland". "Zeker in die weken van het Sinterklaasjournaal. De warmte en vertrouwdheid die ze door de beeldbuis wist uit te stralen, daar kon niemand omheen", zegt Kramer tegen de NOS.

Bekijk hier een terugblik op haar carrière:

Volgens Kramer zag de presentatrice altijd de lichte kant van het leven. "Zelfs in de meest barre omstandigheden. Tijdens haar ziekte bleef ze zich vasthouden aan wat nog mogelijk was. En toen dat onmogelijk bleek, sloeg dat niet om in wanhoop, maar in dankbaarheid. Dankbaarheid dat ze zo'n mooi en rijk leven heeft gehad."

Rachel Rosier, ook verslaggever bij het Sinterklaasjournaal, omschrijft Blok op Instagram als "een mooi, wijs mens met een enorme dosis humor en relativeringsvermogen".

Op de radio presenteerde Blok het programma NTR Podium op de zender NPO Klassiek. Die zender schrijft: "Ze werd al gemist toen ze een stap terug moest zetten, het verlies is groot. Haar warme persoonlijkheid, toewijding aan het vak en groot enthousiasme blijven in onze herinneringen levend."

'Onuitwisbare indruk'

Blok was ook actief bij verschillende goede doelen, waaronder VluchtelingenWerk en de Hartstichting. "Wij herinneren Dieuwertje als een ontzettend warme vrouw", schrijft bestuursvoorzitter van VluchtelingenWerk Frank Candel. "Ze wilde mensen helpen, simpelweg omdat ze zelf mens is en anderen niet in de kou wil laten staan."

"Dieuwertje Blok laat een onuitwisbare indruk achter en wij gaan haar enorm missen", schrijft de Hartstichting in een reactie. Blok presenteerde onder meer elk jaar de feestelijke uitreiking van een onderzoeksbeurs voor wetenschappers namens de Hartstichting. "Als geen ander wist Dieuwertje de vertaalslag te maken van de vaak ingewikkelde onderzoeken naar een breed publiek."

Blok was ook ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds (WWF). Volgens de organisatie had de presentatrice "een groot hart voor de natuur". "Als WWF-ambassadeur heeft ze ons werk jarenlang gesteund, daar zijn we haar ontzettend dankbaar voor."

Zwarte Piet

Jerry Afriyie, voorman van actiegroep Kick Out Zwarte Piet (KOZP), zag in Blok een medestander in de verandering van Zwarte Piet. "In de strijd tegen de racistische karikatuur Zwarte Piet liet ze in 2015 al haar voortschrijdend inzicht klinken en werd ze de jaren daarna steeds meer een medestander", aldus Afriyie. "Dieuwertje Blok is niet alleen een tv-icoon, ze was ook een warm mens die zelden de medemens in de steek liet."

De Hilversumse wethouder Bart Heller (GroenLinks) heeft vanochtend zijn ontslag ingediend na een beschuldiging van antisemitisme.

De Nederlandse opperrabbijn Binyomin Jacobs vindt dat Heller zich antisemitisch heeft uitgelaten in een mail die hij vorige week stuurde aan een Hilversumse familie, die namens de Israëlische ambassade de gemeente vroeg om medeleven te tonen met twee Joodse slachtoffers van Hamas. Heller wees in een reactie op het leed dat ook kinderen in Gaza wordt aangedaan.

Heller is een van de bekendste namen in de Hilversumse gemeentepolitiek. Hij was al in 1998 lijsttrekker van GroenLinks en werd toen ook wethouder. Hij is ook jarenlang gedeputeerde van de provincie Noord-Holland geweest.

Afgewezen verzoek om solidariteit

Een familie vroeg op 25 februari in een mail aan het college van burgemeester en wethouders om medeleven te tonen met de 4-jarige Ariel Bibas en de 9 maanden oude Kfir Bibas en hun familie. De jongetjes werden op 7 oktober 2023 ontvoerd door Hamas en overleefden dat niet. In de mail werd het college gevraagd het gemeentehuis oranje te belichten, als teken van solidariteit.

Heller had niet door dat de mail aan het hele college was gericht, en schreef in zijn reactie dat zijn gedachten bij het verzoek "onwillekeurig naar de situatie in Gaza" gingen. Hij erkende dat de familie van de Joodse jongetjes was getroffen door "onpeilbaar en onbeschrijflijk leed", maar wees er ook op dat het Israëlische leger sinds de inval in Gaza al ruim 15.000 kinderen had gedood.

Vervolgens suggereerde hij dat het daarom niet gepast zou zijn alleen voor die twee Joodse kinderen het stadhuis te verlichten en stelde hij voor zijn mail naar de Israëlische ambassade te sturen.

Aantoonbaar onjuist

Volgens Binyomin Jacobs was dat antisemitisme. Het Hilversumse college is ook kritisch over de mail en neemt afstand van de "inhoud en toon" daarvan.

Het Nieuw Israëlitisch Weekblad (NIW) spreekt van een "rabiate anti-Israël-brief". Volgens het NIW noemt Heller onjuiste cijfers, "die rechtstreeks van Hamas afkomstig lijken". Die cijfers zijn overigens afkomstig van het ministerie van Gezondheid in Gaza, en worden bijvoorbeeld door de VN wel als betrouwbaar beschouwd.

Het NIW verwijt Heller antisemitisme omdat hij "met zijn suggestie zijn brief naar de Israëlische ambassade te sturen leden van de Joodse gemeenschap in Hilversum gelijk aan de staat Israël. Volgens de door Nederland aanvaarde IHRA-definitie is dat een voorbeeld van antisemitisme", aldus het NIW.

Heller deelde de mailwisseling op LinkedIn:

Opperrabijn Jacobs nam vrijdag contact over de brief op met de burgemeester van Hilversum, die het vervolgens in het college bracht.

Volgens Heller werd in gesprekken binnen het college duidelijk dat zijn standpunt over Gaza als "problematisch" werd ervaren, deels vanwege de "dreiging van mogelijke publicitaire acties vanuit organisaties als het CIDI en Christenen voor Israël."

'Niet bedoeld om te kwetsen'

Achteraf was de mail een "grote inschattingsfout", zegt Heller, en hij biedt daarvoor zijn excuses aan. Hij erkent dat hij zijn reactie "nooit had mogen versturen", maar "kan en wil" hij geen afstand nemen van de inhoud. Daarom diende hij zijn ontslag in, schrijft regionale omroep NH.

"Als mijn standpunten in deze extreem gepolariseerde tijd onverenigbaar zijn met wethouderschap, de meest fantastische functie ter wereld, dan doet me dit enorm verdriet - maar dat is een volstrekt verwaarloosbare prijs vergeleken met de immense prijs die de kinderen in Gaza dagelijks betalen", valt te lezen in de de ontslagbrief van Heller, die hij deelde op LinkedIn.

"In mijn email heb ik het leed willen belichten van alle kinderen die lijden onder het conflict in Gaza", schrijft hij. "Mijn mail was niet bedoeld om enige groep te kwetsen en bevat geen enkele uitspraak over welke etnische of religieuze groep dan ook".

Respect

Fractievoorzitter Marleen Remmers van GroenLinks Hilversum zegt dat de fractie de inhoud van de mail niet ziet als antisemitische uiting. "Wij respecteren zijn besluit en begrijpen dat hij zijn verantwoordelijkheid heeft genomen over de mail die nooit geschreven en verstuurd had mogen zijn." Volgens Remmers verliest Hilversum een uitstekende wethouder.

De Consumentenbond heeft gewaarschuwd voor universele Isofix-adapters voor autostoeltjes, die vaak worden gebruikt voor oudere auto's. Uit onderzoek blijkt dat deze bij een botsing los kunnen raken en zo een groot veiligheidsrisico voor kinderen vormen.

Sinds 2014 hebben alle auto's verplicht een Isofix-systeem. Door dit systeem zijn autostoeltjes veiliger te bevestigen in de auto.

Voor auto's van voor 2014 kan een universele adapter gebruikt worden om toch van het systeem gebruik te kunnen maken. Deze universele adapters zijn dus niet veilig, aldus de Consumentenbond.

Ouder dan tien jaar

Consumenten wordt aangeraden deze adapters, die dus bedoeld zijn om zelf in de auto in te bouwen, niet meer te gebruiken en terug te sturen. Vooral bij auto's gebouwd vóór november 2014 is er dus een risico, vertelt de woordvoerder.

In deze auto's adviseert de bond om stoeltjes te gebruiken die vast te zetten zijn met de autogordel in plaats van met het Isofix-systeem.

De universele adapters werden verkocht via Bol en Amazon. De Consumentenbond heeft beide bedrijven op de hoogte gesteld. Bol heeft alle Isofix-adapters inmiddels verwijderd en belooft klanten die dit product in de afgelopen zes maanden hebben gekocht, actief te informeren over de mogelijkheden om de adapter terug te sturen.

Ook Amazon heeft de door de Consumentenbond gemelde Isofix-adapters van de site gehaald. "Wat ons betreft zouden alle universele Isofix-adapters van de markt af moeten", zegt de woordvoerder van de Consumentenbond. Universele Isofix-adapters zijn ontworpen voor verschillende autostoelen en auto's.

De Amerikaanse regering heeft de cyberoperaties tegen Rusland tijdelijk stopgezet, zo melden functionarissen aan Amerikaanse media. Er is geen reden gegeven voor de beslissing, noch is duidelijk hoe lang de pauze zal duren.

De beslissing komt terwijl diplomatieke inspanningen doorgaan om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. De regering van president Trump haalt daarom de banden aan met Rusland.

Vrijdag kwam daar de ongekende ruzie bovenop in het Witte Huis tussen Trump, vicepresident Vance en president Zelensky. Trump dreigde alle steun aan Oekraïne in te trekken. "Je zou ons dankbaar moeten zijn, maar dat ben je niet", zei hij daarbij.

Veel vragen

Het stopzetten van de cyberoperaties roept veel vragen op. In Amerikaanse media vragen experts zich af hoe sterk de Amerikaanse digitale verdediging nu is tegen Russische hackaanvallen, verkiezingsinmenging en sabotagepogingen. Ook zou de digitale weerbaarheid van Oekraïne hieronder kunnen lijden.

Ook vanuit de oppositie klinkt kritiek. Chuck Schumer, Democratisch leider in de Senaat, noemt het besluit in The New York Times een "essentiële strategische fout" en beschuldigt Trump ervan Poetin vrij spel te geven terwijl Rusland doorgaat met cyberaanvallen op Amerikaanse infrastructuur.

De Amerikaanse regering heeft niet gereageerd op de berichten over het besluit. Eerder zei minister van Buitenlandse Zaken Rubio wel: "Je krijgt de Russen niet aan de onderhandelingstafel als je ze blijft beledigen of confronteren".

De VS en Rusland zijn constant verwikkeld in een cyberstrijd. Tien jaar geleden richtte de Amerikaanse overheid daarom een apart onderdeel in de krijgsmacht op om cyberoperaties tegen te gaan en uit te voeren.

Het Openbaar Ministerie verdenkt de 45-jarige verdachte in de Barendrechtse zedenzaak ervan dat hij achttien kinderen seksueel heeft misbruikt. Dat bleek vanmorgen tijdens de inleidende zitting in Rotterdam. Dertien andere kinderen zijn slachtoffer van andere misdrijven van verdachte Mels van B. Ze zouden onder meer door hem gefilmd zijn.

De 31 slachtoffers zijn meisjes van 9 tot 12 jaar. Het misbruik zou hebben plaatsgevonden in de woning van de verdachte in Barendrecht en op een camping in het Brabantse Hoeven, waar hij een caravan had.

De verdachte kende zijn slachtoffers via familie, verenigingen en kennissen. Van B. wordt er ook van verdacht dat hij enkele slachtoffers drogeerde, meldt de regionale omroep Rijnmond. Verder zou bij hem kinderporno zijn aangetroffen.

De man werd vorig jaar september aangehouden. Nadat er aangifte tegen hem was gedaan, meldde hij zichzelf bij de politie. Tijdens de eerste inleidende zitting in december werd al duidelijk dat het aantal slachtoffers rond de dertig lag.

Onderzoek Pieter Baan Centrum

De verdachte wordt naar verwachting vanaf eind mei onderzocht in het Pieter Baan Centrum. Nadien wordt een rapport opgemaakt. Dat kan weer nieuwe onderzoeksvragen opleveren.

Tijdens de voorbereidende zitting waren ouders van slachtoffers aanwezig. De voorzitter van de rechtbank sprak tegenover hen van een "moeilijke en beladen dag". De verdachte was zelf afwezig.

De zaak gaat op 20 mei verder met opnieuw een inleidende zitting. Het is nog onduidelijk wanneer de zaak inhoudelijk wordt behandeld.

Het verzoek van de veroordeelde Ernst Louwes voor nieuw DNA-onderzoek in de Deventer moordzaak is door de rechtbank in Den Haag afgewezen. Hij werd in 2000 veroordeeld voor de moord op weduwe Wittenberg.

Louwes wilde nieuw onderzoek naar nagelvuilmonsters bij de rechter, maar dat heeft hij bij het verkeerde loket gedaan, oordeelt de rechter. Hij kan wel een verzoek tot onderzoek bij de procureur-generaal van de Hoge Raad doen.

Volgens de 71-jarige Louwes bestaat de mogelijkheid dat uit dit nieuwe onderzoek ander DNA-materiaal naar voren komt, waaruit blijkt dat hij niet degene is die de 60-jarige weduwe heeft gedood.

De weduwe werd in het jaar 1999 dood aangetroffen. Ze was gewurgd en neergestoken. Louwes, haar financieel adviseur, werd na hoger beroep in 2000 veroordeeld tot 12 jaar gevangenisstraf, maar de Hoge Raad verwees de zaak terug naar het Hof in Den Bosch.

In 2004 oordeelde het Hof in Den Bosch dat zijn veroordeling bleef staan. Later deed hij nog een keer een herzieningsverzoek, maar dit werd afgewezen. In 2009 is hij vrijgelaten. Louwes ontkent tot op heden dat hij de dader is.

'Hoge Raad deskundiger'

In 2023 wees de Hoge Raad nog een herzieningsverzoek af. De rechter in Den Haag oordeelde vandaag dat het DNA-materiaal niet op korte termijn vernietigd wordt en volgens de rechter zijn er ook geen aanwijzingen dat de kwaliteit van de monsters zou verslechteren.

De rechter verwijst Louwes dus naar de procureur-generaal bij de Hoge Raad, die "immers, veel meer dan de civiele kortgedingrechter, ter zake deskundig is", aldus de rechter.

De gisteravond overleden Dieuwertje Blok was op televisie een bekend gezicht voor jong en oud, vooral doordat zij 23 jaar lang het gezicht was van Het Sinterklaasjournaal.

Ze begon haar loopbaan in de jaren 80 als omroepster bij de KRO en presenteerde gedurende haar carrière heel uiteenlopende programma's. De rode draad was volgens haar dat ze ervan hield mensen in contact te brengen met iets wat ze nog niet kenden. "Of dat nou mooie muziek is of een educatief programma voor kinderen."

De presentatrice viel op door haar menselijke en vriendelijke uitstraling. "Meer dan vele andere bekende gezichten van de vaderlandse televisie bezorgt zij de kijker het gevoel van de illusie van een persoonlijke ontmoeting", zei tv-producent Han Peekel over haar. "Dat komt in hoge mate door de warme wijze van communiceren en dat is in kille tijden een belangrijke verdienste."

Hilversumse hippiescene

Dieuwer Sarah Blok werd in 1957 geboren in een links academisch milieu in Nederhorst den Berg. Haar vader was de historicus Dick Blok, die directeur was van het Meertens Instituut in Amsterdam. Het personage 'Jaap Balk' in de romancyclus Het Bureau van J.J. Voskuil is op hem gebaseerd.

Blok groeide op als tweede van drie zussen in een "warm en gelukkig" gezin. Als puber had ze een drang naar onafhankelijkheid en vrijheid. Ze stortte zich in de Hilversumse hippiescene en probeerde alles uit, op het spuiten van heroïne na. "Ik heb gelogen, gestolen, gerookt en gezopen. Ik wilde het allemaal meemaken, maar ik heb wel altijd een grens gehad. Ik zou mezelf nooit ergens in verliezen."

Zelf in beeld

Ze ging na het behalen van haar mavodiploma aan de slag als fotoredacteur bij Studio, de tv-gids van de KRO. In 1980 werd ze vanwege haar prettige stem en frisse verschijning gevraagd om als omroepster de programma's van de KRO aan en af te kondigen.

Ze viel direct in de smaak bij het publiek. De fanmail stroomde met zakken vol binnen, er werd een fanclub opgericht en een liedje over haar geschreven.

Ook kreeg ze veel haarborstels en kammen toegestuurd vanwege haar 'slordige haardos'. Zelf noemde Blok haar populariteit "eerder mazzel dan verdienste".

Ontbijt TV

In 1985 kwam het tot een breuk met de katholieke omroep, toen ze in een column schreef dat ze van huis uit atheïst was. Negen jaar later keerde ze via de linkse VARA en RTL terug bij de KRO. De tijden waren veranderd en een 'ongelovige' presentator werd niet langer als probleem gezien.

Ze presenteerde voor de omroep zeven jaar lang Ontbijt TV, het eerste ontbijtprogramma bij de publieke omroep, en was ook jarenlang de presentator van het Schooltv-weekjournaal.

Op de radio was ze jarenlang vaste invalkracht voor Mieke van der Weij bij de TROS Nieuwsshow op zaterdagochtend. Bij die invalbeurten werkte ze samen met haar echtgenoot Peter de Bie, de andere presentator van dat programma.

Tot 2025 bleef ze ook het muziekprogramma NTR Podium op NPO Klassiek presenteren.

'De leukste baan van Nederland'

In 2001 presenteerde Dieuwertje Blok voor het eerst Het Sinterklaasjournaal. Ze noemde het "de leukste baan van Nederland". "Wat is er nou leuker dan dat mensen aan Sinterklaas moeten denken als ze jou zien?"

Dieuwertje Blok in Op1 over twintig jaar Sinterklaasjournaal:

Via haar moeder, Henny Gazan, was ze ook Joods. In 2022 publiceerde ze het boek Dragelijke lichtheid, op basis van het oorlogsdagboek van haar moeder, dat ze tien jaar na haar dood had gevonden.

Datzelfde jaar sprak ze op 4 mei op de Dam tijdens de Nationale Herdenking. Bijna de hele familie van haar moeder was in de oorlog vermoord. Haar moeder en haar grootouders overleefden als onderduiker. Een man die hen onderdak bood, werd in 1944 opgepakt en gefusilleerd.

De oorlog maakte ook dat Blok zich inzette voor vluchtelingen en op basisscholen vertelde over de waarde van vrijheid en het belang om vluchtelingen op te vangen en menselijk te behandelen. Ze was vanuit die motivatie ook betrokken bij Een ander Joods geluid, de stichting die kritisch staat tegenover de ontwikkelingen in Israël.

Eind 2024 werd ze benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Ze kreeg die koninklijke onderscheiding voor haar inzet voor goede doelen als Vluchtelingenwerk Nederland, de Hartstichting en het Wereld Natuur Fonds.

Neusamputatie

Eerder dat jaar maakte ze bekend dat haar neus geamputeerd moest worden vanwege huidkanker en dat ze daarom uit de openbaarheid zou verdwijnen en dus ook Het Sinterklaasjournaal niet meer zou presenteren.

Het was de bedoeling dat ze in 2025 weer op haar plek zou zitten, maar de kanker keerde terug en in januari 2025 werd bekend dat ze ongeneeslijk ziek was.

Bekijk hier een terugblik op haar carrière:

In Utrecht gaat vandaag de eerste paal in de grond voor een wijk waar in principe geen auto's mogen rijden. Het lijkt erop dat Merwede de grootste autovrije wijk van Nederland wordt.

De wijk van zo'n 24 hectare komt tussen het Merwedekanaal en Park Transwijk ten zuidwesten van de binnenstad, op zo'n 10 minuten fietsen van Utrecht Centraal. Eerst was daar een bedrijventerrein.

Wie er gaan wonen, is nog niet bekend. De wijk wordt een mix van 6000 koop- en (sociale) huurwoningen. Voor mensen die het bijvoorbeeld voor hun werk nodig hebben om voor de deur te parkeren, is de wijk minder geschikt.

Maar geen parkeerplekken op straat heeft volgens de gemeente en ontwikkelaars veel voordelen. Zo is het makkelijker voor bewoners om elkaar te ontmoeten en te spelen én is er meer ruimte voor stadstuinen en groene wandelpaden.

Omwonenden uit de naastgelegen Rivierenwijk vreesden dat de nieuwe bewoners in hún wijk zouden parkeren. Daarop werd versneld betaald parkeren ingevoerd, schreef NRC eerder, 'mede om een parkeervlucht uit Merwede te voorkomen'.

Voor de auto's van ongeveer een op de drie bewoners is er plek in twee parkeergarages aan de rand van de wijk. Wie daar wil parkeren, moet wel in de buidel tasten en zo'n 200 euro per maand voor een plek betalen.

Ook komen er 250 deelauto's om mee de wijk uit te gaan. Voor bijvoorbeeld verhuizingen kunnen bewoners een ontheffing aanvragen, nooddiensten kunnen altijd in de wijk rijden.

'Vooraf vaak veel weerstand'

"Er moeten veel woningen bijgebouwd worden en de ruimte is schaars", zegt mobiliteitsonderzoeker aan de TU Delft en TNO Maaike Snelder. "Parkeerplekken nemen veel ruimte in, dus daar zit een belangrijke oplossing."

Als bestaande gebieden autoluw of autovrij gemaakt worden, is er vooraf vaak veel weerstand omdat mensen gehecht zijn aan de eigen auto, zegt Snelder. Ze onderzocht de voor- en nadelen van autoluw beleid.

"Maar als het eenmaal gedaan is, ervaren mensen het vaak als prettig en willen ze niet terug. En is een klein stukje verder lopen vaak niet een groot probleem. Er komt een veel prettiger leefomgeving voor terug. Veiliger, met betere luchtkwaliteit en minder geluidshinder."

Bij Merwede is het volgens Snelder een voordeel dat bekend is voor wat voor een wijk je kiest. Maar is het echt een keuze in zo een krappe woningmarkt? "Als samenleving willen we én meer woningen bouwen én meer groen én duurzamere mobiliteit. Dan kom je uit bij deze oplossingen."

In de Duitse stad Mannheim zijn zeker twee doden gevallen toen een automobilist inreed op een groep mensen. Dat bevestigt deelstaatminister Thomas Strobl aan Duitse media. Tien mensen raakten gewond, van wie vijf zwaargewond.

Er is een verdachte gearresteerd. Het gaat om een 40-jarige man uit de deelstaat Rijnland-Palts. Er is volgens de politie geen aanwijzing dat hij een handlanger had. Volgens het Duitse blad Der Spiegel heeft de verdachte mogelijk een psychische aandoening. Verschillende Duitse media melden dat de man gewond is en in het ziekenhuis ligt.

Er is geen gevaar meer voor het publiek in de stad. De politie heeft wel een tiplijn geopend, waar getuigen zich kunnen melden.

De autoriteiten gaan niet uit van een extremistisch of religieus motief, zegt Strobl. Volgens de Duitse politie lijkt het er ook niet op dat de verdachte een politiek motief had. De politie waarschuwt op X voor onechte foto's van identiteitsbewijzen van de dader die rondgaan op sociale media. "Dit is niet de daadwerkelijke verdachte", waarschuwt de politie, die oproept om te stoppen met het delen van onjuiste informatie.

Mannheim

De automobilist reed aan het begin van de middag met hoge snelheid in op mensen in een winkelstraat in de binnenstad van Mannheim. Op het Paradeplein in het centrum van de stad lagen meerdere gewonden op de grond, zo is te zien op beelden.

Honderden meters verderop, bij het tramstation Stromarkt, lagen ook gewonden op de grond. De hulpdiensten zijn in groten getale aanwezig. Ooggetuigen zeggen dat er zeker twee mensen gereanimeerd zijn.

In de stad in de zuidwestelijke deelstaat Baden-Württemberg wordt sinds donderdag carnaval gevierd. In het centrum is een markt met tientallen eetstalletjes en attracties. Het was vandaag erg druk in de stad vanwege Rosenmontag (Carnavalsmaandag), het hoogtepunt van het Duitse carnaval.

De feestelijkheden voor carnaval zijn afgelast. Organisator Stephan Schuster zegt tegen de Mannheimer Morgen dat precies op de plek van het incident morgen een dj zou draaien. "Daar kan ik geen podium opbouwen, dat kan ik niet opbrengen." Ook in voorsteden zijn evenementen geschrapt.

'Dit kunnen wij niet accepteren'

"Opnieuw rouwen wij met Mannheim mee. Opnieuw leven we mee met de nabestaanden van de slachtoffers van een zinloze geweldsdaad", schrijft bondskanselier Scholz. "Dit kunnen wij niet accepteren." Scholz bedankt de hulpdiensten en wenst de ooggetuigen veel sterkte.

Beoogd bondskanselier Merz zegt geschokt te zijn door het incident in Mannheim. Zijn gedachten zijn bij de slachtoffers en hun families. "Het incident is - net als de verschrikkelijke daden van de afgelopen maanden - een harde waarschuwing voor ons: we moeten er alles aan doen om dergelijke daden te voorkomen", schreef Merz op X. "Duitsland moet weer een veilig land worden."

De afgelopen maanden zijn er vaker dergelijke incidenten in Duitsland. Vorige maand reed een automobilist in op een vakbondsdemonstratie in München. Bij die aanslag kwamen een 37-jarige vrouw en haar dochter van 2 om het leven.

In de week voor kerst reed een automobilist in op een kerstmarkt in Maagdenburg. Bij die aanslag vielen zes doden.

Bij een ongeluk tussen een politieauto en een scootmobiel is een dode gevallen. Het ongeluk gebeurde vanochtend rond 11.00 uur op de provinciale weg N319 bij Winterswijk in de Achterhoek.

Volgens een woordvoerder van de politie kwam de politieauto daar "in aanraking met een scootmobiel". De bestuurder van de scootmobiel is nog gereanimeerd, maar ter plekke overleden.

Hoe het ongeluk kon gebeuren, is niet duidelijk. Omdat de politie erbij betrokken is, doet de rijksrecherche onderzoek.

De visdeurbel in Utrecht is voor het vijfde jaar op rij aangezet. Via een onderwatercamera op visdeurbel.nl kunnen mensen uit de hele wereld meekijken en de sluiswachter inschakelen als er vissen wachten voor de Weerdsluis bij het centrum. De visdeurbel is bedoeld om de migratie van vissen te bevorderen.

In het voorjaar stijgt de temperatuur van het water, waardoor de vissen gaan trekken om zich voort te planten. Als mensen een vis in beeld krijgen, kunnen ze op de virtuele bel drukken. Dan krijgt de sluiswachter een seintje om de sluis te openen.

Op die manier worden de vissen die naar de Kromme Rijn willen om eitjes te leggen een handje geholpen. Met name in het vroege voorjaar, als er nog weinig boten zijn, blijft de sluis soms lange tijd dicht waardoor de vissen niet verder kunnen zwemmen. Verder geeft de visdeurbel ook inzicht in de vispopulatie van de Utrechtse gracht.

De visdeurbel lijkt elk jaar populairder te worden en trekt ook internationaal veel belangstelling. In 2021, toen het initiatief voor het eerst live ging, bezochten 440.000 mensen de website. In 2023 waren dat er iets meer dan een miljoen, vorig jaar groeide het aantal tot 2,7 miljoen.

Vissen een handje helpen

De visdeurbel is niet het enige initiatief in Nederland dat bedoeld is om de vissen een handje te helpen. Waterschap Amstel, Gooi en Vecht installeert momenteel een vislift naast de sluis in Vinkeveen, zodat vissen de mogelijkheid krijgen om van sloten naar open water te zwemmen.

Ook Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden helpt de vissen in het gebied, onder meer met een vislift in Lopik. En in de Afsluitdijk wordt gewerkt aan een zogeheten vismigratierivier, een speciale passage voor trekvissen.

Maar waar komen die initiatieven om de vissen te helpen eigenlijk vandaan? Stadsecoloog Mark van Heukelum, bedenker van de visdeurbel in Utrecht, denkt dat het te maken heeft met de Kaderrichtlijn Water. Dat is een Europese richtlijn uit 2000, toen de lidstaten afspraken dat in 2027 al het oppervlakte- en grondwater schoon en gezond moet zijn.

"We zien nu dat we dat bij lange na niet gaan halen", zegt hij tegen RTV Utrecht. "De aandacht ging lang naar waterveiligheid, met dijken, sluizen en waterkeringen. Daarna naar de waterkwantiteit: hoe voeren we al het water dat ons land inkomt af? Veel beken en rivieren zijn rechtgetrokken en kregen harde oevers. De waterkwaliteit is lastig op de agenda te krijgen, beslissingen zijn misschien ook wel vooruitgeschoven."

Nu begint de tijd te dringen: die Europese deadline komt in zicht. Daardoor komen de plannen en ideeën om de waterkwaliteit te verbeteren in een stroomversnelling.

En vissen zijn daarbij essentieel, zegt Van Heukelum. "Vissen zijn extreem belangrijk voor het onderwatersysteem. Ze spelen een rol in de voedselketen als jager op andere vissen en diertjes, maar vormen zelf ook belangrijk voedsel voor de watervogels waar we zo dol op zijn", legt hij uit. "In Nederland zijn vanwege de waterveiligheid veel harde obstakels voor vissen, zoals stuwen en sluizen. Om een goede populatie op te kunnen bouwen, moeten vissen zich kunnen verspreiden."

Een schilderij dat in 1974 uit het Nationaal Museum in de Poolse stad Gdansk werd gestolen, is teruggevonden in een museum in Gouda. Dat bevestigen Museum Gouda en kunstdetective Arthur Brand na berichtgeving van De Telegraaf.

Het is een schilderij van de Vlaming Pieter Brueghel de Jonge, zoon van kunstenaar Pieter Brueghel de Oude. Het werk heeft slechts een doorsnede van 17 centimeter en komt uit de 17de eeuw. Er staat een boerenvrouw afgebeeld met in de ene hand een emmer water en de andere hand gloeiende kolen. Het verbeeldt een oud spreekwoord dat je niemand kunt vertrouwen.

In 1944 kwam het schilderij in Gdansk. Hoewel het nooit met zekerheid te zeggen is, staat dit werk van Brueghel volgens Brand niet bekend als roofkunst. "Helemaal zeker weet je het natuurlijk nooit, maar het stond destijds niet als vermist opgegeven."

Hoeveel het waard is, vindt Brand moeilijk te zeggen. "Sommige werken doen miljoenen, maar dit is een vrij klein werkje. Maar het is een Brueghel en staat op de lijst van meest gezochte stukken in Polen", zegt hij.

Van de muur gevallen

Hoe Polen destijds erachter kwam dat het werk gestolen was, is bijna even opmerkelijk als de vondst zelf. "Een schoonmaker stootte per ongeluk het werk van de muur. Daardoor kwamen ze erachter dat het kunstwerk helemaal niet meer in de lijst zat, maar was vervangen door een uitknipsel met daarop een afbeelding van het schilderij."

Via een tip werd Brand op het spoor gezet van het gestolen schilderij. Brand: "Ik werd gebeld door Vind Magazine, een tijdschrift over kunst en antiek. Een van de redacteuren had een artikel geschreven over het werk dat in Gouda hing en ontdekte daarbij dat een werk dat er heel erg op leek in 1974 in Polen gestolen was." De kunstdetective wist dat Brueghel zes versies had gemaakt en moest zeker weten dat het om het gezochte stuk ging.

Te goeder trouw

Het Poolse museum stuurde archiefstukken op waardoor Brand met 100 procent zekerheid kon zeggen dat het om het gestolen werk ging. Museum Gouda had nietsvermoedend het schilderij in bruikleen voor een expositie. Volgens het museum stond het werk niet op een lijst van gestolen objecten die daarvoor wordt geraadpleegd.

Hoe het schilderij precies in Nederland is terechtgekomen, is onduidelijk. De huidige eigenaren uit Nederland hebben het geërfd. Het museum zegt dat het te goeder trouw heeft gehandeld bij het exposeren van het werk.

Brand vindt het aannemelijk dat het schilderij terugkeert naar Polen. "Uiteindelijk is het Pools cultureel erfgoed dat uit hun nationaal museum gestolen is."

De Nederlandse politie onderzoekt de zaak, heeft het schilderij in bewaring en heeft contact met de Poolse autoriteiten. Polen heeft een rechtshulpverzoek ingediend om het werk terug te krijgen.

Presentatrice Dieuwertje Blok is gisteravond overleden, meldt haar echtgenoot aan het ANP. Het was al bekend dat ze leed aan kanker. Die leek in eerste instantie succesvol behandeld, maar kwam later toch weer terug. Dieuwertje Blok was 67 jaar.

Blok begon op televisie in de jaren 80 als omroepster bij de KRO. Ze viel in de smaak bij de kijkers in een tijd dat programma's nog een miljoenenpubliek trokken en omroepsters het uithangbord van een omroep waren. Blok werd populair met een eigen fanclub en een speciaal voor haar geschreven liedje.

Mede door die populariteit mocht ze daarna ook programma's gaan maken. Zo presenteerde ze Ontbijt TV, Middageditie, Zomertijd en op de radio Desmet live en NTR Podium.

Leukste baan van Nederland

In 2001 presenteerde ze voor het eerst het Sinterklaasjournaal. Dat vond ze de leukste baan van Nederland. Ze werd het boegbeeld van het programma, dat ze uiteindelijk 23 jaar zou presenteren.

In 2024 maakte Blok bekend dat haar neus geamputeerd moest worden vanwege huidkanker. Dat betekende dat ze het Sinterklaasjournaal niet zou presenteren. Het was de bedoeling dat ze dit jaar weer op haar plek zou zitten, maar de kanker keerde terug en in januari maakte haar werkgever, de NTR, bekend dat ze ongeneeslijk ziek was.

Bekijk hier een terugblik op haar carrière: