NOS Nieuws - Algemeen

De Nederlandse bisschoppen vinden dat een eenvoudig gebed voor mensen in een homoseksuele relatie mogelijk moet zijn. Datzelfde geldt voor mensen die voor de wet gescheiden zijn, maar die "opnieuw een getrouwd leven leiden".

De bisschoppen reageren daarmee op het recente besluit van het Vaticaan dat stellen van hetzelfde geslacht gezegend mogen worden. Paus Franciscus keurde dat persoonlijk goed.

De bisschoppen stellen dat de katholieke kerk "een verwelkomende kerk" is, die niemand de steun en kracht van God wil onthouden. In een eenvoudig gebed met de juiste woorden mag daarom om kracht en bijstand worden gevraagd, opdat iemand verder kan groeien in het geloof, aldus de bisschoppenconferentie.

De bisschoppen benadrukken dat het huwelijk wat hen betreft alleen mogelijk is tussen man en vrouw en niet verbroken kan worden. "Irreguliere verhoudingen van welke aard dan ook stuiten op intrinsieke morele bezwaren", aldus de bisschoppen.

'Voorzichtige stap'

Vaticaankenner Stijn Fens van dagblad Trouw noemt het een heel voorzichtige stap van de Nederlandse bisschoppen op weg naar een meer inclusieve kerk. "Het gaat nu niet ineens helemaal anders worden."

Kerkhistoricus Peter Nissen denkt ook niet dat er veel gaat veranderen. "Het is een instituut dat 2000 jaar oud is, daarin verander je niet zomaar iets. Maar het is wel een stap vooruit: naar meer respect, erkenning en waardering voor mensen in een homoseksuele relatie."

Een relatie tussen twee mannen of twee vrouwen is voor de bisschoppen nog altijd niet de bedoeling, legt Fens uit. "De zegen is bedoeld voor twee losse individuen die ook een relatie hebben. De relatie zelf krijgt niet de zegen."

Te laat

Daarnaast denkt hij niet dat veel gelovige homoseksuele stellen nu hun weg naar de kerk weer gaan vinden. "Dit komt natuurlijk voor veel mensen te laat. Die zijn al weg, of naar een meer progressieve kerk vertrokken."

Nissen denkt ook dat veel homoseksuelen uit de kerk vertrokken zijn en hoopt op een ander effect. "Dat mensen die nog wel betrokken zijn bij de kerk in ieder geval niet meer weglopen en zich niet langer uitgestoten voelen."

Volgens Fens heeft het besluit van de paus wereldwijd voor verdeeldheid gezorgd binnen de Rooms-Katholieke Kerk. "Zo schaarde de Franse bisschoppenconferentie zich unaniem achter het document, maar zeggen Afrikaanse bisschoppen massaal 'nee' tegen de zegening van homoparen."

De Surinaamse politie heeft een opsporingsbericht uitgevaardigd voor de veroordeelde oud-president Desi Bouterse. Die moet een gevangenisstraf van twintig jaar uitzitten voor zijn rol bij de Decembermoorden uit 1982.

Bouterse moest zich vrijdag melden bij de gevangenis, maar deed dat niet, zoals zijn vrouw al had aangekondigd. Volgens haar zal Bouterse zich ook niet meer melden. Direct nadat Bouterse niet bij de gevangenis verscheen, meldde het Openbaar Ministerie al hem te gaan opsporen.

Het is nog altijd onbekend waar hij zich ophoudt. Mensen die informatie hebben over zijn locatie wordt verzocht contact op te nemen met de politie, staat in het opsporingsbericht. Ook voor Iwan Dijksteel, die ook is veroordeeld voor zijn rol bij de moorden en zich evenmin heeft gemeld, is een opsporingsbericht uitgevaardigd.

Surinaamse media melden dat de politie in de nacht van dinsdag op woensdag op verschillende locaties op zoek is geweest naar Bouterse en zijn lijfwacht Dijksteel. Naar verluidt zijn huiszoekingen gedaan in huizen van de twee, maar werden ze daar niet aangetroffen.

Speculatie over verblijfplaats

In Suriname wordt veel gespeculeerd over de verblijfplaats van de oud-president en legerleider. President Santokhi zei voor de definitieve veroordeling van Bouterse tegen Nieuwsuur dat hij niet verwachtte dat Bouterse naar het buitenland zou vluchten. "We hebben daar geen indicatie voor. Bij eerdere veroordelingen is hij ook altijd in het land gebleven."

Maar de krant The Times of Suriname meldde zaterdag dat Bouterse zich mogelijk in Venezuela ophoudt en dat hij op 17 december het land al heeft verlaten. Maar nieuwssite Starnieuws stelt dat Bouterse in ieder geval nog tot 9 januari in het land was om te overleggen met zijn advocatenteam.

In vrijwel elke straat in het noorden van Gaza doemt hetzelfde beeld op: karkassen van wat ooit huizen waren. Nu het Israëlische leger steeds meer troepen terugtrekt uit het noorden, zijn duizenden Palestijnen teruggekeerd naar hun huis, in de hoop dat er nog wat van over is en ze daar kunnen overleven. Van de 2,2 miljoen mensen die in Gaza wonen, zijn er 1,9 miljoen op de loop voor het geweld.

Oum Ahmed al-Mana'a sloeg meermaals op de vlucht en kwam onlangs terug in haar huis in Beit Lahiya. "We herkenden ons gebied niet meer. Mijn zoontje zei: mam, het lijkt wel op een spookstad die je op televisie ziet." Ze schuilde met haar gezin in het Kamal Adwan-ziekenhuis, dat in december werd omsingeld door het leger.

Al-Mana'a wist met haar kinderen weg te komen uit het ziekenhuis, en verbleef in een van de VN-scholen. Toen daar infectieziekten uitbraken, besloot ze de reis terug naar huis te wagen. "Onderweg naar huis heb ik vreselijke dingen gezien", zegt al-Mana'a. "Ik zag lijken in staat van ontbinding en lichamen die opgevreten waren door straathonden."

Ook Haythem en zijn gezin keerde terug naar hun zwaar beschadigde huis in Jabalia in het noorden:

Eenmaal thuis aangekomen trof ze verwoesting aan. "Alles is kapot en verbrand. Mijn beddengoed is verbrand. De platen van het plafond zijn naar beneden gevallen", zegt ze. Toch kiezen veel inwoners er liever voor om naar huis te gaan als ze daar de kans toe krijgen, dan te verblijven in overvolle scholen en tentenkampen.

Palestijnen die huiswaarts keren verbleven al in het noorden van de Gazastrook. De weg die het noorden en zuiden met elkaar verbindt, is nog steeds afgesloten door het Israëlische leger. Hoewel grondtroepen steeds meer wegtrekken uit het noorden, is dat nog geen veilig gebied. Ook deze week werd daar gebombardeerd, onder meer in Beit Lahiya en Jabalia.

Bijna geen hulp in noorden

Door de vele duizenden Israëlische bombardementen zijn bijna 25.000 mensen gedood en ligt een groot deel van Gaza in puin. Bijna 70 procent van de woningen is verwoest of beschadigd, schreef The Wall Street Journal recentelijk. Dat geldt ook voor ongeveer de helft van alle gebouwen. De krant maakte die schatting op basis van satellietbeelden.

Niet alleen huizen, ook ziekenhuizen, scholen, winkels en landbouwgrond zijn verwoest. Daardoor zal het de komende jaren voor velen vrijwel onmogelijk zijn om in Gaza te leven. Inwoners lijden honger en doen verwoede pogingen om aan eten, brandhout en drinkwater te komen. Daar komt bij dat de noodhulp bewoners in het noorden vrijwel niet bereikt.

Ambulances en eerstehulpposten zijn buiten werking nadat het leger die herhaaldelijk had aangevallen, zegt de Rode Halve Maan. Hulpverleners van de organisatie wisten een paar dagen geleden het noorden na twee maanden weer te bereiken. "Het was een shock voor het team om de verwoesting te zien, die is onvoorstelbaar", zegt Nibal Farsakh, woordvoerder van de Palestijnse tak.

Van wat een paar maanden geleden nog de grootste Palestijnse stad was, is weinig meer over. Dat ziet ook Abu Abdallah, die niet zijn volledige naam wil geven. Hij keerde terug naar zijn huis in Gaza-Stad. "Alles is kapot. Het laminaat ligt eruit, er zitten gaten in het plafond en je ziet overal kogelgaten."

Hoewel er steeds minder militairen in het noorden gestationeerd zijn, voelt hij zich niet veilig. "Ik zat hier buiten thee te drinken en er viel een mortiergranaat vlak bij ons", zegt hij. "Ik geloof niet dat dit echt de terugtrekking van de Israëliërs is. Ze kunnen elk moment weer voor je staan met hun tanks."

Op straat probeert Abu Abdallah een vuurtje te stoken om daar wat eten op te koken. Er woont maar een handjevol mensen, alle anderen zijn gevlucht of gedood. Na de omsingeling van het Kamal Adwan-ziekenhuis, waar hij verbleef, besloot ook hij naar huis te gaan. "Ik ben teruggekomen. Het is toch mijn huis en ik heb nergens anders waar ik kan verblijven."

Met nieuwe luchtaanvallen in Pakistan voert Iran de druk op in de regio. In 24 uur tijd werden er ook doelwitten aangevallen in Irak en Noord-Syrië. Geen van de betrokken partijen zegt uit te zijn op volledige escalatie. Toch wordt er steeds weer een stap gezet.

De temperatuur loopt in het Midden-Oosten na het uitbreken van de oorlog in Gaza steeds hoger op. Israël en aartsvijand Iran volgen elkaars manoeuvres nauwgezet. Aanvallen over en weer in de regio zijn niet los van elkaar te zien.

De Iraanse luchtaanval op een militie in Pakistan gisteravond was bovendien een opvallende: nooit eerder vuurde Iran raketten af op buurland Pakistan. Internationaal worden de aanvallen breed veroordeeld. Van de VS tot China en de paus: allen roepen op tot kalmte.

Ook vanuit Pakistan werd er verbolgen gereageerd. Bij de aanval kwamen twee kinderen om het leven. Doelwit was de soennitische militie Jaish al-Adl. Deze beweging strijd voor de onafhankelijkheid van Beloetsjistan in Pakistan en Sistan in Iran. De groepering opereert aan beide kanten van de grens. Iran wilde zich mogelijk revancheren voor een eerdere aanval van de militie.

De aanval komt als een verrassing, omdat de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken en de Pakistaanse premier elkaar gisteren nog spraken op het Wereld Economisch Forum in Davos.

De aanval in Irak was gericht tegen een spionagecentrum van de Israëlische geheime dienst Mossad, stelt de Iraanse Revolutionaire Garde - een claim die Irak tegenspreekt en die niet te verifiëren is. In Syrië zou Islamitische Staat het doelwit zijn geweest. Deze terreurgroep heeft onlangs een zware bomaanslag in Iran opgeëist.

Een Libanese journalist deed gisteren een poging om de chaos in het Midden-Oosten op X weer te geven:

De nieuwe aanvallen zijn hoogstwaarschijnlijk een reactie op de gebeurtenissen in Kerman en de liquidatie van een Iraanse commandant in Syrië. Teheran vestigt nu de aandacht op zich, terwijl het vaak strijdt via proxies, zoals Hezbollah in Libanon, de Houthi's in Jemen, Hezbollah in Libanon en Hashd al Shaabi in Irak. Mogelijk wil het een vuist maken naar de VS, met als boodschap: "Als het echt nodig is komen we zelf in actie."

Anderzijds spelen er mogelijk binnenlandse factoren mee. Het regime heeft al langer te kampen met een ontevreden bevolking die steeds vaker in opstand komt. Er is veel armoede en het land verkeert in een economische crisis.

Veel mensen begrijpen daarom niet dat er veel geld gaat naar pro-Iraanse bewegingen in het buitenland. Het regime zou met de aanvallen aantonen dat het een belangrijke speler in de regio is en blijft, en dat het terugslaat wanneer het wordt aangevallen.

Voorlopig is afkoeling in de regio niet in zicht. De Arabische Liga is met spoed bijeengeroepen vanwege de aanval in Irak. Pakistan heeft zijn ambassadeurs uit Iran en Irak teruggeroepen. "Dit is onaanvaardbaar en Pakistan heeft het recht om te reageren op elke agressie tegen zijn soevereiniteit", zegt een woordvoerder van Beloetsjistan. Of en hoe Pakistan terug zal slaan, is niet duidelijk.

Niet alleen de legers van de NAVO-landen maar de hele samenleving moeten zich voorbereiden op een "nieuw onvoorspelbaar tijdperk". Dat heeft de Nederlandse NAVO-admiraal Rob Bauer gezegd op een NAVO-bijeenkomst in Brussel.

Bauer riep op tot een "samenlevingsaanpak" die verder gaat dan alleen militaire planning. Publieke en private organisaties moeten hun mentaliteit veranderen omdat de samenleving verandert, zei hij.

"Van een tijdperk waarin alles planbaar, voorspelbaar, controleerbaar en gericht op efficiëntie was, naar een tijdperk waarin alles op elk moment kan gebeuren. Een tijdperk waarin we het onverwachte moeten verwachten", zei hij. "Om volledig effectief te kunnen zijn, ook in de toekomst, hebben we een oorlogstransformatie van de NAVO nodig."

Bauer op de NAVO-bijeenkomst:

Bauer is de belangrijkste adviseur van Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO. Hij is voorzitter van het Militair Comité van de NAVO, dat zich ook bezighoudt met de verdediging van NAVO-landen. De opmerkingen van Bauer komen in een tijd waarin de militaire hulp aan Oekraïne stokt door politieke meningsverschillen in de Verenigde Staten en de Europese Unie.

Bauer zei dat Oekraïne steun zal blijven krijgen van de NAVO in de oorlog met Rusland. De NAVO-admiraal verkondigde dat de grondgedachte van de Russische president Poetin om de oorlog te beginnen voortkwam uit "een angst voor democratie".

"Deze oorlog ging nooit over een echte veiligheidsdreiging voor Rusland, afkomstig van Oekraïne of de NAVO", zei hij. "Deze oorlog gaat over Rusland dat bang is voor iets dat veel krachtiger is dan enig fysiek wapen op aarde: democratie. Als mensen in Oekraïne democratische rechten kunnen hebben, zullen mensen in Rusland daar binnenkort ook naar verlangen."

"Vandaag is de 693e dag van wat Rusland dacht dat een driedaagse oorlog zou zijn", zei Bauer. "Oekraïne zal elke dag onze steun krijgen, omdat de uitkomst van deze oorlog het lot van de wereld zal bepalen."

De woorden van de militair adviseur van de NAVO volgen niet lang nadat de legertop van Zweden de Zweedse bevolking had gewaarschuwd dat er oorlog kan komen in het Scandinavische land.

Bommen en raketten

De Franse president Macron sprak vannacht woorden van vergelijkbare strekking. Hij zei dat dat een Russische overwinning de internationale rechtsorde zou ondermijnen. "We kunnen Rusland niet laten winnen, en we moeten dat niet laten gebeuren", aldus de president. Macron zei dit terwijl hij meldde dat Frankrijk tientallen raketten en honderden bommen aan Oekraïne gaat leveren.

Ook kondigde hij plannen aan om Frankrijk beter voor te bereiden op crises in de wereld. Hij merkte op dat de wereld aan het veranderen is, verscheurd door oorlogen en andere crises.

Bij de politie zijn het afgelopen jaar meldingen binnengekomen van zowel de verdachte als de gisteren om het leven gebrachte man en vrouw in Weiteveen. Het ging om meldingen van overlastgevend of strafbaar gedrag, zegt de politie. Verdere details erover zijn niet bekendgemaakt.

Gisteren was door de burgemeester al gemeld dat de 50-jarige man die is aangehouden in het Drentse dorp al langer een conflict had met de om het leven gebrachte man (38) en vrouw (44). Dat heeft de politie vandaag ook bevestigd.

Op sociale media circuleren niet-geverifieerde beelden waarop de vermoedelijke verdachte te zien is. Ze zouden kort na het incident zijn gemaakt. De politie zegt de beelden te kennen en ze te gebruiken in het onderzoek naar het geweldsincident.

Het incident ging vermoedelijk over het huis van de omgebrachte man en vrouw. Het zou gaan om het ouderlijk huis van de verdachte. Na de aankoop ontstond er een slepend conflict tussen de verdachte, de 50-jarige Richard K., en het stel, mogelijk over de staat van de woning.

Vrijdag wordt K. voorgeleid aan de rechter-commissaris.

Wat begon met een enigszins vage melding van een 'geweldsincident', eindigde met twee doden, een aangrijpende livestream van de vermoedelijke dader en vooral veel vragen. Het drama gisteren in het Drentse Weiteveen trok als een schokgolf door het land. Een dag later was het in het dorp zelf vooral tijd voor troost en verwerking.

Wie het dorpje van krap 1700 inwoners binnenrijdt, krijgt geen moment een idee van datgene wat zich er gisteren heeft afgespeeld. De uitgestrekte weilanden rond de plaats nabij Emmen zijn bedekt met een dun laagje sneeuw, wat een vredig uitzicht biedt. Zo af en toe wordt de rust verstoord door trekkers; er worden op dit moment volop bieten gerooid in het gebied.

Pas op zo'n 50 meter van het vrijstaande huis waar het gedode stel werd aangetroffen, herinneren weggewaaide politielinten aan het drama. De doodlopende weg naar het huis zelf is woensdag nog wel afgezet. Soms passeren er toch auto's, mogelijk van rechercheurs die nog volop onderzoek doen in en rond het pand.

Het huis is hoogstwaarschijnlijk de spil in wat uiteindelijk leidde tot de dood van de 38-jarige Poolse man en zijn 44-jarige Nederlandse vrouw, die net een jaar in Weiteveen woonden. Na de aankoop ontstond er een slepend conflict tussen de verdachte - de 50 jarige Richard K., een bekend gezicht in het dorp - en het stel, mogelijk over de staat van het huis.

Verder is er vooral nog veel onduidelijk over wat er dinsdagochtend tussen 08.00 uur en 09.00 uur is gebeurd, of wat precies tot het drama heeft geleid. De politie liet vandaag enkel weten dat er door beide kanten meldingen zijn gedaan van "overlastgevend of strafbaar gedrag". Vrijdag wordt K. voorgeleid aan de rechter-commissaris.

Ondanks al die openstaande vragen is woensdag kraakhelder dat het incident een enorme impact heeft op het dorp. De pastoor van de katholieke kerk in het dorp, Bernard Buit, had dat dinsdag al direct door. Hij was toevallig op huisbezoek in Weiteveen toen hij hoorde van het voorval. "Toen ben ik meteen maar gaan rondlopen en heb ik mensen bezocht en gesproken. Dit is een hechte gemeenschap. Iedereen kent elkaar, dus het raakt ook iedereen", zegt hij.

Zo ontstond bij hem spontaan het idee om op woensdag vijf uur lang - tussen 11.00 en 16.00 uur - de kerkdeuren te openen voor iedereen die daar behoefte aan had. Buit: "Al is het maar om even een kaarsje aan te steken, mensen te ontmoeten of om erover te kunnen praten."

Het initiatief bleek precies datgene te zijn waar de inwoners van Weiteveen behoefte aan hadden. In de eerste uren na het openen van de deuren is de kerk bijna geen moment leeg.

Voortdurend lopen er mensen in en uit, van jong tot oud. Sommigen vertrekken direct na het aansteken van een kaarsje. Anderen praten nog een tijdje met elkaar of de pastoor, en schrijven een boodschap in het zogenoemde intentieboek om daarin hun gevoelens en gedachten te delen.

Hoewel er volop met elkaar wordt gepraat, zijn de kerkbezoekers huiveriger om met de pers te praten. Zo laat de Vereniging Dorpsbelangen Weiteveen na lang wikken en wegen weten geen reactie te willen geven op het drama.

Eerder had voorzitter Henry Schepers tegenover RTV Drenthe wel gezegd dat "de aard van de zaak" het complex maakte om iets te organiseren. "Binnen het dorp bestaat er veel steun en sympathie voor de verdachte. Aan de andere kant is er sprake van twee doden en kinderen die hun ouders kwijt zijn. Het is heel dubbel", aldus Schepers.

'Verschrikkelijk, voor alle kanten'

Een dorpsbewoonster die net uit de kerk komt wil wel haar verhaal delen, maar ze wil niet met naam worden genoemd. Ze had gisteren "vrij vlot" door dat het mis was toen de ambulances langs haar huis raceten en het berichten regende in meerdere appgroepen.

Ze is naar de kerk gekomen om een kaarsje te branden voor de vier kinderen die slachtoffer zijn geworden van het drama; de twee kinderen van het gedode stel, die nu wees zijn, en de kinderen van de verdachte.

"Het is echt verschrikkelijk, voor alle kanten. En wij kennen het verhaal nog niet goed genoeg om hier een oordeel over te hebben", zegt ze. Ze had dan ook "moeite" met de steunbetuigingen voor de verdachte kort na het incident, die voornamelijk op sociale media werden gedeeld.

De vrouw zegt dat het in de appgroepen vandaag ook vooral gaat over wat er gisteren is gebeurd. Dat zal ook nog wel een tijd zo blijven, vermoedt pastoor Buit.

"Maar dit kan een onderdeel zijn van het verwerkingsproces", zegt hij over het openstellen van zijn kerk. "Wat je kunt bieden aan mensen, moet je aanbieden. Het is belangrijk dat we er als kerk op dit soort momenten voor mensen zijn, zodat we samen dingen kunnen delen."

De discussie over de nieuwe pensioenwet, de Wet toekomst pensioenen, laait opnieuw op in de Tweede Kamer. NSC, BBB en PVV hebben grote kritiek en stellen voor de wet op belangrijke onderdelen te wijzigen, zo bleek tijdens een Kamerdebat.

"Door de Wet toekomst pensioenen sta ik hier", zegt Kamerlid Agnes Joseph van NSC. Zij neemt voor haar partij na Pieter Omtzigt het pensioendossier over. Als actuaris werkte zij jarenlang in de pensioensector. "Maar daar werk ik helaas niet meer, want ik kan er niet meer achter staan."

Joseph waarschuwt dat de nieuwe pensioenwet de oude pensioenrechten in gevaar brengt, dat pensioendeelnemers te weinig inspraak hebben, dat de oude IT-systemen van de pensioenfondsen de wijziging niet aankunnen en dat Nederland er niet klaar voor is dat drie miljoen mensen een variabel pensioeninkomen gaan krijgen.

Ook BBB heeft grote bezwaren en wil dat mensen kunnen bepalen of ze wel of niet naar het nieuwe pensioenstelsel over gaan. De PVV wil het liefst het oude pensioenstelsel behouden met een gunstiger rente, zodat de uitkeringen kunnen meegroeien met de inflatie.

Aanpassingen pensioenwet

NSC, BBB, PVV en de VVD zitten op dit moment aan de onderhandelingstafel voor de vorming van een kabinet en een regeerakkoord. In die gesprekken zouden zij het over aanpassingen van de pensioenwet eens kunnen worden.

Dus willen andere partijen, zoals tegenstander SP en voorstander D66 van het nieuwe pensioenstelsel, weten wat dit betekent, zeker voor de pensioenfondsen die al aan de slag zijn.

"De wet is aangenomen en dat accepteren wij ook", zegt BBB-Kamerlid Henk Vermeer. "Maar dat betekent niet dat we in de onderhandelingen niet zullen inbrengen dat hij teruggedraaid moet worden."

Ook NSC zegt dat de wet er nu eenmaal is, maar dat er wel aanpassingen nodig zijn. Bijvoorbeeld dat de opgebouwde rechten in het oude pensioensysteem blijven bestaan, terwijl er een nieuw pensioensysteem naast wordt gebouwd.

Ook wil de partij dat pensioenfondsen referenda organiseren onder hun deelnemers. De meerderheid bepaalt dan de toekomst van het pensioenfonds: wel of niet meteen over naar de nieuwe systematiek.

Beperkt enthousiasme

De VVD blijft voorstander van de wet. "Het wordt aan de formatietafel besproken en er is niet op voorhand te zeggen wat daar uitkomt", zegt Kamerlid Thierry Aartsen. "Maar er is bij ons een beperkt enthousiasme voor de plannen die we vandaag voorbij zagen komen."

Waar de voorstellen van NSC, BBB en PVV op uit zullen draaien is dus nog niet te zeggen.

Demissionair minister Schouten, zelf jaren bezig geweest om de nieuwe pensioenwet door de Tweede en Eerste Kamer te loodsen, waarschuwt voor de onzekerheid die de Kamerleden veroorzaken bij pensioenfondsen. "De impact van de woorden die u hier gebruikt moet u niet onderschatten", zegt zij. "Er is ook nog zoiets als betrouwbaarheid van bestuur."

Ook het grootste pensioenfonds van Nederland, het ABP, waarschuwt voor vertraging en hogere kosten als de invoering wordt uitgesteld of ingrijpend wordt aangepast.

De Britse koning Charles moet volgende week naar het ziekenhuis voor een operatie aan zijn prostaat. De 75-jarige koning kampt met een vergrote prostaat, meldt Buckingham Palace.

"Net als duizenden mannen per jaar heeft de koning een behandeling aangevraagd voor een vergrote prostaat", laat het Britse hof weten. De agenda van Charles wordt voorlopig leeggehaald.

Hoelang hij niet in het openbaar zal verschijnen is niet bekend.

Ook Catherine onder het mes

Het Britse hof maakte ook bekend dat prinses Kate gezondheidsproblemen heeft. Catherine Middleton is gisteren opgenomen in een kliniek in Londen voor een buikoperatie. Over de operatie zijn verder geen details bekendgemaakt.

Het enige wat bekend werd gemaakt is dat het om een geplande operatie ging en dat deze goed is verlopen. Volgens de BBC moet de prinses (42) zeker twee weken in het ziekenhuis blijven. Het koningshuis meldt dat de vrouw van prins William vanwege het herstel pas na Pasen weer in het openbaar verschijnt.

Middleton is moeder van drie kinderen. Ze zegt voor hen te hopen dat het leven zo snel mogelijk weer normaal verder kan gaan en dat ze snel weer aan het werk kan. Ook meldt Kensington Palace in het statement dat de prinses hoopt dat haar medische gegevens privé zullen blijven.

Ook prins William verschijnt de komende tijd wat minder in het openbaar, nu zijn vrouw is opgenomen in het ziekenhuis. Dat melden verschillende Britse media, waaronder de BBC. De prins van Wales vervult in ieder geval in de periode dat Catherine in het ziekenhuis ligt geen officiële taken. Hij verplaatst daarom een aantal verplichtingen.

Bij een explosie in een vuurwerkfabriek in Thailand zijn zeker twintig doden gevallen. De explosie was in de provincie Suphanburi op ongeveer honderd kilometer van hoofdstad Bangkok.

Van de fabriek is vrijwel niets meer over. Het is nog onduidelijk waardoor de explosie, die rond 15.30 uur (lokale tijd) plaatsvond, is ontstaan. Volgens de Bangkok Post vlogen onderdelen ruim 100 meter in het rond. Omdat niet duidelijk is wie er die dag aan het werk waren, kan het dodental nog oplopen. Onder de doden zijn onder meer de vrouw van de eigenaar en hun zoon.

Eerder ook al explosie

Thaise krant Daily News meldt dat er eind 2022 ook al een explosie was in de fabriek. Toen kwam er volgens de krant één persoon om het leven en raakten drie werknemers gewond. De provincie Suphanburi huist vele rijstvelden. Ook de fabriek lag in de buurt van rijstvelden.

Op X condoleert premier Thavisin de familie van de slachtoffers. In een video is te zien hoe hij telefonisch het nieuws te horen krijgt. Hij woont op dit moment het World Economic Forum in Davos bij.

Er vinden vaker explosies plaats in vuurwerkfabrieken en -opslagplaatsen in Thailand. Zo was er vorig jaar juli een grote explosie in een opslagplaats in het zuiden van het land. Daarbij kwamen zeker tien mensen om het leven en raakten honderd mensen gewond.

De schippers van Watertaxi Rotterdam overtreden dagelijks hun interne veiligheidsinstructies door langs de verkeerde kant van de oever te varen. Dat blijkt uit vaargegevens van watertaxi's, die de NOS en Rijnmond hebben geanalyseerd. Daaruit wordt duidelijk dat de boten dagelijks meermaals aan de verkeerde kant van de waterweg varen en dus 'tegen het verkeer in' gaan.

Ook bij de bijna-fatale aanvaring met een rondvaartboot in juli 2022 legde de watertaxi niet de voorgeschreven route af, maakt de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) vandaag bekend. Door het niet volgen van deze route had de schipper van de watertaxi onvoldoende zicht op andere vaartuigen.

Bij het ongeval in 2022 kwamen de schipper en vijf passagiers vast te zitten in de omgeslagen boot. Dankzij een luchtbel konden ze ademhalen tot negen minuten later redding kwam:

De NOS en Rijnmond onderzochten 218 vaartochten van watertaxi's tussen de halte Willemskade en de Leuvehaven. In de periode van 20 december tot 15 januari volgde ruim een derde van de schippers niet de door Watertaxi Rotterdam voorgeschreven route. Waar ze volgens de eigen nautische instructie (.pdf) eerst de Nieuwe Maas moeten oversteken, nemen ze de kortste route naar hun bestemming en varen daarmee via de binnenbocht.

Watertaxi Rotterdam herkent zich niet in de conclusies uit het onderzoek van de NOS en Rijnmond. Volgens de organisatie levert hun eigen monitoring andere gegevens op. Ook wijzen ze op de volgens hen onbetrouwbare GPS-gegevens die de watertaxi's doorgeven. Daarbij, zegt Watertaxi Rotterdam, dat een schipper "te allen tijde het recht heeft om van de instructies af te wijken als hij daar een goede reden voor heeft".

Wel onderschrijven ze de conclusies en aanbevelingen van de OVV. "Concreet betekent dit dat we er nóg nauwer op zullen toezien dat de vaarregels en veiligheidsvoorschriften voor de scheepvaart op de Nieuwe Maas ook door onze eigen schippers strikt worden nageleefd", zegt het bedrijf.

In het rapport van de OVV zeggen schippers op deze manier te varen omdat het sneller is en omdat het naar hun idee ook veiliger is. Een woordvoerder van Watertaxi Rotterdam geeft aan dat het overtreden van de voorschriften in het laatste kwartaal 37 keer tot een berisping en 2 keer tot een schorsing heeft geleid.

"Voor dit specifieke stuk haven zou je denken dat men zich iets beter aan de interne regels houdt", zegt Maurits van der Linde, veiligheidsexpert bij Koninklijke Binnenvaart Nederland. "Alleen je hebt te maken met menselijk gedrag en dat heeft wat langer nodig voordat dat zich goed gezet heeft."

Volgens Van der Linde zijn binnenvaartschippers door al het kruisende verkeer en het ander type vaargebruikers op de Nieuwe Maas extra alert. "Men maakt zich daar wel eens zorgen over omdat ze door hun gewicht weinig mogelijkheid hebben om bij te sturen."

De Divisie Havenmeester van het Havenbedrijf Rotterdam, verantwoordelijk voor de veiligheid op het water, kijkt naar oplossingen om die veiligheid te verbeteren. Zij denkt daarbij aan virtuele verkeerspaden om snel en langzaam vaarverkeer te scheiden en het invoeren van een maximumsnelheid.

Tweederde van de miljonairs uit de rijkste landen ter wereld zegt dat ze bereid zijn meer belasting te betalen. Dat meldt een club voor rijke Amerikanen, de Patriotic Millionaires, die ruim 2300 miljonairs uit de 20 meest welvarende landen ter wereld heeft ondervraagd.

Van de ondervraagde rijken blijkt dat 75 procent het idee toejuicht om het vermogen van de miljardairs extra te belasten. Maar ook miljonairs mogen belast worden als het aan de rijken ligt. Een vermogensbelasting voor miljonairs wordt gesteund door tweederde van de ondervraagde rijken.

Naast de enquête hebben 271 rijken der aarde hun handtekening gezet onder een oproep hun vermogen te laten belasten. Dit moet de aandacht trekken van wereldleiders en zakenmensen, die nu bij elkaar zijn in het Zwitserse Davos voor het World Economic Forum.

Rutger Bregman

Eén van de vijf Nederlandse ondertekenaars van deze oproep is historicus/schrijver Rutger Bregman, inmiddels zelf miljonair door het succes van zijn boeken. "Ik heb het gelukkig niet geërfd of bij elkaar gerentenierd, dus ik mocht er nog wel belasting over betalen."

In 2019 was Bregman zelf degene die in Davos stof deed opwaaien door de aanwezige superrijken te confronteren met het thema belastingontwijking.

Ook nu hij miljonair is, vindt Bregman dat het belastingsysteem oneerlijk is: "De vermogensongelijkheid is gewoon te groot. Extreem vermogende mensen doen maar weinig voor hun centen, en betalen ook nauwelijks belasting."

De succesvolle auteur denkt dat 2 procent vermogensbelasting voor miljonairs nog lang niet voldoende is. "We moeten al het inkomen waar mensen niet voor werken steviger belasten, terwijl de belasting op de arbeid van de middenklasse juist flink omlaag moet."

"Voor de gewone Nederlander loont meer werken vaak niet. Ondertussen betaalt een rijkeluiskind dat nooit heeft gewerkt, en een heel bedrijf erft van papa of mama, maar 3 procent belasting. Dit is onhoudbaar."

De schrijver is bezig met het oprichten van een stichting en geeft aan te doneren aan goede doelen. Het feit dat hij nu miljonair is, heeft zijn leven niet wezenlijk veranderd, denkt Bregman. "Ik beken dat ik iets vaker dan vroeger de taxi pak."

Het aantal brieven dat door PostNL op tijd bezorgd wordt, is de afgelopen maanden flink gedaald. Gemiddeld bezorgt PostNL 7 miljoen brieven per dag. In de laatste maanden van 2023 kwam 82 procent daarvan op tijd aan. Over heel 2023 komt PostNL daarmee uit op 88 procent, ruim onder het wettelijk verplichte percentage van 95 procent. 'Op tijd' bezorgen is in het geval van post de volgende bezorgdag.

"We hebben er dit jaar al een aantal keer voor gewaarschuwd", zegt Sipke Spoelstra, directeur bij PostNL. "De hoofdoorzaak is personeelsgebrek bij de bezorging. Dat speelt niet overal in het land, maar op bepaalde plekken hebben we veel te weinig bezorgers."

Het gaat volgens Spoelstra met name om het zuiden van het land en enkele grote steden. "Als we daar een bepaalde wijk niet bezet krijgen, dan gaat die hele wijk naar de volgende dag. Dan komt alles dus een dag later."

De personeelstekorten leiden volgens CNV-bestuurder Daniëlle Woestenberg tot hoge werkdruk. "Mensen doen echt hun stinkende best en dan nog deze cijfers. Onbevredigend."

Wettelijke plicht

95 procent is geen vrijblijvende doelstelling. Het in 2019 missen van dat percentage leidde uiteindelijk tot een boete van 2 miljoen euro. Destijds kwam PostNL uit op 94 procent. Toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) laat desgevraagd weten dat het de percentages in de gaten houdt. Of er nieuwe boetes komen is nog niet duidelijk.

Afgelopen zomer zei PostNL topvrouw Herna Verhagen met een nieuw kabinet over aanpassingen van de Postwet te willen praten. Een versoepeling dus van de eisen waaraan PostNL moet voldoen. Maar minder kwaliteit is volgens Woestenberg geen goede insteek. "Post is een belangrijke voorziening in een vergrijzende samenleving. Kijk beter of je het efficiënter kan organiseren, zonder te snijden in het aantal afleverpunten."

De te late bezorging is ook te zien bij zakelijke post. Dat is met alles wat bedrijven sturen het grootste deel van de postmarkt. In het laatste kwartaal kwam 85 procent op tijd aan, waarmee het jaargemiddelde op 91 procent uitkomt. Doelstelling bij zakelijke post is 97,5 procent.

Problemen met de bezorging leiden tot ergernis én extra kosten voor bedrijven. Uitgever Bindinc, verantwoordelijk voor 6 gidsen waaronder het KRO-magazine, heeft al sinds vorig voorjaar problemen met de bezorging. Die komt te laat of soms zelfs helemaal niet. "Je moet dan gratis nog een keer een gids printen en opsturen", zegt Maartje van Huis van Bindinc. Ze krijgen regelmatig klachten van ontevreden klanten.

Om de problemen te verhelpen is afgesproken dat de gidsen voortaan verspreid door de week geleverd worden. Maar daarover is Bindinc enigszins sceptisch. "In het geval van een rtv-gids wil je dat die echt uiterlijk vrijdag in huis is, want zaterdag is de eerste dag in de gids. De consument moet beter worden geïnformeerd, want nu denken ze dat het onze schuld is. We kunnen geen kant op."

De branchevereniging van magazine uitgevers (MMA) herkent de problemen. "Het is voor ons heel belangrijk dat de abonnementen op tijd komen", zegt directeur Harriët Schrier. "Vooral weekbladen zijn belangrijk, omdat ze tijd gerelateerd zijn, maar dat geldt ook voor opiniebladen. Daar zit ook veel binding met onze klanten."

Rouwpost

Ook rouwpost komt op sommige plekken vaker te laat, blijkt uit een belronde van de NOS langs uitvaartondernemers, al ziet de meerderheid van de gebelde ondernemers dit probleem niet. Rouwpost krijgt via een aparte route binnen PostNL prioriteit boven andere post.

"Wij houden inmiddels rekening met twee dagen", zegt Stefani de Bie van Hommage Uitvaarten, dat actief is in de regio Eindhoven. "Het betekent dat we de ceremonie minimaal één dag later plannen dan dat we een paar jaar geleden zouden hebben gedaan. Voor de zekerheid."

Ook Ellen Gijsbers van Intens Uitvaarten uit Hoogeloon ervaart problemen. "We vragen nu aan mensen of ze de belangrijkste mensen zelf benaderen of mailen." Maar een pdf per mail of whatsapp rondsturen voelt volgens Gijsbers toch anders. "Een kaart is persoonlijker. Het is een herinnering. Niet alleen een foto op de cloud."

"In het ene dorp gaat het helemaal oké en in het andere helemaal niet", zegt een uitvaartondernemer uit het Gooi die anoniem wil blijven. "We plannen een uitvaart daarom niet binnen vier dagen van het versturen van de rouwkaarten."

Grote landelijk actieve uitvaartorganisaties zeggen te late rouwpost niet of "in enkele gevallen" te herkennen. Volgens PostNL is de rouwpost afgelopen jaar wél in 95 procent van de gevallen op tijd bezorgd.

"We hebben een probleem, daar gaan we nu over praten." Met die woorden zette PVV-leider Wilders vanochtend de toon voor aanvang van de formatiegesprekken. Dat probleem is de spreidingswet die er toch komt. Gisteravond bleek dat er voldoende steun is voor die wet in de Eerste Kamer, omdat de VVD-fractie tegen de verwachting in voor stemt.

Tot boosheid van Wilders, die zich altijd heeft verzet tegen de wet die het makkelijk moet maken om asielzoekers eerlijker over het land te verdelen. Maar na een dag praten onder leiding van informateur Plasterk is het probleem nog niet opgelost.

"Ik hoop dat we er met elkaar uitkomen", zei Wilders na afloop van de middagsessie. De andere deelnemers aan de gesprekken deden er het zwijgen toe. Morgen staan er wel weer gewoon twee praatsessies gepland bij Plasterk.

VVD-leider Yesilgöz zei eerder vandaag: "Elk probleem kan worden opgelost, zo sta ik in het leven". En ze herhaalde het mantra van de afgelopen weken: "Het zijn gewoon goede gesprekken." Dat Wilders een paar uur eerder nadrukkelijk sprak van een probleem noemde Yesilgöz "misschien een kwestie van stijl".

Serieus probleem

Maar het is de vraag of het slechts een stijldingetje is. Bij aanvang van de middagsessie sprak Wilders van een "groot probleem". De PVV "en een groot deel van Nederland" zijn niet gediend van de spreidingswet, benadrukte hij. De PVV-leider zei "van harte" te hopen dat de formerende partijen er de komende dagen uitkomen. "Het moet wel worden opgelost, want het is een serieus probleem voor mijn partij."

PVV-leider Wilders sprak vanochtend van een probleem:

Yesilgöz stelde dat het het "goed recht" is van haar partijgenoten in de Eerste Kamer om met de wet in te stemmen. Volgens de VVD-leider werkt het binnen haar partij niet zo dat de partijleider Eerste Kamerleden gaat bellen om ze overtuigen. Vlak voor kerst kwam ze wel met een oproep aan de Eerste Kamer om de behandeling van de wet uit te stellen.

Maar van problematiseren wilde ze niets weten. Volgens Yesilgöz moet het aannemen van de omstreden spreidingswet gezien worden als een van de vele dingen die een rol spelen in de formatie. "Er zal buiten die zaal wel meer gebeuren wat ook aan die tafel een plek krijgt. Dat is logisch."

Topprioriteit

De steun van de gehele senaatsfractie van de VVD was gisteren evenwel verrassend, mede doordat de liberalen in de Tweede Kamer tegen de wet hadden gestemd. Vlak nadat de steun bekend was geworden, liet Wilders zijn verbazing al blijken op X. "MIJN HEMEL", schreef hij daar.

De PVV vindt migratie een topprioriteit in de formatiegesprekken. De partij noemt de spreidingswet steevast "dwangwet" omdat gemeenten onder druk gezet kunnen worden om asielzoekers op te vangen.

BBB-leider Van der Plas en NSC-leider Omtzigt deden er vandaag het zwijgen toe voor de verzamelde media. Ook gisteren gingen de twee niet in op vragen over de betekenis van de komst van de spreidingswet voor het vervolg van de onderhandelingen.

Op een rotonde bij Zelhem in de Achterhoek is vanochtend een baby geboren.

"In het bijzijn van de aanwezige politieagenten werd het jongetje genaamd Ties in de auto geboren", laat de politie weten aan Omroep Gelderland. "Hij verkeert in goede gezondheid."

De vrouw was net na middernacht samen met haar man en moeder in de auto onderweg naar het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem. Maar op 7 kilometer afstand van het ziekenhuis bleek dat de baby niet op zich liet wachten. De auto werd stilgezet bij een rotonde en de vrouw beviel daar zonder problemen.

De moeder van de vrouw is verloskundige en kon ondersteuning bieden. Politie en ambulancemedewerkers meldden zich ook ter plaatse.

Defensie moet aantonen dat het niet kon weten dat bij het bombardement van Nederlandse F-16's op de Iraakse plaats Hawija burgers om zouden komen. Dat oordeelt de rechtbank Den Haag in een tussenvonnis. Pas als dat bewijs is aangeleverd, wil de rechtbank uitspraak doen over een mogelijke schadevergoeding.

Elf Irakezen hadden de Nederlandse staat voor de rechter gedaagd. Zij verloren als gevolg van de aanval op een bommenfabriek van de terreurgroep IS elf familieleden, onder wie negen kinderen. Ze eisen een schadevergoeding, omdat ze vinden dat Nederlandse piloten de aanval niet hadden mogen uitvoeren.

De zaak draait om de procedure die is gevolgd voorafgaand aan het bombardement. Omdat Nederland alleen luchtaanvallen wilde uitvoeren waarbij geen burgerdoden werden verwacht, werd vooraf door een Amerikaans team heel precies uitgerekend wat de impact zou zijn van de aanval. De conclusie: als de aanval 's nachts wordt uitgevoerd, vallen er zeer waarschijnlijk geen burgerdoden. En dus ging de Nederlandse red card holder - de militair die groen licht moet geven voor elke aanval - akkoord.

Wat er zou gebeuren als de explosieven in de fabriek zelf zouden ontploffen, werd niet berekend. En daar ging het mis. Er lag een enorme hoeveelheid munitie in de fabriek die ontplofte. De explosie die volgde was tot op 60 kilometer te horen, beschadigde zo'n 400 gebouwen en kostte zeker zeventig burgers in de wijde omgeving het leven.

Geen bewijs

De landsadvocaat beweerde bij een eerdere zitting dat er tientallen voorbeelden waren van aanvallen op andere bommenfabrieken, die geen van alle hadden geleid tot grote explosies. Ook beweerde de landsadvocaat dat er geen burgers verbleven in de directe omgeving van de fabriek. Defensie kon voor beide stellingen geen bewijs leveren.

De rechter neemt daar geen genoegen mee. Defensie moet informatie aanleveren van alle eerdere aanvallen op bommenfabrieken en laten zien hoelang het de bommenfabriek heeft geobserveerd voordat hij werd aangevallen. Ook wil de rechtbank het volledige dossier hebben waar de red card holder zijn oordeel op baseerde.

Op de zitting liet de landsadvocaat al weten niet alle informatie te kunnen aanleveren, omdat die geheim zou zijn. Een andere rechter moet daarom nu beoordelen of Defensie daarin gelijk heeft.

Eind februari krijgt de landsadvocaat de kans te reageren op de eisen van de rechtbank.

Deze nabestaanden deden in oktober hun verhaal bij de rechtbank:

Volgens Liesbeth Zegveld, de advocaat van de nabestaanden, is het een baanbrekende uitspraak. "Dit is heel belangrijk voor de toekomst van de oorlogsvoering. De rechter zegt: je moet je verantwoorden. Onze oorlogsinzet moet getoetst kunnen worden. Nederland kan zich niet verschuilen achter de internationale coalitie waar het aan deelnam."

Ook voor de Irakezen is dit volgens haar een doorbraak. "Voor de nabestaanden is deze uitspraak belangrijker dan dat de rechter ze nu al in het gelijk had gesteld. Ze willen antwoorden en begrijpen wat er is gebeurd."

Het ministerie van Defensie zegt de uitspraak te gaan bestuderen.

Bij VDL Nedcar in Born was het vandaag bijltjesdag. Alle ruim 2400 medewerkers kregen vandaag te horen of ze na 1 maart mochten blijven of niet. Ruim 1900 van hen komen op straat te staan.

Dat de autofabriek in Zuid-Limburg bijna 2000 medewerkers zou ontslaan was al langer bekend. Dit werd aangekondigd na een eerste ontslagronde in november. Toen kregen 1500 mensen te horen dat er voor hen geen werk meer was.

Voor de ontslagronde van vandaag werd alle productie bij de fabriek stilgelegd. "Wij verwachten dat iedereen op deze dag bij VDL Nedcar aanwezig is", schreef directeur John van Soerland gisteren aan het personeel. "Alleen medewerkers met een gegronde reden zijn uitgesloten van deze aanwezigheidsverplichting. Verlof, roostervrije dag en thuiswerken zijn geen gegronde redenen."

Het nieuws kwam niet als een verrassing voor de medewerkers, meldt 1Limburg:

De ontslagen volgen op het besluit van het Duitse merk BMW om na 1 maart 2024 geen auto's meer in Born te produceren. Hoewel eigenaar VDL goede hoop had dat andere (elektrische) autobouwers hun productie naar Born zouden overhevelen, gebeurde dat niet.

Batterijsystemen

Uiteindelijk blijven er volgens de directie na 1 maart nog 474 arbeidsplaatsen behouden. Het overgebleven personeel kan werken aan een reeks kleine opdrachten, zoals het assembleren (samenvoegen) van batterijsystemen voor BMW. VDL Nedcar zegt ervan uit te gaan dat die tak komende jaren zelfs kan doorgroeien, omdat elektrische auto's standaard gaan worden. Mogelijk gaan zich in de toekomst meer klanten melden, die (delen van) auto's in Zuid-Limburg willen produceren, aldus de directie.

Het personeel en de vakbonden hebben meermaals actie gevoerd voor een goed sociaal plan voor het personeel dat nu weg moet. Dat heeft er onder andere toe geleid dat de ontslagen Nedcar-medewerkers een vergoeding meekrijgen die is gekoppeld aan het aantal jaren dat ze in de fabriek hebben gewerkt.

Op de speciale website Arbeidsmarktplaats.eu staan bovendien zo'n 600 vacatures, waar de mensen van Nedcar op kunnen solliciteren. "Onze inschatting is dat meer dan de helft van de medewerkers die in november hun baan verloren, weer aan het werk is," zegt Huub Narinx van de Limburgse Werkgevers Vereniging. De LWV is een partner in een groot project om Nedcar-medewerkers bij andere werkgevers te plaatsen.

Vakmensen

Mogelijk kunnen nog veel meer mensen elders terecht. Volgens verschillende deskundigen bestaat juist in Limburg grote behoefte aan vakmensen, ook in de sector metaal.

Op een braakliggend terrein in Amstelveen kunnen nu toch studentenwoningen worden gebouwd. Jarenlang was dat onmogelijk vanwege de geluids- en veiligheidsregels rond Schiphol. Die regels worden nu aangepast.

Het gaat in eerste instantie om ruim 400 nieuwe woningen, meldt AT5. "Hoewel er nog een lange weg te gaan is, kunnen we in ieder geval 438 studenten betaalbare woonruimte bieden", reageert wethouder Floor Gordon van Amstelveen. "Dat is ontzettend belangrijk gezien het grote tekort aan studentenhuisvesting."

Het braakliggende terrein in Amstelveen ligt pal naast Uilenstede, een reeks flats die met 3500 studentenkamers de grootse campus van Nederland vormt. Meer dan twee jaar geleden al besloot de gemeente om daar nog eens 4000 woningen bij te bouwen, waarvan 2500 studentenwoningen.

Maar het rijk zette daar een streep door. De woningen zouden onder de aanvliegroute van de Buitenveldertbaan komen, waar vliegtuigen op zo'n 200 meter hoogte overkomen. "Het besluit is er om inwoners rondom de luchthaven te beschermen qua gezondheid en tegen geluid. Dit is geen gezonde plek om te wonen", aldus het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in mei 2022.

Feestjes lawaaiiger dan vliegtuigen

Het ministerie bleef zich tegen de woningbouw verzetten, ondanks felle protesten van gemeente en studenten. De gemeente Amstelveen wees vooral op de woningnood. Op een demonstratie in de stromende regen betoogden studenten dat hun feestjes meer lawaai maken dan laag overkomende vliegtuigen.

De protesten vonden geen weerklank bij het ministerie maar wel in de Tweede Kamer. Een meerderheid van Kamerleden droeg de (inmiddels demissionaire) ministers Hugo de Jonge en Mark Harbers op om met een "concreet voorstel te komen voor ontwikkeling van de locatie Kronenburg".

De ministers schrijven nu aan de Kamer dat er een plan wordt opgesteld voor de ontwikkeling van circa 438 woningen als eerste fase van ontwikkeling van dit gebied. Ze sluiten dus niet uit dat het er meer kunnen worden. Hoe dat te rijmen is met de eerdere bezwaren, is onduidelijk. Het plan moet nog worden uitgewerkt.

Anders aanvliegen

Duidelijk is al wel dat het zogenoemde Luchthavenindelingsbesluit Schiphol wordt gewijzigd. In dat besluit staat dat er maximaal 25 woningen per (klein) bouwplan mogen worden ontwikkeld in het gebied in Amstelveen. Maar nu staan de ministers dus toe dat een reeks van die kleine bouwplannen worden samengevoegd, zodat er 438 woningen kunnen komen.

Wat de gemeente Amstelveen betreft blijft het daar niet bij. "Als die woningen er zijn, gaan we de effecten van de geluidshinder onderzoeken", aldus een woordvoerster. "En dan zouden we wellicht de rest van de woningen uit het oorspronkelijke plan óók kunnen bouwen."

Maar zo ver is het nog niet. Allereerst moet het Luchthavenindelingsbesluit worden aangepast. Bovendien moet in de loop van het jaar duidelijk worden of de eigenaren van de grond - een aantal projectontwikkelaars - nog steeds willen bouwen. Hun oorspronkelijke plannen voor 4000 woningen zijn immers in de prullenbak beland. "We moeten nu in overleg met eigenaren bekijken wat er mogelijk en haalbaar is en waar we kunnen starten met studentenwoningen", aldus de wethouder. "Tegelijkertijd willen we het enthousiasme en de betrokkenheid van alle eigenaren behouden."

De twee proeven met flitspalen bij spoorwegovergangen zijn zo succesvol verlopen dat ProRail de apparaten nu bij veertig overgangen in Nederland wil gaan plaatsen. De geavanceerde flitspalen gaan rechtstreeks beelden doorsturen van mensen die een overgang bij rood licht oversteken.

De twee proeven met de flitspalen werden al in 2017 aangekondigd. "Als de rode lichten gaan knipperen en de slagbomen omlaag gaan, dan moet je gewoon stoppen", zei een woordvoerder van ProRail toen. "Mensen vergeten dat treinen met 140 kilometer per uur langs razen."

De eerste proef werd gehouden bij de overgang Hilversum Sportpark, pal naast een school. Op die plek renden veel leerlingen nog even het spoor over, vlak voordat de trein kwam. De tweede proef was bij de spoorwegovergang op de Achterdijk in Bunnik, ook een plek waar het in verleden vaak misging volgens ProRail.

De resultaten zijn volgens de spoorbeheerder positief. "We weten dat ze werken", zegt Haro Homan van ProRail nu bij RTV Utrecht. "Bij de eerdere proef met een tijdelijke camera in Hilversum is na een half jaar het aantal overtredingen met 50 procent afgenomen. Daar doen we het voor."

Keurig wachten

Over de situatie in Bunnik heeft hij nog geen cijfers, maar ook daar lijkt het erop dat steeds meer mensen bij rood licht wachten. Dus is de tijdelijke flitspaal die daar staat omgebouwd tot een permanente. Bovendien worden foto's van overtreders vanaf vandaag opgestuurd naar het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB).

"Dit systeem analyseert de beelden en slaat ze bij een mogelijke overtreding op", aldus Homan. "De camerabeelden worden vervolgens bekeken door onze buitengewoon opsporingsambtenaren. Als een kenteken in beeld komt bij een overtreding, krijgt de bestuurder een bekeuring thuisgestuurd via het CJIB."

Homan wijst erop dat al eerder boetes zijn uitgedeeld, maar toen moesten de boa's eerst de beelden bekijken en daarna de overtreder opsporen. Vanaf vandaag wordt dat proces dus grotendeels overgenomen door de computer. Voor automobilisten, motorrijders en vrachtwagenchauffeurs is de boete maximaal 280 euro. Brom- en snorfietsen kunnen bij overtreding rekenen op een boete van 190 euro.

Unieke aanpak

Na het succes van de twee proeven gaat ProRail ook in gesprek met andere gemeentes over de plaatsing van een soortgelijke flitspaal. Het gaat om ongeveer veertig overwegen. "Iedere overweg en verkeerssituatie is anders. Daarom wordt er per gemeente en per overweg een unieke aanpak opgesteld", aldus Homan.

De meest recente cijfers over 'late overstekers' zijn uit 2022. Toen registreerde ProRail 60 bijna-ongelukken met wegverkeer op overwegen. Het jaar ervoor waren het er 76 en in 2020 ging het in elk geval 83 keer maar net goed. Een dalende trend waar ProRail een logische verklaring voor ziet: er zijn steeds minder overwegen.

Ook het aantal dodelijke slachtoffers neemt daardoor af. Tussen 2000 en 2010 overleden jaarlijks gemiddeld ruim 25 mensen door ongelukken op spoorovergangen. In 2022 waren het er twee. Het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar is daarmee gedaald tot iets onder de vijf dodelijke slachtoffers per jaar.

Toch is Homan nog niet tevreden. "Onze ambitie is nog minder overwegen en zo nog meer veiligheid."

Makers van apps voor iOS mogen voortaan in de Amerikaanse App Store linken naar betaalopties buiten de downloadwinkel om. Na een lange juridische strijd tussen Apple en Epic, de maker van het spel Fortnite, heeft Apple de regels op dit vlak moeten veranderen.

Het gevolg is een ogenschijnlijk simpele verandering. Vanaf nu krijgen ontwikkelaars de optie om náást de kassa van Apple iemand ook te wijzen op een link waarmee je buiten de App Store om ook een transactie kunt doen. In plaats van de eerder genoemde 30 procent, wil Apple hier alsnog 27 procent van krijgen. Voor Epic zal dit het verschil niet maken, de afdracht naar Apple verandert hiermee nauwelijks.

Tot nu toe was het zo dat als een ontwikkelaar een digitaal product aanbood, iets wat je eenmalig koopt of een abonnement, het afrekenen altijd verliep via de kassa van de App Store zelf. 30 of 15 procent van dat bedrag ging vervolgens naar Apple.

Apple kopieert hiermee de strategie die het voert in een Nederlandse zaak met de ACM, die nog altijd loopt.

Hooggerechtshof

Er lag een verzoek bij het Hooggerechtshof om de zaak te behandelen, maar die wijst dit af, waardoor een uitspraak van een lagere rechter blijft staan. Die verwierp de claim van Epic dat Apple met zijn beleid concurrentieregels overtreedt, maar eiste wel een aanpassing van Apple. Op iOS, het besturingssysteem van iPhones en iPads, is de App Store op dit moment de enige manier om apps te downloaden en transacties te doen.

De CEO van Epic, Tim Sweeney, heeft op X kritisch gereageerd op de nieuwe regels van Apple. Hij vindt de 27 procent afdracht te veel, aangezien ontwikkelaars daarbovenop drie tot zes procent van de omzet moeten betalen aan een betalingsverwerker. Ook vindt hij dat Apple ontwikkelaars wil benadelen met een groot waarschuwingsscherm waarin het bedrijf zegt "niet verantwoordelijk te zijn voor de privacy of veiligheid van betalingen die gedaan worden op het web".

Daarmee lijkt deze zaak voor Apple dus het beste uit te pakken. Het moet weliswaar een aanpassing doen, maar het is zeer de vraag hoeveel dit ontwikkelaars in de praktijk oplevert. Het zal voor app-bouwers moeilijk worden om het voor klanten aantrekkelijk te maken buiten de 'normale' kassa om af te rekenen. Goedkoper kunnen ze het niet maken, dan moeten ze al snel interen op hun eigen inkomsten en het betekent meer stappen.

Spotify-zaak EU

Voor een groep ontwikkelaars is dit een hele principiële strijd. Niet alleen Epic is hier al jaren mee bezig, in de EU diende Spotify er een aantal jaar geleden een klacht over in. In een nieuwe Europese wet, De Digitale Marktenwet, wordt Apple verplicht om niet alleen transacties buiten de App Store om toe te staan, maar ook om apps buiten de App Store te laten downloaden. De deadline om dit door te voeren ligt begin maart.

Epic is ook in een rechtszaak verwikkeld met Google. De jury in die zaak oordeelde in december dat Google wél concurrentieregels heeft overtreden. De vraag is nu welke aanpassingen Google van de rechter in die zaak moet doen en of dit ook Apple kan raken.