NOS Nieuws - Algemeen

De man die wordt verdacht van de aanval met een bijtende stof in Londen is vermoedelijk overleden. De politie gaat ervan uit dat zijn lichaam in de rivier de Theems ligt. Sinds de aanval, vorige week woensdag, was de politie op zoek naar de 35-jarige Abdul Shakoor Ezedi.

Op camerabeelden is te zien dat de man een afstand van zo'n zes kilometer loopt richting de Theems, maakte de politie vandaag bekend op een persconferentie. Hij is ernstig gewond aan zijn gezicht.

Vervolgens is te zien dat Ezedi over de reling van de Chelsea Bridge hangt. De politie vermoedt dat hij in de rivier is gesprongen, al is dat niet gefilmd. Er zijn ook geen beelden van zijn vertrek.

Er is geen lichaam gevonden. Volgens de politie gaat dat mogelijk ook nooit gebeuren.

Blind aan één oog

Bij de aanval in de Londense wijk Clapham Common raakten twaalf mensen gewond. Een vrouw (31) was het doelwit van de aanval. Ook haar twee dochters, van 8 en 3 jaar oud, raakten gewond.

De vrouw had eerder een relatie met de verdachte. Ze ligt nog steeds in het ziekenhuis en wordt misschien blind aan één oog, zegt de politie. De twee kinderen zijn al uit het ziekenhuis ontslagen.

Ook de andere negen gewonden kwamen in aanraking met de bijtende stof. Vier van hen zijn omstanders die te hulp schoten na de aanval, de andere vijf zijn politieagenten. Een deel van de gewonden werd behandeld in het ziekenhuis.

Oud-premier Dries van Agt (93) en zijn vrouw Eugenie van Agt (93) overleden maandag samen hand in hand. Het echtpaar koos hun dood zelf. Steeds meer stellen kiezen ervoor via euthanasie samen uit het leven te gaan.

Euthanasie lijkt op het eerste gezicht niet te passen bij een rooms-katholieke oud-CDA'er, maar Van Agt was altijd al "eigenzinnig", zegt directeur Gerard Jonkman van The Rights Forum, een door Van Agt opgerichte actiegroep die zich inzet voor de Palestijnse zaak. "In de goede zin van het woord."

Van Agt "nam altijd zijn eigen beslissingen", zegt Jonkman. "Hij heeft nooit gekeken of zijn eigen opvattingen helemaal stroken met die van een partij of instelling."

Bovendien werd Van Agt met het klimmen der jaren progressiever, al zei hij zelf dat "de rest van Nederland juist minder progressief werd", aldus Jonkman. Zijn lidmaatschap bij het CDA zegde hij in 2021 op. De Palestijnse kwestie was daarvoor de belangrijkste reden; de partij wendde volgens hem het hoofd af van het "immense leed dat het Palestijnse volk wordt aangedaan".

Gezondheid werd 'brozer en brozer'

De oud-premier besprak de keuze voor euthanasie met Jonkman nadat hij in 2019 een hersenbloeding had gekregen. Het ging sindsdien slechter met de gezondheid van Van Agt. "Hij zei toen dat euthanasie een optie was als het leven en lijden ondraaglijk werd."

Jonkman had de laatste tijd bewust minder contact met Van Agt. "Zijn gezondheid werd brozer en brozer, en hij wilde zijn aandacht richten op zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen." Ook de gezondheid van Eugenie ging hard achteruit, zegt Jonkman.

Gezamenlijke euthanasie komt vaker voor

Van Agt was zeventig jaar samen met zijn vrouw, die hij altijd "mijn meisje" noemde. Ze hadden elkaar leren kennen in hun studententijd in Nijmegen.

De wens om samen te overlijden ziet Fransien van ter Beek vaker. Zij is voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE), die voorlichting geeft over zelfgekozen levenseindes. "Maar de uitvoering komt niet heel vaak voor, want het is geen makkelijke weg."

In 2022, het laatste jaar waarover cijfers beschikbaar zijn, lieten 29 paren gezamenlijk euthanasie plegen, blijkt uit cijfers van de NVVE. Dat zijn dus 58 mensen. In totaal werd er dat jaar bijna 9000 keer gekozen voor euthanasie.

Hoewel het dus om kleine percentages gaat, is het aantal paren dat gezamenlijk euthanasie laat uitvoeren de afgelopen jaren wel toegenomen. In 2021 ging het nog om 16 stellen, en het jaar daarvoor om 13 paren.

'Geen makkelijke weg'

Artsen behandelen een euthanasieverzoek van een stel als twee individuele trajecten, zegt Van ter Beek. "Het is daarom geen makkelijke weg, want beide partners moeten apart worden beoordeeld."

"De belangrijkste eis is dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden, en het verzoek moet vrijwillig en weloverwogen zijn." Met beide partners wordt tevens apart gesproken, zodat het zeker is dat de keuze vrijwillig wordt gemaakt.

De euthanasie wordt vaak door twee artsen uitgevoerd, zodat beide partners ook echt gelijktijdig overlijden. "We weten uit ervaring dat mensen het een mooie gedachte vinden. Vooral na een leven lang samen waarin mensen vergroeid met elkaar zijn geraakt", zegt Van ter Beek. "Je hoeft het overlijden van de ander niet meer mee te maken, dus je bespaart jezelf de rouw."

Van Agt en zijn vrouw waren erg ziek, maar konden ook "niet zonder elkaar", zegt Jonkman over de keuze voor euthanasie. De oud-premier en zijn vrouw zijn gisteren gezamenlijk begraven.

Tientallen minderjarige meisjes en vrouwen in safehouses durven niet naar de dokter. Ze zijn bang dat hun gewelddadige familie of partner er via de zorgverzekering achter komt waar ze zitten, omdat ze samen een polis delen. Dat zeggen opvanghuizen tegen NOS Stories.

Isa (niet haar echte naam) vluchtte voor haar ex-vriend en ging naar een geheime opvangplek. Maar helemaal veilig voelde ze zich niet. Haar ex kon via de zorgverzekering die zij samen hadden zien in welke stad ze naar de dokter of tandarts ging.

"Het duurde drie maanden tot ik van mijn zorgverzekeraar een eigen polis kreeg", vertelt ze aan NOS Stories. "Al die tijd durfde ik niet naar de dokter. Het was echt heel erg, want ik voelde me ziek en had pijn."

Volgens Stichting Fier, expertisecentrum voor mensen die met geweld te maken hebben, loopt een derde van de vrouwen die binnenkomt tegen dit probleem aan. "Als deze meiden naar de tandarts, dokter of het ziekenhuis gaan, komt de factuur meteen in hun dossier bij de zorgverzekeraar. En die meiden staan bijna allemaal op de polis van hun ouders. Dan weten die ouders gelijk waar ze zitten, of hun partner weet waar ze zitten", vertelt bestuurslid Anke van Dijke.

Brancheorganisatie Zorgverzekeraars Nederland wijst erop dat er voor dit soort gevallen een speciale regeling is. "Als een vrouw absoluut anoniem zorg wil krijgen, dan bestaat daar sinds 2007 een regeling voor, waarbij deze vrouwen bij de zorgverzekeraar een beroep kunnen doen op privacy", schrijft de organisatie in een verklaring.

"Deze regeling moet bekend zijn bij zorgverleners. Als een vrouw onder deze regeling valt, worden haar zorgkosten gewoon vergoed, maar zonder dat er enige informatie terechtkomt bij de verzekeringsnemer."

Schuld

Volgens Stichting Fier loopt dit in de praktijk anders. "Veel verzekeraars weten niet dat deze regeling bestaat. Die zeggen tegen ons dat het onzin is en dat een minderjarige bij de ouders op de polis moet staan. Er zijn heel veel regels, soms is er een uitzondering op. Maar vaak is het heel ingewikkeld om het voor elkaar te krijgen."

Fier lost het op door te fungeren als tussenpersoon. "Als onze cliënt echt naar de dokter moet, dan betalen wij die rekening. Die kunnen ze later aan ons terugbetalen. Maar dan bouwen ze bij ons een schuld op en wij kunnen ook niet oneindig voorschieten", legt Van Dijke uit.

Ook Noor had grote moeite onvindbaar te blijven voor haar 'gevaarlijke' vader:

D66 wil dat het kabinet het oplost. Bijvoorbeeld door die regeling vast te laten leggen in de wet. Jongeren onder de 18 jaar kunnen dan een eigen zorgverzekering krijgen. Dat voorstel is onlangs door een meerderheid van de Tweede Kamer aangenomen.

Voor de zomervakantie moet het kabinet met een update komen. Isa hoopt dat het snel geregeld wordt, zodat andere jonge vrouwen niet meer bang zijn om zorg te krijgen. "Niemand komt dan te weten waar je bent of wat je doet. Dat is namelijk jouw privéleven en je hebt recht op je privacy."

De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb heeft een bezoek gebracht aan de plek waar vorige week een zware explosie plaatsvond. Bij de ontploffing kwamen drie mensen om.

Aboutaleb ging in gesprek met hulpverleners en slachtoffers van het incident. Ook sprak de burgemeester met de bewoners van de straat, de Schammenkamp in de wijk Zuidwijk.

Het was voor het eerst sinds de explosie begin vorige week dat Aboutaleb de plek bezocht, wat hem op kritiek kwam te staan van enkele aanwezigen. Ze vinden dat de burgemeester had moeten terugkomen van zijn werkbezoek in Latijns-Amerika.

Zo noemde een nicht van een van de slachtoffers het jammer niks van de burgemeester te hebben vernomen. "Er is geen steun, hij heeft überhaupt geen berichtje gestuurd of een belletje gepleegd", zegt ze tegen de regionale omroep Rijnmond.

Een omwonende greep het bezoek van de burgemeester aan om zijn zorgen over Zuidwijk te uiten. De hulpdiensten zijn volgens hem onvoldoende op de hoogte van wat allemaal speelt in de wijk in Rotterdam-Zuid: "Deze mensen weten niets. Dit had niet mogen plaatsvinden. We missen de regelmeter, iemand die weet wat hier speelt", zegt hij.

Tegen de NOS zegt Aboutaleb dat hij van bewoners geen kritiek heeft gehoord, alleen via journalisten:

Aboutaleb ging ook in gesprek met hulpverleners en kreeg van de brandweer een rondleiding op de plek waar de ontploffing was. Henk Steens, hoofdofficier van de brandweer, zegt blij te zijn met het bezoek van de burgemeester.

"Bij onze collega's maakte de explosie en de enorme schade indruk. Het is gelukkig niet iedere dag dat je dit soort dingen meemaakt. Als ik hier rondloop dan denk ik: we hebben hier hard gewerkt en veilig met elkaar kunnen werken. Maar het zal ook moeten slijten bij ons."

Herdenkingsplek

Op de locatie van het ongeluk komt mogelijk een herdenkingsplek, mocht daar behoefte aan zijn bij nabestaanden en betrokkenen.

Verder zegt Aboutaleb altijd voorzichtig te zijn met het "zomaar" steunen van familie van slachtoffers in dit soort omstandigheden. "Ik wil graag het politieonderzoek afwachten, want slachtoffers kunnen later misschien daders blijken te zijn", aldus de burgemeester.

Alle omwonenden en betrokkenen met wie Aboutaleb vandaag sprak, zijn uitgenodigd voor een persoonlijk gesprek met de burgemeester.

Drugslab

De explosie vond op 29 januari plaats in een garagebox van het flatgebouw aan de Schammenkamp. In de garage zat mogelijk een drugslab. Zo maakte de politie bekend dat er verschillende attributen zijn gevonden die gebruikt kunnen worden bij de productie van drugs, zoals vaten met aceton en zoutzuur, een weegschaal en een zeef.

Vorige week zaterdag werd de 34-jarige Jalal O. aangehouden. Hij was de huurder van de garage en wordt verdacht van het maken van drugs. De rechter-commissaris besloot zijn voorarrest dinsdag met twee weken te verlengen.

Op korte termijn, binnen drie en vijf weken, zijn er 5500 nieuwe opvanglocaties voor asielzoekers nodig. Dat zegt demissionair staatssecretaris Van der Burg van Asiel. Hij doet een klemmend beroep aan de commissarissen van de Koning en de provincies om op zoek te gaan naar nieuwe plekken.

Het is de zoveelste oproep die de staatssecretaris doet om te voorkomen dat asielzoekers geen onderdak hebben. Op 1 februari is de spreidingswet ingevoerd, maar pas in november kunnen gemeenten echt gedwongen worden om asielzoekers op te vangen.

Uitdagingen

Van der Burg zegt dat de spreidingswet zal bijdragen aan een "stabiel, robuust en evenwichtig gespreid opvanglandschap over het hele land". Maar nu zijn volgens hem de "uitdagingen" onverminderd groot.

Een van de problemen is ontstaan door een gerechtelijke uitspraak die bepaalt dat in het aanmeldcentrum in Ter Apel maximaal 2000 asielzoekers opgevangen mogen worden. Dat aantal mag niet worden overschreden, terwijl dat nu wel gebeurt.

Politici van de radicaal-rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) zijn niet welkom op de Berlinale. Aanvankelijk kregen vijf leden van de omstreden partij een uitnodiging voor de opening van het internationale filmfestival, maar die heeft de organisatie ingetrokken.

Het besluit komt niet uit de lucht vallen. Vorige maand onthulde Correctiv, een Duits platform voor onderzoeksjournalistiek, dat enkele prominente AfD'ers aanwezig waren bij een bijeenkomst waar werd gesproken over een 'remigratie-masterplan'. Dat is een eufemisme voor deportaties. De Oostenrijkse activist Martin Sellner opperde tijdens een toespraak om miljoenen vluchtelingen uit te zetten naar een ongespecificeerd land in Noord-Afrika.

De filmwereld in actie

Die onthulling maakte een hoop los in Duitsland. In verschillende steden door heel het land werd massaal gedemonstreerd tegen de radicaal-rechtse partij. Op meerdere dagen gingen honderdduizenden mensen de straat op om te demonstreren tegen extreemrechts.

Vorige week kwam ook de Duitse filmwereld in actie. 200 filmprofessionals schreven in een open brief dat het uitnodigen van de partijleden voor de Berlinale niet strookt met de waarden van het filmfestival. Minderheden zouden zich er niet meer welkom voelen vanwege de aanwezigheid van de AfD'ers, zo stelden ze.

'Standpunt voor de democratie'

In eerste instantie liet de organisatie nog weten dat de AfD-politici ondanks alle kritiek wel welkom waren; het festival wordt betaald door belastinggeld en het is gebruikelijk dat er honderd politici worden uitgenodigd. De uitnodiging was slechts een formaliteit, was de uitleg van de organisatoren.

Daarvan komt de organisatie nu dus terug. De waarden van de AfD stroken niet met die van het festival, laten de organisatoren weten in een verklaring. "In het licht van onthullingen die de afgelopen weken zijn gedaan over expliciet antidemocratische standpunten en individuele politici van de AfD, is het belangrijk voor ons om een ondubbelzinnig standpunt in te nemen ten gunste van een open democratie", schrijven ze. De open brief van de filmprofessionals wordt niet genoemd.

Kristin Brinker, de fractievoorzitter van de Berlijnse afdeling van de AfD, reageerde kritisch op het intrekken van de uitnodiging. "Met haar besluit buigt de Berlinale voor de publieke druk van cultuurpolitieke activisten", vindt ze. Brinker stelt dat hiermee niet alleen de AfD wordt uitgesloten, maar een groot deel van de Duitse bevolking. Sinds de onthullingen lijkt de steun voor de partij af te nemen, zo blijkt uit peilingen, maar na de CDU peilen ze nog steeds als grootste partij.

De Berlinale bestaat al meer dan zeventig jaar en is een van de belangrijkste internationale filmfestivals ter wereld. Volgende week donderdag begint de volgende editie. Er worden verschillende prestigieuze filmprijzen uitgereikt, waaronder de Gouden Beer en de Zilveren Beer.

Nawaz Sharif heeft de winst bij de Pakistaanse verkiezingen geclaimd. Dat is opvallend, want onafhankelijke kandidaten wonnen gezamenlijk tot nu toe meer zetels dan zijn partij, de PML-N. De meeste onafhankelijke kandidaten worden gesteund door de PTI van oud-premier Imran Khan, die in de gevangenis zit.

Dat zij zo veel zetels konden winnen was een grote verrassing, want Sharif heeft de steun van het Pakistaanse leger, dat van oudsher veel invloed heeft op het landsbestuur. Het werd de PTI in de aanloop naar de verkiezingen heel moeilijk gemaakt door de autoriteiten. Hoewel de uitslag lang op zich liet wachten, was één ding hierdoor al gauw duidelijk: de invloed van het leger op de stembusgang is minder groot dan gedacht.

Voorafgaand aan de verkiezingen werd Sharif van al zijn corruptiezaken vrijgesproken, terwijl Khan juist in één week tijd in meerdere zaken tientallen jaren cel kreeg opgelegd. Het werd Khans partij PTI onmogelijk gemaakt om als partij mee te doen aan de verkiezingen en campagne voeren werd voor de onafhankelijke kandidaten bemoeilijkt.

"Het is al besloten wie wint", zei kiezer Kurshid Fatima zondag dan ook bij de stembus. "Ze maken duidelijk wie ze steunen en wie niet, en daarom weten de mensen dit ook heel goed. De uitslag staat vast." Fatima zei toch te stemmen, uit plichtsbesef.

Geweld aan alle grenzen

Sharif wordt gezien als een goede diplomaat, die de relaties met Pakistans buurlanden kan verbeteren. Pakistan grenst aan India, Afghanistan, China en Iran en kampt met militant geweld in alle grensregio's. Uit de recente raketaanvallen tussen Iran en Pakistan blijkt hoe snel de spanningen kunnen oplopen. Het leger houdt graag een flinke vinger in de pap als het gaat om buitenlandbeleid, en heeft er daarom belang bij wie er aan het hoofd van de regering staat.

Maar veel van Khans aanhangers besloten te gaan stemmen uit protest tegen deze inmenging en de onderdrukking van de partij van Khan, die zich de afgelopen jaren heel kritisch uitsprak tegen de macht van het leger. Met succes, zo blijkt nu.

"Het is de algemene perceptie dat het democratische proces niet eerlijk is", zegt Ahmed Bilal Mehboob, oprichter van de onafhankelijke denktank Pildat. "Maar dit is overdreven." Volgens Mehboob is manipulatie door het leger normaal, maar gebeurt dit vooral voorafgaand aan de verkiezingen, door het speelveld zo ongelijk mogelijk te trekken. "De verkiezingsdag zelf is meestal grotendeels eerlijk, op incidenten na. Wij vertellen jongeren altijd: als je in groten getale gaat stemmen, dan wordt het moeilijker om de uitslag te manipuleren."

Grote verrassing

Hoewel over de opkomst nog geen cijfers zijn bekendgemaakt, lijkt dit inderdaad het geval te zijn geweest. Dat veel van Khans kandidaten donderdagavond al voor leken te lopen, tegen de verwachtingen in, kwam als een grote verrassing. Sharif was genoodzaakt zijn overwinningstoespraak nog even in zijn broekzak te houden. Er ontpopte zich een nek-aan-nekrace die erom bleef spannen.

De PTI claimt dat er uitslagen zijn vervalst en dat de onafhankelijke kandidaten eigenlijk nog veel meer zetels hadden gewonnen. Hiertegen werd in de noordelijke provincie Khyber Pakhtunkhwa door PTI-aanhangers geprotesteerd. Bij geweld tussen betogers en de politie kwamen vrijdag zeker drie PTI-aanhangers om het leven. De EU heeft Pakistan opgeroepen aantijgingen van fraude en sabotage te onderzoeken.

Zetels voor vrouwen en minderheden

Ondanks deze beschuldigingen hebben de aan Khan geaffilieerde kandidaten dus toch meer zetels dan Sharif kunnen winnen. Dat Sharif desondanks de overwinning claimde, baseert hij op het feit dat zijn partij de grootste partij is. De partij zegt nog meer zetels te verwachten: op het moment van zijn toespraak moesten 45 zetels nog geteld worden. Ook zullen nog 70 voor vrouwen en minderheden gereserveerde zetels aan de partijen toegewezen worden. Als grootste partij kan de PML-N op de meeste van die zetels rekenen, terwijl de onafhankelijke kandidaten er helemaal geen aanspraak op kunnen maken.

Een meerderheid van de zetels zal er niet inzitten, en dus moet Sharif op zoek naar coalitiepartners. Hij heeft alle partijen opgeroepen samen te werken. Eerder vormde de PML-N een coalitie met de PPP van Bilawal Bhutto, de zoon van de in 2007 vermoorde oud-premier Benazir Bhutto.

Ook zegt de PML-N contact te hebben met meerdere onafhankelijke kandidaten. Deze mogen zich tot drie dagen na de uitslag nog bij een partij voegen. De verwachting is dat in elk geval een deel dit zal doen, wat teleurstellend zal zijn voor de aanhangers van Khan. Maar voorlopig vieren zij een morele overwinning: hoewel Sharif waarschijnlijk premier wordt, kreeg het leger niet helemaal zijn zin.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) doet onderzoek naar de Nederlandse fietsfabrikant Babboe. De toezichthouder bevestigt dat er signalen zijn dat de bakfietsen van de fabrikant niet veilig zijn, zoals RTL Nieuws vandaag meldde.

Babboe, onderdeel van Accell Group, zegt in een statement dat het zich "niet herkent in het geschetste beeld".

Frame breekt doormidden

De onderzoeksredactie van RTL Nieuws sprak met oud-medewerkers van Babboe en ouders die een bakfiets hebben. Daaruit komt het beeld naar voren dat het frame van de bakfiets "met grote regelmaat" doormidden breekt tijdens het rijden.

Zo vertelt een vrouw uit Hilversum dat ze stopte en afstapte toen haar stuur heel erg begon te bibberen. "Toen schudde ik nog even aan het stuur en toen klabang, toen lag die dus helemaal doormidden. Echt doormidden." Babboe had enkele maanden daarvoor een onderhoudsbeurt aan haar fiets uitgevoerd.

"Herkennen ons niet"

Volgens Babboe zijn er in twee jaar tijd minder dan 20 meldingen binnengekomen over het model Curve, op ruim 50.000 verkochte fietsen. "Wij hebben deze klachten onderzocht en opgelost", zegt Pippa Wibberley, directeur van Babboe.

"Gezien het zeer lage aantal fietsen en de aard van de klachten die ook zijn opgelost, hebben wij in overeenstemming met de richtlijnen besloten, geen melding te maken bij de autoriteiten", zegt Wibberley.

In 2019 riep het bedrijf de Babboe City, een ander model, terug, omdat er mogelijk een fabricagefout in het frame zat. Daardoor zou het frame kunnen doorzakken. Volgens RTL Nieuws breken ook nieuwere fietsen van dit model nog altijd doormidden.

De NVWA laat weten het onderzoek naar de veiligheid van het fietsenmerk bijna te hebben afgerond. "We verwachten op zeer korte termijn consumenten duidelijkheid te kunnen bieden", zegt een woordvoerder.

Het bisdom Roermond steunt een pastoor van een lokale kerk die weigerde een hostie uit te reiken aan een lesbisch stel. De communie is geen recht binnen de katholieke kerk, stelt het bisdom.

Tijdens de carnavalsperiode gaat carnavalsvereniging De Vreigeleire traditioneel naar een carnavalsmis in het kerkdorp Itteren in de gemeente Maastricht. Een onderdeel daarvan is de uitreiking van de hostie: een ceremonie waarin de gelovigen een schijfje ongedesemd brood krijgen.

Pastoor Paul Horsch liet vooraf aan Carly Lhomme en Helen Meyers, de 'carnavalsprinsessen' van de vereniging, weten dat hij hun geen hostie zou geven. Dat vond hij niet passend, omdat het stel samenwoont. Op haar Facebookpagina kondigt de carnavalsvereniging aan daarom niet meer naar de kerk te gaan tijdens carnaval.

Er ontstond veel ophef op Facebook. Veel mensen lieten onder het bericht herinneringen achter aan de tijd dat de conservatieve bisschop Jo Gijsen de baas was in het bisdom Roermond. Tijdens zijn leiderschap kregen veel mensen, vooral homoseksuelen, geen toestemming om ter communie te gaan, waarbij de gelovigen de hostie en wijn ontvangen.

'De beslissing was correct'

Het bisdom laat in een verklaring weten de beslissing van de pastoor te steunen. "In een niet-kerkelijke relatie is het correct niet ter communie te gaan", stelt het bisdom. ''Dit is niet zo uitzonderlijk of afwijzend als het op het eerste gezicht lijkt of misschien door mensen ervaren wordt."

Het bisdom benoemt dat mensen in West-Europa nu anders denken over huwelijk en relaties. "De Kerk probeert hier op een pastorale wijze mee om te gaan, door mensen in hun waarde te laten en tegelijkertijd de leer van de Kerk geen geweld aan te doen."

President Joe Biden wordt niet aangeklaagd voor het in huis hebben van geheime stukken. Dat maakte speciaal aanklager Robert Hur gisteravond bekend. In Bidens privékantoor en in zijn woning werden ruim een jaar geleden documenten aangetroffen die hij daar niet mocht hebben.

Hur concludeert dat er geen opzet in het spel was. Nog opvallender dan die conclusie, is de manier waarop de 81-jarige Biden in het rapport uit de verf komt als vergeetachtige oude man. We beantwoorden vijf vragen over het rapport, en wat de betekenis ervan kan zijn voor Biden.

Waarom is Bidens geheugen nu opnieuw onderwerp van gesprek?

De speciaal aanklager onderzocht of Biden vervolgd zou moeten worden voor het in huis hebben van de documenten. Daar ziet Hur dus geen reden voor. Hij wijt het rondslingeren van de papieren aan vergeetachtigheid.

In zijn rapport noemt hij Biden een "sympathieke, goedbedoelende, oudere man met een slecht geheugen" en hij verwacht dat een jury dat ook zo zal zien. Hur noemt het bovendien heel aannemelijk dat Biden simpelweg was vergeten dat hij de documenten had.

Ook rapporteert Hur over het 5 uur durende verhoor, dat verdeeld was over twee dagen. Hij zegt dat Biden regelmatig moeite had zich dingen te herinneren. Biden komt in Hurs lezing naar voren als een wat warrige goedbedoelende bejaarde die je niet kan aanrekenen dat hij wat vergeten is.

Was het echt zo slecht gesteld met Bidens geheugen?

Duidelijk is dat Bidens geheugen hem met enige regelmaat in de steek laat en dat hij zich op zijn minst verspreekt, zo niet erger. Zo wist hij tijdens het verhoor niet meer of hij in 2009 al vicepresident was, in welk jaar hij aftrad, en kon hij de sterfdatum van zijn zoon Beau niet meteen noemen. In dezelfde persconferentie waarop hij reageerde op het rapport, maakte hij een vergissing. Hij wilde iets zeggen over de grens tussen de Gazastrook en Egypte, maar zei in plaats van Egypte Mexico.

Ook bracht Biden woensdag een gesprek in herinnering dat hij naar eigen zeggen in 2021 had met de Duitse oud-bondskanselier Helmut Kohl. Die overleed vier jaar daarvoor en Bidens woordvoerder moest later verduidelijken dat hij Angela Merkel had bedoeld.

Franse presidenten leek hij onlangs ook niet helemaal op een rijtje te hebben: toen hij bij een campagnebijeenkomst een anekdote vertelde over een recente G7-top, zei hij dat hij was toegeroepen door de Franse oud-president Mitterrand, die al in 1996 is overleden. Hij verwarde Mitterrand met Macron.

Ook zei hij recent dat "meer dan 100" Amerikanen zijn overleden aan corona, iets wat het Witte Huis later corrigeerde naar "meer dan een miljoen".

Wat zeggen Joe Biden en zijn team er zelf over?

"Mijn geheugen is prima," reageerde de president gepikeerd op de rapportage. "Ik ben inderdaad goedbedoelend, ik ben een oudere man, maar ik weet verdomme wat ik doe." Hij was fel over het aanhalen van het overlijden van zijn zoon: "Toen ze me die vraag stelden, vond ik dat ze daar niets mee te maken hadden."

Advocaten van Biden schrijven in een brief aan Hur dat ze het taalgebruik in het rapport zeer vooringenomen vinden, en dat het heel normaal is dat getuigen zich gebeurtenissen van jaren geleden niet exact kunnen herinneren.

Daarnaast benadrukte Biden het verschil tussen zijn zaak en die van voormalig president Donald Trump, die eerder wél werd aangeklaagd omdat hij geheime stukken in zijn bezit had. Op Trumps landgoed in Florida werden 1184 vertrouwelijke stukken, 92 geheime en 25 topgeheime stukken aangetroffen. Bij Joe Biden ging het aanvankelijk om ongeveer tien documenten.

Wie is die speciaal aanklager die het onderzoek heeft geleid?

Robert Hur werd onder president Trump aangesteld als procureur-generaal in Maryland en heeft een flinke staat van dienst als topjurist. Hij studeerde aan de prestigieuze universiteiten Harvard en Stanford in de VS en Cambridge in het Verenigd Koninkrijk, en werkte als griffier bij voormalig opperrechter van het Hooggerechtshof William Rehnquist, die zeer conservatief was.

Ook werkte hij in Maryland onder Rod Rosenstein, die later onder Trump onderminister van Justitie werd. Verder werkte hij op het ministerie van Justitie met Christopher Wray, die later directeur van de FBI werd. Vanuit het ministerie onderhield hij nauw contact met speciaal aanklager Robert Mueller die onderzoek deed naar Russische beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen in 2016.

De huidige minister van Justitie, Merrick Garland, stelde Hur vorig jaar aan om het onderzoek naar Biden en zijn documenten te leiden en zo de schijn van partijdigheid tegen te gaan. Bij zijn aanstelling roemde de Democraat Garland de Republikein Hur om zijn lange en succesvolle carrière.

Wat kan Hurs verslag betekenen voor de verkiezingscampagne?

Aangezien het in de campagne veel gaat over de hoge leeftijd van zowel Biden als Trump kan het commentaar van Hur grote invloed hebben. Ook Bidens felle reactie onderstreept de gevoeligheid ervan.

Kiezers maken zich zorgen over de leeftijd en de geestelijke gesteldheid van Biden. Deze week bleek nog uit een peiling van NBC News dat driekwart van de kiezers zich daar druk om maakt.

De vier jaar jongere Trump mag in zijn verkiezingscampagne graag de vergissingen van Biden benoemen en hem presenteren als seniele oude man. Verschillende media omschrijven het verslag van Hur dan ook als een groot politiek geschenk aan Trump en zijn campagneteam. "Donald Trump heeft zijn beste dag van 2024", analyseerde nieuwszender CNN de betekenis van het rapport.

Op treinstation Gare du Nord in Parijs is gisteravond een man omgekomen nadat hij op het dak van een stilstaande trein was geklommen. Hij werd geëlektrocuteerd door de bovenleiding. De trein stond klaar om de volgende ochtend naar Londen te vertrekken. Volgens de Franse politie was het slachtoffer een migrant.

Het ongeluk is vastgelegd door bewakingscamera's. Op de beelden is te zien dat de man van het perron afstapt en meerdere sporen oversteekt op weg naar de stilstaande Eurostar. Nadat hij op de trein is geklommen, krijgt hij een schok.

Hulpdiensten waren er snel bij, maar konden niet voorkomen dat hij ter plekke aan zijn verwondingen bezweek. De politie weet nog niet wie de man is, maar heeft een onderzoek ingesteld.

Meer ongelukken

Het is niet de eerste keer dat iemand op deze manier om het leven komt. In 2017 gebeurde exact hetzelfde. Twee jaar daarvoor overleefde iemand een vergelijkbaar ongeluk wel.

Waarom de man op de trein klom, is nog niet duidelijk, maar vanuit Frankrijk proberen veel migranten om Groot-Brittannië te bereiken. Vaak steken ze met rubberbootjes het Kanaal over of verstoppen ze zich in vrachtwagens die naar het Verenigd Koninkrijk gaan. De Eurostartrein rijdt door de tunnel onder het Kanaal door naar Londen.

De politie heeft niet kunnen vaststellen of een ongeluk afgelopen maandag op de A15 bij Herwijnen een direct gevolg was van de boerenprotesten langs de snelweg. Het politieonderzoek is daarom gestopt.

Bij de protesten werden onder meer autobanden in brand gestoken. Dat leidde tot veel rook op de snelweg.

Twee auto's botsten vervolgens op elkaar. Twee mensen raakten gewond. De politie heeft niet kunnen achterhalen wat de precieze oorzaak van het ongeluk is. De woordvoerder wil niet zeggen wat de inzittenden van de auto's daarover verklaard hebben.

Getuigen

"Het onderzoek heeft niet geleid naar aanknopingspunten om het voort te zetten. Dat betekent dat er geen onderzoek meer loopt, tenzij er nieuwe informatie komt. Als er getuigen zijn die informatie of beelden hebben, is dat nog altijd welkom", aldus een woordvoerder tegen Omroep Gelderland.

Volgens de politie is het nu een verzekeringskwestie en zou een verzekeraar verder onderzoek kunnen doen naar wie er aansprakelijk is.

Aangehouden mannen vrijgelaten

Twee mannen die bij een boerenprotest maandag op de A50 bij Beekbergen werden aangehouden, mogen hun strafzaak in vrijheid afwachten. Dat meldt de rechtbank Gelderland.

Het gaat om een 35-jarige man uit Eerbeek en een 39-jarige man uit Klarenbeek. Ze worden verdacht van het blokkeren van de weg en het plegen van een milieudelict doordat ze afval dumpten en in brand staken.

Na de aanhouding verschenen op sociale media oproepen om de mannen uit de cel in het politiebureau in Apeldoorn te bevrijden. Hierop kondigde de gemeente een noodbevel af voor de hele stad.

Kettingbotsing

Tijdens de boerenprotesten ontstond maandag ook een kettingbotsing op de A12 in Veenendaal. Een 17-jarige jongen raakte daarbij gewond. De politie onderzoekt deze zaak nog.

Eén op de tien ambtenaren bij de rijksoverheid heeft het afgelopen jaar te maken gehad met racisme op de werkvloer. Een ongeveer even grote groep heeft meegemaakt dat collega's racistisch waren tegen burgers.

Dat meldt demissionair staatssecretaris Van Huffelen (Binnenlandse Zaken) naar aanleiding van een enquête. Zij noemt de uitkomst "onacceptabel" en gaat onderzoeken hoe racisme en discriminatie bij het Rijk beter kunnen worden bestreden.

Voor het onderzoek zijn 4500 medewerkers ondervraagd. In totaal werken 140.000 ambtenaren bij de rijksoverheid. Van de respondenten zegt 9 procent het afgelopen jaar een enkele keer, en 1 procent maandelijks persoonlijk racisme te hebben ervaren.

Daarnaast heeft 17 procent gesignaleerd dat een collega racistisch werd bejegend en heeft 11 procent geconstateerd dat burgers racistisch werden behandeld door rijksambtenaren.

Lagere loonschalen

Ambtenaren die buiten Europa zijn geboren, hebben het meest te maken met racisme. En mensen in lagere loonschalen lopen er vaker tegenaan dan beter betaalde collega's.

Van Huffelen spreekt van "confronterend onderzoek". "Op je werk moet het gaan om wat je doet en niet om wie je bent of waar je vandaan komt", zegt ze.

Eind 2022 bleek al dat racisme op de werkvloer veel voorkomt op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Naar aanleiding daarvan liet Van Huffelen onderzoek doen naar de hele landelijke overheid.

De Britse prins Harry heeft buiten de rechtbank om een schikking getroffen met de uitgeverij achter bekende kranten als de Daily Mirror en Sunday Mirror. Dat meldt zijn advocaat aan het hooggerechtshof in Londen.

Prins Harry had de uitgever Mirror Group Newspapers (MGN) aangeklaagd voor het hacken van zijn telefoon en andere verboden methoden om privéinformatie over Harry boven tafel te krijgen en daarover te publiceren.

Aanzienlijk meer

In december oordeelde een Britse rechter al dat MGN tussen 2003 en 2009 artikelen publiceerde op basis van informatie die illegaal was verkregen. In totaal moest MGN een schadevergoeding van bijna 165.000 euro betalen. Dat ging toen over 33 van de in totaal 148 artikelen waar Harry over had geklaagd. Over de resterende claims hebben de partijen nu een schikking getroffen.

Het bedrag van die schikking is aanzienlijk hoger dan het al toegekende bedrag. Harry's advocaat zei vandaag dat uitgever MGN bereid is om een aanzienlijke hogere schadeloosstelling te betalen en ook de juridische kosten die Harry heeft gemaakt op zich te nemen. MGN maakt binnen twee weken 468.000 euro aan de prins over. Wat MGN uiteindelijk moet betalen is nog niet vastgesteld.

Meer claims

MGN, heeft inmiddels een nieuwe eigenaar. Het bedrijf laat weten blij te zijn dat het tot een akkoord met Harry is gekomen. "Als er in het verleden fouten zijn gemaakt, maken wij daar zonder terughoudendheid excuses voor, nemen we de volle verantwoordelijkheid en betalen we compensatie", zei een woordvoerder.

Het bedrijf is daarmee vermoedelijk niet uit de problemen. De rechter die Harry in december in het gelijk stelde zei dat ongeveer honderd andere beroemdheden MGN om dezelfde redenen hebben aangeklaagd. Volgens Harry's advocaat kan het totaal aan schadeclaims die de uitgever zal moeten betalen aan alle klagers oplopen tot 2,34 miljoen euro.

Harry gaat door

Harry voert een kruistocht tegen uitgevers van tabloids. "Onze missie gaat door", laat hij in een verklaring weten. Tegen andere uitgevers lopen soortgelijke zaken.

Harry zegt dat hij van jongs af aan slachtoffer is geweest van journalisten en privédetectives die voor tabloids werkten. Ze maakten zich onder meer schuldig aan het hacken van zijn telefoon en e-mail en ook die van mensen om hem heen. Privézaken kwamen zo in die kranten terecht. Hij werd daar wantrouwig van en hij zou daar ook psychische problemen door hebben gekregen.

Grote Nederlandse familiebedrijven hebben met succes gelobbyd voor een belastingkorting, schrijft NRC. Het gaat om een uitbreiding van de Bedrijfsopvolgingsregeling, de BOR, een korting op de erfbelasting voor ondernemers. De uitbreiding was tegen de wens van demissionair staatssecretaris Marnix van Rij.

Journalist Carola Houtekamer legde bloot hoe de lobby van grotere, internationaal opererende familiebedrijven in z'n werk ging: "Parlementariërs en ondernemers spraken elkaar bijvoorbeeld in het Mauritshuis met lekker eten. Daarin vertelden de ondernemers hoe cruciaal familiebedrijven zijn. Als je van familiebedrijven houdt, dan ben je ook voor de BOR, zeiden ze."

Vlak voor het verkiezingsreces in oktober 2023 stemde de Tweede Kamer over een amendement van VVD en CDA over de belastingkorting. Hiermee werd geregeld dat grote bedrijven die binnen de familie worden overdragen voor 75 procent worden vrijgesteld van erfbelasting. Het amendement werd gesteund door de ChristenUnie, PVV, FVD, SGP, JA21, Groep Van Haga en BBB.

VVD en CDA

Kamerlid Tom van der Lee (GroenLinks-PvdA) is verbaasd over de gang van zaken: "Ik vind het echt dieptriest dat rechtse parlementariërs zich als domme schapen voor het karretje van dit soort bedrijven laten spannen. In de praktijk betekent dit dat gewone mensen meer belasting moeten betalen om de staatskas gevuld te houden."

De coalitiepartijen CDA en VVD dienden het amendement in. CDA-kamerlid Inge van Dijk laat weten familiebedrijven 'van onschatbare waarde' te vinden. Over haar ervaring met lobby zegt Van Dijk: "Om voorstellen te doen die verder reiken dan Haagse tekentafelbeleid, onderhouden wij breed contact met familiebedrijven uit heel Nederland."

VVD-kamerlid Silvio Erkens laat weten dat hij heeft voorgestemd om te voorkomen "dat familiebedrijven de opvolging niet meer kunnen regelen waardoor deze bedrijven Nederland wellicht gaan verlaten".

De gouden tip over de locatie van de Rotterdammer die eind vorige maand werd ontvoerd, wordt beloond met 20.000 euro. Het Openbaar Ministerie hoopt dat mensen met meer informatie zich melden zodat de man, die nog altijd spoorloos is, gevonden wordt.

De 71-jarige man werd op 25 januari door twee mannen een busje ingetrokken toen hij van de moskee naar huis liep, een wandeling van een paar honderd meter. Een derde dader bestuurde het busje. Het gebeurde in de Rotterdamse wijk Spangen. De man is voorganger in een moskee. De politie heeft vrijdag twee foto's van hem verspreid.

Het busje werd diezelfde avond om 20.00 uur nog gezien door een kentekenherkenningssysteem op de Haringvlietbrug. Sindsdien ontbreekt ieder spoor.

Man aangehouden

De politie denkt dat de man slachtoffer is geworden van een crimineel conflict. Geluiden dat het te maken zou hebben met gestolen cocaïne, heeft de politie ook gehoord, zegt een woordvoerder tegen de NOS. Dat is dan ook een van de scenario's die onderzocht worden.

Een man van 45 uit Zwolle is een paar dagen na de ontvoering aangehouden. Zijn voorarrest is op 2 februari verlengd met twee weken. Ondertussen zoekt de politie verder. Donderdag werd een inval gedaan in een woning in Rotterdam-Zuid. Eerder werd er al gezocht in een loods in Nieuwe-Tonge.

Een naast familielid van de ontvoerde man sprak met RTL Nieuws. Verhalen dat de man ontvoerd is omdat zijn zoon betrokken zou zijn geweest bij de diefstal van een grote partij cocaïne, zijn volgens hem onzin.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft op een persconferentie de acties van Israël in de Gazastrook "over de top" genoemd. Hij neemt daarmee een kritischere houding ten opzichte van Israël aan dan dat hij tot nu toe gedaan heeft.

Biden benadrukte dat hij zijn best doet om een langdurig staakt-het-vuren te bewerkstelligen. Daarnaast zegt de president druk uit te oefenen op Israël, Egypte, Qatar en Saudi-Arabië om zoveel mogelijk hulp de Gazastrook binnen te krijgen. "Er zijn veel onschuldige mensen die verhongeren en doodgaan. Dat moet stoppen", zei hij.

In eigen land zwelt de kritiek op Biden en zijn Israël-beleid steeds verder aan. Zowel de Democraten als de Republikeinen willen een einde aan de oorlog. Hoe langer die duurt hoe meer de onvoorwaardelijke steun van de VS aan Israël afbrokkelt.

Zo zei een woordvoerder van het Witte Huis dat de VS een grondoffensief in Rafah niet steunt. "Een nieuwe militaire operatie in het zuiden van Gaza zou een ramp zijn", zei John Kirby. "Meer dan een miljoen Palestijnen schuilen in Rafah, hun is verteld daarheen te gaan. Israël is verplicht ervoor te zorgen dat het onschuldige burgers beschermt."

Staak-het-vuren

Deze week kwamen de onderhandelingen tussen Hamas en Israël over een staakt-het-vuren en het vrijlaten van de gijzelaars niet verder. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu wil doorgaan met de militaire operatie en heeft het voorstel van Hamas afgewezen.

Volgens de laatste cijfers van het door Hamas gecontroleerde gezondheidsministerie zijn er bijna 28.000 Palestijnen om het leven gekomen sinds de oorlog op 7 oktober begon. Meer dan 20.000 daarvan zijn vrouwen en kinderen.

Demissionair minister Van Weyenberg van Financiën herkent zich niet in het beeld dat er "iets onbegrijpelijks" aan de hand zou zijn met de overheidsfinanciën. Die zijn volgens hem juist "heel gezond".

"Ik heb geen enkele indicatie dat het dit jaar anders is dan andere jaren", zegt hij. "Er zijn altijd tegenvallers en risico's en die passen we netjes in in de begroting."

Van Weyenberg reageert op het vertrek van NSC uit deze formatieronde. NSC-leider Omtzigt zei pas op het laatste moment informatie te hebben ontvangen over financiële tegenvallers. Hij besloot te stoppen, omdat hij geen loze beloften aan de burger wil doen. In een verklaring schreef Omtzigt dat "de financiële situatie veel ernstiger is dan gedacht".

Steven van Weyenberg is de opvolger van Sigrid Kaag, die inmiddels VN-gezant voor de wederopbouw van Gaza is. Hij "wil geen recensie van de formatie geven". Maar hij ziet geen enkele reden tot zorg. "Volgens mij staan we er prima voor."

Sinterklaaslijstjes

De nieuwe minister van Financiën wijst erop dat er in deze formatieronde aan alle ministeries is gevraagd om een lijst met tegenvallers en risico's. Het was een open vraag, stelt hij, "en dan gaan ze heel lange lijsten aanleveren en dat snap ik".

Volgens hem staan er op die lijsten ook veel "stiekeme wensen", dingen die een ministerie graag wil veranderen. "Ik zag vergelijkingen met lijstjes van kinderen met Sinterklaas en dat herken ik wel als minister van Financiën."

In maart gaat hij, zoals gebruikelijk, met alle ministeries in overleg over de Voorjaarsnota. "En dat eindigt dan altijd in een nette begroting."

De Oekraïense president Zelensky klonk stellig: het is tijd voor een nieuwe aanpak van het leger. "Ouderwetse oorlogsvoering werkt in 2024 niet meer", vulde zijn vicepremier Fedorov aan. En daarom moet de belangrijkste militair van het land, Zaloezjny, wijken voor een ander: Oleksandr Syrsky, de huidige commandant der landstrijdkrachten. Wie is hij?

Kort gezegd: een doorgewinterde militair die een sleutelrol speelde bij de Oekraïense verdediging tegen Rusland en bovendien zeer loyaal is aan Zelensky. Vanwege zijn successen op het slagveld is hij geliefd bij een deel van het leger, maar misschien wel een even groot deel is uitermate kritisch over hem vanwege het opofferen van militairen bij recente veldslagen.

Van Rusland naar Oekraïne

Syrsky groeide ironisch genoeg op in het hart van Rusland, in de regio Vladimir, ten oosten van Moskou, en leerde de kneepjes van het militaire vak aan een militaire elite-opleiding in Moskou. In Centraal-Azië diende hij in de Sovjettijd zij aan zij met de Russen. Syrsky grijpt zijn herkomst aan om te beweren dat hij als geen ander weet hoe de vijand denkt.

Russische staatsmedia zien er juist een bewijs in dat Russen en Oekraïners eigenlijk een verenigd volk zijn. Op achting van Moskou hoeft hij vanzelfsprekend niet te rekenen: oud-president Medvedev zegt dat hij bij het lezen van de biografie van de "verrader Syrsky's" 'een gevoel van haat, minachting en walging' ervoer. "Laat de aarde onder hem branden!"

Als Sovjet-commandant kwam hij in de Oekraïense regio Poltava terecht, waar hij na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie bleef. Daar klom hij geleidelijk op in het Oekraïense leger, uiteindelijk tot man die de strijd om Debaltseve (regio Donetsk) in 2015 leidde. Deze slag, die eindigde in Oekraïense terugtrekking, staat in het geheugen van iedere Oekraïner gegrift. De nederlaag was het laatste grootste treffen voordat het sluiten van de Minsk-akkoorden een staakt-het-vuren inleidde.

Kyiv, Charkiv en Bachmoet

Toen Rusland op 24 februari 2022 de grootschalige invasie van Oekraïne begon, was Syrsky al drie jaar de hoogste leider van de grondtroepen. De redding van de hoofdstad Kyiv, onder meer door een dam door te steken, wordt grotendeels aan hem toegeschreven. Hij sliep drie dagen niet, vertelde een directe medewerker van Syrsky eerder, en wist daarmee te voorkomen dat de Russen de oorlog in drie dagen zouden winnen.

Een half jaar later schreef Syrsky ook het tweede grote succes van de Oekraïners op zijn naam: het tegenoffensief in de regio Charkiv. Met een riskante maar onverwachte operatie wisten Oekraïense militairen onder leiding van Syrsky door Russische linies te breken en vrijwel de gehele noordoostelijke regio te bevrijden. Volgens Zelensky-biograaf Simon Shuster wilde opperbevelhebber Zaloezjny naar het zuiden optrekken, maar besloot Zelensky het plan van Syrsky voorrang te geven.

Er zijn niet alleen successen aan Syrsky's naam verbonden. De maandenlange, uitputtende verdediging van Bachmoet leidde tot zware verliezen. Het leverde hem bijnamen als 'de slager' op; een gegeven dat breed wordt uitgemeten in Russische staatsmedia. Militair analisten zien het verlies van ervaren Oekraïense troepen in Bachmoet als één van de oorzaken waardoor het Oekraïense tegenoffensief van 2023 niet tot grote successen heeft geleid.

Veranderingen aan het front

Oekraïense militairen reageren wisselend op de herschikking van de legertop. Critici zien niet wat Syrsky wél zou kunnen klaarspelen wat zijn voorganger, de breed gewaardeerde Zaloezjny, niét kon. "We hebben een handvol topcommandanten, die met elkaar samenwerken en ongeveer hetzelfde willen en kunnen", zegt militair Aleksander, die onder meer in Bachmoet diende. Hij hoopt dat de shake up niet tot onrust aan het front leidt.

Duidelijk is wel dat Syrsky meer op één lijn met Zelensky zit dan zijn voorganger Zaloezjny. Waar Zaloezjny openlijk van mening verschilde met de president, denkt Syrsky hetzelfde over militaire tactieken en strategieën, bijvoorbeeld over het tot het uiterste verdedigen van omsingelde plaatsen als Bachmoet en Avdiivka.

"Dat is denk ik de enige reden waarom de Commandant der Strijdkrachten werd vervangen", zegt militair Aleksandr cynisch. "De president wil een generaal die hij onder controle heeft." Oppositiepoliticus Hontsjarenko zegt het zo: "Voor Zelensky is de belangrijkste eigenschap van Syrsky dat hij geen politieke ambities heeft."

Actieplan

Syrsky is gevraagd binnen een paar dagen een actieplan voor 2024 te presenteren. De vraag is of Syrsky, zoals hij rond Kyiv en Charkiv liet zien, met een kleiner maar effectiever leger dan de Russen voor een klinkende overwinning kan zorgen. En dat tegen de achtergrond van afnemende westerse steun, groeiende tekorten en discussie binnen Oekraïne over de mobilisatie.

In zijn eerste toespraak, vandaag op Telegram, legt Syrsky de nadruk op technologische ontwikkelingen en de verbetering van de militaire logistiek. Aan het front zal de komende maanden moeten blijken of hij inderdaad de verandering kan brengen waarop in Kyiv wordt gehoopt.

Veel politici en anderen reageren bedroefd op het overlijden van oud-premier Van Agt. Demissionair premier Rutte typeert Van Agt als "markant, authentiek en doelgericht". Hij vindt hem een groot man, die in een periode van polarisatie en partijvorming stabiliteit heeft gebracht. De premier noemt Van Agt "samen met Joop Den Uyl en Hans Wiegel" een van de beeldbepalende mensen van een tijdperk. Hij wijst ook op zijn "bloemrijke en unieke taalgebruik".

Rutte had geregeld contact met zijn "betovergrootvader in het ambt": "We schreven elkaar regelmatig en dan kreeg ik altijd een kwinkslag terug, ook een klein advies, soms een kleine vermaning, maar ook heel vaak iets begripvols".

Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix zeggen Van Agt met groot respect te gedenken: "Hij nam bestuurlijke verantwoordelijkheid in een turbulente tijd en wist met zijn markante persoonlijkheid en kleurrijke stijl velen te inspireren." Zij roemen zijn "inzet voor ons land en voor het behoud van verbindingen in onze samenleving".

Eerste CDA-leider

CDA-leider Bontenbal vindt Van Agt vooral een man "die politiek bedreef vanuit overtuigingen en uitgangspunten". Hij wijst erop dat Van Agt de eerste leider van het CDA was: "Hij heeft destijds het CDA in het midden van het politieke landschap gepositioneerd, met zijn kenmerkende uitspraak: 'We buigen niet naar links en we buigen niet naar rechts' ".

Bontenbal benadrukt dat Van Agt niet alleen veel voor het CDA heeft betekend, maar ook voor Nederland en dat hij vijf jaar premier is geweest: "Je wist wat je aan deze man had." Ook Bontenbal wijst op zijn "archaïsche taalgebruik, dat weinig mensen kunnen evenaren".

Timmermans: goede vriendschap

NSC-voorman (en ex-CDA'er) Omtzigt zegt op X dat Nederland een bevlogen staatsman verliest: "Ook op hoge leeftijd bleef hij zijn scherpe opinies uitdragen. Hij had grote compassie met het Palestijnse volk."

D66-leider Jetten omschrijft Van Agt als een premier die bruggen wist te bouwen in economisch moeilijke tijden. Jetten haalt ook aan dat Van Agt bevriend raakte met zijn "ideologische tegenpool" Jan Terlouw. Die was in de tijd van Van Agt leider van D66 en de twee zaten ook samen in een kabinet.

En GroenLinks-PvdA-leider Timmermans reageert met "Rust zacht, goede Dries". Hij bedankt hem op X voor de "goede vriendschap die ik altijd zal blijven koesteren".

Terlouw en Van Agt waren elkaars politieke tegenstanders, maar tegelijkertijd ook goede vrienden, vertelt Terlouw aan de NOS: