NOS Nieuws - Algemeen

Het kabinet gaat de afhandeling van de affaire met de kinderopvangtoeslagen versnellen. Het wil dat alle ruim 41.000 gedupeerde ouders uiterlijk in 2027 geholpen zijn en zal daarbij vooral de methode gebruiken die prinses Laurentien heeft bedacht.

Als er niet wordt ingegrepen, zal de al eerder gestelde deadline niet worden gehaald, stelt staatssecretaris Palmen voor Herstel en Toeslagen.

Die methode van prinses Laurentien houdt in dat ouders die naar hun idee nog niet voldoende zijn gecompenseerd voor de schade die zij hebben geleden, hun verhaal kwijt kunnen bij zogenoemde 'luisterende schrijvers' van de Stichting Gelijkwaardig Herstel (SGH). Dat is de stichting waar Laurentien vorig jaar bij vertrok.

De schrijvers stellen een feitenrelaas op en op basis daarvan kan snel worden berekend waar de gedupeerden nog recht op hebben.

De methode-Laurentien is voor ouders prettig, omdat ze het gevoel hebben gehoord te worden en snel duidelijkheid krijgen, zegt de staatssecretraris. Die methode wordt wel aangescherpt, waardoor het minder gemakkelijk wordt om geld uit te keren. In het verleden is het wel voorgekomen dat mensen compensatie kregen voor gebeurtenissen die voor de toeslagenaffaire hadden plaatsgevonden. Ook zijn er mensen die twee keer een compensatie hebben ontvangen voor hetzelfde leed, zo blijkt uit de evaluatie van de methode.

Naast de Laurentien-methode komt er een tweede schaderoute, waarbij mensen zelfstandig, met een advocaat, kunnen aantonen dat zij aanvullende schade hebben geleden doordat zij bijvoorbeeld hun baan of huis zijn kwijtgeraakt.

Commissie-Van Dam

In januari concludeerde een spoedcommissie, die werd geleid door oud-CDA-Kamerlid Van Dam, dat er stevig moet worden ingegrepen bij de afhandeling van de toeslagenaffaire. Anders gaat het nog jaren duren voordat de slachtoffers volledig gecompenseerd zijn. De commissie noemde de hersteloperatie tot nu toe onoverzichtelijk en onuitvoerbaar. Zo zijn er tot nu toe vijf schaderoutes die bewandeld kunnen worden. Daar wordt nu flink het mes in gezet.

De commissie adviseerde om vol in te zetten op de methode-Laurentien, omdat bewezen is dat die goed werkt. En dat doet Palmen nu ook. De staatssecretaris heeft vanmorgen in de ministerraad groen licht gekregen om het spoedadvies volledig over te nemen.

Dat betekent dus dat er in plaats van vijf nu twee afzonderlijke schaderoutes komen. Verder komt er één 'uniform schadekader' met vaste vergoedingen voor vergelijkbaar leed opgesteld. Verder wordt er voor ouders met heel complexe schadeposten nog een aparte Commissie Complexe Schadeposten ingericht. Palmen zal rond het mei-reces een uitgewerkt plan naar de Tweede Kamer sturen.

Een chirurg van het OLVG-ziekenhuis in Amsterdam heeft zich schuldig gemaakt aan discriminatie in het bijzijn van een coassistent. Dat oordeelt het College voor de Rechten van de Mens, waar deze coassistent een klacht had ingediend.

Het ziekenhuis heeft de arts sancties opgelegd. Wat die sancties zijn, is niet bekend.

De student, met een Marokkaans-Nederlandse achtergrond, liep coschappen in het kader van zijn master geneeskunde. In 2020 zei een chirurg in zijn bijzijn dat hij "een hekel heeft" aan Marokkanen.

Ook andere artsen bij wie de student coschappen liep, vertoonden volgens hem grensoverschrijdend gedrag. Zo zei er een dat "er een vluchtelingenboot is aangespoeld" toen er een patiënt van Somalische afkomst op de afdeling lag.

Racistische opmerkingen

De coassistent diende in 2022 een klacht in bij het ziekenhuis over de racistische opmerkingen die hij had gehoord. Het OLVG schakelde daarop een onderzoeksbureau in. Bij dat onderzoek werden specifiek twee artsen onderzocht.

In de resultaten staat dat het "aannemelijk" is dat een van hen inderdaad grensoverschrijdende opmerkingen heeft gemaakt en er ook een aanraking heeft plaatsgevonden.

Bij de andere arts is volgens de onderzoekers niet vast te stellen wat er is gebeurd. De resultaten van het onderzoek en de gevolgen ervan zijn teruggekoppeld aan de coassistent in 2023.

'Zeer kwalijk'

De coassistent was niet tevreden met de afhandeling van zijn klacht. Daarom stapte hij naar het College Voor de Rechten van de Mens.

Dat oordeelt dat er sprake is geweest van "discriminatoire bejegening" bij een van de chirurgen. En omdat de chirurg in kwestie in een gezagsverhouding stond met de coassistent, rekent het college zijn opmerking toe aan het ziekenhuis als werkgever, schrijft stadsomroep AT5.

Ook de andere racistische opmerkingen vindt het college kwalijk. "Het is zeer kwalijk dat in het bijzijn van coassistenten, de artsen van de toekomst, op zo'n manier over patiënten wordt gepraat", vindt het college.

Adequaat gehandeld

Het college vindt dat het ziekenhuis de klacht van de coassistent zorgvuldig en voldoende adequaat heeft behandeld. Bovendien is er volgens het college voldoende zorg gedragen voor een discriminatievrije werkomgeving. Zo is er voor medewerkers een app waar zij ongewenst gedrag kunnen melden.

"Dit kan en mag niet gebeuren", zegt Wietske Vrijland van het OLVG. "Voor discriminatie en racisme is absoluut geen plek in OLVG. Een veilige omgeving waarin we prettig kunnen samenwerken met respect voor elkaar is noodzakelijk."

De gemeente Den Haag gaat onderzoeken of strandpaviljoens het hele jaar door kunnen blijven staan. Ondernemers willen dat graag.

Nu worden strandtenten elk voorjaar opgebouwd en in het najaar weer afgebroken. Volgens de ondernemers is dat tijdrovend en kostbaar, bleek tijdens een vergadering met de gemeenteraad over de toekomst van het strand.

"Laat ons twaalf maanden op het strand staan, waarvan we acht maanden mogen exploiteren."

Redeneren op basis van cijfers

De vorige coalitie had wel oren naar permanente bebouwing op het strand en beloofde een onderzoek, maar dat kwam er niet.

De nieuwe wethouder voor 'de strandvisie', Robert Barker van de Partij voor de Dieren, vond zo'n onderzoek niet nodig. "We zijn niet zonder reden tot de conclusie gekomen dat het niet wenselijk is om strandtenten het hele jaar te laten staan", zei hij tijdens de raadsvergadering.

Nu is hij toch overstag omdat een meerderheid van de raad voor een motie stemde van collegepartij D66 om het onderzoek alsnog te doen. "Er zijn geen cijfers over de voor- en nadelen van permanente verbouwing", zegt raadslid Dennis Groenewold daarover. "Wij willen een onderzoek, zodat we vanuit cijfers kunnen redeneren en niet op basis van gevoel."

Barker kan daarmee leven: "Als de raad wil dat alle cijfers op een rij worden gezet, hebben we daar geen problemen mee."

Gemeenteraadsverkiezingen

De strandtenten zouden dan in de wintermaanden nog steeds gesloten zijn, maar hoeven niet meer afgebroken te worden.

Er wordt in het onderzoek onder meer gekeken naar de effecten van permanente bebouwing op de stikstofuitstoot, de duinvorming op het strand en op de natuurbeleving van bezoekers.

De uitkomsten moeten bekend zijn voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026.

Duurzaam

Volgens ondernemers is het laten staan van de paviljoens duurzaam. Voor het opbouwen zijn grote hijskranten en vrachtwagens nodig, die uitstoot veroorzaken. Ook kunnen er op permanente gebouwen zonnepanelen gelegd worden.

Natuurorganisaties stellen daar tegenover dat permanente bebouwing ten koste gaat van duinvorming in de winter. "De wind en het zand worden geblokkeerd", zegt Marc Janssen van Stichting Duinbehoud Den Haag.

Volgens hem moet het strand in de wintermaanden bovendien leeg zijn "zodat mensen kunnen uitwaaien".

'Verloedering'

Ondernemers met een horecazaak op de boulevard zijn ook tegen permanente bebouwing. "Als jouw zaak uitzicht op zee heeft en er komt iets voor dat een nog beter uitzicht op zee heeft, waar ga je als bezoeker dan zitten?", zegt een van hen.

"Het is niet fraai om in de winter tegen dichtgetimmerde paviljoens aan te kijken", gaat hij verder. "Dat leidt tot verloedering."

De meeste partijen vinden dat áls er permanente bebouwing komt, de paviljoens in de wintermaanden dicht moeten blijven. "Het moet geen opmaat worden voor jaarrondexploitatie", vindt Judith Klokkenburg van de ChristenUnie/SGP.

Marleen de Rooy wordt de nieuwe vaste politieke duider van het NOS Journaal. Zij volgt Xander van der Wulp op, die per 1 april aan de slag gaat als hoofdredacteur van NOS Sport. De Rooy werkt sinds 2017 op de politieke redactie van de NOS.

Ze neemt ook de rol van Van der Wulp over in de podcast De Stemming van Vullings en Van der Wulp. Samen met Joost Vullings (EenVandaag, AVROTROS) bespreekt zij vanaf 28 maart in De Stemming van Vullings en De Rooy iedere vrijdag de politieke actualiteit in Den Haag, met scherpe analyses en voorspellingen.

Eer

"De politiek voor mensen begrijpelijk en toegankelijk maken, is altijd een belangrijk doel voor mij geweest. Het is een eer om dit nu ook als vaste duider in de NOS Journaals te doen", zegt De Rooy.

"In deze spannende politieke tijden speelt de journalistiek een cruciale rol. Niet alleen door het kritisch te volgen, maar ook door de gebeurtenissen en besluiten helder en feitelijk uit te leggen aan iedereen in Nederland. Ik kijk er naar uit dit samen met de collega's van de Haagse redactie te doen."

Rondje Binnenhof

Giselle van Cann, hoofdredacteur NOS Nieuws, onderstreept dat De Rooy over veel journalistieke ervaring beschikt en het Binnenhof "door en door" kent: "Ze doorziet de politiek en weet verhalen helder, toegankelijk en met veel energie over te brengen voor een groot publiek".

De YouTube-serie Rondje Binnenhof, waar zij ook aan meewerkt, wordt door het vertrek van Xander van der Wulp en het aanstaande pensioen van Gerri Eickhof tijdelijk opgeschort. De laatste aflevering is op 21 maart. Daarna wordt gekeken hoe en in welke vorm een vervolg kan worden gegeven aan de serie.

Marleen de Rooy begon haar journalistieke carrière bij het Financieele Dagblad. In 2013 maakt ze de overstap naar de economieredactie van de NOS. De afgelopen jaren was ze al de vaste vervanger van Xander van der Wulp.

In Duitsland zijn de SPD, de CDU/CSU en de Groenen het eens geworden om leningen aan te gaan voor maximaal 500 miljard euro waarmee een vermogen voor uitgaven kan worden gevormd. Dat zeggen de voorzitters van de SPD en CDU/CSU. Ook zijn de partijen het eens over aanpassing van de grondwet om meer geld te kunnen lenen.

Met de lening zou Duitsland het grootste schuldenpakket aangaan in de recente Duitse geschiedenis. Het voorstel kwam van CDU/CSU en SPD, die samen proberen een regering te vormen. De huidige regeringspartij De Groenen sluit zich daarbij aan.

Kiezersbedrog

Vorige week kondigde Friedrich Merz, die waarschijnlijk bondskanselier wordt, de lening aan. Dat werd door het rechtse tabloid Bild als 'kiezersbedrog' bestempeld, omdat hij in zijn verkiezingscampagne hamerde op het belang van 'de schuldenrem'. In Duitsland is in de grondwet vastgelegd dat Duitsland niet meer dan 0,35 procent van het bbp aan schulden mag aangaan.

Merz is er echter van overtuigd dat de nieuwe politieke situatie om een andere aanpak vraagt. Duitsland kan volgens hem niet meer kan rekenen op de Amerikanen en moet zichzelf kunnen verdedigen.

Hoewel Merz breekt met zijn verkiezingsbelofte, steunt het overgrote deel van de Duitse kiezers zijn plannen. Uit een peiling van ZDF blijkt dat ongeveer driekwart van alle kiezers meer geld voor defensie wil, ook als dat leidt tot een hogere schuld.

De beoogde nieuwe coalitie wil het financiële pakket en de grondwetwijziging dinsdag door de Bondsdag loodsen. In de nieuwe Bondsdag, die 25 maart voor het eerst bijeen komt, lukt dit waarschijnlijk niet, omdat er voor een grondwetswijziging een twee derde meerderheid nodig is en die niet de steun krijgt van de flink gegroeide AfD en Die Linke.

Niet werken naast een collega, maar naast de wasmachine en geen praatje bij de koffie-automaat maar via Teams: op allerlei manieren zette corona vijf jaar geleden het leven op zijn kop. Veel keerde terug naar normaal, maar thuiswerken bleef. Toen moest het plotsklaps vanwege de lockdown, nu is het beeld: veel mensen die thuis kunnen werken, doen dat nog altijd, in elk geval voor een deel.

Vijf jaar geleden snakte Michael Plet (42) naar contact met collega's. Hij werkte opeens volledig thuis, destijds als IT-engineer bij Rabobank. Ook thuis waren zijn vrouw en drie kinderen. Dagelijks zat hij aan het bureau in het washok. Ook toen er weer meer kon, werkte hij veel thuis. Destijds miste hij het om collega's fysiek te zien, nu ziet hij vooral voordelen.

"Heel eerlijk, ik werk nu liever thuis", zegt Plet vanuit zijn was- en werkhok in Almere. Inmiddels werkt hij voor ProRail, twee dagen vanuit huis en twee dagen op kantoor. "Ik heb thuis meer focus. Het kantoor is echt een sociale plek geworden: ik heb er vooral meetings. Het is niet zoals voor covid, toen het altijd een productieve plek was. Wel is het soms lekker snel schakelen met collega's."

Pauzes

De focus ziet Plet als belangrijkste thuiswerkvoordeel. En tegelijk ook als grootste nadeel. "Je kan altijd doorgaan, want je bent zoveel productiever. Bij mijn vorige werkgever leerde ik dat je ook meetings buiten kan doen, even je huis uit. En in ieder geval lekker pauze moet nemen. Ik moet mijzelf hier soms echt toe dwingen, vandaag heb ik ook weer een pauze geskipt."

We bezochten Michael Plet vijf jaar geleden toen hij begon met thuiswerken:

Corona heeft zijn sporen achtergelaten in zijn gezin: zijn vrouw kreeg long covid. "Toen zij ziek werd, bleek thuiswerken een blessing. Ik kon haar in de gaten houden, voor haar zorgen. Zij werkt door haar ziekte niet meer, het is daarom nog steeds fijn dat ik er vaker ben. Je zag het ook bij collega's die in die tijd kinderen kregen: zij namen geen verlof want het werd makkelijker gecombineerd."

Voor veel mensen is thuiswerken in zekere zin een zegen geweest, zegt Maral Darouei, assistent professor en onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam, die nieuwe manieren van werken en leiderschap onderzoekt. Zij schreef nog voor corona een proefschrift over thuiswerken. "Het gebeurde, maar mondjesmaat. Het was echt een uitzondering, waar je vaak een goede reden voor nodig had."

Kantoortuinprikkels

Toen kwam de pandemie. "Eerst werden kantoormedewerkers niet op kantoor verwacht, dan heb ik het niet over sectoren als de zorg. Organisaties konden toen niet anders. Toen de wereld weer een beetje open ging, was thuiswerken alsnog genormaliseerd. Mensen hadden ervaren hoe het was en wilden het blijven doen. Een mooie les uit die tijd", zegt Darouei.

De scheidslijn tussen werk en privé vervaagde aanvankelijk flink, met regelmatig twee thuiswerkende ouders en kinderen die thuis les volgden. Nog steeds is die scheidslijn diffuser voor thuiswerkers. Het is juist iets dat ze omarmen, zegt Darouei. die wijst op onderzoeken waaruit blijkt dat thuiswerken de productiviteit verhoogt.

Thuiswerken bracht ook een ander voordeel: meer inclusiviteit. "Wie niet tegen de prikkels kan van de kantoortuin, ervaart veel meer mogelijkheden vanuit huis", zegt Tjerk Feitsma van de Neurodiversity Foundation, gericht op mensen met bijvoorbeeld autisme of AD(H)D. "Zij hebben vaak meer focus nodig dan neurotypische mensen. Dan is het onhandig als iedereen alsmaar langsloopt en wil kletsen."

In vacatureteksten gaat het nu vaker over thuiswerken, blijkt uit cijfers van Randstad:

Aan de lopende band hoort Feitsma sinds de pandemie, dat mensen die moeite hebben met alle prikkels, nu wél kunnen werken.

Volgens hem werken ze wel vaak in deeltijd, bijvoorbeeld 16 uur per week. "Het wil dus niet zeggen dat mensen ook voldoende geld verdienen. Maar de thuiswerk-optie maakt participatie eerder mogelijk dan dat het mensen ontmoedigt."

Mantelzorg

Thuiswerken geeft daarnaast mensen die zorgen voor naasten meer flexibiliteit en autonomie, zegt belangenclub MantelzorgNL. "Het wegvallen van reistijd geeft extra ruimte in de dag, wat kan helpen om zorg en werk beter te verdelen", aldus woordvoerder Felice Postma.

Maar de voordelen die thuiswerken biedt voor mensen met een beperking of chronische ziekte, moeten niet als excuus worden gebruikt, vindt belangenorganisatie Iederin. Toegankelijkheid van het openbaar vervoer en van kantoren blijft belangrijk.

Het is ook geen totaaloplossing voor mantelzorgers. "Thuiswerken kan juist ook een extra belasting zijn, vooral wanneer zorg thuis plaatsvindt, wat de druk aanzienlijk verhoogt. Ook kan het gebrek aan contact met collega's leiden tot een gevoel van isolatie. Niet iedereen heeft bovendien een geschikte thuiswerkplek of voldoende structuur om werk en zorgtaken goed gescheiden te houden", zegt Postma.

Darouei is het daar mee eens. "Thuiswerk is geweldig, mits het goed wordt begeleid. Leidinggevenden moeten altijd het gesprek aangaan over verwachtingen en hoe het thuiswerken eruitziet. Geef werknemers richtlijnen. Online werken is echt anders. Dat moet je niet alleen accepteren maar ook faciliteren."

De hoofdverdachte van de dodelijke explosie aan de Tarwekamp in Den Haag heeft spijt betuigd over wat er is gebeurd. Dat deed hij op de eerste zitting van het proces. Bij de explosie op 7 december kwamen zes mensen om het leven.

"Ik heb er ongelooflijk veel spijt van", zei de 33-jarige Moshtag B. in een afgeladen rechtszaal. "Het was niet de bedoeling. Het is volkomen uit de hand gelopen en dat betreur ik zeer."

Voor de explosie staan vier mannen terecht. Naast de vermoedelijke opdrachtgever Moshtag B. zijn dat twee verdachten die de aanslag zouden hebben uitgevoerd. De laatste verdachte is een man die in de beginfase betrokken was, maar uiteindelijk afhaakte.

"Het was sowieso van niemand de bedoeling dat het zo uit de hand zou lopen", zei verdachte Ilias B. (24), een van de vermoedelijke uitvoerders. "Het is schokkend wat er is gebeurd."

Dat vond ook het Openbaar Ministerie. De officieren van justitie benadrukten het enorme leed dat de explosie teweeg heeft gebracht. Zo lazen ze voor uit de verklaringen van een 8-jarig slachtoffer. De jongen overleefde als enige van zijn gezin.

"Hij vertelde aan de politie dat hij wakker werd van een harde knal. Hij dacht dat hij uit zijn bed was gevallen en een droom had waarin hij viel. Hij zag geen deuren meer en is via een stuk hout van zijn bed omhoog geklommen. Hij hoorde zijn vader om hulp schreeuwen, maar kon niet bij hem komen. De jongen is gered door de brandweer, zijn vader, moeder en zus zijn omgekomen onder het puin."

Doelwit van de explosie was de bruidsmodezaak onderin de flat. Moshtag B. wilde wraak nemen op zijn ex-vriendin, de eigenaresse van de winkel. Hij zegt dat ze vreemd was gegaan.

Aanvankelijk was het de bedoeling om jurken uit haar winkel te stelen en bedreigende teksten op de muren te schrijven. Later ontstond het plan om brand te stichten met een grote hoeveelheid benzine.

Mourad B. en Ilias B. zouden zo'n 200 liter benzine hebben uitgegoten in de bruidsmodewinkel en die in brand hebben gestoken met zwaar vuurwerk. Door de aanwezige brandstofdampen is een zware explosie ontstaan, zeiden de officieren van justitie.

Moord

Drie van de vier mannen worden verdacht van brandstichting en moord of doodslag op zes flatbewoners. Ook al was de dood van deze mensen misschien niet de bedoeling, de verdachten zijn er volgens het OM wel verantwoordelijk voor. "Zij hadden beter kunnen en moeten weten."

Gerard Spong, advocaat van de hoofdverdachte, noemde de verdenking van moord "volkomen onterecht". Advocaat Anis Boumanjal sprak zelfs van "stemmingmakerij" door het OM.

Eerdere arrestatie

Het OM ging vandaag ook in op de eerdere arrestatie van twee verdachten. De vermoedelijke uitvoerders werden een kleine week voor de explosie al door de politie betrapt in een bestelbus vol benzine en zwaar vuurwerk. Het tweetal werd na een nachtje cel weer vrijgelaten.

"Omdat toen nog niet duidelijk was welk strafbaar feit zij wilden plegen, wie of wat het doelwit was en de spullen in beslag zijn genomen, is besloten om de verdachten in vrijheid te stellen", verklaarde het OM deze beslissing.

Mafkees

De 33-jarige verdachte Adil A. benadrukte vandaag dat hij geen enkel aandeel heeft gehad in de explosie van 7 december. Hij vindt daarom dat hij allang vrijgelaten had moeten worden.

"Ik zit hier alleen maar door deze mafkees", zei hij, wijzend op de hoofdverdachte naast hem. Die beschuldigt hem ervan met het idee van brandstichting te zijn gekomen. De rechtbank bepaalde dat alle verdachten in de cel blijven.

Grote belangstelling

Voor de zitting vandaag was grote belangstelling. Er zaten gedupeerden in de zaal en in andere zalen van de Haagse rechtbank konden belangstellenden meekijken. Verschillende procespartijen waren boos dat er dossierstukken naar de media zijn gelekt.

Nabestaanden hechten weinig waarde aan de spijtbetuiging van sommige verdachten. "Die gaan het ene oor in en het andere oor uit", zegt hun woordvoerder Bart Visser. "Woorden maken dit enorme leed niet ongedaan."

Het onderzoek naar de zaak gaat nog een half jaar duren. Advocaten willen weten wat de bouwkundige staat van de flat was en of bepaalde mankementen een rol kunnen hebben gespeeld bij de instorting van het gebouw.

Een bewoner aan de Tarwekamp laat haar verwoeste huis zien:

De bruine beer Boki, die in oktober als eerste bruine beer ter wereld een geslaagde hersenoperatie onderging vanwege epileptische aanvallen, is na zijn winterslaap "gelukkig en gezond" weer wakker geworden. Dat melden zijn verzorgers van het Wildwood Trust bij Canterbury aan de BBC.

Boki onderging de operatie omdat hij leed aan hydrocephalus, een ophoping van vocht in de hersenen, dat de epileptische aanvallen veroorzaakte.

De operatie duurde bijna zes uur. Chirurgen plaatsten een stent tussen zijn hersenen en buikholte om het overtollige vocht af te voeren.

30 kilo afgevallen

Boki ging na zijn operatie terug naar het Wildwood Trust en begon aan zijn winterslaap. Dat was qua herstel nog een risicovolle periode, maar daaruit is hij nu goed ontwaakt.

Jon Forde, hoofd van de berenafdeling bij Wildwood, vertelt aan de BBC dat Boki een "opmerkelijk herstel" doormaakt, maar benadrukt wel dat het nog vroeg is. "Hij ziet er fantastisch uit, gelukkig en gezond, en we zien geen negatieve signalen. Al zijn karaktertrekken zijn nog intact."

Wel is hij tijdens zijn winterslaap 30 kilo afgevallen. Zijn verzorgers denken dat dit komt doordat hij flink is gegroeid in zijn slaap. Ze gaan hem nu bijvoeden zodat hij weer aankomt.

Terug bij Fluff en Scruff

Boki werd in december 2022 geadopteerd vanuit het Britse Port Lympne Wild Animal Reserve, nadat hij door zijn moeder was verstoten.

Bij zijn aankomst in Wildwood hielpen de verzorgers hem om berengedrag aan te leren. Hij werd vervolgens samengevoegd met de twee volwassen beren van het park, Fluff en Scruff.

De dierenverzorgers gaan hem nu opnieuw samenbrengen met Fluff en Scruff. Dat moet langzaam en voorzichtig, omdat ze mogelijk wild met elkaar gaan spelen. Dat kan Boki zo kort na de operatie nog niet aan.

De Nederlandse belastingadviseur Frank Butselaar moet de Amerikaanse belastingdienst 15,5 miljoen dollar betalen. Dat heeft de rechter in de New Yorkse stad White Plains bepaald, meldt het FD.

Butselaar, die bekendstaat als fiscalist van de sterren, bekende in november constructies voor belastingontduiking te hebben opgezet voor beroemde dj's en modellen. Hij kreeg een gevangenisstraf van 30 maanden.

'Belastingparadijzen'

Butselaar was een van de bekendste belastingadviseurs van Nederland. Hij werkte samen met mensen als Linda de Mol en Jort Kelder.

Ook gaf hij financieel advies aan Nederlandse artiesten die regelmatig in de VS werken, zoals model Yfke Sturm en dj's Afrojack en Tiësto. Doordat de artiesten hun bedrijven naar Cyprus en het Britse Kanaaleiland Guernsey verplaatsten, betaalden ze in de VS geen belasting.

25 miljoen

Door fraude met de belastingaangifte van dj Tiësto zou de VS 25 miljoen dollar aan belastinginkomsten zijn misgelopen. Omdat Tiësto al 9,5 miljoen dollar heeft terugbetaald, blijft volgens de aanklagers 15,5 miljoen dollar aan schuld over die Butselaar moet voldoen.

Volgens Butselaars advocaten heeft de fiscalist uit Naarden niet genoeg geld om de schuld te betalen, maar de aanklagers verwachten dat hij 'wel weer wat gaat verdienen'. De rechter zei wel te hopen dat Butselaar niet meer als fiscalist aan de slag gaat.

14 juli vrij

Butselaar zit al 22 maanden vast, eerst in Italië en nu in de Verenigde Staten. Vanwege goed gedrag lijkt hij over vier maanden vrij te komen. 'Wij zijn voor nu heel blij dat duidelijk is wanneer hij naar huis komt en dat er dan aan deze afschuwelijke situatie in de VS in elk geval een einde komt', zegt Butselaars vrouw tegen het FD.

Ook in Nederland lopen nog rechtszaken tegen Butselaar, aangespannen door onder meer dj Afrojack.

De ministers van Financiën, Defensie en Buitenlandse Zaken zeggen dat ze begrip hebben voor de kritiek van PVV, NSC en BBB op de financiering van Europese defensieplannen. Bij de inloop van de wekelijkse ministerraad zei minister Heinen van Financiën (VVD) dat de Tweede Kamer "terechte zorgen" had. Zijn collega Brekelmans van Defensie (VVD) benadrukte dat het "heel normaal" is dat de Kamer kritisch is.

Ze vinden dat de positie van premier Schoof in Brussel niet is verzwakt door het deze week hoog opgelopen conflict over de 800 miljard kostende EU-herbewapeningsplannen. De premier staat er "goed" voor in Brussel, aldus Heinen.

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken (NSC) noemt zijn positie "uitstekend" en volgens Brekelmans twijfelt "niemand" bij de Europese Commissie en de NAVO aan Nederland als het gaat om de herbewapening van Europa en steun aan Oekraïne.

Conflict

De ministers proberen de imagoschade te bagatelliseren die hij mogelijk heeft opgelopen door het conflict met drie van de vier regeringspartijen over de EU-defensieplannen. PVV, NSC en BBB steunden een motie tegen het EU-plan omdat gezamenlijke leningen er een onderdeel van kunnen zijn. De meeste Nederlandse partijen, ook de VVD, zijn vanouds tegen dergelijke Eurobonds, omdat Nederland daarmee leningen zou aangaan samen met de als financieel minder deugdelijk beschouwde Zuid-Europese landen.

Donderdag riep Schoof 's ochtends en 's middags de partijleiders van zijn coalitie bij elkaar om duidelijk te maken dat ze hun verzet moesten staken, omdat hij met zoveel tegenstand een te zwakke positie zou hebben bij verdere gesprekken in Brussel over het zogenoemde ReArm Europa-project.

Voorspellen

Het was voor het eerst dat Schoof zo nadrukkelijk op zijn strepen ging staan. Omdat de uitkomst moeilijk te voorspellen was, leek het erop dat een kabinetscrisis dreigde.

In de avond was het overleg voorbij. Hoewel geen van de hoofdrolspelers iets inhoudelijks wilde zeggen, meldden Haagse bronnen dat er een oplossing was, dat de plooien waren gladgestreken en dat PVV, NSC en BBB hun verzet onder voorwaarden staken.

Er zou dus een bezweringsformule gevonden zijn. De ministerraad praat vandaag nog over de details van de bezweringsformule. Heinen, Brekelmans en Veldkamp wilden daar nog niet op vooruitlopen.

Geen belastinggeld

Heinen zei wel dat het beeld van de drie kritische coalitiepartijen niet klopt. "Er ligt geen plan van 800 miljard", er is discussie over "iets dat niet voorligt", "de financiering kan binnen de middelen die we hebben" en er is "geen extra belastinggeld" nodig, waren enkele van zijn opmerkingen.

Maar hij vond het ook weer "flauw" om hieruit te concluderen dat de PVV, NSC en BBB het onderwerp "niet snapten".

Boodschap

Om de partijleiders van PVV, NSC en BBB niet voor het hoofd te stoten, was de gezamenlijk boodschap daarom vooral dat het heel logisch is dat er zorgen zijn over de gevolgen voor de Nederlandse belastingbetaler. "Wij vinden ook dat we de schulden niet uit de hand moeten laten lopen", aldus Heinen.

Na de ministerraad zal Schoof duidelijk maken hoe ze de zorgen van de coalitiepartijen weg gaan nemen en hij toch in Brussel de vrije hand heeft om namens Nederland goed te onderhandelen.

Volgende week dinsdag staat een Kamerdebat hierover gepland.

Een Amerikaanse reisblogger die onder vuur lag vanwege een video waarin ze een babywombat weghaalt van de moeder, heeft Australië verlaten. Sam Jones liep het risico het land uitgezet te worden nadat ze een video online had gezet waarin ze lachend het wombatjong langs de weg oppakte en wegrende van de moeder, terwijl een man achter de camera lachte.

"Kijk, ik heb een kleine wombat gevangen", zegt ze enthousiast op de beelden. Op de achtergrond komt de moeder aanrennen, waarna de reisblogger zegt dat "de moeder er boos uitziet". Niet veel later zet ze de baby terug in de berm.

Het filmpje leidde tot een storm aan kritiek. Een petitie om de vrouw het land uit te zetten, werd online tienduizenden keren ondertekend.

Boze reacties

Ook Australische politici reageerden woest. Minister van Binnenlandse Zaken Burke zei toen hij hoorde van het vertrek van de Amerikaanse reisblogger: "Er is nog nooit een betere dag geweest om een babywombat te zijn in Australië". Hij was, los van de petitie, aan het uitzoeken op welke gronden hij haar het land kon uitzetten.

Ook premier Anthony Albanese veroordeelde de actie van Jones. "Een babywombat van zijn moeder afpakken, en duidelijk de moeder stress bezorgen, is gewoon een schandaal."

"Ik stel voor dat deze zogenaamde influencer misschien eens probeert een ander Australisch dier mee te nemen. Pak een babykrokodil van zijn moeder en kijk hoe het je vergaat", zegt Albanese.

Jones, die zichzelf op sociale media omschrijft als een "buitenliefhebber en jager", zette als reactie op alle kritiek haar Instagram-account donderdag op privé. Ze heeft niet gewacht op het oordeel of ze in Australië mocht blijven, maar koos ervoor haar boeltje te pakken en te vertrekken.

Ze heeft nog niet gereageerd op de ophef.

Het is een mooi beeld voor natuurliefhebbers: de groep flamingo's in het Grevelingenmeer bij Battenoord. Toch zijn er zorgen. Bezoekers komen dicht bij de vogels en dat kan negatieve gevolgen hebben voor het broedseizoen.

De laatste tijd komen er steeds meer mensen kijken. Auto's worden lukraak neergezet, schrijft Rijnmond.

Om het meer staat een dichte rietkraag die op één plek open is. "Mensen hebben hier een pad gemaakt om dichter bij de flamingo's te komen", zegt boswachter Melanie van Zweeden. "Je verstoort zo de natuur. Niet alleen de flamingo's, maar in de rietkraag zitten ook veel watervogels."

Pad door riet

In korte tijd zijn vijf flamingo's doodgegaan, zegt Rita Swierstra van de Vogelbescherming. "Dat is extreem, want normaal gaan weinig flamingo's dood."

Het gevolg van de vele aandacht is dat de flamingo's onrustig zijn. Terwijl de dieren juist veel rust nodig hebben om de winter door te komen. "De dieren kunnen zich niet goed voorbereiden op het broedseizoen als ze verstoord worden", zegt Swierstra.

Bustochten

Niet alleen aan het meer, maar ook eromheen is het onrustig. Vooral in de weekenden komen veel mensen een kijkje nemen in het natuurgebied. Vanuit België worden er bustochten voor georganiseerd, zegt Van Zweeden. "Aan beide kanten van de weg worden auto's neergezet, zelfs op het fietspad."

Dat levert gevaarlijke situaties op, zegt ze. "Mensen steken over op een weg waar 70 tot 100 kilometer per uur wordt gereden. Je mag van geluk spreken dat er nog steeds geen ongelukken zijn gebeurd."

'Geen respect voor de natuur'

Jaarlijks komen de roze vogels naar het meer op de grens tussen Zeeland en Zuid-Holland. "Ze broeden in Duitsland, en komen hier overwinteren", zegt Van Zweeden. Dat vindt ze fantastisch, maar: "Het gedrag van mensen die geen respect hebben voor de natuur, maakt het heel dubbel."

Het zou zomaar kunnen dat de flamingo's volgend jaar een andere plek uitzoeken, zegt de boswachter. "Het is niet te voorspellen. Natuurlijk is het verschrikkelijk als blijkt dat het gedrag hier de dynamiek anders maakt", zegt ze. "Je wil niet dat ze hier weggaan."

De 11-jarige jongen die vorige maand zwaargewond raakte bij een schietincident in Rotterdam is overleden. Dat meldt de politie.

De jongen werd op 16 februari gevonden in een woning in het stadsdeel Charlois na een melding van een harde knal. Hij had een schotwond en werd ter plekke gereanimeerd. Het kind lag de afgelopen weken in kritieke toestand in het ziekenhuis.

Na het schietincident renden mensen de woning uit, zeiden getuigen tegen Rijnmond. Er werden zeven minderjarige verdachten aangehouden. Van hen zitten er nog twee vast: Rotterdamse jongens van 15 en 16 jaar.

Vermoedelijk ongeluk

De politie meldt dat het schietincident vermoedelijk een ongeluk was. Waarschijnlijk was een groep vrienden aan het spelen met een vuurwapen, dat afging. Opzettelijk geweld is volgens de politie uitgesloten. Hoe de jongeren aan het wapen kwamen, is niet bekend.

Het OM houdt rekening met het scenario van een ongeluk, maar benadrukt dat het onderzoek nog volop bezig is. "Ook als na het afronden van het onderzoek blijkt dat er sprake is van een ongewild schot, betekent dit niet dat er geen sprake is van een strafbaar feit."

Een derde deel van alle geplande nieuwbouw kan mogelijk niet doorgaan door stikstofregels. Dat zegt de vereniging van bouwbedrijven Bouwend Nederland.

Het zou gaan om 244.000 van de 631.000 woningen die tot 2030 in de pijplijn zitten. Voor de bouw ervan worden mogelijk geen vergunningen afgegeven omdat ze dicht bij natuurgebieden liggen die gevoelig zijn voor stikstof.

Bouwend Nederland wijst op recente gerechtelijke uitspraken. In januari bepaalde de rechtbank in Den Haag dat de overheid meer moet doen om natuurschade in beschermde natuurgebieden door stikstof te voorkomen.

Streep

De Raad van State zette eind vorig jaar een streep door het zogeheten 'intern salderen'. Daarbij konden stikstofgevolgen van een nieuw bouwproject worden weggestreept tegen de gevolgen van een oud project op dezelfde locatie waar al een vergunning voor was.

Door de stikstofregels zijn inmiddels de loketten voor nieuwe bouwvergunningen gesloten in de provincies Drenthe, Gelderland, Overijssel en Noord-Brabant.

Bouwend Nederland maakte samen met Cobouw Bouwberichten een kaart van Nederland waarop de stikstofgevoelige natuur staat en de plekken waar nieuwbouw in de planning staan.

Bouwend Nederland roept het kabinet op de uitstoot van stikstof bij de bron aan te pakken. Dat kan, zegt de vereniging, bij de boeren, de industrie en de bouw.

Woensdag kwamen in het Catshuis verschillende ministers bijeen om in een speciale commissie te zoeken naar oplossingen voor het stikstofprobleem. Premier Schoof zit die commissie voor. Uitkomsten zijn nog niet bekend.

Afgelopen jaar vroegen een kwart meer mensen advies bij het Huis voor Klokkenluiders dan in 2023, blijkt uit het jaarverslag van de organisatie.

Bij het Huis voor Klokkenluiders kunnen mensen melding maken van een misstand op hun werk met gevolgen voor de maatschappij. Ze kunnen er bijvoorbeeld hulp vragen als ze vermoeden dat een leidinggevende fraudeert met overheidsgeld, of als ze zien dat collega's zich niet houden aan veiligheidsregels voor het werken met gevaarlijke stoffen.

Het Huis voor Klokkenluiders kreeg afgelopen jaar 467 nieuwe verzoeken, in 2023 waren dat er 369, het jaar daarvoor 243. De toename heeft volgens de organisatie te maken met een subsidieregeling waarmee klokkenluiders sinds februari vorig jaar gratis rechtsbijstand kunnen krijgen.

Niet altijd klokkenluiderszaak

Als iemand melding doet bij het huis wordt gekeken of het daadwerkelijk gaat om een klokkenluiderszaak. Afgelopen jaar had de organisatie 81 zaken in behandeling die zo waren aangemerkt. Sommige zaken waren al gestart voor 2024.

Adviesverzoeken blijken niet altijd een klokkenluiderszaak te zijn. In 21 procent van het totaal aantal verzoeken ontbreekt volgens de organisatie een link met werk en 14 procent is een individueel arbeidsconflict. Van de 467 adviesverzoeken in het afgelopen jaar had een groot deel te maken met sociale onveiligheid. Vaak ging het hierbij over intimidatie en machtsmisbruik door leidinggevenden, maar ook over racisme en discriminatie, pesten en sociale isolatie.

Andere misstandvermoedens hadden betrekking op fraude, aanbestedingen, veiligheid van materialen, naleving van voorschriften, omgang met persoonsgegevens, academische vrijheid of over de kwaliteit van zorg of publieke dienstverlening.

Bakfietsen Babboe

Een klokkenluiderszaak die afgelopen jaar het nieuws haalde, is die van de Babboe-bakfietsen, waarvan het frame spontaan doormidden kon breken. Een medewerker van het bedrijf meldde zich in 2023, omdat een interne melding hierover tot niets leidde.

De zaak werd aangemerkt als een klokkenluiderszaak. "Het was een gevaar voor de veiligheid, voor het verkeer", zegt een woordvoerder van de organisatie. "En het gevaar was niet eenmalig, want er waren problemen bij meerdere fietsen."

Het Huis voor Klokkenluiders verwees de melder door naar de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, die onderzoek deed. Half februari vorig jaar verbood de NVWA de verkoop van de bakfietsen omdat de veiligheid niet gegarandeerd kon worden.

Vanaf morgen moeten honden op meer plekken dan voorheen worden aangelijnd in de provincie Utrecht. De maatregel volgt na meerdere incidenten met wolven en is bedoeld om toekomstige confrontaties met het dier te voorkomen. In een groot deel van het gebied zijn mensen al verplicht hun hond aan te lijnen vanwege de wolf.

Staatsbosbeheer, Utrechts Landschap, de provincie Utrecht, RUD Utrecht en de gemeente Zeist hebben tot de maatregel besloten na unaniem advies van wolvenexperts. De aanlijnplicht moet ertoe leiden dat wolven de hond en de eigenaar als één geheel zien.

Volgens wolvenkenners verkleint dat de kans op een confrontatie aanzienlijk. De hondenriem mag maximaal tien meter lang zijn, zodat de honden bewegingsvrijheid houden, maar wel dicht bij hun baasje blijven.

Bedreiging

De keren dat de wolf zich in de provincie Utrecht aan mensen liet zien, waren er meermaals honden in het spel, zo stellen de deskundigen. De wolf zou de hond als een bedreiging zien. Dat is zeker het geval als de wolf welpen heeft en die wil beschermen. De meeste wolvenwelpen worden geboren in de zomer.

De aanlijnplicht geldt nu nog alleen voor de bosgebieden rondom de Leusderheide. Dat wordt gezien als de kern van het leefgebied van de wolven. Tussen 15 maart en 15 september moeten honden ook aan de riem in de bosgebieden van Zeist en Austerlitz.

Nog geen boete

Gedeputeerde Mirjam Sterk (Natuur en Landbouw) begrijpt dat de maatregel ingrijpend kan aanvoelen. "Toch hebben we met elkaar besloten tot deze stap omdat we weten dat het hierdoor veiliger wordt om met je hond het bos in te gaan."

Ze begrijpt dat hondeneigenaars tijd nodig hebben om te wennen. Daarom worden de komende zes weken alleen waarschuwingen uitgedeeld als er een hond losloopt. Boetes blijven voorlopig uit.

'Laat kinderen niet alleen'

Het advies voor kinderen in de Utrechtse natuur is versoepeld. Voorheen werd afgeraden kleine kinderen mee te nemen naar de bossen. Nu adviseert de Zoogdiervereniging om te voorkomen dat kinderen onder de 10 jaar alleen zijn in het bos, en onverwachte situaties zoals verstoppertje en droppings te vermijden. Daarnaast wordt aangeraden wolvengebieden tussen zonsondergang en zonsopgang te mijden.

Afgelopen juli werd kind mogelijk gebeten door een wolf op landgoed Den Treek en een maand later werd een meisje omver geduwd door het dier. Sindsdien gold het dringende advies om niet met kleine kinderen naar de bossen van de Utrechtse Heuvelrug te komen. Landgoed Den Treek werd wekenlang deels afgesloten.

Maar de afgelopen maanden vertoonde de wolf die voor incidenten zorgde geen afwijkend gedrag. Daarom is het advies aangepast.

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) waarschuwen voor "zorgwekkende gevolgen" als statushouders geen voorrang meer krijgen bij de toewijzing van huurwoningen. De doorstroming uit asielzoekerscentra zal verder stagneren, wat onder meer tot gevolg heeft dat er langer dure noodopvang nodig is, stelt het COA. De VNG waarschuwt dat de inburgering "direct onuitvoerbaar" en de asielopvang "onhoudbaar" wordt.

De kritiek richt zich op een wetsvoorstel van minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting). De minister wil met haar wetsvoorstel regelen dat statushouders geen voorrang meer krijgen bij het krijgen van een sociale huurwoning. Deze mensen komen op dezelfde lijst terecht als alle andere woningzoekenden. Keijzer wil zo de druk op de woningmarkt verlichten. Maar gemeenten vrezen overvolle asielzoekerscentra doordat statushouders niet goed doorstromen.

COA-bestuurder Joeri Kapteijns: "Er zijn oplossingen nodig zodat statushouders sneller de opvang verlaten. Met dit wetsvoorstel dreigt echter het tegenovergestelde." Keijzer is het niet eens met de kritiek en vindt dat het COA zich "creatiever" moet tonen.

'Opvang loopt volledig vast'

De VNG concludeert "dat de keten van opvang tot en met integratie door dit wetsvoorstel volledig vastloopt en dat de gevolgen hiervan worden afgeschoven op de samenleving". De vereniging dringt er bij het kabinet "met klem" op aan af te zien van dit wetsvoorstel.

Statushouders zouden normaal gesproken binnen 14 weken een huurwoning moeten krijgen. In 70 procent van de gevallen wordt dat niet gehaald, meldt het COA. Dat betekent dat statushouders langer in een asielzoekerscentrum moeten blijven, terwijl zij volgens de Nederlandse wet geen asielzoekers meer zijn.

'Niet goed voor bewoners, omgeving en de kosten'

Het COA verwacht dat volgend jaar de helft van de mensen die in een asielzoekerscentrum verblijven statushouder is. Als de wetswijziging wordt aangenomen, vreest het COA dat er een groot aantal opvangplekken bij moeten komen in asielzoekerscentra en dat er langer dure noodopvang moet worden geregeld. "Noodopvang is vaak niet goed voor het welzijn van bewoners en medewerkers, de omgeving en voor de kosten", schrijft het COA.

Bestuurder Kapteijns: "We adviseren het ministerie dan ook om de consequenties van het wetsvoorstel grondig door te rekenen zodat het COA zich goed kan voorbereiden op de gevolgen voor de opvangcapaciteit en de daarbij horende kosten."

'Kritiek te voorbarig'

Minister Keijzer roept in een reactie het COA op tot "meer creativiteit", bijvoorbeeld door statushouders een woning te laten delen. "We vinden het normaal dat twintigers en inmiddels soms dertigers met elkaar een woning delen", zei ze voorafgaand aan de ministerraad. "Maar we vinden het ook vanzelfsprekend dat dat niet geldt voor mensen die hiernaartoe zijn gekomen en twee, drie jaar in het land zijn."

Ook Asielminister Marjolein Faber (PVV) vindt de kritiek van het COA "te voorbarig". Want hoewel de mogelijkheid om voorrang te geven wordt ingetrokken, komt er ook beleid dat ertoe moet leiden dat statushouders op een andere manier een woning vinden.

Faber zegt te werken aan meer zogeheten 'doorstroomlocaties' voor statushouders die het asielzoekerscentrum hebben verlaten en nog geen woning hebben kunnen vinden. Ze wil ervoor zorgen dat statushouders hier niet één, maar drie jaar mogen blijven.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de toewijzing van sociale huurwoningen. Tot nu toe is het bij nog maar een deel van de woningcorporaties mogelijk om woningen te delen; daar wordt nu mee geëxperimenteerd.

De patiënt die gisteravond in Heemskerk in quarantaine werd geplaatst, heeft malaria. Dat meldt de Veiligheidsregio Kennemerland. Eerder werd gedacht dat hij een besmettelijke tropische ziekte had, maar dat is niet het geval. Malaria is niet besmettelijk en goed te behandelen.

De man meldde zich gisteravond ziek bij een huisartsenpraktijk, waarna de omgeving van dat gebouw uit voorzorg werd afgezet.

De huisarts sloeg alarm omdat de man uit "een tropenland" gekomen was en klachten had die leken op een ernstige infectieziekte. Een woordvoerder van de Veiligheidsregio spreekt van een "grote opluchting" dat het daar niet om blijkt te gaan, schrijft regionale omroep NH.

Malaria kan worden opgelopen door een beet van een mug. Bij de ziekte horen klachten zoals hoofdpijn, koorts en rillingen. Malaria komt vaak voor in tropische landen. Volgens het RIVM zijn er jaarlijks 150 tot 300 gevallen van malaria in Nederland, omdat mensen de ziekte hebben meegenomen.

Vijf personen gecheckt

De man die zich Heemskerk meldde, werd met een speciale ambulance overgebracht naar het LUMC in Leiden, waar hij in quarantaine verbleef. Vijf personen die gisteren contact met de man hadden, mochten gisteravond laat naar hun huis. Het waren drie medewerkers van de praktijk en twee ambulancemedewerkers.

Goedemorgen! In Den Haag begint de eerste zitting in de zaak rond de dodelijke explosie aan de Tarwekamp. In Canada wordt Mark Carney beëdigd als nieuwe premier van Canada. En wereldwijd wordt door hindoes het religieuze festival Holi Phagwa gevierd.

Hert weer: geregeld zon, maar ook stapelwolken en misschien een enkele bui, bij 6 tot 8 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Vandaag moet meer duidelijk worden over een besmettelijke tropische ziekte die gisteravond mogelijk in Heemskerk opdook. Een huisartsenpraktijk en straten daaromheen werden afgesloten nadat een 37-jarige man zich meldde met mogelijk lassakoorts onder de leden. In de komende uren wordt de uitslag van medisch onderzoek verwacht.

De man is opgenomen in het LUMC in Leiden. Vijf mensen die met hem in contact waren gekomen mochten gisterenavond weer naar huis na een korte quarantaine. Het ging om drie medewerkers van de praktijk en twee ambulancemedewerkers. Vandaag wordt gecontroleerd of zij ook klachten ontwikkelen.

Lassakoorts is een ziekte die vooral in delen van West-Afrika voorkomt en wordt veroorzaakt door het lassavirus. Zo'n 20 procent van de mensen die ermee zijn besmet krijgt klachten.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Niet thuisfavoriete Ragne Wiklund, maar Joy Beune is op de WK afstanden in Hamar wereldkampioen geworden op de 3.000 meter. Ze was gisteravond in een rechtstreeks duel rapper dan Wiklund en bleek uiteindelijk ook nipt sneller dan de Tsjechische Martina Sáblíková (tweede).

"Deze wilde ik heel graag hebben", zei Beune lachend na afloop. "Ik wilde deze graag toevoegen aan mijn lijstje en hier is hij dan. Ik ben meteen na afloop naar mijn ouders en schoonouders gegaan. Ik ben heel blij dat ze hier zijn en mij supporten. Ik wilde ze even knuffelen."

Fijne dag!

Het Nederlandse leger moet zo snel mogelijk groter en sterker worden, als het aan het ministerie van Defensie ligt. Naast wapens en kazernes is er vooral menskracht nodig. Aan aanmeldingen is er geen gebrek. Toch groeit de krijgsmacht maar heel geleidelijk.

Hoe komt dat? Vijf vragen over de Nederlandse krijgsmacht.

Snel doorgroeien: wat wil Defensie precies?

Afgelopen september telde de Nederlandse krijgsmacht 74.000 personeelsleden. Dat is veel te weinig, zegt niet alleen Defensie, maar ook de NAVO.

Het ministerie wil doorgroeien naar 100.000 mensen in 2030, in de wandelgangen worden zelfs nog hogere aantallen genoemd. In de begroting van dit jaar staat dat Defensie jaarlijks structureel 260 miljoen euro investeert in mensen. Daarmee moet het personeelsbestand groeien met 9000 mensen per jaar.

In 2024 heeft dat ruim 4200 nieuwe krachten opgeleverd. Daar is het aantal vertrokken medewerkers al van afgetrokken. Dit jaar zijn er tot nu toe 900 mensen bijgekomen, laat Defensie weten. Een groei dus, maar die blijft wel achter bij de ambities.

Niet alleen militairen: wie zijn er nodig?

Ruim de helft van het defensiepersoneel bestaat uit beroepsmilitairen (42.305). Zij zijn meestal werkzaam voor de landmacht, marine, luchtmacht of marechaussee. Er zijn militairen nodig op land, ter zee en in de lucht.

Een derde bestaat uit burgers (24.212) met een niet-militaire functie. Hier zijn minder vacatures voor, zegt de woordvoerder van Defensie. Wel is er behoefte aan medisch personeel, beveiligers en logistieke planners. Ook wil Defensie IT'ers en cyberspecialisten zelf opleiden via een Cyber Academy.

Dan zijn er 7483 reservisten: vrijwilligers die zo nodig ingezet kunnen worden als militair.

Hoe wordt er geworven?

Naast de reguliere diensttijd, moet vooral het 'dienjaar' mensen naar het leger lokken. Sinds 2023 kunnen jongeren (18+) die nog niet weten wat ze willen doen, maar de stap richting beroepsmilitair te groot vinden, een jaar meedraaien met het leger. Na een basisopleiding van twaalf weken doe je dan vijf dagen per week relatief eenvoudig, ondersteunend werk bij de landmacht, luchtmacht, marine of marechaussee.

Sinds het bestaan van het dienjaar zijn er in totaal bijna 700 dienmilitairen aangesteld. Volgens Defensie blijft 80 procent van de mensen hangen, als beroepsmilitair of als reservist. Om meer jongeren onder de 18 te bereiken, denkt Defensie nu over een korter, aangepast traject.

Waarom groeit de krijgsmacht dan toch maar langzaam?

"Op dit moment krijgen we meer aanmeldingen dan we kunnen verwerken," laat Defensie weten. Dat komt vooral door een gebrek aan opleidingscapaciteit. "We hebben een tekort aan instructeurs, onderofficieren die anderen het vak kunnen leren."

Ook het proces van aanmelden en keuren begint "te piepen en te kraken" door de vele aanmeldingen. Verder moeten de veiligheidsdiensten na een positieve keuringsuitslag nog een verklaring van geen bezwaar afgeven, wat ook tijd kost.

En dan schort het aan goede opleidingslocaties. Kazernes zijn verouderd, bieden te weinig ruimte en renoveren gaat langzaam.

Al met al zit er dus tijd tussen goedgekeurd worden en start van de opleiding. Defensie heeft het over zo'n twee maanden vertraging, maar Jean Debie van de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel zegt dat het regelmatig maanden langer duurt, waardoor mensen afhaken.

Hij pleit dan ook voor noodmaatregelen. "Kijk naar wat we hebben geleerd van corona. Als bijvoorbeeld ruimte een probleem is, dan moeten we maar grote tenten neerzetten op de grasvelden naast kazernes. Nood breekt wet."

Hoe betaalt het?

Toen Rusland in 2022 Oekraïne binnenviel verdienden Nederlandse militairen nog onder het minimumloon, minder dan bij McDonalds, schreef NRC. Dat is inmiddels gelijkgetrokken. Een soldaat of matroos van 19 jaar verdient iets minder dan 1400 euro bruto per maand, vergelijkbaar met het minimumloon voor 19-jarigen.

Als je 23 jaar of ouder bent wordt dat ruim 2300 euro. Na de opleiding ligt het startsalaris iets onder de 2600 euro, vergelijkbaar met een startende mbo-geschoolde verpleegkundige. Wel volg je dan betaald een opleiding.

De enkeling die zich weet op te werken tot generaal krijgt zo'n 12.000 euro per maand.