NOS Nieuws - Algemeen

Alle 178 inzittenden van een American Airlines-toestel zijn met de schrik vrijgekomen toen een motor van het vliegtuig in brand vloog. De piloten hadden kort daarvoor een voorzorgslanding gemaakt in Denver.

De vlucht was onderweg van Colorado Springs naar Dallas toen de bemanning vreemde trillingen opmerkte in de motor van de Boeing 737. Er werd besloten uit te wijken naar het vliegveld van Denver. Tijdens het taxiën ontstond er vuur in een van de motoren.

Op beelden die omstanders maakten is te zien hoe de inzittenden uit het vliegtuig de vleugels op vluchten om aan het vuur te ontkomen:

Alle inzittenden konden uiteindelijk met opblaasbare glijbanen wegkomen, twaalf mensen zijn met lichte verwondingen overgebracht naar het ziekenhuis. De luchthavenbrandweer kon het vuur snel blussen. Luchtvaartautoriteit FAA onderzoek nog wat er precies is misgegaan.

De afgelopen periode waren er vaker incidenten met Amerikaanse vliegtuigen. Zo belandde een vliegtuig van Delta bij de landing in Toronto ondersteboven en kwamen 67 mensen om toen bij de Amerikaanse hoofdstad Washington een vliegtuig op een legerhelikopter botste.

Op het terrein van een drugskartel in Mexico zijn drie crematoria, stapels persoonlijke bezittingen en vele verbrande botresten gevonden. De ontdekkingen brengen president Sheinbaum in verlegenheid omdat de politie het 'moordkamp' een half jaar geleden al eens zonder veel resultaat doorzocht.

Een belangengroep die zich inzet voor de tienduizenden vermisten in het land ging vorige week na een anonieme tip een kijkje nemen op het terrein. De onderzoekers kwamen er al snel achter dat er gruwelijke dingen moeten zijn gebeurd.

Zo werden er circa 200 paar schoenen gevonden, talloze kledingstukken en stapels koffers. Ook werden er veel gebruikte kogelhulzen gevonden.

Botfragmenten

Het lijkt erop dat de crematoria die werden aangetroffen gebruikt zijn om mensen spoorloos te laten verdwijnen: op het terrein werden al op zes plekken botfragmenten gevonden. Van hoeveel mensen die precies afkomstig zijn is onduidelijk.

"We waren geschokt door alle schoenen, kleren en andere objecten", zegt een van onderzoekers die zich toegang verschaften tot de ranch. "We hebben het idee dat hier heel veel mensen zijn vastgehouden."

Enkele van de vondsten:

De ranch werd waarschijnlijk gebruikt door het Jalisco Nueva Generación-kartel, vernoemd naar de Midden-Mexicaanse staat waar het gevonden kamp ligt. Dit soort kartels zijn verantwoordelijk voor zeker 120.000 vermissingen in het land.

Pijnlijk voor de autoriteiten is dat de politie het kamp in september al eens binnenviel. Er werden toen tien personen opgepakt en twee gijzelaars bevrijd, maar blijkbaar werd het terrein niet goed uitgekamd. Wel werd er een in plastic gewikkeld lichaam geborgen.

"Meer dan tien man hebben toen gewerkt met graafmachines, bodemmeters en speurhonden, maar naar nu blijkt was dat niet voldoende", geeft de openbaar aanklager van de staat toe. "We onderzoeken daarom wat er fout is gegaan en wie daar verantwoordelijk voor is."

Daarbij wordt hardop de vraag gesteld of de plaatselijke overheid niet uit was op een doofpot. Als onderzoekers met beperkte middelen zoveel bewijs konden vergaren, hoe konden agenten dat dan missen, vraagt de belangengroep zich af. Daarnaast speelt de vraag of dit kamp echt kan zijn opgezet zijn zonder medeweten van buiten.

De zaak is nu op federaal niveau opgenomen en er wordt alsnog uitgebreid onderzoek gedaan op de ranch. Zo wordt er grond gezeefd op zoek naar botfragmenten. Ook zijn alle kledingstukken en koffers gefotografeerd in de hoop dat familie van vermisten stukken herkennen.

In een woonwijk in Gerwen in Noord-Brabant is gisteren een ingrijpende schoonmaakoperatie begonnen om brandstof uit de Tweede Wereldoorlog op te ruimen. Acht tuinen worden afgegraven om de vervuiling weg te krijgen.

Het probleem werd in 2018 ontdekt toen een nieuwe bewoner een waterput wilde slaan in zijn achtertuin. Daarbij kwam veel stank vrij, veroorzaakt door brandstof uit de laatste oorlogsjaren. "Er kwam ineens een enorme walm met de geur van benzine", zegt ontdekker Ad Donkers tegen Omroep Brabant.

In dit gebied liep destijds een aftakking van Pluto, de pipeline under the ocean, waarmee vanuit Groot-Brittannië onder Het Kanaal door brandstof naar de oprukkende geallieerden werd getransporteerd. Het is onduidelijk hoe de brandstof hier uit de pijp is gelopen: er was misschien een defect, maar de pijpleiding kan ook zijn kapotgevroren of afgetapt.

De afgelopen jaren deed de gemeente onderzoek hoe groot het probleem was. De brandstof bleek een bel te hebben gevormd boven op het grondwater. Daarom moet de grond in alle acht tuinen tot 4,5 meter worden afgegraven, zo'n honderd vrachtwagens aan zand.

"Daar heb ik wel even verdriet van gehad", zegt bewoner Katie Dermout, die haar geliefde tuin kwijtraakt. "We hadden een hele grote walnotenboom. Die zijn we verloren. De boom was te groot om te verhuizen."

Zelf zit ze tijdens de werkzaamheden de komende maanden in een vakantiehuisje. De gemeente bood vijf huishoudens die vervangende woonruimte, drie gezinnen maken daarvan gebruik. Ook krijgen de gedupeerden een geldbedrag voor de herinrichting van hun tuin.

Dermout: "Ik ben erg te spreken over het hele proces tot nu toe. Alles is heel duidelijk en alle afspraken zijn tot nu toe nagekomen."

Maanden werk

De gemeente verwacht niet dat de buurt veel stankoverlast zal ondervinden. Er is expres voor gekozen vroeg in het jaar te beginnen, zodat omwonenden minder buiten zijn. Bovendien zou de stank alleen van heel dichtbij te ruiken moeten zijn. Gevaar voor de volksgezondheid is er volgens de gemeente niet.

De klus duurt naar verwachting nog tot oktober. Er is in totaal een bedrag van 1,5 miljoen euro mee gemoeid.

Van zangeres Marianne Faithfull worden postuum nog vier nummers uitgebracht. Een ervan, Burning moonlight, is sinds vannacht te beluisteren, de andere drie komen begin juni.

Faithfull nam de nummers vorig jaar op. Het was de bedoeling ze afgelopen maand uit te brengen, maar die plannen werden uitgesteld toen Faithfull eind januari overleed op 78-jarige leeftijd.

In de jaren 60 werd Faithfull bekend met de hit As tears go by, geschreven door haar latere partner Mick Jagger. De vier nummers die nu worden uitgebracht zijn volgens haar label allemaal geïnspireerd door die periode.

"Tot op het laatste moment keek ze ernaar uit deze nummers uit te brengen," zegt haar zoon Nicholas Dunbar in een toelichting, "als voltooiing en viering van haar bijzondere carrière".

Luister hier naar Burning moonlight:

Faithfull noemt het in een eerder geschreven verklaring "een goede tijd om terug te kijken" aan het eind van haar leven. "Ik kan me zo weer alle dingen die ik heb gedaan voor geest halen. Ik ben niet echt nostalgisch, maar ik geniet van deze periode van bespiegeling."

Faitfull bracht in totaal 21 albums uit, werd genomineerd voor een Grammy en speelde in films. Daarnaast werd ze door haar band met de Rolling Stones een bekend gezicht in de Londense rockscene vol drank en drugs. Ze was een tijd dakloos, maar keerde in 1979 terug met het comeback-album Broken English.

Ruim 25 jaar na het bloedbad op de Columbine Highschool in de Verenigde Staten heeft de schietpartij het leven gekost aan een veertiende slachtoffer. Anne Marie Hochhalter (43) overleed 16 februari en de patholoog concludeert nu dat de verwondingen die ze destijds opliep hebben bijgedragen aan haar dood.

Op 20 april 1999 openden twee schoolgenoten van Hochhalter het vuur in hun middelbare school. Ze vermoordden twaalf leerlingen en een docent, 26 personen raakten gewond. Het was de dodelijkste schietpartij op een school tot dan toe. Beide daders pleegden zelfmoord.

De 17-jarige Hochhalter genoot buiten van het mooie weer toen het schieten begon. Toen ze wegvluchtte voor de daders werd ze twee keer geraakt, waarbij een kogel de grote ader die naar haar hart leidt doorboorde.

Ze overleefde doordat er in het ziekenhuis waar ze arriveerde toevallig net een hartoperatie zou beginnen en artsen haar voorrang gaven. "Als de ambulance twee minuten later was geweest, was ik doodgegaan."

Troost

Hochhalter raakte door haar verwondingen verlamd en hield bijna constant pijn. Haar leed werd zes maanden na de schietpartij nog vergroot toen haar moeder zelfmoord pleegde. Omdat ze al langer depressief was denkt Hochhalter niet dat de schietpartij daar de directe aanleiding voor was, "maar het zal ook niet hebben geholpen".

In die moeilijke tijd vond ze wederzijdse troost bij de ouders van een omgekomen schoolgenoot. De band met de ouders van Lauren Townsend werd zo hecht dat ze uiteindelijk ook met hen op vakantie ging. "Ze bracht licht in ons leven dat nog lang zal schijnen", reageert het gezin op haar dood.

Hochhalter overleed vorige maand aan sepsis, een heftige ontsteking in reactie op doorligklachten die ze door haar letsel had opgelopen. Haar broer Nathan zegt dat de familie er al rekening mee hield dat Hochhalters leven korter zou zijn door haar klachten, "maar we dachten niet dat het zo snel al zo fout zou gaan".

Vergeving

In de jaren na de schietpartij zette Hochhalter zich geregeld in voor goede doelen die verband houden met het drama. Zo pleitte ze ervoor om de namen van de daders niet te gebruiken, om hen de roem te ontzeggen die ze zochten door hun daad. Ook was ze voor strengere wetgeving en betere vergoedingen voor slachtoffers.

Hochhalter koos er ook voor publiekelijk de moeder van een van de daders te vergeven nadat die daarom had gevraagd. Ze zei haar niet verantwoordelijk te houden voor de daden van iemand anders. "Een goede vriend zei me ooit: 'bitterheid is alsof je een gifpil slikt in de verwachting dat de ander sterft'. Het berokkent alleen jezelf schade. Ik heb je vergeven en wens je al het goede."

Vorig jaar woonde Hochhalter nog de 25-jarige herdenking van de schietpartij bij, vijf jaar eerder had ze vanwege posttraumatische stress nog overgeslagen. Ze zei toen zich vooral op de gelukkige dagen uit haar leven te willen richten. "Ik ben er echt in geslaagd mijn ziel te helen sinds die vreselijke dag."

De Raad van State oordeelt vernietigend over het voorstel van NSC en BBB voor pensioenreferenda. Dat bevestigen ingewijden na berichtgeving van De Telegraaf. Het voorstel krijgt het zogenoemde dictum D, het negatiefste advies dat de Raad van State kan geven.

Regeringspartijen NSC en BBB willen dat gepensioneerden en werkenden meer invloed krijgen op de overgang van hun fonds naar het nieuwe stelsel. Daarom stelden ze in januari voor om bij elk pensioenfonds de deelnemers zich in een referendum te laten uitspreken of hun fonds over kan gaan op het nieuwe stelsel.

Spelregels

De pensioensector zelf is fel tegenstander van het plan van NSC en BBB. De sector vindt dat de spelregels tijdens de rit worden veranderd en dat dat leidt tot hoge extra kosten. De nieuwe pensioenwet is al ruim 1,5 jaar van kracht en de eerste fondsen zijn ook al over op het nieuwe stelsel.

Ook binnen de coalitie is het voorstel controversieel. De VVD ziet niks in het plan. En de PVV, die wel tegen de nieuwe pensioenwet was, heeft zich er nooit over uitgesproken.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, dat gaat over de pensioenen, wil nog niet reageren op het uitgelekte advies, dat maandag openbaar wordt gemaakt.

Instemmingsrecht

De bedenker van het pensioenreferendum, NSC-Kamerlid Joseph, zegt dat ze het officiële advies afwacht en dat ze het "zorgvuldig" gaat bestuderen.

Ze benadrukt wel dat achter haar plan "iets principieels" zit. "We willen dat mensen instemmingsrecht krijgen bij aanpassing van hun bestaande pensioenen. We herstellen hiermee een recht wat eerder uit de wet is gehaald", aldus Joseph.

Armenië en Azerbeidzjan zijn het eens over de inhoud van een vredesverdrag dat een eind moet maken aan hun decennialange conflict. Dat melden Armeense en Azerbeidzjaanse functionarissen. De landen hebben bekendgemaakt dat er een principeakkoord ligt, een plotselinge doorbraak in het moeizame vredesproces.

Het Armeense ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat het concept wat hun betreft "klaar is om ondertekend te worden". Het Azerbeidzjaanse buitenlandministerie laat weten "met voldoening te zien" dat de onderhandelingen zijn afgerond.

De in de Kaukasus gelegen landen kennen een lange geschiedenis van oorlog en conflict. Centraal staat de regio Nagorno-Karabach. In de jaren 20 van de vorige eeuw gaf de Sovjet-Unie het gebied waar de bevolking overwegend Armeens was, aan Azerbeidzjan.

Tienduizenden doden

Toen de Sovjet-Unie eind jaren 80 uit elkaar begon te vallen, riep Nagorno-Karabach de onafhankelijkheid uit. De bewoners van het gebied wilden zich aansluiten bij Armenië. Het leidde tot de eerste Armeens-Azerbeidzjaanse oorlog, met tienduizenden doden en honderdduizenden vluchtelingen tot gevolg.

In 1994 maakte een wapenstilstand daar een einde aan. Nagorno-Karabach hoorde sindsdien formeel bij Azerbeidzjan, maar werd zelfstandig bestuurd. Dat gebeurde met steun van Armenië.

Het staakt-het-vuren hield geen stand. Zo kwam het in 2016 tot een vierdaagse oorlog. Aan beide kanten werden naar schatting honderden militairen gedood. In 2020 veroverden Azerbeidzjaanse troepen het zuiden van Nagorno-Karabach. Onder druk van Rusland werd opnieuw een staakt-het-vuren bereikt, een voorlopig einde aan het geweld.

Geschiedenis uitgewist

Maar in september 2023 resulteerden maandenlange spanningen in een nieuwe geweldsuitbarsting. Met een bliksemoffensief wist het Azerbeidzjaanse leger Nagorno-Karabach te bezetten. Daarmee kwam er na dertig jaar een einde aan de Armeense enclave. Meer dan 100.000 etnisch-Armeense inwoners - bijna de hele bevolking - vluchtten halsoverkop uit angst voor etnische zuiveringen.

Sindsdien zijn Azeri's het gebied ingetrokken. De Armeense geschiedenis wordt in rap tempo uitgewist. Talloze monumenten, gebouwen, begraafplaatsen en zelfs hele dorpen zijn volledig vernietigd, blijkt uit beelden die de NOS vorig jaar verifieerde.

Op de foto's hieronder is te zien hoe het dorpje Karin Tak vrijwel helemaal met de grond is gelijkgemaakt:

De landen hebben lang geprobeerd om tot een vredesovereenkomst te komen, maar konden het niet eens worden over de details. Een twistpunt was de Azerbeidzjaanse eis voor een wijziging in de Armeense grondwet.

Volgens Azerbeidzjan bevat die nu een impliciete verwijzing naar Nagorno-Karabach als deel van het grondgebied van Armenië. Maar de Azeri's eisen dat de territoriale integriteit van Azerbeidzjan wordt erkend in de Armeense grondwet.

Grondwet gewijzigd

Armenië heeft altijd volgehouden dat het de enclave niet claimt. Desalniettemin lijkt Jerevan nu te hebben ingestemd met een grondwetswijziging. "Armenië heeft de voorstellen van Azerbeidzjan over twee artikelen van het vredesverdrag aanvaard", zei minister van Buitenlandse Zaken Bayramov van Azerbeidzjan.

Helemaal onverwacht is dat niet; de Armeense premier Pashinyan had de afgelopen maanden al herhaaldelijk gezegd dat de grondwet wat hem betreft gewijzigd moet worden.

Dat moet gebeuren middels een referendum, vindt hij. Wanneer de landen het verdrag kunnen ondertekenen, is dus nog onduidelijk. Een datum voor een volksraadpleging is niet vastgelegd.

Daartegenover deed Azerbeidzjan ook toezeggingen. Zo heeft het beloofd om geen troepen te stationeren aan de grens tussen de twee landen.

De Russische componist Sofia Goebajdoelina is op 93-jarige leeftijd overleden. Dat is bekendgemaakt in Kazan, in de Russische regio Tatarstan, waar ze is opgegroeid. Ze overleed in haar Duitse woonplaats Appen, bij Hamburg, waar ze sinds 1992 woonde. Ze laat meer dan 100 composities na.

"Sofia Goebajdoelina gold als de grande dame van de hedendaagse muziek. Ze was de belangrijkste Russische componist van haar tijd en een persoon die grote inspiratie haalde uit haar geloof", laat haar uitgever weten. De stad Kazan noemt haar "een baanbrekend figuur".

Ze was geobsedeerd door de wereld van het geluid. Woorden als puur en sacraal worden vaak genoemd, maar haar muziek wordt ook getypeerd als rauw en geselend.

Geluid vormgeven

Goebajdoelina werd geboren op 24 oktober 1931 in Tsjistopol, Tatarstan, zo'n 800 kilometer ten oosten van Moskou. In die tijd heerste Stalin over de Sovjet-Unie. Haar vader was landmeter, haar moeder docent. In haar kinderjaren verhuisden ze naar Kazan, de regionale hoofdstad.

Als kind was ze al geobsedeerd door de piano. En dan vooral door de binnenkant, de snaren, die allerlei geluiden maakten als ze erop timmerde of eraan plukte. Ze vertelde in interviews: "Ik was nog heel jong, 5 of 6, toen ik enthousiast raakte van wat er uit het binnenste van de vleugel kwam die bij ons in huis stond. Dat heeft mij geïnspireerd om mijn leven aan de muziek te wijden. Ik wilde geluid vormgeven."

Instrumenten uit de volksmuziek

Ze studeerde piano aan het conservatorium in Kazan en compositieleer in Moskou. Bij haar eindexamen in 1959 kreeg zij te horen dat ze de "verkeerde weg" bewandelde. Haar muziek voldeed niet aan de Sovjetregels.

Een van de leden van de examencommissie was collega-componist Dmitri Sjostakovitsj. Hij had zelf zwaar te lijden onder de kritiek van het regime, omdat Stalin niets moest hebben van zijn "chaotische" muziek. Hij drukte haar op het hart trouw aan zichzelf te blijven en door te componeren op haar eigen "verkeerde" manier. Dat heeft ze in haar oren geknoopt en het is haar altijd tot steun gebleven.

Ze moest werken onder de strikte regels van de Componistenbond. Haar brood verdiende ze met het schrijven van filmmuziek. Zo componeerde ze de muziek bij de Sovjetversie van Jungle Book: Mowgli.

Daarnaast bleef ze tegen de verdrukking in haar eigen muziek componeren. Ze was altijd op zoek naar nieuwe klankstructuren, waarbij ze nieuwe en traditionele manieren van componeren combineerde en experimenteerde met instrumenten uit de volksmuziek. Haar grote voorbeelden waren Sjostakovitsj en Anton Webern. Die hadden haar "het allerbelangrijkste" geleerd, zoals ze zei: zichzelf te zijn.

Banvloek

Zoals bij veel kunstenaars die zich niet volledig aan de regels van het Sovjetregime hielden, werd haar het leven moeilijk gemaakt. De geheime dienst KGB doorzocht haar huis en intimideerde haar.

In 1979 deed de Componistenbond, die haar muziek "krankzinnig" noemde, haar werk in de ban. Dat stond niet in dienst van de revolutie en leunde te veel naar het Westen.

In een interview in de Volkrant in 2018 zei Goebajdoelina dat ze het een paar jaar moeilijk had gehad. "Gelukkig waren er een paar moedige musici, zoals violist Gidon Kremer en cellist Mstislav Rostropovitsj, die mijn werk in het buitenland propageerden."

De Letse violist Kremer voerde haar werk al op in het Westen toen ze daar nog volstrekt onbekend was. Het vioolconcert Offertorium uit 1980 schreef ze op zijn verzoek en daarmee was haar visitekaartje afgegeven.

Stap naar bekendheid

Ook had ze veel steun aan het Russisch-orthodoxe geloof, waartoe ze zich in 1970 bekeerde. Daarover zei ze: "Er wordt gezegd dat de mens niet kan bestaan, niet kan leven, zonder muziek. Volgens mij komt dat doordat mensen bij het horen van muziek het besef van tijd kwijtraken en, net als ik, een verbondenheid met God kunnen ervaren."

Op het Holland Festival van 1989, toen de Sovjet-Unie onder Gorbatsjov begon te wankelen, werd aandacht besteed aan Russische componisten. Dat was voor Goebajdoelina een grote stap naar bekendheid en het begin van de ontsnapping uit de wurggreep van de Componistenbond. Sinds die tijd wordt haar werk steeds vaker in het Westen uitgevoerd.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, begin jaren 90, vertrok ze uit haar vaderland. Sinds 1992 woonde ze in Duitsland, in Appen bij Hamburg. Daar leefde ze als een kluizenaar in de natuur. De telefoon nam ze nooit op.

Als iemand haar wilde bereiken kon dat per post, dan belde ze op als het haar uitkwam. Ze vond er haar geluk in de rust en de vrijheid die ze er had. Ook had ze er alle ruimte om op te gaan in het mysterie van de klank. Vanwege haar spiritualiteit werd ze wel vergeleken met Johann Sebastian Bach.

Geheime plek

Haar beleving van geluiden is goed te zien in de documentaire Toonmeesters uit 1994 van programmamaker Cherry Duyns en de Nederlandse componist, dirigent en pianist Reinbert de Leeuw. Daarin tovert ze geluid uit een stuk graniet door er met een kiezelsteen overheen te strijken.

"Er liggen zulke geheimen in het binnenste verborgen. Het is jammer dat die in onze cultuur niet worden gebruikt", zegt ze daarover. "Ze blijven voor altijd op een geheime plek liggen. Deze mooie melodieën."

In de documentaire repeteert De Leeuw met het Nederlands Kamerkoor en het Schönberg Ensemble het stuk Jetzt immer Schnee, onder het toeziend oog van de componist.

Al bij het zien van de partituur was de dirigent onder de indruk:

De Leeuw zag in haar werk de kracht terug die ze moest ontwikkelen om tegen de repressie van het regime in haar eigen muziek te schrijven. "Grote overtuiging, moed, consistentie, kracht, geestkracht. Iemand die onder heel moeilijke omstandigheden een heel eigen taal heeft gebruikt."

Na haar Sovjet-periode schreef ze werken voor orkest, koor en kamermuziek. En ook de filmmuziek bleef ze trouw. Zo schreef ze de score voor The Killing Of A Sacred Deer uit 2017 met onder anderen Nicole Kidman.

Tot op hoge leeftijd bleef ze componeren. Een van haar latere werken, Über Liebe und Hass uit 2016, droeg ze op aan God. De uitgebreidere versie ging in première op het Gergiev-festival in 2018. Het is geïnspireerd op het gedicht Gebed om vrede. "Toen ik dat las was ik meteen verliefd."

Ze kreeg vele prijzen en werd ook in Rusland erkend, maar de roem die Goebajdoelina met haar werk oogstte, vond ze uiteindelijk minder belangrijk dan de rust en inspiratie die ze vond op het Duitse platteland.

In Schiedam is de Geuzenpenning uitgereikt aan de Ukraine 5 AM Coalition, een koepelorganisatie van lokale mensenrechtenorganisaties die zich bezighoudt met het vastleggen van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, gepleegd in Oekraïne.

"Aan beide kanten", zo zei oud-commandant landstrijdkrachten Mart de Kruif, die de prijs uitreikte in het bijzijn van koning Willem-Alexander. Eerdere winnaars zijn onder meer de Anne Frank Stichting (1992) en Human Rights Watch (2007).

De Kruif vergelijkt de Oekraïense coalitie met het NIOD, het Nederlandse Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. "Het is heel belangrijk dat dat bewijsmateriaal nu verzameld wordt." De '5 AM' in de naam verwijst naar het tijdstip dat de Russische invasie op 24 februari 2022 begon. De organisatie werd meteen op de eerste dag van de oorlog opgericht.

Het doel is slachtoffers van de Russische agressie te beschermen en de leiding van de Russische Federatie en andere plegers van oorlogsmisdaden voor het gerecht brengen. De Kruif vindt het gevaarlijk werk, omdat "wie informatie over oorlogsmisdaden verzamelt, altijd een doelwit is".

'Overweldigd'

"We zijn echt compleet overweldigd dat we deze prijs krijgen van Nederland. Het is een geweldige erkenning voor ons werk, dat we al drie jaar doen", zegt Daryna Pidhorna. De advocate is speciaal voor de uitreiking naar Nederland gekomen.

Zij werkt bij het Regional Center for Human Rights, een mensenrechtenorganisatie op de Krim, die in 2013 werd opgericht en onderdeel is van Ukraine 5 AM Coalition. Bij de koepel zijn 42 organisaties aangesloten.

Maar de prijs betekent geeft ook een bepaalde druk, zegt zij. "Het betekent dat we niet mogen stoppen en moeten doorgaan tot het bittere einde van de oorlog en daarna."

Getuigenverklaringen

Pidhorna: "Eigenlijk is het al elf jaar oorlog in Oekraïne. We moeten verse informatie blijven geven, omdat mensen moe worden van de oorlog. Deze medaille vestigt weer de aandacht op Oekraïne en ons gevecht voor vrijheid."

"We nemen verklaringen op, rechtstreeks aan de frontlijn, van getuigen en slachtoffers. Die verwerken we tot juridische documenten en versturen die naar lokale en internationale rechtbanken," legt Pidhorna uit.

Internationaal Strafhof

Veel zaken gaan naar het Internationaal Strafhof in Den Haag. "Wij geloven sterk in internationaal recht en de Europese Unie, die ons helpt dit conflict te winnen en om sterker te worden," zegt de advocate.

Behalve juridische ondersteuning geeft de koepel ook humanitaire hulp aan de slachtoffers van oorlogsmisdaden. Zelf is Pidhorna vooral betrokken bij de strijd om kinderen die naar Rusland zijn ontvoerd weer terug te krijgen naar Oekraïne.

Onvindbaar

Er zijn duizenden Oekraïense kinderen afgevoerd sinds het begin van de oorlog. Het gaat om oorlogswezen, maar ook om minderjarigen uit de door Rusland bezette gebieden die, onder druk, op 'zomerkamp' gaan in Rusland om te schuilen voor de oorlog. En vervolgens nooit meer terugkeren.

Pidhorna heeft geholpen bij het repatriëren van een 'wees' uit Marioepol, die nog wel degelijk familie had in Oekraïne. Russische adoptieouders mogen de naam van de Oekraïense kinderen die ze opnemen veranderen. Dan worden ze zo goed als onvindbaar.

Verzetsgroep

"We vechten voor compensatie voor de gezinnen die getroffen zijn door de deportaties, ook via de Raad van Europa. Dat gaat steeds beter." Bijzonder blij is de advocaat ook met de arrestatiebevelen voor Poetin en Maria Lvova-Belova, de Russische gezant voor kinderrechten. Zij en de Russische president worden door het ICC beschuldigd van de organisatie van de kinderdeportaties.

De Geuzenpenning is vernoemd naar een bekende verzetsgroep uit de Tweede Wereldoorlog. Vijf dagen na de Nederlandse capitulatie in mei 1940 schreven zij de eerste 'Geuzenbrief', waarin Nederlanders werden opgeroepen zich niet neer te leggen bij de overheersing van de Duitse bezetter.

Een aantal Geuzen werd al snel opgepakt. In maart 1941 werden ze op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag gefusilleerd.

Enkele straten in Heemskerk zijn vanavond urenlang afgesloten geweest, nadat een man zich met mogelijk een besmettelijke tropische ziekte meldde bij een huisartsenpraktijk. Volgens betrokkenen kan het gaan om lassakoorts. De praktijk werd afgesloten en de omgeving afgezet.

De 37-jarige man is in een land in West-Afrika geweest, zegt de veiligheidsregio. De huisarts die hij bezocht, stelde vast dat zijn klachten leken op een infectieziekte. De man is daarom in het pand waar de praktijk zit in quarantaine geplaatst.

Rond 20.15 uur kwam een speciaal ambulanceteam aan om hem te vervoeren naar het LUMC. Ook daar is hij in quarantaine geplaatst. Hij is aanspreekbaar en de klachten zijn onder controle. De verwachting is dat het ziekenhuis vrijdagochtend bekendmaakt wat het onderzoek heeft opgeleverd.

De politie zette de omgeving af:

Volgens de veiligheidsregio zijn vijf mensen met de man in contact gekomen: drie medewerkers van de praktijk en twee ambulancemedewerkers. Zij hebben nog geen klachten.

De vijf zaten samen in een ruimte te wachten, maar mochten aan het eind van de avond naar huis. Het virus wordt via speeksel en bloed overgebracht en daar zijn zij niet aan blootgesteld.

Ze worden morgen gebeld door de GGD om te kijken of ze klachten ontwikkelen. Morgen meldt de GGD ook of er inderdaad een tropische ziekte is vastgesteld en om welke het gaat.

Uitbraak in Nigeria

Lassakoorts is een ziekte die vooral in delen van West-Afrika voorkomt en wordt veroorzaakt door het lassavirus. Zo'n 20 procent van de mensen die ermee zijn besmet krijgt klachten, meldt het RIVM.

Klachten zijn onder meer hoofdpijn, keelpijn, misselijkheid, braken en diarree. De kans dat de ziekte zich in Nederland verspreidt is volgens het RIVM klein. Tot vandaag werd de ziekte hier in de afgelopen veertig jaar drie keer vastgesteld.

Momenteel kampt Nigeria met een uitbraak van de ziekte, waarbij sinds het begin van dit jaar al 535 besmettingen zijn vastgesteld. 98 personen zijn eraan bezweken. Vorig jaar vielen in het land 190 doden door de ziekte.

Afgelopen week werd er ook in het Verenigd Koninkrijk contactonderzoek gedaan, nadat een Nigeriaan was overleden kort na een bezoek aan dat land. De Britse gezondheidsdienst zei toen dat de kans klein was dat er in Groot-Brittannië mensen waren besmet.

De lente is in Nederland het zonnigste en droogste seizoen, en dat gaan we de komende dagen flink merken. Er komt steeds meer ruimte voor de zon, vooral in het binnenland hebben we af en toe wat stapelwolken.

Morgen kan er in het noorden en oosten nog een bui vallen, maar vanaf zaterdag blijft het droog en gaat de zon steeds meer schijnen. Na het weekend hebben we zelfs een paar zonovergoten, wolkenloze dagen in het vooruitzicht.

Toch blijft het voorlopig aan de frisse kant. 's Nachts blijft het licht vriezen, op sommige plaatsen in het binnenland tot 4 of 5 graden onder nul. Overdag ligt de temperatuur op 6 tot 9 graden. Dat is aan de koude kant, want gemiddeld is het half maart overdag 10 of 11 graden. Vooral uit de wind zal het lenteachtig aanvoelen.

Koude lucht uit het noorden

De lage temperaturen komen door de noordenwind, die koude lucht uit de poolstreken onze kant op blaast. In het voorjaar is de temperatuur nogal afhankelijk van de windrichting. In maart ligt er in de poolgebieden nog volop sneeuw en ijs, terwijl de lucht in het zuiden van Europa al opwarmt door de toenemende kracht van de zon.

Daarom hadden we afgelopen weekend met zuidenwind nog bijna 20 graden, en wordt het komend weekend met de frisse noordenwind amper 10 graden, ondanks de zonneschijn.

Volgende week warmer

Na het weekend draait de wind naar het oosten, en daardoor wordt het ook langzaam iets warmer, vooral overdag. Maandag een graad of 11 en daarna kan de temperatuur oplopen naar 12 tot 14 graden. De nachten en ochtenden blijven voorlopig koud. Tot en met volgende week begint de dag bijna overal met temperaturen onder nul.

Een medewerker van de rechtbank in Amsterdam is maandag aangehouden. De 33-jarige vrouw uit Woerden wordt ervan verdacht dat ze tegen betaling persoonsgegevens uit de geautomatiseerde systemen van de rechtbank heeft doorgespeeld aan criminelen, meldt het Openbaar Ministerie.

Ze kwam in augustus vorig jaar in beeld. In een ander strafrechtelijk onderzoek werd toen in een woning, achter de voering van een bank, een envelop van de rechtbank in Amsterdam gevonden. Daarin zaten de persoonsgegevens van zes mensen. Onderzoek leidde uiteindelijk naar de 33-jarige medewerker.

Volgens het OM heeft de vrouw vermoedelijk langere tijd, tot aan haar aanhouding, informatie uit de rechtbanksystemen opgevraagd om die tegen betaling te verstrekken aan contacten in het criminele milieu. Bij haar aanhouding is beslag gelegd op enkele tientallen uitdraaien van de rechtbank met daarin informatie over personen, meldt stadsomroep AT5.

De vrouw wordt verdacht van schending van haar geheimhoudingsplicht en computervredebreuk. Ze is voorgeleid aan de rechter-commissaris bij de rechtbank in Zwolle en blijft ten minste twee weken vastzitten.

De Amerikaanse president Trump is "totaal gecommiteerd" aan de NAVO, zegt NAVO-chef Rutte tegen de NOS na een lunch met Trump in het Witte Huis. "Ook aan artikel 5", waarmee hij doelt op het artikel waarin is bepaald dat NAVO-lidstaten elkaar moeten helpen als ze worden aangevallen.

Rutte benadrukte dat Amerika wel wil dat Europa meer geld aan defensie blijft besteden:

Eerder op de Nederlandse avond spraken Rutte en Trump elkaar in het Witte Huis. Ze beantwoordden vragen van journalisten in het Oval Office, de werkkamer van Trump, waar een soortgelijke ontmoeting tussen hem en president Zelensky van Oekraïne onlangs flink uit de hand liep.

Bij het bezoek van Rutte was voor het oog van de camera's te zien dat de relatie tussen de twee goed is: beide leiders oogden ontspannen in hun zetels en er waren complimenten en vriendelijke woorden over en weer.

Na het uitwisselen van beleefdheden sprak Rutte tegen Trump over de 800 miljard euro die de Europese Commissie wil uitgeven aan herbewapening. Daarna ging het gesprek in het Oval Office over Oekraïne: Trump vertelde over de gruwelen van de oorlog en "de vele jonge mensen" die daar elke dag sneuvelen.

Handelsoorlog

Hij kwam terug op de persconferentie van de Russische president Poetin van vanavond en sprak van "een veelbelovende verklaring" van Poetin, "die helaas niet compleet was."

Trump benadrukte dat hij snel een einde wil maken aan de oorlog en het lijden in Oekraïne en sprak de hoop uit dat zijn gezant Witkoff en andere Amerikaanse diplomaten snel succes boeken bij Poetin. Witkoff zal het door Oekraïne gesteunde Amerikaanse plan voor een staakt-het-vuren van een maand bespreken in Moskou, waarschijnlijk vandaag nog.

Dit zeiden Rutte en Trump over de gesprekken over Oekraïne:

Trump kreeg verder verschillende vragen over de Amerikaanse economie en de handelsoorlog met landen als China en Canada. Alle camera's waren minutenlang op hem gericht.

Groenland veilig houden

Rutte kwam weer aan het woord toen het over Groenland ging. De NAVO-leider zei dat hij dat het belangrijk vindt dat er iets gebeurt om het strategisch belangrijke gebied "veilig te houden". Even daarvoor had Trump herhaald dat hij Groenland wil inlijven.

Rutte: "Als het gaat over Groenland en of dat al dan niet bij de Verenigde Staten moet komen, blijf ik even buiten de discussie, want daar wil ik de NAVO niet in betrekken. Maar als het gaat om het hoge noorden en het arctisch gebied heb je volledig gelijk. De Chinezen gebruiken deze routes nu. De Russen herbewapenen zich. We weten dat we ijsbrekers tekortkomen."

Op een vraag van een journalist over landen die zich zorgen maken dat ze het volgende slachtoffer van een Russische militaire invasie worden reageerde Trump kort: "Dat gaat niet gebeuren en ik zal zorgen dat het niet gebeurt."

Er is een oplossing gevonden voor het conflict tussen premier Schoof en de drie coalitiepartijen PVV, NSC en BBB over de Europese defensieplannen. De drie coalitiepartijen trekken hun verzet in en gaan onder voorwaarden akkoord met die kostbare EU-plannen, zo melden Haagse bronnen.

Er is afgesproken dat er voor niet meer dan 150 miljard euro geleend mag worden. Als het meer zal worden, moet Schoof opnieuw toestemming aan de Tweede Kamer vragen. Ook moet het geleende geld echt naar defensie gaan en mogen de begrotingsregels niet te ver worden opgerekt.

Vrijdag na de ministerraad zal de exacte formulering van het compromis naar buiten komen, als de bewindslieden ook akkoord zijn. Premier Schoof wilde vandaag niet meer kwijt dan dat hij met de coalitiepartijen een "goed en constructief overleg" had.

Alleen BBB-leider Van der Plas zei er in het openbaar wat over.

Deze week ontstond een stevig meningsverschil tussen de partijloze premier en drie van de vier coalitiepartijen naar aanleiding van een motie over de herbewapening van Europa. Schoof is namelijk niet van plan de wens van de Tweede Kamer uit te voeren om in Brussel tegen de defensieplannen te stemmen. Ingewijden zeggen dat de premier vandaag op zijn strepen is gaan staan en de Kamermotie die dinsdag met steun van drie coalitiepartijen is aangenomen niet wilde uitvoeren.

Nipte meerderheid

De motie was ingediend door oppositiepartij JA21, met de oproep om Nederland niet te laten deelnemen aan het 800 miljard euro kostend Europees herbewapeningsplan. Dat moet deels gefinancierd worden door het aangaan van gemeenschappelijke schulden door de lidstaten van de EU en het versoepelen van de begrotingsregels.

Tot grote irritatie van Schoof, de VVD en een aantal ministers in het kabinet zetten ook PVV-leider Wilders, Omtzigt van NSC en Van der Plas hun handtekening onder deze motie, die zo een nipte meerderheid kreeg.

Zeer ontstemd

Schoof is zeer ontstemd over dit optreden, zeggen Haagse bronnen. Hij had de week ervoor in Brussel al ingestemd met de "contouren" van dit EU-plan, ReArm Europe genoemd. Europa heeft haast met het opvoeren van de bewapening, omdat de bestaande steun van de Verenigde Staten, via de NAVO, steeds minder zeker is en de dreiging vanuit Rusland toeneemt.

Door het gebrek aan noodzakelijke steun van drie van de vier regeringspartijen dreigt de positie van Schoof in Europese onderhandelingen over het plan te verzwakken. Andere Europese landen zullen zich afvragen wat zijn woord eigenlijk waard is, als hij zijn eigen regeringspartijen niet achter zich heeft weten te krijgen.

Onwerkbare situatie

Toch hebben de drie regeringspartijen besloten om de JA-21 motie te steunen, omdat ze vrezen voor de financiële gevolgen van het nieuwe EU-plan. De Europese landen gaan niet alleen de huidige begrotingsregels oprekken. Er zal ook gezamenlijk geld geleend worden door alle Europese landen, inclusief de economische zwakkere landen, dat zijn vooral zuidelijke lidstaten. Hierdoor zal de rente hoger worden en dat pakt slechter uit voor Nederland.

Premier Schoof vond dat er door de steun van PVV, BBB en NSC aan de motie een onwerkbare situatie is ontstaan en nodigde de vier coalitiepartijen vandaag uit op zijn werkplek in het centrum van Den Haag.

In de ochtend werd er drie uur gepraat, om 17.00 uur ging het overleg weer verder tot 19.30 uur. VVD-leider Yesilgöz was er niet bij, die was in Oekraïne op bezoek bij president Zelensky.

Na afloop van het middaggesprek zeiden de fractievoorzitters niets. Eerder op de dag stonden BBB-leider Van der Plas en NSC-leider Omtzigt de pers wel te woord. Die laatste was lopend en werd gevolgd door journalisten:

De politie heeft een 26-jarige vrouw uit het Brabantse Wijk en Aalburg aangehouden voor mogelijke betrokkenheid bij een video waarin zou worden opgeroepen alawieten in Syrië uit te roeien. De vrouw wordt verdacht van opruiing tot een misdrijf, meldt de politie.

Eerder deze week verscheen op sociale media een video waarin een jonge vrouw onder meer zou oproepen om alawieten te vermoorden en in de zee te gooien. De politie zei toen op de hoogte te zijn van de video en er onderzoek naar te doen.

De vrouw die is aangehouden zit vast voor verhoor en wordt morgen voorgeleid aan de rechter-commissaris. Over het onderzoek kan de politie verder niets kwijt, zegt een woordvoerder tegen Omroep Brabant.

Enorme geweldsuitbarsting

Alawieten zijn een religieuze minderheid in Syrië, waar ook de verdreven dictator Bashar al-Assad toe behoort. Afgelopen weekend was er een enorme geweldsuitbarsting in het westen van het land, waarbij meer dan duizend mensen om het leven kwamen, stelt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten. Die organisatie monitort de situatie in Syrië vanuit het Verenigd Koninkrijk.

Van het geweld zouden vooral alawieten slachtoffer zijn, hoewel er ook mensenrechtengroeperingen zijn die zeggen dat zij zich eveneens schuldig hebben gemaakt aan moorden. Duizenden mensen zijn op de vlucht geslagen, onder meer naar Libanon.

De Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) heeft de masterscriptie van PVV-staatssecretaris Vicky Maeijer (Langdurige en Maatschappelijke Zorg) ongeldig verklaard.

Zij volgde de masterstudie internationaal en Europees recht. De rechtenfaculteit van de universiteit deed sinds november onderzoek, nadat nieuwszender BNR had gemeld dat de scriptie waarmee Maeijer in 2009 haar bul haalde overgeschreven passages bevatte.

"Dit besluit is een enorme klap voor mij persoonlijk", schrijft de staatssecretaris. "Ik heb met de beste intenties mijn studie afgerond, maar naar nu blijkt daarbij grote fouten gemaakt. Dat neem ik mijzelf zeer kwalijk en had nooit mogen gebeuren."

Maeijer zegt met de universiteit in gesprek te gaan om een nieuwe scriptie te schrijven. "Zodat ik mijn studie kan afronden op de manier die mij altijd voor ogen heeft gestaan. Namelijk met hard werken en volgens de regels."

Fraudesoftware

BNR haalde de scriptie van Maeijer door fraudesoftware die door universiteiten wordt gebruikt voor het opsporen van plagiaat. Daaruit bleek dat meer dan de helft van de tekst uit andere bronnen komt, waarbij niet al die passages juist zijn geciteerd of geannoteerd.

Zo schreef ze "For me, it seems that the answer to this is to be found at the UN level rather than at the EU level". In een tekst van iemand anders stond: "It seems though that the answer to this is to be found at UN rather than at the EU level". Maeijer past dit bij herhaling toe door "wat mij betreft" of "voor mij" toe te voegen aan (bijna) letterlijk overgenomen stellingen van anderen.

Plagiaat

Dit kan worden gezien als plagiaat, wat in de wetenschap absoluut niet is toegestaan. Het ongeldig verklaren van de scriptie betekent dat zij haar mastertitel kwijt is.

Maeijer begon in 2006 als stagiair bij de PVV en werkte zich op tot lid van de Provinciale Staten in Zuid-Holland (2011-2014), lid van het Europees Parlement (2014-2017) en Tweede Kamerlid (2017-2024). Sinds vorig jaar is ze staatssecretaris.

De Russische president Poetin heeft op een persconferentie kort gesproken over een mogelijk staakt-het-vuren met Oekraïne. Op een vraag van een journalist zei Poetin dat hij in beginsel voor is, maar dat zo'n tijdelijke overeenkomst moet leiden tot een "duurzame vrede" en dat het alleen mogelijk is als "de grondoorzaak van de crisis" in Oekraïne wordt opgelost.

Poetin legt hiermee, zoals hij steevast doet, de schuld voor de oorlog bij het Westen en Oekraïne. Hij gaat voorbij aan het feit dat Rusland het buurland militair is binnengevallen. In reactie op het Amerikaanse voorstel voor een staakt-het-vuren van 30 dagen doet hij geen concrete toezeggingen. Oekraïne stemde eergisteren wel in met het voorstel.

Hij is voorstander van het beëindigen van de oorlog "met vreedzame middelen", zegt hij, maar er zijn "nog kwesties die besproken moeten worden".

Koersk

Zo is het volgens hem onduidelijk wat er bij een akkoord zal gebeuren met de Russische regio Koersk, die vorig jaar zomer voor een deel door Oekraïne werd ingenomen. Inmiddels heeft Oekraïne nog maar een fractie van dat gebied in handen. Het Russische leger heeft de Oekraïense troepen in het gebied gedeeltelijk omsingeld.

"Als je de gevechten 30 dagen staakt, wat betekent dat dan voor de regio Koersk?", vroeg Poetin. Doelend op Oekraïense militairen: "Dat iedereen die daar is zonder slag of stoot zal vertrekken. Moeten we ze daar vrijlaten terwijl ze veel misdaden tegen burgers hebben gepleegd? Of zal de Oekraïense leiding ze bevelen om hun wapens neer te leggen en zich over te geven? Het is onduidelijk."

Daarnaast noemde Poetin een aantal voorwaarden waaraan het staakt-het-vuren zijns inziens moet voldoen. Zo eist hij dat Oekraïne een bestand niet gebruikt om nieuwe eenheden te mobiliseren en te trainen. Ook vindt hij dat het land geen nieuwe wapensteun mag ontvangen zolang het staakt-het-vuren van kracht is. "Misschien moeten Trump en ik elkaar bellen", zei de Russische president.

Gesprek met Amerikaanse gezant

Later vandaag heeft Poetin nog een ontmoeting met de Amerikaanse gezant Steve Witkoff. Hij zal het Amerikaanse plan voor een staakt-het-vuren van 30 dagen ter sprake brengen in Moskou.

Rusland heeft eerder gezegd dat Oekraïne nooit lid mag worden van de NAVO en dat het niet akkoord gaat met buitenlandse troepen in Oekraïne. Ook wil Rusland dat de NAVO zijn aanwezigheid in Oost-Europa flink terugschroeft.

De Russische president sprak in Moskou met de Wit-Russische president Loekasjenko, een trouwe bondgenoot van Rusland in de regio. De persconferentie van de twee ging vooral over de samenwerking tussen beide landen.

Donatella Versace stopt als creatief directeur bij modehuis Versace. Ze wordt een zogenoemde chief brand ambassador voor het merk, waarmee zij nog wel op de voorgrond blijft, maar niet meer aan het hoofd staat van alle collecties.

Het is voor het eerst sinds de oprichting van het bekende modemerk in 1978 dat er geen Versace als creatief directeur aan het roer staat. Aanvankelijk was vooral oprichter Gianni Versace de drijvende creatieve kracht, maar zijn zus Donatella was al vanaf het begin belangrijk. Ze hield zich onder meer bezig met uitbreiding van het merk.

Sinds 1994 werd zij benoemd tot tweede creatief directeur. Drie jaar later kwam ze alleen aan het roer te staan, nadat Gianni in Miami Beach werd vermoord.

"Het is de grootste eer van mijn leven geweest om de erfenis van mijn broer Gianni voort te zetten", zegt Donatella in een reactie. "Hij was een echt genie, maar ik hoop iets van zijn geest en vasthoudendheid te hebben." Ze zegt in haar nieuwe rol "de meest gepassioneerde supporter" van het merk te blijven. "Versace zit in mijn DNA en voor altijd in mijn hart."

Jimmy Choo

Zeven jaar geleden verkocht de familie Versace het meerderheidsbelang in het bedrijf aan het Amerikaanse Capri Holdings, een bedrijf dat onder meer modemerken Michael Kors, Jimmy Choo in handen heeft. Capri Holdings betaalde daar zo'n 1,8 miljard euro voor.

De functie van de 69-jarige Donatella Versace wordt vanaf 1 april overgenomen door de 41-jarige Dario Vital. Hij was creatief directeur bij modehuis Miu Miu. Dat modehuis is in handen van de Prada Group, die naar verluidt interesse heeft om Versace in te lijven.

Volgens het RIVM kregen zeer waarschijnlijk 24 personen hepatitis A door besmette bevroren blauwe bessen. Het gaat om dertien mannen en elf vrouwen tussen de 16 en 77 jaar oud. De mensen werden ziek tussen november vorig jaar en februari dit jaar. Acht van hen werden in het ziekenhuis opgenomen.

Albert Heijn haalde op 13 januari per direct alle kilodiepvriesverpakkingen van de blauwe bessen uit de schappen. Klanten werden "dringend" verzocht het fruit niet te eten, maar terug te brengen naar de winkel. Zij kregen hun geld terug.

De supermarktketen bood verontschuldigingen aan voor het ongemak. De besmette blauwe bessen zijn afkomstig van een fabrikant uit Polen, zei Albert Heijn destijds. Volgens het RIVM is de uitbraak waarschijnlijk veroorzaakt door slechte hygiëne in het verpakkingsproces.

Het gezondheidsinstituut verwacht dat er geen nieuwe gevallen bij komen. "Normaal duurt het ongeveer 28 tot 50 dagen voordat mensen ziek worden van het hepatitis A-virus", schrijft het instituut. Die periode is nu voorbij. Daarbij is het ook de laatste update over de zaak vanuit het RIVM.

Het Openbaar Ministerie heeft tegen vier mannen celstraffen tot vijf jaar geëist voor bankhelpdeskfraude. De verdachten zouden vanuit vakantiehuisjes in Drenthe zeker dertien mensen voor zo'n 250.000 euro hebben opgelicht.

De verdachten zijn vier mannen in de leeftijd van 23 tot en met 29 jaar. Drie van hen komen uit Leeuwarden en één uit Groningen. Ze worden verdacht van deelname aan een criminele organisatie die zich schuldig zou hebben gemaakt aan oplichting, diefstal, computervredebreuk en witwassen.

Verkeerd geparkeerd

De zaak kwam eind 2023 bij toeval aan het licht, nadat de verdachten op een vakantiepark in Gasselternijveen een auto op een verkeerde parkeerplaats hadden neergezet. De vrouw van een agent kon daardoor haar auto niet kwijt. Het stel verbleef op dat moment op het recreatiepark, schrijft RTV Drenthe.

Toen ze bij het huisje aankwam, zag ze binnen vier mannen achter laptops zitten. Op tafel lagen drugs. Ze gaf het kenteken door aan haar man, die in het politiesysteem meldingen zag over cybercrime en handel in verdovende middelen. De agent seinde vervolgens zijn collega's in.

Het viertal werd daarop aangehouden en het vakantiehuisje werd doorzocht. Volgens de politie was het verblijf ingericht als een soort callcenter. Naast de laptops vonden agenten ook meerdere telefoons en een grote hoeveelheid simkaarten.

Geld weggesluisd

Volgens het Openbaar Ministerie zouden de verdachten mensen geld hebben afgetroggeld door zich voor te doen als bankmedewerker. Ze zouden slachtoffers onder meer vertellen dat er met hun rekening was geknoeid. De gedupeerden werden vervolgens overgehaald om een softwareprogramma te installeren, waarmee de verdachten hun telefoons en computers op afstand konden besturen.

Vervolgens konden zij het geld van de slachtoffers wegsluizen naar bankrekeningen van tussenpersonen, of katvangers. "Zo is een vrouw in drie dagen tijd een kleine 60.000 euro kwijtgeraakt", zegt het OM.

De verdachten hadden de voorkeur om vanuit vakantiehuisjes te werken, stelt justitie. Zo is er bewijs dat ze vergelijkbare operaties runden vanuit vakantieparken bij Orvelte, Emmen en Appelscha.

Sporen gewist

Volgens het OM gingen de verdachten doordacht te werk. Een groot gedeelte van de in beslag genomen spullen kunnen niet worden onderzocht, omdat de sporen erop zijn gewist. Justitie vermoedt daarom dat er mogelijk meer slachtoffers zijn.

Tegen twee verdachten van 26 en 23 uit Leeuwarden eist het OM vijf jaar cel. Tegen de 27-jarige verdachte uit Groningen eist het OM 4,5 jaar en tegen een man van 29 uit Leeuwarden is vier jaar cel geëist. De rechtbank doet op 18 april uitspraak.