NOS Nieuws - Algemeen

Het gerechtshof in Amsterdam heeft in hoger beroep de 74-jarige Henk R. (ook wel bekend als Zwarte Cobra) vrijgesproken van het opdracht geven tot een dubbele moord in Antwerpen in 1993. Het OM had 22 jaar cel geëist.

Twee jaar geleden was R. al door de rechtbank vrijgesproken in deze zaak.

De rechters oordeelden toen dat de getuigenverklaringen en telecomgegevens onvoldoende waren om te kunnen vaststellen dat R. de opdrachtgever was geweest

Bij de dubbele moord kwamen een 55-jarige Griekse diamantair en drugshandelaar en zijn 44-jarige vriendin om het leven. Zij werden in hun auto doodgeschoten.

Onvoldoende bewijs

Volgens de getuigen wilde R. de 55-jarige Griek doden vanwege een schuld rond een drugsdeal. Het hof oordeelt dat deze verklaringen geen hard bewijs vormen dat R. de opdrachtgever was van de dubbele moord. "De conclusie is dat u moet worden vrijgesproken", zei de voorzitter van het hof. R. heeft altijd gezegd dat hij onschuldig was. Na de uitspraak toonde hij zich "opgelucht en blij".

De plegers van de dubbele moord werden eerder al tot levenslang veroordeeld. R. zelf zat op dat moment in een Amerikaanse gevangenis in verband met een plan om een miljoen xtc-pillen te smokkelen. Weer terug in Nederland werd hij aangehouden voor een andere drugszaak waar hij nog een straf voor moest uitzitten. Vervolgens werd hij vervolgd voor de dubbele moord in Antwerpen.

De arabist en jurist Laila al-Zwaini is overleden. Ze was al geruime tijd ziek en overleed zaterdag op 59-jarige leeftijd. Laila al-Zwaini trad als deskundige geregeld op in de media.

Al-Zwaini werd op 6 juli 1965 in Eindhoven geboren als dochter van een Nederlandse moeder en een Iraakse vader. Ze was gespecialiseerd in onder meer de sharia (islamitische rechtsleer), Arabische stammen en vrouwenrechten in de islamitische en Arabische wereld.

Ze was onder meer verbonden als onderzoeker aan de universiteit van Leiden, waar ze rechten en islamitische studies studeerde.

Vriend van de show

Al-Zwaini woonde en werkte enige tijd in Egypte, Irak en Jemen waar ze wetenschappelijk onderzoek deed. Ook trad ze op als hoofd van een rechtsstaatmissie van de Verenigde Naties in Afghanistan.

Ook bij de NOS was al-Zwaini vaak te zien en te horen als duider. In het radioprogramma Nieuws en Co (NOS/NTR) was ze onder meer 'vriend van de show'.

In het radioprogramma Met het Oog op Morgen vertelde ze meeslepend, onder meer over revolutionaire bewegingen in Syrië of Irak. Ook over de bijzondere smaak van Jemenitische koffie of de staat van het Saoedische voetbal kon al-Zwaini boeiend vertellen.

'Oog voor menselijk verhaal'

Documentairemaker Sinan Can schrijft in een reactie op Instagram dat hij "zelden iemand heeft gekend die zo standvastig vriendelijk bleef te midden van kritiek en onbegrip".

"Laila was heel genuanceerd over het Midden-Oosten tegenover mensen die daar weinig begrip voor hadden. Ik vond haar heel integer", aldus Can.

Volgens Can belichtte al-Zwaini ook de positieve kant van de mensen en de regio in het Midden-Oosten. "Ze had oog voor het menselijk verhaal maar ook voor andere perspectieven. Dat maakte haar heel bijzonder en ook heel geliefd."

Minister Van Weel van Justitie maakt zich zorgen over aangekondigde pro-Palestina-demonstraties op 4 mei, de dag van de Dodenherdenking. In de Tweede Kamer zei de minister dat er wettelijk geen mogelijkheid is om demonstraties op bepaalde dagen te verbieden, "maar niet alles wat mag, moet ook".

De aangekondigde manifestaties doen stof opwaaien. Mensen vinden ze ongepast, omdat op 4 mei de doden van de Tweede Wereldoorlog worden herdacht, onder wie de ruim 100.000 Joodse Nederlanders die door de nazi's zijn vermoord.

In Amsterdam en Den Haag zijn er initiatieven voor 'alternatieve, inclusieve' dodenherdenkingen, met aandacht voor de oorlog in Gaza. Tegenstanders vinden dat je de die twee zaken niet met elkaar moet vermengen.

Van Weel doet de oproep aan organisatoren om het "waardig" te houden. "Vraag je af: draagt mijn gedrag bij aan verbinding in de samenleving of vergroot ik alleen maar de polarisatie?" De minister wil samen met zijn collega Uitermark van Binnenlandse Zaken met de burgemeesters in gesprek over hoe ze dit soort demonstraties in goede banen kunnen leiden.

Demonstratie Rotterdam

Van Weel was door PVV-leider Wilders naar het vragenuur geroepen naar aanleiding van de pro-Palestina-demonstratie in Rotterdam, afgelopen zondag. Wilders noemde het een "pure provocatie" dat die betoging op Eerste Paasdag plaatsvond, de belangrijkste christelijke feestdag.

Hij had imams gezien, die "in hun eigen klederdracht en Arabisch sprekend" op de stoep van het stadhuis aan de Coolsingel stonden. "Alsof we in een een of ander islamitisch land zijn." En er werden volgens hem vlaggen meegedragen van terroristische organisaties als al-Qaida. Burgemeester Schouten had volgens Wilders nooit toestemming mogen geven.

Minister Van Weel noemde in zijn antwoord de vrijheid van demonstratie een groot goed. "Zo wordt ruimte gegeven aan spanningen in de samenleving." De Rotterdamse betoging heeft binnen de wet plaatsgevonden en is rustig verlopen, zei hij. Toch vond hij het zelf "geen gelukkige samenloop" dat die juist op Paaszondag werd gehouden.

Ook Van Weel stoorde zich aan de meegedragen vlaggen. "Waarom zou je in vredesnaam met een terroristische vlag gaan lopen?" Overigens heeft de ordedienst van de organisatie volgens de minister zelf ingegrepen toen de vlaggen werden getoond. Ook zijn demonstranten gemaand gezichtsbedekkende kleding af te doen.

Nicolien van Vroonhoven (54) is vanaf vandaag officieel de nieuwe fractievoorzitter van Nieuw Sociaal Contract (NSC). Haar wacht een zware taak, want de nog nieuwe partij leunde tot nu toe praktisch helemaal op Pieter Omtzigt, de man die zou zorgen voor bestaanszekerheid en goed bestuur.

"We hebben van het begin af aan gezegd dat het niet om hem moest draaien", zei Van Vroonhoven na de fractievergadering waarin zij de voorzittershamer kreeg. "Maar dat was natuurlijk wel zo. Wat je ook zei en wat je ook deed, iedereen keek altijd naar hem."

Toch is Van Vroonhoven ervan overtuigd dat het gaat lukken. "We gaan gewoon bewijzen dat we het kunnen", zei ze vanmorgen tegen de fractieleden, van wie een flink deel puur vanwege Omtzigt een baan had opgezegd om in de politiek te gaan.

Van Vroonhoven begint vandaag echt aan haar nieuwe baan, maar staat eigenlijk al sinds vrijdagavond aan het roer. Vlak nadat Omtzigt bekend had gemaakt dat hij de landelijke politiek verlaat, zei ze in Nieuwsuur: "Nu moet ik het zelf doen. Ik heb me altijd achter de schaduw van Pieter kunnen verschuilen."

Grote schoenen te vullen

De fractie, die haar unaniem heeft verkozen, heeft er vertrouwen in. "Je hebt grote schoenen te vullen, maar we hebben jou zien groeien", zeiden de Kamerleden, voorafgaand aan de fractievergadering. Ze denken dat Van Vroonhoven het inmiddels in zich heeft om de partij "kleur op de wangen" te geven.

Ze vindt het zelf ook logisch dat zij de nieuwe fractieleider wordt en zegt dat ze "heel natuurlijk" in haar nieuwe rol is gegroeid. Ze was allang de rechterhand van Omtzigt en heeft samen met hem de nieuwe partij opgericht en campagne gevoerd.

Hoewel ze aanvankelijk volhield dat ze op de achtergrond wilde blijven, belandde ze uiteindelijk toch op de tweede plaats van de NSC-kandidatenlijst. De partij kreeg bij de verkiezingen vorig jaar twintig zetels en werd in een klap de vierde partij van het land.

Van Vroonhoven werd vicefractievoorzitter en zat naast Omtzigt in de kamerbankjes. Ze verving hem in de periodes dat hij met een burn-out thuis zat. Toen hij in november het werk weer oppikte, verdeelden ze de taken.

Zo voerde Van Vroonhoven vorige week de slopende onderhandelingen over de voorjaarsnota in plaats van Omtzigt, al deed hij naar verluidt tot in die laatste week actief op de achtergrond mee.

Drie universitaire studies

Van Vroonhoven was eerder lid van het CDA. Na drie universitaire studies, waaronder fiscaal recht, begon ze haar politieke carrière als financieel medewerker van CDA-Kamerlid Jan Peter Balkenende. Zij stelde de latere premier voor aan een toen nog onbekend CDA-lid uit Twente, Pieter Omtzigt.

Ze werd later zelf Kamerlid voor het CDA, met de portefeuille Belastingen. Ze maakte een poosje samen met Omtzigt deel uit van de fractie, en sloot met hem een politieke vriendschap voor het leven.

Na 2010 zat ze voor het CDA in de gemeenteraad van Den Haag. Later werd ze wethouder in Hilversum, waar ze nu nog woont. In 2017 kreeg haar echtgenoot een baan in Australië en verhuisde het gezin Van Vroonhoven, met vijf kinderen, naar Melbourne.

In 2022 keerden ze terug naar Nederland en in september van dat jaar werd Van Vroonhoven in de Tweede Kamer medewerker van Omtzigt. Die was uit het CDA gestapt, maar had zijn Kamerzetel behouden. In 2023 stapte ook zij uit het CDA om zich volledig aan NSC te wijden.

Slechte peilingen

Een kleine anderhalf jaar later is ze opeens degene die de NSC overeind moet zien te houden. De partij doet het slecht in de peilingen. In de laatste Peilingwijzer zijn er nog twee tot vier zetels over.

Bovendien staat een deel van de NSC'ers nog altijd niet achter de keuze om een coalitie te vormen met de PVV. Er zijn inmiddels twee NSC-staatssecretarissen en twee NSC-Kamerleden vertrokken. Het vertrek van staatssecretaris Achabar leidde bijna tot een kabinetscrisis.

Ze zegt dat het "best zwaar" was in de eerste fractievergadering na het vertrek van Omtzigt. "Iedereen kwam met een zwaar gemoed binnen. Maar je merkt ook dat mensen strijdlustig zijn. We moeten nu echt met zijn allen de schouders eronder zetten als je het hebt over bestaanszekerheid en goed bestuur. We moeten het nu zelf doen, zonder Pieter."

De douane heeft bij twee controles 633 kilo cocaïne gevonden. De drugs met een straatwaarde van ongeveer zestien miljoen euro zaten in partijen avocado's.

Het grootste deel (553 kilo) werd dit paasweekend aangetroffen bij een controle in de haven van Rotterdam. De cocaïne zat in tassen en was verstopt tussen avocado's in een container uit Peru. Die was bestemd voor een bedrijf in Ridderkerk, maar er zijn geen aanwijzingen dat dit bedrijf betrokken was bij de drugssmokkel.

Nepavocado's

Vrijdag werd bij een bedrijf in Barendrecht tachtig kilo cocaïne gevonden. Die zat verstopt in een partij van 400 nep-avocado's. Toen er een op de grond viel, bleek dat deze was gemaakt van kunststof. De drugs waren afkomstig uit de Dominicaanse Republiek.

Ook in dit geval had het bedrijf waarvoor de zending bestemd was niets met de smokkel te maken. Alle in beslaggenomen drugs zijn vernietigd.

Vanaf vandaag kunnen huishoudens met een lager inkomen die daarvan relatief veel kwijt zijn aan de energierekening opnieuw geld aanvragen bij het Tijdelijk Noodfonds Energie van de overheid. In totaal is er 56,3 miljoen euro beschikbaar. Naar verwachting kunnen 100.000 huishoudens met het geld worden geholpen. Volgens de organisatie is het nu al "ontzettend druk".

De huishoudens krijgen zes maanden lang een deel van de energierekening vergoed. De uitbetaling loopt via de energieleverancier of wordt rechtstreeks op de bankrekening van het huishouden gestort, bijvoorbeeld bij een gedeelde energiemeter zoals in flatwoningen of studentenhuizen.

Snellere sluiting

Vorig jaar was de pot met geld leeg voordat het einde van de aanmeldperiode was afgelopen. Om deze keer niet mis te grijpen, adviseert het Noodfonds mensen uiterlijk deze week nog een aanvraag te doen. Wel zou het kunnen dat het vandaag te druk is om een aanvraag te doen.

Zo'n 180.000 Nederlanders hebben via de website noodfondsenergie.nl aangegeven interesse te hebben in de geldhulp. "We gaan kijken wie ervoor echt in aanmerking komt", zegt een woordvoerder van het fonds.

Huishoudens met een bruto-inkomen van maximaal 200 procent van het sociaal minimum, inclusief vakantiegeld, komen in aanmerking voor de steun. Voor een alleenstaande is dit 3400 euro en voor samenwonenden 4740 euro bruto per maand.

8 tot 10 procent van het inkomen moet worden besteed aan energiekosten. Op de website van het Tijdelijk Noodfonds Energie kunnen mensen zien of zij in aanmerking komen voor steun.

Geldproblemen

Uit eerder onderzoek van TNO blijkt dat zo'n een op de vijf Nederlandse huishoudens meer dan 8 procent van hun inkomen aan energie uitgeeft. Vooral huishoudens met een laag inkomen en een slecht geïsoleerde woning lopen risico om financieel in de knel te komen.

Het was nog even de vraag of het noodfonds vandaag open kon: op technisch gebied vergt het veel. Er wordt verwacht dat aanvragers van de steun zullen bellen met vragen. "Om de boel in goede banen te leiden, zit daarom vanaf vandaag een team klaar om vragen te beantwoorden van aanvragers."

Verspreid door het land zijn vandaag veertien verdachten aangehouden voor opruiing tot terrorisme. Ze zouden onder meer op de videoapp TikTok hebben geprobeerd anderen aan te sporen om terroristische misdrijven te plegen, zegt het Openbaar Ministerie.

De verdachten zijn tussen de 14 en 30 jaar, van wie een groot deel minderjarig, zegt een woordvoerder van het OM. Ze werden aangehouden bij een gecoördineerde actie van verschillende politie-eenheden, onder meer in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam.

Mogelijk hadden de verdachten alleen contact via TikTok of reageerden ze via het platform op elkaar. Of ze elkaar kenden kan het OM niet zeggen zolang het onderzoek loopt. Om die reden is ook niet bekendgemaakt of ze bijvoorbeeld extreemrechtse of jihadistische ideeën hebben verspreid.

Dat mensen een band kunnen opbouwen door samen een alcoholisch drankje te nuttigen, is bekend. Maar nu komt uit onderzoek naar voren dat chimpansees mogelijk hetzelfde doen.

Onderzoekers onder leiding van wetenschappers van de universiteit van Exeter in het Verenigd Koninkrijk hebben chimpansees vastgelegd die gistend fruit met elkaar deelden, waar dus alcohol in zit. De apen aten samen van gefermenteerde Afrikaanse broodvrucht in nationaal park Cantanhez in Guinee-Bissau.

"We weten dat wanneer mensen alcohol drinken dopamine en endorfine vrijkomt, wat resulteert in gevoelens van geluk en ontspanning", aldus onderzoeker Anna Bowland. "We weten ook dat het delen van alcohol, ook via tradities zoals feesten, helpt om sociale banden te vormen en te versterken."

Lichte roes

Met bewegingscamera's filmden de onderzoekers op tien momenten chimpansees die de grote en vezelige gefermenteerde vrucht deelden. Het alcoholpercentage van de gedeelde vrucht werd getest. Het hoogste gevonden alcoholgehalte was 0,61 procent.

Hoewel dat percentage relatief laag is, aten de chimpansees elke dag veel fruit en zouden ze dus een behoorlijke hoeveelheid alcohol kunnen binnenkrijgen, zegt Bowland. "Ze kunnen er elke dag kilo's van eten. Het is waarschijnlijk vergelijkbaar met een mens die aan een licht biertje nipt."

Dat de chimpansees ook echt "dronken" worden van de broodvrucht, achten de onderzoekers onwaarschijnlijk. Dat zou hun overlevingskansen in hun leefomgeving namelijk niet ten goede komen. Maar een lichte roes zouden ze er wel van kunnen krijgen.

Gemeenschappelijke voorouder

Maar dat de dieren hun eten überhaupt deelden, is volgens de onderzoekers mogelijk een belangrijke ontdekking. Chimpansees staan er namelijk niet om bekend dat ze vaak voedsel met elkaar delen. En het delen leek plaats te vinden tussen alle leeftijden en geslachten.

Ook was te zien dat twee volwassen vrouwtjes een groter stuk broodvrucht lieten liggen ten gunste van een kleiner stuk omdat dat gefermenteerd was. Het artikel, dat is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Current Biology, stelt de vraag: "Is de oorsprong van samen feesten afkomstig van een gedeelde gemeenschappelijke voorouder?"

Oorsprong van feestvieren

De onderzoekers zeggen dat er meer onderzoek nodig is om te kunnen bepalen of chimpansees bewust op zoek gaan naar ethanolhoudende vruchten en hoe ze die vruchten lichamelijk verwerken. Maar dit gedrag zou de vroege evolutionaire fase van feestvieren kunnen zijn, zeggen ze.

De financiële situatie van Holland Casino is zo onzeker dat er nieuwe verregaande maatregelen moeten worden genomen. Dat stellen accountants in het jaarverslag van het casinobedrijf.

Het casino, voor 100 procent in handen van de Staat, heeft een betaalpauze gekregen van zes maanden voor het aflossen van de belastingschuld uit de coronatijd, staat in het jaarverslag. Ook schrapte het bedrijf 74 banen op het hoofdkantoor en werd er in sommige casino's een nieuwe roulettetafel ingevoerd waarbij de winstkans iets kleiner is.

Het bedrijf leed vorig jaar onderaan de streep een verlies van 10,4 miljoen euro. Een jaar eerder was er nog een winst van 23 miljoen euro.

Geldtekort

Holland Casino worstelt met de kansspelbelasting, die sinds 1 januari dit jaar met 4 procentpunt is verhoogd naar 34 procent. Aankomend jaar staat een verhoging naar 37,8 procent gepland.

Het bedrijf denkt dit jaar na over welke maatregelen nodig zijn om de financiële positie te verbeteren. Accountants schrijven dat er voor 2027 verregaande maatregelen genomen moeten zijn om acuut geldtekort te voorkomen.

Minder bestedingen

Het aantal bezoeken steeg in 2024 licht van 5,1 naar 5,2 miljoen, maar per bezoek gaven mensen minder uit. De omzet van online gokken liep ook terug: de concurrentie op die markt is hevig, en het bedrijf is meer kwijt aan de lonen.

Het bedrijf hoopt dat een nieuwe verhoging van de kansspelbelasting alsnog van tafel gaat.

Coalitiepartij NSC wil dat werkenden en gepensioneerden individueel bezwaar kunnen maken tegen de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel. In de Eerste Kamer bestaat er voor dit idee vooralsnog geen meerderheid. In de Tweede Kamer, waar het voorstel morgen wordt besproken, neemt de steun toe. De pensioenwereld is fel tegen.

Wat staat er op het spel? Vijf vragen over wat wordt genoemd individueel bezwaarrecht.

Een nieuw pensioenstelsel. Wat gebeurt er ook al weer?

Twee jaar geleden werd de Wet toekomst pensioenen aangenomen. Uiterlijk per 2028 stappen de 150 pensioenfondsen over naar het nieuwe pensioenstelsel. De grote, collectieve pensioenpotten van de fondsen worden opgeknipt in persoonlijke pensioenpotjes van de deelnemers.

Daarnaast wordt de maandelijkse pensioenuitkering straks sterker afhankelijk van de beleggingsprestaties van het fonds. Gaat het goed met de beleggingen, dan kan de pensioenuitkering makkelijker omhoog. Gaat het slechter, dan zal de uitkering niet of minder stijgen.

Begin dit jaar zijn de eerste drie fondsen overgestapt. De meeste fondsen stappen over per 2026 of 2027. Een deel van de fondsen stapt niet over, maar zal er dan ook geen nieuwe deelnemers meer bij krijgen.

Wat wil NSC?

Juist die rendementsschommelingen kunnen deelnemers in hun bestaanszekerheid raken, denkt NSC-pensioenwoordvoerder Agnes Joseph. Daarom wil ze meer inspraak voor de deelnemers.

Eerst wilde NSC een referendum: een meerderheid van de deelnemers van een fonds moest dan bepalen of de overstap naar het nieuwe stelsel werd gemaakt. De Raad van State, de DNB en het ministerie van Sociale Zaken waren zeer kritisch en ontraadden dit plan.

Nu komt NSC met individueel bezwaarrecht. "Met ons voorstel herstellen wij het recht van individueel bezwaar voor mensen van wie het pensioen is," zegt Agnes Joseph. Volgens dit plan kiest iemand zelf voor overstap naar het nieuwe stelsel of blijven in het oude.

Als een pensioenfonds toch geen bezwaarrecht geeft, dan moet het alsnog een referendum uitschrijven onder de leden, zo wil NSC.

Is er nu dan geen inspraak?

Het klopt dat werkenden en gepensioneerden nu niet zelf bepalen of ze overstappen naar het nieuwe pensioenstelsel.

Wel kunnen zij via de vakbond invloed uitoefenen. De bonden moeten het namelijk samen met de werkgevers eens worden over het eerlijk verdelen van de grote pot pensioengeld over de verschillende generaties binnen het fonds.

Ook hebben De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) de taak om de belangen van deelnemers te beschermen. DNB berekent of het geld eerlijk verdeeld is en toetst of alle leeftijdscategorieën krijgen waar ze recht op hebben. AFM kijkt of de deelnemers tijdig en volledig zijn geïnformeerd.

Hoe kijken de pensioenfondsen naar het idee?

De pensioenfondsen zijn fel gekant tegen individueel bezwaarrecht. De koepel van pensioenfondsen, de Pensioenfederatie, spreekt van "de bijl aan de wortel" van de Wet toekomst pensioenen.

Volgens de federatie gaat het plan in tegen het principe van solidariteit en collectiviteit als een deelnemer zelf mag kiezen voor het ene of andere systeem. Daarbij zou uitvoering van het plan neerkomen op "onbehoorlijk bestuur" omdat de Wet toekomst pensioenen met brede maatschappelijke steun is aangenomen en omdat de uitvoering al in volle gang is.

Ook waarschuwen de fondsen voor een ingewikkelde administratie. Ook als maar één deelnemer bezwaar zou maken tegen de overstap, zou dat de pensioenfondsen er al toe dwingen om er een tweede administratie op na te houden: één voor de overstappers en één voor de achterblijvers.

Dat is geen probleem, stelt NSC-Kamerlid Joseph. "Ook nu hebben pensioenfondsen te maken met uitzonderingen omdat verschillende deelnemers onder verschillende regelingen vallen."

Daarnaast kun je bezwaarmakers de mogelijkheid bieden om hun pensioenvermogen bij een ander fonds onder te brengen. Joseph wijst erop dat er constant waardeoverdracht plaatsvindt van het ene naar het andere fonds.

Komt het bezwaarrecht er echt?

De parlementaire steun voor het voorstel lijkt toe te nemen. Naast BBB steunt nu ook de PVV het idee van NSC. Een aantal andere kleine partijen ziet er ook wel wat in. Of het plan door de Tweede Kamer komt, lijkt met name af te hangen van de Partij voor de Dieren of DENK. Coalitiepartij VVD, een van de voorstanders van het nieuwe pensioenstelsel

NSC-minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken) is geen voorstander van het plan. Hij vindt het een goed idee om de deelnemers meer te betrekken, maar schrijft in een brief aan de kamer dat als er binnen een pensioenfonds twee groepen ontstaan (wel en niet invaren) dit afdoet aan het principe van solidariteit.

Verder vraagt Van Hijum zich af of individuele deelnemers wel over de kennis beschikken om een weloverwogen keuze te maken. Ook denkt hij dat al enkele bezwaarmakers kunnen zorgen voor hogere uitvoeringskosten voor het hele pensioenfonds.

In de Eerste Kamer krijgt het NSC-plan vooralsnog onvoldoende steun. De PVV is hier veel minder groot en NSC heeft er geen zetels. Instemming van de Eerste Kamer is noodzakelijk om het voorstel er uiteindelijk door te krijgen.

Een automobilist heeft vanochtend een wolf aangereden op de snelweg bij Tynaarlo. De A28 van Groningen naar Zwolle werd bij Vries in beide richtingen afgesloten voor het verkeer.

De wolf, een mannetje, raakte zo ernstig gewond dat een dierenarts hem heeft laten inslapen. De wolf is overgebracht naar het Provinciale Steunpunt voor verder onderzoek.

De gewonde wolf lag nog enige tijd op de snelweg, voordat de dierenarts hem liet inslapen:

Sinds een aantal jaar leven er weer wolven in Drenthe. In 2022 kreeg een wolvenpaar in de regio Zuidwest-Drenthe en Zuidoost-Fryslân welpen. De provincie raadt mensen aan om minimaal 100 meter afstand tot het dier te houden en honden aan te lijnen.

Vorige week dienden de CDA-fracties in de Drentse gemeenten Coevorden, Hoogeveen, Tynaarlo en Westerveld nog een motie in voor concrete maatregelen tegen de wolf. Volgens de fracties wordt de wolf steeds vaker gezien in de buurt van mensen en neemt het gevoel van onveiligheid bij de inwoners toe.

"Een enorme loser", zo noemde president Trump de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank, Jerome Powell, gisteren op Truth Social. De afgelopen dagen steekt Trump zijn kritiek op de Fed niet onder stoelen of banken. Het leidde gisteren weer tot dieprode cijfers op de Amerikaanse beurzen en vragen over de onafhankelijkheid van de centrale bank.

Wat is er aan de hand? Vijf vragen over de ergernis van Trump over de voorzitter van de Fed en de mogelijke gevolgen.

Waar is Trump zo boos over?

Geef de economie een zetje en verlaag de rente. Dat is in het kort wat Trump van Powell verlangt. Anders dan de Europese Centrale Bank heeft de Amerikaanse Fed nog maar een paar renteverlagingen doorgevoerd. Trump vindt dat Powell te voorzichtig is en noemt hem "meneer te laat" die nu snel aan de bak moet.

Het verlagen van de rente kan Trump op verschillende manieren helpen. Het laat de economie extra groeien, doordat geld lenen goedkoper wordt. Bedrijven investeren meer en consumenten kopen sneller een nieuwe tv of wasmachine. Het helpt ook de overheidsfinanciën, bijvoorbeeld doordat er meer belastinggeld binnenkomt.

Heeft Trump een punt?

Volgens de Amerikaanse president is het onredelijk dat de rente niet wordt verlaagd en verwijst daarbij naar de Europese Centrale Bank, die dat vorige week nog wel deed.

Maar een renteverlaging heeft grote nadelen, zegt Lex Hoogduin, hoogleraar economie en oud DNB-bestuurder. "Vergelijk het met drinken van alcohol. Eerst is er een roes, maar de kater komt later. Dan ben je in feite niks opgeschoten."

Zo werkt het volgens hem ook bij een renteverlaging. Het pept even de economie op, maar op lange termijn komen er nadelen, zoals een hoge inflatie. "Dan blijkt die groei op drijfzand gebouwd."

Powell zelf wijst erop dat centrale banken vooral de taak hebben om voor kalmte en stabiliteit te zorgen. Hij zegt eerst te willen wachten wat het effect zal zijn van het economische beleid van Trump. Mocht de inflatie fors toenemen, dan zou het logischer zijn de rente juist te verhogen in plaats van te verlagen.

Waarom is een onafhankelijke Amerikaanse centrale bank belangrijk?

Als je politici direct aan de knoppen van de rente laat zitten, dan is de neiging groot om de rente zo laag mogelijk te maken. Dat is op de korte termijn het voordeligst voor de economie, maar is slecht voor de lange termijn.

Dat is misschien niet zo erg in een land dat geen grote rol speelt in de wereldeconomie, maar dat ligt anders bij de Verenigde Staten. De dollar is de belangrijkste wereldmunt. Als Trump ingrijpt bij de Fed, dan zou dit een ongekende schok veroorzaken in de financiële wereld.

De koers van de dollar daalt al weken en staat inmiddels op het laagste punt in drie jaar.

Kan Trump de voorzitter van de Fed ontslaan?

Nog nooit eerder is er in de Verenigde Staten een voorzitter van de centrale bank ontslagen. Het is onbekend terrein en op dit moment kijkt de Amerikaanse overheid naar eigen zeggen of het mogelijk is. Volgens Hoogduin is de positie van de Fed-voorzitter in de wet sterk beschermd. "Maar je kunt niet uitsluiten dat het Trump toch lukt. Als hij Powell ontslaat, dan is de beer los."

Het is dus nog even wachten op het onderzoek. "Powell is voor Trump in ieder geval een ideale zondebok. Als er een recessie komt, kan Trump zeggen: 'Dat ligt niet aan mijn beleid, maar is een fout van de Fed.'"

Kan Trump zomaar iemand neerzetten als Powell weggaat?

Volgend jaar loopt de tweede termijn van Powell af en dus begint binnenkort de zoektocht naar een vervanger.

In theorie kan Trump voordragen wie hij wil. Maar vervolgens is het geen uitgemaakte zaak. Het Amerikaanse Congres houdt hoorzittingen met de kandidaat en moet ermee instemmen. In 2020 werd de benoeming van Judy Shelton voor een bestuursfunctie bij de Fed afgewezen. Shelton was aangedragen door Trump.

Het Congres is momenteel op de hand van Trump, maar de benoeming is dus hoe dan ook geen hamerstuk.

Overigens is Powell zelf voorgedragen door Trump, in diens vorige termijn. "Hij heeft de wijsheid en het leiderschap om ons door elke economische situatie te geleiden", aldus Trump in 2017.

Nederland bevindt zich in het grijze gebied tussen vrede en oorlog, schrijft de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) in het jaarverslag. "Ons land wordt steeds vaker geconfronteerd met statelijke actoren die met hybride aanvallen onze samenleving proberen te ontwrichten en te verzwakken", aldus MIVD-directeur Peter Reesink.

Nederland is en blijft volgens de MIVD een interessant doelwit voor Rusland. Dat heeft te maken met de rol die Nederland speelt in de steun aan Oekraïne en omdat Nederland de thuisbasis is van organisaties zoals het Internationaal Strafhof en belangrijke techbedrijven.

Rusland laat daarbij een steeds grotere risicobereidheid zien, stelt de MIVD. Dat uit zich volgens de dienst in "meer brutale, agressieve of provocatieve activiteiten". De acties zijn vooral gericht op organisaties die op enige manier betrokken zijn bij het ondersteunen van Oekraïne, maar ook op militaire en logistieke locaties in Europa.

Ook voerden Russische hackers DDoS-aanvallen uit op de websites van politieke partijen en het openbaar vervoer in een poging om het Nederlanders te bemoeilijken om hun stem uit te brengen tijdens de Europese verkiezingen, schrijft de MIVD.

Ook na een eventueel einde aan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zal de Russische dreiging tegen Europa blijven toenemen, benadrukt Reesink. Het is daarom van extra belang voor Nederland en de Europese lidstaten om zo snel mogelijk militaire slagkracht op te bouwen. "Dit is noodzakelijk om Rusland af te schrikken en in het ergste geval om Nederland en Europa te kunnen verdedigen tegen een aanval van Rusland."

Aanval publieksvoorziening

Vorig jaar was er een Russische hackersgroep die een cybersabotageaanval uitvoerde op het digitale besturingssysteem van een publieksvoorziening, schrijft de MIVD, zonder te melden om welke publieksvoorziening het gaat. Het zou voor het eerst zijn dat er een dergelijke aanval op zo'n digitaal besturingssysteem is uitgevoerd in Nederland.

Daarnaast zag de MIVD een cyberaanval op een onderdeel van de Nederlandse kritieke infrastructuur. Omdat "het doelwit" handelde, is het de Russische hackers niet gelukt om toegang te krijgen tot het netwerk. De MIVD waarschuwde in september vorig jaar voor een van de beruchtste eenheden binnen de Russische militaire geheime dienst GROe, Eenheid 29155, om mogelijke slachtoffers te kunnen voorkomen.

De Russen zijn niet alleen actief op cybergebied. Volgens de MIVD brengen verschillende Russische eenheden de infrastructuur van de Noordzee in kaart en voeren ze andere handelingen uit die duiden op spionage en de voorbereidingen op verstoringen en sabotage.

Salt Typhoon

Ook China ziet Nederland als interessant spionagedoelwit, schrijft de MIVD. Dat heeft te maken met de Nederlandse defensie-industrie "die China nodig heeft om zijn gestelde politieke, economische en militaire doelstellingen waar te kunnen maken".

Vorig jaar werd bekend dat de Chinese cybergroep Salt Typhoon een jaar lang toegang had tot Amerikaanse telecomproviders en overheidsnetwerken. Daardoor konden Chinese hackers communicatie van politici en ambtenaren inzien. Mogelijk hebben ze daarbij ook toegang gehad tot geheime informatie van opsporingsdiensten.

De Nederlandse inlichtingendiensten vermoeden dat ook Europese telecommunicatieproviders het doelwit zijn van geavanceerde hackpogingen.

Extremisme bij Defensie

Net als vorig jaar onderzocht de MIVD mogelijk extremisme onder (aspirant-)defensiemedewerkers. In sommige gevallen bleek er sprake van nazistische sympathieën. De inlichtingendienst heeft geen aanwijzingen dat binnen defensie rechts-extremistische netwerken worden gevormd, maar ziet wel rechts-extremistische (aspirant-)medewerkers die buiten defensie actief zijn in dat soort netwerken.

De MIVD zag daarnaast net als vorig jaar dat er enkele defensiemedewerkers het "kwaadaardige-elite-narratief" aanhangen en daar ook naar handelen. Dit soort anti-institutionele extremisten geloven dat een elite het volk onderdrukt en daarvoor onder meer de overheid, media en wetenschap gebruikt. Sommigen zien Defensie ook als onderdeel hiervan en doen een beroep op militairen om zich hiertegen te verzetten.

In sommige gevallen werd dit gedachtegoed gecombineerd met pro-Russische sentimenten, schrijft de MIVD. De dienst ziet geen aanwijzingen voor "gewelddadig anti-institutioneel extremisme richting de krijgsmacht".

De uitvaart van paus Franciscus is komende zaterdag. Dat heeft het Vaticaan bekendgemaakt. De plechtigheid begint om 10.00 uur.

Franciscus overleed gisteren aan de gevolgen van een beroerte. Hij wordt begraven in de Basiliek van Santa Maria Maggiore.

Onduidelijk is nog wat de gevolgen zijn voor de viering van Koningsdag in Nederland, op dezelfde dag. De Rijksvoorlichtingsdienst heeft daar nog niets over gezegd.

De gemeente Doetinchem, waar de koninklijke familie zaterdag Koningsdag viert, zegt over de kwestie in overleg te zijn met de RVD. Vandaag hoopt de gemeente uitsluitsel te krijgen.

Pastoor Doetinchem

Pastoor Hans Pauw van de parochie waaronder Doetinchem valt, laat de Koningsdag-feestelijkheden sowieso aan zich voorbijgaan. Zijn prioriteit ligt zaterdag bij de uitvaart van de paus, zegt hij in een reactie op het besluit van het Vaticaan. Hij vindt dat de gemeente en de RVD hun eigen afweging moeten maken bij het al dan niet doorgaan van het koninklijk bezoek.

Welke delegatie Nederland zaterdag naar het Vaticaan stuurt is nog niet bekend. Bij geen van de uitvaarten van pausen in de afgelopen vijftig jaar was iemand van het koningshuis aanwezig.

Trump, Macron, Zelensky

Diverse regeringsleiders hebben hun aanwezigheid al bekendgemaakt. Zo reizen de Amerikaanse president Trump en de Franse president Macron af naar Vaticaanstad.

Ook de Argentijnse president Milei en de Oekraïense president Zelensky zullen aanwezig zijn. De Europese Commissie wordt vertegenwoordigd door voorzitter Ursula von der Leyen.

De Russische president Poetin, tegen wie een arrestatiebevel loopt van het Internationaal Strafhof, is niet van plan om de uitvaart bij te wonen. Het Kremlin heeft nog niet besloten wie Rusland zal vertegenwoordigen bij de begrafenis.

Vandaag ligt de paus opgebaard in het gastenverblijf waar hij woonde. Morgenochtend wordt de kist overgebracht naar de Sint-Pietersbasiliek. Daar kunnen mensen afscheid nemen van de paus. Dat kan op woensdag van 11.00 uur tot middernacht, op donderdag van 07.00 uur tot middernacht en op vrijdag vanaf 07.00 uur tot 19.00 uur.

In de kapel Domus Sancta Martha nemen geestelijken en medewerkers van het Vaticaan afscheid van de paus:

Schrijver en cabaretier Paulien Cornelisse wordt het nieuwe jurylid bij het programma De slimste mens. Dat is bekendgemaakt door KRO-NCRV. Cornelisse volgt Maarten van Rossem op als eenkoppige jury en zal aanschuiven naast de nieuwe presentator Herman van der Zandt.

Afgelopen december stopte het duo Philip Freriks en Maarten van Rossem bij de bekende tv-quiz. Presentator Freriks en jurylid Van Rossem deden het programma al sinds 2012.

Nieuw avontuur

In een persbericht zegt de 49-jarige Cornelisse dat ze blij is met haar nieuwe rol. "Tegelijkertijd weet ik natuurlijk eigenlijk nog niet waarover ik het heb, want het is een nieuw avontuur. Het enige wat ik tot nu toe weet is dat de screentest heel leuk was. Vond ik dan. Nou, en de makers van het programma blijkbaar ook."

Mediadirecteur Sandra Hilster van KRO-NCRV is blij met de komst van Cornelisse. "Paulien is slim, grappig, origineel en ze kan bogen op een grote algemene kennis met een groot gevoel voor taal. We kunnen ons geen beter duo voorstellen."

Het nieuwe jurylid Cornelisse is in Nederland nooit kandidaat geweest bij De slimste mens, maar wel bij de Vlaamse editie in 2012. Toen werd ze in de finaleweek uitgeschakeld.

Volgende maand beginnen de opnames van de nieuwe serie van De slimste mens. Vanaf 1 september wordt het nieuwe seizoen uitgezonden. De reeks duurt zeven weken en de aanvangstijd is 21.30 uur, een uur later dan voorheen.

Theatertour

Afgelopen zomer maakte Cornelisse bekend dat bij haar kanker is vastgesteld. Om deze reden zegde ze haar theatertour af. Hiervoor wordt ze nog steeds behandeld. Desondanks schrijft ze nog wel drie keer per week columns in de Volkskrant en schreef ze het Boekenweekessay van dit jaar.

In Deventer is gisteravond een groot feest gevierd na de winst van Go Ahead Eagles in de bekerfinale. De ploeg van Paul Simonis won voor het eerst in de geschiedenis de KNVB-beker en plaatste zich daarmee voor de competitiefase van de Europa League.

Duizenden supporters waren voor de wedstrijd naar De Kuip in Rotterdam gereisd, maar ook in Deventer zelf werd het duel nauwlettend gevolgd. Op terrassen en in kroegen in de binnenstad zagen mensen op grote schermen hoe AZ na strafschoppen werd verslagen.

En na de wedstrijd veranderde het centrum in een groot feest. Duizenden mensen verzamelden zich op De Brink in de binnenstad. "We gaan Europa in", klonk het massaal. Er werd ook vuurwerk afgestoken.

Toeters en vlaggen

Volgens de regionale omroep RTV Oost was het ook druk in de omgeving van het stadion van de club, De Adelaarshorst. Voorbijkomende auto's toeterden erop los en mensen hingen met vlaggen uit het raam.

Burgemeester Ron König zegt "buitengewoon trots" te zijn op het team. "Go Ahead Eagles heeft echt voetbal laten zien zoals het hoort te zijn", vindt hij. "Heel Deventer is uitzinnig van blijdschap en terecht! We gaan woensdag het elftal groots onthalen en huldigen."

Het was een groot feest in Deventer:

De horeca in het centrum van Deventer had al eerder afgesproken om middernacht te sluiten. Vanaf toen stroomde de binnenstad dan ook grotendeels leeg.

De ongeveer 18.000 supporters die terugkwamen vanuit De Kuip zorgden vannacht nog wel voor grote drukte op de wegen richting Deventer. Volgens De Stentor stond het op en rondom een bedrijventerrein langs de A1 om 01.00 uur nog muurvast.

Vanaf dat bedrijventerrein waren de ruim 200 bussen met supporters eerder die avond vertrokken. Go Ahead Eagles had aanhangers al gewaarschuwd dat het "uitstappen in Deventer enige tijd in beslag kan nemen".

Huldiging

De spelersbus keerde gisteravond niet terug naar de Overijsselse stad. Morgen kunnen supporters de spelers toejuichen bij de huldiging. Het team maakt dan een rit langs de IJssel in een open bus. Publiek kan langs de route staan.

Op de voorpagina's van alle landelijke Nederlandse kranten prijkt paus Franciscus. De 88-jarige kerkleider overleed gisterochtend.

"Paus van het volk", kopt zowel De Telegraaf als de Volkskrant met daarbij een foto. De Telegraaf benoemt onder meer dat Franciscus wilde vechten voor de armen en wijst daarvoor onder meer naar zijn zelfgekozen naam. Die is een eerbetoon aan de heilige Franciscus van Assisi, een middeleeuwse monnik die zijn rijkdom opgaf om in armoede te leven. Ook lunchte de paus jaarlijks met ruim duizend armen en daklozen.

De Volkskrant schrijft dat Franciscus zich er sterk voor maakte om ook buiten de grenzen van de kerk te kijken en dat hij elk mens liet meetellen. Volkskrant-commentator Peter Giesen noemt het wrang dat de paus in een van zijn laatste optredens de Amerikaanse vicepresident Vance ontving. "Vance staat voor alles wat Franciscus veroordeelde: een hatelijke polariserende politicus die minderheden systematisch dehumaniseert", aldus Giesen.

"Geliefd om zijn eenvoud, ook bij niet-gelovigen", schrijft het AD op de voorpagina naast een grote foto van de paus. De krant benoemt vooral de soberheid van paus Franciscus, die al vanaf dag één te zien was.

Direct na zijn benoeming verscheen hij eenvoudig in het wit gekleed op het balkon van de Sint-Pieterskerk. Ook betaalde hij zelf de kosten van het hostel waar hij de dagen vooraf verbleef.

Baanbrekend

NRC benadrukt dat de keuze voor paus Franciscus in 2013 baanbrekend was doordat hij de eerste geestelijk leider was die niet uit het Westen kwam. De krant beschrijft zijn progressieve en sociale kant, bijvoorbeeld als het gaat om de manier waarop hij met migranten omging en zijn openheid naar de lhbti-gemeenschap. "Hij kende de echte wereld buiten het Vaticaan", valt er te lezen.

Toch ziet NRC dat paus Franciscus op ethisch vlak even conservatief was als zijn voorgangers en dat hij nauwelijks iets veranderde aan de katholieke leer. De krant noemt het ook een smet op zijn erfenis dat hij er niet in slaagde het seksueel misbruik in de kerk daadkrachtig aan te pakken en een cultuuromslag af te dwingen. "Misbruikers bleven de dans ontspringen, ook in zijn directe omgeving."

Trouw benoemt de menselijke stijl van paus Franciscus. "Vluchtelingen, gevangenen, trans personen: twaalf jaar lang konden zij rekenen op zijn barmhartige woorden." De krant schrijft dat die menselijke stijl hem uniek maakte.

'The People's Pope'

Ook in de buitenlandse kranten is er veel aandacht voor het overlijden van Franciscus. Op de websites van Italiaanse kranten als La Stampa en de Corriere della Sera lijkt er vanochtend geen ander nieuws te zijn. Die laatste benoemt niet alleen de nederigheid van de paus maar ook de "gedwongen co-existentie" met zijn afgetreden voorganger Benedictus XVI. De twee hadden verschillende visies en persoonlijkheden maar probeerden naar buiten toe toch een zo eenduidig mogelijk beeld te presenteren.

Dagbladen in Argentinië, het land waar Franciscus vandaan kwam, staan eveneens bol van de artikelen over de kerkvader. El Clarín was bij de afscheidsmis in de kerk in Buenos Aires waar Franciscus zijn eerste stappen als priester zette. De mis verliep emotioneel, meldt de krant op zijn website.

Bijna alle Britse kranten noemen paus Franciscus "the People's Pope", de paus van het volk. Onder meer de Daily Mail schrijft dat hij vocht voor de levens van arme en vergeten mensen. The Times spreekt van een "buitenbeentje met een missie om de katholieke kerk te veranderen". De Franse krant Le Monde signaleert dat de Franse linkse politiek Franciscus "tot zijn eigen paus heeft gemaakt".

Het Spaanse El País benoemt juist hoe de paus vijanden maakte in het rechterkamp met zijn standpunten over onder meer migratie, economie en milieu. De Süddeutsche Zeitung uit het katholieke zuiden van Duitsland stelt dat er "na paus Franciscus geen weg terug is naar de oude tijd".

The New York Times durft al vooruit te kijken en zet een aantal mogelijke opvolgers op een rij. Daarbij komt de krant, net als vrijwel alle media, tot de conclusie dat er nog geen uitgesproken favoriet is.

Al tientallen jaren gaat het op dezelfde manier: wil je een nieuwe baan, dan schrijf je een sollicitatiebrief. Maar dit geven we steeds vaker uit handen. Steeds meer sollicitanten gebruiken kunstmatige intelligentie (AI) bij hun sollicitatie. En ook bedrijven maken bij sollicitaties in toenemende mate gebruik van AI, blijkt uit een belronde van de NOS.

Sollicitanten zetten de technologie in voor het opstellen van cv's en motivatiebrieven, maar ook het voorbereiden van gesprekken zelf. Voor werkgevers zijn er zelfs AI-avatars die gesprekken voeren. Het roept de vraag op of AI het sollicitatieproces eerlijker of juist ondoorzichtiger maakt.

Bij het schrijven van een motivatiebrief is jezelf goed op papier uitdrukken niet altijd makkelijk. Jackie Vedder (18) herkent dit maar al te goed. "Ik ben echt slecht in dat soort 'doen alsof'-tekstjes", vertelt ze. "Dus ik vroeg aan ChatGPT: 'Schrijf een profielstukje voor op mijn cv.' En het was raak."

Ze is niet de enige. Volgens sollicitatie-expert Aaltje Vincent is dit de moderne variant van hulp vragen aan je tante of buurman. "Mensen vinden het schrijven van sollicitatiebrieven moeilijk. Nu helpt een chatbot in plaats van een familielid."

Ook Djurre Holtrop, hoofdonderzoeker bij Tilburg University, ziet kansen: "AI kan helpen om kwaliteiten beter onder woorden te brengen, zonder dat het oneerlijk wordt. Als je er eerlijk mee omgaat, vergroot je je kansen."

Digitale tussenpersonen

Sommige bedrijven zetten AI in aan hun kant van het sollicitatieproces. Het platform Welovehumans laat kandidaten praten met een AI-avatar. Die stelt vragen en maakt op basis daarvan een profiel van de kandidaat. Bij techbedrijf Photonfirst werkt het goed, zegt personeelsmanager Sjouke Blom. "Het scheelt zoektijd. Je merkt dat mensen die zich via dit platform aanmelden echt op zoek zijn naar een baan. Dat is anders dan wanneer wij zelf mensen benaderen via LinkedIn, waar de respons heel laag is."

Volgens Vincent zitten er voor- en nadelen aan zulke systemen. "Ze kunnen het makkelijker maken om te solliciteren, vooral voor mensen die minder taalvaardig zijn", zegt ze. "Maar ik heb er moeite mee dat het klinkt alsof het eenrichtingsverkeer is. Wij vragen, jij antwoordt. Dat is niet meer anno 2025."

Verantwoording wordt verplicht

Het gebruik van kunstmatige intelligentie roept ook vragen op. Hoe weet een werkgever nog wat echt is? In de praktijk blijkt dat sommige sollicitanten hun cv flink oppoetsen met hulp van AI - soms met informatie die niet klopt.

Voor bedrijven gelden sinds dit jaar strengere regels als ze AI inzetten voor sollicitaties. Het gaat dan bijvoorbeeld om AI-hulp bij screening of bij het voeren van de gesprekken. Volgens Holtrop zijn bedrijven hier nog niet goed op toegerust. "Veel organisaties hebben nog geen strategie voor AI in sollicitaties."

Ondertussen is het voor sollicitanten vaak nog onduidelijk of ze AI mogen gebruiken, ziet Holtrop. Vanaf volgend jaar zomer maakt de EU het wel verplicht om als je solliciteert of redigeert met behulp van AI, dit duidelijk te maken.

Jackie Vedder ondervond ook de beperking van AI: "Ik vergat door ChatGPT een paar belangrijke details en kreeg daar veel vragen over. Ik ben uiteindelijk ook niet gebeld voor een formele sollicitatie. De volgende keer schrijf ik mijn motivatie weer lekker zelf, dan weet ik zeker dat ik niets belangrijks vergeet."

Goedemorgen! De Tweede Kamer debatteert vandaag over de importtarieven die de Amerikaanse president Trump voor de EU heeft aangekondigd. En inlichtingendienst MIVD presenteert het jaarverslag.

Eerst het weer: De dag start overwegend bewolkt en regionaal mistig. In de middag schijnt de zon soms, maar ontstaan tegelijkertijd ook enkele buien. De temperatuur stijgt naar 14 tot 17 graden bij een matige zuiden- tot zuidwestenwind.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Harvard heeft een rechtszaak aangespannen tegen de regering van de Amerikaanse president Trump. Volgens de prestigieuze universiteit is het ongrondwettelijk dat er 2 miljard euro aan overheidssubsidies wordt bevroren.

Eerder deze maand eiste de regering dat Harvard 'activisme' op de universiteitscampus zou terugdringen. Zo moesten onder meer alle vormen van het diversiteitsbeleid gestopt worden en moesten mondkapjes worden verboden. Die laatste worden vaak gedragen door pro-Palestijnse betogers.

Harvard weigerde dit en kreeg te horen dat omgerekend 2 miljard euro aan overheidssubsidies wordt bevroren. De directeur van Harvard noemde de eisen "ongehoord" en zei dat deze ingaan tegen allerlei grondrechten, zoals de vrijheid van meningsuiting en van godsdienst.

Trump voerde de druk vervolgens verder op door ook te dreigen om een belastingontheffing stop te zetten en buitenlandse studenten geen visum meer te geven.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

Paus Franciscus, die gisteren overleed, sprak bijna elke avond met pater Gabriele Romanelli, parochiepriester van de Heilige Familie Parochie in Gaza. Ook sprak hij, zoals in deze video, met pater Youssef Asad.

Fijne dag!

Hoe om te gaan met de AfD? Nog voordat de nieuwe Duitse regering is begonnen, leidt deze vraag al tot hevige discussies tussen de coalitiepartners CDU/CSU en SPD. De kwestie ligt op tafel, nu de komende weken belangrijke functies in de Bondsdag worden verdeeld.

Het Duitse parlement werkt met talloze commissies, waar het belangrijkste werk wordt verricht en wetten worden voorbereid. Traditiegetrouw mag de grootste oppositiepartij de voorzitter leveren voor meerdere commissies, zoals de machtige begrotingscommissie. De AfD, met 20,8 procent de tweede partij van het land, wil graag meerdere posten verkrijgen.

De afgelopen jaren voorkwamen andere partijen dit door samen andere kandidaten te kiezen. Zo wilden zij verhinderen dat de rechts-radicale AfD, waarvan delen door de veiligheidsdienst als extreemrechts zijn bestempeld, werd genormaliseerd.

Daarvan wil CDU-fractievicevoorzitter Jens Spahn nu af. Hij vindt dat de AfD "op organisatorisch vlak" net als iedere andere oppositiepartij behandeld moet worden. "Politici moeten erkennen hoeveel miljoenen Duitsers op de AfD hebben gestemd", zei hij daarover. Meerdere CDU-coryfeeën steunen Spahn hierin, CDU-leider Merz houdt zich op de vlakte.

Dilemma

Bij de SPD ontlokten Spahns woorden hevige reacties. Voor de sociaaldemocraten is het "ondenkbaar" dat een AfD'er een topfunctie in de Bondsdag krijgt. In het regeerakkoord wordt elke vorm van samenwerking met "antidemocratische en extreemrechtse partijen" ook uitgesloten.

CDU'er Spahn benadrukt dat hij weet "wat voor mensen er in hun fractie zitten", verwijzend naar homofobe opmerkingen die hij zou hebben gekregen van AfD'ers. "Er zijn regels, en ik ben ervoor de AfD'ers te dwingen zich aan de regels te houden", zo luidt zijn toelichting.

Het tekent het dilemma in de omgang met de AfD. Na de verdubbeling van het zeteltal van de partij dringt zich de vraag op of isoleren werkt. CDU'ers als de premier van Saksen zeggen dat de AfD daarmee juist in de kaart wordt gespeeld. De populariteit van de AfD zou groeien door de slachtofferrol ('iedereen is tegen ons').

Onderzoeker van extreemrechts Matthias Quent stelt daartegenover dat partijen als de AfD de slachtofferrol sowieso blijven pakken. "Kijk naar Donald Trump, die zelfs tijdens zijn eerste ambtstermijn bleef zeggen dat iedereen tegen hem was", aldus Quent tegen Tagesschau.

Hij wijst erop dat de groei van de AfD vooral andere oorzaken kent: valse beloften en niet-waargemaakte verwachtingen. Hij noemt als recent voorbeeld het loslaten van de strenge begrotingsregels, wat de CDU in de campagne nog strikt afwees. Sindsdien groeit de AfD verder in de peilingen, tot ongeveer gelijke hoogte met de CDU/CSU.

Het toekennen van belangrijke Bondsdagfuncties aan de AfD is niet alleen een politieke kwestie, maar ook een veiligheidsvraagstuk, zegt oud-Bondsdagvoorzitter Bärbel Bas (SPD). "Meerdere AfD'ers worden door de binnenlandse veiligheidsdienst in de gaten gehouden vanwege spionage. Dan is het een veiligheidsrisico als zij toegang krijgen tot vertrouwelijke informatie."

Verbod op de partij

De AfD is door de veiligheidsdienst als "mogelijk rechts-extremistisch" bestempeld. Op deelstaatniveau gelden meerdere afdelingen als "zeker rechts-extremistisch" en houdt de geheime dienst AfD-politici in de gaten. De veiligheidsdienst onderzoekt momenteel of de gehele partij als bewezen extreemrechts moet worden bestempeld.

Met deze optie in het achterhoofd verhoogt de linkerflank van de SPD alvast de druk op de CDU. Als de AfD inderdaad dit stempel krijgt, dan moet direct de procedure worden gestart om de partij te verbieden, vinden zij. "Dat is onze plicht", aldus SPD'er Ralf Stegner dit weekend.

De CDU wijst dit van de hand, met het bekende argument: de discussie over een partijverbod voedt alleen maar het slachtofferverhaal van de AfD.

Wantrouwen

De omgang met de AfD zal een achilleshiel van de nieuwe coalitie blijven. De oude omgangsvormen, waarbij de AfD op ieder vlak wordt buitengesloten, zijn lastig overeind te houden. Denkbaar is bijvoorbeeld dat de AfD na deelstaatverkiezingen in 2026 in meerdere regio's zal meeregeren, omdat andere meerderheidscoalities onmogelijk zijn.

In januari vertoonde de brandmuur tegen de AfD al scheurtjes doordat de CDU/CSU met behulp van de AfD een asielmotie door de Bondsdag loodste. Het heeft het wantrouwen bij de SPD gevoed over wat de woorden van de CDU op dit vlak waard zijn. Dat maakt de verkiezingen van voorzitters voor de Bondsdagcommissies de eerste grote stresstest voor de kersverse coalitie.