NOS Nieuws - Algemeen

Minister Keijzer (BBB) trekt het plan in om de sociale huren voor twee jaar te bevriezen. Ze doet dit nog voor de ministerraad over het uiteenvallen van de coalitie is begonnen. Voor huurders in de sociale sector betekent de intrekking van het plan dat de huren dit en volgend jaar toch mogen stijgen.

De huurbevriezing was door de coalitie afgesproken in het overleg over de voorjaarsnota. Het was een belangrijke wens van PVV-leider Wilders om minima te helpen, maar het plan stuitte meteen op grote bezwaren van veel partijen en betrokken organisaties.

Keijzer, die ook al geen fan was van het plan, besluit nu dus om het voorstel niet in te dienen "op basis van het advies van de Raad van State, de politieke ontwikkelingen en om rust en voortgang te brengen in de volkshuisvesting". De Raad van State adviseerde Keijzer maandag om het wetsvoorstel niet in te dienen.

Boodschappenbonus

De huurbevriezing was de constructie waarmee Wilders een "boodschappenbonus" voor huurders mogelijk wilde maken. Als de huren niet stijgen, is de overheid ook minder geld kwijt aan de huurtoeslag. Dat bedrag loopt op tot bijna een half miljard euro per jaar.

Een deel daarvan zou weer teruggaan naar een eenmalige verhoging van de huurtoeslag met 1 miljard euro. Omdat het "inverdieneffect" op de huurtoeslag wegvalt als de huurbevriezing niet doorgaat, moet Keijzer nu elders geld daarvoor vinden.

Critici wezen er de afgelopen tijd op dat er door de huurbevriezing minder woningen zouden kunnen worden gebouwd. Corporaties worden in het plan namelijk niet volledig gecompenseerd, waardoor ze minder geld hebben voor de bouw van nieuwe woningen. Corporaties stapten hierom naar de rechter.

Een ander kritiekpunt was dat niet alle sociale huurders zouden profiteren van de bevriezing. Voor huurders van particuliere sociale huurwoningen was namelijk geen plan gemaakt.

Koepelorganisatie Aedes van de woningcorporaties reageert verheugd op het niet doorgaan van het plan. "Voor alle woningzoekenden en huurders is het goed nieuws dat de woningcorporaties hun investeringen in nieuwbouw en verduurzaming kunnen doorzetten", zegt voorzitter Liesbeth Spies.

De man die afgelopen weekend overleed na een aanval van een stier is een melkveehouder van 79 uit Stompetoren. De boer werd aangevallen tijdens een vaste klus in de stal. Ook de zoon werd aangevallen, vertelt hij aan regionale omroep NH.

Jack Rijlaarsdam had al snel door dat er iets niet klopte op de meelkveehouderij afgelopen zondag. "Ik weet dat mijn vader altijd na een kwartiertje klaar is met zijn klusje. Maar hij kwam maar niet terug. Ik had er een slecht gevoel bij, dus ben gaan zoeken."

Hij vond zijn vader buiten bewustzijn in de ligboxen, de rustplekken waar melkvee vaak in verblijft. "Dat hij een aanvaring met de stier had gehad, was wel duidelijk."

De hulpdiensten kwamen naar het boerenerf, maar hulp mocht niet meer baten. "In de tussentijd wilde die stier mij ook nog grijpen. Toen heb ik ook nog drie beuken gehad." Hij liep naar eigen zeggen verwondingen op aan onder meer zijn ribben.

Stier afgemaakt

De stier is afgemaakt. "Die is weg, die ligt al in de vitrine. Daar wilden we zo snel mogelijk vanaf", aldus Rijlaarsdam.

Het politieonderzoek is inmiddels afgerond. Voor de politie is duidelijk dat het om een tragisch ongeval gaat.

In de buurt van een hulpdistributiepunt van de omstreden Gaza Humanitarian Foundation (GHF) in Rafah zijn vanochtend 27 mensen gedood, meldt het Rode Kruis. De lokale aan Hamas gelieerde gezondheidsautoriteiten stellen dat het Israëlische leger daar op Palestijnen heeft geschoten die op noodhulp aan het wachten waren. Ook ooggetuigen spreken van Israëlisch vuur.

Er zouden meer dan negentig mensen gewond zijn geraakt, van wie meerdere in kritieke toestand verkeren, melden de gezondheidsautoriteiten. Het Rode Kruis noemt een hoger aantal; het heeft 184 gewonden ontvangen in zijn veldhospitaal.

Het Israëlische leger meldt dat het inderdaad heeft geschoten in de buurt van een distributiepunt, op ongeveer 500 meter afstand, naar eigen zeggen omdat er "meerdere verdachten op onze troepen afkwamen". Het leger beweert eerst waarschuwingsschoten te hebben afgevuurd. Daarna zouden militairen gericht hebben geschoten "op enkele individuen die op hen afkwamen". Het leger zegt de mediaberichten over slachtoffers te hebben gehoord, maar noemt geen slachtofferaantallen.

De verklaring van het Israëlische leger suggereert dat het gaat om een beperkt incident, maar dat strookt niet met de verklaringen van ooggetuigen. Een arts die in het gebied aanwezig was, spreekt tegenover de BBC van "een groot bloedbad". Hij zegt dat er veel slachtoffers zijn gevallen.

'Van alle kanten beschoten'

Er is nog veel onduidelijk, maar volgens ooggetuigen hadden duizenden Palestijnen zich in de vroege ochtend verzameld bij een rotonde vlak bij het distributiepunt. Daar wachtten ze op de opening van het hulpdistributiepunt van de Gaza Humanitarian Foundation.

Palestijnen verzamelen zich daar al dagenlang vroeg in de ochtend, in de hoop een noodhulppakket te ontvangen. Bijna alle Palestijnen zijn afhankelijk van noodhulp en lijden honger omdat Israël bijna drie maanden helemaal geen voedsel en water naar binnen liet.

Als ze rond het officiële tijdstip van de Gaza Humanitarian Foundation arriveren, is de noodhulp vaak al op, vertellen Gazanen. Het gebruiken van honger als wapen is een van de redenen dat steeds meer mensenrechtenonderzoekers en genocide-wetenschappers stellen dat Israël zich schuldig maakt aan genocidaal geweld in Gaza.

Om 04.00 uur werd het vuur geopend, zeggen ooggetuigen tegen persbureau AP. Een man zegt dat er "van alle kanten geschoten werd door het Israëlische leger". Volgens een vrouw uit Khan Younis gebeurde dat "willekeurig". Een woordvoerder van de burgerbescherming van Gaza beweert dat Israël het vuur opende met tanks en drones. Dat is niet te verifiëren.

GHF ontkent

Mohammed Saqr, hoofd verpleging van het Nasser-ziekenhuis, zegt tegen persbureau AP dat er onder de doden minstens drie kinderen en twee vrouwen waren. De directeur van het ziekenhuis meldt dat de meeste patiënten schotwonden hadden.

De Gaza Humanitarian Foundation beweert dat er geen geweld heeft plaatsgevonden in of rond de locaties. De organisatie zegt dat het "begrijpt dat het Israëlische leger onderzoekt of een aantal burgers gewond is geraakt nadat ze de aangewezen veilige corridor hadden verlaten en een afgesloten militaire zone waren binnengegaan". Waar ze op baseert dat de Palestijnen een "afgesloten militaire zone" waren binnengegaan, is onduidelijk.

Het doet denken aan afgelopen zondag, toen gezondheidsautoriteiten meldden dat het Israëlische leger 31 mensen had gedood op dezelfde rotonde. Ooggetuigen verklaarden ook toen dat Israëlische militairen de menigte in het holst van de nacht onder vuur namen met drones en tanks.

Het Israëlische leger verklaarde uiteindelijk dat het "waarschuwingsschoten" had gelost op een afstand van het distributiecentrum. Het ontkende het vuur te hebben geopend op mensen en suggereerde dat militanten van Hamas of andere gewapende groeperingen verantwoordelijk zijn. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties Guterres heeft opgeroepen tot een onafhankelijk onderzoek naar de beschietingen.

Niet neutraal

Op de GHF zelf klinkt ook veel kritiek, afkomstig van hulporganisaties en mensenrechtenexperts. Het gaat om een Amerikaans-Israëlisch initiatief, en geen neutrale en onafhankelijke hulporganisatie, zoals het internationaal recht voorschrijft, betogen ze.

De GHF maakt bovendien gebruik van slechts vier noodhulppunten, waar dat er eerder onder onafhankelijke hulporganisaties nog ongeveer 400 waren. Door Palestijnen te dwingen naar bepaalde locaties af te reizen om iets te kunnen eten, zou de hulpverlening worden gebruikt om delen van Gaza te ontvolken.

Volgens de VN komt het plan van GHF neer op het inzetten van noodhulp als wapen. Ook biedt het GHF veel te weinig noodhulp om de bevolking van voedsel te voorzien, terwijl er nog altijd duizenden vrachtwagens vol noodhulp wachten bij de grens.

De PVV trekt zich terug uit het kabinet en dat betekent waarschijnlijk dat het kabinet-Schoof valt. Dat hoeft niet per se, want twee coalitiepartijen suggereren dat een doorstart van dit kabinet ook mogelijk is. Maar de kans daarop lijkt niet groot, want de grootste oppositiefractie, GroenLinks-PvdA, ziet daar niets in.

"Een minderheidskabinet is zeker een optie", zegt NSC-leider Van Vroonhoven. Dat zou betekenen dat dit kabinet doorgaat met de drie overgebleven partijen VVD, NSC en BBB. "Dan heb je geen meerderheid meer in de Tweede Kamer, dus dan moet je veel gaan buurten bij andere partijen", zegt Van Vroonhoven.

Peilingen

Dat 'buurten' betekent concreet meerderheden zoeken om plannen uitgevoerd te krijgen. Het is niet de makkelijkste manier, zegt de NSC-leider. "Maar wel een manier om ervoor te zorgen dat de hele Kamer betrokken is." Ook BBB-leider Van der Plas suggereert dat het kabinet misschien nog verder kan met de steun van een aantal oppositiepartijen.

Dat juist deze twee coalitiepartijen denken aan een doorstart is niet verwonderlijk. NSC en BBB staan er heel slecht voor in de peilingen, nieuwe verkiezingen zijn dan niet aantrekkelijk. Coalitiepartij VVD laat nog in het midden wat daar de voorkeur is. "Alle opties worden nu onderzocht", zegt partijleider Yesilgöz. "De VVD wil verantwoordelijkheid nemen, in welke vorm weten we nog niet."

'Over links'

Voor een doorstart heb je dus steun nodig van oppositiepartijen, en hoe meer zetels, hoe makkelijker. Maar verreweg de grootste fractie, GroenLinks-PvdA, ziet er niets in. "Wij willen zo snel mogelijk verkiezingen", zegt fractievoorzitter Timmermans. Hij denkt niet dat er "een stabiel landsbestuur" te vormen is op een andere manier.

Oppositiepartij SP ziet ook niet veel in een doorstart. Partijleider Dijk vindt het tijd voor "politieke verandering en dus verkiezingen". Denk-leider Van Baarle sluit zich daarbij aan, net als JA21-voorman Eerdmans. Met het wegvallen van de 37 Tweede Kamerzetels van de PVV ziet Eerdmans alleen nog maar meerderheden 'over links'. "Dus daar zou ik niet voor zijn."

Een aantal oppositiepartijen heeft wel laten weten daar oren naar te hebben. ChristenUnie-leider Bikker zegt dat wat haar betreft nieuwe verkiezingen "niet direct nodig" zijn. SGP-leider Stoffer zegt dat zijn partij bereid is "verantwoordelijkheid te pakken". Volgens hem is het tijd om zaken te regelen voor Nederlanders, bijvoorbeeld op het gebied van stikstof en asiel.

Najaar

Als er geen doorstart komt - en daar lijkt het op - zullen er nieuwe verkiezingen worden gehouden. Wanneer die zijn, bepaalt de Kiesraad. Voor de zomer lijkt al te kort dag te zijn, dus een stembusgang in het najaar is waarschijnlijker.

Tot die tijd, en ook daarna nog tijdens de formatie, zou het huidige kabinet demissionair zijn. Dat betekent dat het kabinet in principe geen grote besluiten meer neemt, als de Kamer vindt dat die kunnen worden uitgesteld. Overigens is dat naar verwachting niet meer aan het hele kabinet, want Wilders zei vanochtend dat de PVV-bewindspersonen per direct vertrekken.

Of dat geldt voor alle PVV'ers is nog de vraag. Het is denkbaar dat een aantal van hen met wat afstand tot de partij toch wil aanblijven, bijvoorbeeld minister Beljaarts van Economische Zaken of staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid. Aannemelijk is dat de portefeuilles van de vertrekkende PVV'ers worden verdeeld over bewindspersonen van VVD, NSC en BBB.

Waarschijnlijk wordt hierover vanmiddag meer duidelijk. Om 13.30 uur is er een ingelaste ministerraad over hoe het nu verder moet.

Extinction Rebellion (XR) wil komende maand tijdens de NAVO-top in Den Haag de A12 weer blokkeren. De klimaatactiegroep zegt dat de top "het uitgelezen moment" is "om grote veranderingen te eisen".

De actiegroep wil onder meer dat de Nederlandse overheid Israël veroordeelt en sancties tegen het land instelt vanwege de oorlog in Gaza. Ook eist XR een einde aan fossiele subsidies en financieringen.

"Terwijl regeringsleiders steeds grotere wapenbudgetten binnenslepen, pleegt Israël genocide op de Palestijnen, zitten we opgescheept met racistisch en fascistisch beleid en woekert de klimaatcrisis voort", zegt XR.

Vervolging

Extinction Rebellion heeft al meerdere keren de A12 bij Den Haag al geblokkeerd. Dat leidde in veel gevallen tot arrestaties en soms tot vervolging. Zo heeft het Openbaar Ministerie afgelopen januari besloten om actievoerders te vervolgen omdat ze zich schuldig zouden hebben gemaakt aan vernieling en plegen van geweld.

XR wil op 25 juni de A12 in de buurt van het tijdelijke gebouw van de Tweede Kamer en werkgeversorganisatie VNO-NCW blokkeren omdat "die sterk voor defensie lobbyt".

Chalatenango in El Salvador is een onopvallend stadje, waar je binnen 10 minuten doorheen rijdt. In een zijstraatje staat een wit gebouw, waarop met blauwe letters "Juridisch Centrum van Chalatenango" is geschreven. Het is op deze plek, op zo'n twee uur rijden van hoofdstad San Salvador, waar vandaag de verdachten van de moord op vier IKON-journalisten in 1982 terechtstaan.

Het moet het slotstuk worden van een decennialange juridische strijd van de nabestaanden. De Nederlandse journalisten deden verslag van de burgeroorlog en liepen bij het plaatsje Santa Rita, op een kwartier rijden van Chalatenango, in een hinderlaag. Ze werden door militairen doodgeschoten.

De verdachten zullen niet aanwezig zijn bij de start van de zitting: los van het feit dat binnen de rechtszaal maar zeer beperkte ruimte is, zijn de drie nog overgebleven verdachten stokoud. Twee van hen zijn in de 90, de hoofdverdachte kolonel Reyes Mena is 85, maar woont in de Verenigde Staten. Tegen hem is een uitleveringsverzoek uitgevaardigd.

Wie er ook niet bij zijn, zijn de nabestaanden van de vier journalisten. Sonja en Saskia ter Laag, de zussen van Hans ter Laag, en Gert Kuiper, de broer van Jan Kuiper, hadden in april, toen de zaak eigenlijk had moeten beginnen, wel de oversteek gemaakt. Het werd een traumatische gebeurtenis: een dag voordat de zitting in Chalatenango had moeten beginnen, kregen ze het bericht dat de zaak was uitgesteld. Reden: de advocaat van de verdachten moest een medische ingreep ondergaan, precies op de dag van de zitting.

De nabestaanden besloten alsnog naar Chalatenango af te reizen, naar het monument dat is opgericht ter nagedachtenis van de vier journalisten. Een halve cirkel, met daarin een kruis met een witte hand die een tulp vasthoudt, en daarvoor vier kruizen met daarop de namen van de vier journalisten erop. Daarna maakten ze de tocht richting het veld waar de vier in een hinderlaag liepen.

"Ik zou het heel erg vinden als de daders overlijden zonder berecht te worden", zei Sonja ter Laag, wier broer Hans de geluidsman was bij de IKON-ploeg. "Ik vind gewoon dat ze gestraft moeten worden en niet zozeer dat ze in de gevangenis moeten belanden en heel lang moeten zitten. Dat interesseert me niet, maar het gaat mij om de erkenning dat ze vier mensen hebben vermoord."

Het zijn niet alleen de nabestaanden die het proces op de voet volgen en gerechtigheid eisen. Ook voor Salvadoranen is de rechtszaak van groot belang. Toen de burgeroorlog in El Salvador begin jaren 90 tot een eind kwam, besloot een door de VN-gesteunde commissie onderzoek te doen naar mensenrechtenschendingen. De moord op de vier IKON-journalisten werd ook onderzocht. De rechtszaak dinsdag is pas de eerste zaak die door de VN-commissie in El Salvador is onderzocht die daadwerkelijk voor de rechter komt.

Tegenwerking door militairen

Voor Salvadoranen die de burgeroorlog actief hebben meegemaakt, is de zaak daarom extra belangrijk. Een van hen is Héctor Bernabé Recinos, voormalig vakbondsleider. Hij zat in de gevangenis in 1982 en werd vijf dagen voor de moord op de Nederlanders bezocht door de filmploeg. "Niemand nam de moeite om ons te interviewen. En zij kwamen uit Nederland om ons verhaal te horen", zegt Bernabé Recinos tegen NOS. Hij gaat steevast naar herdenkingsmomenten voor de journalisten. "We zijn hen onze dank verschuldigd. Ik voel een band met ze."

Vanwege de mogelijke precedentwerking die er van deze rechtszaak kan uitgaan, is er vanuit militaire hoek veel tegenwerking. Naast het vertragen van de IKON-rechtszaak wordt regelmatig in het openbaar steun betuigd aan de nog levende verdachten. Maar als de zaak dinsdag daadwerkelijk begint, zal het niet lang duren voordat uitspraak volgt. De zaak wordt in een keer behandeld, zonder nieuwe getuigen, met alle beschikbare bewijsstukken en de jury moet zich gelijk over de schuldvraag buigen. Mogelijk kan zo, nog deze week, het laatste hoofdstuk van het verhaal van de vier IKON-journalisten worden geschreven.

In het zuiden van Portugal is een nieuwe zoektocht begonnen naar Madeleine McCann. Het Britse meisje verdween in 2007. Er zit een Duitse hoofdverdachte vast in de zaak, en er is haast geboden voor de Duitse autoriteiten.

Er gaat gezocht worden op twintig verschillende plekken in de buurt van het gebied waar het meisje van 3 destijds verdween, meldt Sky News. Het gaat om een gebied tussen Praia da Luz, waar McCann toen met haar familie in een vakantiehuis zat, en Atalaia. Daar verbleef verdachte Christian Brückner destijds. Die twee plekken liggen hemelsbreed op twee kilometer afstand van elkaar.

Het zoeken begon vanochtend en duurt nog tot en met vrijdag. Wat de precieze aanleiding is dat er nu opnieuw gezocht wordt, is niet bekendgemaakt. Het gebied is al vaker uitgekamd. Portugese media schrijven dat gezocht wordt naar het lichaam van McCann of naar tekenen dat ze ooit daar is geweest.

RadarapparatuurHet onderzoek

De Duitse autoriteiten leiden de zoektocht en maken gebruik van speciale radarapparatuur, die 4,5 meter onder de grond kan zoeken. Onder de dertig Duitse politiemensen zijn ook forensisch experts.

Volgens de Portugese krant Correio da Manha wordt er deze ochtend gekeken in twee waterputten in het gebied. Het water wordt daar nu uitgehaald, op zoek naar mogelijke aanwijzingen. Ook zal het huis doorzocht worden waar Brückner in 2007 woonde, en wordt er gezocht in ruïnes die in het onbewoonde gebied liggen.

Maddie McCann verdween op 3 mei 2007 in Praia da Luz. Ze lag te slapen in de vakantiewoning, terwijl haar ouders in de buurt met vrienden aan het eten waren. De verdwijningszaak werd wereldnieuws.

Haast bij onderzoek

In 2020 werd bekend dat de Duitser Christian Brückner werd gezien als hoofdverdachte in de zaak, waarna hij twee jaar later ook door de Portugese autoriteiten als hoofdverdachte werd aangemerkt. Hij wordt verdacht van moord; de Duitse autoriteiten gaan er dus niet van uit dat McCann nog in leven is. Brückner heeft zelf altijd ontkend.

Brückner is een veroordeelde zedendelinquent en verbleef ten tijde van de verdwijning in het gebied. Hij zit in Duitsland een gevangenisstraf uit, omdat hij in 2005 een vrouw van 72 verkrachtte in Zuid-Portugal.

Volgens persbureau DPA is er haast geboden om het bewijs tegen Brückner rond te krijgen. Eind dit jaar of begin volgend jaar zit zijn gevangenisstraf erop en komt hij op vrije voeten, tenzij er bewijs is dat hij iets te maken heeft met de verdwijning van McCann.

De Rotterdamse arts Salih el Saddy is weer terug in Nederland nadat hij een maand in een ziekenhuis in Gaza heeft gewerkt. Hij zag naar eigen zeggen onbeschrijflijk leed maar noemt afgelopen maand tegelijkertijd de mooiste maand van zijn leven. "Fysiek ben ik wel geland, maar mentaal nog niet", zegt hij tegen de regionale omroep Rijnmond.

Werken in een oorlogsgebied brengt veel uitdagingen met zich mee, vertelt de cosmetisch arts. "Een dag kun je niet plannen. Dat komt omdat je om de paar uur geconfronteerd wordt met massa's slachtoffers die een spoedreis hebben gemaakt na een bombardement."

El Saddy werkt wekenlang in een kliniek met twee operatiekamers. "Er staat een hele rij op de gang naar de operatiekamers toe. Vol met patiënten die op de grond liggen en het uitschreeuwen van de pijn. En waarbij de familie letterlijk zakken bloed vasthoudt om die patiënt in leven te houden." Vanwege een tekort aan pijnstillers klinkt er vaak geschreeuw uit de operatiekamers. In de rij kan niet iedereen op tijd geholpen worden. "Regelmatig overlijden de wachtende patiënten", zegt hij.

Elke ochtend wordt er een planning gemaakt voor operaties, maar aan die planning kon hij zich zelden houden. "Ik heb al vaak meegemaakt dat er tijdens een operatie ineens patiënten binnenkomen die direct geopereerd moeten worden, anders sterven ze. Dan ben je al bezig, je bent je schroeven, pennen of plaat in iemand aan het plaatsen en er wordt gezegd: 'je moet nu stoppen, je kamer is nodig'."

Hulpmiddelen

Het medisch personeel in Gaza staat vaak voor zware opgaven, vertelt El Saddy. "Als er een kind binnenkomt dat met spoed geopereerd moet worden terwijl er al iemand is die bijna doodgaat en al twee uur aan het wachten is, voor wie kies je dan? Het is heel moeilijk om zo'n keuze te maken."

Ook het gebrek aan hulpmiddelen is een groot probleem. De invoer van medische benodigdheden, water en voedsel wordt al maanden door Israël geblokkeerd. "Alles wat nu wordt gebruikt, is over datum of wordt gesteriliseerd om opnieuw te gebruiken", zegt Salih el Saddy.

Bevestiging

Afgelopen weekend is hij door een grote groep mensen ontvangen op Schiphol. Dat waren niet alleen vrienden en familie. "Ook mensen die ik helemaal niet ken. Het voelde heel goed. Dat geeft alleen maar de bevestiging dat mensen staan achter wat je hebt gedaan."

Het ontvangstcomité op Schiphol:

Hij heeft naar eigen zeggen nog niet de kans gehad om alles een plek te geven. "Je gaat van het ene moment naar het andere moment. Het gaat zo achter elkaar door dat je in de tussentijd geen tijd hebt om alles te verwerken." Alles herinnert hem aan Gaza, zegt hij. Ook alledaagse zaken zoals eten. "Je doet het maar en het heeft smaak, maar je krijgt niet meer dat lekkere gevoel van: ik eet nu iets lekkers."

El Saddy ging met onbetaald verlof om naar het oorlogsgebied te kunnen. Ondanks al het leed dat hij zag, het gebrek aan slaap en de traumatische ervaringen, noemt hij de afgelopen maand de mooiste maand van zijn leven. "Omdat ik zoveel voor die mensen heb kunnen betekenen. De voldoening die ik daaruit heb gehaald, is vele malen groter en belangrijker dan het verdriet en de tragedie die ik heb gezien. Psychisch ben ik tien jaar ouder geworden maar voor de rest heb ik veel goede dingen kunnen doen."

Hij bouwt zijn normale leven in Nederland langzaam op. Weer volledig aan het werk gaan in Nederland, zal tijd nodig hebben. "Ik probeer wel weer wat te doen en mijn dagelijkse routine op te pakken. Dus ik ga weer sporten en ik ga morgen vrienden opzoeken." Of hij teruggaat naar Gaza, weet hij nog niet. "Ik denk daar oprecht elke dag aan. Ik hoop dat het kan en mag, als de situatie het weer toelaat."

De PVV is uit de coalitie met VVD, NSC en BBB gestapt. Partijleider Wilders trekt ook de PVV-bewindspersonen terug uit het kabinet. Dat zei hij na een korte bijeenkomst met zijn "voormalige coalitiepartners".

Wilders heeft premier Schoof laten weten dat "wij hier geen verantwoordelijkheid meer voor kunnen dragen". Schoof heeft voor vanmiddag een ministerraad belegd.

Dan wordt bekeken hoe het verder moet. NSC-leider Van Vroonhoven zei dat het "zeker een optie" is om met een minderheidskabinet door te gaan. Dan zouden er geen verkiezingen nodig zijn.

Strenger asielbeleid

Wilders herhaalde vanochtend na afloop van een korte bijeenkomst met de fractieleiders van VVD, NSC en BBB dat hij een strenger asielbeleid wilde en dat hij de handtekening van de andere drie fractieleiders daaronder wilde.

Omdat zij niet bereid waren om het hoofdlijnenakkoord open te breken, kon hij naar eigen zeggen niet anders dan een punt zetten achter de samenwerking en zijn PVV-bewindslieden terugtrekken uit het kabinet-Schoof.

De vier coalitiepartijen kwamen vanmorgen bij elkaar, nadat ze gisteravond een klein uur hadden overlegd over het tienpuntenplan van Wilders voor een strenger asielbeleid.

Hij presenteerde dat vorige week maandag opeens op een persconferentie, omdat hij vond dat het kabinet - ondanks een PVV-minister die verantwoordelijk is voor asiel en migratie - niet streng genoeg is.

Nachtje over slapen

Wilders zei gisteravond al dat het er niet goed uitzag voor de coalitie en dat er een "serieus probleem" lag. Maar hij wilde er op aandringen van de andere drie fractieleiders nog een nachtje over slapen.

Het overleg van vanochtend duurde nog geen kwartier. Toen schreef Wilders op X dat de PVV, de grootste partij in de Tweede Kamer, de coalitie verlaat.

VVD, NSC en BBB reageerden boos en verbaasd. VVD-leider Yesilgöz zegt op X dat Wilders zijn eigenbelang "opnieuw" boven het landsbelang plaatst, net als in 2012 toen hij het kabinet-Rutte I ten val bracht.

Ze zegt dat het om Wilders draait en niet om zijn asielplannen. "Het enige wat ik hier kan zien, is iemand die de verantwoordelijkheid niet wil dragen, die zijn kiezers in de steek laat. Er komt hierna echt geen rechts kabinet meer. Daar ben ik zo bang voor."

Van Vroonhoven van NSC noemt het "onverantwoord" om nu het kabinet-Schoof te laten vallen. Ze wil nu eerst even stoom afblazen en met haar fractie gaan kijken hoe het verder moet.

BBB-leider Van der Plas zegt sprakeloos te zijn. "Hij heeft alle troeven in handen en trekt willens en wetens de stekker eruit." Zij hoopt, net als Van Vroonhoven, dat er een doorstart komt, zonder verkiezingen.

In het zuiden van Pakistan zijn meer dan honderd gevangenen ontsnapt. Dat gebeurde nadat ze tijdelijk uit hun cel werden geëvacueerd vanwege een lichte aardbeving.

De Pakistaanse politie meldt dat afgelopen nacht 216 gevangenen die vastzaten in de gevangenis in Karachi de benen namen. Dat gebeurde nadat meerdere gevangenen de bewakers buiten hun cellen aanvielen en hun wapens afpakten. De groep opende daarna het vuur en vluchtte. Uiteindelijk konden 78 gedetineerden weer worden opgepakt.

Zeker één gevangene is bij een schietpartij omgekomen. Ook raakten veiligheidsfunctionarissen gewond. De Pakistaanse politie doet invallen in een poging de overige ontsnapte gevangenen op te pakken.

De juridische problemen voor Philips over problemen met slaapapneu-apparaten zijn nog niet voorbij. Na de Amerikaanse toezichthouder heeft nu ook de Australische Therapeutic Goods Administration (TGA) zijn pijlen gericht op Philips.

De medische toezichthouder uit Australië sleept Philips voor de rechter vanwege de problemen die vier jaar geleden ontstonden met de Dreamstation, het apparaat van Philips waarmee patiënten met apneu beter kunnen slapen. TGA vindt dat Philips medische apparaten het land heeft ingevoerd die niet aan de Australische veiligheidseisen voldeden. En daarmee heeft Philips volgens de toezichthouder de wet overtreden.

TGA schat dat ruim 4400 machines niet aan de eisen voldeden. In de machines kon isolatieschuim loslaten. Gebruikers konden hierdoor tijdens het slapen schuimdeeltjes inademen. Het schuim zou ook het apparaat kunnen blokkeren, waardoor het uitviel en patiënten te weinig zuurstof in hun bloed konden krijgen.

Afgekocht

In de Verenigde Staten kostte de apneu-affaire Philips al meer dan een miljard dollar. Gebruikers werden vorig jaar voor in totaal 1,1 miljard dollar afgekocht om rechtszaken over letselschade te voorkomen. In Europa zijn er geen klachten bekend over de machines.

In een reactie meldt Philips dat de aanklacht niets zegt over de kwaliteit en veiligheid van de apneu-apparaten die nu wereldwijd verkrijgbaar zijn. Het bedrijf spreekt van een "nieuw hoofdstuk" dat volgt op de terugroepactie uit 2021. Philips zegt de aanklacht te bestuderen.

Een enorme wolk met zand vanuit de Sahara bedekt een groot deel van het Caribisch gebied. De zandwolk heeft volgens experts een omvang zo groot als de Verenigde Staten.

De wolk strekt zich uit over zo'n 2000 kilometer in de Caribische Zee: van Jamaica in het westen tot Barbados in het oostelijk Caribische gebied en van de noordelijke Turks- en Caicoseilanden tot Trinidad en Tobago in het zuiden.

Mist en fysieke klachten

In alle landen zorgt het zand voor beperkt zicht en kunnen inwoners gaan niezen en hoesten en last krijgen van tranende ogen. Autoriteiten adviseren inwoners om mondkapjes te dragen omdat de luchtkwaliteit erg slecht is. In San Juan, de hoofdstad van Puerto Rico, is een hittewaarschuwing afgegeven omdat de zandkorrels ervoor zorgen dat de warmte op de grond wordt vastgehouden.

Ook zeggen de autoriteiten dat neergekomen zand kan zorgen voor vieze straten, auto's en huizen.

Experts verwachten dat de wolk later deze week de zuidelijke staten van de VS zal bereiken. Onder meer in Florida, Texas, Louisiana, Alabama en Mississippi worden mensen gewaarschuwd voor de stofwolk. Tegen de tijd dat de Amerikaanse kust wordt bereikt, heeft de wolk meer dan 8000 kilometer afgelegd, in ruim een week tijd. De stofwolk is duidelijk te zien op satellietbeelden.

Komt vaker voor

Een stofwolk met zand uit de Sahara komt in deze tijd van het jaar vaker voor, onder meer vanwege de droge lucht. Gemiddeld een of twee keer per jaar bereikt zo'n stofwolk de andere kant de Atlantische Oceaan, maar lang niet altijd zijn ze zo groot. Ook Europa krijgt wel eens te maken met zand uit de Sahara.

Naast alle waarschuwingen voor overlast worden inwoners van de betrokken gebieden ook gewezen op een ander gevolg: de afwijkende zonsopkomsten en -ondergangen. Door de zandkorrels in de lucht kleurt de lucht rond die momenten mogelijk oranje tot felrood.

In een loods van een bedrijf in Ter Apelkanaal is vannacht brand uitgebroken. Er waren op dat moment mensen aanwezig in de loods bij de eiwittenproducent. Iedereen kon op tijd naar buiten komen. Niemand raakte gewond.

Over de oorzaak van de brand in de Groningse plaats is nog niets bekend. Rond 07.15 uur was het vuur onder controle, maar de brandweer moet nog enige tijd nablussen. De loods is volledig verloren gegaan.

Veel rook

Tijdens het blussen was sprake van explosiegevaar. "We hebben ons vanwege stofexplosies moeten terugtrekken en gaan de loods niet meer in", aldus een woordvoerder van de brandweer tegen RTV Noord. De brandweer kon voorkomen dat het vuur oversloeg naar twee nabijgelegen silo's.

Bij de brand aan de Handelsweg kwam veel rook vrij. Omwonenden wordt geadviseerd om ramen en deuren gesloten te houden en ventilatiesystemen uit te schakelen.

De West-Turkse badplaats Marmaris is vannacht getroffen door een aardbeving. Om 02.17 uur werd de stad opgeschud door een beving met een kracht van 5,8. Er zijn geen berichten over schade.

Er is zeker één dode gevallen. Het gaat volgens de gouverneur van de regio om een 14-jarig meisje dat met een paniekaanval in het ziekenhuis werd opgenomen en daar overleed.

Daarnaast raakten circa zeventig mensen gewond toen ze in paniek hun huis ontvluchtten. De meesten liepen slechts lichte verwondingen op en konden na een korte behandeling weer gaan. Zeker één persoon werd met zwaardere verwondingen opgenomen in het ziekenhuis.

In Griekenland te voelen

De beving was ook in de omtrek van Marmaris te voelen. Zo werden mensen op het Griekse eiland Rhodos, voor de kust van de Turkse stad, ook wakker van de trillingen.

In het gebied zijn vaker aardbevingen. In 2023 kwamen in Zuidoost-Turkije en buurland Syrië zeker 55.000 mensen om het leven bij een beving met een kracht van 7,7 en een bijna even zware naschok. De regio kampt nog altijd met de gevolgen van de natuurramp. Zo heeft nog niet iedereen inmiddels weer een permanente verblijfplaats.

In april waren nog trillingen te voelen in Istanbul na een beving van 6,2, zo'n 80 kilometer ten zuidwesten van de stad in de Zee van Marmara. Daarbij vielen ruim 200 gewonden; voornamelijk mensen die in paniek uit ramen of van balkons sprongen.

Na een stijging in april loopt de inflatie in de maand mei weer terug naar het niveau van de maanden daarvoor. Afgelopen maand lagen de prijzen voor het dagelijkse leven 3,3 procent hoger dan een jaar geleden. In april was dat 4,1 procent. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek in een snelle berekening van het inflatiecijfer.

Inmiddels ligt inflatie al weer een jaar boven de 3 procent. Daarmee blijft het percentage hoger dan door economen gewenst. Zij gaan ervan uit dat in een gezonde economie de prijzen niet al te hard stijgen, het liefst niet meer dan 2 procent.

Ook stijgen de prijzen in Nederland - gemiddeld genomen - harder dan in de rest van Europa. De inflatie in de eurozone is in mei afgekoeld naar 1,9 procent op jaarbasis, bleek ook vandaag.

Boodschappen en vakanties

In 2022 en 2023 waren het vooral de energieprijzen die het leven duur maakten voor veel huishoudens. Dat leverde grote pieken op in het inflatiecijfer, met 14,5 procent als record. In 2024 en 2025 zijn het vooral de boodschappen die gemiddeld in prijs blijven stijgen.

Het getal schommelde de afgelopen twaalf maanden tussen de 3 en 4 procent. Twee maanden geleden, in april, kwam het getal weer even boven de 4 procent uit. Ruimere bestedingen aan vakanties en vliegtickets zorgden daar met name voor.

In Brussel is een 11-jarige jongen overleden na een aanrijding met een politieauto. De jongen reed op een step. Toen de politie hem wilde controleren, sloeg hij op de vlucht en werd de achtervolging ingezet door de agenten, zo meldt de politie tegen Belgische media.

In een park in Ganshoren kwamen de politieauto en de jongen in botsing, waarna hij van zijn step viel. Hulpdiensten waren snel ter plaatse en na een reanimatie is de jongen naar het ziekenhuis gebracht. Volgens de burgemeester van Ganshoren is hij daar overleden.

Waarom de politie de jongen wilde controleren, is niet duidelijk. Mogelijk vanwege zijn leeftijd omdat hij waarschijnlijk op een elektrische step reed. Dat mag in België pas vanaf 16 jaar.

Medeleven

De burgemeester betuigt in een verklaring zijn medeleven aan de familie van de jongen en richt zich ook tot de agenten. "Mijn gedachten gaan ook uit naar de betrokken politieagenten, die in shock moeten zijn nu een interventie op zo een dramatische wijze is afgelopen."

De lokale politie kan niets kwijt over de aanrijding, aangezien ze er zelf bij betrokken is. Een onafhankelijke instantie zal onderzoek doen naar de zaak.

Het aantal banen groeit tot 2027 veel minder snel dan in voorgaande jaren, verwacht uitkeringsinstantie UWV. Een van de oorzaken is de economische onzekerheid in de wereld.

Het UWV voorspelt dat in de periode 2024-2027 het aantal banen in Nederland met 100.000 groeit. Tussen 2022 en 2024 kwamen er nog 300.000 banen bij. Tussen 2020 en 2022 was de groei met 600.000 nog groter.

Dat het aantal banen minder snel groeit, komt volgens het UWV voor een belangrijk deel door de afnemende economische groei.

Bedrijven voorzichtiger

Loonkosten stijgen, en transport en grondstoffen worden duurder. "We zien vooral bij de chemische industrie, de elektrotechnische industrie en bij het vervoer en de opslag dat werkgevers voorzichtiger worden", zegt Rob Witjes van het UWV.

Ook kunnen door de krapte op de arbeidsmarkt veel bedrijven minder snel groeien dan ze zouden willen.

Daarnaast leidt de onzekerheid door de handelstarieven van de Amerikaanse president Trump ertoe dat de banenteller minder snel oploopt. Bedrijven investeren minder, waardoor ze minder banen creëren.

In enkele sectoren blijft het aantal banen wel flink groeien, onder meer in de zorg en de horeca. "Door de hogere lonen hebben mensen meer te besteden", zegt Witjes. "De horeca profiteert daarvan."

Goedemorgen! Den Haag vraagt zich af hoe hoog PVV-leider Wilders het spel wil spelen over zijn tienpuntenplan. En de Algemene Rekenkamer komt met de resultaten van een onderzoek naar de extra grenscontroles die een halfjaar geleden zijn ingesteld.

Eerst het weer: de dag begint zonnig, later meer bewolking en aan het einde van de middag in het westen lichte regen. In de avond breidt de regen zich uit richting het oosten. Het wordt vanmiddag 20 tot 24 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Bij een recyclingbedrijf in Oosterhout is vannacht brand uitgebroken. Op het terrein aan de noordkant van de stad staan balen geperst papier in brand. De brandweer is met veel voertuigen aanwezig om te voorkomen dat het vuur overslaat naar naastgelegen panden.

Er komt veel rook vrij. Verbrande deeltjes dwarrelden aanvankelijk neer in de omgeving van het dorp Made, maar doordat de wind is gedraaid naar het noordoosten gaat de rook nu richting Geertruidenberg, zegt de veiligheidsregio.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het Rijksmuseum in Amsterdam heeft een condoom van zo'n 200 jaar oud aangekocht. Het is gemaakt van een stuk blinde darm, vermoedelijk van een schaap. Bijzonder aan het condoom is dat er een afbeelding op is afgedrukt: een ontblote non die haar benen spreidt en wijst naar drie geestelijken met erecties.

Volgens Het Parool betaalde het Rijksmuseum 1000 euro voor het condoom. Het antieke voorbehoedsmiddel is vanaf vandaag te zien in een nieuwe tentoonstelling over seks.

Fijne dag!

De Hoeksche Waard was erdoor in shock, bijna drie jaar geleden. Een gezellige barbecue veranderde in een verschrikkelijk drama toen een vrachtwagen van de dijk afreed in het buurtschap Zuidzijde bij Nieuw-Beijerland. Zes mensen en een ongeboren kind kwamen om het leven. Vandaag staat de chauffeur van de vrachtwagen voor de rechter.

Het ongeluk gebeurde op zaterdag 27 augustus 2022 even na 18.00 uur. De barbecue van de lokale ijsvereniging was net begonnen. Tien ambulances en een traumahelikopter rukten uit, maar voor zes mensen in de leeftijd van 28 tot 65 jaar was dat vergeefs.

Zeven anderen, onder wie twee kinderen van 5 en 9 jaar, raakten gewond. Vier doden kwamen uit dezelfde familie: een moeder, een zoon en een schoondochter die acht maanden zwanger was.

Johan van Driel, een van de aanwezigen, zei dat de slachtoffers volkomen kansloos waren. "Het is niet voor te stellen wat er dan door je heen gaat, een gevoel van wanhoop, moedeloosheid en paniek."

De barbecue was net een paar minuten aan de gang. "Iemand riep: wat doet hij nu?", zei hij na het ongeluk. "Toen zag ik de vrachtwagen zo naar beneden door een tent schieten, mensen meesleurend. In een oogwenk was het gebeurd."

Al voor het ongeluk was de gemeente Hoeksche Waard in gesprek met inwoners van Zuidzijde om de verkeerssituatie aan te pakken. Inmiddels is de maximumsnelheid daar verlaagd naar 30 kilometer per uur.

Hulpdiensten op 27 augustus 2022 op de plek van het ongeluk:

Achter het stuur van de vrachtwagen zat de 47-jarige Spaanse chauffeur Juan S. Zijn advocaat verklaarde ruim een week na het drama dat S. waarschijnlijk een epileptische aanval had gehad. Hij kon zich niets meer herinneren van het ongeval.

Na een maand werd hij vrijgelaten. Sindsdien verbleef hij in afwachting van de strafzaak in Spanje. Wel kreeg hij een verbod op het besturen van auto's en vrachtwagens.

In oktober vorig jaar werd de stand van zaken besproken in een tussenzitting. Daar betoogde het Openbaar Ministerie dat de verdachte vanwege zijn epilepsie geen vrachtwagen had mogen besturen, ook omdat hij medicijnen gebruikte waarvan bekend is dat ze de rijvaardigheid beïnvloeden.

Hij zou de medicijnen bovendien niet altijd volgens de voorschriften hebben ingenomen. Ook werden sporen van cocaïne in zijn bloed gevonden, die erop wezen dat hij minder dan twee dagen voor het ongeluk cocaïne had gebruikt. Twee maanden voor het ongeluk kreeg S. in Spanje twee keer een boete voor het gebruik van cocaïne en xtc.

Technisch onderzoek

Zijn advocaat wees ook op mogelijke andere oorzaken van het fatale ongeluk: dat de chauffeur moest uitwijken voor een bestelbusje en dat de route onveilig was. Een verzoek om het rijverbod op te heffen zodat de verdachte makkelijker naar zijn werk kon, werd door de rechter niet gehonoreerd.

De rechtszaak heeft lang op zich laten wachten omdat er veel technisch onderzoek nodig was. Zo werden de vrachtwagen en de verkeerssituatie ter plaatse grondig onderzocht.

Voor de behandeling van de zaak zijn deze week twee dagen uitgetrokken. Naar verwachting hoort S. op 11 juni welke straf het OM eist.

Rond 09.00 uur begint het crisisoverleg met PVV, VVD, NSC en BBB dat beslissend is over het voortbestaan van de coalitie. De uitkomst is ongewis, nu PVV-leider Wilders gisteravond de druk verder heeft opgevoerd om uit de coalitie te stappen en daarmee het kabinet-Schoof aan het wankelen heeft gebracht.

"Het ziet er niet goed uit" en "we hebben een serieus probleem", zei Wilders na een ingelast asieloverleg op zijn werkkamer in de Tweede Kamer. De PVV-leider wilde niet ingaan op de vraag wat deze woorden precies betekenen en of hij uit de coalitie wil stappen. Als Wilders dit doet, verliest het kabinet-Schoof zijn meerderheid.

Kijk hier hoe PVV-leider Wilders zijn ontevredenheid over de opstelling van de drie andere coalitiepartijen verwoordde:

Een week geleden heeft Wilders de coalitie op scherp gezet door een tienpuntenplan voor een nog strenger asielbeleid te presenteren.

In een coalitie is het niet gebruikelijk om tijdens de rit met aanvullingen te komen op gemaakte afspraken, zeker niet als er maanden moeizaam is onderhandeld over een ander asiel- en migratiebeleid, zoals PVV, VVD, NSC en BBB in 2024 deden.

"Als je er een steentje uithaalt, dan gaan er meer steentjes rommelen", verwoordde NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven haar gereserveerdheid om opnieuw aan de onderhandelingstafel te schuiven.

Aan de slag

Gisteravond trokken de drie andere coalitiepartijen een gezamenlijke lijn: het openbreken van het hoofdlijnenakkoord is helemaal niet nodig. Wilders kan gewoon aan de slag met die extra asielmaatregelen en van hen zou geen verzet komen. In het huidige regeerakkoord staan namelijk al heel veel vergelijkbare strenge asielmaatregelen, dus is het aan PVV-minister Faber van Asiel en Migratie om daar vaart achter te zetten, vinden de drie partijen unaniem.

Maar met die opstelling is PVV-leider Wilders helemaal niet tevreden. Hij wil "nu" dat Yesilgöz, Van Vroonhoven en Van der Plas "een handtekening" zetten onder zijn tien punten, zoals een volledige asielstop, het sluiten van opvangcentra, het stoppen van gezinshereniging en het uitzetten van Syrische asielzoekers.