NOS Nieuws - Algemeen

In het safaripark De Beekse Bergen in Hilvarenbeek zijn in enkele maanden tijd 14 pinguïns doodgegaan. Elf van de Afrikaanse pinguïns waren een paar maanden geleden overgeplaatst vanuit AquaZoo in Leeuwarden. Daar overleefden ze als enigen een onbekende ziekte.

Het Friese AquaZoo besloot te stoppen met de pinguïnkolonie vanwege de ziekte. De precieze oorzaak is niet duidelijk. De overlevenden gingen naar het Brabantse park.

De pinguïns waren niet ziek toen ze werden overgeplaatst, zegt een woordvoerder van het park tegen Omroep Brabant. "Maar later kregen ze helaas toch symptomen vergelijkbaar met de pinguïns die eerder doodgingen in AquaZoo."

De Universiteit Utrecht heeft sectie verricht, maar de doodsoorzaak is niet achterhaald.

"Ze werden ziek, onrustig, gingen slecht eten. We denken dat het een virus was, maar we weten het niet. Ook de pathologen van de universiteit niet, zij hebben allemaal tests gedaan. We hebben daardoor veel kunnen uitsluiten, bijvoorbeeld dat het geen vogelgriep was", zei Martin van Hees, zoölogisch manager van het park, op NPO Radio 1.

Ook drie pinguïns die al langer in de Beekse Bergen verbleven, gingen dood. Volgens het safaripark kwam dat niet door een ziekte.

52 over

Er verblijven nu nog 52 Afrikaanse pinguïns in het park. "We zien op dit moment niets aan de andere pinguïns. Er zijn geen signalen dat meer dieren ziek worden."

Een Amerikaanse rechter heeft het besluit van president Trump om buitenlandse studenten die aan Harvard willen studeren de toegang tot het land te ontzeggen voorlopig geblokkeerd. Volgens de federale rechter in Boston zou het laten doorgaan van de maatregel het komende half jaar leiden tot "onmiddellijke en onherstelbare schade". Het besluit is opgeschort zolang de rechtszaak ertegen nog loopt.

Het oordeel is het jongste hoofdstuk in een strijd tussen de regering-Trump en de prestigieuze universiteit in Boston. Eerder stopte Trump al subsidies voor Harvard en trok hij belastingvoordelen in.

Aanvankelijk richtte de president zijn pijlen vooral op de universiteit omdat die te weinig zou doen tegen antisemitisme op de campus, met name bij pro-Palestijnse protesten. Daarna eiste hij ook aanpassingen in het curriculum en een einde aan het diversiteitsbeleid.

Harvard ging, anders dan veel andere universiteiten die Trump aanviel, niet door de knieën en spande rechtszaken aan. Volgens de federale rechter die nu de tijdelijke blokkade heeft opgeworpen, heeft Harvard het recht om zich te verdedigen tegen de maatregel van de regering-Trump.

Verslaggever Simone Tukker was onlangs op de campus van Harvard en sprake er onder anderen met een Nederlandse student:

Een onbemande maanlander van het Japanse commerciële bedrijf ispace is bij een landingspoging op het maanoppervlak waarschijnlijk neergestort. Twee jaar geleden was de eerste maanmissie ook op een fiasco uitgelopen.

De maanlander Resilience had problemen met het meten van de afstand tot het maanoppervlak en kon de daling niet snel genoeg afremmen. Na de vermoedelijk harde landing kon ispace ook geen contact meer maken met de Resilience.

Het in Tokio gevestigde ispace had gehoopt zich aan te sluiten bij de Amerikaanse bedrijven Intuitive Machines en Firefly Aerospace. Deze twee bedrijven lukte het wel om een commerciële maanlanding uit te voeren.

Om de landing live te bekijken hadden zich in een zaal in Tokio meer dan 500 ispace-werknemers, aandeelhouders, sponsors en overheidsfunctionarissen verzameld. Het werd meteen stil toen minder dan twee minuten voor de geplande landing het contact met de maanlander verloren ging.

Wat er misging, is nog niet duidelijk. "Er zijn zeer uiteenlopende scenario's mogelijk, waaronder problemen met het voortstuwingssysteem, de software of de hardware, vooral met sensoren", zei Ryo Ujiie, de Chief Technology Officer van ispace, op een persconferentie.

In 2023 stortte de eerste maanlander van iSpace neer omdat de hoogte niet goed werd ingeschat. Sindsdien is de software verbeterd, meldde ispace.

Resilience vervoerde een vierwielige rover en wetenschappelijke instrumenten van Japanse bedrijven en een Taiwanese universiteit. De lander had Mare Frigoris als doelwit, een vlakte op ongeveer 900 kilometer van de noordpool van de maan.

Kantelende landers

Het was de bedoeling dat de lander en de rover 14 dagen lang verkenningsactiviteiten zouden uitvoeren, waaronder het verzamelen van regoliet, het oppervlaktemateriaal van de maan.

Als de landing was gelukt, dan was ispace het derde commerciële bedrijf geworden dat een succesvolle maanlanding had uitgevoerd, na Blue Ghost van het Amerikaanse bedrijf Firefly Aerospace en Odysseus van het Amerikaanse bedrijf Intuitive Machines.

De Odysseus kantelde bij de landing en werd na een week in slaapstand gezet. In maart bereikte de Athena-lander van Intuitive Machines de maan, maar ook toen niet rechtop.

Het zal voor veel mensen even slikken zijn bij het zien van de weersverwachting voor het pinksterweekend, zeker als je van plan bent naar een festival te gaan, een fietstocht te maken, of een lang weekend te gaan kamperen.

Want het gaat af en toe flink regenen, er is kans op onweer, het waait behoorlijk, en de temperatuur houdt ook niet over. Toch regent het zeker niet de hele dag door, en maandag op Tweede Pinksterdag lijkt het grotendeels droog te blijven en schijnt regelmatig de zon. Maar dat neemt niet weg dat je de komende dagen rekening moet houden met wisselvallig weer en flinke buien.

Vandaag is het een groot deel van de ochtend en de middag droog, met af en toe wat zon. Het wordt 17 tot 19 graden, en dat is iets minder warm dan de 20 of 21 graden die we gemiddeld in juni hebben. Vooral 's middags ontstaan er lokaal een paar flinke buien, in het oosten ook met kans op onweer. Het waait flink, vooral in het open veld en bij het water.

Twee keer buien

Zaterdag lijkt het erop dat we twee keer buien krijgen, met daartussen een droge periode. Het is dus de moeite waard om even de zaterdag af te wachten en op je radarbeelden te kijken wanneer het droog is.

Waarschijnlijk trekken er 's ochtends en aan het begin van de middag buien van het westen naar het oosten over het land. Dan is het een tijd droog, en 's avonds en 's nachts komen er opnieuw buien over, met een vrij grote kans op onweer op veel plaatsen in het land. Ook dan waait het nog duidelijk en is het aan de frisse kant.

15 graden op zondag

Zondag draait de wind, van het zuidwesten naar het noordwesten. Daardoor wordt het nog wat kouder. Op veel plaatsen haalt de temperatuur waarschijnlijk maar net de 15 graden, en dat is fris. Droog blijft het ook zeker niet, met een komen en gaan van buien vanaf de Noordzee.

De meeste buien lijken te vallen in de noordelijke helft van het land. In de zuidelijke provincies blijft het waarschijnlijk vrijwel droog. Later in de middag en in de avond breekt dan op meer plaatsen de zon door en wordt het droger. Ook voor de zondag loont het om de regenradar goed in de gaten te houden, want het kan zo zijn dat het onverwachts best een tijd droog is om naar buiten te gaan.

En dan lijkt het op maandag eindelijk op te klaren. Heel warm wordt het niet met een graad of 18, maar als het grotendeels droog blijft en de zon breekt af en toe flink door, dan voelt het toch ineens een stuk warmer dan de andere dagen van het weekend. Later volgende week wordt het waarschijnlijk een stuk droger en warmer. Maar dan is het pinksterweekend al wel voorbij.

Goedemorgen! Vandaag rijden er vrijwel geen NS-treinen vanwege een staking en er is een ministerraad waar mogelijk meer bekend wordt over de vrijgekomen ministersposten.

Eerst het weer: vanochtend is het op een verspreide bui na droog en schijnt af en toe zon. Vanmiddag meer buien, bij een matige tot vrij krachtige zuidwestenwind wordt het 16 tot 20 graden. In het weekend blijft het wisselvallig met geregeld buien en een stevige wind.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Rusland heeft verspreid over Oekraïne luchtaanvallen uitgevoerd met drones en raketten. Overal ging het luchtalarm af. Ook steden in het uiterste westen en de hoofdstad Kyiv kwamen onder vuur te liggen, meldt de luchtmacht van Oekraïne.

Volgens de autoriteiten in Kyiv is er in delen van de stad brand uitgebroken in woongebouwen. Burgemeester Klytsjko zegt dat er zeker vier doden en enkele tientallen gewonden zijn.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Amerikaanse president heeft alle federale subsidies aan de wereldberoemde universiteit Harvard stopgezet. Verslaggever Simone Tukker ging lang op de campus en sprak met studenten en werknemers.

Fijne dag!

Door een staking van het personeel rijden er vandaag in bijna het hele land geen NS-treinen. De staking begon vannacht om 04.00 uur en duurt tot morgenochtend vroeg. Alleen tussen Amsterdam en Schiphol rijdt er in beide richtingen vier keer per uur een sprinter.

De staking van het personeel in Midden-Nederland heeft gevolgen voor het treinverkeer in heel Nederland, omdat de regio rond Utrecht een belangrijke spil is in het spoornet en het treinschema daar wordt gepland. Er is ook geen alternatief vervoer. "In een trein passen duizend mensen, in een bus maar vijftig, dus dat valt niet te regelen", zei een NS-woordvoerder woensdag.

Het NS-personeel in Midden-Nederland legt het werk neer vanwege een loonconflict. De vakbonden (VVMC, FNV en CNV) vinden de geboden loonsverhoging van 2,55 procent op jaarbasis te laag gezien de inflatie. De gesprekken met de NS liepen vast, waarop de vakbonden de NS een ultimatum stelden. Dat verliep dinsdag. Daarop werd de werkonderbreking aangekondigd.

"We begrijpen de zorgen van collega's", meldt de NS. "Actievoeren is een recht. Toch betreuren we het dat reizigers hierdoor worden geraakt. We waren en zijn wat ons betreft niet uitonderhandeld en gaan graag weer in gesprek."

Geen problemen op de weg verwacht

De ANWB verwacht niet dat de staking tot veel problemen leidt op de weg. Op vrijdag zijn er normaal gesproken nauwelijks files. Wel denkt de ANWB dat het begin van het pinksterweekend in de middag tot meer drukte kan leiden.

De meeste files worden verwacht op wegen in Noord-Brabant en Gelderland, met een piek tussen 15.00 en 17.00 uur.

Gevolgen voor het weekend

Zaterdag om 04.00 uur rijden de treinen weer volgens het reguliere schema, maar de NS verwacht dat de staking gevolgen heeft voor het treinverkeer in het weekend.

Volgende week dinsdag (West-Nederland) en donderdag (Noordwest- en Oost-Nederland) zijn er opnieuw stakingen gepland. De NS vraagt met name reizigers in die regio's er rekening mee te houden dat er geen treinen rijden.

Op maandag 16 juni (Noord- en Zuid-Nederland) en dinsdag 17 juni volgen er mogelijk nog meer stakingen als het conflict tegen die tijd niet is opgelost.

Rusland heeft verspreid over Oekraïne verscheidene luchtaanvallen uitgevoerd met drones en raketten. Overal is het luchtalarm afgegaan. Ook steden in het uiterste westen en de hoofdstad Kyiv kwamen onder vuur te liggen, meldt de luchtmacht van Oekraïne.

Volgens de lokale autoriteiten is er in delen van Kyiv brand uitgebroken in woongebouwen. Burgemeester Vitali Klytsjko zegt dat er zeker vier doden en enkele tientallen gewonden zijn.

Timur Tkatsjenko, het hoofd van het militaire bestuur van de stad, zei dat de drones de stad in golven naderden en dat luchtverdedigingseenheden probeerden ze af te weren.

Tkatsjenko zei verder dat drones de bovenste verdiepingen van een flatgebouw hadden geraakt en brand hadden veroorzaakt. Ook was brand uitgebroken in een appartementengebouw. Tkatsjenko waarschuwde voor meer aanvallen met raketten.

Dit zijn beelden van vannacht en vanochtend vroeg:

De Russische aanvallen volgen op een grootschalige Oekraïense droneaanval op Russische luchtmachtbases, afgelopen zondag. Daarbij zijn volgens Oekraïne tientallen militaire vliegtuigen, waaronder bommenwerpers, vernietigd of beschadigd.

De Russische president Poetin sprak van "terreurdaden" en kondigde aan met vergelding te komen. Poetin telefoneerde woensdag met de Amerikaanse president Trump. De laatste sprak van een "goed gesprek, maar niet een dat onmiddellijk tot vrede zal leiden".

'Vechtende kinderen'

Onder druk van de VS zijn Oekraïense en Russische delegaties onlangs enkele keren bijeengekomen om te praten over een staakt-het-vuren. Dat leverde alleen afspraken op over een gevangenenruil.

Trump vergeleek Poetin en Zelensky gisteren met twee vechtende kinderen. "Ze haten elkaar, en ze vechten in een park en je probeert ze uit elkaar te halen. Maar ze willen niet uit elkaar. Soms kun je ze beter even laten vechten en ze daarna uit elkaar halen."

Zelensky pleit al heel lang voor meer druk op Poetin om concessies af te dwingen. Hij daagde Poetin ook uit om direct met hem te onderhandelen in Istanbul, maar de Russische president hield dat af. De Oekraïense stafchef Andriy Yermak zei deze week bij een bezoek aan Washington dat Rusland alleen onder dwang concessies zal doen omdat er in Moskou geen politieke wil is om de oorlog te beëindigen.

De Verenigde Staten hebben vier rechters van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag op de sanctielijst gezet. Minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio zegt dat ze "actief hebben deelgenomen aan de onwettige en ongegronde acties van het Strafhof tegen Amerika en onze trouwe bondgenoot Israël".

De sancties zijn gericht tegen Solomy Balungi Bossa uit Uganda, Luz del Carmen Ibanez Carranza uit Peru, Reine Alapini-Gansou uit Benin en tegen de Sloveense Beti Hohler. Ze kunnen door de Amerikaanse maatregelen problemen krijgen met het doen van eenvoudige financiële transacties omdat alle financiële instellingen die zaken doen met de VS eronder vallen.

Met de sancties voert de VS de druk op het hof verder op. President Trump stelde begin februari al sancties in tegen het ICC, nadat het Strafhof arrestatiebevelen had uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en zijn voormalige minister van Defensie Gallant vanwege de oorlog in Gaza. Het Internationaal Strafhof wordt hard geraakt door die sancties; persbureau AP schreef vorige maand dat de werkzaamheden van het hof zelfs nagenoeg stilliggen.

Ondermijning

Het hof veroordeelt de jongste maatregelen in een reactie. Het stelt dat de sancties bedoeld zijn om de onafhankelijkheid te ondermijnen van een hof "dat hoop en gerechtigheid biedt aan miljoenen slachtoffers van onvoorstelbare misdaden". Het Internationaal Strafhof voegt eraan toe dat het volledig achter zijn personeel staat en zijn werk onverstoorbaar zal voortzetten.

In 2020, tijdens Trumps eerste termijn als president, legde de VS ook al sancties op aan toenmalig aanklager van het Strafhof Fatou Bensouda en een van haar medewerkers. Dat was naar aanleiding van onderzoek door het hof naar Amerikaanse troepen in Afghanistan. Dat onderzoek werd een jaar later op een laag pitje gezet en richtte zich daarna meer op potentiële misdaden door de Afghaanse regering en de Taliban.

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken veroordeelt de Amerikaanse sancties. Op X schrijft hij dat Nederland pal achter het Strafhof staat. "Onafhankelijke internationale hoven en tribunalen moeten hun werk ongehinderd kunnen doen."

Het ICC bestaat sinds 2002 en vervolgt onder meer verdachten van genocide en misdaden tegen de menselijkheid. De Verenigde Staten en Israël zijn niet aangesloten bij het strafhof.

De beurslancering van het bedrijf achter de cryptomunt stablecoin is een groot succes geworden. De aandelen van Circle Internet stegen op de eerste dag dat ze verhandeld werden op de aandelenbeurs van New York enorm in waarde.

Bij intekening werd een aandeel op 31 dollar gewaardeerd. Direct bij opening steeg het aandeel naar 69 dollar en het sloot uiteindelijk boven de 83 dollar. Daarmee is het aandeel in een dag 168 procent in waarde gestegen.

Dit is het eerste cryptobedrijf dat naar de beurs gaat en de beursgang draagt bij aan het meer gangbaar maken van stablecoins. De verwachting is dat bedrijven volgen. Stablecoins zijn cryptomunten die qua waarde gekoppeld zijn aan de euro of de dollar.

Afgelopen maand zei de nieuwe Amerikaanse cryptotoezichthouder Hester Peirce tegen de NOS: "We zijn 180 graden gedraaid en gaan de crypto-industrie een volledige reset geven." Peirce kondigt aan memecoins en stablecoins überhaupt niet meer te reguleren.

De bromance tussen president Trump en techmiljardair Elon Musk is uiteengespat. Slechts een week geleden klonken er nog lovende woorden bij Musks afscheid in het Witte Huis. Nu kan de hele wereld online volgen hoe de vechtscheiding zich voltrekt.

De relatie tussen de rijkste en de machtigste man ter wereld bleek toch niet gemaakt voor een lang en gelukkig huwelijk. Het rommelde al langer, maar in de afgelopen uren lijkt de boel volledig te ontsporen. Op sociale media is het moddergooien begonnen. De twee vechten elkaar publiekelijk de tent uit.

Trump: 'Musk is aan het doordraaien'

"Zonder mij had Trump de verkiezingen verloren", schrijft Musk op X, "wat een ondankbaarheid." Dat kan meteen op een felle reactie van Trump rekenen. De president noemt Musk "irritant en doorgedraaid".

Het blijft niet bij alleen lelijke woorden. Trump schrijft op zijn socialemediaplatform Truth Social dat hij de contracten tussen de overheid en de bedrijven van Musk wil intrekken.

Musk op zijn beurt zei dat zijn bedrijf SpaceX per direct begint met het ontmantelen van zijn Dragon-ruimtevaartuigen. Dat zou een enorme aderlating zijn voor de Amerikaanse ruimtevaart, omdat er momenteel geen alternatief is om astronauten naar het internationaal ruimtestation ISS te brengen.

Enkele uren later trok Musk zijn dreigement schijnbaar weer in, nadat iemand hem en Trump op X had geadviseerd even "af te koelen". "Goed advies. We zullen Dragon niet ontmantelen", reageerde Musk.

Trump zei tegen journalisten dat hij "erg teleurgesteld" is in Musk:

Steen des aanstoots is een begrotingsvoorstel waar Trump zich hard voor maakt; hij noemt het zijn big beautiful bill. Het is een gigantisch dik pakket van meer dan duizend pagina's met enorme belastingverlagingen. Daarmee kan Trump een belangrijke campagnebelofte inlossen.

In dat wetsvoorstel staan nog meer punten die allemaal voortkomen uit zijn verlanglijstje. Hij wil dat het Congres meer geld vrijmaakt voor defensie en ook moeten er meer overheidsdollars naar de immigratiediensten en het versterken van de grensbewaking.

Begrotingstekort

Alles bij elkaar zal het begrotingstekort daardoor verder oplopen met zo'n 2,4 biljoen dollar. En dat is tegen het zere been van Musk. Hij heeft nota bene de afgelopen maanden voor het Witte Huis gewerkt om de overheidsuitgaven serieus terug te dringen.

Met een kettingzaag de bureaucratie aanpakken, dat was de missie van Musk. Maandenlang stond hij aan het roer van DOGE, een taskforce in het leven geroepen om de overheid radicaal af te slanken. Onder zijn aanvoering werden vele tienduizenden ambtenaren ontslagen of afgekocht en werden programma's voor onder meer ontwikkelingshulp de nek omgedraaid.

Het doel om duizend miljard dollar te besparen is verre van bereikt. Achter de schermen zou hierover al langer onvrede spelen tussen Trump en zijn first buddy Musk.

Vorige week vrijdag nam Musk officieel afscheid en ontving hij uit de handen van Trump een gouden sleutel voor zijn inzet. Maar de frustratie over het wetsvoorstel liep toen al op naar het kookpunt. Musk koos heel andere woorden om Trumps big beautiful bill te omschrijven. De techmiljardair sprak van "een walgelijk gedrocht". Het wetsvoorstel moet nog voor goedkeuring door de Senaat. De politieke strijd is nog lang niet gestreden, en dat weet Musk.

Trump is furieus en beweert nu dat het vertrek van Musk niet vrijwillig tot stand is gekomen. Nee, zegt Trump, hij heeft er persoonlijk op aangedrongen dat Musk zou vertrekken. De vijandige houding van Musk komt volgens de president voort uit jaloezie. "Hij mist het Witte Huis. We hadden een geweldige relatie, maar ik weet niet of dat nog zo zal zijn."

Campagnekas

Door het conflict met Musk verliest Trump een belangrijke geldschieter. Voor de presidentsverkiezingen doneerde Musk meer dan 250 miljoen dollar aan de Trump-campagne. Bij campagnebijeenkomsten zat hij vaak vooraan en ging hij zelfs dansend over het podium.

Om enthousiasme voor Trump te wekken in de belangrijke swing state Pennsylvania reikte Musk dagelijks één miljoen dollar uit aan een willekeurige kiezer. Trump won die cruciale staat uiteindelijk nipt. Ook dat is voer voor de steeds verder ontluikende ruzie: "Ik zou Pennsylvania sowieso makkelijk hebben gewonnen", schrijft Trump.

De dreigementen van Trump hebben ertoe geleid dat de beurskoers van Musks Tesla kelderde. Het bedrijf verloor in een dag tijd 150 miljard dollar aan waarde, een koersval van ruim 14 procent.

Voormalig partijleider van D66 Alexander Pechtold wordt de nieuwe burgemeester van zijn geboorteplaats Delft.

De gemeenteraad heeft hem bij het demissionaire kabinet voorgedragen, meldt commissaris van de Koning in Zuid-Holland Wouter Kolff.

De 59-jarige Pechtold is sinds 2019 directeur bij het CBR. Daarvoor was hij onder meer partijvoorzitter van D66 (2002-2005), burgemeester van Wageningen (2003-2005), minister van Binnenlandse Zaken (2005-2006) en politiek leider van D66 (2006-2018).

Hij volgt Marja van Bijsterveldt op, die op 2 september afzwaait. Pechtold gaat dan op 4 september van start. Kolff feliciteert Pechtold: "Van harte gelukgewenst aan de heer Pechtold, zijn gezin en uiteraard ook aan de gemeente Delft met deze mooie voordracht!

De achttiende editie van de Alpe d'HuZes heeft ruim 19 miljoen euro opgeleverd. Dat is het hoogste bedrag dat de organisatie in de afgelopen tien jaar heeft opgehaald.

Meer dan vijfduizend deelnemers beklommen deze week wandelend, hardlopend of fietsend de berg in de Franse Alpen tot maximaal zes keer. De eerste deelnemers begonnen gisteren, de meesten deden het vandaag.

De voorzitter van de organisatie, Erik Jutstra, is trots "op alle deelnemers, vrijwilligers, sponsoren, donateurs en niet te vergeten - de vele mensen langs de route die vandaag iedereen de berg omhoog juichten".

Een deel van de dag kampten de deelnemers met regen. Jutstra: "Ondanks het natte en koude begin kunnen we terugkijken op een geweldige koersdag".

De laatste keer dat een hoger bedrag werd opgehaald was in 2013. De achtste editie leverde ruim 29 miljoen euro op.

227 miljoen euro

De definitieve opbrengst van deze editie zal in oktober bekend worden gemaakt. Deelnemers kunnen ook nog na deelname aan de klim zich laten sponsoren en geld ophalen.

De opbrengsten komen terecht in het Alpe d'HuZes/KWF-fonds. De twee organisaties ondersteunen met dit geld wetenschappelijk onderzoek naar kanker en projecten die zich richten op het verbetering van het leven van kankerpatiënten.

Sinds het begin van de sponsortocht is er ruim 227 miljoen euro opgehaald.

Fietsen in Ahoy

Nieuw dit jaar is de samenwerking met sportschoolketen Basic-Fit. In Rotterdam Ahoy beklommen vijfhonderd fietsers virtueel de iconische Franse berg. Zij hebben 188.520 euro opgehaald, die de sportschoolketen heeft aangevuld om tot een totaalbedrag van 200.000 euro te komen.

Een sloot naast een evenementenlocatie in Urk is sterk verontreinigd door staalslakken die zijn gebruikt bij de aanleg van het parkeerterrein. Het waterschap stelde bij verschillende metingen extreem hoge pH-waarden vast van tussen de 12 en 13, waar die normaal tussen de 6,5 en 8,5 moeten liggen.

Staalslakken zijn de steenachtige overblijfselen van de productie van staal van Tata Steel. De staalfabrikant kan er niets mee en biedt ze daarom aan als goedkoop bouwmateriaal. Maar als staalslakken in contact komen met grond- of regenwater krijgt het water een verhoogde pH-waarde, vergelijkbaar met gootsteenontstopper.

Dat zorgt er volgens het waterschap voor dat er minder voedingsstoffen, zoals fosfor en ijzer, beschikbaar zijn voor planten en gewassen. Toch is er nog geen waarneembare milieuschade in het slootwater of in de bodem van de watergang.

'Geen zorgen'

Het probleem is zeer plaatselijk. Inwoners van Urk hoeven zich dan ook geen zorgen te maken over hun veiligheid, benadrukt het waterschap tegenover Omroep Flevoland.

Het water van deze sloot loopt ook langs volkstuinen, een speelbos voor kinderen en een achterliggende landbouwgebied in de Noordoostpolder. Maar volgens het waterschap zijn de waarden op die plekken door de aanvoer van schoon water uit het IJsselmeer alweer genormaliseerd.

De gemeente Urk heeft in 2007 toestemming gegeven om staalslakken op deze locatie te gebruiken op voorwaarde dat het materiaal goed afgedekt zou worden. Hoe het kan dat er nu toch een lek is ontstaan, is nog niet duidelijk en moet nader worden onderzocht door de gemeente en de omgevingsdienst.

Grote milieuproblemen

De afgelopen jaren trekken toezichthoudende instanties als de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), het RIVM en de Algemene Rekenkamer steeds nadrukkelijker aan de bel over de risico's van staalslakken. Het gebruik ervan leidt op een aantal plekken tot grote milieuproblemen.

Eerder deze week riep de Tweede Kamer nog op om met het gebruik van staalslakken te stoppen tot zeker is dat het gebruik ervan veilig is. Aanleiding daarvoor was een onderzoek van Nieuwsuur, waaruit bleek dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Tata Steel heeft geholpen bij het afzetten van staalslakken.

Hoe doe je dat eigenlijk, een top organiseren met negenduizend deelnemers? 45 staatshoofden, regeringsleiders en ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken worden verwacht op de top in Den Haag op 24 en 25 juni. Naar schatting komen tweeduizend journalisten van over de hele wereld de bijeenkomst verslaan.

Gastland Nederland kan alle hulp gebruiken om de top in goede banen te leiden. De overheid organiseerde daarom een grote wervingscampagne onder ambtenaren. Er kwamen meer dan drieduizend reacties van ambtenaren die zich graag willen inzetten, voor 375 beschikbare plekken.

Allemaal kregen ze een veiligheidscheck. De vrijwilligers gaan van alles doen, van het inchecken van ministers in hotels tot het besturen van golfkarretjes met delegatieleden die over het immense terrein van de top gereden moeten worden.

Tien uitverkorenen

Tien uitverkorenen waren gisteren en vandaag in Brussel om alvast een idee te krijgen van wat hen straks te wachten staat. Onder hen Sammy, die op het ministerie van Defensie werkt, en Thomas, beleidsmedewerker bij de Directie Infectieziektebeleid van het ministerie van VWS. Maar deze dagen zijn ze volop bezig met de voorbereidingen van de top.

Op het NAVO-hoofdkwartier kijken ze naar het reilen en zeilen tijdens de vergadering van de 32 ministers van Defensie, een soort minivariant van de top over drie weken. Ze mogen achter de schermen meekijken, bijvoorbeeld bij de voorbereidingen van de afsluitende persconferentie waar topman Rutte de inzet van de top in Den Haag bekendmaakt.

Dat komt goed uit, want de twee hebben geen enkele ervaring met media terwijl ze over drie weken wel verantwoordelijk zijn voor het aansturen van 25 collega-ambtenaren. Ze zijn van het team dat in Den Haag gaat over de praktische organisatie van de veertien zalen waar de landen straks persconferenties houden.

"Zorgen dat de goede vlag opgehangen wordt, dat de techniek werkt en water klaarzetten, dat soort dingen", vertellen ze. Onder de andere 373 vrijwilligers zitten wel mensen met media-ervaring, zoals woordvoerders, persvoorlichters en communicatieadviseurs.

Gisteren zagen de tien in Brussel elkaar voor het eerst, de anderen in hun team ontmoeten ze de week voor de top als ze gaan oefenen. Ze meldden zich aan omdat ze graag bij willen dragen aan het evenement. "Een unieke kans", zegt Thomas.

Als medewerker bij Defensie zit Sammy normaal gesproken aan de uitvoeringskant. "Het is ontzettend interessant om te zien hoe nou dat hele proces daarvoor, en die hele besluitvorming, hoe dat tot stand komt", vertelt ze.

Grillige Trump

Door de grilligheid van de Amerikaanse president Trump wordt dit zonder twijfel de meest onvoorspelbare NAVO-top in jaren. Iedereen weet: alles is mogelijk. Trump die op het laatste moment toch niet komt, Zelensky die besluit af te zien van deelname. Hoe hou je daar rekening mee? "Flexibiliteit is het toverwoord. Niets is in beton gegoten, alles kan anders worden. Als je daar niet tegen kan, dan moet je dit gewoon niet doen" zegt Antoinet de Haan, verantwoordelijk voor het mediacentrum op de Haagse top.

Alle ambtenaren die in Brussel zijn zeggen: ze gaan zich niet gek laten maken. Ze hopen vooral dat het inderdaad een historische top wordt, zoals Mark Rutte het noemt. Als de Europeanen na decennia niet meer op de Amerikanen leunen voor hun eigen veiligheid, maar verantwoordelijkheid nemen voor grote investeringen in hun eigen defensie.

"De ogen zijn op ons gericht, de hele wereld kijkt naar Den Haag. Dan wil je gewoon goed voor de dag komen", zeggen Thomas en Sammy. De twee hopen dat er behalve een nieuwe NAVO-norm van 5 procent, ook een nieuwe standaard komt voor hoe je een top organiseert. "Als we echt een mooie top hebben neergezet waar we ook trots op kunnen zijn en dat andere landen dat ook zien, hoeveel werk wij erin hebben gestopt."

De provincie Zeeland draagt Hugo de Jonge (CDA) voor als commissaris van de Koning in Zeeland. Hij nam de taken van zijn voorganger Han Polman (D66) al sinds 15 september waar en zou dat aanvankelijk een half jaar doen, maar neemt nu definitief het stokje over.

Provinciale Staten bespraken in Middelburg achter gesloten deuren de aanbevelingen van de vertrouwenscommissie, die gesprekken had gevoerd met meerdere kandidaten. Alleen de naam van nummer 1 wordt bekendgemaakt.

Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken moet De Jonge benoemen; dat zal niet meer dan een formaliteit zijn.

De Jonge is een geboren en getogen Zeeuw. Als kind woonde hij in Bruinisse en Zaamslag. "Ik heb heel veel goede herinneringen aan mijn Zeeuwse jeugd", vertelde hij bij zijn benoeming tot waarnemend commissaris bij Omroep Zeeland. "Dat je dan voor diezelfde provincie mag werken, is iets om heel erg dankbaar voor te zijn. Dat is heel eervol."

Het afgelopen halfjaar hield De Jonge zich als waarnemend commissaris van de Koning fanatiek bezig met de toekomst van Zeeland. Volgens hem is groei van de provincie noodzakelijk om voorzieningen als onderwijs en zorg op peil te houden. In zijn nieuwjaarstoespraak pleitte hij er daarom voor dat de vijf grootste gemeenten groeien naar meer dan 100.000 inwoners.

De Jonge was van 2022 tot 2024 minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en van 2023 tot 2024 ook minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daarvóór was hij vicepremier en minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Van 2010 tot 2017 werkte hij als wethouder in Rotterdam. In zijn portefeuille zaten onderwijs, jeugd en vanaf 2014 ook zorg.

Lange tijd werd het aannemelijk geacht en nu is er ook wetenschappelijk bewijs voor: het preventief afzagen van de hoorns van neushoorns leidt tot minder stroperij en redt levens van neushoorns. Dat is de conclusie van een zevenjarige studie die in het wetenschappelijke blad Science is gepubliceerd.

De onderzoekers van drie universiteiten in Zuid-Afrika en de universiteit van Oxford in Engeland hebben tussen 2017 en 2023 onderzoek gedaan in het Zuid-Afrikaanse Krugerpark. Ze vergeleken gegevens van gebieden waar neushoorns preventief werden onthoornd met die uit gebieden waar dat niet is gedaan.

Het onderzoek liet zien dat er 78 procent minder gestroopt werd in gebieden waar de neushoorns geen hoorns hadden. In totaal werden de hoornen van zo'n 2000 neushoorns preventief afgezaagd.

Illegale markt

"De hoorn is belangrijk voor een neushoorn", zegt onderzoeker Tim Kuiper. "Dus het verwijderen ervan is een noodzakelijk kwaad. Maar het is zeer effectief. Het heeft ongetwijfeld honderden neushoornlevens gered." De hoorn van de neushoorns moeten gemiddeld om de twee jaar afgezaagd worden.

De hoorn van het dier is heel gewild op de illegale markt in China en andere Aziatische landen. Daar worden de hoorns gebruikt voor traditionele medicijnen.

De onderzoekers zeggen dat het preventief onthoornen niet voldoende is. Ze pleiten ook voor strengere wetgeving en betere ondersteuning van parkwachters om de dieren te beschermen tegen stropers.

President Trump is volgens de Duitse bondskanselier Merz de "belangrijkste persoon ter wereld" om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Dat zei Merz op bezoek in het Witte Huis in Washington.

De aandacht van de Amerikaanse media ging vooral uit naar de knetterende ruzie die in de nasleep van Merz' bezoek losbarstte tussen Trump en Elon Musk.

Het was de eerste ontmoeting tussen Trump en Merz, sinds Merz vorige maand werd gekozen tot bondskanselier. De twee hadden wel al meermaals telefonisch contact.

Tijdens de ontmoeting is gesproken over de defensie-uitgaven, importtarieven en de oorlog in Oekraïne. In het Oval Office vergeleek Trump de strijdende partijen in Oekraïne met twee kinderen die vechten in een park. "Je probeert ze uit elkaar te trekken. Dat willen ze dan niet. Soms kan je ze dan beter nog even laten doorvechten voordat je ingrijpt", zei hij.

Volgens de Amerikaanse president heeft hij die beeldspraak gisteren ook gebruikt in zijn telefoongesprek met president Poetin. Ook maakte hij nogmaals duidelijk dat er sancties zouden kunnen worden opgelegd aan zowel Oekraïne als Rusland als de oorlog te lang voortduurt. "Wanneer ik het moment zie waarop het niet meer stopt, zullen we heel, heel hard optreden", zei Trump.

Merz benadrukte nogmaals dat Duitsland achter Oekraïne staat. "We blijven proberen ze sterker te maken."

Vriendelijke toon

Vooraf was in Duitsland met enige huiver gekeken naar de ontmoeting tussen Merz en Trump, maar deze verliep zonder incidenten. De twee leiders deelden complimenten uit en maakten grappen. De toon was zeer vriendelijk; een groot contrast met het bezoek van president Zelensky, die met ruzie het Witte Huis verliet, en van de Zuid-Afrikaanse president Ramaphosa.

De Duitse leider deed zijn gastheer een geboortecertificaat cadeau van de uit Duitsland afkomstige grootvader van Trump. Die reageerde heel enthousiast en stelde een "geweldige relatie" in het vooruitzicht met Duitsland.

Ruzie tussen Trump en Musk

De aanwezige pers was ook vooral benieuwd naar de relatie tussen president Trump en zijn voormalige vertrouweling Elon Musk.

De techmiljardair ergert zich openlijk aan een geplande "megawet" met forse lastenverlichtingen. Volgens Musk wordt het werk van het ministerie van Overheidsefficiëntie ondermijnd. Musk verliet vorige week die post, en heeft sindsdien herhaaldelijk kritiek geuit op het beleid van Trump.

Kijk hier wat Trump over Musk zei:

Trump zei "erg teleurgesteld en verrast" te zijn over Musk. Deze reageerde met een stortvloed aan woedende berichten op sociale media. Hij schreef dat Trump "zonder mij de verkiezingen zou hebben verloren". Ook noemde hij Trump ondankbaar.

Trump op zijn beurt verklaarde Musks gedrag uit jaloezie. "Hij mist het Witte Huis. We hadden een geweldige relatie, maar ik weet niet of dat nog zo zal zijn."

Nederland moet van kampioen water afvoeren veranderen in kampioen water vasthouden. Dat advies klonk na de kurkdroge zomer van 2018. De afgelopen jaren gebeurde er veel, maar er blijven zorgen voor de toekomst.

Dit voorjaar was één van de droogste sinds de metingen begonnen: maandenlang regende het nauwelijks.

Om regenwater vast te houden, nam het waterschap in de Achterhoek de afgelopen jaren maatregelen. De droogte raakte natuur en landbouw in deze regio hard in 2018 en de jaren erna, ook omdat hier geen rivieren zijn om water aan te vullen.

Beken laten slingeren

Bij Vorden heeft de Baakse beek weer een slingerende loop gekregen. Tientallen jaren geleden was de beek rechtgetrokken om water snel af te voeren. Nu stroomt het weer trager zodat het kans krijgt in de zandbodem te zakken.

Het is een van de vele projecten. Op landgoederen herstelde het waterschap verdwenen waterlopen. Boeren en landeigenaren plaatsten honderden stuwen, dempten sloten of pasten hun drainage aan.

Verslaggever Thomas Spekschoor bekeek hoe de Baakse Beek bij Vorden lokaal zijn oude loop weer terugkrijgt:

Volgens de waterschappen is een knop omgezet. "Daar waar het kan, houd je water zo lang mogelijk vast. Daar waar het moet, voeren we het af", zegt Erik den Hertog (BBB), bestuurslid bij de Unie van Waterschappen.

Schipperen tussen extremen

Droge periodes leiden nu minder snel tot een crisissfeer. Er zijn meer en betere data van grondwaterstanden en er wordt eerder ingegrepen, bleek al in 2022, toen het ook erg droog was. Rijkswaterstaat verhoogde in het voorjaar het peil van het IJsselmeer om de droogte te verlichten.

Na enkele droge jaren waren 2023 en 2024 nat. "Iedereen verwacht dat wij die twee uitersten opvangen", zegt Den Hertog.

Met het verhogen van het oppervlaktewaterpeil is het sowieso schipperen. Sinds een paar jaar wisselt waterschap Aa en Maas niet meer standaard het peil tussen winter en zomer. In plaats daarvan is er een variabel peil, waarbij het grondwater hoger staat dan voorheen. "Dat is in principe een mini-revolutie", zegt Jos Kruit, droogtecoördinator bij Aa en Maas. "We komen uit een situatie met een veel lagere waterstand, puur gericht op de landbouwfunctie."

Boeren die gewassen verbouwen als asperges kunnen hier last van hebben. "Als een boer op een laaggelegen plek zit en zijn gewas heeft een grote drooglegging nodig, dan passen we het peil niet aan", zegt Kruit.

De vraag is of alle ingrepen Nederland echt beter beschermen tegen droogte. In Brabant ziet Jos Kruit lokaal verbetering. Waterlopen die droogvielen in 2018 staan nu nog vol. En op plekken waar het waterschap fors ingreep, bijvoorbeeld bij de Deurnsche Peel, lijkt de trend van verdroging tot staan gebracht. Ook in de Achterhoek verwachten ze flink meer grondwater vast te houden.

Fundamentele verandering

Niet iedereen is even optimistisch. "Er gebeurt van alles, maar niet genoeg om de klimaatverandering bij te houden", zegt Marjolein Mens, droogte- en zoetwaterexpert bij Deltares.

Tot dusver zijn de meeste maatregelen volgens haar gericht op verbetering van het huidige systeem. "Dus efficiënter omgaan met het water en het eerlijker verdelen."

Op termijn zijn volgens Mens fundamentele veranderingen nodig, bijvoorbeeld door Nederland anders in te richten. Mogelijk worden in de verdere toekomst de zomers veel uitdagender. Niet alleen verdampt er meer water, rivieren voeren ook minder aan.

Droogtecoördinator Jos Kruit uit Brabant ziet de uitdaging nu al. "In de 15 jaar dat ik bij het waterschap werk, zie ik het weer extremer worden."

Je zou nu al na moeten denken over de inrichting van Nederland, zegt Mens. Niet alles kan overal: kwetsbare natuur naast hoogproductieve landbouw; je moet keuzes maken. "Je kan niet alles oplossen met waterbeheer."

Cranberry's en koeien

Als voorbeeld noemt ze het veenweidegebied. Daar zou op termijn met een hoger grondwaterpeil meer water moeten worden vastgehouden. Er is straks niet meer genoeg rivierwater om aan te voeren. Dan is het niet meer mogelijk overal melkvee te houden.

Alleen is er landelijk weinig sturing voor het droogtebestendig inrichten van Nederland, zegt Kruit. "Na de Tweede Wereldoorlog is de grote ontwatering centraal aangestuurd. Nu moeten we dit oplossen zonder regie of visie op ruimtelijke ordening vanuit het Rijk."

Vrijwel alle grote hulporganisaties waarschuwden er al voor: de eerste week van de fel bekritiseerde Gaza Humanitarian Foundation (GHF) in Gaza werd vooral gekenmerkt door chaos en geweld. Tientallen Palestijnen die op hulp wachtten werden doodgeschoten, volgens ooggetuigen door het Israëlische leger. Dat ontkent dat het tientallen mensen heeft gedood. Gisteren werd helemaal geen noodhulp verstrekt door de GHF; inmiddels zijn alle vier distributiepunten dicht.

Vijf vragen over de Gaza Humanitarian Foundation.

Wat is inmiddels bekend over de GHF?

Een van de belangrijkste kritiekpunten op de GHF is dat die niet neutraal zou zijn, zoals het internationaal recht voorschrijft aan hulporganisaties. De GHF werd in het leven geroepen omdat Israël stelt dat noodhulp tot nu toe in handen van Hamas viel. De VN ontkent met klem dat dit op grote schaal gebeurt.

De organisatie - die geregistreerd staat in Zwitserland - is vooral erg ondoorzichtig. Israël ontkent de GHF te financieren, maar steeds meer media stellen dat dit wel het geval is. De Israëlische omroep Kan meldde gisteren documenten in handen te hebben waaruit blijkt dat Israël via een omweg honderden miljoenen euro's naar de GHF heeft gestuurd.

The New York Times schreef twee weken geleden al dat de organisatie in feite een Israëlisch initiatief is dat eind 2023 in gang werd gezet door mensen met nauwe banden met de Israëlische regering. Naar aanleiding van dat artikel stapte de directeur van de organisatie per direct op. Gisteren werd de nieuwe directeur bekendgemaakt: Johnnie More, een pro-Israëlische evangelische leider en adviseur van Trump.

Hoe gaat de GHF te werk?

Waar onafhankelijke noodhulporganisaties werkten vanuit ongeveer 400 hulppunten, heeft GHF er slechts vier: drie in het zuiden en een in Centraal-Gaza. Van dat laatste punt is onduidelijk tot in hoeverre het überhaupt operationeel is geweest.

Israël liet bijna drie maanden lang helemaal geen noodhulp toe tot Gaza, waar vrijwel iedereen afhankelijk is van noodhulp. Het blokkeren van noodhulp is een van de redenen dat steeds meer genocide-wetenschappers, mensenrechtenorganisaties en deskundigen in het internationaal recht stellen dat Israël zich schuldig maakt aan genocidaal geweld.

Op de eerste afbeelding is de omvang van de voedselonzekerheid in Gaza te zien, op de tweede de locaties van de noodhulpcentra:

Vanwege het beperkte aantal distributiepunten, worden Palestijnen in feite gedwongen om naar het zuiden te gaan voor hulp. Hulporganisaties vrezen dat de GHF in werkelijkheid wordt ingezet om delen van Gaza etnisch te zuiveren.

Directeur van Oxfam Novib Michiel Servaes belt dagelijks met zijn collega's in Gaza-Stad. Hij heeft niet het idee dat mensen op grote schaal naar het zuiden trekken. "Ik hoor van veel mensen dat ze in het noorden blijven, ook als dat betekent dat ze honger lijden. Ze hebben er geen vertrouwen in."

Hoe gaat het eraan toe bij de distributiecentra?

Om de distributiecentra te bereiken, moeten Palestijnen eerst een kilometerslange route afleggen die is aangewezen door het Israëlische leger. Een Amerikaans bedrijf is ingehuurd voor de beveiliging. Op video's is te zien hoe zwaarbewapende mannen langs de rijen lopen.

De distributie begint meestal om 05.00 uur 's ochtends. Wat er gebeurt als de poorten opengaan, omschrijven ooggetuigen als een free-for-all. "Wie het hardst duwt, krijgt de spullen", vertelt Servaes. Het voedsel raakt vaak al snel op, waardoor velen zonder noodhulppakket terugkomen.

De GHF werd volgens Israël in het leven geroepen om te voorkomen dat de noodhulp in verkeerde handen valt, maar volgens Servaes doet de hulporganisatie juist veel minder dan onafhankelijke hulporganisaties. "Er lijkt vooral heel veel niet te zijn geregeld. Hulpverlening is een vak. Dit is mensonterend en amateuristisch."

Wat is bekend over de doodgeschoten mensen?

Om niet met lege handen weg te gaan, verzamelen duizenden Palestijnen zich midden in de nacht in de buurt van het hulppunt. Dat betekent dat de menigte in het donker langs Israëlische troepen moet lopen.

Dinsdagochtend werden 27 mensen gedood bij een rotonde in de buurt van een distributiecentrum in Rafah. Tientallen ooggetuigen vertellen dat ze van alle kanten werden beschoten door het Israëlische leger. Dat meldde later inderdaad te hebben geschoten op enkele honderden meters van het distributiecentrum, naar eigen zeggen op "enkele verdachte individuen die de militairen naderden". Ooggetuigen zeggen dat ze geen idee hebben waarom ze werden beschoten.

Afgelopen week werden tientallen Palestijnen die op noodhulp wachtten doodgeschoten. Ook los van de beschietingen verliep de distributie chaotisch:

Zondagochtend waren op dezelfde plek 31 mensen gedood. Toen ontkende het Israëlische leger het vuur te hebben geopend op de menigte en suggereerde dat militanten van Hamas of andere gewapende groeperingen verantwoordelijk zijn.

CNN analyseerde de beelden van zondag met behulp van wapenexperts. Zij wijzen naar Israël; de snelheid van het geweervuur en de kogels komen overeen met de machinegeweren die Israël gebruikt.

"Dat een organisatie die geen ervaring heeft en alle humanitaire principes opzij heeft geschoven geen goed werk zou verrichten, zag iedereen aankomen", zegt Servaes. "Dat mensen die gelokt worden door voedsel worden doodgeschoten, had ik niet verwacht."

Hoe zit het met de noodhulp die wel verspreid is?

De GHF beweert enkele miljoenen maaltijden te hebben verspreid, maar het is onduidelijk hoe dat wordt berekend. In de GHF-pakketten zit vooral droog voedsel als bloem, pasta en bonen of koekjes.

Volgens Servaes kan dat nooit voldoende zijn voor de hongerende bevolking. "Je hebt alleen iets aan bloem als er brandstof is om de oven aan te krijgen", zegt Servaes. "Bovendien wordt er geen rekening gehouden met ondervoede kinderen, die specialistisch voedsel nodig hebben."

Het bestuur van de VVD heeft Dilan Yesilgöz voorgedragen als lijsttrekker bij de komende verkiezingen. Bij het CDA heeft het bestuur Bontenbal voorgedragen als lijstrekker.

Yesilgöz was ook al lijsttrekker bij de vorige verkiezingen in 2023. "Met Dilan gaan we de verkiezingen in met een leider die weet wat er nu nodig is om Nederland vrijer, veiliger en welvarender te maken", staat op de website van de partij.

De 47-jarige Yesilgöz volgde in augustus 2023 Mark Rutte op als partijleider. Ze was toen minister van Justitie. Daarvoor was ze ook enige tijd staatssecretaris van Economische Zaken.

Yesilgöz noemt het "een grote eer om wederom de lijst van de VVD te mogen trekken". Toch is dat nog niet 100 procent zeker. Tot 22 juni kunnen lokale afdelingen tegenkandidaten voordragen. Als die er zijn, zal een ledenraadpleging uitsluitsel geven.

'Fatsoenlijk alternatief'

Ook Bontenbal was bij de vorige verkiezingen al lijsttrekker. De 42-jarige Bontenbal is sinds 2023 de politiek leider van zijn partij. Hij nam het stokje over van Wopke Hoekstra. "De keuze voor Henri was helder: met hem zetten we de ingeslagen weg voort, met een herkenbaar en authentiek christendemocratisch geluid", zegt Jean Wiertz van het landelijk bestuur van CDA.

Bontenbal vindt het "een grote eer" om weer lijsttrekker te worden voor zijn partij. "Na twee jaar constructieve oppositie is het nu tijd om een fatsoenlijk alternatief te bieden."

De verkiezingen voor een nieuwe Tweede Kamer zijn nodig na de val van het kabinet-Schoof. Waarschijnlijk worden ze gehouden op 29 oktober.