NOS Nieuws - Algemeen

Een paar dagen voor de beëdiging van de nieuwe Amerikaanse president lanceerde Team Trump een eigen cryptomunt. Het gaat om een meme coin, een virtuele munt die niet bedoeld is als serieus beleggingsobject.

Hoewel dat ook op de site over de munt wordt benadrukt, wordt er toch fors geld in gestoken, ingegeven door alle aandacht rondom de inauguratie van Trump. Op een bepaald moment was de munt op papier zelfs 15 miljard dollar waard. Dus is de munt een enorm verdienmodel voor de bedrijven rond de nieuwe president.

"Onvoorstelbaar dat dit kan", zegt crypto-expert Dennis Post. Vooral cryptobedrijven lijken te profiteren. De cryptosector doneerde flinke sommen geld aan de campagne van Trump.

Trump-snuisterijen

"Have fun!", met die woorden prees Donald Trump zaterdag om precies 03.00 uur 's nachts het muntje aan. Hij postte het bericht op zijn eigen sociale medium Truth Social. Vanaf dat moment stroomden kopers toe.

De digitale munten werden uitgegeven door twee bedrijven. Het eerste is CIC Digital LLC, een bedrijf waarmee de Amerikaanse president al miljoenen verdiende aan digitale Trump-snuisterijen. Het andere heet Fight Fight Fight LLC en is pas een maand geleden opgericht in de Amerikaanse staat Delaware, dat bekendstaat als belastingparadijs.

Samen brachten de bedrijven 200 miljoen digitale Trump-munten op de markt. Zelf hielden ze er nog vier keer zoveel in eigen zak. Deze 800 miljoen munten worden in stapjes de komende drie jaar op de markt gebracht.

Potentieel miljarden

De eerste muntjes werden zaterdag verkocht voor 0,19 dollar, even voordat Trump ze aanprees bij het grote publiek. De waarde nam snel toe en bereikte een piek op zondag met 75 dollar per munt. Daarna daalde de waarde weer.

Rond het moment dat Trump zijn eerste speech hield als nieuwe president, gisteravond, schommelde prijs rond de 40 dollar. De munten zaten toen in ruim 800.000 verschillende digitale portemonnees.

Hoeveel het Trump en de mensen om hem heen heeft opgeleverd? "Dat is nu al tientallen miljoenen en het loopt nog veel verder op", zegt Frank van Weert, topman van Whale Alert, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het opsporen van cryptotransacties. De reserve van 800 miljoen stuks die de mensen achter de munt nog in de markt kunnen zetten, was gisteravond 33 miljard dollar waard.

Crypto bro's

"Het zou ook kunnen dat sommige partijen in het begin gratis munten hebben gekregen. Die delen dan mee in de winst." Van Weert doelt op grote cryptobedrijven als Binance, die vaak een deel van het kapitaal krijgen. In ruil daarvoor maken ze het mogelijk om de munt op hun platform te verhandelen.

Of dat bij de Trump-munt ook is gebeurd, is onduidelijk. Zeker is dat het van oorsprong Chinese Binance meeprofiteert. Het bedrijf wist al vroeg grote aantallen munten in handen te krijgen. Die waren gisteravond ruim 2 miljard dollar waard.

Ook andere grote handelsplatformen als Bybit en Kraken vergaarden kapitalen van honderden miljoenen. "Het project lijkt duidelijk een manier om de crypto bro's te paaien", zegt Van Weert.

Mag het eigenlijk?

"Voorlopig lijkt alles te kunnen in Amerika onder deze president. En het gebeurt steeds openlijker en brutaler", zegt Dennis Post, crypto-expert van consultantkantoor EY. In Europa zou het niet meer door de beugel kunnen, zegt Post, sinds de nieuwe MiCar-regels afgelopen jaar ingingen.

Ook advocaat Woody Jansen de Lannoy denkt dat Trump en zijn mensen net binnen de grenzen blijven, maar dat kan veranderen. "Team Trump kan niet zomaar de overige 800 miljoen munten die ze nog hebben, dumpen. Dan grijpt de toezichthouder wel in."

Toch zijn er al aanwijzingen dat er mogelijk sprake is van handelen met voorkennis, waarbij miljoenen is verdiend, zegt Van Weert. "Een normaal persoon zou hier niet mee wegkomen. Het is best wel eng dat dit kan. De originele belofte waar crypto mee begon, lijkt nu toch echt wel te zijn gestorven."

Melania-coin

De Trump-coin is niet de eerste cryptomunt met steun van Trump. In september werd de World Liberty Financial Token gelanceerd, met steun van de zoons van de president en met Donald Trump als Chief Crypto Advocate.

Melania Trump, de vrouw van de president, lanceerde afgelopen zondag ook een eigen munt. Die heeft een marktwaarde van ruim 900 miljoen dollar.

In de reeks van decreten die president Trump op de dag van zijn aantreden tekende, zat er ook één bij waarmee gratie wordt verleend aan meer dan 1500 Amerikanen die zijn vervolgd voor hun rol bij de bestorming van het Capitool. Van anderen wordt hun celstraf drastisch ingekort, waardoor ze direct kunnen vrijkomen. Voor veertien veroordeelden die de zwaarste vonnissen hoorden, vervalt bij elkaar meer dan honderd jaar gevangenisstraf.

Trump had al aangekondigd dat hij velen gratie zou verlenen, maar er werd rekening mee gehouden dat hij de zwaardere zaken individueel zou willen beoordelen. "We gaan het allemaal uitzoeken", zei hij eerder. Maar gisteren was zijn verhaal vanuit het Oval Office eenduidig en sprak hij over 'gijzelaars' die lang genoeg hebben vastgezeten.

Onder de veroordeelden die nu vrijkomen, is ook voormalig leider van de rechts-extremistische Proud Boys, Enrique Tarrio. Hij kreeg in september 2023 22 jaar gevangenisstraf opgelegd voor zijn rol bij de bestorming van het Capitool, de hoogste straf die werd gegeven.

Tarrio was destijds niet in Washington, maar stuurde de bestorming op afstand aan. Hij werd veroordeeld voor zogenoemde opruiende samenzwering.

Oath Keepers

Ook Proud Boys-lid David Dempsey, die 20 jaar cel kreeg voor het gebruiken van zwaar geweld, zal vrijkomen. Hij ging op 6 januari 2021 agenten te lijf, waarbij hij onder meer een vlaggenstok en pepperspray gebruikte.

Verder gaat een streep door de 18 jaar celstraf die Stewart Rhodes kreeg. Hij is de oprichter van de ultranationalistische Oath Keepers. Dat is een van de burgermilities die deelnamen aan de gewelddadige bestorming van het parlement in Washington.

Bekijk hier hoe Rhodes vrij werd gelaten:

Het decreet van Trump maakt in één klap een einde aan een van de omvangrijkste onderzoeken van de Amerikaanse justitie ooit. Zaken die nog lopen, komen te vervallen.

Een paar weken geleden liet justitie het onderzoek al vallen naar de eigen betrokkenheid van Trump bij de bestorming en pogingen om de verkiezingsuitslag te manipuleren. Dat was nadat duidelijk was geworden dat Trump opnieuw president zou worden en na een uitspraak van het Hooggerechtshof dat oordeelde dat de president gedeeltelijk aanspraak kon maken op immuniteit.

Trump heeft de dag van de bestorming van het Capitool "een ongelooflijk mooie dag" genoemd. "Ze waren daar met een hart vol liefde", zei hij over de bestormers. Met de massale gratie wil Trump het narratief over 6 januari 2021 verder herschrijven, legt correspondent Rudy Bouma in deze video uit:

De gratieverleningen hebben geleid tot felle reacties onder de Democraten. "Donald Trump luidt gouden tijden in voor mensen die de wet overtreden en de regering omver proberen te werpen", reageerde Chuck Schumer, de Democratische leider in de Senaat.

Nancy Pelosi, de Democratische voormalig voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, sprak van een "ongekende belediging voor het justitiële systeem en voor de helden die fysieke en mentale verwondingen hebben opgelopen toen ze het Capitool, het Congres en de Grondwet beschermden".

Bij de bestorming raakten zo'n 140 agenten gewond, onder meer bij aanvallen met ijzeren staven, stokken en chemische substanties. Vier mensen kwamen om het leven, onder wie een Trump-aanhanger die door een agent werd beschoten toen ze door een vernielde ruit wilde klimmen.

Persbureau AP sprak met oud-agent Michael Fanone, die tijdens de rellen bewusteloos raakte en een hartaanval kreeg nadat een Trump-aanhanger een stroomstootwapen tegen hem had gebruikt. Hij zei: "Dit is voor wie de Amerikanen hebben gestemd. Hoe reageer je op zoiets?" Over de bestormers zegt hij: "Dat zijn lafaards. Hun kracht zat in de aantallen en hun kudde-mentaliteit."

Bekijk hieronder een terugblik op de bestorming van het Capitool:

Op de Indonesische eilanden Bali en Java zijn zeker 25 doden gevallen door overstromingen en aardverschuivingen. Een aantal mensen wordt vermist, melden de autoriteiten. Het natuurgeweld is het gevolg van aanhoudende regen en harde wind.

De meeste doden werden op Java geteld. Daar kwamen zeker zeventien mensen om het leven. "Sommigen waren aan het vissen of zochten beschutting toen ze werden meegesleurd door de overstromingen", aldus Bergas Catursari, hoofd rampenbeheersing in Midden-Java.

Sommige slachtoffers werden bedolven onder de modder. Het zwaarst getroffen district op Java is Petungkriyono.

Rotsblokken

Op Bali vielen er rotsblokken op een huis in het dorp Pikat. Daar vielen vier doden en vier gewonden. Een ander huis in Ubung Kaja werd bedolven onder aarde en puin. Ook daar kwamen vier mensen om. Met speurhonden wordt gezocht naar vermisten. Ook worden graafmachines ingezet. Het reddingswerk wordt bemoeilijkt door het slechte weer en het steile terrein.

De autoriteiten hebben gewaarschuwd dat de aanhoudende stortbuien nog meer natuurrampen kunnen veroorzaken, zoals plotselinge overstromingen. Vooral in de buurt van berghellingen en rivieren lopen mensen gevaar.

Het regenseizoen op de Indonesische eilanden duurt van november tot april. In het westen van Java kwamen afgelopen maand al twaalf mensen om door overstromingen en begin november vielen er op Sumatra tientallen doden door natuurgeweld.

Driekwart van de gemeenten duikt de komende jaren samen voor miljarden euro's in de rode cijfers. Dat blijkt uit een berekening van accountantsbureau BDO, dat elk jaar de meerjarenbegrotingen van alle gemeenten in Nederland tegen het licht houdt. Het valt op dat veel gemeenten keuzes maar blijven uitstellen, in de hoop dat het Rijk toch nog bijspringt.

Slechts een kwart van de 342 gemeenten blijkt de komende drie jaar een positieve begroting rond te kunnen krijgen. Samen verwachten zij in die periode een overschot van 1,4 miljard euro te realiseren. Bij de overige driekwart komt het tekort volgens de berekeningen van BDO uit op 5,2 miljard euro.

De geldproblemen bij de gemeenten komen niet uit de lucht vallen, maar ze nemen wel steeds verder toe. Een jaar geleden rekende BDO nog uit dat een kwart van de gemeenten de komende jaren tekorten zouden oplopen. Volgens BDO hebben Nederlandse gemeenten nu samen weliswaar 41 miljard euro aan reserves, maar zijn niet alle reserves te gebruiken om de gaten in de begroting te dichten.

Ravijnjaar

De grootste problemen vinden volgend jaar plaats, waarin de tekorten volgens BDO zullen oplopen naar 1,4 miljard euro. In dit zogenoemde 'ravijnjaar' wordt vanuit het Rijk flink gekort op de bijdrage aan gemeenten. Veel colleges weten voor taken als de Jeugdzorg niet hoe ze die financieel moeten rondbreien.

Marc Steehouwer van BDO stelt dat veel gemeenten hopen op extra geld van het Rijk. Mede daarom wordt het doorhakken van knopen uitgesteld. "Begin 2026 zijn er ook gemeenteraadsverkiezingen. Als colleges nu pijnlijke keuzes maken, kunnen de huidige partijen in het college worden afgestraft."

Dat laatste valt BDO op in de nageplozen meerjarenbegrotingen. Gemeenten die met het oog op de overheidskortingen hebben besloten om te gaan bezuinigen, hebben nog niet concreet gemaakt hoe ze dat gaan doen. Als die knoop is doorgehakt, vallen die klappen bij buurthuizen, het onderhoud van groen en subsidies. Ook worden zaken als onroerende zaakbelasting, parkeertarieven en leges verhoogd.

Volgens Steehouwer zijn zulke maatregelen niet altijd nodig: "Gemeenten mogen ook echt goed naar hun eigen organisatie en keuzes kijken. Is nu alles wat je plant en doet nodig? Niet alleen gemeenten zijn aan zet, ook het Rijk. Je kunt niet als gemeente blijven wachten tot het Rijk over de brug komt. Dat gaat het niet oplossen."

Gemeenten dreigden eerder naar de rechter te stappen als de rijksoverheid niet met geld over de brug zou komen voor onder meer jeugdzorg:

De formatiegesprekken in Oostenrijk voor een rechtse regering lopen voortvarend. De rechts-radicale FPÖ en de christendemocratische ÖVP zijn gisteren de inhoudelijke onderhandelingen begonnen. Nu een FPÖ-regering realistisch lijkt, neemt het verzet van maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven en de oppositie toe.

Na de verkiezingen weigerde de ÖVP, net als alle andere partijen, een coalitie met verkiezingswinnaar FPÖ, zolang de omstreden Herbert Kickl aan het roer staat. Na het opstappen van ÖVP-bondskanselier Nehammer viel die blokkade weg en begonnen de onderhandelingen voor een rechtse regering, met Kickl als beoogde bondskanselier.

Kickl, bekend om harde uitspraken over migranten en de rechtspraak, slaat de laatste weken een voorzichtigere toon aan. De ÖVP wordt niet langer aangevallen, "niemand in de partij" wil de EU nog verlaten en het leven zal duurder worden vanwege noodzakelijke bezuinigingen, aldus Kickl. De FPÖ-leider bereidt zich zichtbaar voor op het kanselierschap.

Als de coalitievorming slaagt, krijgt Oostenrijk voor het eerst een FPÖ-bondskanselier. Samen met het Hongarije van Viktor Orbán en het Slowakije van Robert Fico ontstaat dan een conservatief, Ruslandgezind blok in Midden-Europa. Later dit jaar komt daar waarschijnlijk Tsjechië bij, waar de populist Andrej Babiš aan kop gaat in de peilingen voor de verkiezingen in oktober.

Opgedoken video

De twee partijen onderhandelen nu in dertien subgroepen over de details. Een belangrijke hobbel werd vorige week al genomen: het geld. Er moest dringend een gat in de begroting worden gedicht, om te voldoen aan de EU-begrotingsregels. De twee partijen kondigden voor 6,3 miljard euro aan bezuinigingen aan, vooral op klimaatgebied. Subsidies voor elektrische auto's en zonnepanelen verdwijnen, evenals geld voor bijscholing.

De vraag is of de ÖVP de rijen gesloten houdt. Binnen de partij bestaat weerzin tegen samenwerking met de rechts-radicale partij, onder meer vanwege het verzet van de FPÖ tegen sancties tegen Rusland en zijn rol in een groot spionageschandaal. Het zou Oostenrijks positie en aanzien in het Westen verzwakken, zo vrezen de christendemocraten.

Voor de ÖVP is het van belang dat de partij naast Buitenlandse Zaken ook de cruciale ministeries Justitie en Binnenlandse Zaken bemachtigt, om te voorkomen dat de FPÖ net als tijdens de vorige regeerperiode misbruik maakt van de veiligheidsdiensten. Dat zijn omvangrijke eisen voor de juniorpartij in de coalitie.

De relatie tussen de formerende partijen is al onder druk komen te staan door een opgedoken video van FPÖ-kopstukken, gepubliceerd door Der Standard. Aan een Stammtisch in een Weens café wordt de ÖVP door FPÖ'ers een "machtsbeluste" partij "in erbarmelijke staat" genoemd, die eigenlijk naar de oppositiebanken moet worden verwezen.

ÖVP-leider Stocker, die Kickl eerder een 'veiligheidsrisico' noemde, verzekert nu "zijn waarden nooit op te geven" en duidelijke grenzen te trekken. Maar hij zit klem: er lijkt geen alternatief, nu de onderhandelingen met de centrumlinkse SPÖ en liberale NEOS zijn mislukt. Wat rest zijn nieuwe verkiezingen, maar zijn partij is in de peilingen naar een dieptepunt van 18 procent gezakt. De FPÖ groeit juist verder.

Persvrijheid onder druk

In reactie op de publicatie van Der Standard viel de FPÖ de 'linkse stasi-krant' hard aan. Ook stelde een vooraanstaande FPÖ'er voor subsidies voor de vrije pers stop te zetten. De Oostenrijkse Vereniging van Hoofdredacteuren sloeg daarop alarm. Zij waarschuwen dat de persvrijheid wordt bedreigd met de FPÖ in de regering. Ook de publieke omroep ÖRF vreest drastische bezuinigingen en politieke inmenging.

De omroep is niet de enige die zich roert. Een groep van 150 vooraanstaande kunstenaars roept de ÖVP in een open brief op niet met de FPÖ in zee te gaan. "Het zal het grootste kapitaal van Oostenrijk vernietigen: het wereldwijde aanzien als land van kunst en cultuur."

Ook de baas van de Kamer van Koophandel, tevens ÖVP-coryfee, roert zich. Hij vreest schade aan de Oostenrijkse export als de FPÖ geen afstand doet van complottheorieën en de wens om van Oostenrijk een 'fort' te maken.

De vraag is of Kickl bereid is verder afstand te doen van zijn radicale standpunten of dat hij, gesteund door de goede peilingen, juist de ÖVP op de knieën weet te krijgen. De gesprekken vinden nu op een geheime locatie plaats. Wanneer een deal kan worden verwacht, is onduidelijk.

Het treinverkeer tussen Utrecht Centraal en Driebergen-Zeist is hervat. Gisterochtend vroeg kwam het stil te liggen, nadat een passagierstrein van de NS op een spoorwegovergang in Bunnik op een graafmachine was gebotst. Die was stilgevallen op de overgang.

De botsing veroorzaakte veel schade aan de intercity, spoorwegovergang en de bovenleiding. ProRail sprak van veel herstelwerk. "Uiteindelijk hebben we de beschadigde overweginstallatie moeten vervangen", zegt een woordvoerder.

De graafmachine met aanhanger kwam gisteren rond 06.00 uur stil te staan op de spoorwegovergang. Een intercity naar Arnhem botste er met hoge snelheid tegenaan. De treinmachinist raakte hierdoor lichtgewond.

Machinist nog thuis

"Het gaat naar omstandigheden goed met hem", zegt een woordvoerder van NS. De man is vandaag nog niet aan het werk, hij zit thuis. "Je kunt je voorstellen dat hij zich kapot is geschrokken."

In de trein zaten zeven passagiers. Zij bleven ongedeerd. De bestuurder van de graafmachine wist op tijd weg te komen. "Zijn motor viel uit toen hij op het spoor stond", zei een woordvoerder van ProRail gisteren tegen RTV Utrecht. "Hij heeft de klap gevoeld, maar is heelhuids net op tijd uit het voertuig gekomen."

Een omstander filmde het moment van de botsing:

De Taliban in Afghanistan hebben twee Amerikaanse gevangenen vrijgelaten in ruil voor een Afghaan die al jaren vastzit in de VS. Een van de Amerikanen is Ryan Corbett, die in augustus 2022 werd ontvoerd in het land.

Corbett woonde in Afghanistan ten tijde van de val van de Afghaanse regering in 2021. Die regering werd door de VS gesteund. Corbett was met zijn familie teruggekeerd naar de VS, maar was op zakenreis in Afghanistan toen hij werd ontvoerd.

Wie de tweede Amerikaan is, is nog onduidelijk. Amerikaanse media noemen onder anderen William McKenty. Over hem is weinig bekend, ook niet wat hij in Afghanistan deed. Dat zou mede op verzoek van zijn familie zijn geweest.

De Afghaan die vrijkomt, is Khan Muhammad, die in oktober 2016 werd opgepakt in de buurt van Jalalabad, in de noordoostelijke provincie Nangahar. Hij had zich volgens de VS schuldig gemaakt aan de handel in opium en heroïne naar de VS. Daarmee wilde hij raketaanvallen op Amerikaanse militairen financieren. Ook zou hij achter aanvallen op Afghaanse regeringsdoelen hebben gezeten.

Boer was informant

Khan Muhammad werd een jaar na zijn aanhouding uitgeleverd aan de VS en veroordeeld tot levenslang. Hij zat zijn straf uit in Californië. De Afghaan kwam destijds op de radar van de Amerikanen na een tip van een lokale boer. Die man verklaarde zich daarna bereid om als informant te werken en nam gesprekken op die hij voerde met Muhammad.

Het zou eigenlijk de bedoeling zijn geweest de gevangenenruil af te ronden onder het presidentschap van president Biden, maar door slechte weersomstandigheden zou er vertraging zijn ontstaan. Daarbij zouden de Taliban volgens een bron van CNN er de voorkeur aan hebben gegeven de nieuwe president Trump met de eer te laten strijken.

Qatar heeft bemiddeld bij de gevangenenruil. Muhammad zou zijn overgebracht naar Doha en ook de twee Amerikanen zouden Afghanistan hebben verlaten.

De familie van Corbett heeft zijn vrijlating bevestigd en bedankt Biden, Trump en bemiddelaar Qatar.

Twee Amerikanen nog vast

Er zitten nog twee Amerikanen vast in Afghanistan. De ene is George Glezmann, die onderhoudsmonteur was bij de luchtmacht. De tweede is Mahmood Habibi, een Afghaanse Amerikaan die in het land werd opgepakt na de Amerikaanse raketaanval in Kabul waarmee al-Qaida-leider Ayman al-Zawahri in 2022 werd gedood. De Biden-regering zou hebben geprobeerd hen onderdeel te maken van de gevangenenruil, maar dat is mislukt.

Bij een brand in een hotel met elf verdiepingen in een skioord in het noordwesten van Turkije zijn slachtoffers gevallen: tien mensen zijn om het leven gekomen en 32 mensen raakten gewond. Dat melden de plaatselijke autoriteiten.

De brand begon om 03.30 uur plaatselijke tijd op de vierde verdieping van het hotel Grand Kartal in de wintersportplaats Kartalkaya. Op beelden uit de nacht is te zien dat een groot deel van het hotel in brand staat, ook het dak en de bovenste verdiepingen.

Twee mensen kwamen om het leven nadat ze in paniek uit het gebouw waren gesprongen, meldde de gouverneur in een live-uitzending van staatszender TRT. Sommigen probeerden met aan elkaar geknoopte lakens aan de vlammen en de rook te ontkomen.

Beelden van de brand:

De brandweer is sinds vannacht bezig met blussen, zegt gouverneur Aydin van de provincie waar het skiresort ligt. Er waren in totaal 234 gasten in het deels houten gebouw. De brand is volgens de gouverneur inmiddels grotendeels onder controle. De ongedeerde hotelgasten zijn in andere hotels in de buurt ondergebracht.

Het vuur is waarschijnlijk ontstaan op de verdieping waar een restaurant was, maar de oorzaak van de brand is nog niet duidelijk.

Het Turkse OM heeft een strafrechtelijk onderzoek aangekondigd. Daarnaast is er een commissie van deskundigen in het leven geroepen om de brand te onderzoeken. Vier Turkse ministers zijn naar de plaats van de brand gegaan om poolshoogte te nemen.

President Erdogan reageerde op X op de tragedie. "Ik bid om Gods genade voor de burgers die het leven lieten bij de brand in een hotel in Kartalkaya en ik wens een spoedig herstel voor de gewonden", schrijft de Turkse leider. Hij zei de situatie nauwlettend te volgen.

Populaire wintersportplaats

Kartalkaya is een populaire wintersportplaats in Turkije. Er kan zo'n 120 dagen per jaar worden geskied, van eind december tot eind maart. In het weekend komen er veel toeristen uit Ankara en Istanbul, maar ook Nederlandse reisorganisaties bieden reizen aan naar het skioord.

Een verbod op groepen chemische stoffen moet een einde maken aan het kat-en-muisspel tussen de overheid en producenten van designerdrugs. Vandaag buigt de Eerste Kamer zich over een wetsvoorstel dat in één klap meerdere zogeheten 'nieuwe psychoactieve stoffen' verbiedt.

Nu moeten synthetische drugs nog stuk voor stuk op de Opiumlijst worden gezet. Dat kost veel tijd en zodra een middel wordt verboden, passen de makers een molecuul aan, zodat het een andere stof wordt. Het middel is dan weer legaal.

Een voorbeeld is de designerdrug 3-MMC, die de nodige problemen veroorzaakt. Het kwam op de markt nadat voorganger 4-MMC was verboden. Toen ook 3-MMC op de Opiumlijst belandde, pasten producenten de formule opnieuw aan en ontstond 2-MMC. Dit middel is vooralsnog legaal, maar de werking is niet of nauwelijks anders dan zijn verboden soortgenoten.

Vrijstaat

Met de nieuwe wet, die al door de Tweede Kamer is aangenomen, zou de hele stoffengroep in één keer verboden zijn. Het zou de internationale handel en productie van dit soort designerdrugs moeilijker maken. Daarnaast moet het de indruk wegnemen bij gebruikers dat deze stoffen minder schadelijk zijn dan de verboden drugs, alleen maar omdat ze legaal zijn.

Politie en justitie pleiten al jaren voor zo'n wetswijziging. Volgens de politie zijn de gezondheidsrisico's van designerdrugs groot. Bovendien zijn de meeste stoffen in het buitenland al wel verboden, terwijl handelaren de drugs hier ongestoord online kunnen verkopen.

"Dat schaadt onze reputatie en maakt Nederland een vrijstaat voor criminele groeperingen", zegt Willem Woelders, landelijk portefeuillehouder drugs bij de politie. Volgens hem is er een verband met de illegale drugsindustrie. "Dat gaat gepaard met bedreigingen, aanslagen en ernstige risico's zoals explosies in illegale laboratoria zonder veiligheidsmaatregelen."

Toch zijn er ook tegenstanders van strengere regelgeving. Zo vindt Kaj Hollemans, adviseur van de campagne 'Normaal over drugs', dat er met een kanon op een mug wordt geschoten. "De groep die designerdrugs gebruikt, is maar klein en het zijn meestal bewuste gebruikers", zegt hij.

Hollemans voorspelt dat de illegale markt de handel meteen zal overnemen. "Mensen die het willen gebruiken, blijven dat toch wel doen en moeten dan naar schimmige types. Het is een illusie dat iets niet meer wordt gebruikt als het wordt verboden."

Drie groepen

In de wet staan drie stofgroepen vermeld. Die bootsen de werking van MDMA, cannabis en heroïne na.

De eerste groep zie je nu het meest in Nederland, vertelt Jorrit van den Berg, onderzoeker verdovende middelen bij het Nederlands Forensisch Instituut. "Dat zijn bijvoorbeeld 3-MMC, 4-MMC en 3-CMC."

Synthetische cannabinoïden worden vooral geëxporteerd naar het buitenland. De laatste groep bestaat uit fentanyl-achtigen. "Die staan vooral op de lijst vanwege het acute gevaar dat de stoffen met zich meebrengen bij gebruik, dat zie je ook in Amerika."

Geen definitief einde

Naar verwachting gaat ook de Eerste Kamer akkoord met de nieuwe wetgeving. Toch maakt die nog geen definitief einde aan het kat-en-muisspel tussen producenten en politie, denkt Van den Berg, want er zijn nog veel meer stofgroepen waarmee synthetische drugs gemaakt kunnen worden.

"In de landen om ons heen zijn al zeven groepen verboden en daar zitten ook best gevaarlijke stoffen tussen. Mogelijk dat die op een later moment ook door Nederland meegenomen zullen worden."

Synthetische drugs die na het aannemen van dit wetsvoorstel nog niet onder de Opiumwet vallen, zijn bijvoorbeeld lsd-achtigen en varianten op kalmeringsmiddelen, zogenaamde benzodiazepines. "Lsd staat op de Opiumlijst, maar deze stoffen zijn een klein beetje veranderd, weer dat spel met de moleculen. Daardoor ontstaan stoffen die dus niet strafbaar zijn en gewoon legaal kunnen worden verhandeld."

Met de ondertekening van een ongekend aantal presidentiële decreten gaf Donald Trump gisteravond te kennen dat hij een vliegende start wil geven aan zijn nieuwe termijn als president.

De 78-jarige Trump ondertekende meer dan veertig decreten en trok 78 decreten in die de afgelopen jaren waren uitgevaardigd door zijn voorganger Joe Biden. Ter vergelijking: Trump zelf vaardigde in 2017 in zijn eerste week vijf decreten uit, evenveel als Barack Obama acht jaar eerder. Biden hield het vier jaar geleden op 24. Een greep uit de plannen van Trump:

Immigratie Justitie TikTok Energie en klimaat Wereldgezondheidsorganisatie Internationale handel Overheid Panamakanaal, Golf van Mexico en Mars

Goedemorgen! Het Europees Parlement debatteert over de macht van sociale media als X, Facebook, Instagram en TikTok en de gevaren van deze platforms voor de Europese Unie. En PSV speelt in de zevende ronde van de hoofdfase van de Champions League tegen Rode Ster Belgrado in Servië.

Eerst het weer: grijs en wat motregen. Vanmiddag hier en daar opklaringen. Het wordt tussen de 2 en 6 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

President Trump heeft enkele uren na zijn inauguratie de Verenigde Staten teruggetrokken uit het Klimaatakkoord van Parijs. De stap komt niet onverwacht: Trump kondigde die in zijn campagne al aan en ook toen hij in 2017 het Witte Huis betrad, trok hij de VS terug uit het klimaatverdrag.

Trump nam op zijn eerste werkdag veel meer besluiten. Zo verleende hij gratie aan vrijwel alle verdachten van de Capitoolbestorming, vier jaar geleden. Van zes belangrijke leiders van de aanval heeft hij de straf verlaagd, waardoor ze op vrije voeten komen. Ook riep hij de noodtoestand uit langs de grens met Mexico vanwege illegale immigratie en verklaarde hij criminele kartels tot terroristische organisaties.

Verder bepaalde hij dat een Amerikaans verbod op TikTok voorlopig niet moet worden gehandhaafd en hij zei dat hij importtarieven van 25 procent overweegt op goederen uit Canada en Mexico. Die heffingen kunnen volgens hem al per 1 februari ingaan. Ook trok Trump zijn land terug uit de Wereldgezondheidsorganisatie, omdat de WHO volgens hem de coronapandemie verkeerd heeft aangepakt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Washington was gisteren het toneel van de inauguratie van Donald Trump. Na de ceremonie zwaaide president Trump zijn voorganger buiten het Capitool uit. Biden vloog weg met de presidentiële helikopter.

Fijne dinsdag!

Ongeveer de helft van de Nederlanders tussen de 16 en 25 jaar oud vindt de eigen mentale gezondheid niet goed. Dat staat in de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2024. Zij noemen hun mentale gezondheid matig tot zeer slecht.

Het zijn in die groep het vaakst mensen tussen de 21 en 25 jaar oud die niet te spreken zijn over hun mentale gezondheid, blijkt uit het onderzoek van de GGD's en het RIVM. Ook jongeren die alleen wonen en lastig kunnen rondkomen, hebben het mentaal zwaar.

Ruim de helft van de jongeren ervaart regelmatig prestatiedruk. Ook is stress iets wat veel mensen in die leeftijdscategorie ervaren.

Minder slecht

Toch is het niet alleen maar kommer en kwel. In vergelijking met 2022 lijkt er een lichte verbetering te zijn op een aantal vlakken van mentale gezondheid.

In 2024 daalde het aandeel jongvolwassenen dat zich in het dagelijks leven vaak beperkt voelt door psychische klachten van bijna een kwart in 2022 naar bijna één op de vijf. Ook het aandeel jongeren dat zich sterk eenzaam voelt daalde, van 27 procent naar 23 procent.

Daarnaast is het merendeel van de jongvolwassenen tevreden met zichzelf (84 procent). Ook dat is licht toegenomen ten opzichte van 2022. Ondanks deze lichte verbeteringen valt er nog veel winst te behalen op deze vlakken, meent Andre Rouvoet, voorzitter van GGD GHOR, de overkoepeling van de GGD's: "Deze cijfers geven hoop en laten tegelijkertijd zien dat in de landelijke en lokale politiek inzet nodig is en blijft op de mentale gezondheid van jonge inwoners."

Nasleep van corona

Bijna twee op de drie Nederlanders tussen de 16 en 25 jaar oud ervaart nog steeds negatieve gevolgen van de coronacrisis. De gevolgen zijn vooral merkbaar op het gebied van mentale gezondheid, eigen ontwikkeling, studievoortgang en het aangaan en onderhouden van contacten.

Ook op de coronacrisis kijken niet alle jongvolwassenen met een vervelend gevoel terug: bijna de helft ervaart nog positieve gevolgen, met name wat betreft de eigen ontwikkeling.

Alle pensioenfondsen moeten hun deelnemers raadplegen of ze willen overstappen naar het nieuwe stelsel. Daarvoor pleit Nieuw Sociaal Contract. Tweede Kamerlid Agnes Joseph komt daarom met een voorstel om per pensioenfonds de deelnemers zich via een referendum te laten uitspreken.

Dat NSC wil dat deelnemers meer invloed krijgen op het "invaren" van hun fonds naar het nieuwe stelsel, was al bekend, maar tot vandaag had de partij daarvoor nog geen concrete voorstellen gedaan.

NSC-Kamerlid Joseph is bang dat veel mensen ontevreden zullen zijn en naar de rechter zullen stappen. Mensen die afhankelijk zijn van een vast pensioen zijn bang dat ze in een onzeker pensioen terechtkomen en dat hun bestaanszekerheid in gevaar komt, zegt ze.

"Pieter Omtzigt heeft niet ingestemd met de nieuwe pensioenwet, dus we hadden hem liever niet gehad, maar de wet is nu eenmaal een feit en nu de wet er is, stellen we voor hem te verbeteren en zo goed mogelijk te maken voor iedereen. "

'Afbraak'

Pensioenfondsen zijn fel tegen het voorstel. "Dit is afbraak", zegt Ger Jaarsma van de Pensioenfederatie in het NOS Radio 1 Journaal. "Er is twee jaar over het nieuwe stelsel gediscussieerd en het referendum is niet in de pensioenwet gekomen, omdat het onuitvoerbaar is."

Het voorstel van NSC noemt hij een voorbeeld van onbehoorlijk bestuur. "Tijdens de rit worden de regels veranderd. De sector moet nu rustig de invoering van het nieuwe stelsel kunnen uitvoeren."

Gevoelig onderwerp

Binnen de coalitie ligt het onderwerp ook zeer gevoelig. Alleen de VVD is uitgesproken voor de nieuwe pensioenwet. Dit voorstel en andere voorstellen hebben tijdens de formatie al wel op tafel gelegen, maar het lukte de partijen niet om tot afspraken te komen. De spanningen tussen met name de VVD en NSC liepen op de laatste dag van de onderhandelingen over het coalitieakkoord zelfs zo hoog op, dat het in een urenlange sessie nog bijna misging tussen de partijen.

Uiteindelijk kwamen ze niet tot afspraken en daarmee werd 'pensioenen' een vrije kwestie. Wel maakten de coalitiepartijen een afspraak buiten het papier om dat er tot 1 januari 2025 geen grote voorstellen voor pensioenen zouden worden gedaan door een partij uit de coalitie. Nu komt NSC dus met een reeks voorstellen waarmee ze de pensioenwet, die 1,5 jaar geleden na een lang en moeizaam traject werd aangenomen, willen verbeteren. Dit zogenoemde collectief instemmingsrecht is het ingrijpendste voorstel. Joseph dient het samen in met Henk Vermeer van BBB.

Geen gelopen race

Of het voorstel het haalt, is nog maar de vraag. In de Tweede Kamer heeft het kans van slagen, want na de verkiezingen van vorig jaar is er een meerderheid die de nieuwe pensioenwet niet goed genoeg vindt. In de Eerste Kamer ligt de drempel voor dit voorstel hoog, want daar hebben de partijen die hebben ingestemd met de nieuwe wet nog wel de meerderheid.

Voorstanders van het nieuwe pensioenstelsel vinden het nodig om de pensioenen in de toekomst houdbaar te houden. Mensen wisselen vaker van baan en zijn vaker zelfstandige dan toen het oude stelsel werd gebouwd. Het nieuwe stelsel, waarbij het pensioen en de opbouw van het pensioen individueler wordt en de hoogte meer afhangt van de economie en de beurskoersen, past daar beter bij, vinden ze.

Maar tegenstanders vrezen onder andere dat de hoogte van de pensioenuitkering in het nieuwe stelsel te onzeker wordt. Ook vinden zij dat werkenden en gepensioneerden te weinig te zeggen hebben bij de overgang naar het nieuwe stelsel. Daardoor vrezen ze fouten bij de overgang en langslepende juridische procedures, ook Agnes Joseph: "Ik vind de risico's bijzonder groot en ik vind daarom dat mensen zelf moeten bepalen of ze dit wel willen of niet."

Fondsen gaan al over

De pensioensector zelf is ervan overtuigd dat de hervormingen nodig zijn en zijn dus blij met de nieuwe wet die sinds 1 juli 2023 van kracht is. In die wet staat dat fondsen sinds 1 januari mogen 'invaren'. Enkele hebben dat ook al gedaan. Andere fondsen zijn achter de schermen druk bezig om zich voor te bereiden. Voor 2028 moeten alle fondsen overgaan op het nieuwe stelsel.

De sector zit niet te wachten op nieuwe grote veranderingen in de pensioenwet, want volgens de sector zijn duidelijkheid en rust nodig. Het is nog zeker niet gezegd dat dit voorstel het gaat halen. Wel is duidelijk dat het onderwerp pensioenen de komende tijd weer volledig terugkomt op de politieke agenda.

Volgende week gaat de Tweede Kamer in debat en wordt duidelijk hoe onrustig het voorjaar wordt voor de pensioensector. Daarbij zal de NSC-minister die over de pensioenen gaat, Eddy van Hijum van Sociale Zaken, moeten laveren tussen de sterke wens van zijn partij en die van de pensioensector.

Na een nieuwe antisemitische aanval in Sydney heeft de Australische premier Anthony Albanese de premiers van de deelstaten in zijn land met spoed bijeengeroepen. In de nacht van maandag op dinsdag werd een kinderdagverblijf in een wijk aan de kust van de grootste stad van het land in brand gestoken en werden er antisemitische leuzen op de muren gekalkt. Het kinderdagverblijf was niet specifiek Joods, maar bevond zich wel vlak naast een synagoge en een joods-orthodoxe school. Bovendien werd het kinderdagverblijf tot 2023 gerund door een Joodse familie.

Premier Albanese bezocht het afgebrande kinderdagverblijf samen met Chris Minns, premier van deelstaat New South Wales, waarvan Sydney de hoofdstad is. Hij benadrukte dat hij "deze vreselijke haatmisdaad ten zeerste veroordeelt". "Dit is een plek voor kinderen en gezinnen. Het is een verachtelijke en afschuwelijke misdaad", zei Albanese.

Het is de zoveelste antisemitische aanval in Australië in de afgelopen maanden. Sinds de aanval van Hamas op 7 oktober 2023 en het daaropvolgende grootschalige geweld door het Israëlische leger in de Gazastrook zijn de spanningen in de Australische samenleving sterk toegenomen. Zowel de Joodse als de islamitische diaspora in het land is groot en emoties over de oorlog lopen hoog op. Wekelijks worden er vreedzame pro-Palestijnse demonstraties gehouden. Maar er is ook een toename in het aantal meldingen van zowel antisemitisme als anti-islamitische retoriek in de samenleving.

Eind vorige week werd het voormalige huis van de prominente Joodse leider Alex Ryvchin in Sydney beklad met rode verf. Twee auto's in de straat werden in brand gestoken en beklad met antisemitische leuzen. Ook in andere delen van de stad werden antisemitische leuzen op synagogen en auto's aangetroffen.

Ook in de andere grote Australische stad Melbourne is er een toename aan antisemitische aanvallen. Begin december werd een aanslag gepleegd op een synagoge. Gelovigen konden het gebouw net op tijd ontvluchten, toen gemaskerde personen brandbommen naar binnen gooiden. Eén persoon raakte lichtgewond. Volgens de autoriteiten ging het om een terroristische aanval. De meeste daders zijn nog op vrije voeten.

'Copycat'-aanvallen

De politie vermoedt dat de daders uit het criminele circuit komen. "Deze aanvallen zijn gericht op maximale schade en intimidatie", zei politiecommissaris Peter McKenna tegen de krant Sydney Morning Herald. "We zien ook dat er 'copycat'-aanvallen worden gepleegd, waarbij mogelijk minderjarigen betrokken zijn die waarschijnlijk niet inzien hoe ernstig hun misdrijf is."

De politie heeft een speciaal team opgezet dat de antisemitische aanvallen in Sydney onderzoekt. Tot nu toe zijn zeven mensen gearresteerd. Afgelopen maandag werd een 34-jarige vrouw aangeklaagd voor betrokkenheid bij vandalisme en brandstichting in december.

Kort na 7 oktober 2023 werd er al een landelijk politieteam ingesteld, Operation Shelter, vanwege de toegenomen spanningen in de samenleving. Sindsdien zijn 179 mensen opgepakt voor onder meer antisemitische of anti-islamitische uitingen. Er zijn veel extra politiemensen ingezet om gebieden rondom synagogen en moskeeën in de gaten te houden.

Extra politieagenten

Deelstaatpremier Minns heeft aangekondigd extra politieagenten in te zetten om de daders van de aanvallen op onder meer het kinderdagverblijf op te sporen. "Deze aanvallen zijn walgelijk en we zullen ervoor zorgen dat deze klootzakken opgepakt worden", beloofde hij. Hij onderzoekt daarnaast de mogelijkheden om haatzaaien of het oproepen tot onverdraagzaamheid strenger te bestraffen. Dat is ook waar de grootste oppositiepartij in het land, de Liberalen, op aanstuurt. Die wil minimumstraffen van vijf jaar cel invoeren voor antisemitisme.

De voorzitter van de Australische Palestijnse Belangengroep, Nasser Mashni, is bang dat strengere straffen voor haatzaaien "politiek gemotiveerd" zijn. "Dit gaat ten koste van fundamentele vrijheden, zoals het recht om te protesteren en de vrijheid van meningsuiting", zei hij tegen de Sydney Morning Herald. "Het is een poging om de tegenstanders van de oorlog van Israël in Gaza het zwijgen op te leggen."

Gemeenschapsleiders van zowel Joodse als islamitische achtergrond komen binnenkort samen om het toenemende extremisme en de polarisatie in het land te bespreken.

De Colombiaanse president Gustavo Petro heeft aangekondigd dat hij de noodtoestand zal uitroepen vanwege het opgelaaide geweld in het noordoosten van het land. Bij aanvallen van de militante rebellengroep ELN vielen daar afgelopen weekend zeker tachtig doden. Door de noodtoestand af te kondigen kan de president maatregelen nemen zonder toestemming van het parlement.

In een bericht op X schrijft Petro dat de marxistische rebellenbeweging ELN "het pad van oorlog heeft gekozen en dus oorlog zal krijgen". Hij kondigde eerder al aan dat het Colombiaanse leger aanvallen gaat uitvoeren op de rebellenbeweging.

In Colombia woedt al jarenlang een bloedige strijd om de macht over de cocaïnehandel. Vorige week vielen meer dan dertig doden. ELN zou burgers hebben aangevallen die zij beschuldigden van samenwerking met de rivaliserende rebellen van FARC-EMC, een groep van oud-FARC-leden die geen vrede met de regering hebben gesloten.

Mensen zouden uit hun huizen zijn gehaald en op straat zijn doodgeschoten. ELN-leider Antonio García beweert het niet op burgers gemunt te hebben, maar op voormalige rebellen die nu samenwerken met de FARC-EMC.

18.000 mensen op de vlucht

Als gevolg van dat geweld besloot Petro afgelopen vrijdag de in 2022 hervatte vredesonderhandelingen met ELN op te schorten. De aanvallen waarbij afgelopen weekend zeker tachtig doden vielen, volgden kort op dat besluit. De noodhulporganisatie van de VN (OCHA) meldt dat meer dan 18.000 mensen op de vlucht zijn geslagen voor het geweld.

Petro beschuldigde ELN eerder van "oorlogsmisdaden in de regio Catatumbo". Het bergachtige gebied ligt aan de grens met Venezuela en is bekend om de vele cocaplantages.

ELN vecht sinds 1964 tegen de regering van Colombia en financiert de strijd door mensen te ontvoeren voor losgeld. Door de jaren heen zijn zeker 450.000 mensen omgekomen bij het conflict. De groep is versplinterd en de leiders van de beweging bevinden zich in Venezuela en Cuba. Het merendeel van de leden bestaat tegenwoordig uit huurlingen uit Venezuela die geld verdienen met drugshandel en illegale mijnbouw.

De nieuwe Amerikaanse president Trump heeft een decreet ondertekend waarmee hij het verbod op TikTok wil uitstellen. Vlak na zijn aantreden droeg hij het ministerie van Justitie op om het Amerikaanse verbod de komende 75 dagen niet te handhaven, maar TikTok begeeft zich in juridisch grijs gebied door daarin mee te gaan.

De Amerikaanse president hoopt het bedrijf achter TikTok meer tijd te geven om een geschikte Amerikaanse koper te vinden, zodat het platform operationeel kan blijven in de VS. "Ik heb een zwakke plek voor TikTok", zei Trump. "Dit geeft mij het recht de app te verkopen of te verbieden. Dat zullen we later besluiten."

TikTok in grijs gebied

In de wet die TikTok verbiedt, staat dat de Amerikaanse president het verbod met negentig dagen kan uitstellen. De deadline daarvoor was zondag, één dag voordat Trump het stokje overnam van Joe Biden.

Trump noemt de "ongelukkige timing" een obstakel om de abrupte sluiting van TikTok te voorkomen. Door zijn minister van Justitie op te dragen de wet niet te handhaven, wil hij zijn regering meer tijd geven om "de juiste weg voorwaarts" te bepalen.

Het lijkt erop dat ByteDance, het Chinese bedrijf achter TikTok, in juridisch grijs gebied opereert door de app in de VS weer beschikbaar te maken. Afgelopen vrijdag nog besliste de hoogste Amerikaanse rechtbank dat het verbod op zondag kon doorgaan. Volgens de wet is de app dus nog steeds verboden, maar belooft Trump dat zijn regering voorlopig een oogje toeknijpt.

Op zwart

Dit weekend ging TikTok daadwerkelijk op zwart in de VS, kort voordat het verbod daadwerkelijk van kracht werd. Amerikanen die TikTok-video's wilden bekijken, kregen te lezen dat de app als gevolg van de wet niet toegankelijk is.

Nadat Trump zondag had aangekondigd om als president direct actie te ondernemen, maakte ByteDance de app weer beschikbaar. Zondag kregen Amerikaanse gebruikers een melding dat de app "als gevolg van de inzet van president Trump" weer toegankelijk was, hoewel Trump toen dus nog niet de Amerikaanse president was.

App niet te downloaden

Hoewel de 170 miljoen Amerikanen die de TikTok-app al op hun telefoon hadden staan weer video's kunnen bekijken, is de app sinds het verbod niet te downloaden in de Verenigde Staten. Apple en Google hebben TikTok zondag uit hun appwinkels gehaald.

Het is onduidelijk of TikTok daar terugkeert nu Trump zijn presidentiële beslissing heeft ondertekend. In de wet die TikTok verbiedt, staat dat Apple en Google 5.000 dollar boete per gebruiker kunnen krijgen als zij TikTok ondanks het verbod beschikbaar maken. De boete voor de twee bedrijven kan oplopen tot honderden miljarden dollars, een enorm financieel risico dat volgens deskundigen is gebaseerd op weinig juridische zekerheid.

Trump zegt dat hij de Verenigde Staten voor de helft eigenaar wil maken van TikTok, waarmee het sociale medium "goedkeuring" krijgt om in de VS actief te blijven. ByteDance heeft meerdere malen aangegeven dat TikTok niet te koop is.

De Amerikaanse president Trump trekt de Verenigde Staten zoals verwacht opnieuw terug uit het klimaatverdrag van Parijs. Op het podium in de Capital One Arena ondertekende hij daar decreten over. Trump had dat ook beloofd en dit vertrek wordt gezien als een belangrijke symbolische stap in het ongedaan maken of afzwakken van Bidens klimaatbeleid.

Hoewel de president internationaal opzien baart met de stap, is het Amerikaanse vertrek bepaald geen verrassing. In Trumps eerste termijn, in 2017, stapte hij ook al uit het verdrag en ook in zijn afgelopen verkiezingscampagne liet hij weinig twijfel: het verdrag dat in 2015 in Parijs werd gesloten, "het meest oneerlijke document dat je ooit hebt gezien", kan wat Trump betreft linea recta door de papierversnipperaar.

Fanatieke medestanders vindt Trump in ieder geval in zijn eigen kabinet: zijn beoogde minister van Energie, Chris Wright, zei twee jaar terug nog dat er geen sprake was van een klimaatcrisis. Ook zijn beoogde minister van Binnenlandse Zaken, Doug Burgum, die uitvoering moet gaan geven aan het onofficiële 'drill baby drill'-motto van Trumps campagne, riep vorige week op om de recordhoge olieproductie van de VS verder op te voeren.

Shell en Exxon: stap er niet uit

Toch stuitte Trump ook vanuit de olie-industrie op weerstand tegen zijn voornemen om 'Parijs' te verlaten. Oliebedrijf Shell zei bijvoorbeeld in november tegen Nieuwsuur gebaat te zijn bij stabiel overheidsbeleid, en riep Trump daarom op om deel uit te blijven maken van het Parijsakkoord. Ook Shells Amerikaanse concurrent Exxon Mobil deed om vergelijkbare redenen een oproep aan Trump om het verdrag niet te verlaten.

Deskundigen legden in aanloop naar Trumps inauguratie al uit dat het verwachte vertrek uit het Parijsakkoord slecht nieuws is voor de internationale strijd tegen klimaatverandering. "Het Parijsakkoord leunt op solidariteit. En als een van de grootste uitstoters en rijkste landen ter wereld eruit stapt, heeft dat invloed op de bereidheid van andere landen om bij te dragen", zei hoogleraar klimaatverandering Heleen de Coninck van de TU Eindhoven en Radboud Universiteit afgelopen weekend tegen de NOS.

Desondanks is het niet de verwachting dat het verdrag, waarin landen afspraken om de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden te houden, liefst onder de 1,5 graad, hiermee een dode letter is. Toen Trump in 2017 de VS uit het verdrag haalde, was men bang dat het prille Parijsakkoord zou sneuvelen, maar andere landen volgden de VS toen niet. Trumps opvolger Biden draaide bovendien in 2021 een deel van Trumps stappen terug.

Ambitieuzer klimaatbeleid

Anders dan in 2017 kan Trump dit keer echter wel sneller te werk gaan. Waar hij destijds drie jaar moest wachten om de VS uit het net gesloten Parijsakkoord terug te trekken, kan hij dat nu binnen een jaar geregeld hebben. Het valt te verwachten dat zijn regering het VN-verdrag in de tussentijd vrijwel geheel links zal laten liggen en in ieder geval Bidens lijn niet zal voortzetten.

Oud-president Biden kwam eind vorig jaar nog op de valreep met een ambitieus nieuw klimaatdoel, iets wat alle deelnemende landen aan het Parijsakkoord uiterlijk begin volgende maand moeten doen. Bidens doel, per 2035 tussen de 61 en 66 procent minder broeikasgassen uitstoten dan in 2005, zal de regering-Trump naar alle waarschijnlijkheid zonder enige wroeging verwijzen naar de mestvaalt van de geschiedenis.

Het wordt de vraag wat andere landen doen als de grootste economie van de wereld geen ambitieuzer klimaatdoel stelt voor de komende jaren. Het zal voor veel landen, misschien toch al gedesillusioneerd door de uitkomst van de klimaattop in Azerbeidzjan, in ieder geval geen aansporing zijn om uitzonderlijk hard te gaan lopen op klimaatgebied.

Een man die gisteren dood werd gevonden op een parkeerplaats in het Zuid-Hollandse Valkenburg, vlak bij Leiden, is vermoedelijk het slachtoffer geworden van een opzettelijke aanrijding. Er zijn drie verdachten aangehouden.

Het slachtoffer is een 36-jarige man uit Noordwijkerhout. Agenten hebben nog geprobeerd de man te reanimeren, maar hulp mocht niet meer baten. Hij overleed ter plekke aan zijn verwondingen.

Al snel waren er volgens de politie "sterke aanwijzingen" dat het om een misdrijf ging. Onderzoek leidde diezelfde avond tot de aanhouding van drie verdachten: twee mannen van 29 en 30 uit Rotterdam en Hoorn en een 29-jarige vrouw uit Leiden.

In verband met het onderzoek zijn meerdere auto's in beslag genomen, schrijft Omroep West.

Het dodental na de explosie van een brandstoftruck in Nigeria is opgelopen tot 98, meldt het regionale noodagentschap in de staat Niger. 69 mensen met verwondingen belandden in het ziekenhuis.

Op zo'n 50 kilometer van hoofdstad Abuja ontplofte zaterdag een tankwagen nadat de truck door een nog onbekende oorzaak was gestrand en gekanteld. Toen groepen mensen probeerden de benzine uit het voertuig af te tappen vond er een explosie plaats, waarna er brand uitbrak. Kort daarna werd al gesproken over zeker 70 doden.

"Na het opruimen van de brokstukken van de ontplofte truck ontdekten we nog 12 lichamen, waardoor het totale aantal doden nu 98 is", zei de directeur van de noodgezondheidsorganisatie. 80 slachtoffers zijn in een massagraf bij een ziekenhuis begraven.

Vaker ongelukken met tankwagens

Vorig jaar vonden ook twee ongelukken met tankwagens plaats. In september kwamen 48 mensen om het leven bij een explosie van een brandstofwagen en een maand later stierven 147 mensen na een ontploffing van een tankwagen.

Nigeria is de grootste olieproducent van Afrika, maar de prijs van brandstof is daar de laatste jaren meermaals over de kop gegaan en ook andere kosten van levensonderhoud zijn hard gestegen.

Het Openbaar Ministerie heeft negen jaar cel geëist tegen de 47-jarige Fred K. uit Boekel. Volgens de officier van justitie heeft de man zich jarenlang op "stuitend grote schaal" schuldig gemaakt aan misbruik. Onder anderen zijn dochter en achternicht waren daarvan het slachtoffer. Daarnaast haalde hij tientallen meisjes over om seksueel getinte foto's te sturen via Snapchat.

De verdenkingen tegen K. begonnen in de winter van 2014/2015 toen zijn achternicht bij hem introk, meldt Omroep Brabant. Hij zou haar in de periode dat ze bij hem woonde meerdere keren hebben verkracht. Ze was 18 jaar en dus meerderjarig, maar ze was ook zeer kwetsbaar, aldus de officier. Kort nadat ze bij hem was ingetrokken, raakte ze zwanger en pleegde ze abortus.

Toen zijn achternicht wegging, zou het vergrijp zijn begonnen aan zijn dochter, die om het weekend bij hem kwam logeren. Zij was toen negen en het zou zijn doorgegaan tot haar dertiende. Opvallend was dat de achternicht in 2017 al een melding maakte bij Veilig Thuis, nadat ze vader en dochter naakt in bed had zien liggen. Met die melding is toen niets gebeurd.

USB-stick met 43 meisjesnamen

Toen ook zijn dochter niet meer bij K. langs wilde komen, stapte hij volgens het OM over naar het online misbruik. Hij benaderde jonge meisjes via Snapchat, waar hij zich voordeed als een tiener, en verleidde ze om naaktfoto's en -filmpjes te maken. Daarmee perste hij ze vervolgens af om ervoor te zorgen dat ze nog meer seksuele handelingen voor de camera zouden doen.

In totaal vond de politie na zijn aanhouding in mei 2023 43 mapjes met meisjesnamen op een USB-stick en bij elkaar duizenden foto's en video's. Niet alle meisjes zijn gevonden of wilden aangifte doen. Daarom stonden er veertien op de tenlastelegging. Volgens de officier is er genoeg bewijs dat K. de meisjes onder druk zette om seksuele handelingen te doen.

Pedoseksuele stoornis

K. is volledig toerekeningsvatbaar verklaard. Daarom kwam de officier van justitie tot een eis van negen jaar cel. Daarnaast moet K. behandeld worden aan zijn pedoseksuele stoornis. Verder wil het OM een contactverbod en mag K. niet meer in de buurt van jonge kinderen komen.

Zelf ontkent K. dat hij zijn achternicht en dochter heeft misbruikt. Zijn advocaat stelt dat hiervoor geen bewijs is en eist dat er op deze punten vrijspraak volgt. Volgens hem hebben ze met elkaar overlegd over de aangifte en waren de verklaringen wisselend. Het online misbruik geeft K. wel toe en daar zegt hij zich voor te schamen.

De rechtbank doet op 17 februari uitspraak.