NOS Nieuws - Algemeen

Minister Agema (PVV): verrast door 3,5 miljard voor Oekraïne, 'stevig gesprek' volgt

3 months ago

PVV-minister en vicepremier Agema was er naar eigen zeggen niet van op de hoogte dat premier Schoof 3,5 miljard euro ging toezeggen aan Oekraïne. Dat deed hij woensdag, tijdens een debat in de Tweede Kamer. "Die toezegging kwam voor ons uit de lucht vallen", zei Agema voor het begin van de ministerraad. "We gaan hier een stevig gesprek over hebben met elkaar."

Ook BBB-minister en vicepremier Keijzer zei er niet van te hebben geweten. "Ik was daar ook door verrast, de snelheid waarmee het ging en het bedrag." Beide ministers vinden dat de financiële steun aan Oekraïne onderdeel moet zijn van de onderhandelingen rond de Voorjaarsnota. Daarin wordt de begroting opnieuw bekeken.

Meteen na Agema en Keijzer kwam minister Heijnen van Financiën (VVD) bij het Catshuis aan. Hij weerspreekt dat de 3,5 miljard euro steun voor Oekraïne een verrassing is. "Het staat gewoon in het hoofdlijnenakkoord, dat we de hulp aan Oekraïne onverminderd voortzetten", zegt hij. In het verleden ging het ook om dit soort bedragen, zei hij verder.

Lastige puzzel

Of Agema daar genoegen mee neemt, is de vraag. "Ik ben al sinds de Kerst aan het wachten op een akkoord van 165 miljoen euro, terwijl de premier wel deze toezegging kan doen", zegt Agema. "Dat vind ik lastig." Agema wil een bezuiniging op nascholing van verpleegkundigen terugdraaien. En Keijzer heeft geld nodig om de afspraken van de woontop uit te voeren.

Heinen begrijpt dat zijn collega's in de gesprekken over de voorjaarsnota pleiten voor meer geld voor hun eigen agenda. Hij noemt de gesprekken een lastige puzzel maar denkt dat ze er onderling uitkomen. "Maar het is nooit leuk als collega's zich overvallen voelen, dus daar zal ik het zo over hebben."

Hij gaat ervan uit dat de coalitiepartijen zich aan de gemaakte afspraken over Oekraïne houden. Ook minister van Defensie Brekelmans (VVD) zegt dat in het regeerprogramma is afgesproken dat Oekraïne onverminderd steun van Nederland kan verwachten. "Dat is een harde afspraak."

Wethouders: 'Rijksoverheid zorgt mede voor maatschappelijke onrust'

3 months ago

Protestacties, bedreigingen en agressie. Wethouders in Nederland hebben vaak te maken met deze vormen van maatschappelijke onrust. Dat komt naar voren uit onderzoek in opdracht van de Wethoudersvereniging.

Bijna alle ondervraagden vinden dat de Rijksoverheid de medeveroorzaker is van die onrust. "Wet- en regelgeving wordt te snel, ondoordacht en onuitvoerbaar gemaakt. De inkt is nog niet droog of we bedenken weer nieuwe regels", zegt oud-wethouder Gerard Bruijniks van de vereniging daarover.

Bruijniks vindt dat de beleidsmakers in Den Haag en de wethouders in de gemeenten echt met elkaar moeten overleggen. Als voorbeeld noemt hij het asiel- en woningdossier. "Laat ze met elkaar in gesprek gaan, zodat duidelijk is wat er in het land speelt. Als je dat doet, kunnen wetten doordachter worden gemaakt en worden ze beter uitvoerbaar", zegt Bruijniks.

'Alle klappen opvangen'

Voor het onderzoek werden meer dan 200 wethouders ondervraagd, drie op de vier heeft weleens te maken te hebben gehad met uitwassen van maatschappelijke onrust. Dat heeft ook gevolgen voor het privéleven, zegt meer dan de helft van de ondervraagden.

In januari bleek dat vorig jaar weer meer wethouders waren gestopt. De belangrijkste oorzaak was ziekte, oververmoeidheid en gebrek aan energie. Veel wethouders vinden de baan zowel fysiek als mentaal te zwaar. "Sommigen zijn het zat om midden in het speelveld alle klappen op te vangen", zegt Bruijniks.

'Een zware last'

Voor wethouder Marcelle Hendrickx in Tilburg was in februari de maat vol. Zij nam na elf jaar afscheid van het college van burgemeester en wethouders. "Het is droevig en verontrustend dat bestuurders in het openbaar bestuur vaak persoonlijk bedreigd worden. Ik ervaar dit als een zware last", schreef Hendrickx in haar afscheidsbrief.

Jarenlang werd de Tilburgse wethouder lastiggevallen. Zij en haar gezin werden stelselmatig bedreigd. "Het is iemand die jaar in, jaar uit, elke dag, 24 uur met mij bezig is. En niet alleen met mij, maar het gaat ook over mijn man, mijn kinderen, mijn vrienden', zei Hendrickx.

De rechter veroordeelde haar stalker in 2023 voor smaad en laster. Omdat de vrouw verminderd toerekeningsvatbaar werd verklaard, werd haar celstraf omgezet in een taakstraf.

Hevige gevechten in Syrisch kustgebied met Assad-aanhangers

3 months ago

In het kustgebied in het noordwesten van Syrië zijn hevige gevechten uitgebroken tussen aanhangers van de verdreven president Assad, islamitische strijders en regeringstroepen. Daarbij zijn meer dan zeventig doden gevallen, zegt het in Londen gevestigde Syrische Observatorium voor de Mensenrechten.

In de kuststeden Latakia en Tartus is een avondklok ingesteld; mensen zijn opgeroepen binnen te blijven.

Er zijn duizenden militairen naar het gebied gestuurd om de situatie onder controle te krijgen. Assad-aanhangers zouden delen van de regio in handen hebben, zoals de kustplaats Qardaha, waar Assad werd geboren.

Duizenden regeringstroepen zijn op weg naar het gebied om het te stabiliseren:

De gevechten strekken zich uit over een groot gebied. Ook in de grote steden Aleppo en Homs, in het binnenland, zijn er geweldsincidenten, en uit het zuiden van Syrië worden confrontaties gemeld met gewapende druzen.

De berichten zijn moeilijk te verifiëren, omdat er nauwelijks onafhankelijke journalisten in het gebied zijn.

Vooral in de noordwestelijke kustregio, het kerngebied van het voormalige Assad-regime, liepen de spanningen al geruime tijd op, tot ze gisteren escaleerden in het heftigste geweld sinds de val van Assad in december vorig jaar. Het begon toen regeringstroepen tijdens een operatie in Latakia in een hinderlaag liepen.

De overgangsregering heeft beloofd dat aanhangers van het Assad-regime alleen individueel worden gestraft en dat minderheden met respect zullen worden behandeld. Groepen als de druzen en vooral de alawieten, de minderheid waartoe de Assads behoren, hebben daar weinig vertrouwen in.

Al maanden spanningen

Al sinds de val van Assad, in december, zijn er berichten op sociale media dat vooral alawieten worden aangevallen en mishandeld door islamitische strijders en dat hun huizen werden geplunderd en in brand werden gestoken.

Soennitische moslimstrijders zouden uit zijn op wraak, omdat ze de alawieten zien als een bevoorrechte minderheid die verantwoordelijk was voor de onderdrukking onder het Assad-regime.

Bommenwerper Hiroshima te 'Gay' voor Trumps Pentagon

3 months ago

Een foto van de bommenwerper die op 6 augustus 1945 de atoombom afwierp boven Hiroshima is een van de tienduizenden afbeeldingen die het Pentagon offline wil halen nu diversiteitsprogramma's worden geschrapt. De naam van het vliegtuig lijkt daar de oorzaak van: de Enola Gay kwam klaarblijkelijk per ongeluk in beeld bij de opschoningsactie vanwege de zoekterm die werd gebruikt. 'Gay' betekent in het Engels onder meer homoseksueel.

Onmiddellijk na zijn aantreden kondigde president Trump aan dat hij een eind zou maken aan alle diversiteitsprogramma's die de integratie van minderheden in de strijdkrachten bevorderen. Zo schrapte hij trainingsprogramma's, wil hij af van transgender militairen en ontsloeg hij de hoogste militair, een zwarte generaal van wie defensieminister Hegseth zich openlijk had afgevraagd of hij om zijn huidskleur was gepromoveerd.

Het Pentagon ging daarnaast alle online uitingen langs om verwijzingen naar inclusiviteit te schrappen. Persbureau AP kreeg een lijst van 26.000 afbeeldingen in handen die daarbij verwijderd moeten worden. Minister Hegseth van Defensie heeft alle legeronderdelen tot woensdag gegeven om suggesties te doen. Sommige zijn al daadwerkelijk offline gehaald.

Pride en Black History Month

Onder de afbeeldingen die moeten verdwijnen zijn veel voor de hand liggende doelwitten van Trump, zoals vieringen van Black History Month en de Gay Pride of de prestaties van vrouwelijke militairen. Zo is een foto geselecteerd van Jeannie Leavitt, de eerste vrouwelijke straaljagerpiloot, en generaal Marcelite Harris, de eerste zwarte vrouw in die rang.

Andere foto's hebben echter totaal niets met het thema diversiteit te maken. Zo is er een portret geselecteerd van sergeant-majoor Adrian C. Gay, die puur op zijn achternaam lijkt te zijn gekozen. Met die zoekterm is blijkbaar ook het handjevol foto's van de Enola Gay eruit gepikt. Met diversiteit heeft de naam van de bommenwerper helemaal niks te maken: bevelhebber Paul Tibbets vernoemde het toestel naar zijn moeder.

Ook een foto van legerbiologen die onderzoek doen naar vissen is aangemerkt voor verwijdering. Hier lijkt een verwijzing naar 'gender' de boosdoener: het onderschrift luidt dat de biologen van de dieren "data verzamelen, waaronder gewicht, grootte en geslacht".

Een woordvoerder van het Pentagon erkent dat er misschien fouten zijn gemaakt, maar zegt vooral blij te zijn dat de legeronderdelen zo snel gehoor geven aan het nieuwe beleid. "Als er in een enkel geval iets wordt verwijderd dat niet valt onder het beleid, dan zullen we daarin voorzien."

Volgens AP is het opschonen van alle websites en sociale media van de strijdkrachten geen sinecure: alleen al voor het Korps Mariniers gaat het om 10.000 afbeeldingen - en dan worden de 1600 verschillende socialemediakanalen van specifieke legeronderdelen nog niet eens meegerekend. Er is één persoon die het werk moet uitvoeren.

Bijkomend probleem daarbij is dat het vaak gaat om accounts die allang niet meer actief gebruikt worden en niemand dus weet wat het wachtwoord ervan is.

Verkeer rond Parijs verstoord door vondst oorlogsbom

3 months ago

Het auto- en treinverkeer aan de noordkant van Parijs is verstoord na de vondst van een bom uit de Tweede Wereldoorlog. De bom werd vannacht aangetroffen tijdens werkzaamheden in de gemeente Saint-Denis, op zo'n 2,5 kilometer van Gare du Nord. Het explosief werd ontdekt vlak bij het spoor dat naar Gare du Nord leidt.

Specialisten zijn sinds 06.00 uur vanochtend aan het werk om de bom onschadelijk te maken. De minister van Transport Philippe Tabarot zegt op het Franse radiostation Sud Radio dat het treinverkeer van en naar Gare du Nord "de hele dag ernstig verstoord" zal zijn.

Op Gare du Nord, maar ook op stations in Brussel en Londen, staan er lange rijen met gedupeerde reizigers:

Alle Eurostar-treinen die van en naar Parijs zouden gaan, zijn geannuleerd. Reizigers krijgen het advies om hun reis te verzetten naar een andere dag.

Ook zijn een deel van de rondweg van Parijs en een deel van de A1 afgesloten vanwege de ontmanteling van de bom.

Evacuaties Saint-Denis

Gare du Nord had volgens de laatste cijfers uit 2023 bijna 227 miljoen reizigers, waarmee het verreweg het drukste station van Frankrijk is. Er vertrekken en arriveren naast Franse treinen ook veel hogesnelheidstreinen uit België, Duitsland, Engeland en Nederland zoals de Eurostar.

In Saint-Denis, waar de bom werd ontdekt, zijn mensen geëvacueerd in een straal van 500 meter rond de vindplaats. Het gaat alleen om de ongeveer 200 bewoners van huizen die uitkijken op het terrein waar de bom werd gevonden. Andere mensen in het ontruimingsgebied moeten binnen blijven tijdens het onschadelijk maken van de bom.

Afgezette president Zuid-Korea mag gevangenis verlaten

3 months ago

Een Zuid-Koreaanse rechtbank heeft besloten dat de afgezette president Yoon Suk-yeol zijn proces in vrijheid mag afwachten. Als aanklagers geen bezwaar aantekenen tegen het besluit komt hij snel vrij.

Yoon werd half januari opgepakt wegens hoogverraad. Hij had in december geprobeerd het parlement buitenspel te zetten door de staat van beleg af te kondigen. De volksvertegenwoordiging, geleid door de oppositie, zou volgens hem het regeringsbeleid te veel dwarsbomen en sympathiseren met aartsvijand Noord-Korea.

Felle betogingen en politiek protest dwongen Yoon enkele uren later alweer het bevel in te trekken. Het parlement zette hem in de dagen erna op non-actief. Het Constitutioneel Hof moet later dit jaar bepalen of hij definitief kan worden afgezet.

Strafzaak

Ondertussen begonnen aanklagers ook een strafzaak tegen de president, omdat het uitroepen van de staat van beleg gelijk zou staan aan een machtsgreep. Als Yoon daaraan schuldig wordt bevonden, kan hij levenslang of zelfs de doodstraf krijgen, al wordt die nauwelijks meer uitgevoerd in het land.

Door de onrust is Zuid-Korea verdeeld in twee kampen. Veel Zuid-Koreanen steunen het verzet tegen Yoons machtspolitiek, maar hij heeft ook nog altijd een grote achterban. Pogingen hem te arresteren werden bijvoorbeeld enige tijd gehinderd door aanhangers die het werk van de politie onmogelijk maakten.

Wekdienst 7/3: Kabinet buigt zich weer over asielplannen Faber • Tweede dag EK indoor in Apeldoorn

3 months ago

Goedemorgen! In Den Haag buigt het kabinet zich opnieuw over de asielplannen van minister Faber. En de Nederlandse atletiekploeg gaat op het EK indoor in Apeldoorn weer voor goud.

Eerst het weer: het is opnieuw zonnig. Het wordt 17 tot 19 graden en er waait een zwakke tot matige zuidenwind. Ook de komende dagen laat de zon zich zien. In het weekend wordt het 18 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Premier Schoof noemt het Europese topoverleg dat hij gisteren in Brussel voerde constructief en vindt dat de EU eenheid uitstraalt, ook al ging Hongarije als enige land niet akkoord met extra Europese steun voor Oekraïne.

De Hongaarse premier is een bondgenoot van Rusland en had van tevoren gedreigd niet akkoord te gaan met extra steun aan Oekraïne. De 26 andere landen besloten daarop om uiteindelijk zonder Hongarije akkoord te gaan.

"Het zijn nog altijd 26 lidstaten die akkoord gingen, dus binnen Europa is een grote mate van eenheid", zei Schoof in Brussel.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Op de openingsavond van de EK-indoor atletiek in Apeldoorn heeft de Nederlandse gemengde estafetteploeg goud veroverd. Femke Bol, Eveline Saalberg, Nick Smidt en Tony van Diepen wonnen het goud op de 4x400 meter.

Het is voor het eerst dat deze discipline op het EK-indoor op het programma staat. Bekijk hieronder de race in Apeldoorn terug.

Fijne dag!

Paus klinkt zwak in eerste audioboodschap uit het ziekenhuis

3 months ago

Paus Franciscus heeft in het ziekenhuis in Rome een geluidsboodschap opgenomen. Die werd gisteren tijdens het avondgebed afgespeeld op het plein voor de Sint-Pieter, tot grote vreugde van aanwezigen.

De paus bedankte de gelovigen voor hun steun. "Uit de grond van mijn hart dank ik jullie voor alle gebeden, in gedachten ben ik bij jullie", zei Franciscus in zijn moedertaal Spaans. "Moge God jullie zegenen en de maagd Maria jullie bewaren. Dank."

De 88-jarige Franciscus klonk zwak. Zijn stem kwam maar net boven gefluister uit en hij worstelde tussen woorden om op adem te komen:

Sinds de paus drie weken geleden in het ziekenhuis werd opgenomen had het Vaticaan geen beelden of audio meer van hem vrij gegeven. De menigte op het Sint-Pietersplein was dan ook blij met zijn eerste audioboodschap. Toen het bericht van 22 seconden was afgespeeld, kreeg hij een geëmotioneerd applaus.

Franciscus werd 14 februari in het ziekenhuis opgenomen met een dubbele longontsteking. Zijn situatie is sindsdien veranderlijk: er zijn momenten dat het de goede kant op gaat, maar hij heeft ook meerdere keren een terugval gehad door acute ademhalingsproblemen.

Volgens het Vaticaan is zijn toestand nu stabiel. Franciscus slaapt 's nachts met een gezichtsmasker om genoeg zuurstof te krijgen en krijgt overdag extra zuurstof via een slang in de neus.

Jongen overmeesterd in Australië die met geweer vliegtuig binnendrong

3 months ago

Een 17-jarige jongen is in het zuidwesten van Australië met een geladen geweer een vliegtuig binnengedrongen. De jongen kon worden overmeesterd door twee passagiers en de piloot.

De jongen wist waarschijnlijk door een gat in het hek bij Avalon Airport het vliegtuig te bereiken. Hij droeg een veiligheidsjas waarmee hij eruit zag als een medewerker van het vliegveld. Via de trap die naar het vliegtuig van maatschappij Jetstar leidde bereikte hij het vliegtuig, waarin zo'n 160 passagiers zaten.

Bommen

Een van de passagiers die hielp met het overmeesteren van de jongen zegt tegen Network 10 Television dat hij de jongen zag instappen en dat de jongen geïrriteerd raakte toen een stewardess hem vragen stelde. Ook zou hij hebben geroepen dat hij bommen in zijn tas had. De jongen richtte volgens de passagier vervolgens zijn geweer op de borst van de stewardess.

De passagier, die een voormalig professioneel bokser is, wist de jongen te overmeesteren, waarna een andere passagier en de piloot van het vliegtuig hem hielpen. "Dit moet een heel angstaanjagend incident zijn geweest voor de passagiers van dat vliegtuig en de politie van Victoria prijst de moed van die passagiers die die man konden overmeesteren," zei de politiechef van de staat Victoria.

Motief nog onbekend

De vlucht werd geannuleerd nadat de jongen was gearresteerd. Wat het motief van de jongen is en waarom hij niet eerder kon worden tegengehouden, wordt nog onderzocht. Ook zijn de veiligheidscontroles op en rondom het vliegveld verbeterd.

De Australische premier Albanese zegt dat er geen zorgen zijn over de algemene veiligheid van Australische luchthavens en dat dit een incident is.

Erasmus MC opent vrouwencentrum: effectievere zorg kan miljarden schelen

3 months ago

Er kan minstens 7,6 miljard euro worden bespaard op de kosten voor de Nederlandse gezondheidszorg als vrouwen de zorg krijgen die ze nodig hebben. Maar dan moet wel worden geïnvesteerd in diagnose en behandeling van vrouwen. Dat zeggen de drie oprichters van een nieuw centrum bij het Erasmus MC in Rotterdam dat speciaal gericht is op de zorg voor vrouwen.

Het bedrag van 7,6 miljard blijkt uit onderzoek van Women Inc.

Het centrum wordt vandaag feestelijk geopend. Het is al langer bekend dat de huidige zorg vooral is ingericht op mannen. Behandelingen en medicijnen worden meestal alleen getest op mannen of mannelijke proefdieren, terwijl een vrouwelijk lichaam bij ziekte vaak anders reageert dan een mannelijk lichaam.

"Meer dan een op de drie vrouwen zegt dat een arts hen niet geloofde, iets aannam zonder door te vragen. Vrouwen ervaren ook vaker verkeerde diagnoses of onderbehandeling door verkeerde veronderstellingen bij zorgprofessionals", zegt hoogleraar cardiothoracale chirurgie Hanneke Takkenberg.

Virtueel centrum

Ze is een van de initiatiefneemsters van het nieuwe centrum. Dat is geen adres waar vrouwen met klachten terechtkunnen, maar een virtueel centrum. Het brengt artsen, onderzoekers, patiënten en beleidsmakers samen om de zorg voor vrouwen te verbeteren.

Het nieuwe Netherlands Women's Health Research & Innovation Center van het Erasmus MC gaat vooral onderzoek doen naar problemen die alleen vrouwen hebben, bijvoorbeeld bij menstruatie, vruchtbaarheid, zwangerschap, menopauze en bepaalde vormen van kanker. Daardoor vallen ze bijvoorbeeld uit op hun werk en dat is dus ook van invloed op de economie en de samenleving.

Het gaat niet alleen om vrouwenproblemen, maar ook om aandoeningen die zich bij vrouwen anders manifesteren, zoals migraine, hart- en vaatziekten en botontkalking. Mede-initiatiefneemster en internist Jeanine Roeters van Lennep houdt al enkele jaren een speciaal spreekuur voor vrouwen die ernstige zwangerschapsvergiftiging hebben gehad. Ze blijken later in hun leven een hoger risico op hart- en vaatziekten te hebben. Roeters van Lennep hoopt dat door betere nazorg te voorkomen.

Roeters van Lennep: "We hebben al een massa kennis vergaard als het gaat om verschillen tussen het mannen- en vrouwenlichaam. Zeker dokters met veel ervaring weten heel goed dat vrouwen vaak andere symptomen ervaren dan mannen. In het nieuwe centrum willen we al die kennis en ervaring bij elkaar brengen."

Vrouwvriendelijk plaspotje

In eerste instantie worden data uit het Erasmus MC gebundeld, maar ook onderzoekers in andere Nederlandse en buitenlandse zorginstellingen zijn welkom om zich aan te sluiten en kennis te delen. Bij de opening zijn ook veertig bedrijven die willen investeren in de zorg voor vrouwen.

"We koppelen ze aan onderzoekers. Er is echt een markt voor vrouwengezondheidszorg", zegt Roeters van Lennep. "Vroeger werd het afgedaan als hobby, maar nu wordt het serieus genomen."

"Ik weet niet of je weleens een blaasontsteking hebt gehad? Dan krijg je zo'n potje mee om in te plassen. Een man lukt dat wel, maar bij een vrouw wordt dat altijd een kliederbende. Er is nu een onderzoeker die een vrouwvriendelijk plaspotje heeft ontwikkeld. Dat is gewoon betere zorg."

Probleem van iedereen

Het Netherlands Women's Health Research & Innovation Center werkt onder meer aan een uitgebreide databank. Greet Vink is hoofd research & development office van het Erasmus MC en de derde initiatiefneemster van het nieuwe centrum.

"We willen datasets bouwen om de biologische, sociaaleconomische, omgevings- en interpersoonlijke uitdagingen te bestuderen die vrouwen ervan weerhouden optimale gezondheid te bereiken", zegt ze. "Veel Rotterdamse meisjes en vrouwen doen al mee aan studies. We moeten de verzamelde datasets meer bundelen."

Nederland telt ruim 8,8 miljoen vrouwen. Vink, Takkenberg en Roeters van Lennep vinden het hoog tijd dat er in de zorg meer aandacht voor hen komt: "Het is onbegrijpelijk dat er zo weinig kennis is vastgelegd over vrouwspecifieke aandoeningen. Zonder deze kennis kunnen we die niet goed behandelen. Daar mogen we niet langer van wegkijken, want een probleem van vrouwen is uiteindelijk een probleem van iedereen."

Opnieuw problemen bij test ruimtevaartuig SpaceX-Starship

3 months ago

Voor de tweede keer op rij is een test met SpaceX-ruimtevaartuig Starship deels mislukt.

De 123 meter hoge raket, die bestaat uit twee trappen, werd gelanceerd vanuit Texas. Het onderste deel, de zogenoemde booster, werd succesvol losgekoppeld van het bovenste deel. Dat onderste deel keerde kort na de lancering terug naar het lanceerplatform in Texas en werd daar 'opgevangen'.

Brokstukken van het ruimteschip verschenen aan de hemel op de Bahama's:

Met de tweede trap ging het echter mis. Die bereikte een hoogte van bijna 150 kilometer toen problemen ontstonden. Na ongeveer tien minuten ging het contact verloren met het ruimtevaartuig dat oncontroleerbaar begon te tollen en uiteenviel.

Nepsatellieten

De vlucht had eigenlijk een uur moeten duren en het tweede deel van de raket had gecontroleerd in zee terecht moeten komen. Aan boord waren vier nepsatellieten, die in de ruimte hadden moeten worden uitgezet.

Het was niet meteen duidelijk waar de brokstukken zijn neergekomen, maar op sociale media circuleren beelden van brandend puin boven Florida. Vanwege de vallende brokstukken werden vluchten op Orlando International Airport korte tijd aan de grond gehouden.

Lekkende brandstof

In januari ging een test met Starship ook al niet volgens plan. Ook toen werd contact met het ruimtevaartuig verloren en spatte de tweede trap van de raket uiteen. Onderzoek naar wat er precies gebeurde bij die lancering loopt nog, maar het is al duidelijk dat lekkende brandstof een reeks branden veroorzaakte die de motoren van het ruimtevaartuig uitschakelden. Hierdoor trad het zelfvernietigingssysteem aan boord in werking.

Het is de bedoeling dat de Starships uiteindelijk ook met bemanning gaan vliegen. NASA wil met de Starships later dit decennium astronauten op de maan laten landen. Het grote doel van SpaceX-oprichter Elon Musk is om zijn raketten uiteindelijk Mars te laten bereiken.

Brand in centrum Arnhem nu helemaal uit na blussen laatste brandhaard

3 months ago

De grote brand die woedde in het centrum van Arnhem is volledig geblust, meldt Veiligheidsregio Gelderland-Midden. Vanwege instortingsgevaar konden brandweerlieden lange tijd uitsluitend het vuur van buiten bestrijden, maar in de nacht van donderdag op vrijdag lukte het toch om een pand binnen te gaan.

Hoewel de brand gistermiddag al was beperkt en teruggebracht, was die nog niet uit. Bovenin het dak van een van de panden in de Jansstraat zat een brandhaard. "We hebben de brand eerder nooit helemaal kunnen uitmaken", zegt een woordvoerder van de veiligheidsregio.

"Er zitten heel veel oude balken en als er zuurstof bijkomt, gaat het weer heel snel in brand. Dan kun je er wel van buiten water op blijven gooien, maar als je niet tot de kern komt, wordt het moeilijk."

Het blok waar de brand woedde, vanochtend:

Doordat de rookontwikkeling ook weer toenam, werd rond 00.30 uur opnieuw een NL-Alert gestuurd voor het gebied rond de binnenstad. Rond 02.30 uur slaagde de brandweer er toch in om een pand binnen te gaan nadat een bouwkundige dat veilig genoeg had bevonden. De brandweer kon toen gerichter blussen en rond 03.20 uur was de brand uit.

Een hoogwerker en een tankautospuit staan nog wel in de buurt van waar de brand woedde, zodat kan worden ingegrepen als de brand toch weer ergens oplaait.

Nu de brand uit is, kan in de loop van de morgen beter worden gekeken naar de exacte schade. Het pand waar de brand begon is verwoest. Volgens de veiligheidsregio zijn in ieder geval de gevels van de andere panden waar de brand woedde wel gered.

Klever slaat in VS in gesprek over handel niet met vuist op tafel: 'Zo gaat dat niet'

3 months ago

Hoewel er voor Europa en Nederland veel op het spel staat vanwege dreigende heffingen van de Verenigde Staten, heeft minister Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) bij haar bezoek aan Washington geen onderhandelingen gevoerd. "Maar ik heb wel duidelijk gemaakt dat heffingen schadelijk zijn."

Een zachte landing was het niet voor Reinette Klever in Washington. Een touch-and-go was het, zoals dat heet, waarbij het vliegtuig de landingsbaan aantikte om vervolgens direct weer op te stijgen. Kort daarna kon het vliegtuig, afkomstig uit Canada, alsnog veilig landen. Het staat misschien wel symbool voor de onstuimige tijden waarin de handelsminister zich als eerste bewindspersoon uit Den Haag meldde in het Washington van Donald Trump.

Klever sprak daar met Trumps handelsafgevaardigde Jamieson Greer. "Dit was een kennismakingsgesprek", zegt Klever. "Het was geen onderhandeling, dus er zijn ook geen dreigementen gewisseld." Over heffingen heen en weer zegt ze dat ze "onder de aandacht heeft gebracht dat er veel op het spel staat".

Miljoen banen

In totaal zijn er met de handel en investeringen over en weer een miljoen banen gemoeid in de VS en nog eens 250.000 in Nederland, stelt Klever, die wijst op de verwevenheden tussen de twee. "De Verenigde Staten is voor ons het zesde exportland, Nederland is er de grootste investeerder." Een groot deel daarvan betreft investeringen van pensioenfondsen, banken en verzekeraars.

Dat handel onder druk staat vanuit het Witte Huis, zal niemand ontgaan zijn. Heffingen op Chinese producten werden al met 20 procent verhoogd, voor Canada en Mexico werd eerder deze week een importtarief van liefst 25 procent doorgevoerd, al is een groot deel daarvan wederom met een maand uitgesteld.

Heffingen op staal en aluminium moeten volgende week ingaan, begin april worden heffingen uitgerold op producten uit landen waar Amerikaanse bedrijven tegen heffingen aanlopen. Ook Europa komt aan de beurt, is de verwachting.

Amerika van de heffingen af praten heeft Klever niet gedaan. "Zo gaat dat niet", zegt ze over haar gesprek met Greer, die in de eerste termijn van Trump stafchef was van toenmalig handelsadviseur Robert Lighthizer. "De handelspolitiek ligt bij de eurocommissaris in Brussel", zegt Klever.

"Maar ik heb wel duidelijk gemaakt dat heffingen schadelijk zijn. Dat er veel banen mee gemoeid zijn, beide landen er veel geld mee verdienen en het belangrijk is die handelsrelatie goed te houden."

ASML

Bedrijven hebben baat bij zekerheid, gaat ze verder. "Nu is er veel onzekerheid, bedrijven staan niet te springen." Dat geldt ook voor chipmachinefabrikant ASML uit Veldhoven. Het bedrijf kampt al langere tijd met beperkingen op de export van geavanceerde technologie naar China, grotendeels ingegeven door Washington.

"De regering Biden heeft veel druk uitgeoefend, en ik verwacht dat de regering Trump op dezelfde manier druk zal uitoefenen", zei premier Schoof daar eerder over in gesprek met Bloomberg aan de zijlijn van het World Economic Forum in Davos. Handelsafgevaardigde Greer geldt als China-havik.

China

Klever wil weinig kwijt over of Washington al aandringt op verdere inperkingen op de handel van Nederlands meest waardevolle bedrijf met China, anders dan dat het onderwerp "kort aan de orde" is geweest. "We spreken altijd met de Verenigde Staten, ook met Japan, die gesprekken blijven we voeren. We delen de zorgen om de veiligheid met betrekking tot China en andere landen."

Eerder sloeg China al terug door met exportrestricties te komen op gallium en germanium, belangrijke grondstoffen voor de chipindustrie. Als jullie ons geen chips of machines meer leveren, stoppen wij de levering van kritieke grondstoffen die nodig zijn om ze te maken, was de boodschap van Peking.

Mineralen

Voor haar bezoek aan de VS was de minister in de Canadese provincie Quebec. Een belangrijk onderdeel van haar bezoek aan Canada was het veiligstellen van toegang tot kritieke mineralen. "Canada heeft veel mineralen in de grond", zegt de handelsminister. "Nederland wil voor zijn weerbaarheid meer toegang hebben tot die kritieke grondstoffen, daar hebben we een overeenkomst voor getekend."

Hoe de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp terugkijkt op de eerste zes weken Trump, waaronder de ontmanteling van vrijwel alle noodhulp aan het buitenland? "Hij doet het op zijn manier, ik heb het op een hele andere manier gedaan", zegt ze desgevraagd.

"Ik vind het belangrijk dat wij alle juridische verplichtingen netjes nakomen en organisaties die afhankelijk zijn van het geld ruim van tevoren geïnformeerd zijn", aldus Klever. "Mijn belang hier is het Nederlandse bedrijfsleven", zegt ze. "Laten we met elkaar samenwerken in plaats van elkaar tegenwerken."

Jeugd van Tegenwoordig wint Edison Pop Oeuvreprijs: 'Al 20 jaar eigenzinnig'

3 months ago

De Jeugd van Tegenwoordig heeft de Edison Pop Oeuvreprijs 2025 ontvangen. In het tv-programma Beau ontving het viertal de prijs.

"Al generaties weten ze met wervelend en ontwrichtend taalgebruik een stempel te drukken en dat doen ze nog steeds", zei juryvoorzitter Daniel Dekker. "De keuze was unaniem en snel gemaakt."

Het viertal, dat bestaat uit rappers Willie Wartaal, Vieze Fur, Faberyayo en producer en muzikant Bas Bron, brak in 2005 door met Watskeburt?!. Het nummer stond drie weken op nummer 1 in de Top 40. "Veel artiesten zeggen het vaak, maar zij gingen ook écht hun eigen weg", stelt het juryrapport.

Sterrenstof

Een andere grote hit en verreweg het meest beluisterde nummer op Spotify is Sterrenstof uit 2010 met bijna 104 miljoen streams. "Met het album De Lachende Derde zetten ze de volgende stap richting muzikale onsterfelijkheid, dankzij de immense hit Sterrenstof", wordt hierover gezegd in het juryrapport van de oeuvreprijs.

De jury noemt het nummer "een track die er vijftien jaar na release nog steeds voor zorgt dat volle zalen en festivalterreinen alles woord voor woord meezingen, ongeacht of ze nou precies doorhebben wat 'loesoe in de sky' eigenlijk is".

Bekijk de clip van Sterrenstof:

De groep won in 2006 een Edison voor beste nieuwkomer en won verder onder meer 3voor12 Awards, een Dutch MTV Award en meerdere 3FM Awards. Ook won het kwartet de Popprijs in 2011.

"Of ze nou huilend naar de club slenteren, ervoor zorgen dat een stageplek nooit meer hetzelfde zal zijn, of in een wereld vóór Duolingo iedereen een spoedcursus drank-bestellen-aan-de-Spaanse-Costa geven, ze bewijzen al twintig jaar geen concessies te doen aan hun eigenzinnigheid en altijd van hun eigen kracht en creativiteit uit te gaan", zegt de jury.

De Edison Pop Oeuvreprijs werd eerder gewonnen door onder anderen David Bowie (1974), BZN (2001), Ramses Shaffy (2007), Anouk (2017) en Jan Smit (2024).

Schoof: EU straalt eenheid uit over Oekraïne ondanks weigering Orbán

3 months ago

Premier Schoof noemt het Europese topoverleg dat hij gisteren in Brussel voerde constructief en vindt dat de EU eenheid uitstraalt, ook al ging Hongarije als enige land niet akkoord met extra Europese steun voor Oekraïne.

De Hongaarse premier is een bondgenoot van Rusland en had van tevoren al gedreigd niet akkoord te gaan met extra steun aan Oekraïne. De 26 andere landen besloten daarop om uiteindelijk zonder Hongarije akkoord te gaan. "Orbán heeft een andere opvatting over hoe we tot vrede kunnen komen", zegt Schoof. "Dat mag."

'Nauwelijks discussie geweest'

Volgens hem is er nauwelijks discussie geweest om de Hongaarse leider op andere gedachten te brengen. Schoof bestrijdt dat hiermee de boodschap is dat Europese eenheid over Oekraïne niet belangrijk is. "Het zijn nog altijd 26 lidstaten die akkoord gingen, dus binnen Europa is een grote mate van eenheid."

Over een Europees pakket van zeker 800 miljard euro dat de komende vier jaar wordt vrijgemaakt voor Europese defensie waren wel alle landen het eens. Hiervoor worden de normale begrotingsregels buitenspel gezet voor extra investeringen in defensie.

'Versoepeling regels niet nodig'

Schoof zei in het overleg erop te hebben gehamerd "dat er niet wordt gesjoemeld met begrotingsregels". Voor het Europese pakket hoeven regels niet te worden versoepeld, zegt de premier. "Binnen de bestaande begroting is het mogelijk om bepaalde uitzonderingen te maken."

Schoof stelt dat het hier nog niet om een concreet Europees plan gaat, maar over contouren. "Die worden nu met spoed uitgewerkt. Daar komen voorstellen uit en die bespreken we in de Kamer."

Maanlander Athena geland, maar 'vermoedelijk niet rechtop'

3 months ago

De commerciële maanlander Athena is aangekomen op de maan, maar onduidelijk is of alle systemen werken. Het lijkt erop dat het ruimtevaartuig niet rechtop staat. De exacte positie is nog onduidelijk.

Na het geplande tijdstip van landen vanavond was niet meteen duidelijk of de landing was gelukt. Zo'n tien minuten later kwam voorzichtig de bevestiging dat verschillende systemen leken te werken. De Athena, van het commerciële ruimtevaartbedrijf Intuitive Machines, leek intact, de zonnepanelen werkten en er kwamen data door. Maar op een persconferentie kort na de landing zei de chef van het bedrijf dat het erop lijkt dat de Athena "niet in de goede positie" ligt.

De Athena werd vorige week gelanceerd en na 7 dagen en 17 uur kwam het voertuig aan op het maanoppervlak. De plek waar de Athena moest landen, ligt dicht bij de zuidpool van de maan. Dat gebied is een stuk ruiger dan de plekken waar maanlanders meestal op mikken. Wetenschappers denken dat de kans hier groter is om water aan te treffen.

Odysseus omgevallen

Het is de tweede keer dat Intuitive Machines een maanlander op de maan zet. Een jaar geleden werd de Odysseus gelanceerd, de eerste commerciële maanlander die de maan bereikte. Ook toen was er eerst even geen contact na de landing. Later bleek dat de lander was omgevallen bij aankomst op de maan.

Door de val waren de zonnecollectoren niet op de zon gericht en werkte een deel van de antennes niet. De Odysseus kon maar beperkt data doorsturen en werd na een week uitgeschakeld.

Het is de bedoeling dat de Athena gedurende tien dagen gegevens verzamelt over het landschap en de bodem van de maan, en zoekt naar grondstoffen en water. Aan boord van het onbemande ruimtevaartuig zijn onder meer een ijsboor, een drone en twee 'rovers': wagentjes die over het maanoppervlak kunnen rijden. In hoeverre de Athena nog kan doen waarvoor ze kwam, moet nog blijken.

Blue Ghost

Eerder deze week kwam al een andere commerciële maanlander aan op de maan. De Blue Ghost had een volledig succesvolle landing en verzamelt nu gegevens uit het gebied Mare Crisium (de Zee der Crises). Ook had de Blue Ghost een 'ruimtemuseum' bij zich: een schijfje met 47 kunstwerken erop om achter te laten op de maan.

Meerdere commerciële bedrijven werken samen met NASA aan missies om de maan zo veel mogelijk te verkennen. NASA wil in 2027 mensen op de maan zetten.

Tata Steel krijgt boete van 140.000 euro voor overtreden milieuregels

3 months ago

Tata Steel krijgt een boete van 140.000 euro voor het overtreden van de milieuregels in 2021 en 2022. Het staalbedrijf uit IJmuiden meldde twee incidenten te laat bij de Omgevingsdienst, waardoor die niet snel genoeg kon optreden.

Op 15 februari 2021 kwam bijna 36.000 kubieke meter kooksovengas vrij bij onderhoudswerkzaamheden in de sinterfabriek. Het lek werd in de ochtend ontdekt en had binnen 15 minuten gemeld moeten worden. Tata Steel deed dat pas laat in de avond.

De rechtbank verwijt het staalbedrijf dat het de nadruk legde op herstelmaatregelen. Ook deed Tata Steel te weinig om de sterke uitstoot van kooksovengas te voorkomen.

Afdekband weggewaaid

Een jaar later, op 31 januari 2022, waaide een afdekband van een filterinstallatie bij de kooksgasfabriek weg tijdens een storm. De afdekband kwam dubbelgebouwen terecht in een afzuigwagen. Ook dit voorval had binnen 15 minuten gemeld moeten worden bij de Omgevingsdienst, maar dat gebeurde bijna vijf uur later.

Het Openbaar Ministerie had een boete van 200.000 euro tegen het staalbedrijf geëist. De rechter oordeelde dat Tata 150.000 euro moet betalen, maar trok daar wel 10.000 euro van af omdat de overtredingen jaren geleden hebben plaatsgevonden.

Meldingsdiscipline verbeterd

Tata Steel heeft toegegeven dat er fouten zijn gemaakt en heeft erkend dat de uitstoot niet had mogen gebeuren, te laat werd opgemerkt of gemeld. Het bedrijf zegt dat de procedures zijn aangescherpt en de meldingsdiscipline is verbeterd.

Het OM gaat het vonnis bestuderen en zegt "niet ontevreden" te zijn met de uitspraak. Ook Tata wil de uitspraak nader bestuderen.

In 2023 kreeg Tata twee boetes van ruim 100.000 euro voor het overtreden van de milieuregels.

EU-leiders zonder Hongarije akkoord over extra steun Oekraïne

3 months ago

Op de EU-top in Brussel zijn 26 van de 27 landen het eens geworden over extra steun voor Oekraïne. Het akkoord werd gesloten zonder Hongarije, bondgenoot van Rusland. Concrete bedragen werden nog niet genoemd.

De Hongaarse premier Orbán had vooraf al gedreigd niet akkoord te zullen gaan met extra steun voor Oekraïne en een slotverklaring met die strekking niet te zullen ondertekenen. De leiders van de andere landen probeerden hem te overtuigen, maar dat lukte niet.

Ook de Slowaakse premier Fico had vooraf bedenkingen geuit, omdat hij het Oekraïne kwalijk neemt dat het geen Russisch gas meer doorvoert. Fico sloot zich uiteindelijk wel aan bij de andere EU-leiders.

Over versterking van de Europese defensie werden alle 27 landen het wel eens. Het gaat om het plan dat voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie dinsdag lanceerde. De komende vier jaar wordt er zeker 800 miljard euro voor vrijgemaakt.

De landen gaan ermee akkoord om de normale begrotingsregels buitenspel te zetten bij de extra investeringen in defensie. Dat is nodig omdat de toekomst van een vrij en soeverein Europa op het spel staat, schreef Von der Leyen deze week in een toelichting op haar pleidooi.

De Oekraïense president Zelensky was ook aanwezig op de ingelaste top in Brussel. Hij vroeg de aanwezigen onder meer om zich hard te maken voor een gedeeltelijk staakt-het-vuren tussen Rusland en Oekraïne. Frankrijk opperde dat onlangs.

Na afloop van de top reageerde hij tevreden. Op sociale media sprak hij van een "erg productieve dag" en sprak hij zijn dankbaarheid uit voor de steun van de EU-leiders.

China wil meer buitenlandse investeringen, maar bedrijven zijn niet happig

3 months ago

Een dag na China's Volkscongres, de belangrijkste politieke vergadering van het jaar in het land, was het vandaag aan het ministerie van Handel en de Chinese centrale bank om de plannen voor de economie toe te lichten. Ook dit jaar noteert China een gewenst groeicijfer van rond de 5 procent. Een ambitieuze doelstelling voor het land dat kampt met economische problemen in binnen- en buitenland. Het meest recente voorbeeld hiervan zijn de importheffingen die de Verenigde Staten invoerden op Chinese goederen.

Om deze problemen het hoofd te bieden, heeft China onder andere meer investeringen nodig uit het buitenland. Maar dat lijkt geen gemakkelijke opgave te worden. Volgens het Chinese ministerie van Handel daalde het aantal gerealiseerde directe buitenlandse investeringen (DBI) in China vorig jaar met 27 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Een flinke daling voor het tweede jaar op rij.

Gevolgen voor groei en technologie

Dat China zich zorgen maakt over de daling van de gerealiseerde DBI is goed te begrijpen. Minder buitenlandse investeringen betekent minder geld voor industriële ontwikkeling, wat een directe invloed heeft op economische groei en werkgelegenheid. Dit is een pijnpunt. China heeft moeite met het scheppen van voldoende banen en ook aankomend jaar is de verwachting dat ruim 10 miljoen mensen van de universiteiten afstuderen.

Daarnaast kan een afname van DBI de technologische vooruitgang vertragen, aangezien buitenlandse bedrijven vaak nieuwe technologieën en kennis meebrengen. Op de persconferentie benadrukte de gouverneur van de Chinese centrale bank dan ook dat buitenlandse investeringen in technologische bedrijven sterk worden aangemoedigd.

Het is geen toeval dat hij expliciet de technologiesector noemde. China wil leidend zijn in de technologiesector om economische groei te versnellen, zelfvoorzienend te worden en zo z'n geopolitieke invloed te vergroten.

Eind vorige maand publiceerde China het allereerste op zichzelf staande actieplan om buitenlandse investeringen aan te trekken. Waar China de afgelopen jaren voornamelijk fiscale instrumenten inzette - denk aan het verstrekken van belastingvoordelen en subsidies - om buitenlandse bedrijvigheid aan te trekken, komt het land nu met groter geschut.

Zo heeft China een aantal sectoren waar buitenlandse bedrijven voorheen geen aandeel in mochten hebben, zoals de medische sector, het onderwijs en telecommunicatie, opengesteld voor buitenlandse investeerders. Ook wordt er gekeken hoe het bedrijven makkelijker gemaakt kan worden om zaken te doen. Dan gaat het bijvoorbeeld om het versoepelen van internationale datadeling, het in- en uitreizen van personeel en het verkrijgen van leningen.

Negatief sentiment

Of China's plannen een groot verschil zullen maken, moet nog blijken. Uit een onderzoek van de Europese Kamer van Koophandel in China blijkt dat veel buitenlandse bedrijven China niet zien als een goede bestemming voor investeringen. Veel van deze bedrijven zijn dan ook van plan om hun investeringen die ze gepland hadden voor China te verplaatsen naar landen die als "voorspelbaarder, betrouwbaarder en transparanter" worden ervaren.

Dat het voor China lastig blijkt om het vertrouwen van buitenlandse investeerders aan te trekken, ziet ook Sinoloog en China-adviseur Valérie Hoeks. "Waar iedereen tot een aantal jaar geleden nog vooral de positieve kanten zag van zakendoen in China, is dat nu wel anders. De geopolitieke situatie en de handelsoorlog met de VS hebben enorm bijgedragen aan het negatieve sentiment", aldus Hoeks. "En nu de economie van China het wat lastiger heeft, wordt het nog moeilijker om men ervan te overtuigen meer in China te investeren."

Derk Bolt schaamt zich voor mismatches Spoorloos, 'maar ik was niet verantwoordelijk'

3 months ago

Hij vindt het heel erg, verzekert Derk Bolt met zachte stem, dat zijn programma Spoorloos mensen aan de verkeerde ouders heeft gekoppeld. "Het is iets waar ik me voor schaam. Maar fouten kunnen op vele manieren ontstaan. Mensen kunnen zich vergissen."

Bolt doet zijn verhaal in de rechtbank in Utrecht, waar hij met een aantal andere betrokkenen een getuigenverhoor ondergaat. Dat is op verzoek van twee gedupeerden die een civiele zaak zijn begonnen tegen de omroep die Spoorloos uitzond, KRO-NCRV.

Het programma ging sinds 1990 voor geadopteerde mensen op zoek naar hun biologische familie, maar in 2022 kwam aan het licht dat er meermalen een mismatch was. Inmiddels zijn er acht gevallen bekend, waarvan zes in Colombia. Vorige maand werd bekend dat het programma stopt.

Gedupeerden willen erkenning en een vergoeding voor de schade die ze hebben geleden - sommigen hebben honderden of duizenden euro's betaald aan hun vermeende familie - maar ze willen vooral antwoorden. Hoe kon het zo misgaan en waarom werden documenten niet gecheckt? Waarom werden DNA-tests pas sinds 2018 standaard bij het programma? Ze hopen dat de getuigenverhoren duidelijkheid geven.

'Ik deed de verificatie niet'

Derk Bolt, tientallen jaren het gezicht van het programma en in zijn eigen woorden 'Mr. Spoorloos', heeft in de rechtbank geen kristalheldere antwoorden. Volgens hem ging het mogelijk al mis voordat hij bij de zaak werd betrokken. De redactie van Spoorloos deed de research, zijn zoektocht begon pas in Colombia.

Bolt had naar eigen zeggen geen redactionele verantwoordelijkheid en moest zich baseren op gegevens die hij voorgelegd kreeg door de redactie. "Officiële papieren, adoptiepapieren, geboortecertificaten, gegevens uit het geheugen van adoptieouders. Daar ga je naar kijken en dan kies je de logische lijn van het zoeken uit en dan ga je aan de slag. Het verifiëren van die gegevens gebeurde niet door mij."

Fixers

Bij veel mismatches waren dezelfde tussenpersonen betrokken, zogenoemde fixers. Journalist Kees van der Spek, die de fouten in 2022 aan het licht bracht, vraagt zich af waarom er zo op de informatie werd vertrouwd van die fixers, die er een financieel belang bij hadden. "Als journalist vind ik dat een risico om dat zo te doen", zegt hij in de rechtbank.

Desondanks denkt Bolt dat de redactie zorgvuldig te werk is gegaan. "Mijn indruk is van wel. Ik ga uit van zorgvuldigheid. Maar er zijn mismatches geweest, dus ergens is er iets fout gegaan." Hij wil niet antwoorden op de vraag of de Spoorloos-redactie is misleid door de fixers. Hij spreekt van "een keten van vertrouwen die tot een verkeerd eindresultaat leidt".

De tv-maker, die terloops benadrukt dat Spoorloos ook veel goede matches heeft gemaakt, wijst ook op de moeilijkheden bij het zoeken in Colombia destijds. Soms kwam het voor dat Bolt "een verfrommeld papiertje kreeg" waarvan men zei dat het een geboortebewijs was. "Dan zeiden ze: 'We hadden een meisje en ze heette Maria, en we hebben haar naar dat en dat kindertehuis gebracht.' Als dat allemaal klopte met de papieren, was er voor mij geen reden om daaraan te twijfelen."

Als die twijfel er wel was, probeerde de redactie een DNA-test te doen, maar dat was niet zo simpel volgens Bolt. "Die tests kwamen op rond de eeuwwisseling, maar toen zaten ze nog niet direct in ons voorhoofd." Het ging toen om bloedtesten. "Dat was niet gemakkelijk, zeker niet in Colombia, bij mensen die uiterst argwanend naar buitenstaanders waren. Het was niet makkelijk om iemand mee te nemen naar een ziekenhuis om daar bloed af te nemen. En je kon in de gevangenis belanden als je met bloed of ander lichaamsmateriaal het land verliet."

Bedenkingen over de werkwijze en mogelijke mismatches waren geen terugkerend agendapunt, zegt Bolt. "Het kwam wel voor dat we ergens bedenkingen over hadden. Dan zijn er ook extra controlemaatregelen genomen, maar dat het een regelmatig terugkerend fenomeen was kan ik niet zeggen. Voor ons was het het belangrijkst om mensen te koppelen."

Na de verhoren van vandaag zei Barbara Quee, een van de gedupeerden die na een mismatch uiteindelijk wel haar echte biologische moeder vond en nu anderen helpt bij hun zoektocht, dat ze het niet verwonderlijk vindt dat er dingen misgingen. "Spoorloos heeft essentiële informatie niet geverifieerd en blindelings vertrouwd op tussenpersonen ter plekke die niet te vertrouwen waren. Hun informatie klopte gewoon niet."

Op 15 april worden opnieuw getuigen gehoord. Ook KRO-NCRV mag dan getuigen voordragen. Onduidelijk is of de omroep dat ook gaat doen.

Checked
43 minutes 52 seconds ago
NOS Nieuws - Algemeen
NOS Nieuws
Subscribe to NOS Nieuws - Algemeen feed