NOS Nieuws - Algemeen

Documentaire trekt fotograaf 'Napalmmeisje' in twijfel

2 months 4 weeks ago

Een nieuwe documentaire stelt dat een beroemde Vietnamfoto niet is gemaakt door de fotograaf die er al een halve eeuw de erkenning voor krijgt. The Stringer, die dit weekend in première ging op het Sundance-filmfestival, zegt dat niet AP-fotograaf Nick Ut de maker is, maar een plaatselijke freelancer, Nguyen Thanh Nghe.

Het gaat om de foto uit 1972 met als titel The Terror of War, van een 9-jarig meisje dat naakt en zwaargewond wegvlucht van een bombardement met napalm op de plaats Trang Bang. Het werd een van de meest iconische afbeeldingen van de Vietnamoorlog en een aanklacht tegen de gevolgen van oorlog voor onschuldige slachtoffers in het algemeen.

Tot nu toe was het verhaal dat de 21-jarige Nick Ut de foto maakte toen hij samen met andere journalisten het bombardement versloeg. Onmiddellijk nadat hij had afgedrukt, racete hij het gewonde meisje, Kim Phuc, naar het ziekenhuis in Saigon, waar ze na een lange revalidatie herstelde.

20 dollar

The Stringer trekt dat verhaal in twijfel. Fotojournalist Ilvy Njiokiktjien, die de film al kon zien, zegt dat uit toen gemaakte filmbeelden blijkt dat Ut te ver weg stond om de foto te maken. "Hij stond niet dichtbij genoeg. In de documentaire zie je heel duidelijk dat hij een stuk verder weg stond en hem dus niet gemaakt kan hebben."

In de documentaire zegt Nguyen Thanh Nghe dat hij de foto maakte. Maar omdat hij slechts een stringer was, een lokale freelance journalist, kon de foto niet aan hem worden toegeschreven, zegt hij nu. AP gunde die eer aan een eigen werknemer.

Het verhaal van Nguyen wordt ondersteund door een oud-AP-medewerker. Carl Robinson (81) was destijds fotoredacteur in Saigon en zegt dat hij van zijn baas de opdracht kreeg Ut als de maker aan te duiden. In een toelichting zei Robinson niet te willen overlijden voordat hij Nguyen excuses kon maken.

Nguyen zegt 20 dollar te hebben gekregen voor zijn werk. Ut won meerdere prestigieuze fotoprijzen, zoals de Pulitzer en de World Press Photo.

Nieuw onderzoek

AP blijft volledig achter Ut staan. Het persbureau heeft het afgelopen halfjaar opnieuw onderzoek gedaan naar de foto en zegt niet aan het bekende verhaal te twijfelen.

"De aanval op Trang Bang werd verslagen door veel journalisten van concurrerende organisaties en in de afgelopen halve eeuw heeft niemand ooit getwijfeld dat Ut de foto maakte", laat AP weten in een verklaring. "Zolang er geen overtuigend bewijs is van het tegendeel, gelooft AP niet dat iemand anders dan Ut de foto heeft genomen."

AP betreurt het dat The Stringer de suggestie wekt dat al het bewijs is voorgelegd aan het persbureau; volgens een woordvoerder kon AP pas afgelopen weekend de film zien omdat het persbureau niet vooraf een geheimhoudingsovereenkomst wilde tekenen. "We zijn bereid al het bewijs en nieuwe informatie over deze foto te beoordelen", benadrukt de organisatie.

Nog geen actie World Press

Ook het in Nederland gevestigde World Press Photo zegt de discussie op de voet te volgen. De documentaire "geeft aanleiding tot diepe reflectie", maar of Ut de prijs kan verliezen wil World Press Photo nog niet zeggen. "We willen nu eerst de feiten over de situatie zo goed als mogelijk begrijpen voordat we actie ondernemen."

In een toelichting zegt directeur Joumana El Zein Khoury dat nauwkeurigheid en betrouwbaarheid kernwaardes zijn, maar dat het ook moeilijk is om 53 jaar later de waarheid over een oorlogssituatie precies te achterhalen. "Het is het beste als wij niet optreden als rechter of arbiter, maar ruimte bieden om een moeilijk gesprek te voeren."

"We moeten misschien accepteren dat we er nooit helemaal achter zullen komen of het Nick Ut was of Nguyen Thanh Nghe, of dat het simpelweg om een fout ging", redeneert El Zein Khoury. "Misschien moeten we erkennen hoe complex de situatie was en niet verstard vasthouden aan één versie van de geschiedenis."

Fractie van een seconde

Na het zien van documentaire is Njiokiktjien ervan overtuigd dat er destijds "in een fractie van een seconde" een leugen is ontstaan die nog altijd wordt volgehouden. "Ut reist nog altijd de hele wereld rond en krijgt dik betaald voor lezingen, maar hij is ook wel een beetje slachtoffer, want ook zijn leven veranderde en hij kon niet meer terug."

Nick Ut ziet dat toch echt anders, laat zijn advocaat weten aan AP. "We zullen dit op zijn tijd bij de rechter aanvechten om Nick Uts reputatie te bevestigen."

Wekdienst 27/1: Herdenking bevrijding Auschwitz • Meer duidelijkheid over bombardement in Irak

2 months 4 weeks ago

Goedemorgen! De herdenking van de 80-jarige bevrijding van het voormalige Duitse concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau vindt plaats. Verder wordt het rapport over een Nederlandse luchtaanval in Irak gepresenteerd. Bij dat bombardement door een Nederlandse F-16 vielen veel doden.

Eerst het weer: Af en toe zon en zo nu en dan een bui, lokaal met onweer. Maximumtemperatuur rond 11 graden en daarbij veel wind. Aan zee zijn windstoten tot 85 km/u mogelijk.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Inwoners van de Gazastrook mogen vanaf vandaag terugkeren naar Noord-Gaza, heeft de Israëlische premier Netanyahu bevestigd. Hij kondigde ook aan dat de Israëlische gijzelaar Arbel Yehoud spoedig vrijkomt, evenals twee andere Israëlische gijzelaars.

De afspraak was eigenlijk dat Palestijnen al dit weekend mochten terugkeren naar het noorden van de Gazastrook, maar Israël verhinderde dat, omdat Hamas zich niet aan de afspraken hield. Yehoud zou gisteren eigenlijk al vrijkomen, maar Hamas zei dat dat "om technische redenen" niet was gelukt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Gisteren werden de slachtoffers van de Holocaust herdacht in het Wertheimpark in Amsterdam. Daarbij werden kransen gelegd en toespraken gehouden door onder anderen nabestaanden, burgemeester Halsema en de voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité.

De Joodse Ruth Bloch vluchtte uit nazi-Duitsland naar Amsterdam. Daar werd ze opgepakt en kwam in Auschwitz terecht. Ze moest in een fabriek werken:

Fijne dag!

Palestijnen trekken massaal naar Noord-Gaza doordat Israël corridor openstelt

2 months 4 weeks ago

Israël heeft twee hoofdwegen in de Gazastrook opengesteld voor ontheemde Palestijnen die terug willen naar het noorden. Kort na 06.00 uur Nederlandse tijd mochten mensen voor het eerst in ruim een jaar de zogenoemde Netzarim-corridor oversteken via de weg langs de kust. Tegen 09.30 uur ging ook de snelweg tussen noord en zuid open.

Sindsdien trekt een lange stoet mannen, vrouwen en kinderen gestaag richting het noorden. Tienduizenden mensen stonden sinds het weekend al klaar om te vertrekken, maar Israël hield de corridor toen nog dicht omdat Hamas de afspraken niet zou zijn nagekomen.

Beelden vanuit de Gazastrook:

Premier Netanyahu kondigde gisteravond laat aan dat de inwoners van Gaza vandaag alsnog mochten terugkeren. Er was in de tussentijd duidelijkheid gekomen over de vrijlating van Arbel Yehoud, die samen met twee andere Israëlische gijzelaars deze week moet vrijkomen.

Israël droeg inwoners van Noord-Gaza in de eerste weken van de oorlog in oktober 2023 op om naar het zuiden te trekken, waarna het de Gazastrook in tweeën deelde met de Netzarim-corridor. De naar schatting 1 miljoen Palestijnen die het noorden ontvluchtten, konden sindsdien niet terug naar huis.

De verwoesting in het gebied na ruim 15 maanden oorlog is enorm, zeker in Noord-Gaza waar Israël zeer zware bombardementen heeft uitgevoerd.

Regionale industrie krijgt geen stroom, maar betaalt wel voor CO2-uitstoot

2 months 4 weeks ago

Driekwart van de verduurzamingsprojecten van grote industriële bedrijven in de regio kan niet voor 2030 gerealiseerd worden. Het gaat om zo'n 400 bedrijven die relatief veel energie verbruiken, zoals de papier- en kartonindustrie, glasfabrieken, steenfabrieken en de voedingsindustrie.

Veel van die bedrijven hebben kant en klare verduurzamingsprojecten gepresenteerd, maar kunnen geen nieuwe of zwaardere elektriciteitsaansluiting krijgen. Bovendien moeten ze vaak jarenlang wachten om een vergunning te krijgen voor de uitvoering van de plannen.

Een en ander blijkt uit onderzoek van een samenwerkingsverband tussen deze bedrijven, de netbeheerders en de overheid. Dit zogenoemde Cluster 6-verband constateert dat hierdoor een flink deel van de CO2-reductiedoelen niet op tijd gehaald wordt.

De regionale bedrijven voelen zich achtergesteld ten opzichte van de grote industriegebieden in de havens van Rotterdam, Amsterdam, Delfzijl, Terneuzen en het chemiepark in Geleen. Ze zitten in de regio verder van de energie-knooppunten en hebben hierdoor nog grotere problemen met verduurzamen.

Waar bedrijven vaak al geld gestoken hebben in verduurzamingsplannen, maar daarvoor voorlopig niet de noodzakelijke elektriciteitsaansluiting kunnen krijgen, moeten ze wel extra belasting betalen. Het gaat om de Nederlandse CO2-belasting, bovenop het Europese Emissiehandelssysteem (ETS).

Nederland vraagt niet alleen een hogere belasting op CO2-uitstoot dan onze buurlanden, ook het gebruik van het elektriciteitsnet is hier op dit moment veel duurder. Waar overal in Europa de energiekosten al veel hoger zijn dan in de Verenigde Staten en Azië, zijn ze in Nederland nog weer een stuk hoger dan in Duitsland en België.

Gebrek aan capaciteit op het elektriciteitsnet, hoge energiebelasting en langdurige vergunningstrajecten halen de concurrentiepositie van de maakindustrie in de regio onderuit en zetten de werkgelegenheid onder druk, zegt Barbara Huneman-Verwayen, die de regionale industrie vertegenwoordigt. "In dit soort fabrieken werken meer dan 200.000 mensen, dus er zijn heel veel gezinnen afhankelijk van deze industrie."

Op een steenworp afstand van het centrum van Maastricht ligt de papierfabriek van Sappi met zo'n 600 medewerkers. De fabriek gebruikt veel energie. Traditioneel wordt de stoom die nodig is voor het productieproces opgewekt met gas. Inmiddels is er ook een grote boiler die op elektriciteit draait.

Stabiel

"Dat kon omdat we er vroeg bij waren," vertelt directeur Ferdinand Koster. De tweede boiler kan nog aangesloten worden omdat het bedrijf meehelpt om het elektriciteitsnet stabiel te houden. Als er een tekort aan elektriciteit is wordt de afname verminderd; is er te veel stroom, dan neemt de fabriek juist meer elektriciteit af.

Maar voor de verdere verduurzaming loopt Sappi net als veel andere bedrijven tegen de grenzen van de capaciteit van het elektriciteitsnet aan. Aansluiting van de derde boiler om uiteindelijk afscheid te kunnen nemen van aardgas laat op zich wachten.

De papierindustrie betaalt net als veel andere industriebedrijven in de regio de Nederlandse CO2-belasting vanwege het gebruik van grote hoeveelheden gas. Het is iets dat Koster en andere directeuren dwarszit. "Je wordt gestraft terwijl je wilt verduurzamen."

Bedrijven die niet kunnen verduurzamen omdat ze geen elektriciteitsaansluiting kunnen krijgen zouden vrijgesteld moeten worden van deze belasting, zegt Huneman-Verwayen. "Bedrijven moeten voorrang krijgen bij aansluiting op het elektriciteitsnet. Als dat niet kan moeten ze in ieder geval niet gestraft worden met een extra belasting."

Het bedrijf in Maastricht maakt onderdeel uit van een groot internationaal concern. Ondanks de problemen met netcongestie en de ergernis over de hoge energielasten draait de fabriek goed, maar dat geldt volgens Koster niet voor alle bedrijven.

Noodzaak om te overleven

Hij ziet dat vanwege lange vergunningstrajecten voor verduurzamingsprojecten andere ondernemingen dreigen om te vallen. "Er zijn hier voorbeelden van projecten waar wordt gesproken over twee jaar realisatie en zes, zeven jaar vergunningstrajecten. Dan hoeft het niet meer, dan zullen een aantal bedrijven er niet meer zijn."

Uiteindelijk kan ook de papierfabriek in Maastricht in de problemen komen als de kosten jarenlang veel hoger zijn dan in het buitenland. België en Duitsland liggen op een paar kilometer afstand en bedrijven daar hoeven minder geld uit te geven om te verduurzamen.

Verduurzaming is voor bedrijven niet alleen een idealistisch streven. Met het oog op de stijgende kosten van CO2-uitstoot de komende jaren is het ook een economische noodzaak om te kunnen overleven.

Colombia accepteert deportatievluchten, sancties VS van de baan

2 months 4 weeks ago

Er komen toch geen hoge Amerikaanse importheffingen voor Colombia omdat beide landen overeenstemming hebben bereikt over deportatievluchten. Het Witte Huis zegt dat Colombia onvoorwaardelijk akkoord is gegaan met alle Amerikaanse voorwaarden. Dat bevestigt Colombia niet, maar het land zegt wel dat de impasse is doorbroken.

De ruzie ontstond gisteren omdat Colombia niet toestond dat militaire vliegtuigen met migranten uit de VS aan boord op het grondgebied van het land zouden landen. Twee deportatievluchten werden geweigerd, omdat de Colombiaanse president Petro vond dat zijn landgenoten als criminelen werden behandeld door hen met legervliegtuigen terug te sturen.

Als reactie hierop verbood de Amerikaanse president Trump de Amerikaanse ambassade in Bogotá om nieuwe visa-aanvragen in behandeling te nemen. Ook kondigde hij aan om per direct een tarief van 25 procent op goederen uit Colombia in te stellen. Colombia kondigde kort daarna aan het tarief op goederen uit de VS met 25 procent te verhogen.

'Ingestemd met alle voorwaarden'

Ongeveer vijf uur later stemde Petro alsnog in. "De regering van Colombia heeft ingestemd met alle voorwaarden van president Trump, inclusief de onbeperkte aanvaarding van alle illegale vreemdelingen uit Colombia die uit de Verenigde Staten zijn teruggekeerd" meldt het Witte Huis.

De Colombiaanse minister van Buitenlandse Zaken Gilberto Murillo meldt "dat de impasse met de Amerikaanse regering is doorbroken". Hij zwijgt over de vraag of militaire vluchten nu wel worden toegelaten, en zegt alleen dat teruggezonden Colombianen onder fatsoenlijke omstandigheden zullen worden ontvangen.

Ook meldt de minister dat de Colombiaanse regering het presidentsvliegtuig beschikbaar heeft gesteld om de terugkeer van Colombianen mogelijk te maken die gisteren met deportatievluchten het land binnen zouden komen.

Speerpunt voor Trump

Petro liet eerder weten niet tegen het terugsturen van migranten te zijn met commerciële vluchten, maar vooral tegen de militaire vluchten te zijn waarbij zij als gevangenen worden behandeld. "Ik kan migranten niet dwingen in een land te blijven dat hen niet wil. Maar als dat land ze terugstuurt, moet dat met waardigheid en respect gebeuren", zei hij eerder.

Het terugdringen van illegale migratie is een van de speerpunten van de regering-Trump. Ook naar andere landen wil Trump illegale migranten deporteren. Mexico weigerde vrijdag een deportatievliegtuig op zijn grondgebied te laten landen.

En het Braziliaanse ministerie van Buitenlandse Zaken eiste eergisteren opheldering van de VS nadat 88 gedeporteerde Brazilianen volgens hen werden "vernederd" door aan handen en voeten geboeid te zijn tijdens een lijnvlucht.

23 woningen in studentencomplex in Tilburg onbewoonbaar na grote brand

2 months 4 weeks ago

In Tilburg zijn 23 woningen onbewoonbaar na een grote brand. De brand begon rond 01.45 uur in een woning op de vijfde verdieping in het studentencomplex aan de Verbernelaan.

Kort na 02.00 uur begon de brandweer met het ontruimen van woningen.

Zo'n vijftig bewoners moesten hun huis verlaten:

Ze werden aanvankelijk opgevangen in een naastgelegen gebouw.

De meeste bewoners zaten in gemeenschappelijke ruimtes toen de brand uitbrak, meldt een woordvoerder van de veiligheidsregio. Niemand raakte gewond en de brandweer kon voorkomen dat de brand oversloeg naar andere appartementen in het complex. Rond 02.30 uur was de brand onder controle en kon een deel van de bewoners weer naar huis.

Onbewoonbaar

De ruim twintig appartementen op de vierde en vijfde verdieping zijn in ieder geval voorlopig onbewoonbaar vanwege rook- en roetschade, de overige woningen werden rond 04.00 uur vrijgegeven, meldt Omroep Brabant. Een woning op de vijfde verdieping is volledig uitgebrand.

De bewoners van de getroffen woningen moesten de nacht ergens anders doorbrengen. Het is nog onduidelijk hoe de brand is ontstaan.

Rebellen melden stad Goma in Oost-Congo in handen te hebben

2 months 4 weeks ago

De Congolese rebellengroep M23 zegt de stad Goma in Oost-Congo in handen te hebben.

Gisteren meldde de hoogste VN-functionaris van het land al dat de rebellengroep de buitenwijken van de provinciehoofdstad was binnengetrokken. Het vliegveld werd buiten gebruik gesteld en rebellen gaven het regeringsleger tot 03.00 uur vannacht de tijd om de wapens neer te leggen. Even voordat die deadline verstreek meldden de rebellen de inname van de stad.

In hun verklaring vroegen de rebellen inwoners van de stad om kalm te blijven en droegen ze militairen van het regeringsleger op om zich in een centraal gelegen stadion in de stad te verzamelen.

Soldaten opgevangen

In de Democratische Republiek Congo zijn VN-soldaten actief die deelnemen aan vredesmissie Monusco. Zij vingen eerder op de dag soldaten op aan de rand van de stad die zich hadden overgegeven.

In november 2022 laaide het geweld in het land op toen M23 de wapens weer op grote schaal oppakte. De afgelopen weken werd er veel terreinwinst geboekt door de groep. Zo werd ook de belangrijke aanvoerstad Minova al veroverd. Ze willen de macht krijgen over de kostbare grondstoffen in de regio zoals goud en kobalt.

Zij worden daarbij hoogstwaarschijnlijk gesteund door Rwanda. Volgens een VN-rapport is meer dan een derde van de bevolking van de provincie Noord-Kivu, waar Goma ligt, momenteel ontheemd door de strijd.

Door het geweld werden de afgelopen dagen zeker dertien buitenlandse militairen gedood. De Verenigde Staten en Frankrijk riepen in een spoedvergadering van de VN-veiligheidsraad op tot een staakt-het-vuren en deden een beroep op Rwanda om zijn steun aan M23 in te trekken.

Waarnemend Amerikaans ambassadeur Dorothy Shea waarschuwde dat de VS "alle beschikbare middelen zou overwegen" om degenen die verantwoordelijk zijn voor het in stand houden van het gewapende conflict ter verantwoording te roepen.

Vorig jaar maakten we deze video over de strijd in Congo:

Zweden neemt schip in beslag dat mogelijk glasvezelkabel in Oostzee beschadigde

2 months 4 weeks ago

Zweden heeft een schip in beslag genomen dat mogelijk met opzet een onderwaterglasvezelkabel heeft beschadigd die Letland verbindt met het Zweedse eiland Gotland.

Zweedse aanklagers kondigden aan een vooronderzoek te zijn gestart naar de mogelijke sabotage. "Meerdere autoriteiten, waaronder de afdeling nationale politieoperaties, de kustwacht en de strijdkrachten, zijn betrokken bij het onderzoek", zegt hoofdofficier van justitie Mats Ljungqvist.

De Zweedse kustwacht ging vannacht aan boord van het verdachte schip:

Russische haven

Het schip Vezhen, dat onder Maltese vlag vaart, ligt momenteel voor anker in de haven van de Zweedse stad Karlskrona. Het vertrok enkele dagen eerder uit de Russische haven van Oest-Loega.

Op het moment dat de schade ontstond voer het tussen Gotland en Letland. De kabel is in het bezit van het Letse staatsbedrijf LVRTC. De kabel is volgens de directeur van het bedrijf "flink beschadigd en die schade is te wijten aan invloeden van buitenaf".

Schaduwvloot

De breuk volgt op een reeks incidenten van breuken van datakabels op de bodem van de Oostzee. Zo raakte eind december een onderzeese kabel in de Oostzee tussen Estland en Finland beschadigd. Het anker van schip Eagle S zou die schade hebben veroorzaakt.

Dat schip behoort tot de zogenoemde Russische schaduwvloot. Tot die vloot behoren honderden verouderde tankers die sancties ontwijken en ervoor zorgen dat er olie-inkomsten het land binnenstromen. Eagle S voer waarschijnlijk ook enkele uren boven een telecommunicatiekabel in de Noordzee boven de Waddeneilanden.

Eerder deze maand begon in het gebied een NAVO-missie met als doel om "verbeterde bewaking en afschrikking" te bieden in de Oostzee. Het Nederlandse marineschip Zr. Ms. Tromp is ook in de Oostzee en heeft de leiding over een groep schepen van NAVO-landen.

Kiescommissie Belarus roept Loekasjenko als winnaar uit bij schijnverkiezingen

2 months 4 weeks ago

De kiescommissie van Belarus heeft Alexander Loekasjenko zoals verwacht opnieuw uitgeroepen tot winnaar van de presidentsverkiezingen. Volgens de voorlopige uitslag kreeg de president 86,82 procent van de stemmen. Dat is het grootste aantal stemmen dat ooit aan hem is toegekend.

De definitieve resultaten worden op 3 februari door de kiescommissie bekendgemaakt, maar dat is slechts een formaliteit. Van tevoren was al duidelijk dat Loekasjenko voor de zevende keer op rij tot president zou worden uitgeroepen. In het land zijn onafhankelijke media verboden en belangrijke oppositieleden zijn gevangengenomen of gevlucht naar het buitenland.

Strengere regels in stembureaus

In de stembureaus golden strengere regels dan voorheen: stembiljetten mochten niet worden gefotografeerd, omdat bij de verkiezingen van 2020 aanhangers van oppositiekandidaat Tichanovskaja hun biljet fotografeerden om te bewijzen dat zij op haar hadden gestemd.

Dit jaar hingen er geen gordijntjes in de stemhokjes zodat makkelijk te controleren was of er niet stiekem foto's werden genomen. Oppositieleden die naar het buitenland gevlucht waren adviseerden hun aanhangers om dit jaar niet naar de stembussen te gaan uit protest.

Sinds 1994 aan de macht

Met de overwinning knoopt de 70-jarige president nog vijf jaar vast aan zijn 31-jarige regeerperiode. Na zijn herverkiezing in 2020 zei zowel de VS als de EU dat ze Loekasjenko niet erkenden als legitieme leider van Belarus.

In het land werd na de uitslag fel gedemonstreerd door aanhangers van Tichanovskaja. Loekasjenko liet die protesten met harde hand neerslaan. Tienduizenden mensen werden gearresteerd. Dit jaar gaven de VS en de EU al van tevoren aan dat de verkiezingen niet eerlijk en vrij zouden verlopen.

Netanyahu: Gazanen vanaf vandaag terug naar noorden, deal drie gijzelaars rond

2 months 4 weeks ago

Inwoners van de Gazastrook mogen vanaf vandaag terugkeren naar Noord-Gaza, heeft de Israëlische premier Netanyahu bevestigd. Hij kondigde ook aan dat de Israëlische gijzelaar Arbel Yehoud spoedig vrijkomt, evenals twee andere Israëlische gijzelaars.

Na de aankondiging kwam een stroom van duizenden Palestijnen op gang:

De afspraak was eigenlijk dat Palestijnen al dit weekend mochten terugkeren naar het noorden van de Gazastrook, maar Israël verhinderde dat, omdat Hamas zich niet aan de afspraken hield. Yehoud zou gisteren eigenlijk al vrijkomen, maar Hamas zei dat dat "om technische redenen" niet was gelukt. Als reactie kondigde Israël aan dat de corridor tussen het noorden en het zuiden van de Gazastrook gesloten bleef.

Islamitische Jihad

Yehoud werd niet door Hamas, maar door Islamitische Jihad vastgehouden, een andere terroristische groepering die in de Gazastrook actief is en samen met Hamas de terreuraanslagen van 7 oktober uitvoerde. Qatar, dat de onderhandelingen over de gijzelaars en het staakt-het-vuren faciliteert, meldde eerder al dat er nu een overeenkomst is over de vrijlating van Yehoud en een aantal uur later bevestigde Netanyahu dat.

Naast Yehoud, komen ook twee andere gijzelaars vrij: de 21-jarige vrouwelijke militair Agam Berger en een derde nog onbekende persoon. Zij komen volgens Netanyahu hoogstwaarschijnlijk donderdag vrij. Komende zaterdag wordt volgens de afspraken weer een groep Israëlische gijzelaars geruild tegen Palestijnse gevangen.

Rebellen trekken stad Oost-Congo binnen, inname lijkt kwestie van tijd

2 months 4 weeks ago

De Congolese rebellengroep M23 is de buitenwijken van provinciehoofdstad Goma in het oosten van het land binnengetrokken. Dat zegt de hoogste VN-functionaris van het land. Het vliegveld is buiten gebruik gesteld.

M23 heeft de afgelopen weken aanzienlijke terreinwinst geboekt in Oost-Congo en heeft de stad al enkele dagen omsingeld.

De rebellengroep geeft het regeringsleger tot vannacht 03.00 uur om de wapens neer te leggen. "Daarna zullen we de stad innemen", zegt een rebellenwoordvoerder tegen persbureau Reuters. Goma is met zo'n twee miljoen inwoners de grootste stad in het oosten van de Democratische Republiek Congo.

Vanwege de dreigende slag om de stad slaan burgers massaal op de vlucht:

De rebellen proberen de zeggenschap te krijgen over de kostbare grondstoffen in de regio, zoals kobalt en goud. Onder meer experts van de VN en de Verenigde Staten zeggen dat de militie wordt gesteund door Rwanda, maar Kigali ontkent dat.

Vanwege het escalerende geweld in de regio is de VN-Veiligheidsraad bijeengekomen voor een spoedberaad. Congo heeft er bij de Veiligheidsraad op aangedrongen om sancties in te stellen tegen Rwanda. Volgens de regering zijn Rwandese troepen Congolees grondgebied binnengedrongen.

De minister van Buitenlandse Zaken Wagner noemt het optreden van het Rwandese leger een "oorlogsverklaring".

"Ze zijn ons grondgebied binnengekomen op klaarlichte dag, wat een openlijke en opzettelijke schending is van onze nationale soevereiniteit", zei Wagner in de Veiligheidsraad.

Ze riep op tot sancties zoals het bevriezen van tegoeden en het instellen van inreisverboden voor de bewindslieden van Rwanda.

Buitenlandse militairen gedood

De rebellen vochten in 2012 en 2013 ook al tegen het leger en sinds november 2022 zijn die gevechten op grote schaal opgelaaid.

De afgelopen dagen zijn zeker dertien buitenlandse militairen gedood bij gevechten in het oosten van Congo. Zes van hen maakten deel uit van een VN-vredesmissie. De omgekomen militairen waren afkomstig uit Zuid-Afrika, Malawi en Uruguay.

In deze video leggen we het conflict in Congo uit:

Politie zoekt tips over gestolen auto in verband met kunstroof Drents Museum

2 months 4 weeks ago

De politie is op zoek naar beelden en tips over een gestolen en uitgebrande donkergrijze Volkswagen Golf, die betrokken is geweest bij de kunstroof van Roemeense topstukken uit het Drents Museum in Assen. Kort na de inbraak werd de auto gevonden onder een viaduct in het nabijgelegen Rolde.

Uit onderzoek is naar voren gekomen dat de auto in de nacht van woensdag op donderdag is gestolen in Alkmaar. Rond dezelfde tijd is een kentekenplaat gestolen in het Friese dorp Witmarsum. De politie vraagt specifiek om tips uit de omgeving van die diefstallen.

Na de diefstal was de auto bijna 48 uur buiten beeld, tot hij vlak na de inbraak is gezien in de buurt van het Drents Museum. "Het achterhalen van de verblijfsplaats van de auto in de periode van donderdag 23 januari rond 04.20 uur en zaterdag 25 januari rond 03.50 uur is voor ons heel belangrijk", schrijft de politie.

Beelden van de brand

Kort na de inbraak kreeg de politie een melding van een autobrand in Rolde. Daar werd de gestolen Volkswagen aangetroffen, met de gestolen kentekenplaat. Bij het voertuig was niemand aanwezig.

De politie beschikt over beelden waarop te zien is dat de brand ontstaat. Even later is te zien dat een ander voertuig vlak bij de brandende auto stopt. De politie gaat ervan uit dat de daders met dat voertuig zijn gevlucht.

Minister wil koning spreken

Het Drents Museum had de gestolen voorwerpen te leen van het Nationaal Historisch Museum in Boekarest. Het waardevolste stuk dat werd buitgemaakt is de zogenoemde gouden helm van Cotofenesti, die in Roemenië zeer bekend en geliefd is. Het eeuwenoude stuk is van bijna zuiver goud.

In Roemenië is het nieuws dan ook hard aangekomen. De minister van Cultuur wil een gesprek met premier Schoof en koning Willem-Alexander. Dat zou moeten gebeuren in de marge van de herdenking van de bevrijding van vernietigingskamp Auschwitz in Polen, waar ze morgen allemaal bij zijn.

Premier Ciolacu schrijft erover in een bericht op Facebook. Hij kondigt aan dat cultuurminister Intotero een "krachtige boodschap" van zijn regering zal overbrengen en zal benadrukken dat de gestolen stukken zo snel mogelijk moeten worden teruggevonden.

Beelden van verdacht persoon

In Roemeense media gaan beelden rond waarop gezichten van verdachten van de kunstroof te zien zouden zijn. Daarop is een man met een zwarte muts en een sporttas te zien die door het museum loopt.

Een woordvoerder van de politie Noord-Nederland zegt dat de beelden niet door de politie zijn vrijgegeven, maar die is er wel bekend mee. "Ze zijn vijf dagen voor de roof gemaakt. Op de beelden is een opvallend persoon in het museum te zien." Of diegene een van de daders van de roof is kan de woordvoerder niet zeggen. "Daar wordt nog volop onderzoek naar gedaan."

Museum overweegt rechtszaak

Roemeense media schrijven ook dat het Nationaal Historisch Museum overweegt naar de rechter te stappen als blijkt dat het Drents Museum de beveiliging niet goed had geregeld.

De directeur van het Drents Museum, Harry Tupan, zei gisteren dat er geen bewaker was in het museum ten tijde van de kunstroof. Volgens het Roemeense museum had er 24 uur per etmaal minimaal één bewaker aanwezig moeten zijn.

Uit documenten die in handen zijn van RTV Drenthe komt naar voren dat daarover niets in het contract staat, schrijft de omroep. Het Roemeense museum zou het contract echter anders interpreteren.

6 miljoen euro

Uit diezelfde stukken blijkt dat de gestolen helm een waarde vertegenwoordigt van 4,3 miljoen euro en de armbanden een waarde hebben van een half miljoen euro per stuk. De totale waarde van de gestolen stukken zou naar schatting uitkomen op bijna zes miljoen euro.

De volledige collectie van gouden en zilveren voorwerpen die aan het museum in Assen was uitgeleend heeft een verzekerde waarde van ruim 30 miljoen euro, zei de directeur van het Nationaal Historisch Museum op een persconferentie.

Wisselvallig en zacht weer op komst, met af en toe zon

2 months 4 weeks ago

De laatste week van januari wordt een stuk zachter dan de afgelopen periode, met net als vandaag regelmatig zon. Toch is het vrij wisselvallig. Er valt tussendoor af en toe flink wat regen, en bovendien staat er maandag en dinsdag langs de kust vrij veel wind.

De oorzaak voor het wisselvallige weer van de komende dagen is een groot lagedrukgebied bij Ierland en Groot-Brittannië. Vanwege dat lagedrukgebied krijgen we bij ons de komende twee dagen een stevige zuidenwind met zachte lucht. Het wordt overdag op de meeste plaatsen 10 graden of meer.

Maandag begint de dag op veel plaatsen met wat bewolking en in de ochtend een paar buien. 's Middags is het op de meeste plaatsen droog en ook heel zonnig. In het noorden wordt het een graad of 9, in Limburg kan het plaatselijk 12 graden worden.

Dinsdag is er duidelijk meer bewolking, met de hele dag door een komen en gaan van buien. Het blijft nog steeds zacht, met een temperatuur overdag van een graad of 10.

Later onzeker

Woensdag neemt de wind af en wordt het iets minder zacht. Wel is het waarschijnlijk een groot deel van de dag droog, met af en toe wat zon. Tegen het einde van de week lijkt de kans op regen af te nemen, maar de verwachting wordt vanaf vrijdag vrij onzeker.

In Midden-Europa ligt tegen die tijd namelijk een hogedrukgebied met veel zon in de Alpen, en in Scandinavië is het dan juist onstuimig, nat en grijs. Ons land ligt precies op de grens tussen die twee weersoorten, en het is nog niet duidelijk wat het bij ons gaat worden.

Colombia weert deportatievluchten uit VS, Trump legt meteen sancties op

2 months 4 weeks ago

Colombia staat niet toe dat militaire vliegtuigen uit de Verenigde Staten met migranten aan boord op zijn grondgebied landen. Dat heeft president Petro bekendgemaakt op X.

Twee Amerikaanse vluchten die al onderweg waren naar het Zuid-Amerikaanse land zijn om die reden geweigerd, zegt een Amerikaanse functionaris tegen persbureau Reuters.

De toestellen hebben rechtsomkeert gemaakt naar een luchthaven in Californië. Er zouden in totaal zo'n 160 migranten aan boord zijn geweest.

Trump legt sancties op

De Amerikaanse president Trump heeft direct gereageerd. Het Colombiaanse weekblad Semana schrijft dat hij vanwege de maatregel de Amerikaanse ambassade in Bogotá heeft verboden om nieuwe visa-aanvragen in behandeling te nemen. Colombianen hebben een visum nodig om naar de VS reizen.

Ook kondigt Trump in een post op zijn socialemediaplatform Truth Social aan per direct vergaande sancties in te stellen tegen Colombia. Zo voert hij een tarief in van 25 procent op goederen uit Colombia en zegt dat binnen een week te verhogen naar 50 procent.

"Dit is pas het begin", dreigt Trump. Ook trekt hij visa van Colombiaanse overheidsfunctionarissen in en wil hij de financiële sector strafmaatregelen opleggen.

In reactie op de sancties van de Verenigde Staten kondigde Petro kort daarna aan het Amerikaanse besluit te zullen volgen en zelf even hoge importtarieven te zullen gaan opleggen.

Verzet tegen deportaties

"De VS kan Colombiaanse migranten niet als criminelen behandelen", zegt Petro over het toegangsverbod voor de deportatievluchten. "Ik kan migranten niet dwingen in een land te blijven dat hen niet wil. Maar als dat land ze terugstuurt, moet dat met waardigheid en respect gebeuren". Colombianen die met een commerciële vlucht de VS uit worden gezet zijn overigens wel welkom.

De president staat in Latijns-Amerika niet alleen in zijn verzet tegen de geplande massadeportaties door Trump. Zo weigerde Mexico vrijdag ook al een deportatievliegtuig op zijn grondgebied te laten landen.

En gisteren eiste het Braziliaanse ministerie van Buitenlandse Zaken uitleg van de VS over de "vernederende behandeling" van 88 Brazilianen die werden uitgezet met een lijnvlucht. De migranten zonder papieren waren aan handen en voeten geboeid. Ook zouden ze tijdens de vlucht zijn mishandeld.

Decreten

Trump heeft de kiezers beloofd dat hij op zijn eerste dag als president de grootste massadeportaties in de Amerikaanse geschiedenis op gang zou brengen.

Hoewel de uitzettingen niet meteen begonnen, ondertekende hij na zijn beëdiging vrijwel direct presidentiële decreten om zijn plan in gang te zetten. Deze week werden migranten opgepakt in 19 steden.

Volgens de immigratiedienst ICE arresteerden agenten vrijdag 593 mensen, bijna het dubbele van het aantal arrestaties in september vorig jaar, de laatste maand waarover gegevens beschikbaar zijn.

Toch is nog onduidelijk of er sinds de inauguratie daadwerkelijk meer illegale migranten zijn opgepakt dan gebruikelijk; op andere dagen kwam het aantal arrestaties overeen met de gemiddelden van vorig jaar.

President Sierra Leone 'weet niet wie drugscrimineel Jos L. is'

2 months 4 weeks ago

President Julius Maada Bio van Sierra Leone weet naar eigen zeggen niet wie Jos L. is. De Nederlandse drugscrimineel is te zien in een video, gemaakt door de vrouw van Bio. Het West-Afrikaanse land gaat nu een onderzoek instellen naar de meest gezochte crimineel van Nederland.

'Bolle Jos', zoals zijn bijnaam luidt, is te zien in een video van een nieuwjaarsmis in het geboortedorp van Bio. De president en zijn vrouw zitten twee rijen voor hem. De Nederlander zit naast een vrouw, van wie persbureau Reuters op basis van drie anonieme bronnen meldt dat het een dochter van de president is. Volgens onbevestigde berichten zijn de twee zelfs met elkaar getrouwd.

Bekijk hier de video die gemaakt is op 1 januari dit jaar:

"De president is niet op de hoogte van de identiteit van de betreffende persoon", schrijft het ministerie van Informatie van Sierra Leone in een verklaring. President Bio was rond de feestdagen bij talloze publieke bijeenkomsten aanwezig, wordt benadrukt, en overal werden opnamen gemaakt.

De overheid heeft naar eigen zeggen nooit met welk land dan ook gecommuniceerd over L. De politie zegt wel alle samenwerking toe met Interpol en de Nederlandse autoriteiten.

Het Nederlandse Openbaar Ministerie maakte deze week al bekend dat L. in Sierra Leone verblijft. Het is onduidelijk of Nederland een verzoek tot uitlevering heeft gedaan. Beide landen hebben geen uitwisselingsverdrag.

200.000 euro voor gouden tip

Jos L. is vorig jaar bij verstek veroordeeld tot 24 jaar cel wegens betrokkenheid bij drugstransporten en het opdracht geven tot moord. Er is een beloning van 200.000 euro uitgeloofd voor informatie die leidt tot de arrestatie van de drugshandelaar. Hij staat op de lijst van meest gezochte criminelen in Europa.

L. zou sinds 2023 in Sierra Leone verblijven. Het land is een belangrijk knooppunt bij de internationale handel in cocaïne. Veel drugstransporten uit Zuid-Amerika gaan via Freetown naar Europa.

Sierra Leone is een van de tien armste landen in de wereld, ondanks de aanwezigheid van kostbare grondstoffen zoals diamanten, goud en bauxiet. Er heerst een wijdverbreide corruptie.

Loekasjenko zoals verwacht winnaar schijnverkiezingen Belarus

2 months 4 weeks ago

President Loekasjenko van Belarus is zoals verwacht de grote winnaar van de presidentsverkiezingen. Een exitpoll geeft hem 87,6 procent van de stemmen.

Dat Loekasjenko als winnaar uit de bus zou komen stond van tevoren al vast; onafhankelijke media zijn in Belarus verboden en alle belangrijke oppositieleden zitten in de cel of zijn naar het buitenland gevlucht. Zowel de VS als de Europese Unie heeft in de aanloop naar de verkiezingen aangegeven dat het stemmen niet vrij en eerlijk zou verlopen.

Foto stembiljet niet toegestaan

Loekasjenko, een trouwe bondgenoot van de Russische president Poetin, is al sinds 1994 aan de macht. Dit jaar golden in de stemhokjes nieuwe regels: zo mochten mensen geen foto meer maken van hun stembiljet.

In 2020 deden velen dat wel om na afloop van de verkiezingen te kunnen aantonen dat ze op oppositiekandidaat Tichanovskaja hadden gestemd. Om te kunnen controleren of er echt geen foto's werden gemaakt hingen er deze keer geen gordijnen voor de stemhokjes.

Vervalst

De verkiezingen van 2020, die volgens officiële cijfers ook waren gewonnen door Loekasjenko, leidden tot ongekend massale demonstraties, die met harde hand werden neergeslagen.

Ruim 65.000 mensen werden opgepakt, betogers werden dag na dag in elkaar geslagen. Velen waren ervan overtuigd dat de uitslag was vervalst en dat Tichanovskaja in werkelijkheid de meeste stemmen had gekregen.

Geschorste Zuid-Koreaanse president aangeklaagd om leiden opstand

2 months 4 weeks ago

De geschorste Zuid-Koreaanse president Yoon is aangeklaagd voor rebellie en het leiden van een opstand, omdat hij in december onverwachts de staat van beleg afkondigde. Hoewel de aanklacht niet verrassend is, komt die wel eerder dan verwacht.

Nu hij officieel is beschuldigd kan zijn proces waarschijnlijk snel beginnen, schrijven Zuid-Koreaanse media. Rebellie en het leiden van een opstand vallen onder een klein aantal misdrijven waarvoor geen immuniteit geldt voor de president van het land.

Als hij schuldig wordt bevonden, kan Yoon een levenslange gevangenisstraf of de doodstraf krijgen. Het is de eerste keer dat in de geschiedenis van Zuid-Korea dat een staatshoofd strafrechtelijk wordt vervolgd terwijl hij officieel nog in functie is.

Kiezen tussen aanklacht of vrijlating

Naar Yoon werd in eerste instantie onderzoek gedaan door een instantie die zich bezighoudt met het bestrijden van corruptie onder hoge ambtenaren. Die heeft echter niet de mogelijkheid om Yoon aan te klagen.

De zaak werd donderdag overgedragen aan justitie, waarna er tot begin februari tijd zou zijn om het onderzoek af te ronden. Daarna zou de aanklacht geformuleerd worden.

Omdat Yoon niet meewerkt aan het onderzoek, had het Openbaar Ministerie de rechtbank gevraagd om zijn voorarrest opnieuw te verlengen. Maar dat verzoek werd afgewezen, wat betekende dat Yoon niet langer vastgehouden zou mogen worden. Het OM moest dus kiezen: of Yoon zou vrijkomen, of ze moesten versneld een aanklacht tegen hem indienen.

Fanatieke aanhangers

Los van de strafzaak onderzoekt het Constitutionele Hof nog of de afzetting van Yoon legitiem is geweest. Als dat het geval was, moeten er binnen zestig dagen nieuwe presidentsverkiezingen worden gehouden.

De grote meerderheid van de bevolking houdt Yoon verantwoordelijk voor het leiden van een opstand, blijkt uit opiniepeilingen. Maar een kleine groep van fanatieke aanhangers ziet de afzetting als illegaal.

Op 3 december kondigde Yoon onverwacht de militaire noodtoestand af. Daarmee werd het parlement buitenspel gezet en werden de media onder gezag van het leger gesteld. Daarnaast werden politieke bijeenkomsten, stakingen en demonstraties verboden.

Zwaarbewaakte villa

Zuid-Koreanen konden live meekijken hoe troepen het parlement probeerden binnen te dringen, terwijl parlementariërs bezig waren de noodtoestand terug te draaien. Volgens het OM had Yoon de militairen bevolen om de deuren open te breken "met bijlen of desnoods door te schieten".

190 van de 300 parlementsleden wisten in de chaos de vergaderzaal te bereiken en stemden unaniem voor het opheffen van de staat van beleg. Uren later trok Yoon de noodtoestand weer in. Op 14 december werd hij door het parlement afgezet en geschorst.

Na meerdere pogingen om hem op te pakken werd hij deze maand gearresteerd. Hij had zich verschanst in zijn zwaarbewaakte villa, waar duizenden aanhangers zich hadden verzameld om zijn aanhouding te verhinderen.

Toen de rechter Yoons voorarrest op 19 januari had verlengd, bestormde een groep aanhangers de rechtbank in Seoel. Zo'n zestig mensen werden gearresteerd.

Vermissingszaak België bleef veertien jaar onopgemerkt

2 months 4 weeks ago

De politie in België heeft een opsporingsbericht verspreid van een vrouw die al sinds 2010 vermist wordt. De vermissingszaak bleef tot vorig jaar onopgemerkt. Er werd nooit aangifte gedaan van haar verdwijning.

Sinds 2010 ontbreekt elk spoor van Heidi de Schepper. De toen 26-jarige vrouw woonde met haar vriend en hun drie kinderen in Balen, niet ver van de Nederlandse grens.

Ze leidde een vrij geïsoleerd leven met weinig sociale contacten, schrijven de opsporingsdiensten. Ze had een moeilijke jeugd en verbrak op haar achttiende het contact met haar familie.

In mei 2010 werd nog een rijbewijs op haar naam aangevraagd. Volgens de politie kan dat door haarzelf zijn gedaan, maar ook door iemand anders. De identiteitskaart van De Schepper is sinds 2011 niet meer verlengd.

School van kinderen

In de afgelopen veertien jaar is er geen aangifte van vermissing van de vrouw gedaan. Ook haar vriend zocht nooit contact met de autoriteiten. Hij heeft tegenover de politie verklaard dat zijn vriendin van de ene op de andere dag was verdwenen, en dat ze al haar spullen had meegenomen.

De verdwijning kwam aan het licht door een melding van de school van een van de kinderen. De politie zegt dat het afgelopen jaar uitvoerig onderzoek is gedaan, maar dat dat tot dusver niets heeft opgeleverd.

Nog een vermissing

Belgische media schrijven dat de vermissing van De Schepper doet denken aan een andere verdwijningszaak in de regio. In 2008 was op een paar kilometer afstand plotseling een andere vrouw verdwenen. Ook die vrouw is nog altijd spoorloos.

De politie houdt rekening met verschillende scenario's.

Onderzeekabel in Oostzee beschadigd 'door invloed van buitenaf'

2 months 4 weeks ago

Een onderzeekabel tussen Zweden en Letland van het Letse telecommunicatiebedrijf LVRTC is beschadigd geraakt, meldt de Letse publieke omroep LSM. Volgens de directeur van het bedrijf is "de kabel flink beschadigd en die schade is te wijten aan invloeden van buitenaf."

De beschadigde glasvezelkabel ligt in de Oostzee op de scheepvaartroute tussen Ventspils in Letland en het Zweedse eiland Gotland. De Letse autoriteiten hebben contact opgenomen met Zweden over het incident en er is ook overleg met de NAVO, zegt premier Silina.

Volgens haar is er een patrouillevaartuig in de richting van de beschadigde kabel gevaren om een schip te inspecteren dat betrokken zou zijn geweest bij het incident. Het patrouilleschip heeft daar volgens de Letse marine nog niets verdachts aangetroffen. Ook twee andere schepen in de buurt zouden verantwoordelijk kunnen zijn voor de schade, zegt de marine.

Het is niet bekend hoe groot de schade is. "De kabel ligt op meer dan 50 meter diepte, dus de omvang van de schade kan pas bepaald worden als de reparatiewerkzaamheden beginnen", aldus de directeur van LVRTC.

Eagle S

Eind december raakte een onderzeese kabel in de Oostzee tussen Finland en Estland beschadigd. Die schade zou zijn toegebracht met een anker van het schip Eagle S, dat behoort tot de zogenoemde Russische schaduwvloot.

De NAVO verhoogde daarop zijn militaire aanwezigheid in het gebied. Ook het Nederlandse marineschip Zr. Ms. Tromp is op dit moment actief in de Oostzee. Dit Nederlandse fregat heeft de leiding over een groep schepen van NAVO-landen.

Waar liggen de onderzeese kabels? Lees en bekijk het hieronder:

Amsterdam UMC daagt Plasterk voor de rechter om patentenkwestie

2 months 4 weeks ago

Het Amsterdam UMC heeft Ronald Plasterk en biotechbedrijf CureVac aangeklaagd in een geruchtmakende zaak over patenten op een kankertherapie. Dat bevestigt het ziekenhuis na berichtgeving in NRC.

De kwestie draait om de ontwikkeling van kankervaccins. Plasterk wordt ervan beschuldigd ten onrechte de patenten hiervoor als enige te hebben geclaimd, hoewel het onderzoek was gedaan samen met een andere UMC-wetenschapper, Jan Koster.

In 2022 verkocht de oud-minister zijn bedrijf Frame Therapeutics, inclusief deze patenten, aan farmaciereus CureVac voor 32 miljoen euro. Maar Koster werd daarbij niet betrokken, onthulde NRC vorig jaar maart. Ook kon door de overname een klinische proef met nieuwe behandelwijzen voor longkankerpatiënten niet doorgaan. CureVac verhinderde zo de ontwikkeling van een therapie die kon concurreren met zijn eigen vaccins.

Het Amsterdam UMC stelt nu dat Plasterk en CureVac onrechtmatig hebben gehandeld. "Het gaat erom dat de rechten van zowel Jan Koster als van Amsterdam UMC niet zijn geëerbiedigd", schrijft het ziekenhuis in een toelichting aan de krant.

"En dat moet hersteld worden. Die patentaanvragen komen grotendeels voort uit met publiek geld gefinancierde kennis, dus een deel van de opbrengsten daarvan mag dan toch echt wel ten goede komen aan het publieke domein."

Schadevergoeding

Het Amsterdam UMC wil via een civiele rechtszaak de rechten op de uitvindingen waar Plasterk voor zichzelf patent op heeft geclaimd terug en eist een schadevergoeding. Om hoeveel geld het gaat, wil het ziekenhuis niet zeggen. Wel is er "een relatie met de verkoopwaarde van Plasterks bedrijf Frame Therapeutics aan Curevac, en de potentiële waarde van de patentaanvragen zelf", aldus een woordvoerder tegenover NRC.

Het ziekenhuis legt de claims niet alleen neer bij CureVac als eigenaar van de patenten, maar ook bij de privépersoon Plasterk. Welk deel van de schade voor rekening van Plasterk komt en welk deel voor CureVac is aan de rechter, zegt het Amsterdam UMC tegen NRC.

Het Amsterdam UMC en CureVac probeerden er in eerste instantie samen uit te komen zonder inmenging van de rechter, maar dat is niet gelukt. Plasterk zegt tegen de NOS dat hij zelf nooit aanwezig is geweest bij de gesprekken met het Amsterdam UMC. Wanneer de zaak dient, is niet bekend.

Premierschap

De kwestie rond de patenten en de beschuldigingen van zelfverrijking hebben Plasterk vorig jaar het premierschap gekost. Hij was daarvoor gevraagd door PVV-leider Wilders nadat hij eerder informateur was geweest, maar in mei trok hij zich onder druk van de publiciteit terug als kandidaat.

Plasterk spreekt tegen dat hij onrechtmatig heeft gehandeld, hij had naar eigen zeggen schriftelijke toestemming van de toenmalige UMC-bestuursvoorzitter. "Het Amsterdam UMC is vorig voorjaar (tijdens de kabinetsformatie) plotseling van mening veranderd en vindt het kennelijk nodig deze zaak voor te leggen aan de rechter. Dit is primair een zaak tussen Amsterdam-UMC en CureVac, dat sinds twee jaar eigenaar is. Ik zal uiteraard in de procedure mijn bijdrage leveren", schrijft Plasterk in een reactie.

Checked
1 hour 43 minutes ago
NOS Nieuws - Algemeen
NOS Nieuws
Subscribe to NOS Nieuws - Algemeen feed