NOS Nieuws - Algemeen

Europese techbedrijven zien een toename van het aantal nieuwe klanten. Zij leggen een verband met recente oproepen om minder afhankelijk te zijn van Amerikaanse aanbieders, zeggen ze desgevraagd tegen de NOS.

Onder de bedrijven die zijn benaderd zijn e-mailproviders, opslagdiensten en platforms die de mogelijkheid bieden om samen in documenten te kunnen werken.

Zo verwelkomde de Duitse e-mailprovider Tuta Mail in maart bijna drie keer zo veel betalende klanten als vorig jaar juni. Ook in januari en februari meldden zich aanzienlijk meer nieuwe gebruikers dan gebruikelijk. Overstappers zouden vooral kleinere bedrijven en consumenten zijn.

Het overgrote deel van de Nederlandse consumenten, bedrijven en overheden gebruikt Amerikaanse clouddiensten, zoals Outlook van Microsoft of Gmail, Drive en Docs van Google. Die diensten werken goed en zijn goedkoop. Maar deskundigen en politici waarschuwen al langer voor de sterke digitale afhankelijkheid van de Verenigde Staten.

Mede daardoor is er online veel interesse in alternatieven ontstaan. Zo heeft de Reddit-groep 'Koop Europees' inmiddels ruim 200.000 leden. Verzamelwebsite European Alternatives is dit jaar tot nu toe door zo'n anderhalf miljoen mensen bezocht.

European Alternatives, actief sinds 2021, brengt Europese alternatieven voor Amerikaanse diensten in kaart. Zij zien het aantal geïnteresseerden door het dak gaan:

De Nederlandse e-maildienst Soverin is een van de meest aangeklikte diensten op de verzamelsite. Dat is te merken, zegt oprichter Diana Krieger. "Het aantal nieuwe klanten ligt sinds begin dit jaar bijna drie keer zo hoog als normaal", licht ze toe. "We doen geen marketinguitgaven, dus de nieuwe gebruikers vinden ons uit zichzelf."

Een van die nieuwe Soverin-gebruikers is de Dutch Cloud Community (DCC). "We willen niet afhankelijk zijn van bedrijven waar de Amerikaanse overheid in theorie de stekker uit kan trekken", zegt directeur Ruud Alaerds.

Andere Microsoft-diensten als Word en OneDrive ruilt hij straks in voor het Duitse Nextcloud. "Mochten we bepaalde functionaliteiten missen, dan hoort dat bij het proces. Want als we nu niet overstappen, blijft het bij praten." Vijf Nederlandse universiteiten experimenteren inmiddels ook met Nextcloud.

Hoewel de Europese bedrijven die de NOS benaderde een trend zien, verandert het voorlopig weinig aan de populariteit van Amerikaanse diensten. Zo heeft Proton, een van de grootste Europese aanbieders van onder meer e-mail, naar eigen zeggen ongeveer 100 miljoen klanten. Een schijntje vergeleken met Googles e-maildienst Gmail, die naar schatting 1,8 miljard gebruikers heeft.

Toch lijkt deze ontwikkeling meer dan een druppel op een gloeiende plaat, denkt onderzoeker Maaike Okano-Heijmans van Instituut Clingendael. "Voor veel gebruikers is overschakelen een grote stap. De Amerikaanse merken zijn vertrouwd en we weten precies hoe we die moeten gebruiken. Dat er nu meer mensen overstappen geeft aan dat ze die grote stap willen zetten."

Trump-effect

Okano-Heijmans concludeerde een jaar geleden dat Europese alternatieven hard nodig zijn "als we onze digitale veiligheid ook maar een beetje in eigen hand willen houden". Het verbaast haar niet dat die gedachte onder Europeanen meer leeft sinds de herverkiezing van Donald Trump.

De meerderheid van de techbedrijven ziet uitspraken van de Amerikaanse president als belangrijkste verklaring voor de toegenomen interesse. De Estlandse cloudopslag Cryptee zag bijvoorbeeld een piek in aanmeldingen op de dag dat Trump en de Oekraïense president Zelensky ruziemaakten in het Witte Huis. "Ik denk dat de vreselijke bijeenkomst tussen Trump en Zelensky voor velen het omslagpunt was", aldus oprichter John Ozbay.

Alles in één pakket

Maar als Europa daadwerkelijk minder afhankelijk wil zijn van Amerikaanse clouddiensten moet er nog veel gebeuren. "De techniek achter Europese cloudbedrijven leunt vaak ook op Amerikaanse apparatuur en software", zegt Okano-Heijmans.

Daar bestaan wel Europese alternatieven voor, maar die zijn doorgaans minder gebruiksvriendelijk en bovendien versnipperd, terwijl bedrijven als Amazon, Google en Microsoft alles in één pakket leveren.

"Het zal daarom nog een tijd duren voordat grotere bedrijven of overheden kunnen overstappen, als ze dat willen", zegt de Clingendael-onderzoeker.

Goedemorgen! In de rechtbank in Rotterdam is de eerste voorbereidende zitting in de zaak tegen Sendric S., de man die in december en januari drie mensen zou hebben doodgeschoten in Rotterdam. En in de ministerraad wordt gesproken over het hervormingsplan van minister Bruins voor de Nederlandse Publieke Omroep.

Eerst het weer: Het is een zonnige dag. Het blijft droog en er waait een matige oosten- tot noordoostenwind. De temperatuur stijgt naar 19 tot 22 graden. Op de Wadden is het met maximaal 17 graden iets minder warm.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol is officieel uit zijn ambt gezet. Dat heeft het constitutioneel hof van Zuid-Korea unaniem bepaald. Op 14 december stemde een tweederdemeerderheid van het parlement voor de afzetting van Yoon na de mislukte machtsovername eerder die maand.

Binnen zestig dagen zullen er presidentsverkiezingen gehouden worden om een opvolger voor Yoon te kiezen. Peilingen van maart laten zien dat 35 procent van de ondervraagden op dit moment DPK-leider Lee Jae-myung de meest geschikte presidentskandidaat vindt.

Het was lang onzeker of hij zichzelf verkiesbaar kon stellen. Hij werd verdacht van het overtreden van de verkiezingswet tijdens de presidentsverkiezing van 2022. Eind maart werd hij door het hof niet schuldig bevonden, waarmee de weg naar de presidentsverkiezingen weer openligt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De jaarlijkse luchtmachtoefening Frisian Flag is dit jaar overgenomen door de NAVO en omgedoopt tot Ramstein Flag. Die naam komt van de Amerikaanse vliegbasis Ramstein in Duitsland, vanwaar de NAVO de gemeenschappelijke luchtmachtmissies leidt.

In twaalf dagen worden de prioriteiten van de NAVO geoefend: het oprollen van vijandige systemen op de grond, bereiken van luchtoverwicht en opereren als een team, ongeacht het land van herkomst of het wapensysteem.

De vijftien deelnemende landen oefenen 's avonds en 's nachts boven de Noordzee in gevechtshandelingen en aanvallen vanaf de grond en vanuit de lucht. Daarbij oefenen ze in samenwerking, zowel technisch en strategisch als met informatie-uitwisseling. Doel is te testen of de gezamenlijke luchtafweer gevechtsklaar is en adequaat kan opereren in de eerste vijf dagen van een aanval.

Bekijk hieronder hoe een straaljager in de lucht wordt bijgetankt.

Fijne dag!

Noodweer in het zuiden en Midden-Westen van de Verenigde Staten heeft aan zeker zeven mensen het leven gekost. De slachtoffers vielen in de staten Tennessee, Missouri en Indiana. Ook in Arkansas is flinke schade aangericht.

Volgens ABC News zijn in de getroffen staten in de afgelopen 24 uur zeker 24 tornado's ontstaan. Voor vandaag wordt er in meerdere staten gewaarschuwd voor overstromingen door aanhoudende, zware regenval.

De schade aan huizen, wegen en elektriciteitsvoorzieningen is in sommige gebieden groot:

De gouverneurs van Tennessee en Kentucky hebben de noodtoestand afgekondigd. Het plaatsje Selmer, in Tennessee, werd het zwaarst getroffen. Daar vielen vijf doden.

Volgens gouverneur Lee zijn er complete buurten "weggevaagd". Er wordt in de plaats in het puin nog gezocht naar nog meer slachtoffers. In een persconferentie droeg hij inwoners van zijn staat op waakzaam te zijn en het weerbericht in de gaten te houden. "Blijf jezelf voorbereiden, heb een plan", zei hij.

Het slechte weer in de regio begon woensdag en duurt waarschijnlijk tot en met zaterdag. Het is de tweede keer in korte tijd dat het gebied wordt getroffen door noodweer. In maart kwamen bij stormen in dezelfde regio ruim veertig mensen om het leven.

De Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol is officieel uit zijn ambt gezet. Dat heeft het constitutioneel hof van Zuid-Korea unaniem bepaald. Op 14 december stemde een tweederdemeerderheid van het parlement voor de afzetting van Yoon na de mislukte machtsovername eerder die maand. Een dag later werd hij gearresteerd. Hij was daarmee de eerste zittende president van Zuid-Korea die werd vastgezet. In maart kwam hij weer op vrije voeten.

Wanneer het parlement in Zuid-Korea een president afzet, wordt hij eerst geschorst. Het is dan aan het constitutioneel hof om binnen 180 dagen een beslissing te nemen over het lot van de weggestemde president.

De centrale vraag was of Yoon met het uitroepen van de noodtoestand de grondwet had overtreden. In Zuid-Korea kan de president de noodtoestand uitroepen als de nationale veiligheid in geding is, het land in oorlog verkeert of in een andere noodsituatie van vergelijkbare ernst. De rechters hebben bepaald dat hier geen sprake van was.

Binnen zestig dagen zullen er presidentsverkiezingen gehouden worden om een opvolger voor Yoon te kiezen.

Zoals verwacht zijn er veel mensen op de been in de hoofdstad. Om de verwachte drukte in goede banen te leiden hebben de autoriteiten de nodige veiligheidsmaatregelen genomen.

Zo werd het gebied rond het gerechtshof afgezet, zijn er verschillende blokkades opgeworpen en is er veel politie ingezet. Bij het constitutioneel hof zijn zo'n 7000 politieagenten op de been. Ook blijven scholen, tempels en musea in bepaalde delen van de stad komende dag gesloten en zal er op sommige metrohaltes niet gestopt worden.

Er is de afgelopen maanden veel gedemonstreerd, zowel door voorstanders als tegenstanders van Yoon. In januari liep een demonstratie van pro-Yoon-betogers bij het hof uit de hand. Daarbij raakten 17 politieagenten gewond.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt voor politieke onrust en grote demonstraties. Het is voor buitenlanders in Zuid-Korea niet toegestaan mee te doen aan betogingen.

Zuid-Koreanen twijfelen

Peilingen van maart laten zien dat 35 procent van de ondervraagden op dit moment DPK-leider Lee Jae-myung de meest geschikte presidentskandidaat vindt. Het was lang onzeker of hij zichzelf verkiesbaar kon stellen. Hij werd verdacht van het overtreden van de verkiezingswet tijdens de presidentsverkiezing van 2022. Eind maart werd hij door het hof niet schuldig bevonden waarmee de weg naar de presidentsverkiezingen weer open ligt.

De op een na grootste favoriet is Kim Moon-soo, een politicus met een verleden binnen conservatieve partijen. Momenteel dient hij als partijloze voorzitter van de economische, sociale en arbeidsraad van Zuid-Korea. Hij geniet het vertrouwen van 10 procent van de ondervraagden. Maar de strijd is verre van beslecht. Zo'n 34 procent van de Zuid-Koreanen gaf in maart aan nog geen idee te hebben op wie ze willen stemmen of denkt dat er geen geschikte kandidaat zal zijn.

In de loods van een autobedrijf in de Noord-Brabantse plaats Raamsdonksveer heeft een grote brand gewoed. Daarbij is een persoon gewond geraakt.

De persoon liep brandwonden op en is naar het ziekenhuis gebracht. De veiligheidsregio meldt niet of het om een man of vrouw gaat. Volgens het AD was de persoon met een slijptol aan het werk in de loods.

De brand brak rond 22.45 uur uit in de loods, die op een bedrijventerrein staat. Toen de brandweer arriveerde, was het pand al ontruimd. De brandweer was volgens het AD met 22 voertuigen aanwezig. Onder meer met twee hoogwerkers werd het vuur bestreden. De volledige loods stond in brand. De brandweer wist te voorkomen dat het vuur oversloeg op andere panden.

Rond 00.30 uur meldde de brandweer dat de brand onder controle was. Wel moest er nog worden nageblust.

Voorzitter en oprichter van het World Economic Forum (WEF) Klaus Schwab heeft aangekondigd zich terug te trekken als voorzitter van de raad van toezicht van de organisatie.

Vorig jaar mei gaf hij al de meeste taken uit handen. De dagelijkse leiding kwam in handen van Børge Brende als voorzitter van het forum. Schwab nam zitting in de raad van toezicht, maar nu gaat de 87-jarige Schwab volgens de organisatie "het proces starten om afscheid te nemen" van een actieve rol binnen het WEF. Volgens het WEF wordt hij uiterlijk januari 2027 vervangen door een nieuwe voorzitter van de raad.

Enorme bijeenkomst

Hoogleraar economie Schwab richtte het WEF in 1971 op. Het groeide uit tot een enorme jaarlijkse bijeenkomst waarop onder meer wereldleiders en andere politici, CEO's, journalisten en invloedrijke denkers samenkomen in het Zwitserse Davos. Het groeide uit tot een plek waar actuele onderwerpen besproken kunnen worden, maar ook om bijvoorbeeld zaken te doen of diplomatie te bedrijven zonder pottenkijkers.

Juist die geheimzinnigheid was voer voor critici, die het al langere tijd gemunt hebben op de sfeer van macht en geld op het WEF. Deelnemers werd door critici onder meer verweten dat ze te veel oog hadden voor financieel gewin en niet voor kwesties als armoede en klimaatverandering. Jaarlijks trekken demonstranten naar Davos om te demonstreren.

Leiderschapsstructuur

Kort na het grotendeels terugtreden van Schwab vorig jaar kwamen via The Wall Street Journal beschuldigingen naar buiten van discriminatie en intimidatie binnen de organisatie en ook Schwab werd daarin genoemd. Hoewel de organisatie stelde dat de berichten niet waar zijn, werd daarna wel de leiderschapsstructuur van de organisatie tegen het licht gehouden.

Meerdere mensen in leidinggevende functies namen afscheid of kondigden aan zich te beraden op hun toekomst. Onder hen waren ook de kinderen van Klaus Schwab: Olivier en Nicole. Nicole stopte in december, Olivier vertrekt binnenkort.

Staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu denkt niet dat er komende jaarwisseling al een algeheel vuurwerkverbod kan komen. De uitwerking van het wetsvoorstel van de Tweede Kamer zal nog zeker anderhalf jaar duren, voorspelt de PVV-staatssecretaris in een debat over het gewenste verbod van siervuurwerk. Ook ziet hij nog allerlei knelpunten op praktisch en financieel gebied. "Er zijn nog allerlei haken en ogen", aldus Jansen.

Sinds dinsdag wil een ruime meerderheid van de Tweede Kamer naast knalvuurwerk ook siervuurwerk verbieden. Maar vooral de regeringspartijen VVD en NSC hebben voorwaarden verbonden aan hun steun. De VVD eist onder meer dat het kabinet met een uitgewerkt plan komt voor de handhaving van het verbod en de bestrijding van illegaal vuurwerk.

Samenzijn

De partij wil verder, net als NSC, dat een plan van de ChristenUnie gedetailleerder wordt uitgewerkt. De CU wil dat burgemeesters ontheffingen mogen afgeven voor siervuurwerk, maar alleen in buurt- of verenigingsverband. "We willen het afsteken van vuurwerk niet helemaal uitsluiten", aldus Michon. "We willen dat ook het gevoel van samenzijn in de straat overblijft", zei NSC-Kamerlid Bruyning. De partij maakte dinsdag bekend voor een verbod te zijn.

Maar zo'n uitzondering roept meteen vragen op. "Kan ik met mijn vrouw en twee kinderen ook zo'n aanvraag doen?", vroeg Eerdmans van JA21 zich af. Regeringspartij BBB, tegenstander van het verbod, ziet vooral obstakels. "Gaat zo'n vereniging allerlei horeca- en evenementenvergunningen aanvragen? Zijn er voldoende parkeerwachters?", wilde partijleider Van der Plas weten.

PVV-staatssecretaris Jansen denkt dat de uitwerking van het "tijdrovende" CU-plan wel anderhalf jaar zal duren. "Dus dan is er deze jaarwisseling geen vuurwerkverbod." Verder vraagt hij zich af hoe die verenigingen aan het siervuurwerk komen als het verboden is. "Hoe moet dat vuurwerk ook getransporteerd worden? Dat moet veilig gebeuren."

Geld

Het kabinet moet van de Kamer ook een compensatieregeling maken voor de vuurwerkbranche. Genoemde bedragen lopen nogal uiteen van 150 tot 895 miljoen euro. Jansen is niet van plan om hier geld voor te zoeken. "De financiële dekking moet uit de Tweede Kamer komen."

JA21 gelooft vanwege de opgeworpen voorwaarden niet dat het vuurwerkverbod er dit jaar nog komt. Dat vinden vooral de Partij voor de Dieren, GroenLinks-PvdA en de CU jammer. De CU vreest een "armageddon" - een Bijbelse term voor een catastrofe - omdat feestvierders voor het laatst allemaal "los willen gaan".

Ook GroenLinks-PvdA en de Partij voor de Dieren, de initiatiefnemers van het vuurwerkverbod, hopen op spoed. "Het moet echt zo snel mogelijk, want een latere invoerdatum heeft ook een prijs voor hulpverleners en politie", aldus Kamerlid Klaver van GroenLinks-PvdA.

Niet leuk

Veel partijen zeiden in het debat het jammer te vinden dat de Nederlandse Oud en Nieuwtraditie verdwijnt, maar dat allerlei maatregelen om het toenemende geweld tegen politie, brandweer en hulpverleners te stoppen niet hebben geholpen. Een andere keuze is er helaas niet, vinden zij. "Een vuurwerkverbod is niet leuk", aldus Klaver.

Vooral BBB-leider Van der Plas is zichtbaar ontstemd over het naderende vuurwerkverbod. Ze vindt het onbegrijpelijk dat er een einde komt aan een "leuk feestje waar brave burgers een sierpotje afsteken".

Staatssecretaris Jansen zegt dat het kabinet "neutraal" is over het wetsvoorstel, maar pas aan de slag gaat als het wetsvoorstel definitief is goedgekeurd door het parlement. Haast wil hij niet maken, zo blijkt. Dit tot ergernis van Bikker van de CU die spreekt over een wel erg "dogmatische stellingname".

Vuurwerkfanaten balen vanwege de meerderheid in de Tweede Kamer voor een algeheel vuurwerkverbod, terwijl de politie juist opgelucht is:

Het Pentagon kondigt een intern onderzoek aan naar het handelen van minister Hegseth van Defensie in het Signalschandaal. De toezichthouder van het departement moet achterhalen of hij veiligheidsvoorschriften heeft overtreden.

Hegseth had militaire aanvalsplannen gedeeld in een chatgroep op Signal. Nationaal Veiligheidsadviseur Waltz had in die appgroep onbedoeld een journalist toegevoegd. De regering-Trump houdt vol dat er geen geheime informatie is gedeeld, maar volgens experts is dat zeer waarschijnlijk wel het geval. De bewuste journalist, Jeffrey Goldberg van het tijdschrift The Atlantic, heeft de berichten ook gepubliceerd.

De zogeheten inspecteur-generaal van het Pentagon, generaal Gregory Brady, moet nu opheldering geven. Hij kijkt ook of Hegseth en andere medewerkers van Defensie zich gehouden hebben aan de regels voor het gebruik van commerciële communicatiemiddelen. Het interne onderzoek is er gekomen op verzoek van een commissie in de Senaat.

Niet veilig

Volgens kenners hebben Hegseth en Waltz vrijwel zeker veiligheidsprotocollen genegeerd door een berichtendienst als Signal te gebruiken. Hoge functionarissen mogen zo'n kanaal hooguit gebruiken om te melden dat er een geheim bericht is. Vervolgens kunnen ze volledig versleutelde, interne communicatiemiddelen gebruiken om de inhoud te delen, legden kenners uit aan de NOS.

Maanden voor het schandaal waren functionarissen al gewaarschuwd door veiligheidsdienst NSA dat Signal niet veilig is. Medewerkers werden opgeroepen geen gevoelige info te delen via deze of andere apps, aldus de BBC en CBS News.

Veiligheidsadviseur Waltz vond excuses aanvankelijk niet nodig voor het schandaal. Later heeft hij zich alsnog verontschuldigd.

'Topfunctionarissen ontslagen'

Amerikaanse media melden dat een aantal topfunctionarissen uit de Nationale Veiligheidsraad is ontslagen. Het zou gaan om hooggeplaatste medewerkers die niet loyaal genoeg zijn bevonden in de nasleep van de Signal-affaire. Het Witte Huis heeft de berichten bevestigd noch ontkend.

De veronderstelde ontslagronde wordt in verband gebracht met een bezoek van Laura Loomer aan het Witte Huis. Zij is een radicaal-rechtse activiste, die onder meer complottheorieën over de aanslagen van 11 september 2001 heeft verspreid.

Loomer zou Trump hebben aangezet om de bezem door de Nationale Veiligheidsraad te halen. Volgens The New York Times zijn er zeker zes topfunctionarissen weggestuurd. De krant baseert zich op anonieme bronnen.

Bijna drie maanden na de verwoestende bosbranden in Los Angeles is er nog een dode gevonden. Daarmee komt het dodental op 30.

Gisteren kwam er een melding binnen over mogelijke menselijke resten op een afgebrand terrein in Altadena, schrijven de autoriteiten in een verklaring. Nu is vastgesteld dat het inderdaad gaat om een omgekomen persoon.

Er wordt nu gekeken of de stoffelijke resten geïdentificeerd kunnen worden. Dat gebeurt aan de hand van DNA, maar ook door andere medische gegevens te verzamelen en die te vergelijken met bestaande medische dossiers, zoals het gebit van de overledene. Ook worden er röntgenfoto's gemaakt om te zien of diegene protheses heeft. Serienummers daarvan leveren ook informatie op.

"Vanwege de complexiteit van deze methoden en het proces kan het veel tijd kosten om de identiteit van een overledene te bevestigen", staat in de verklaring.

Desastreuze brand

Er kwamen achttien mensen om in Eaton en twaalf in Palisades. In die stadsdelen waren de branden het meest verwoestend.

Op 7 januari ontstond een bosbrand in Pacific Palisades. Die verspreidde zich snel door het droge landschap en de beruchte Santa Ana-winden. Op dezelfde dag ontstond ook de brand in Eaton. Pas ruim drie weken later waren de natuurbranden helemaal onder controle.

Door het vuur moesten tienduizenden inwoners hun huis verlaten. Veel van hen raakten dakloos.

In Bolivia zijn zeker zes mensen om het leven gekomen bij een ruzie tussen mijnwerkers, meldt de politie. Ook is een onbekend aantal mensen vermist.

Twee rivaliserende groepen mijnwerkers kregen ruzie over toegang tot een goudmijn in de buurt van Sorata, zo'n 150 kilometer ten noordwesten van de hoofdstad La Paz.

Een groep mijnwerkers blies met dynamiet in de vroege ochtend machines en een dieseltank op in een ander mijnwerkerskamp. Door de explosie werden meerdere huizen verwoest en viel de elektriciteit uit.

Zes lichamen zijn onder het puin vandaan gehaald, hulpdiensten zoeken nog verder naar vermisten.

In Bolivia zijn drie soorten bedrijven werkzaam in de mijnbouwsector: staatsbedrijven, particuliere bedrijven en coöperaties. Op die laatste groep is veel kritiek vanwege illegale exploitatie die schadelijk is voor het milieu en vanwege de voortdurende conflicten met andere coöperaties.

In delen van Noord-Brabant mag geen grondwater meer worden gebruikt om weilanden of sportvelden te besproeien. Volgens Waterschap Aa en Maas is deze maatregel nodig vanwege de aanhoudende droogte. Sinds eind februari is er nauwelijks regen gevallen.

Afgelopen maand was de droogste maart sinds het begin van de metingen in 1906. Door het uitblijven van neerslag daalt de waterstand en zakt het grondwaterpeil onder de grenswaarde. Door een te laag waterpeil kan er schade ontstaan aan kades en oevers. Bovendien kunnen waterdieren en -planten doodgaan.

Om het grondwaterpeil op te krikken, mogen boeren, sport- en golfclubs tot 1 juni geen grondwater meer gebruiken. Het verbod geldt in vier regio's van de drie Brabantse waterschappen Aa en Maas, Brabantse Delta en De Dommel. Grondwater is water dat via sloten, meren en rivieren in de bodem is gezakt.

Beregeningsverbod

Dat er zo vroeg in het jaar in zoveel gebieden al een zogeheten onttrekkingsverbod wordt ingesteld is uitzonderlijk, zegt het waterschap tegen Omroep Brabant. "Dat de waterschappen dit besluit moeten nemen, laat zien hoe erg het grondwater in Brabant wordt beïnvloed door het weer."

De drie waterschappen bepalen elk jaar op 1 april of het verantwoord is om sproeiwater aan grondwater te onttrekken. Daarbij wordt per regio gekeken naar de actuele grondwaterstanden.

In 2022 was er voor het laatst een verbod in alle drie de Brabantse waterschappen. Ook toen viel er van eind februari tot eind maart geen regen, waardoor het grondwaterpeil te laag was. Later dat jaar gold in de regio Brabantse Delta overdag een beregeningsverbod.

Dat de situatie niet in elk waterschap hetzelfde is, komt door de ligging en het type bodem. Watersystemen in de drie waterschappen reageren bijvoorbeeld sneller op weersomstandigheden dan in een polder, die vocht beter vasthoudt door de laagliggende, vaak veenachtige bodem. Ook zijn er meer mogelijkheden om het grondwater op peil te houden, bijvoorbeeld via gemalen en sluizen.

Gevolgen vallen mee

Boeren mogen nog wel sproeiwater halen uit oppervlaktewater dat te vinden is in sloten, beken en kanalen. Waterschap Aa en Maas verwacht dat de gevolgen voor boeren meevallen, omdat de grond niet kurkdroog is. "In de bodem zit nog wel voldoende vocht, waardoor beregening op grasland vaak nog niet nodig is."

Sommige golfclubs in het gebied zijn bekend met het probleem en hebben inmiddels zelf vijvers aangelegd. Andere sportvelden, zoals voetbalvelden, worden soms beregend met drinkwater. Er geldt geen beregeningsverbod voor tennisbanen en akkerbouwgewassen.

Er wordt gehandhaafd op het verbod en zo nodig worden er boetes uitgedeeld. Overtreders krijgen eerst een waarschuwing. "De menselijke maat is voor ons belangrijk", zegt de woordvoerder van waterschap Aa en Maas tegen Omroep Brabant.

Het waterschap denkt dat problemen rond lage waterstanden of tekorten in de toekomst steeds vaker gaan spelen. "Ons voorland ligt in Zuid-Europa, waar water al langer schaars is. We zullen moeten nadenken over hoe we het water gaan verdelen onderling."

De brandweer heeft de grote natuurbrand bij Ede onder controle, meldt locoburgemeester Arnold Versteeg. De vlammen zijn nog niet gedoofd, en brandweerlieden zullen naar verwachting nog uren bezig zijn met nablussen.

De brand brak rond 14.30 uur uit door een rookgranaat die werd gebruikt bij een oefening van de landmacht. Door de harde wind breidde het vuur zich snel uit. Het blussen werd bemoeilijkt doordat de wind telkens van richting veranderde.

In totaal zijn zo'n 500 brandweermensen uit verschillende regio's ingezet om het vuur te bestrijden. "Ze hebben de brand sneller dan verwacht onder controle gekregen", aldus Versteeg. Ook een Chinook-transporthelikopter werd ingezet, die 7600 liter water kan vervoeren.

Tijdens het nablussen laaide het vuur op sommige plekken weer op:

Door de brand is volgens de locoburgemeester veel waardevolle natuur verloren gegaan. Meerdere mensen werden geëvacueerd, maar ze kunnen inmiddels weer terug naar huis. Niemand raakte gewond.

De marechaussee onderzoekt hoe het tijdens de oefening mis kon gaan.

Brandweerwagens reden over de heide om de vlammen te bestrijden:

De Amerikaanse zanger Bruce Springsteen brengt in juni zeven nieuwe albums uit, zo maakte hij bekend op Instagram. Tracks II - The Lost Albums zal naar verwachting 27 juni uitkomen en bevat 82 niet eerder uitgebrachte nummers, waarvan er 74 nog nooit te horen waren. De nummers zijn opgenomen in de thuisstudio van Springsteen tussen 1983 en 2018.

In een korte video legt de 75-jarige zanger uit dat hij vaak moet horen dat hij in de jaren 90 niet zo productief was. "In werkelijkheid was ik de hele tijd aan het werk", zegt hij. De resultaten daarvan belandden veelal in zijn kluis. Tijdens de coronapandemie dook hij in het materiaal dat hij daar had liggen en begon alles wat niet compleet was af te maken.

Sommige platen op The Lost Albums waren al wel helemaal af en waren zelfs al gemixt, maar werden nooit uitgebracht. De zeven platen worden uitgebracht met een honderd pagina's tellend boek.

Tracks II is de opvolger van Tracks, dat in 1998 uitkwam. Dat waren vier cd's met 66 nooit eerder uitgebrachte nummers.

Concerten in Europa

Bruce Springsteen wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke artiesten uit de Amerikaanse popgeschiedenis. Hij brak in 1975 door met zijn derde album Born to Run, en had een paar jaar later met Hungry Heart zijn eerste top 10-hit in in Nederland.

Ook The River werd een dikke hit in Europa. Zijn zevende album, Born in the USA, was zijn succesvolste plaat, met hits als I'm on Fire, Glory Days, My Hometown en Dancing in the Dark.

Springsteen wordt heeft als bijnaam The Boss omdat hij in zijn eerste band over het geld ging. Dus als er na een optreden moest worden afgerekend, verwees de rest van de band naar hem als the boss.

The Boss komt in de komende maanden naar Europa, maar zal niet in Nederland optreden. De dichtstbijzijnde concerten zijn in Lille, Gelsenkirchen en Frankfurt.

Het Openbaar Ministerie in België gaat in hoger beroep in de verkrachtingszaak rond een 24-jarige arts in opleiding uit Leuven. Die werd deze week schuldig bevonden aan verkrachting van een vrouw, maar hoeft daarvoor niet de gevangenis in.

De arts moet een schadevergoeding van 3500 euro aan het slachtoffer betalen. Volgens het OM is die straf te laag: de eis was drie jaar cel.

Wat de rechter betreft staat het vast dat de arts "grenzen van het toelaatbare heeft overschreden". Zo was het slachtoffer dronken en maakte de dader daar misbruik van. "Zij was niet staat om met seksuele handelingen in te stemmen", zei de rechter.

Maar omdat hij nog jong is, een blanco strafblad heeft en "zowel privé als professioneel een talentvol en geëngageerd persoon is", kreeg hij behalve het betalen van een schadevergoeding geen straf.

Het OM vindt de uitspraak "niet passend", schrijft de VRT, dus volgt een hoger beroep.

Naam dader gedeeld

Het vonnis leidt al dagen tot ophef. Zo is er vanavond in Leuven een protest. Niet alleen tegen de uitspraak, schrijven Belgische media, want de organisatoren vinden ook dat beleidsmakers "iets structureel moeten veranderen". Bij de betoging waren ruim duizend mensen aanwezig, meldt de krant HLN.

Daarnaast zijn persoonsgegevens van de dader massaal gedeeld op sociale media, meldt de VRT. Ook youtuber Nathan Vandergunst, beter bekend als Acid, noemde de naam van de dader in een video. Die video is in een dag tijd honderdduizenden keren bekeken.

Vandergunst heeft dit al eerder gedaan. Twee jaar geleden verspreidde hij de namen van leden van de Leuvense studentenvereniging Reuzegom die waren betrokken bij de dood van de student Sanda Dia bij een ontgroening in 2018. De achttien leden kregen een boete, een taakstraf en een veroordeling die niet op hun strafblad kwam. Veel Belgen spraken van klassenjustitie.

'Belangrijk dat iedereen dit weet'

Vanwege het verspreiden van de namen in de zaak-Sanda Dia kreeg Vandergunst zelf een voorwaardelijke celstraf van drie maanden. Maar dat schrikt hem niet af, zegt hij in de nieuwe video.

"Ik weet dat ik onder een voorwaardelijke celstraf sta voor exact hetzelfde wat ik hier nu weer aan het doen ben", zegt hij. "Maar ik heb beslist dat als ze mij nu drie maanden willen binnensteken, omdat ik hetzelfde doe als vorige keer, dat ze maar doen."

Hij zegt zich niet te schamen of stress te voelen. "Ik vind het belangrijk dat iedereen dit weet." Ook zegt hij dat de dader er bij hem, in tegenstelling tot bij de rechter, niet zo makkelijk van afkomt.

Rustig blijven

Het OM roept mensen op om rustig te blijven en benadrukt dat het delen van persoonlijke informatie zonder toestemming strafrechtelijke gevolgen kan hebben. Naar Acid is een onderzoek gestart.

De arts uit de verkrachtingszaak is voorlopig geschorst door het universitaire ziekenhuis in Leuven. Hij is daar in opleiding tot gynaecoloog. Het is nog niet duidelijk wanneer het hoger beroep zal plaatsvinden.

"Verbijsterd", "groter dan verwacht" en "de ergste economische nachtmerrie" - economen reageren geschokt op de importheffingen die president Trump heeft opgelegd aan ongeveer de hele wereld. Van een 'bevrijdingsdag', zoals Trump 2 april doopte, is volgens hen in ieder geval geen sprake. Vijf vragen over de heffingen en de gevolgen.

Hoe bijzonder is de aankondiging van Trump?

Deze heffingen zijn "volstrekt uniek", zegt historisch econoom Jan Luiten van Zanden. "Er zijn wel eerder handelsoorlogen geweest, maar die gingen dan over specifieke producten. Een algemene verhoging voor bijna alle wereldhandel zoals nu, is ongekend."

De laatste keer dat we iets zagen dat hierbij in de buurt kwam, zeggen economen, was in de jaren 30. Toen kwam de VS ook met een rits importheffingen van ongeveer dezelfde grootte.

Maar sindsdien is de situatie een stuk complexer geworden, bijvoorbeeld doordat handelsketens van landen veel meer met elkaar verweven zijn geraakt. En dus zullen heffingen nu harder aankomen. Tegelijkertijd is de economie nu veel sterker dan in de jaren 30, toen Amerika net in een zware recessie was beland.

Hoe zijn de hoogtes van de heffingen berekend?

De berekening van de heffingspercentages roept vragen op. Volgens het Witte Huis ging het als volgt: het handelstekort wordt gedeeld door de totale exportwaarde van een land, om zo uit te komen op "het gecombineerde effect van al hun heffingen, beperkingen en andere manieren van valsspelen". De uitkomst hiervan heeft Trump naar eigen zeggen gehalveerd.

Voor de berekening is dus niet gekeken naar welke heffingen en belastingen landen op hun beurt aan de Verenigde Staten hebben opgelegd. Dit was wel de verwachting, omdat Trump al een tijd sprak over "wederkerige heffingen".

Ondanks de uitleg spreken economen van Rabobank van "absurde resultaten", die lijken bedacht door ChatGPT. Ze wijzen erop dat vrijhandelsnatie Zwitserland een heffing van 31 procent opgelegd heeft gekregen en het protectionistische Argentinië slechts 10 procent.

Wat zijn de gevolgen voor Europa?

De Europese Unie, die wordt belast met 20 procent, zal hierdoor niet direct in een recessie belanden, zeggen economen. Maar wat de gevolgen precies zijn, is nog moeilijk te overzien. Dat hangt af van verschillende aspecten, zoals het consumentenvertrouwen, investeringen van bedrijven en de duur van de heffingen.

Bert Colijn, econoom bij ING, schat op basis van een eerste berekening in dat de heffingen in het eerste jaar 0,2 procent van het Nederlandse bruto nationaal product kunnen kosten. "Maar dat kan verder oplopen als het langer aanhoudt."

En het gaat ook om de indirecte gevolgen. Economen verwachten bijvoorbeeld dat de VS mogelijk minder zal afnemen van China, omdat dit land belast wordt met een heffing van 54 procent. Hierdoor zouden Chinese producenten op zoek kunnen gaan naar een nieuwe afzetmarkt, zoals de Europese.

"En dat verstoort ook weer de Europese maakindustrie", zegt douanespecialist Martijn Schippers. "We moeten ook daarop alert blijven, dat we ons niet te kijk laten zetten door goedkope import uit China."

Betekent dit dat de prijzen hier omhooggaan?

De heffingen zullen hier niet direct iets veranderen aan de prijzen in de supermarkt, is de verwachting. Vooral Amerikaanse consumenten zullen de komende tijd worden geraakt in hun portemonnee. Voor de Nederlandse prijzen is het afwachten met wat voor tegenmaatregelen de Europese Unie komt.

Dan worden ook Amerikaanse producten hier duurder. Dat hoeft niet alleen om typische Amerikaanse producten te gaan zoals bourbon en Levi's-spijkerbroeken. In het heffingenpakket dat de EU heeft klaarliggen, wordt soja bijvoorbeeld ook belast, vertelt Colijn van ING.

Ook dan is het nog de vraag in hoeverre de heffingen worden doorberekend aan de klant.

Gaan de heffingen doen wat Trump van ze verwacht?

Door geïmporteerde producten onaantrekkelijk te maken, wil Trump de Amerikaanse economie stimuleren. Maar economen zijn sceptisch; het kan zelfs een rem zetten op de Amerikaanse economie, denkt Maartje Wijffelaars, econoom bij Rabobank. "Op de korte termijn kun je niet zomaar de productie gaan opschalen. Daar heeft hij de mensen en het kapitaal niet voor."

"Zijn doel is om meer Amerikaanse producten te exporteren, maar voor het maken daarvan heb je grondstoffen en onderdelen uit het buitenland nodig", zegt Steven Brakman, hoogleraar economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "En die worden ook duurder met deze heffingen. In zijn berekeningen van de hoogte van de invoerheffingen vergeet Trump dit effect."

De econoom verwacht een recessie van de ergste soort, namelijk een economie die stagneert terwijl tegelijkertijd de prijzen stijgen. Dan is sprake van stagflatie. Het is uiteindelijk een groot experiment wat Trump doet, zegt Brakman. "En we gaan afwachten wat het uiteindelijke effect wordt."

Gevechtsvliegtuigen vliegen af en aan op vliegbasis Leeuwarden. Niets daar wijst erop dat de Verenigde Staten overwegen zich minder in te zetten voor de Europese veiligheid.

Maar de nieuwe politieke wind vanuit het Witte Huis veroorzaakt onzekerheid en verwarring, ook bij de Amerikaanse deelnemers aan de NAVO-oefening die deze week onder meer vanuit Leeuwarden wordt gehouden.

"Je merkt dat ze zich er ook druk om maken", zegt luitenant-generaal André Steur, commandant van de Nederlandse luchtstrijdkrachten. "De uitholling van de instituties baart zorgen."

'Solidariteit deel van afschrikking'

Hij heeft er begrip voor dat de Amerikanen willen dat Europa zelf meer verantwoordelijkheid neemt voor de eigen veiligheid, en dat ze eisen dat Europa zich financieel en militair minder afhankelijk maakt van de VS. "Maar wat doet dat met de cohesie binnen de NAVO? Onze onderlinge solidariteit is deel van onze afschrikking."

In de dagelijkse praktijk van deze oefening is aan die betrokkenheid nog niets veranderd, merkt de commandant. Alle vijftien deelnemende landen doen volop mee met de oefeningen in NAVO-verband, die zich afspelen boven de Noordzee.

Samen brengen ze meer dan honderd gevechtsvliegtuigen in van verschillende makelij, zoals de F-16, de F-35, de MQ-9 Reaper en de Eurofighter. Ook wordt geoefend met Patriot-afweerraketten.

De toestellen vertrekken vanaf twaalf luchtmachtbases, verspreid over Europese NAVO-landen. Een Nederlandse marine-eenheid geeft met onder meer het fregat Zr. Ms. Tromp ondersteuning vanaf zee.

De Amerikaanse dreiging om zich minder te bemoeien met de Europese bondgenoten en hun veiligheid ligt als een schaduw over deze oefening. Luchtmachtcommandant Steur heeft er al over nagedacht. "Dan zouden we wel een aantal uitdagingen hebben," geeft hij toe.

"De Amerikaanse luchtmacht levert een heel belangrijke bijdrage aan de ondersteuning. Denk aan de satellietcapaciteit en aan ISR-vliegtuigen (intelligence, surveillance, reconnaissance, ofwel verkenningsvliegtuigen, red.), die in de gaten houden wat er op de grond gebeurt."

Dan is er ook nog de capaciteit van tankvliegtuigen, waarmee gevechtsvliegtuigen in de lucht kunnen worden bijgetankt. "Die hebben we binnen de NAVO minder", zegt Steur. "Daar moeten we goed naar kijken, ook als Amerika zich verder zou terugtrekken."

Tijdens Ramstein Flag 25 wordt het tanken in de lucht uitvoerig geoefend:

Ramstein Flag duurt nog tot en met 11 april. Behalve Nederland doen Amerika, Canada, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Finland, Griekenland, Hongarije, Italië, Roemenië, Spanje, Turkije, Verenigd Koninkrijk en Zweden eraan mee.

Vliegtuigspotters komen van heinde en verre naar Leeuwarden om een glimp van de vele toestellen op te vangen:

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ziet een verband tussen het asielbeleid van het kabinet en de hevige protesten die in een aantal plaatsen worden gehouden tegen asielzoekerscentra. Met name de discussie rond de spreidingswet, die de verdeling van asielzoekers over het land regelt, speelt volgens de VNG een belangrijke rol. "Sinds de spreidingswet ter discussie is komen te staan, zijn de protesten ook weer terug", zegt Mark Boumans, burgemeester van Doetinchem en voorzitter van de adviescommissie asiel en migratie van de VNG.

Hij wijst erop dat er tien jaar geleden ook werd geprotesteerd tegen azc's, maar dat het "veel rustiger werd" sinds de spreidingswet van kracht is. De afgelopen weken laaiden op diverse plaatsen in het land de hevige protesten weer op, onder meer in Sint-Michielsgestel, Bedum en gisteravond in het Brabantse Best.

Een bijeenkomst in een sporthal over de komst van een nieuw azc werd daar voortijdig afgebroken nadat er een protest was uitgebroken. Er werd onder meer vuurwerk afgestoken in het gebouw en er werd met eieren gegooid. Vanmiddag werd bekend dat de gemeente Best aangifte doet, omdat medewerkers van de gemeente "fysiek en verbaal zijn bedreigd".

Zo ging het er gisteren aan toe bij de bijeenkomst in Best:

In twee van deze gemeenten is een besluit over de komst van een azc na de protesten op de lange baan geschoven. Boumans: "Gemeentebestuurders komen onder grote druk te staan. Je ziet nu dat er meer geprotesteerd wordt en dat gemeenteraden onder druk zeggen: 'wacht maar even met een azc'. Dat is ongewenst, want het probleem wordt er alleen maar groter door."

Geweld en intimidatie van lokale politici noemt de VNG "nooit een oplossing." Maar dat inwoners de discussie rond asielopvang niet meer goed kunnen volgen, begrijpt Boumans wel. Mensen worden volgens hem "opgehitst" door landelijke politici, die niet het "werkelijke beeld" zouden laten zien.

'Laat ons niet in de kou staan'

"Overal in het land zijn mensen boos", zegt Boumans. "Want Den Haag spiegelt ons voor: 'Er zijn geen vluchtelingen meer die opgevangen moeten worden.' Maar de praktijk is anders, want volgens de wet moeten gemeenten wel degelijk mensen opvangen. Als gemeenten staan we er daardoor alleen voor, terwijl je zou verwachten dat een minister ruggensteun geeft aan de lokale bestuurders, die voor hen de kastanjes uit het vuur halen."

Hij is vooral kritisch op asielminister Faber (PVV). "Er wordt al negen maanden gesproken over beter beleid, maar in de praktijk zien we er niets van." Dat burgemeesters en wethouders zelf beter aan hun eigen inwoners duidelijk zouden moeten maken waarom asielopvang nodig is, verwerpt Boumans. "Die gaan voor zo'n groep staan, terwijl de minister urenlang aan het discussiëren is over vijf lintjes. Ze had beter naast die lokale bestuurders kunnen gaan staan om uit te leggen waarom opvang nodig is."

Concreet wil Boumans dat Faber zich publiekelijk uitspreekt dat de asielopvang in plekken als Sint-Michielsgestel en Bedum nodig zijn, "omdat de minister een opvangvraagstuk heeft". "Den Haag, ga zij aan zij staan met de gemeentebesturen, laat ons niet in de kou staan."

Ondanks een staakt-het-vuren is er in Myanmar toch gevochten tussen regeringstroepen en gewapende verzetsgroepen. Dat melden lokale media. Dat gebeurde in het gebied dat door de zware aardbeving is getroffen.

Gisteren kondigde het militaire regime nog een staakt-het-vuren aan, nadat een coalitie van verzetsgroepen hetzelfde had gedaan. Door het staakt-het-vuren zou ruimte ontstaan voor hulpverlening, was de gedachte. Volgens een verklaring die op staatszender MRTV werd voorgelezen ging het per direct in en zou het duren tot 22 april.

Maar vannacht zijn er toch verschillende militaire operaties uitgevoerd in de regio Sagaing, zeggen ooggetuigen. Dat gebied werd zwaar getroffen door de aardbeving, net als de nabijgelegen stad Mandalay en de hoofdstad Naypyidaw.

Ook buiten het aardbevingsgebied zouden er aanvallen zijn. Zo meldt een van de rebellengroepen dat de junta luchtaanvallen uitvoerde in de deelstaten Kachin en Karenni.

Duizenden gebouwen verwoest

Ondertussen blijft het dodental door de zwaarste aardbeving in het land in meer dan honderd jaar oplopen. Het officiële aantal staat inmiddels op 3003 mensen. Lokale tellingen kwamen gisteren daarentegen uit boven de 3700.

Ook zijn er door de aardbeving van vrijdag ruim 4500 mensen gewond geraakt en worden er nog 351 mensen vermist. Gisteren stond dat aantal nog op ruim 400.

De aardbeving heeft vele duizenden gebouwen verwoest, waaronder ook tempels. De beving had een kracht van 7,7 en was te voelen tot in de Thaise hoofdstad Bangkok.

Op deze beelden van maandag is de omvang van de schade duidelijk te zien:

Minderjarigen zijn de afgelopen jaren steeds vaker betrokken bij terroristische groeperingen. Het internet en vooral ook sociale media spelen een belangrijke rol bij de radicalisering van deze jongeren, schrijft de inlichtingendienst AIVD in een nieuwe publicatie.

De AIVD ziet momenteel tientallen tieners van 12 tot en met 17 jaar die een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid. Deze jongeren bekijken, maken en verspreiden terroristische propaganda via sociale media en game-platforms. Dat gebeurt zowel in open als besloten chatgroepen en kanalen.

Zwarte vlag en kebab

Volgens de AIVD wordt hierbij vaak gebruikgemaakt van codetaal, zoals emoji's, waardoor het niet altijd direct te herkennen is als extremistische en terroristische propaganda. Zo verwijzen jihadisten met een zwarte vlag naar Islamitische Staat en verwijst het woord 'kebab' naar moslims. Omdat de platforms waarop het wordt geplaatst dit meestal niet herkennen, halen die de berichten niet weg.

In besloten chatgroepen wordt vaak explicietere inhoud gedeeld, zoals afbeeldingen, video's of teksten die het extremistische of terroristische gedachtegoed bevestigen en onderbouwen.

Maatwerk

De jongeren hebben in veel gevallen ook online contact met jihadisten of aanhangers van terroristische groeperingen. Het plannen of plegen van een aanslag is hierbij vaak onderwerp van gesprek. De AIVD constateert dat in enkele gevallen daadwerkelijk sprake is van voorbereidingen voor het plegen van een aanslag.

Om de terroristische dreiging van minderjarigen tegen te gaan, is volgens de AIVD maatwerk nodig. Dat maatwerk moet bestaan uit (een combinatie van) hulpverlening, begeleiding en het jeugdstrafrecht.

De grote natuurbrand die ten noordoosten van Ede woedt, is veroorzaakt bij een oefening van defensie. Dat meldt de gemeente. In het gebied is een militair oefenterrein.

De brand brak rond 14.30 uur uit. De oorzaak lijkt een oefengranaat te zijn die werd gebruikt door een eenheid van de landmacht. Dergelijke middelen worden normaal alleen op zand gebruikt, zegt een woordvoerder van het ministerie van Defensie. "Maar het is blijkbaar toch overgeslagen naar de begroeiing. Hoe dat heeft kunnen gebeuren weten we niet."

Flinke stukken heide staan nog altijd in brand. Door de harde wind verspreiden de vlammen zich snel en is het vuur lastig onder controle te krijgen.

De bewoners van enkele huizen in de buurt van de brandhaard zijn geëvacueerd. Om hoeveel mensen het gaat is onduidelijk, maar het gaat om een dunbevolkt gebied. De gemeente spreekt van "een klein aantal huizen".

Blushelikopter

Zo'n 500 brandweerlieden uit onder meer Ede, Arnhem en Wageningen zijn opgeroepen om de brand te bestrijden, schrijft Omroep Gelderland. Ook wordt een blushelikopter ingezet. De vlammen zijn nog niet onder controle.

Er is een crisiscentrum ingericht om de bestrijding van de brand te coördineren. Hierin werken de gemeente, de Veiligheidsregio Gelderland-Midden, de politie en andere hulpdiensten samen.

Brandweerwagens rijden over de heide om de vlammen te bestrijden:

De wind verandert volgens de veiligheidsregio regelmatig van richting, wat het blussen bemoeilijkt: "Waar we eerst veilig stonden, bleken we opeens toch niet veilig te staan."

Wegen afgesloten

Er komt veel rook vrij. De veiligheidsregio roept mensen op zo veel mogelijk uit de rook te blijven en ramen en deuren gesloten te houden. Ook wordt mensen verzocht het gebied te verlaten. De N304 tussen Ede en Apeldoorn, die dicht bij het getroffen gebied ligt, is in beide richtingen afgesloten. Ook de afrit Ede-Noord van de A30 is afgesloten.

Vorige maand was in Nederland de droogste maart sinds het begin van de metingen in 1906. In bijna heel Nederland geldt hierdoor een verhoogd risico op natuurbranden: vorige maand waren er naar schatting al meer dan tachtig van dat soort branden.