NOS Nieuws - Algemeen

De Koerdische leider Abdullah Öcalan komt nog deze maand met een "historische oproep", die een einde kan maken aan de decennialange strijd tussen de Turkse staat en Öcalans organisatie PKK. Dat zegt althans de pro-Koerdische DEM-partij, waarvan vertegenwoordigers in de gevangenis hebben gesproken met Öcalan.

De verwachting is dat Öcalan de PKK zal vragen de wapens neer te leggen, waarschijnlijk in een videoboodschap. Er is dan kans dat Öcalan vrijkomt of de rest van zijn straf in huisarrest mag uitzitten. Hij zit al 25 jaar vast in volledige isolatie.

Öcalan is staatsvijand nummer 1 in Turkije. Wie een half jaar geleden zou hebben beweerd dat hij mogelijk vrijkomt, zou voor gek zijn verklaard. Het woord Öcalan uitspreken alleen al was beladen, weinig journalisten durfden over hem te schrijven. Wie zich openlijk achter hem schaarde kon rekenen op een fikse gevangenisstraf voor het steunen van een terroristische organisatie.

Nu is alles anders. Al maanden wordt gespeculeerd over een vredesproces dat op handen is. Turkse kranten gebruiken Öcalans naam op de voorpagina's, analisten speculeren erop los, Öcalan is het gesprek van de dag. En Öcalan zelf kan dus weleens voor een doorbraak zorgen.

Plan uit het niets

Het begon allemaal in oktober. Erdogans coalitiepartner, de ultra-nationalistische MHP-voorman Devlet Bahceli, kwam uit het niets met een plan: als Öcalan de PKK kon aansporen om de wapens neer te leggen, dan kon hij vervroegd vrijkomen.

Een schokgolf ging door de politiek en samenleving. Zoiets was nog nooit geopperd. Het werd beschouwd als een indirecte aanzet tot een vredesproces, afkomstig van president Erdogan zelf.

In eerste instantie leek er weinig van terecht te komen. Vlak na Bahceli's oproep pleegde de PKK een dodelijke aanslag op een defensiebedrijf in Ankara. Hoewel er weinig bekend is over directe motieven, werd dit gezien als een teken dat de PKK (of een afsplitsing van die groep) niet blij is met gesprekken over het neerleggen van de wapens.

Maar de val van het Assad-regime in Syrië, begin december, zette de deur naar een vredesproces toch wagenwijd open. Ook de PKK heeft laten weten open te staan voor gesprekken.

Vier decennia geweld

De strijd tussen de Turkse staat en de PKK leidt al vier decennia tot veel geweld en politieke instabiliteit in Turkije. De Koerdische militante beweging werd in 1978 opgericht, met Abdullah Öcalan als leider. De groep hing het marxisme-leninisme aan, kwam in opstand tegen discriminatie van en ongelijke rechten voor Koerden en eiste aanvankelijk een eigen staat voor Koerden.

Sinds begin jaren 80 pleegt de groep aanslagen. De PKK staat op de lijst van terroristische organisaties in zowel Turkije als de VS en de Europese Unie. De groep heeft het vooral gemunt op militaire en politiedoelen, maar bij aanslagen komen ook geregeld burgers om het leven.

Het Turkse leger slaat keihard terug. De strijd speelde zich aanvankelijk vooral af in Zuidoost-Turkije, later ook in Noord-Syrië en Noord-Irak. Daar bombardeert het Turkse leger de PKK en gelieerde groepen nog altijd.

Öcalan werd in 1999 opgepakt en ter dood veroordeeld voor landverraad en separatisme. Toen Turkije de doodstraf afschafte werd de straf omgezet in levenslang.

Nadat het geweld in 2015 en 2016 was opgelaaid werd de PKK is grotendeels verdreven uit Turkije. Öcalan zou inmiddels gematigder zijn, en voorstander van een vreedzame oplossing.

PKK verzwakt

De PKK is verzwakt en al jaren nauwelijks meer actief op Turks grondgebied. Overgebleven strijders houden zich vooral op in Noord-Irak en Noord-Syrië. Erdogan ziet daarom nu een kans om eindelijk een einde te maken aan het conflict dat hem steeds weer op de hielen zit. Een nieuw, Turkije-gezind bestuur in Syrië kan daarbij helpen.

Turkse en Syrische Koerdische strijders hebben nauwe banden. In Noord-Syrië hebben Koerdische groepen een vorm van autonoom bestuur. Een doorn in het oog van Erdogan, die met militaire invallen heeft geprobeerd Koerdische strijdgroepen te verdrijven, uit vrees voor een sterk Koerdisch front te dicht bij de Turkse grens.

De nieuwe leider van Syrië wil nu dat de Koerden zich aansluiten bij een nieuw op te richten Syrisch nationaal leger. Als dat lukt kan Turkije de oorlog tegen de Koerden ook staken, is het idee.

Erdogan heeft mogelijk nog een motivatie. Zijn laatste termijn als president zit er in 2028 op. Als hij langer wil aanblijven moet hij de grondwet wijzigen. Sommige analisten denken dat hij hoopt op steun voor een grondwetswijziging, ook van Koerden, als het hem lukt om de oorlog met de PKK te beëindigen. Het is ook denkbaar dat Erdogan de geschiedenis in wil gaan als de leider die het lukte om vrede te sluiten met de Koerden.

Drie jaar onderhandeld

Het is afwachten of Öcalan inderdaad met zijn historische oproep komt, en zo ja, wat hij precies zal zeggen. Als hij echt wil dat de wapens worden neergelegd is het de vraag hoe gehoorzaam de PKK is. Öcalan is nog altijd belangrijk, maar het valt niet te zeggen of alle strijders en splintergroepen voelen voor het neerleggen van wapens.

Dan is er nog de vraag wat de Koerden ervoor terugkrijgen. Er wordt gesproken over het vrijlaten van andere Koerdische politieke gevangenen, zoals Selahattin Demirtas, die sinds 2016 vastzit. Erdogan moet dan wel bereid zijn die stap te zetten.

Er is nog veel waar dit potentiële vredesproces op kan stuklopen. Het zal bovendien tijd kosten. Voor de vorige poging werd ruim drie jaar onderhandeld, voordat die in 2015 toch nog mislukte.

Een 23-jarige man uit Schijndel is in hoger beroep vrijgesproken voor poging tot doodslag op zijn gezinsleden. Hij was in eerste instantie veroordeeld tot tien jaar celstraf.

De man werd in 2022 schuldig bevonden aan viervoudige poging tot doodslag op zijn adoptieouders en zussen. Op 14 oktober 2020 brak midden in de nacht brand uit in hun woning in Schijndel. De gezinsleden wisten ternauwernood hun huis te ontvluchten, maar raakten allemaal gewond.

Omdat er geen braaksporen waren, was de conclusie dat de brand wel door iemand in huis gesticht moest zijn. Op de kamer van de zoon werd onder meer een aansteker gevonden. Hij heeft zelf altijd ontkend dat hij de brand had aangestoken. Het Openbaar Ministerie eiste in eerste aanleg een celstraf van achttien jaar, maar de rechtbank kwam uit op tien jaar.

Het gerechtshof vernietigt dat vonnis nu. Het Nederlands Forensisch Instituut heeft vastgesteld dat de brand door ieder gezinslid gesticht had kunnen worden. Er is volgens het hof geen doorslaggevend bewijs dat de zoon de dader is. Wat er echt is gebeurd die nacht, zal waarschijnlijk nooit duidelijk worden.

Murw

De man is na ruim 3,5 jaar cel vrijgelaten. "Hij is uit het leven gerukt en wordt daarin nu ineens teruggeplaatst", zegt advocaat Bas van Faassen tegen Omroep Brabant. "Hij is murw, maar vastberaden iets moois te maken van zijn leven." De advocaat noemt de uitspraak van het hof "rechtvaardig".

Volgens de raadsman is er sinds de brand vrijwel geen contact tussen de geadopteerde zoon en de andere gezinsleden.

Het Openbaar Ministerie heeft nog niet beslist of het in cassatie gaat.

De Franse premier Bayrou ligt onder vuur vanwege een schandaal op een school waar decennialang fysiek en seksueel geweld zou hebben plaatsgevonden. Hij zegt nooit iets te hebben geweten van de zaak, maar getuigen en betrokkenen zeggen dat hij wel degelijk op de hoogte was. Bayrou was destijds onder meer regionaal bestuurder en zijn kinderen zaten er op school.

"Het staat feitelijk vast dat de premier heeft gelogen. Hij wist ervan en heeft niets gedaan", zegt het linkse Kamerlid Manuel Bompard. "Een premier die zulke ernstige feiten wil verdoezelen kan geen premier blijven."

Bompards partij, de LFI, wil dat er een parlementaire onderzoekscommissie wordt ingesteld. Kamerleden van de Socialistische Partij hebben Bayrou in een open brief opgeroepen de waarheid naar buiten te brengen. "Het is voor slachtoffers moeilijk te accepteren als de premier blijft ontkennen."

De school in kwestie, de Notre-Dame de Bétharram, is een katholieke onderwijsinstelling in de Zuid-Franse Pyreneeën. Bij justitie zijn 112 meldingen binnengekomen van ex-leerlingen die zeggen het slachtoffer te zijn van fysiek en seksueel geweld op de school. Meer dan 70 mensen hebben een officiële aanklacht ingediend.

Het meeste geweld zou zijn gepleegd van de jaren 50 tot de jaren 2010. Bijna alle slachtoffer waren jongens, van 8 tot 13 jaar. De veronderstelde daders zijn zowel geestelijken als niet-gelovigen die op de school werkten. De klachten worden sinds vorig jaar door justitie onderzocht.

'Bayrou was op de hoogte'

De beschuldigingen zijn niet nieuw. In 1996 werd er al een eerste klacht ingediend vanwege mishandeling. De dader, een medewerker op de school, werd toen veroordeeld. De huidige premier Bayrou was toen minister van Onderwijs (1993-1997).

In 1998 werd de schooldirecteur aangeklaagd wegens verkrachting van een leerling; de man pleegde daarna zelfmoord. Bayrou was toen geen minister meer, maar wel regionaal bestuurder. Daarmee was hij medeverantwoordelijk voor het onderwijs in de regio waar de Bétharram-school stond.

Franse media meldden de afgelopen dagen dat Bayrou op de hoogte was van de misstanden, maar er nooit iets tegen heeft ondernomen. Zijn eigen kinderen zaten op de school en zijn vrouw werkte er: de school ligt in de buurt van zijn woonplaats en in zijn kiesdistrict.

"Ik ben nooit over de feiten, de beschuldigingen of de aanklachten op de hoogte gebracht", zei Bayrou deze week in het parlement, op vragen van de oppositie. Hij deed de zaak af als "een relletje over niet-bestaande feiten".

Maar in de Franse pers worden aan de lopende band bewijzen getoond waaruit zou blijken dat Bayrou wél allang wist wat er speelde. Een onderzoeksrechter heeft verteld dat Bayrou in 1998 persoonlijk bij hem op bezoek is geweest om te praten over de aantijgingen. "Ik snap niet waarom hij nu zegt dat dat niet zo is", aldus de rechter.

In krantenartikelen uit de jaren 90 blijkt dat Bayrou als minister op bezoek ging bij de school en ook antwoorden gaf op vragen van journalisten over het misbruik. Hij zei destijds navraag te hebben gedaan naar de beschuldigingen en volgens hem was er niets aan de hand.

De omvang van het fysieke en seksuele geweld op de school werd pas duidelijk nadat in 2023 een collectief was opgericht van oud-leerlingen die zeggen slachtoffer te zijn. Toen bleek ook dat het misbruik al in de jaren 50 begon en zelfs nog recent plaatshad. Vorig jaar werd een schoolmedewerker geschorst tegen wie acht aanklachten waren ingediend wegens geweld, verkrachting en seksueel geweld.

Demonstratie

Deze week demonstreerden activisten bij de school tegen pedocriminaliteit. Op spandoeken stonden leuzen als '50 jaar ontkenning' en 'Bayrou leugenaar'.

Bayrou heeft gisteren het collectief van slachtoffers gebeld. "Het was een eerlijk gesprek maar het kwam voor ons wel een beetje als mosterd na de maaltijd", zei voorzitter Alain Esquerre. "Ik heb hem gezegd dat ik niet van een premier verwacht dat hij zegt dat er niets van waar is. Waarom hij belde weet ik eigenlijk niet. Hij heeft niets toegezegd en hij heeft niets beloofd."

Esquerre vindt dat Bayrou opening van zaken moet geven. "Zeggen dat er niets van waar is, dat is niet meer van deze tijd. De samenleving is veranderd."

Het afgelopen jaar is de economie met 0,9 procent gegroeid. Dat meldt het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) op basis van nu beschikbare gegevens. De groei is groter dan in 2023, toen de Nederlandse economie amper groeide met 0,1 procent.

"Meestal mikken we in Nederland op een economische groei van 2 procent, daar zitten we nu iets onder. Maar verschrikkelijk slecht is het ook niet", zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen.

Het laatste kwartaal van 2024 deed Nederland het ook beter dan de omringende landen. Het bruto binnenlands product (bbp) steeg met 0,4 procent. In België was er een groei van 0,2 procent en in Duitsland en Frankrijk een krimp van respectievelijk 0,2 en 0,1 procent. In de Verenigde Staten, de grootste economie van de wereld, groeide het bbp met 0,6 procent.

Handelsoorlog

Van Mulligen benadrukt dat Nederland met deze lichte groei kwetsbaar blijft als we afstevenen op een handelsoorlog. "We zijn toch een beetje een kurk die drijft op de wereldeconomie. Als door handelsoorlogen en hogere tarieven die wereldeconomie veel minder hard zal gaan draaien, gaat Nederland daar ongetwijfeld ook last van krijgen."

De economische groei van het afgelopen jaar kwam mede door gestegen overheidsuitgaven, onder meer aan de zorg. Ook de consument heeft stevig bijgedragen aan de economische groei, ondanks de inflatie. In het laatste kwartaal kochten Nederlanders vaker elektronica, gingen ze vaker uit en gaven ze meer uit aan auto's.

Ook bedrijven hebben daar de laatste maanden van vorig jaar meer in geïnvesteerd. "Bpm-regelingen zijn afgeschaft of verhoogd, waardoor het voor consumenten en bedrijven interessanter was om die auto nu alvast aan te schaffen", zegt Van Mulligen. Die investeringen zijn daardoor door bedrijven wat naar voren gehaald. "De auto's en bestelbusjes komen wel uit het buitenland, dus per saldo is het effect op de economie vrij bescheiden."

Tegenstrijdig

De hoofdeconoom noemt het beeld van afgelopen jaar wel een beetje tegenstrijdig. "Aan de ene kant is de consument heel erg bezorgd over de eigen financiën. Mensen maken zich zorgen over de hoge inflatie, dat boodschappen zo duur zijn. Aan de andere kant zijn de lonen wel hard gestegen, inmiddels harder dan de prijzen. En dat zien we ook terug bij de uitgaven."

Over het algemeen is de economie dus gestaag gegroeid. De werkloosheid is blijvend laag en er komen weer meer vacatures bij. "Dus voor veel mensen ziet het er wel gezond uit", zegt van Mulligen. "Maar we zien toch wel dat er aan de horizon wat donkere wolken aan komen."

Of je het nu commerciële onzin vindt of de meest romantische dag van het jaar, wie denkt aan Valentijnsdag, denkt aan rode rozen. Maar voor die bloem moet je vandaag extra diep in de buidel tasten, schrijft Omroep Zeeland.

"Het is dan ook verreweg de meest verkochte bloem rond Valentijnsdag. Op de bloemenveiling is er veel vraag naar rode rozen, waardoor de prijs hoger wordt", aldus bloemist Nicolette van een bloemenzaak in Middelburg. "Iedereen wil graag rode rozen."

Rozen zijn elk jaar op 14 februari duurder, maar dit jaar is de prijs nog hoger dan andere jaren, vertelt een andere bloemenzaakeigenaar uit Middelburg. "Het zijn grote retailers die kwekers wurgcontracten laten tekenen", zegt hij.

Daardoor blijft er volgens hem weinig aanbod over en dat zorgt voor een probleem bij kleine bloemisten. "De consument wil alles bij de supermarkt kopen, zodat hij niet nog een keer apart de stad in hoeft", zegt de bloemist. Hij rekent vandaag zo'n 5 euro voor een rode roos.

Minder bloemisten

Sowieso zijn er steeds minder bloemisten in vrijwel heel Nederland, blijkt uit onderzoek van het ANP. De hardste daling vond plaats in Flevoland, waar het aantal winkels terugliep van 70 in 2019 naar 56 aan het begin van dit jaar. Alleen in Zeeland zijn er nu iets meer bloemenzaken dan zes jaar geleden.

Volgens Edwin van Arkel, directeur van Topbloemen, is het deze Valentijnsdag iets minder druk dan andere jaren. "Dat heeft vooral te maken met het feit dat Valentijnsdag dit jaar op een vrijdag valt. In het weekend zien geliefden elkaar vaak in real life en daarom is er minder reden om iets te sturen." Bij hen kost de rode roos vandaag 4,50 euro, een euro meer dan normaal.

Rode tulpen of gerbera's

Bloemist Nicolette raadt iedereen aan om verder te kijken dan alleen rozen. "Er zijn heel veel leuke andere bloemen, die er zeker niet voor onder doen, zoals rode tulpen of gerbera's."

Frank Butselaar, bekend als 'fiscalist van de sterren', is door een Amerikaanse rechter veroordeeld tot dertig maanden gevangenisstraf wegens belastingfraude, meldt het FD. De rechter noemt de fraude "gigantisch" en stelt dat Butselaar bewust belastingwetten heeft overtreden.

Twee jaar geleden werd de Nederlandse belastingadviseur in Italië gearresteerd en later uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Butselaar zou verschillende beroemdheden geholpen met het wegsluizen van inkomsten voor de Amerikaanse fiscus.

Afgelopen november bekende hij schuld aan het opzetten van een frauduleuze constructie voor een van die cliënten. Daaruit volgt nu een celstraf van 2,5 jaar. Ook een straf van 20 jaar was mogelijk geweest, maar door een procedurefout van de aanklagers resulteerde een milder vonnis.

Dj's en modellen

Butselaar was een van de bekendste belastingadviseurs van Nederland. Hij werkte samen met verschillende beroemdheden, waaronder Linda de Mol en Jort Kelder, model Yfke Sturm en dj's Afrojack en Tiësto.

Volgens de rechter moet het vonnis een afschrikkende werking hebben op andere fiscalisten die zoiets van plan zijn. "Zij moeten weten dat de kosten van fraude immens zijn", zei de rechter.

Aftrek voorarrest

De belastingadviseur zit inmiddels al 21 maanden vast, eerst in Italië en nu in de Verenigde Staten. Na aftrek van zijn voorarrest resteert dus nog een aantal maanden, die hij zal moeten vastzitten in een Amerikaanse gevangenis.

"Hoewel dit niet is waar we op hoopten, zijn we blij om te weten dat het een kwestie van maanden is voordat Frank Butselaar weer naar huis kan", laten zijn advocaten weten aan het FD.

De identiteitsfraudezaak tegen Tim den Besten is door het Openbaar Ministerie geseponeerd na een bekentenis en een gesprek met zijn slachtoffers. De presentator heeft toegegeven dat hij nepprofielen heeft gemaakt met persoonlijke foto's van drie mannen op homodatingapp Grindr en Instagram, zo heeft zijn advocaat bekendgemaakt.

Den Besten gebruikte de nepprofielen om in 2022 en 2023 seksueel getinte gesprekken te voeren en neemt daar nu naar eigen zeggen de volledige verantwoordelijkheid voor. In de verklaring zegt de presentator dat hij veel spijt heeft dat hij foto's en gegevens van andere mannen heeft gebruikt. "Daarmee deed ik mensen pijn en verdriet. Ik schaam mij diep."

Uitzending geschrapt

Toen de zaak eind 2023 na berichtgeving door Het Parool aan het rollen kwam, schrapte omroep KRO-NCRV een aflevering van de familiespelshow Waku Waku, waarin Den Besten kandidaat was. De publieke omroep zei toen dat identiteitsfraude in de programma's voor de jeugd een onderwerp is "waar we kinderen regelmatig voor waarschuwen en over berichten".

Den Besten presenteerde op televisie onder meer Timmyland en De Outsiders en maakte documentaires. Vlak voor de identiteitsfraudezaak via de media aan het licht kwam, legde hij zijn werk neer omdat hij kanker had.

"Ik ben heel blij dat ik na series van chemokuren en bestralingen vooralsnog kankervrij ben verklaard", zegt Den Besten. In de verklaring bedankt hij zijn artsen en verpleegkundigen. Daarin staat ook dat de presentator in een kliniek heeft gewerkt aan zijn psychische problemen. "Ik ben al een eind op weg, maar ben er nog niet helemaal."

De beschermhuls om de voormalige kerncentrale in Tsjernobyl in Oekraïne is door een drone-aanval beschadigd geraakt. Het VN-atoom- en energieagentschap IAEA heeft dat bevestigd op X.

De Oekraïense president Zelensky zegt op X dat de brand inmiddels is geblust en dat er geen verhoogde radioactiviteit is waargenomen. Hij heeft Rusland beschuldigd van de drone-aanval. Het Kremlin ontkent de aanval te hebben uitgevoerd.

Het IAEA meldt dat afgelopen nacht bij de kerncentrale een explosie te horen was, waarna brand ontstond. Op foto's die het agentschap heeft gedeeld, is te zien dat het dak is geraakt. Er zouden geen gewonden zijn gevallen.

Bescherming tegen straling

De sarcofaag is om de kerncentrale gebouwd om de omgeving te beschermen tegen straling uit de kerncentrale. De overkapping staat sinds 2016 in Tsjernobyl. Hij is 110 meter hoog, 260 meter lang en 165 meter breed. Er is zes jaar aan gewerkt.

Na de kernramp in 1986 werd een betonnen overdekking gebouwd om de omgeving van de kerncentrale te beschermen tegen radioactieve straling. Maar daar kwamen scheuren in, waardoor er een nieuwe beschermlaag gebouwd moest worden.

Zelensky deelde deze beelden van de beschadigde sarcofaag op X. De NOS heeft de tijd en plaats van deze beelden kunnen verifiëren:

Rusland beschuldigt op zijn beurt Oekraïne van het uitvoeren van een artillerieaanval op een elektriciteitscentrale in het zuidoosten van Oekraïne gisteren.

De centrale staat in de buurt van de kerncentrale van Zaporizja. Die is volgens Rusland niet beschadigd geraakt. Beide centrales zijn in Russische handen. Volgens de Russische autoriteiten zaten meer dan 50.000 mensen zonder elektriciteit vanwege de aanval.

Inspecteurs van het IAEA zouden de kerncentrale bezoeken, maar dat werd afgezegd "als gevolg van intense militaire activiteiten in de regio", zei de atoomwaakhond.

Toen Nissan eind 2024 fusiebesprekingen aankondigde met Honda, werd de deal gezien als een potentiële reddingsboei voor de noodlijdende autofabrikant Nissan. Een fusie zou de vierde grootste autofabrikant ter wereld hebben gecreëerd, met een totale waarde van omgerekend meer dan 57 miljard euro.

Nog geen twee maanden na de eerste onderhandelingen liepen de gesprekken gisteren vast. Honda zegt zich terug te trekken uit de deal omdat Nissan geen dochteronderneming wilde worden. Voor Nissan is dit een nieuwe klap in een reeks tegenslagen die het bedrijf in zwaar weer hebben gebracht, terwijl de overgebleven opties om het bedrijf te redden steeds verder uitgeput raken.

'Nissan overschat zijn positie'

In de onderhandelingen eiste Nissan een positie op gelijkwaardig aan die van Honda, ondanks zijn aanzienlijk zwakkere financiële situatie. Honda, dat inmiddels vijf keer zo veel waard is als Nissan, drong aan op een diepgaand herstructureringsplan, inclusief ontslagen en fabriekssluitingen. Nissan weigerde.

"Ik denk dat het een managementprobleem is", zegt Julie Boote, analist bij Pelham Smithers Associates, tegen persbureau Reuters. "Ze overschatten hun positie, hun merkwaarde en hun vermogen om het bedrijf weer winstgevend te maken volledig."

Naarmate de onderhandelingen vorderden, groeide bij Honda de frustratie over de trage besluitvorming van Nissan. Daarbij kampt de autofabrikant met kelderende verkopen in de Verenigde Staten en China, heeft het zijn winstverwachtingen herhaaldelijk moeten verlagen en blijft het achter in de transitie naar elektrische voertuigen. Om deze redenen kwam Honda met het voorstel om Nissan een dochteronderneming te maken.

Op een persconferentie na de mislukte besprekingen verdedigde Honda-CEO Toshihiro Mibe zijn positie: "We weten dat de fusie een positief effect kan hebben op onze inkoop, onderzoek en innovatie", zei hij. "Tegelijkertijd realiseerden we ons dat het noodzakelijk is om snel en resoluut pijnlijke beslissingen te nemen."

Nissan-CEO Makoto Uchida was het daarmee oneens: "We hadden geen vertrouwen in de mate waarin Nissans onafhankelijkheid gewaarborgd zou blijven en of ons volledige potentieel benut zou worden als Nissan een dochteronderneming van Honda zou worden", stelde Uchida op dezelfde persconferentie.

Diepe managementcrisis

Nissans financiële vooruitzichten verslechteren snel. Het bedrijf heeft zijn winstprognose dit jaar al drie keer naar beneden bijgesteld. Gisteren maakte Nissan bekend dat de winst in het derde kwartaal van 2024 met meer dan driekwart is gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. Over het hele boekjaar wordt zelfs een verlies verwacht, van netto 500 miljoen euro. Dat komt voornamelijk door hoge reorganisatiekosten. Het is voor het eerst sinds 2020 dat het bedrijf rode cijfers presenteert.

Nissan wil grote kostenposten schrappen en stelt nu voor drie fabrieken te sluiten. Dit zal leiden tot een productieverlaging van ongeveer 20 procent. In totaal worden wereldwijd meer dan 9000 banen geschrapt.

Nissan-president Uchida erkent de ernst van de situatie: "Ik neem de problemen in het bedrijf en onze verantwoordelijkheid als management heel serieus." Hij hintte erop dat hij aftreedt zodra er een concreet plan is om de automaker te redden. "Dan zal ik klaarstaan om het stokje over te dragen", verklaarde hij tegen verslaggevers.

Gemiste kansen

De mislukte fusie met Honda past in een patroon van gemiste kansen voor Nissan. De afgelopen jaren heeft het bedrijf zich verzet tegen een diepere samenwerking met Renault, hoewel de Franse autobouwer de grootste aandeelhouder is. Daarbij heeft het geaarzeld om partnerschappen aan te gaan met technologiebedrijven voor de ontwikkeling van een nieuwe generatie voertuigen.

Een van deze bedrijven is een mogelijke nieuwe partner: Foxconn, een Taiwanese elektronicagigant. Dit bedrijf heeft interesse getoond in het nemen van een belang in Nissan als onderdeel van zijn ambities in de markt voor elektrische voertuigen. "Ons doel is niet een overname, maar samenwerking", vertelde Foxconn-voorzitter Young Liu recentelijk.

Door de steeds diepere crisis wordt de ontwikkeling van een nieuwe generatie auto's echter steeds lastiger. Daarbovenop wordt elke buitenlandse investering in Nissan streng beoordeeld door de Japanse overheid, gezien het strategische belang van de autofabrikant voor de Japanse economie.

Met Honda buiten beeld en onzekerheid over de interesse van Foxconn, staat Nissan voor een harde keuze: een nieuwe partner vinden of een zelfstandig herstel proberen, een strategie waar analisten weinig vertrouwen in hebben.

Een rechter in Washington heeft de bevriezing van de rekeningen van de Amerikaanse overheidsinstantie USAID opgeheven. USAID financiert wereldwijd nood- en ontwikkelingshulp. Het besluit om USAID uiteindelijk te ontmantelen liet de rechter wel in stand.

Volgens Trump wordt USAID door "radicale idioten" geleid. Verder noemde Elon Musk, die door Trump is aangesteld om de overheidsuitgaven terug te dringen, USAID een "criminele organisatie". Uiteindelijk willen Trump en Musk USAID in het kader van hun 'America First'-programma volledig ontmantelen.

Op 3 februari nam Trump de eerste stappen. Onderdeel daarvan was de bevriezing voor drie maanden van de financiering door USAID van buitenlandse hulp. In die tijd zouden afzonderlijke hulpprogramma's van USAID worden doorgelicht, zoals programma's voor de bestrijding van aids en hiv.

Schokgolf

Volgens de rechter heeft de regering verzuimd aan te geven waarom voor het doorlichten van programma's alle door het Congres goedgekeurde hulp moet worden opgeschort. Dat heeft volgens hem geleid tot een "schokgolf" aan beëindigde contracten met duizenden ngo's, bedrijven en andere partijen.

Ook zitten partijen waarmee USAID samenwerkt te wachten op honderden miljoenen dollars voor werkzaamheden die al zijn gedaan of producten die al zijn geleverd. Voor sommige bedrijven en bedrijfjes zijn de problemen zo groot dat ze moeten sluiten, aldus de rechter.

Aids

De zaak was aangespannen door twee organisaties waarmee USAID samenwerkt, waaronder een hulporganisatie die wereldwijd aids en hiv bestrijdt. Het Nederlandse Aidsfonds zei dinsdag dat door de opschorting van de financiering van het grootste aidsbestrijdingsprogramma ter wereld, Pepfar, de levens van honderdduizenden mensen op het spel worden gezet.

USAID gaf in 2023 bijna 70 miljard dollar uit, nog geen 1 procent van de Amerikaanse overheidsuitgaven, maar gelijk aan zo'n 40 procent van alle humanitaire hulp wereldwijd.

Schiphol boekte in 2024 meer omzet en winst dan in het jaar ervoor. Dat meldt het bedrijf in de jaarcijfers. Ook het aantal vliegbewegingen nam toe.

Vorig jaar vlogen bijna 67 miljoen mensen via Schiphol. Dat is wel nog altijd minder dan de bijna 72 miljoen in 2019, voor corona. Samen met de reizigers op Eindhoven en Rotterdam Airport, die tot de Schiphol Group behoren, kwam het totaal uit op bijna 76 miljoen reizigers. Dat is ongeveer 6 miljoen meer dan in 2023.

De groei aan reizigers zorgde voor flink meer omzet en daarmee ook voor een hogere winst. Schiphol meldt een nettoresultaat van 291 miljoen euro. In 2023 was dat 110 miljoen.

Kwaliteit

Schiphol moest een flinke inhaalslag slaan om weer goed te kunnen meedingen met concurrenten als het gaat om de kwaliteit van de luchthaven. Aan achterstallig onderhoud en vernieuwing werd een miljard euro uitgegeven. Dat is een record in de geschiedenis van de luchthaven.

Door die investering is er minder geld in kas. De kasstroom, het verschil tussen lopende inkomsten en uitgaven, kwam in 2024 uit op 405 miljoen euro negatief.

Havengelden

Een deel van de investeringen wil Schiphol terugverdienen met hogere havengelden. Dat zijn de tarieven die luchtvaartmaatschappijen betalen om op Schiphol te mogen vliegen.

In april gaan die tarieven omhoog. Luchtvaartmaatschappijen vechten die verhoging aan omdat ze vinden dat Schiphol misbruik maakt van zijn monopoliepositie. Ze zijn naar toezichthouder Autoriteit Consument & Markt gestapt, die zich vandaag buigt over hun klacht.

Met de 473.815 vliegbewegingen in 2024 zit Schiphol bijna aan het maximum van 478.000 dat het kabinet stelt. Schiphol verwacht toch dat het aantal reizigers en vliegbewegingen dit jaar verder zal stijgen. Dat zou mogelijk zijn door grotere vliegtuigen die minder lawaai maken.

Vergelding

Luchtvaartmaatschappij KLM waarschuwde eerder dat een sterke daling van het aantal vluchten gaat leiden tot vergelding vanuit de Verenigde Staten. Als tegenmaatregel voor de krimp hier zouden in de VS minder toestellen mogen landen die vanaf Schiphol komen.

Robert Carsouw, financieel directeur van de Schiphol Group, verwacht dat het risico op vergelding met 478.000 vliegbewegingen niet heel groot is. "Het risico wordt groter naarmate het aantal vluchten lager wordt. Wij denken dat het met dit aantal vluchten wel gaat werken."

Goedemorgen! In München komen wereldleiders bijeen op een jaarlijkse conferentie over internationale veiligheid. En in de regio Noord begint vandaag de voorjaarsvakantie.

Eerst het weer: Vandaag is het op de meeste plaatsen droog met af en toe ruimte voor zon. Er waait een zwakke oostenwind en het wordt niet warmer dan een graad of 3. In het weekend blijft het droog en schijnt geregeld de zon bij 2 tot 4 graden. In de nachten vriest het overal licht tot matig.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Mexicaanse media melden dat de Nederlandse crimineel Marco E. (32) is doodgeschoten. Zijn lichaam zou gevonden zijn in een parkeergarage in de buurt van Mexico-Stad. De man is in Nederland tot zeven jaar veroordeeld voor drugsmokkel. Hij staat op de lijst van meestgezochte misdadigers in Europa.

E. werd in verband gebracht met de aanslagen op de Vlaardingse loodgieter Ron van Uffelen, maar zei vorig jaar tegen de regionale omroep Rijnmond daar niets mee te maken te hebben.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De 24-jarige Adrián Simancas dacht dat zijn laatste uur geslagen had en dat hij aan zijn einde kwam in de buik van een walvis. De kajakker werd zaterdag voor de kust van Chili in de bek genomen door een bultrug. De walvis slokte hem op, maar spuugde hem kort daarna toch maar weer uit.

"Ik dacht dat ik dood ging", blikt Simancas nu terug op de bizarre gebeurtenis. Zijn vader Dell legde het moment vast vanuit zijn eigen kajak. "Blijf rustig", riep hij zijn zoon toe.

De video is online viraal gegaan:

Fijne dag!

Bij een schietincident in het Gelderse Pannerden, niet ver van de grens met Duitsland, is vannacht een man van 22 uit Arnhem om het leven gekomen. Ook op andere plekken in de omgeving waren meldingen over schietincidenten. In het onderzoek zijn vier mensen aangehouden.

De politie kreeg rond 02.45 uur een melding over een schietpartij aan de Hoogeweg. Daar werd een geparkeerde auto gevonden met een Duits kenteken en een kogelgat in de voorruit. Er was daar niemand aanwezig.

Even verderop, in Zevenaar, werd een tweede, haast identieke auto, gevonden op een weg. Daarin zaten meerdere mensen, onder wie vermoedelijk het dodelijke slachtoffer van het incident in Pannerden, schrijft Omroep Gelderland.

De politie deed uiteindelijk onderzoek op meerdere locaties in Pannerden en Zevenaar, waaronder ook woningen waarvan was gemeld dat ze waren beschoten. In Zevenaar bleek een raam van een woning gesneuveld en waren meerdere kogelgaten zichtbaar in de gevel. Voor zover bekend is op die locaties niemand gewond geraakt.

Aanhoudingen

Vanochtend hield de politie drie mannen aan in Doetinchem. Later werd een vierde, vrouwelijke verdachte aangehouden in Braamt.

De politie onderzoekt of alle incidenten verband met elkaar houden.

De overlevingskans voor kinderen met kanker is verder gestegen, blijkt uit nieuwe data van de Nederlandse Kankerregistratie. Dat is te danken aan verbeteringen in het vaststellen van een diagnose en meer gerichte behandelingen voor veel kankersoorten.

Van de kinderen die in de periode 2010-2018 kanker kregen, was 84 procent vijf jaar later nog in leven. Bij kinderen die in de periode 1990-1999 kanker kregen, was dat 74 procent.

"De cijfers laten de afgelopen decennia gelukkig een stijgende lijn zien", zegt Henrike Karim-Kos, onderzoeker bij het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie. "Bij leukemie zien we prachtige vooruitgang. Maar uit de data blijkt ook dat we er nog niet zijn."

Leukemie is een van de meest voorkomende kankersoorten bij kinderen. Bij die vorm van kanker is de opvallendste verbetering zichtbaar: vijf jaar na de diagnose is 88 procent van de kinderen nog in leven, in de jaren 90 was dat 74 procent.

De vooruitgang is vooral te danken aan slimmer behandelen. "Dertig jaar geleden werden bij leukemie alle kinderen op dezelfde manier behandeld. Nu delen we deze kinderen in groepen in, op basis van kenmerken van de kankercel. Want daar zijn we steeds meer over te weten gekomen." Dat betekent dat iedere patiënt een op de persoon afgestemde behandeling krijgt, met meer of minder medicijnen en chemotherapie.

'Moeilijkste tumoren blijven over'

In Nederland krijgen jaarlijks 600 kinderen tussen 0 en 18 jaar te horen dat ze kanker hebben. De overlevingskans verschilt sterk per kankersoort.

Kinderen hebben het hoogste overlevingspercentage bij Hodgkinlymfoom (98 procent), een vorm van lymfeklierkanker. Bij hooggradige gliomen, een bepaald soort hersenkanker, is de prognose het slechtst. Vijf jaar na de diagnose is maar 7 procent van de kinderen nog in leven.

"Over de hele linie zijn er nog te veel kinderen met een uiterst slechte prognose: de moeilijkst te behandelen tumoren blijven over", zegt René Medema, wetenschappelijk hoofd van het Prinses Máxima Centrum.

"Daarom is het zo belangrijk om de krachten van zorgprofessionals en onderzoekers te blijven bundelen binnen Nederland, binnen Europa en wereldwijd", aldus Medema. "Alleen samen kunnen we komen tot de doorbraken die nodig zijn om alle kinderen met kanker te genezen, met een optimale kwaliteit van leven."

Amerikanen kunnen de video-app TikTok weer downloaden. De app was sinds 19 januari niet meer voor nieuwe gebruikers te verkrijgen uit de Apple App Store en de Google Play Store, nadat in de Verenigde Staten het TikTok-verbod was ingegaan.

De app is daar verboden omdat de regering heeft besloten dat de Chinese eigenaar TikTok moet verkopen aan een Amerikaanse partij. De app wordt gezien als een mogelijk gevaar voor de nationale veiligheid.

Voor bestaande gebruikers ging de app daarom op 19 januari op zwart. President Trump, die een dag later zou worden beëdigd, zei meteen dat hij het verbod zou uitstellen, waarna de app weer te gebruiken was.

Maar bedrijven die TikTok als download aanbieden, hing nog een boete van honderden miljarden dollars boven het hoofd. Trump heeft de bedrijven nu verzekerd dat ze geen boete zullen krijgen, waarop TikTok direct terugkeerde in de appstores.

De Chinese eigenaar, ByteDance, heeft nu tot 5 april om de app te verkopen. Het bedrijf heeft meerdere malen aangegeven dat TikTok niet te koop staat. Volgens Trump kan de deadline nog worden verschoven.

In een parkeergarage in een voorstad van Mexico-Stad is een Nederlandse drugsbaron doodgeschoten. Dat melden Mexicaanse media. Het zou gaan om Marco E., die in Nederland is veroordeeld tot zeven jaar cel voor drugssmokkel. Hij staat op de lijst van meestgezochte misdadigers in Europa.

"Ik heb de foto's gezien. Het lijkt er sterk op dat het om mijn cliënt gaat", zegt advocaat Jan-Hein Kuijpers. "Ook zijn vader denkt dat het om Marco gaat." Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken en het Openbaar Ministerie hebben nog geen bericht over het overlijden van E. ontvangen.

Smokkel en omkoping

De 32-jarige E. was onder meer betrokken bij de smokkel van cocaïne vanuit Zuid-Amerika naar Nederland. In 2020 werd hij veroordeeld in het proces tegen de corrupte ex-douanier Gerrit G. Ook de vader van E., een beruchte Schiedamse crimineel, werd in dat proces veroordeeld. Hij kreeg ruim elf jaar cel voor het omkopen van de douanier.

Vorig jaar mei sprak Marco E. met de regionale omroep Rijnmond. Hij zei toen, vanaf een schuiladres in Rusland, niets te maken te hebben met de explosiereeks bij een loodgieter in Vlaardingen. Hij was hiermee in verband gebracht omdat de loodgieter had gezegd in het verleden ruzie te hebben gehad met E., die overigens zelf sprak van "een heksenjacht".

In juni kwam de drugscrimineel opnieuw in het nieuws. Hij was gewond geraakt bij een schietpartij in Turkije. E. zou achtervolgd zijn door mannen op motoren, die zijn auto onder vuur namen met een automatisch wapen.

Eerder doodverklaard

Het is niet voor het eerst dat E. is doodverklaard na een schietpartij in Mexico, waar hij zich volgens De Telegraaf had aangesloten bij een groep rond de opgepakte drugskartelleider Ismael 'El Mayo' Zambada. Eind oktober meldde de vader van E. aan De Telegraaf dat zijn zoon was doodgeschoten bij een vuurgevecht met de rivaliserende bende van de zoon van de bekende drugsbaas El Chapo. De twee groepen vechten een bloedige machtsstrijd uit.

Het verhaal van de vader werd wel meteen in twijfel getrokken. De Telegraaf meldde dat het ook een afleidingsmanoeuvre van E. kon zijn om onder de radar te blijven.

Gerenommeerde Mexicaanse media melden dat het gaat om de Nederlander. Bij zijn lichaam zou onder meer een vervalst legitimatiebewijs zijn gevonden.

De politie heeft in Westzaan een gekraakt restaurant ontruimd. De krakers hadden van de gemeente tot 17.00 uur gekregen om het gebouw te verlaten, meldt de regionale omroep NH.

Het pand, dat twee jaar leeg stond, was sinds eind vorig jaar gekraakt. Volgens de gemeente Zaanstad is het pand brandgevaarlijk en niet geschikt voor bewoning. Ook zijn er door buurtbewoners meldingen gedaan over vuurwerk, vernielingen en geluidsoverlast.

De krakers hadden 24 uur gekregen om het pand te verlaten. Dat besluit kwam als een verrassing voor de illegale bewoners. Een van hen zei tegenover NH niet weg te willen.

In de middag verzamelde zich een groep van zo'n twintig omwonenden, die zichzelf het uitzwaaicomité noemde, bij het voormalige restaurant om de krakers 'uit te zwaaien'. Volgens een verslaggever van de regionale omroep was "het halve dorp uitgelopen" om de ontruiming van dichtbij te volgen. "De dijk staat vol met auto's", aldus de verslaggever.

Toch kwamen de bewoners voor niets, want het gebouw werd pas enkele uren later ontruimd. Hierbij werd de mobiele eenheid opgeroepen, om ongeregeldheden te voorkomen. Inmiddels is het restaurant door een speciaal bedrijf ontoegankelijk gemaakt.

Schrijver en opiniemaker Joost Niemöller is de nieuwe hoofdredacteur van omroep Ongehoord Nederland (ON). Hij volgt de vorig jaar ontslagen hoofdredacteur Arnold Karskens op.

Niemöller en Karskens waren beiden initiatiefnemers van de omroep. Niemöller stapte in 2020 uit de raad van toezicht. "Wij zijn ontzettend blij dat hij weer terugkeert op het oude nest", schrijft ON in een verklaring op de eigen website.

De 67-jarige Niemöller werkte eerder als journalist voor de Volkskrant, De Groene Amsterdammer, Nieuwe Revu en HP/De Tijd. Later keerde hij zich af van 'traditionele media' en begon hij een website waar hij columns publiceerde over onder meer zijn afkeer van de islam en het migratiebeleid.

Ook schreef hij een boek waarin hij in twijfel trekt dat Rusland de MH17 heeft neergehaald, iets wat internationaal onderzoek heeft uitgewezen. Volgens Niemöller zijn journalisten schuldig aan "het bewust negeren van feiten".

'Extra impuls'

Volgens omroep ON staat de nieuwe hoofdredacteur "pal voor de vrijheid van meningsuiting" en vindt hij "het belangrijk dat alle onderwerpen besproken kunnen worden". "De komst van Niemöller geeft een extra impuls om onze omroep te versterken en de belangrijke missie van Ongehoord Nederland voort te zetten."

De benoeming komt op de dag dat Karskens in de rechtbank in Den Haag zijn ontslag aanvecht in een bodemprocedure. De rechter doet daar eind maart uitspraak over.

De 24-jarige Adrián Simancas dacht dat zijn laatste uur geslagen had en dat hij aan zijn einde kwam in de buik van een walvis. De kajakker werd zaterdag voor de kust van Chili in de bek genomen door een bultrug. De walvis slokte hem op, maar spuugde hem kort daarna toch maar weer uit.

"Ik dacht dat ik dood ging", blikt Simancas nu terug op de bizarre gebeurtenis. Zijn vader Dell legde het moment vast vanuit zijn eigen kajak. "Blijf rustig", riep hij zijn zoon toe.

De video is online viraal gegaan:

Het was een angstaanjagende ervaring voor Simancas, een Venezolaan die sinds zeven jaar in Chili woont. "Ik dacht dat ik was opgegeten en dat ik was doorgeslikt." Na enkele seconden werd hem duidelijk dat het meeviel. Vervolgens werd hij gegrepen door de angst dat er iets met zijn vader zou gebeuren, maar die bleef kalm en hielp zijn zoon uiteindelijk veilig terug aan de wal.

Het is onduidelijk waarom de bultrugwalvis de man in zijn bek had genomen. Het komt zelden voor dat mensen worden aangevallen door walvissen. Het incident gebeurde in de Straat van Magellaan in het zuiden van Chili.

De man die vanochtend met een auto op vakbondsdemonstranten in München inreed, hoefde het land niet te verlaten. Dat zegt de Beierse deelstaatminister van Binnenlandse Zaken, Joachim Herrmann.

Vanochtend zei minister Herrmann dat de man een asielzoeker was, wiens asielaanvraag zou zijn afgewezen. Ook zou hij eerder zijn opgepakt voor vergrijpen als winkeldiefstal en drugsbezit.

Maar dat klopt niet, zegt de deelstaatminister nu. Volgens Herrmann heeft hij toch geen strafblad en is hij in bezit van een permanente verblijfs- en werkvergunning. De 24-jarige man kwam als minderjarige uit Afghanistan naar Duitsland. Hij staat ingeschreven in München, waar hij werkte als winkelbewaker.

De Beierse politie heeft zijn appartement na de vermoedelijke aanslag doorzocht. De resultaten van het onderzoek zijn nog niet bekend.

Mogelijke aanslag

De automobilist reed volgens ooggetuigen op volle snelheid in op een groep demonstranten. Daarbij raakten ten minste 30 mensen gewond, van wie er enkele slecht aan toe zijn. Onder de slachtoffers zijn ook kinderen, zei burgemeester Dieter Reiter tegen de Beierse publieke omroep.

De 24-jarige bestuurder werd door agenten tegen de grond gewerkt en opgepakt. Volgens de Beierse deelstaatpremier Markus Söder was het vermoedelijk een aanslag. Ook het Openbaar Ministerie houdt daar rekening mee.

De verdachte zou volgens het Duitse persbureau DPA en Der Spiegel voor de aanval "vermoedelijk islamitische berichten" op sociale media hebben geplaatst. De verdachte handelde volgens de politie alleen.

Dit zijn de beelden van de arrestatie en van kort na het incident:

Het incident gebeurde niet ver van het centraal station van München. In het gebied was een betoging aan de gang van Verdi, een van de grootste vakbonden van Duitsland. Er waren zo'n 1500 mensen op de been.

Volgens de Beierse politie reed de dader rond 10.30 uur achter de demonstratie aan en haalde hij politieauto's in die de groep begeleidden. Vervolgens reed hij op de staart van de betoging in. Agenten schoten op de auto om hem tot stilstand te brengen. De verdachte werd meteen gearresteerd.

Het incident komt tien dagen voor de parlementsverkiezingen in Duitsland, waarbij migratie een belangrijk thema is. Volgens Herrmann is er geen verband met de grote jaarlijkse veiligheidsconferentie, die komend weekend in de stad plaatsvindt.