NOS Nieuws - Algemeen

De publieke omroep gaat vanaf 2029 flink op de schop. Dat heeft minister Bruins (Media) in een brief aan de Tweede Kamer bekendgemaakt. Hij wil onder meer dat er fors wordt gesnoeid in het aantal ledenomroepen. De elf ledenomroepen die er nu zijn, moeten ook organisatorisch nauw gaan samenwerken in vier of hooguit vijf 'omroephuizen', die vast onderdeel van het bestel worden.

Omroep NTR, die geen leden heeft, wordt niet in één van de omroephuizen opgenomen, schrijft Bruins. Hij gaat nog uitwerken hoe het aanbod van deze omroep "gewaarborgd blijft". De minister wil zelf het woord opheffen niet in de mond nemen: "Ik hoop dat de mooie programma's blijven."

De NTR maakt programma's over kunst en cultuur, minderheden, jeugd, educatie en achtergrondjournalistiek. Bekende programma's zijn bijvoorbeeld Het Sinterklaas Journaal, Nieuwsuur en Andere Tijden, soms in samenwerking met andere omroepen. Bruins zegt "oog te hebben voor het feit dat dit voor medewerkers binnen NTR grote gevolgen kan hebben".

Bruins zegt dat de taken en programma's van de NTR wat hem betreft behouden moeten blijven:

De elf omroepen zijn nu AVROTROS, PowNed, MAX, WNL, VPRO, Human, BNNVARA, KRO-NCRV, EO, ON! en Zwart. Er wordt nu nog elke vijf jaar gecheckt of zij nog minimaal 100.000 leden hebben. Dat aantal moet staan voor een substantiële en specifieke achterban, is de redenering.

Ook zou het goed zijn voor de pluriformiteit in de uitzendingen, waarbij allerlei verschillende culturele stromingen en opvattingen aan bod komen. Maar het huidige omroepstelsel werkt niet meer, blijkt uit tientallen onderzoeken van de afgelopen jaren.

Om genoeg leden te vergaren, strijden de omroepen onderling om "hun zichtbaarheid", zegt Bruins. Die onderlinge concurrentie is groot en dat gaat ten koste van de pluriformiteit. Bruins wil dat er "meer geluiden uit de samenleving" in het nieuwe omroepstelsel te horen zijn. "Dit stelsel krijgt meer maatschappelijke worteling."

Het ledencriterium moet nu worden losgelaten. De minister wil de pluriformiteit in het nieuwe stelsel waarborgen door de nieuwe omroephuizen te verplichten alle geluiden in de samenleving te laten horen. Hij beaamt in zijn brief aan de Kamer dat het onvermijdelijk is dat het programma-aanbod geraakt zal worden, omdat er straks eenvoudigweg minder smaken aan omroepen zijn.

Minder bestuur en overhead

Het idee is dat er straks een efficiëntere publieke omroep komt, met minder bestuurslagen en minder overhead. Volgens de minister leidt dit tot meer grip op de programmering, waardoor ook meer mensen een vast contract kunnen krijgen.

"Een aantal maatregelen grijpt fundamenteel in op hoe de landelijke publieke omroep is georganiseerd", zegt Bruins "Dat heeft ook gevolgen voor de mensen die er werken, omdat er veel zaken gaan veranderen. Dat besef ik. Maar als we willen dat de omroep ertoe blijft doen, moeten we behouden wat waardevol is en durven veranderen wat noodzakelijk is."

Voor de NOS verandert er organisatorisch niks. De NOS en NTR zijn zogeheten taakomroepen zonder leden, maar met een wettelijke opdracht. De NOS moet zorgen voor een brede, onafhankelijke nieuwsvoorziening.

NTR-directeur Lucas Goes reageert geschokt op het plan van de minister. "Het komt voor ons als donderslag bij heldere hemel", laat hij weten. "We waren in de veronderstelling dat de NTR in het nieuwe bestel in een nieuw te vormen taakhuis een plek zou krijgen."

Volgens Goes is zijn omroep hoeder van thema's die zonder de NTR onderbelicht blijven. "Van doelgroepen die we uit het oog dreigen te verliezen en van maatschappelijk relevante onderwerpen die objectiviteit vereisen."

De brief van Bruins leidt tot veel onrust onder NTR-medewerkers. "We hebben ook even tijd nodig om dit als organisatie te verwerken en te bekijken wat dit precies voor ons betekent", aldus Goes. "We leggen ons hier niet zomaar bij neer."

Het plan van Bruins komt niet uit de lucht vallen. In 2023 verscheen een kritisch rapport over het versnipperde omroeplandschap van een adviescollege onder leiding van oud-CDA-politicus Van Geel. Daar stond al in dat er maximaal zes omroepverenigingen zouden moeten komen.

Een deel van de plannen van minister Bruins lekte deze week al uit via het AD. Vandaag heeft hij goedkeuring gekregen van de ministerraad.

De internationale economie wordt hard getroffen door de importheffingen van Trump en op de NAVO-top in Brussel kwamen de Amerikanen met nog een kostbare eis. De Amerikaanse minister Rubio van Buitenlandse Zaken herhaalde het Amerikaanse standpunt dat de defensiebudgetten van de lidstaten naar 5 procent van het bbp moeten.

Daar staat wel iets positiefs tegenover: Rubio zei dat de Verenigde Staten de NAVO onverminderd blijven steunen.

Op de vraag of de handelsoorlog die Trump lijkt te hebben ontketend, valt te rijmen met goede verhoudingen in een bondgenootschap, wilde secretaris-generaal Rutte niet inhoudelijk reageren. Hij benadrukte dat de monsterheffingen de "gemeenschappelijke veiligheid" niet in de weg staan. "Ze staan los van elkaar en dat moeten ze ook blijven."

Ook economische samenwerking

In wat lijkt op een poging om eenheid uit te stralen, wil de NAVO-chef er niet meer over kwijt, ondanks het feit dat het NAVO-verdrag zegt dat de lidstaten ook economisch zullen samenwerken. In artikel 2 staat dat lidstaten "zullen trachten tegenstellingen in hun internationale economische politiek op te heffen en elke vorm van individuele of collectieve onderlinge economische samenwerking zullen aanmoedigen".

Dat lidstaten door de heffingen van hun belangrijkste bondgenoot mogelijk niet 5 procent van het bbp aan defensie kunnen uitgeven, moet volgens Rutte geen probleem zijn: "Nationale overheden moeten zelf beslissingen nemen om hier uit te komen."

Als het aan de Amerikanen ligt, moet er dus in Europa en ook Canada dieper in de buidel worden getast. Na afloop van de top benadrukte buitenlandminister Rubio dat nog eens. Alleen dan kan er langdurige vrede zijn voor Oekraïne en kan de veiligheid voor de NAVO-lidstaten gegarandeerd worden, aldus Rubio.

Ondanks een zekere toenadering tussen Trump en Poetin, ziet de NAVO, waaronder dus de VS, Rusland nog steeds als de grootste dreiging. Eensgezind zijn ze sowieso over een feit: er moet een einde komen aan de oorlog in Oekraïne en snel ook. "Anders moeten we concluderen dat ze niet openstaan voor vrede", stelde Rubio.

Het werd opnieuw duidelijk in Brussel dat het buitenlandbeleid onder Trump er één is van "America First", ook als dat betekent dat NAVO-bondgenoten daar de prijs voor moeten betalen. Volgens Rubio geeft de VS veel te veel geld uit aan andere landen. Hij noemde het importeren van producten uit China en het besteden van ontwikkelingshulp aan ngo's. "We moeten onze uitgaven herzien", aldus Rubio.

Op de vraag hoe andere lidstaten meer aan defensie moet gaan uitgeven, terwijl de 'economie crasht' reageert Rubio dan ook strak: "De economie crasht niet. De markt crasht vanwege een nieuwe mondiale orde. Er zijn nieuwe regels en daar moet de markt maar aan wennen."

In de Rotterdamse wijk Heijplaat is ondanks eerder genomen maatregelen opnieuw sprake van vliegenoverlast. Sinds eind februari melden bewoners overlast bij DCMR Milieudienst Rijnmond. De afgelopen weken neemt het aantal meldingen flink toe.

De wijk, ingeklemd door de Rotterdamse haven, kampt al jarenlang met vliegenoverlast. Maar dit jaar begint de plaag uitzonderlijk vroeg. "Warm weer kan zorgen voor een snellere ontwikkeling van ongedierte, waaronder vliegen", zegt DCMR.

Volgens de toezichthouder ligt de voornaamste oorzaak van de overlast bij het nabijgelegen recyclingbedrijf N+P. Zo constateerde een inspecteur van DCMR begin februari dat afval zich ophoopte in de verwerkingshal. "Dit afval kan vliegen en ongedierte aantrekken en als voedingsbron dienen." Vorige maand zag een inspecteur dat PMD-afval (plastic, metaal en drankenkartons) buiten werd opgeslagen op een plek waar dat niet is toegestaan.

Het bedrijf werd eerder al verplicht containers in de zomerperiode af te sluiten en een plan te hebben om overlast van ongedierte tegen te gaan.

Twee keer zo veel vliegen

Bewoners klagen volgens regionale omroep Rijnmond al zeker tien jaar over de vliegenoverlast. Het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen Wageningen (KAD) concludeerde jaren geleden al dat er in Heijplaat wel twee keer zoveel vliegen zijn als in andere Rotterdamse wijken.

De NOS sprak in 2022 met mensen die last hadden vliegen:

De milieudienst wijzigde in 2022 de vergunningsvoorwaarden van N+P en stelde dat het recyclingbedrijf er alles aan moest doen om de vliegenoverlast voor omwonenden te verminderen.

De milieudienst handhaaft de vergunningvoorschriften. Het bedrijf investeert volgens de dienst in verbeteringen, maar die worden pas doorgevoerd als een inspecteur het bedrijf erop aanspreekt.

In de Rotterdamse wijk wordt al sinds 2019 onderzoek gedaan naar de vliegenoverlast. De provincie Zuid-Holland financiert het onderzoek.

Het kabinet pleit er bij de Europese Commissie voor om niet met grote tegenmaatregelen te komen in reactie op de importheffingen van de regering-Trump. Maandag vergaderen de EU-landen daarover. Achter de schermen werken verschillende ministers aan de Nederlandse inbreng.

Premier Schoof heeft contact met zijn collega's en Commissievoorzitter Von der Leyen. "Er is veel eensgezindheid om niet terecht te komen in een tunnel van reactie op reactie", zegt Schoof.

Op zijn wekelijkse persconferentie maakte hij duidelijk het niet eens te zijn met de redenen die president Trump heeft genoemd voor de heffing voor de EU. Maar Schoof ziet mogelijkheden om via onderhandelingen met de VS betere afspraken te maken om de schade te beperken, zegt hij.

Chinese dumpingen

Een van de zorgen voor Europa is dat Chinese producten worden gedumpt op de Europese markt, vertelt Schoof. Een groot deel van de Chinese producten kan door de heffing van 54 procent te duur worden voor de Amerikaanse markt. Chinese fabrikanten wijken dan mogelijk uit naar Europa.

Schoof: "Dat is voor consumenten tijdelijk aantrekkelijk, maar voor de Europese bedrijven niet." De premier wil er nog niet op vooruitlopen of de EU dan zelf met importtarieven voor Chinese producten moet komen.

Voor die 'reactie op reactie' waarschuwt ook minister van Economische Zaken Beljaarts (PVV). "We moeten niet ronkend gaan reageren met enorme tegentarieven en met de spierballen gaan rollen", zegt hij. "Het is een delicate afweging. De reactie moet duidelijk zijn: we laten niet over ons heenlopen, maar we hebben ook te zorgen voor onze economie."

Minister van Financiën Heinen (VVD) is pessimistisch over een handelsoorlog en sluit een recessie niet uit. "Dit gaat impact hebben op Nederland, het gaat ten koste van de economische groei. En ook wat betreft veiligheid zijn we de risico's aan het opstapelen." De Amerikaanse heffingen gaan hoe dan ook gevolgen hebben voor de wereldeconomie, verwacht Heinen. En dus ook voor die van Nederland en de begroting voor het komende jaar.

Van de verwachte 1,7 procent economische groei gaat er waarschijnlijk 0,1 of 0,2 procent af, zo rekent Beljaarts voor. "Dat ga je niet onmiddellijk merken bij het boodschappen doen, maar we moet het ook niet bagatelliseren." Het kabinet werkt aan diverse scenario's en is in gesprek met het bedrijfsleven. Er worden analyses gemaakt voor welke bedrijfstakken de gevolgen het grootst zijn.

Wat wil Trump hebben

Minister van Buitenlandse Handel Klever (PVV) voert maandag in Brussel namens het kabinet de gesprekken. "We moeten het hoofd koel houden", zegt zij. "We gaan eerst onderhandelen met de Amerikanen. Als het nodig is, nemen we tegenmaatregelen." Maandag moet zo'n pakket tegenmaatregelen worden vastgesteld en wordt de onderhandelingsstrategie bepaald: wat wil de regering-Trump hebben in ruil voor het verlagen van het importtarief voor de EU?

Klever houdt er bijvoorbeeld rekening mee dat de VS de strenge Europese techwet van tafel wil hebben omdat de grootste techbedrijven ter wereld, zoals Apple, Alphabet (moederbedrijf van Google) en Meta, daar last van hebben.

Heinen heeft met zijn Europese collegaministers al afgesproken samen op te trekken. "We houden elkaar vast, samen staan we sterk." Beljaarts zegt dat er achter de schermen van alles gebeurt. "Stille diplomatie doet altijd zijn werk, maar het mooie daarvan is dat het stil is."

Hieronder voorbeelden van heffingen en hoe deze worden berekend:

De politie in het Verenigd Koninkrijk heeft de Britse komiek, acteur en presentator Russell Brand aangeklaagd voor verkrachting en aanranding. De aanklacht komt voort uit een onderzoek van 18 maanden na beschuldigingen van vier vrouwen.

De 49-jarige Brand wordt aangeklaagd voor een geval van verkrachting, een van aanranding en orale verkrachting en twee gevallen van seksueel wangedrag, zegt de politie. De misdrijven zouden hebben plaatsgevonden tussen 1999 en 2005.

In een documentaire van Channel 4 uit september 2023 beschuldigen de vier vrouwen de komiek. Naar aanleiding daarvan werd het onderzoek geopend. De identiteit van de vrouwen is onbekend. Volgens de politie krijgen zij nog steeds professionele hulp. Brand heeft altijd ontkend en zegt dat er "sprake was van wederzijdse goedkeuring".

Brand moet zich op 2 mei melden bij de rechtbank in Londen voor de eerste hoorzitting. Hij woont in de Verenigde Staten en de Britse politie gaat ervan uit dat hij daar op dit moment ook verblijft. Mocht hij zich niet melden dan kunnen de autoriteiten overwegen om hem te laten uitleveren.

Controversieel

De Brit staat bekend om zijn controversiële stand-upcomedy, waarin hij onderwerpen als drugsgebruik niet schuwt. Hij heeft verder verschillende radio- en televisieprogramma's gepresenteerd en speelde in een aantal Hollywoodfilms, zoals Get Him to the Greek. Ook heeft hij een boek geschreven over onder meer zijn jarenlange verslaving aan drugs en alcohol.

Tegenwoordig is hij vooral online actief als podcaster en op YouTube, waar hij miljoenen volgers heeft. In zijn video's bespreekt hij regelmatig complottheorieën. Verder genoot hij enige bekendheid door zijn huwelijk met popster Katy Perry tussen 2010 en 2012.

De politie heeft een 25-jarige man uit Nieuwegein thuis aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij terroristische misdrijven. Hij zou een aanhanger zijn van rechts-extremistisch gedachtegoed, meldt het Openbaar Ministerie. De verdachte werd dinsdag al gearresteerd.

Aanleiding voor de aanhouding was informatie van inlichtingendienst AIVD. De man zou zichzelf volgens het OM zien "als onderdeel van de strijd", gewelddadige bedoelingen hebben uitgesproken en mogelijk in het bezit zijn van een vuurwapen.

Wat de man precies van plan was, is niet bekend. "Het onderzoek is in volle gang", zegt een woordvoerder van het OM. "De man is thuis aangehouden en er zijn telefoons in beslag genomen. Daar wordt onderzoek naar gedaan. Wat hem concreet voor ogen stond, moet het onderzoek uitwijzen."

Historische wapens

De politie heeft de woning van de man doorzocht. Daarbij zijn naast de telefoons ook andere gegevensdragers in beslaggenomen. Ook namen agenten twee onklaar gemaakte historische vuurwapens en een bajonet mee. Volgens de woordvoerder van het OM kwam de politie ook bij de huiszoeking rechts-extremistische uitingen tegen.

De man is vandaag voorgeleid aan de rechter-commissaris. Die heeft bepaald dat hij nog zeker twee weken blijft vastzitten.

De uitspraak tegen een 24-jarige man uit Leuven heeft in België tot veel woede en onbegrip geleid. De student werd dinsdag schuldig verklaard aan verkrachting, maar hij krijgt daar geen straf voor.

Mensen zijn met name boos over de uitleg van de rechter. Die heeft in het vonnis bepaald dat de man schuldig is aan de verkrachting, maar zegt hem geen straf te geven omdat hij een blanco strafblad heeft en "zowel privé als professioneel een talentvol en geëngageerd persoon is". Door een celstraf zou hij "maatschappelijk ontwricht" raken.

De man moet wel een schadevergoeding van 3500 euro aan het slachtoffer betalen en is geschorst door het ziekenhuis waar hij werkte als gynaecoloog in opleiding. Het Openbaar Ministerie had drie jaar cel geëist en heeft aangekondigd in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak.

Gisteren protesteerden in Leuven ruim duizend mensen tegen de uitspraak. De demonstranten zeggen het onbegrijpelijk te vinden dat de 24-jarige geen straf krijgt. Ze noemen de uitspraak een voorbeeld van klassenjustitie. Volgens hen zou de man geen straf hebben gekregen omdat hij een witte man is die een artsenopleiding volgt.

Verklaarbare woede

De woede van de demonstranten is verklaarbaar, zegt de Antwerpse advocaat Issabel de Fré. Zij is gespecialiseerd in het strafrecht in zedenzaken en verdedigt zowel slachtoffers als verdachten van seksueel geweld.

De Fré denkt dat het gebrek aan uitleg van de rechter heeft bijgedragen aan de collectieve woede. Die uitleg kwam te laat en was te gebrekkig, mede doordat het vonnis pas een dag na de uitspraak is gepubliceerd.

"De maatschappij is veranderd, mede dankzij #metoo, waardoor mensen scherper zijn op dit soort zaken. "Verkrachting en geen straf" werden in de eerste berichten in één zin genoemd en ook is er geen context gegeven over hoe het besluit van de rechter tot stand is gekomen", zegt De Fré.

De demonstranten laten volgens De Fré buiten beschouwing dat de rechter zijn oordeel op meerdere onderdelen weegt. "Die baseert zich onder meer op psychiatrisch en psychologisch onderzoek, of de verdachte berouw laat zien en of er volgens onderzoek kans is dat hij nog een keer zoiets doet."

In Nederland anders

Nu is de uitspraak omstreden, mede doordat deze informatie niet direct is gedeeld. Dat beaamt hoogleraar straf- en procesrecht Jeroen ten Voorde van de Universiteit Leiden.

De late publicatie van het vonnis heeft volgens hem mede geleid tot onbegrip over de uitspraak. "In Nederland zijn er bij dit soort uitspraken vaak journalisten in de rechtbank aanwezig en wordt het vonnis direct na de uitspraak voor het grote publiek toegankelijk gemaakt." Daarna kunnen mensen over zo'n uitspraak nadenken en discussiëren, zegt hij.

Volgens advocaat De Fré was er in deze zaak geen sprake van klassenjustitie. "Dat bestaat, maar heeft in dit geval geen rol gespeeld. Dat hij arts in opleiding is, betekent in dit geval niets." Ze stelt dat het net zo goed om iemand in een minder bevoorrechte positie had kunnen gaan, juist omdat de rechter naar meerdere aspecten heeft gekeken.

Duidelijk verkrachting

De rechter stelde dat vaststaat dat de vrouw zich er niets van herinnert dat ze de jonge arts tijdens een avondje stappen heeft meegenomen naar huis, dat ze niet in staat was om toestemming te geven en dat het daarom verkrachting was.

Ook de dader erkende in de rechtbank dat het slachtoffer te dronken was om toestemming te geven voor seks. De Fré vindt dat ook zonneklaar: "Op beelden is te zien dat ze meermaals omvalt en niet op haar benen kon staan."

Wat volgens De Fré had kunnen helpen is als de rechter had uitgelegd waarom er aan deze veroordeling geen voorwaarden zijn verbonden. "Want de rechters hadden echt wel kunnen verwachten dat er vragen en boosheid op deze veroordeling zouden volgen."

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) waarschuwt voor de mogelijke gevaren van een koelbox van het merk Igloo. Het handvat van de rollende koelbox kan de vingertoppen van gebruikers verbrijzelen of zelfs amputeren.

Het gaat om het handvat van de koelbox waarmee die kan worden voortgetrokken. Het handvat kan de vingers van een gebruiker gevaarlijk hard tegen de box aandrukken, waarschuwt de NVWA. Het gaat om versies van de Igloo 90 QT Flip & Tow Rolling Coolers, die vóór januari 2024 zijn geproduceerd.

De Amerikaanse evenknie van de NVWA waarschuwde in februari al voor het handvat van de koelbox. Bij die dienst kwamen twaalf meldingen van verwondingen aan vingertoppen binnen. Bij de NVWA zijn nog geen verwondingen gemeld na het gebruik van de koelbox.

Registratie en vervanging

Producent Igloo roept eigenaren van de rollende koelbox op om deze niet meer te gebruiken. Op de website van het bedrijf kunnen mensen hun koelbox registeren. Daarna wordt een vervangend handvat opgestuurd.

De koelbox was in Nederland te koop bij onder meer Bol.com en Amazon. Het is niet bekend hoeveel van de koelboxen er in ons land verkocht zijn.

Het is opnieuw een rode dag voor de beurzen wereldwijd. De beurs in Amsterdam is met vier procent lager gesloten. Ook de beurzen in de Verenigde Staten staan op verlies door de reactie van China op de Amerikaanse importheffingen. Aandelen van bedrijven als Apple, Boeing en de bank JP Morgan gaan hard onderuit.

Bij de AEX zijn vooral de chipbedrijven en banken geraakt. De verliezen variëren van zo'n 2 procent bij ASML tot ruim 7 procent bij ING. Ook staalproducent ArcellorMittal en Shell verliezen flink.

Gisteren kondigde president Trump aan met een algehele importheffing te komen voor een groot deel van de wereld. China reageert nu met een eigen belasting op Amerikaanse producten van 34 procent.

In de VS is de S&P 500 index, een van de bekendste ter wereld waar de grootste bedrijven van Amerika inzitten, zo'n 3 procent weggezakt. Technologiegraadmeter Nasdaq verliest 4 procent.

Het zijn grotendeels dezelfde bedrijven als gisteren die de hardste klappen moesten opvangen. Apple staat op een verlies van ruim 8 procent, na een verlies van bijna 10 procent gisteren. Het aandeel van schoenenmaker Nike stond er gisteren ook slecht voor, maar maakt vandaag een klein stukje goed. Het stond gisteren op ruim 15 procent verlies, vandaag op 2 procent in de plus.

Angst voor recessie

"De heffingen zijn een stuk hoger dan verwacht", zegt analist Corné van Zeijl van Cardano. "Beleggers dachten 'misschien valt het wel mee, een procent of 10-15', maar het valt tegen."

Van Zeijl ziet dat hoe meer economen gaan doorrekenen, hoe groter ze denken dat de gevolgen van de heffingen zijn. "De verwachtingen dat er een recessie in de VS komt, zijn aanzienlijk gestegen. Dat is gewoon heel slecht voor de koersen."

In de VS dreigt volgens de analist een 'hond-bijt-in-staart-effect'. Het aandelenbelang van Amerikaanse particulieren is vergeleken met hun totale financiële bezit nog nooit zo hoog geweest. "Er is al veel onzekerheid, daar komt verwachte inflatie plus economische stagnatie bij en dan zie je ook nog je aandelen hard dalen. Mensen denken dan: 'laat ik maar wat minder uitgeven'."

Ook olie minder waard

De olieprijs, een indicator voor verwachte economische activiteit, daalt voor de tweede dag op rij hard. Een vat Brent olie kost nu zo'n 65 dollar, waar dat twee dagen geleden nog 75 dollar was. Bij staal is de vrees dat de Europese markt binnenkort overspoeld wordt met staal uit China en India, nu de VS ook daarvoor hogere heffingen hanteert.

Ondertussen daalt de rente op staatsleningen, een teken dat beleggers dat momenteel als een veilige haven zien.

Zo'n 130 hectare natuur in de buurt van Ede is gisteren in vlammen opgegaan door een oefening van Defensie. Een oefengranaat heeft de brand vermoedelijk veroorzaakt. Het vuur verspreidde zich snel en honderden brandweerlieden kwamen in actie. Nog steeds is niet al het vuur gedoofd.

Vier vragen over hoe zo'n grote natuurbrand kon ontstaan bij een legeroefening.

Hoe kon dit misgaan?

Verschillende experts omschrijven dit incident als pech. Oefeningen van Defensie worden altijd goed voorbereid en een aanvraag voor een oefening gaat gepaard met veel voorschriften. Zo wordt er onder meer gekeken naar het weer: is het droog of regent het, waait het? Ook wordt er bijvoorbeeld rekening gehouden met broedgebieden van vogels.

Naar aanleiding daarvan volgen er voorschriften. Voor het gebruik van rookgranaten gelden bijvoorbeeld regels over hoe en waar ze gebruikt mogen worden. Ook mag er bij harde wind geen open vuur worden gemaakt en kan er worden bepaald dat militairen alleen in zand vuur mogen maken, omdat dan de kans kleiner is dat het overslaat. Op de hei mag dat dus niet.

Vanuit de lucht is goed te zien wat de schade aan de heide is door de brand:

Hoewel er nog onderzoek wordt gedaan naar hoe het gisteren fout kon gaan, benadrukken de experts dat ongelukken altijd kunnen gebeuren. Ook minister Brekelmans van Defensie zegt dat oefeningen altijd gepaard gaan met risico's.

Mogelijk is er een rookgranaat verder gewaaid dan de bedoeling was en in de berm beland. Door het droge weer en de harde wind kon het vuur zich vervolgens snel uitbreiden.

Gebeurt dit vaker?

In het verleden zijn vaker natuurbranden ontstaan door oefeningen van Defensie. Vaak waren het kleinere branden die door de militairen geblust konden worden, maar er zijn ook voorbeelden van grotere branden.

Het verschilt per oefenterrein of en hoeveel brandweer tijdens een oefening aanwezig is op het terrein. In het geval van Ede is er geen brandweer ter plaatse en wordt die gebeld als er brand ontstaat. De lokale brandweer weet dan hoe die op het terrein moeten komen en wat de beste routes zijn op het terrein.

Bij grote oefeningen waarbij veel militairen aanwezig zijn worden er vooraf afspraken gemaakt met de brandweer en de ambulance.

Hoe nu verder?

Wanneer de brand volledig is geblust, zal er onderzoek worden gedaan door de marechaussee. Die stelt vast wat er precies is gebeurd en of er ook strafrechtelijke overtredingen zijn gepleegd. Dat is een standaardprocedure en gebeurt altijd in dit soort gevallen.

Ook de verantwoordelijke Defensieleiding zal naar het incident kijken om te zorgen dat het in de toekomst niet meer gebeurt.

Kan Defensie nog wel oefenen in natuurgebied?

Experts zeggen dat de natuur waar Defensie oefent in uitstekende staat is en dat deze plekken bewust zijn gekozen omdat daar geen burgers komen en er daar ook zo min mogelijk last van hebben.

Het is nog te vroeg om te zeggen of de toenemende droogte invloed gaat hebben op toekomstige oefeningen van Defensie. Dat zal verschillen per oefenlocatie en ook afhankelijk zijn van factoren als het grondwaterpeil.

Belangrijk is dat militairen de regels kennen en ook hun gezonde verstand gebruiken bij oefeningen waarbij gebruik wordt gemaakt van wapens met kruit.

De politievakbonden NPB en ACP zijn niet te spreken over het mogelijke uitstel van anderhalf jaar van het algehele vuurwerkverbod. NPB-voorzitter Nine Kooiman zegt tegen persbureau ANP dat de bonden er "gigantisch" van balen. "Als de samenleving en de politiek dit willen en hulpverleners beschermd dienen te worden, dan heb je gewoon alles op alles te zetten om het te laten werken." Vuurwerkimporteurs zien juist "een meevaller bij een enorme teleurstelling".

De uitwerking van het wetsvoorstel van de Tweede Kamer zal nog zeker anderhalf jaar duren, voorspelde staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu gisteren in een debat over het verbod. De PVV'er zei die tijd nodig te hebben om aan de voorwaarden van de VVD en NSC te voldoen. De VVD eist onder meer dat het kabinet met een uitgewerkt plan komt voor de handhaving van het verbod en de bestrijding van illegaal vuurwerk.

Vooral het plan van de ChristenUnie waar NSC achter staat, om verenigingen ontheffingen te verlenen waardoor ze alsnog siervuurwerk kunnen afsteken, kost volgens de staatssecretaris tijd om uit te werken. Zo zijn er vragen over hoe een vereniging dan aan het vuurwerk kan komen en hoe het getransporteerd moet worden.

'Snelheid geboden'

Maar de politiebonden zeggen niet nog een jaarwisseling te willen wachten. "We hebben zorgen dat mensen bij een laatste keer dat het nog mag alles uit de kast halen", zegt voorzitter Ramon Meijerink van politiebond ACP tegen het ANP. "We begrijpen dat regelgeving zorgvuldig moet worden gemaakt, maar tegelijkertijd is er bezorgdheid voor de komende oud en nieuw."

Ook artsenfederatie KNMG wil dat het verbod zo snel mogelijk wordt ingevoerd. "Elke vertraging betekent een herhaling van bekende patronen: onnodige gewonden, extra druk op de spoedeisende hulp en blijvende gezondheidsschade voor slachtoffers", schrijft de KNMG in een verklaring. "De maatschappelijke en gezondheidsschade is te groot om te negeren."

Leo Groeneveld van de Belangenvereniging Pyrotechniek Nederland spreekt van een meevaller voor de sector. Blij is hij niet met het verbod en het ziet ernaar uit dat het er gaat komen, "maar de schade waar we aanvankelijk van uitgingen wordt mogelijk beperkt", zegt hij.

Vuurwerk dat gebruikt wordt voor de komende jaarwisseling is volgens hem al afgelopen herfst ingekocht. "Het lijkt er nu op dat dit materiaal dus gebruikt kan worden." Dat vuurwerk zou anders in het buitenland vernietigd worden, zegt hij.

Behoefte aan duidelijkheid

De belangenvereniging stelt dat de vuurwerkbranche behoefte heeft aan duidelijkheid rondom het verbod. "Je geeft ondernemers nu de kans om te anticiperen." Maar anderhalf jaar zit wat hem betreft ook heel dicht tegen de jaarwisseling van 2027. "Het zou voor de branche daarom beter zijn als het verbod met twee jaar wordt uitgesteld."

Volgens Groeneveld moeten ondernemers niet alleen rekening houden met de inkoop. "Er zijn ook andere verplichtingen, zoals huurcontracten en niet te voorziene zaken. Met een uitstel van twee jaar bied je mensen de kans om zich goed voor te bereiden."

Verder zegt Groeneveld dat de branche wil meedenken over de mogelijke ontheffing voor verenigingen. "Ik zie ergens nog wel een klein vonkje voor de liefhebbers, want zo kan de traditie toch een klein beetje in leven blijven."

Sinds er bij de kermissen in Beverwijk, het Westerpark in Amsterdam en de Amsterdamse wijk Osdorp veiligheidsmaatregelen worden genomen, zijn er geen incidenten meer geweest. Dat zegt de organisator. Wel zijn door de stijgende kosten ook de prijzen voor bezoekers gestegen. "Het is bijna niet te betalen."

De maatregelen zijn ingevoerd nadat het in 2022 meerdere avonden onrustig was op de kermis in Osdorp. In de wijk werd gevochten, er werden vernielingen gepleegd en vuurwerk afgestoken. Ook werd er met vuurwerk naar politiemensen gegooid. Vanwege de overlast moest de kermis dagenlang eerder dicht.

Om nieuwe incidenten te voorkomen, worden er op de kermissen hekken en detectiepoortjes neergezet. Ook zijn er meer beveiligers en is er op het terrein camerabewaking. Volgens Frans Stuy, organisator van de kermis in het Westerpark, Osdorp en Beverwijk, is het sindsdien een stuk rustiger op de kermissen. "Ik moet het even afkloppen, maar sinds we die beveiligingsmaatregelen hebben ingevoerd zijn er geen incidenten meer geweest", zegt hij tegen de regionale omroep NH.

'Messen aangetroffen bij controles'

Stuy is niet blij met de maatregelen, maar hij vindt ze wel nodig. Op vrijdagavond en in de avonden van het weekend worden bezoekers gecontroleerd. Daar wordt nog weleens wat aangetroffen, zegt hij. "Op de dagen dat we in Beverwijk staan, nemen we zo'n 22 messen in. En in Westerpark 35 messen, bij tieners van 13 tot 15 jaar. En nee, dat zijn geen aardappelschilmesjes. Ik vind het vreselijk dat dit moet. Maar ja, ik wil niet dat er gestoken wordt op mijn kermis."

De maatregelen werken, ziet Stuy, maar om dit neer te zetten moet hij flink in de buidel tasten. "Het is ontiegelijk duur. Ik ben 80.000 euro per kermis extra kwijt aan de maatregelen. Daar komen de stijgende energieprijzen en milieu-ontheffingen nog bij. Het is bijna niet te betalen."

Hogere kosten

Die kosten moet de exploitant doorberekenen. En dat merkt de klant. "Mensen betalen ongeveer anderhalve euro meer per attractie. Ik krijg ook wel klachten over dat de kermis zo duur is, maar ze betalen eigenlijk mee aan een probleem van deze maatschappij. Want dat is het gewoon."

Stuy organiseerde in 1986 zijn eerste kermis in Osdorp. De locatie heeft een speciale plek in zijn hart, maar die liefde is wel minder geworden, vertelt hij. "Ik ging er altijd met een bonkend hart naartoe. Maar nu moet ik altijd op mijn tenen lopen. Als zo'n groot kermisevenement klaar is, ben ik blij dat het voorbij is."

President Trump heeft generaal Timothy Haugh ontslagen als directeur van de inlichtingendienst NSA. Dat melden meerdere Amerikaanse media, al heeft het Witte Huis het nog niet bevestigd. Ook NSA-onderdirecteur Wendy Noble zou het veld moeten ruimen.

Volgens de media is niet precies bekend waarom de twee zijn ontslagen. Maar ze leggen een verband met een bezoek dat Trump woensdagavond kreeg van Laura Loomer. Zij is een extreemrechtse activist en 9/11-complotdenker die de president met enige regelmaat van advies dient.

Loomer pleitte in dat bezoek voor het ontslag van Haugh en Noble omdat ze niet loyaal aan Trump zouden zijn, zo heeft ze bevestigd op X. Na haar bezoek gaf Trump minister Hegseth van Defensie de opdracht om hen te ontslaan, schrijft The New York Times.

Gisteravond schreven Amerikaanse media ook al over het ontslag van een aantal hooggeplaatste medewerkers van de Nationale Veiligheidsraad, de presidentiële adviesraad op gebied van defensie en buitenlandbeleid. Ook dat zou zijn gebeurd op advies van Loomer.

Afluistertechnieken

De NSA is onder meer verantwoordelijk voor de afluistertechnieken die de VS wereldwijd gebruikt om inlichtingen te verwerven. Generaal Haugh leidde de dienst sinds eind 2023, na een carrière van ruim dertig jaar in het leger. Volgens The New York Times vindt Trump onder meer dat hij te weinig vaart maakte met het schrappen van het diversiteitsbeleid van de vorige regering.

Of Haugh een andere baan in het Pentagon krijgt, is niet bekend. Voor Noble zou wel een andere plek zijn gevonden. Er zou ook al een tijdelijke opvolger voor Haugh zijn aangesteld, de ervaren militair William Hartman.

Zorgen over veiligheid

In een reactie op het nieuws over het ontslag van Haugh en Noble hebben Democratische politici hun zorgen geuit. Jim Himes, lid van het Huis van Afgevaardigden, noemt Haugh een oprechte leider die de wet volgde en de nationale veiligheid op de eerste plaats stelde. "Ik vrees dat dit precies de kwaliteiten zijn die hebben geleid tot zijn ontslag."

Senator Mark Warner vraagt zich af "hoe het ontslag van Haugh bijdraagt aan het veiliger maken van Amerika". Hij wijst er bovendien op dat de verantwoordelijken voor het Signal-schandaal, waardoor geheime informatie naar buiten kwam, wél ongemoeid worden gelaten. Zo houdt Trump zijn veiligheidsadviseur Mike Waltz nog altijd de hand boven het hoofd.

China heeft een reeks extra tarieven en beperkingen aangekondigd op Amerikaanse goederen als reactie op de ingrijpende importtarieven die door de Verenigde Staten zijn aangekondigd.

Het Chinese ministerie van Handel gaat vanaf 10 april extra heffingen van 34 procent opleggen aan alle Amerikaanse goederen, gelijk aan de extra heffing van de VS. Daarnaast komen er controles op de export van zeldzame aardmetalen naar de Verenigde Staten, met ingang van vandaag.

Zestien Amerikaanse bedrijven komen op de exportcontrolelijst. Dit zijn voornamelijk hightechbedrijven die actief zijn in industrieën waaronder landbouw, hernieuwbare energie en luchtvaartechnologie. Deze bedrijven moeten speciale vergunningen krijgen om hun producten te kunnen exporteren.

Peking zegt dit te doen om de nationale veiligheid te waarborgen en om internationale verplichtingen zoals non-proliferatie na te komen. Met non-proliferatie wordt bedoeld dat kernwapens niet worden verspreid en dat niet-nucleaire landen geen kernwapens zullen bouwen.

'Onbetrouwbaar'

Nog eens elf Amerikaanse bedrijven worden op de onbetrouwbare entiteitenlijst gezet. Deze lijst betreft vooral bedrijven die drones en andere defensiegerelateerde producten produceren waaronder Skydio, HavocAI en Red Six Solutions. China doet dit naar eigen zeggen "ter bescherming van de nationale soevereiniteit en veiligheid van het land".

Wanneer een bedrijf op de onbetrouwbare entiteitenlijst komt te staan, kan het sancties of boetes opgelegd krijgen. Ook kan het deze bedrijven verboden worden te investeren in China of Chinese bedrijven kan het verboden worden met hen samen te werken.

In deze video leggen we uit wat importheffingen zijn:

Ook schort China de vergunningen op van vijf Amerikaanse bedrijven die pluimveeproducten naar China exporteren. Dit doet China om de gezondheid van de Chinese consument te waarborgen, luidt de verklaring. Producten van deze bedrijven komen het land voorlopig niet meer in.

Verder kondigde de Chinese marktwaakhond een onderzoek naar DuPont aan. De Chinese tak van de Amerikaanse chemiereus zou de mededingingsregels hebben overtreden.

Financiële markten reageren

Nadat China de extra invoerheffingen had aangekondigd, daalde de AEX flink. De graadmeter van de Amerikaanse beurs staat 4,5 procent in de min. Met name chipbedrijven en banken verliezen flink, zo'n 5 tot 10 procent.

Ook de Amerikaanse beurs schrijft dieprode cijfers. De belangrijke Dow Jones-index, tech-index Nasdaq en de bredere S&P 500 staan allemaal 4 à 5 procent in de min.

Bedrijven met veel blootstelling aan China en Azië, zoals Apple, zijn wederom de grootste verliezers. Apple staat op een verlies van 5procent, na een verlies van bijna 10 procent gisteren.

Ook opvallend is opnieuw een stevige daling van de olieprijs, een indicator van de verwachte economische groei. Een vat Brent kost nu nog zo'n 65 dollar. Twee dagen geleden was dat nog 75 dollar.

De hoofdverdachte in de afpersingszaak rond een fruithandel in Hedel is in hoger beroep veroordeeld tot de maximale gevangenisstraf van 26,5 jaar. De straf is gelijk aan de eis van het Openbaar Ministerie. Volgens het hof is Ali G. de drijvende kracht geweest bij het afpersen en bedreigen van de directie van de fruitimporteur en de aanslagen op woningen van de medewerkers.

De zaak draait om bijna twintig gewelddadige incidenten rond fruitimporteur De Groot. Bij dat bedrijf werd in 2019 400 kilo cocaïne gevonden tussen de bananen. Het bedrijf had niets te maken met de handel in cocaïne en meldde de vondst bij de politie. Vanaf dat moment probeerde iemand het bedrijf af te persen door middel van dreigende sms'jes.

Door een fout van het OM kreeg verdachte Ali G., terwijl hij in de cel zat, eind 2019 een lijst met 300 namen en adressen van werknemers van De Groot in handen. Hij zou vervolgens mensen buiten de gevangenis opdracht hebben gegeven om aanslagen te plegen. Werknemers van De Groot kregen te maken met een reeks gewelddadigheden, zoals beschietingen en vuurwerkbommen.

Poging tot moord

De rechtbank veroordeelde twaalf mannen in 2022 tot jeugddetentie en gevangenisstraffen variërend van 18 maanden tot bijna 20 jaar voor het voorbereiden en het plegen van de aanslagen. Ali G. kreeg toen met 19 jaar en 10 maanden cel de hoogste straf, maar zowel G. als het OM ging in hoger beroep. Het Openbaar Ministerie eiste in het hoger beroep een gevangenisstraf van 26,5 jaar.

De 40-jarige G. ontkent zelf dat hij het brein is achter de reeks aanslagen. Dat zou iemand anders zijn, maar wie dat is wil hij tot op heden niet zeggen.

De straf die het hof hem oplegt is hoger dan de straf van de rechtbank. Het verschil zit hem in het feit dat het hof enkele aanslagen bestempelt als uitlokken van poging tot moord, in plaats van uitlokken poging tot doodslag, schrijft Omroep Gelderland. Hoewel het fysieke letsel van de slachtoffers beperkt is gebleven, vindt het hof de misdrijven zo ernstig zijn dat alleen een lange gevangenisstraf passend is.

Meer veroordelingen

Ook elf anderen, onder wie mannen uit Amsterdam en Almere, hoorden vandaag hun straf. Het hof stelt dat ze allemaal hebben bijgedragen aan de langdurige afpersing in de zaak De Groot.

"Dit heeft gezorgd voor veel angst bij mensen in de Bommelerwaard. Iedereen, medewerkers en oud-medewerkers, waren doelwit van een volgende aanslag."

Zij zijn veroordeeld tot straffen die variëren van 2 jaar tot 10 jaar. Een verdachte werd vrijgesproken.

In Rotterdam heeft een man met vier kinderen in zijn auto een ongeluk veroorzaakt en na dat ongeluk een andere man neergestoken. De automobilist vluchtte daarna weg, schrijft de politie in een persbericht.

Rond 03.00 uur kreeg de politie meerdere meldingen van een ongeluk op de Steurweg, in stadsdeel Hoogvliet. Eenmaal op de plaats van het ongeval troffen de agenten een auto aan die op zijn kant lag. De vier kinderen waren "wonder boven wonder" ongedeerd, aldus de politie.

De agenten troffen ook de neergestoken man aan. Hij zou zijn aangevallen toen er een ruzie met de automobilist ontstond na het ongeluk. Over de aard van de ruzie kan een politiewoordvoerder niets zeggen. De neergestoken man is naar het ziekenhuis gebracht.

Vrouw gewond

Ook moest er een vrouw naar het ziekenhuis worden gebracht. Zij werd niet aangevallen door de man, maar raakte gewond toen zij de vier kinderen uit de auto poogde te bevrijden.

De vier kinderen zijn opgevangen binnen de familie, zegt de politiewoordvoerder. De politie roept getuigen op zich te melden en omwonenden om bijvoorbeeld beelden van hun videodeurbellen terug te kijken in de zoektocht naar de voortvluchtige automobilist.

Een Amerikaanse toerist is gearresteerd omdat hij probeerde contact te maken met een geïsoleerde stam op een afgelegen Indiaas eiland. De man (24) filmde de omgeving, blies op een fluitje om de aandacht van de stam te trekken en liet er een blikje cola en een kokosnoot achter.

Mykhailo Viktorovych Polyakov wordt ervan verdacht voet aan grond te hebben gezet op Noord-Sentineleiland. Dat eiland, ter grootte van Ameland, is een beschermd gebied in India.

Buitenstaanders mogen niet binnen een straal van 5 kilometer van het eiland komen om de inheemse bevolking te beschermen tegen ziektes van buitenaf en om hun manier van leven te behouden.

Jagers en verzamelaars

Het eiland wordt bewoond door de Sentinelezen, een inheemse stam die in vrijwillige isolatie leeft en in het verleden hun beschermde isolatie heeft verdedigd tegen de buitenwereld. Het aantal stamleden wordt geschat op ongeveer 200.

Er is weinig bekend over de groep, behalve dat het jager-verzamelaars zijn die in kleine nederzettingen leven.

Op een foto die twintig jaar geleden door de Indiase kustwacht werd gepubliceerd, is een Sentinelese man te zien die zijn pijl en boog op een passerende helikopter richt:

De lokale politiechef van de eilandengroep vertelde gisteren aan persbureau AFP dat "een Amerikaanse burger" voor de plaatselijke rechtbank is verschenen en drie dagen vastzit voor "verder verhoor".

Polyakov blies volgens de politiechef een uur op een fluitje voor de de kust van het eiland om de aandacht van de stam te trekken. Vervolgens liep hij ongeveer vijf minuten lang rond op het eiland, liet het blikje en de kokosnoot achter, verzamelde zandmonsters en nam een video op. De politie gebruikte beelden van de GoPro-camera van de youtuber als bewijs.

Hij zou volgens de politie de omgeving al twee keer eerder hebben bezocht, onder andere in oktober vorig jaar met een opblaasbare kajak. Bij zijn arrestatie zei de influencer tegen de politie dat hij een "thrillseeker" (sensatiezoeker) was, meldt The Times of India.

Dat de Amerikaan het eiland bezocht, is "zeer verontrustend", zegt Caroline Pearce, directeur van Survival International, dat opkomt voor de rechten van inheemse volken. "Het tart iedere verbeelding dat iemand zo roekeloos en idioot kan zijn. De acties van deze persoon brachten niet alleen zijn eigen leven in gevaar, maar ook de levens van de hele Sentinelese stam."

Pearce wijst erop dat volkeren als de Sentinelezen niet immuun zijn tegen veelvoorkomende ziekten zoals griep of mazelen, waardoor besmetting het hele volk zou kunnen uitroeien.

Dat het volk geen bezoekers duldt, blijkt wel uit een incident in 2018. Toen werd een Amerikaanse missionaris, John Allen Chau door hen gedood. Hij wilde het volk tot het christendom bekeren en zou vissers hebben omgekocht om hem naar het eiland te brengen.

Groeiende fascinatie

Pearce noemt het "goed nieuws" dat Polyakov is gearresteerd, maar neemt het de Indiase autoriteiten kwalijk dat hij überhaupt op het eiland kon komen. De Indiase autoriteiten hebben een wettelijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de Sentinelezen veilig zijn van pottenkijkers, zegt ze.

Een woordvoerder van Survival International zegt dat influencers en youtubers een nieuwe bedreiging vormen voor stammen als de Sentinelezen. "Er is een groeiende fascinatie voor dit hele idee op sociale media", zegt hij.

De Amerikaanse autoriteiten hebben aan de BBC gemeld op de hoogte te zijn van de situatie rond Polyakov en die "in de gaten te houden". De Indiase autoriteiten proberen iedereen te identificeren die de influencer mogelijk heeft geholpen.

De Amerikaanse acteur en regisseur Mel Gibson mag weer wapens bezitten. Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft zijn recht daarop hersteld. Gibson was zijn wapenrechten kwijtgeraakt na een veroordeling voor huiselijk geweld in 2011.

In de VS gelden sinds kort nieuwe regels omtrent wapenbezit van mensen met een strafblad. Zij mogen weer wapens dragen als zij "dat verdiend hebben". Naast Gibson komen nog negen andere veroordeelden daarvoor in aanmerking.

Justitie heeft geen uitleg gegeven waarom Gibson nu wel weer wapens mag hebben. Ook zijn woordvoerder wilde verder niet op de zaak ingaan.

Ontslagen

De wapenrechten van Mel Gibson waren al langere tijd onderwerp van debat op het Amerikaanse ministerie van Justitie. De regering van president Trump ontsloeg onlangs een jurist die haar zorgen had geuit over het weer toekennen van de wapenrechten aan de acteur.

Een hoge ambtenaar bij het departement ontkende overigens dat het ontslag van de jurist hiermee te maken had. "Het papierwerk was al gedaan voordat de e-mails over Gibson verzonden werden", zei de ambtenaar tegen NBC.

Trump-aanhanger

De acteur, bekend van onder meer Mad Max en Braveheart, is een supporter van de Amerikaanse president Trump. Die benoemde Gibson in januari tot speciale ambassadeur van Hollywood, samen met acteurs Sylvester Stallone en Jon Voight. Zij moeten ervoor zorgen dat "werkzaamheden die verloren zijn gegaan aan andere landen terugkomen naar de VS", zei Trump in een post op socialmediaplatform Truth Social.

Hier verwees Trump mogelijk naar film- en televisieproducties die vertrekken uit Amerika en de dalende omzet van Hollywood sinds de coronapandemie, schrijft Newsweek.

Zwarte lijst

Mel Gibson verloor zijn recht op wapenbezit nadat hij in 2011 ex-vriendin Oksana Grigorieva had mishandeld. Hij werd veroordeeld tot een taakstraf, therapie en anderhalf jaar proeftijd.

In die tijd stond Gibson al jaren op een zwarte lijst in Hollywood vanwege antisemitische opmerkingen. Hij werd in 2006 aangehouden vanwege rijden onder invloed. Gibson zou bij zijn aanhouding de agent gevraagd hebben "of hij Joods was" en geschreeuwd hebben dat "Joden de oorzaak zijn van alle oorlogen ter wereld."

Mel Gibson bleef films maken en probeert inmiddels zijn verleden achter zich te laten. Hij kreeg een Oscarnominatie voor de regie van oorlogsfilm Hacksaw Ridge uit 2016. Op dit moment werkt hij aan The Resurrection of the Christ, het vervolg op The Passion of the Christ.

De man die terechtstaat voor drie moorden in de Rotterdamse wijk IJsselmonde heeft tegen de politie een bekennende verklaring afgelegd. Dat zei de officier van justitie in de eerste openbare zitting in de zaak.

Het motief van de verdachte is nog onduidelijk. Onderzoek in het Pieter Baan Centrum moet daarover meer duidelijkheid geven. Dat onderzoek kan pas op zijn vroegst medio juni plaatsvinden, zei de officier.

De verdachte is de 24-jarige Sendric S. Hij werd opgepakt op de avond van 2 januari. Die dag was voor de derde keer in minder dan twee weken tijd een man doodgeschoten in IJsselmonde. De eerste moorden werden gepleegd op 21 december en 28 december.

De slachtoffers, mannen van 58, 63 en 81, leken willekeurig te zijn gekozen. In alle drie de gevallen werden ze van achteren benaderd en vervolgens neergeschoten. De incidenten leidden tot veel ongerustheid in de wijk IJsselmonde. In die periode gold in de buurt het advies om niet alleen de straat op te gaan.

Tip over Snapchat-account

De politie kwam S. mede op het spoor door een tip van degene die hem het gebruikte wapen had verkocht, zei de officier. Die verkoop was gegaan via Snapchat. De politie verzocht Snapchat om accountgegevens en kreeg die ook. Mede op basis daarvan kon S. enkele uren na de derde moord worden aangehouden in een flatwoning van een familielid.

Bij zijn arrestatie gooide S. een tas over het balkon. Daarin vond de politie het vuurwapen waarmee de moorden waren gepleegd. S. bleek het wapen te hebben gekocht op 20 december, dus een dag voor de eerste moord.

Degene die hem het wapen verkocht is een 20-jarige Amsterdammer. Hij staat ook terecht in de zaak.

Het Openbaar Ministerie heeft ook bekendgemaakt dat een deel van het uitgeloofde tipgeld van 30.000 euro wordt uitgekeerd. Naar wie dat geld gaat wil het OM uit privacyoverwegingen niet zeggen, maar het gaat niet om de medeverdachte die het wapen leverde.

Advocaat: wij begrijpen pijn van nabestaanden

S. zelf was vandaag niet in de rechtszaal. Zijn advocaat kwam wel aan het woord. Hij zei niets over het motief van zijn cliënt, maar stond wel stil bij de emoties van de nabestaanden.

"De verdediging begrijpt gevoelens van pijn bij nabestaanden", aldus de advocaat. "Iedere keer dat ze naar de rechtbank moeten komen zal zwaar bij hen vallen."

De volgende zitting in de zaak is gepland voor 24 juni.

Archeologen hebben onder een voetbalveld in Wenen een Romeins massagraf uit de eerste eeuw gevonden. Een spectaculaire vondst, omdat graven uit deze tijd zeldzaam zijn.

"Ik onderzoek al 25 jaar de Romeinse geschiedenis van Wenen en dacht dat niks me meer kon verrassen", zegt onderzoeker Michaela Kronberger van het Wien Museum. "En toen kwam dit".

De skeletten werden in oktober gevonden toen het voetbalveld werd opgeknapt. Bij het afgraven van grond kwamen ineens botten mee. Op ruim 20 vierkante meter werden de resten van zo'n 150 mensen gevonden.

Aanvankelijk dacht men misschien te maken te hebben met een graf voor slachtoffers van de pest of van de tweede Ottomaanse belegering van de stad, maar toen troffen de onderzoekers Romeinse wapens, helmen en andere objecten aan. Uit koolstofdatering bleken dat de slachtoffers tussen de jaren 80 en 130 waren omgekomen.

Dat maakt het een ongekende vondst, omdat in die tijd de Romeinen hun doden vaak cremeerden. Nergens in Centraal-Europa is zo'n groot massagraf bekend. "We kennen in Duitsland enorme slagvelden waar wapens zijn gevonden, maar doden vinden is uniek", legt onderzoeker Michael Binder uit.

Ook in dit geval lijkt het te gaan om slachtoffers van een veldslag. De skeletten vertonen sporen van grof geweld, zoals botbreuken en steekwonden. Binder: "Bij een dode stak de speerpunt nog uit zijn bekkenbot. Hij is dus met wapen en al begraven."

Bovendien zijn de lichamen indertijd overhaast begraven, lukraak door elkaar en zonder rituele grafgiften. Het gaat in alle gevallen om mannen in goede gezondheid, die voornamelijk tussen de 20 en 30 jaar moeten zijn geweest bij hun dood. Ook dat wijst erop dat het om gesneuvelde soldaten gaat. Verder onderzoek moet aantonen waar de militairen precies vandaan kwamen.

De onderzoekers leggen een verband met verhalen over veldtochten van keizer Domitianus, die aan het eind van de eerste eeuw hier het kamp Vindobona liet vestigen, het begin van het huidige Wenen. Dit zou het eerste fysieke bewijs zijn van strijdhandelingen uit die tijd.

"We kennen verhalen van Germaanse stammen die in die tijd de Donau overstaken en een Romeins legioen uitschakelden", zegt stadarcheoloog Martin Mosser. "Er werd destijds flink huisgehouden aan de limes bij de Donau."

De onderzoekers zijn van plan nog meer onderzoek te doen naar de precieze herkomst van de slachtoffers. Binder: "Dit is een unieke kans om Romeinse soldaten of misschien ook wel Germaanse strijders te bestuderen. Het kan uniek inzicht opleveren in hun onderlinge relatie."