NOS Nieuws - Algemeen

Een man van 37 uit Eindhoven moet 20 jaar de cel in voor het doodsteken van zijn ex-vriendin. Volgens de rechtbank is er sprake van femicide. De man bracht de vrouw om het leven omdat hij niet kon accepteren dat zij hun relatie had verbroken.

Het slachtoffer verbrak de relatie in januari vorig jaar en trok vervolgens in bij een vriendin. In de nacht van 3 op 4 februari stuurde de man zijn ex meerdere dreigende berichten.

De vrouw vroeg hem om haar met rust te laten en antwoordde uiteindelijk niet meer. De man ging vervolgens naar haar op zoek in het uitgaansgebied van Eindhoven. Kort na 02.00 uur vond hij haar samen met een man in een café. Hij viel de man aan en werd vervolgens het café uitgezet.

Thuis kleedde hij zich om en pakte hij een koksmes. Hij besloot zijn ex op te wachten bij een tunnel waar de vrouw doorheen moest om thuis te komen. Hij stak haar zeventien keer, ze overleed ter plekke. De man sloeg op de vlucht. Hij meldde zich de volgende dag zelf bij de politie.

Het Openbaar Ministerie eiste twee weken geleden 22 jaar celstraf. De rechter sprak van een gruwelijke en mensonterende dood. "De rechtbank rekent het de verdachte zwaar aan dat hij niet de volle verantwoordelijkheid neemt voor zijn daden en de schuld ook deels bij zijn ex-vriendin en de man legt", aldus de rechtbank.

De man, volgens Omroep Brabant een Bulgaarse arbeidsmigrant, moet de nabestaanden schadevergoedingen betalen van in totaal ruim 43.500 euro.

Een 23-jarige vrouw uit Polen is aangeklaagd voor het stalken van de familie van Madeleine McCann. Britse media schrijven dat ze deze week is aangehouden op de luchthaven van Bristol. De Poolse vrouw zou langs het huis van de familie McCann zijn gegaan en brieven en appjes hebben gestuurd.

Ook belde Julia Wandel naar familieleden en liet ze voicemailberichten achter, blijkt uit rechtbankdocumenten. Het stalken zou begin vorig jaar zijn begonnen en tot vorig weekend geduurd hebben.

Madeleine 'Maddie' McCann verdween bijna twintig jaar geleden in het zuiden van Portugal. De peuter was daar samen met haar ouders, broertje en zusje op vakantie. Het meisje verdween uit het vakantiehuis toen haar ouders met vrienden in de buurt aan het eten waren. In de beginjaren trok de vermissingszaak wereldwijde aandacht.

DNA-test

Behalve Wandel werd op het vliegveld ook een 60-jarige vrouw uit Wales gearresteerd op verdenking van het stalken van de familie McCann. Zij is op borgtocht vrijgelaten.

Wandel werd in 2023 bekend toen ze op Instagram claimde dat zij de jarenlang vermiste Madeleine McCann is. Een DNA-test wees echter uit dat Wandel uit Polen komt.

Bekijk hier een terugblik op de vermissingszaak:

Tot op de dag van vandaag is niet duidelijk wat er met Madeleine McCann is gebeurd. In 2022 werd een Duitser als hoofdverdachte in de vermissingszaak aangewezen, maar hij is nooit aangeklaagd.

De zedendelinquent, Christian Brückner, heeft altijd ontkend iets met de vermissing van de peuter te maken te hebben. Hij zit nu nog een gevangenisstraf uit voor een andere zaak, maar komt mogelijk later dit jaar vrij.

Aan het begin van de week kon er in sommige delen van het land nog worden geschaatst, maar vandaag stromen de terrassen vol. Het is even schakelen voor horecaondernemers, maar ze zijn er blij mee.

Op de eerste lentedag van het jaar is meteen een temperatuurrecord gebroken, meldt Weeronline. In De Bilt werd vanmiddag 17,1 graden gemeten. Daarmee is het oude record uit 2021 gebroken, toen het 16,9 graden werd. In het zuidoosten van het land is het nog warmer: in Eindhoven wees de thermometer 18,8 graden aan.

Dat het weer in een paar dagen zo sterk kan veranderen heeft volgens Frank Selten, klimaatonderzoeker bij het KNMI, een eenvoudige oorzaak. De wind is gedraaid. "Van oostelijke richting, waar meestal de kou vandaan komt, naar zuidelijke richting. Maar het komt ook omdat de zon wat harder aan het schijnen is. We gaan richting de lente. De zon warmt de lucht in het zuiden flink op en als die dan naar ons getransporteerd wordt, kan het hier ook flink warmer worden."

Zo'n grote plotselinge verandering in temperatuur komt wel vaker voor, maar is relatief zeldzaam, zegt Selten in het NOS Radio 1 Journaal. Een sprong van 13 graden zoals we nu zien komt ongeveer eens in de acht winters voor. De grootste ooit gemeten was in 1978, toen de temperatuur eind december ruim 20 graden omlaag dook.

Afgelopen dinsdag werd er op veel plaatsen nog geschaatst:

Zeldzaam of niet, terrashouders zijn er blij mee. "Net als iedereen denk ik", zegt Levi Niesten, bedrijfsleider van Grand Café Nieuw Bruin op het Vrijthof in Maastricht. "Sinds zaterdag hebben we ons grote terras weer terug. Dat brengt wat meer reuring en maakt het plein veel aantrekkelijker. We hebben een verwarmd terras, maar als de zon schijnt, dat is toch het mooiste."

Het is een welkome afwisseling met de kou en het vaak grauwe weer van de afgelopen maanden. "Al in het najaar zag je dat het in de hele stad iets rustiger was. Als het wat wisselvallig is willen veel mensen toch liever thuisblijven."

Koninklijke Horeca Nederland herkent dat geluid. "Het is dit jaar langer koud geweest, maar we zien eigenlijk geen groot verschil in de situatie ten opzichte van andere jaren", laat een woordvoerder weten. Horecaondernemers zijn wel enthousiast "dat de lente weer in de lucht hangt".

Theo van Gils, manager van Café Brasserie De Kater aan de Oude Markt in Enschede, beaamt dat. "De afgelopen maanden was het minder. En van slecht weer heb je altijd last, dat weet iedereen. Januari en februari zijn nooit de spektakelmaanden qua omzet, dus daar houd je rekening mee."

Dubbele omzet

Hij laat wel extra medewerkers opdraven voor de verwachte drukte. "Het is nu al redelijk druk", stelt hij rond het middaguur vast. "En straks loopt het helemaal vol. Het is hier in Oost-Nederland al vakantie, dus het was sowieso een drukke week, maar sinds gisteren gaan we ook weer meer naar buiten. Het terras heeft altijd een meerwaarde, dat zijn toch 100 stoelen extra, en meer stoelen is meer omzet."

En dat betekent meer vraag naar mensen in bediening, maar dat is voor De Kater geen probleem. "Enschede is een studentenstad, en veel studenten willen in hun vakantie graag extra werken, dus deze week draaien sommigen een dienst extra."

Ook Café 't Heen en Weer bij de Utrechtse Oudegracht bereidt zich aan het eind van de ochtend voor op een stormloop. Maar ze zijn er blij mee. "Het terras is voor ons het belangrijkste", verzekert student Sebastiaan Terlouw die er aan het werk is.

"Als we het terras open kunnen gooien draaien we een dubbele omzet. Het zal heel druk worden vandaag, eigenlijk zouden we extra personeel moeten laten bijspringen, maar dat hebben we niet, dus het wordt gewoon heel hard werken en stressen, maar daarmee ook geld verdienen, dus het is oké."

Muggen zijn veel mensen tot last, maar op de Filipijnen brengen ze nu geld op. In een buitenwijk van de hoofdstad Manilla krijgen inwoners een beloning als ze vijf muggen vangen en inleveren, dood of levend. De autoriteiten willen met de actie de infectieziekte dengue (knokkelkoorts) de kop in drukken.

Dit jaar zijn volgens het ministerie van Volksgezondheid al meer dan 28.000 mensen op de Filipijnen besmet geraakt met het denguevirus. Dat is een toename van 40 procent vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. De autoriteiten maken zich zorgen omdat het regenseizoen nog moet beginnen. Dan is het risico om dengue op te lopen nog groter, omdat muggen zich voortplanten in stilstaand water.

Met name in dichtbevolkte steden en gebieden verspreidt het denguevirus zich snel. De autoriteiten van de grootste stad van de Filipijnen, Quezon City, luidden afgelopen weekend de noodklok. Dit jaar stierven al 10 inwoners, onder wie kinderen, aan het denguevirus. Bijna tweeduizend mensen raakten besmet. Dengue kan levensbedreigend zijn.

1 peso per vijf muggen

Ook Metro Manilla, het grootstedelijke gebied van de Filipijnse hoofdstad met zo'n 15 miljoen mensen, kampt met een uitbraak. In de dichtbevolkte buitenwijk van Manilla, Addition Hills, wonen meer dan 100.000 mensen op een klein stukje grond. De dorpsleider sloeg daar alarm nadat twee studenten waren overleden aan de gevolgen van dengue. Ook raakten 42 mensen besmet met het virus. Met de ludieke actie hoopt hij het aantal besmettingen terug te dringen en bewoners bewuster te maken van het belang van de volksgezondheid.

Voor vijf gevangen of gedode muggen of muggenlarven krijgen de bewoners van Addition Hills een peso, ongeveer anderhalve cent. Dat lijkt weinig, maar op de Filipijnen kom je er behoorlijk ver mee. Bijna 16 procent van de bevolking leeft van 1,30 euro per dag.

21 inwoners hebben hun beloning al geclaimd. In totaal hebben zij 700 muggen en larven ingeleverd, zei de dorpsleider tegen de BBC. De 64-jarige Miguel Labag viste 45 muggenlarven uit het water en kreeg daarvoor negen pesos (ongeveer 15 cent). "Hiermee kan ik koffie kopen", zei hij tegen persbureau AP.

Dengue is een virus dat veel voorkomt in tropische gebieden. Je loopt het op door een beet van een besmette gelekoortsmug of een Aziatische tijgermug. Deze muggen kunnen ook andere ziekten, zoals chikungunya en het zikavirus, verspreiden. Wie voor het eerst dengue krijgt, kan symptomen ervaren zoals koorts, gewrichtspijn, hoofdpijn en misselijkheid. Als iemand voor een tweede of derde keer dengue krijgt, is de ziekte een stuk gevaarlijker. In ernstige gevallen veroorzaakt dengue inwendige bloedingen wat levensbedreigend kan zijn.

Sinds de Slowaakse premier Fico eind december onaangekondigd een bezoek aan het Kremlin bracht, gaan Slowaken om de vrijdag massaal de straat op om tegen de regering te protesteren. "Wij horen bij Europa en niet bij Rusland", luidt de boodschap.

Fico draagt uit dat hij een 'neutraal' buitenlandbeleid voert, maar de demonstranten vrezen dat het land afdrijft richting Moskou. Ondertussen stelt de premier dat de Russisch-Amerikaanse toenadering zijn gelijk bevestigt.

"Zo veel mensen heb ik sinds 1989 niet op de pleinen gezien", kopte de krant SME over een protest in Bratislava waarop zo'n 60.000 mensen afkwamen. In 1989 luidden grootscheepse demonstraties de ondergang in van het communistische regime. Voor vandaag zijn weer betogingen aangekondigd in 40 steden in Slowakije.

De schaal doet denken aan de antiregeringsprotesten in 2018, toen Fico ook premier was. Na de geruchtmakende moord op onderzoeksjournalist Ján Kuciak - vandaag precies zeven jaar geleden - gingen Slowaken massaal de straat op. Uiteindelijk zag Fico zich genoodzaakt af te treden.

Maar nu is hij weer premier. Dit keer is de ontmoeting die hij in december had met president Poetin aanleiding voor de demonstraties. Fico verkocht het gesprek als een poging om de doorvoer van Russisch gas via Oekraïne naar Europa veilig te stellen. Daarmee stoppen zou Slowakije honderden miljoenen euro's kosten.

Ondanks de invasie van Oekraïne stroomde er nog altijd Russisch gas via Oekraïne naar Europa, tot daar per 1 januari door een Oekraïens besluit een eind aan kwam. Slowakije was, net als Moldavië en Hongarije, grotendeels afhankelijk van Russisch gas.

Deze maand werd duidelijk dat Slowakije voortaan Russisch gas zal ontvangen dat via Turkije naar Europa wordt vervoerd. Volgens de Slowaakse politicoloog Olga Gyarfasova ging Fico's bezoek aan Moskou niet alleen om Russisch gas, maar past het "bij de toenadering tot Poetin die al langer aan de gang is". Zijn beweegredenen zijn vooral persoonlijk, betoogt Gyarfasova.

Tweesporenbeleid

Onder Fico trad Slowakije in 2007 toe tot het Schengengebied en in 2009 tot de eurozone. Hij blokkeerde geen EU-resoluties en stemde mee met andere lidstaten. Duidelijk is dat Fico nu een andere weg is ingeslagen. Anti-Oekraïneretoriek stond centraal in zijn verkiezingscampagne in 2023, waarna zijn partij de grootste werd.

Toen hij eenmaal premier was kondigde Fico de stopzetting van militaire steun aan Oekraïne aan. Zijn buitenlandminister zet in op wat Fico een "tweesporenbeleid" noemt; niet enkel gefocust op het Westen, maar op "alle geografische windrichtingen".

Twee jaar na de Russische invasie van Oekraïne beweerde Fico dat de oorlog is begonnen door "Oekraïense neonazi's". Sindsdien vonden meerdere ontmoetingen plaats tussen de Slowaakse minister van Buitenlandse Zaken en zijn Russische ambtgenoot. Gyarfasova: "Fico's bezoek aan Moskou is een nieuw toppunt."

Zijden draadje

Gyarfasova wijst erop dat het bezoek niet los te zien is van de staat van de Slowaakse coalitie, die aan een zijden draadje hangt. De regeringspartijen hebben geen meerderheid meer in het parlement en moeten afgesplitste Kamerleden zien te overtuigen zich aan te sluiten bij de coalitie. Anders volgen vervroegde verkiezingen. Gyarfasova: "Fico's stappen kunnen deels gezien worden als afleidingsmanoeuvre."

"Bovendien sluit het aan bij het wereldbeeld van een aanzienlijk deel van het electoraat", vertelt Gyarfasova. "De Sovjetgeschiedenis wordt door veel Slowaken als minder problematisch ervaren dan in veel andere voormalige Oostbloklanden het geval is."

Uit een opiniepeiling blijkt dat slechts 8 procent van de bevolking vindt dat de regering een volledig pro-Russisch beleid moet voeren, maar bijna 40 procent ziet Slowakije het liefst als brug tussen Oost en West.

In dat licht opperde Fico dagen na zijn ontmoeting met Poetin dat onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne op Slowaaks grondgebied kunnen plaatsvinden. Hij sprak - ondanks het Slowaakse lidmaatschap van de NAVO en de EU - van neutraal terrein.

Daarbij voelt hij zich gesterkt door recente geopolitieke ontwikkelingen, ziet Andrea Figulová, docent Europese Studies aan de Comenius Universiteit in Bratislava. Waar in vrijwel heel Europa geschokt werd gereageerd op de Amerikaans-Russische toenadering, kan Fico's reactie worden samengevat met de woorden "Ik zei het toch".

In een bericht op sociale media deelde Fico vorige week zijn analyse. Hij schreef dat de EU geen eigen buitenlandbeleid voert, maar altijd blind het Oekraïnebeleid van de vorige Amerikaanse president Biden heeft gevolgd. Nu komen Trump en Poetin als winnaars uit de strijd en hebben Europa en Oekraïne het nakijken, redeneert hij.

Wat Figulová eerder "een flirt met Poetin" genoemd zou hebben is volgens haar inmiddels meer dan dat. Er is sprake van vertrouwen, gebaseerd op ideologische overeenkomsten. Figulová: "Fico heeft autoritaire ambities. Waarschijnlijk is Slowakije regeren zoals Poetin Rusland regeert zijn einddoel."

Acteur Victor Reinier keert na het lopende seizoen niet terug in de politieserie Flikken Maastricht. Dat heeft producent Hollands Licht bevestigd na een bericht van RTL Boulevard. Op dit moment wordt het negentiende seizoen van de AVROTROS-serie uitgezonden.

De producent had klachten gekregen over de werksfeer op de set en het gedrag van de 61-jarige Reinier. In een persbericht schrijft Hollands Licht dat er vervolgens is gesproken met de melders en met Reinier "en is er in overleg met AVROTROS besloten om zijn personage niet terug te laten keren".

Hollands Licht schrijft verder dat duidelijk werd "dat het opnemen van de serie voor Victor een steeds grotere opgave werd, hetgeen ook impact heeft gehad op de werksfeer op de set". De producent benadrukt verder dat Reinier als hoofdrolspeler en regisseur zeventien jaar lang "een belangrijk onderdeel van de serie" is geweest.

De opnames voor het twintigste seizoen moeten nog beginnen.

Baantjer

Reinier speelt in de serie sinds 2007 de rol van Floris Wolfs. Hij vormt in Flikken Maastricht een duo met actrice Angela Schijf, die de rol van Eva van Dongen vertolkt. Verder was hij betrokken bij het opzetten van de spin-off Flikken Rotterdam.

In de jaren 90 speelde hij een prominente rol in de populaire serie Baantjer. Reinier was daarin Dick Vledder, de rechterhand van rechercheur De Cock.

Beschuldigingen

Eerder berichtten juicechannels en ook Belgische media over mogelijk wangedrag van Reinier op de set van Flikken Maastricht. Showbizzblad Dag Allemaal en de krant HLN schreven deze week over onder meer woede-uitbarstingen, conflicten met mede-acteurs en vrouwonvriendelijk gedrag.

Reinier zelf zegt tegen persbureau ANP vanwege het recente overlijden van zijn moeder voorlopig niet te reageren op de beschuldigingen aan zijn adres en het vertrek bij Flikken Maastricht.

"Ik begrijp dat men nieuwsgierig is en de belangstelling voor Flikken Maastricht waardeer ik, maar ik heb op dit moment mijn handen en mijn hoofd vol met al het geregel voor de begrafenis en het verwerken van het overlijden van mijn moeder", aldus Reinier.

Ambulances in levensbedreigende situaties zijn vaak te lang onderweg. Dat schrijft RTL Nieuws op basis van opgevraagde gegevens. In 95 procent van de spoedritten moet een ziekenwagen volgens de norm binnen een kwartier ter plaatse zijn. Tussen 2019 en 2023 werd dat percentage nooit gehaald.

Voor het onderzoek analyseerde RTL Nieuws bijna 3 miljoen spoedritten die tussen 2019 en 2023 werden uitgevoerd.

Landelijk zijn er enorme verschillen. Op het platteland en in grensplaatsen is de aanrijtijd vaak langer.

Zo was in het dorp Drieborg, in Groningen, ruim 77 procent van de 88 spoedritten pas na een kwartier ter plaatse. Gemiddeld duurde het daar 17 minuten en 47 seconden tot een ambulance arriveerde.

Verontrustende cijfers

In de gemeente Nunspeet op de Veluwe is 1 op de 7 ambulances langer dan een kwartier onderweg. "Ik vind het verontrustend en ben erg geschrokken", zegt burgemeester Blom. "Uiteindelijk draait het om geld. Waar zet je de ambulances neer en hoeveel ambulances heb je beschikbaar?"

Zo zijn de cijfers volgens Blom iets verbeterd sinds er in 't Harde een ambulancepost is. "Maar dat is nog steeds niet voldoende voor de inwoners van Elspeet en Vierhouten."

Blom kan niet zeggen of spoedhulp door de lange aanrijtijden weleens te laat is gekomen. "Wat ik wel hard kan maken is dat het gevoel van veiligheid hiermee een stuk minder wordt."

Minister Agema van Volksgezondheid begrijpt dat mensen zich zorgen maken over de lange aanrijtijden. Als positief punt noemt ze dat steeds meer zorg in de ziekenwagen kan worden verleend. Ook werken de meldkamers volgens haar steeds beter. "Daar kunnen ze bijvoorbeeld zien in welk ziekenhuis er plaats is." De meldkamers zien ook waar een patiënt het beste kan worden geholpen, zegt Agema.

Tijdens carnaval worden er in verschillende (vooral Brabantse) steden mobiele bulkmachines neergezet waar mensen lege statiegeldflessen- en blikjes kunnen inleveren. Zo wordt getest of de machines ook tijdens andere grote evenementen kunnen worden ingezet, meldt Statiegeld Nederland. Ook zal in een aantal steden een statiegeldkar meerijden met de optocht.

De bulkmachines komen in Den Bosch, Eindhoven, Tilburg, Roosendaal, Helmond en Oldenzaal (Twente) te staan. De machines kunnen meer dan honderd verpakkingen tegelijk verwerken. Het statiegeld kan meteen digitaal worden uitbetaald of gedoneerd worden aan een lokaal goed doel.

In Den Bosch gaat het geld dan bijvoorbeeld naar Stichting Veur Mekaor, een stichting die mensen met een beperking helpt om deel te nemen aan evenementen in de stad, schrijft Omroep Brabant.

Mee met optocht

In een aantal steden rijdt Statiegeld Nederland met een soort bezemwagen mee met de carnavalsoptocht. De wagen zal achteraan de stoet rijden zodat mensen hun flessen en blikken kunnen inleveren. Het geld wordt gedoneerd aan lokale goede doelen.

Statiegeld Nederland en de gemeente Den Bosch gaan op plekken waar veel carnavalsvierders komen extra donatie-eilanden plaatsen. Er komt bijvoorbeeld een trailer met inlevermachine op het NS-plein.

Inzamelnorm

Statiegeld Nederland is onderdeel van Verpact, de organisatie die verantwoordelijk is voor de inzameling en recycling van verpakkingen. In Nederland geldt sinds 2022 een inzamelnorm van 90 procent voor plastic flessen. Volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) wordt die norm "bij lange na niet" gehaald door Verpact. De inspectie dreigt inmiddels met dwangsommen om verbetering af te dwingen.

Er zijn ook andere problemen met statiegeldverpakkingen. Zo laten etiketten op flesjes van grote merken te snel los. Gevolg is dat kopers van deze flesjes hun statiegeld niet terugkrijgen en miljoenen flessen zonder etiket bij het zwerfafval belanden.

Fouad L., ook wel bekend als de Erasmusschutter, is veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor drievoudige moord. De eis was 30 jaar cel en tbs met dwangverpleging.

In september 2023 schoot L. zijn buurmeisje (14) dood, vervolgens haar moeder (39) en daarna, in het Erasmus Medisch Centrum, een docent/arts (43).

De rechter zei dat L. "koelbloedig een einde aan de levens had gemaakt" van zijn drie slachtoffers. "De gevolgen voor de betrokkenen en nabestaanden en de stad Rotterdam zijn groot. Het leed dat u veroorzaakt hebt, is groot. Velen zullen het met zich meedragen, soms een heel leven lang."

Het vonnis van de rechter:

De 39-jarige Marlous en haar 14-jarige dochter Romy werden doodgeschoten in hun huis in de wijk Delfshaven. Zij woonden naast Fouad L. (34), die een opleiding volgde tot arts. Kort erna werd in het Erasmus MC de 43-jarige docent Jurgen Damen doodgeschoten. Buiten hield de politie Fouad L. aan. Hij had ook brand gesticht in zijn huis en in het Erasmus MC.

In tegenstelling tot het OM wilde de rechtbank niet voorsorteren op een mogelijke terugkeer van L. in de samenleving. Hierbij keek de rechter ook naar de straf die het OM had geëist. Na dertig jaar cel zou een tbs-behandeling weinig effectief zijn, zo oordeelde de rechter.

Omdat het niet mogelijk is om tbs op te leggen in combinatie met een levenslange gevangenisstraf, krijgt L. dus alleen levenslang. De rechter merkte wel op dat levenslang gestraften een gratieverzoek kunnen indienen bij de minister. Maar zo zei ze: "Gratie van levenslang gestraften komt zeer sporadisch voor."

Tijdens de rechtszaak werden beelden getoond uit het Erasmus MC:

Naast een autismespectrumstoornis heeft L. een dissociatieve stoornis. Dat verklaarde volgens het deskundigen van het Pieter Baan Centrum die hem hebben onderzocht waarom hij sprak over onderhandelingen met zichzelf over het precieze plan voor de moorden. L. voerde hierover "een interne monoloog", zeggen de deskundigen.

Volgens hen kan iemand onder zo'n stoornis lijden. "Maar het betekent niet dat je daardoor de trekker overhaalt", zeiden de deskundigen eerder.

Vandaag zei de rechter dat L. weliswaar verminderd toerekeningsvatbaar is. Maar ze wees er ook op dat hij in staat was om te begrijpen dat wat hij deed niet mocht. Ook wees ze op de nauwgezette planning van zijn daden.

Fouad L. had daarin voortdurend de controle gehouden. Daarbij wees ze op eerdere verklaring van L. die verklaard had had dat hij mensen had weggestuurd in het ziekenhuis in Rotterdam. "U was u zeer bewust van de verschrikkelijke gevolgen."

Wraakplan

L. kwam naar eigen zeggen tot zijn daden nadat hij uit een gesprek met de examencommissie van het Erasmus MC opmaakte dat hij zijn diploma tot basisarts niet zou krijgen. Hierop bedacht hij een plan om wraak te nemen op iedereen die volgens hem in de weg had gestaan bij zijn droom om arts te worden.

De moorden op de docent en zijn buurvrouw en buurmeisje waren onderdeel van het uiteindelijke plan, dat L. op 28 september 2023 minutieus uitvoerde.

"Hij is in ieder geval niet goed geïnformeerd." Dat zei minister van Defensie Brekelmans vanochtend over de bewering van de Amerikaanse president Trump dat de Oekraïense president Zelensky een dictator is.

"Het is natuurlijk Poetin die een dictator is, en Zelensky is gewoon gekozen via vrije verkiezingen", zei Brekelmans bij de inloop van de ministerraad. Hij vindt de uitspraken van Trump zorgelijk.

"We moeten ervoor zorgen dat in de hele discussie over Oekraïne de feiten duidelijk blijven. En dit is zo'n feit: Poetin is een dictator, Poetin is Oekraïne binnengevallen, en niet andersom."

'Ook groot Europees aandeel'

Trump deed zijn uitspraken woensdag op zijn socialemediaplatform Truth Social. Hij noemde Zelensky naast "een dictator zonder verkiezingen" een "gematigd succesvolle komiek" die de Verenigde Staten zover had gekregen "om miljarden te spenderen aan een oorlog die hij nooit zou kunnen winnen".

Daarnaast zei Trump dat de VS veel meer geld heeft uitgetrokken voor militaire steun aan Oekraïne dan Europa. Dat klopt ook niet, zei Brekelmans. "Europa heeft ook een groot aandeel geleverd, niet alleen de Verenigde Staten, dat hebben we echt samen gedaan."

Populair onder bevolking

Eerder beweerde Trump al dat Zelensky nog maar populair is onder 4 procent van zijn eigen bevolking. Daarop reageerde de Oekraïense president met de woorden dat Trump leeft in een "desinformatiebubbel". "Wij hebben die desinformatie ook gezien. We begrijpen dat die uit Rusland komt."

Een Oekraïens onderzoeksinstituut becijferde in december dat 52 procent van de Oekraïners nog vertrouwen heeft in Zelensky. In een deze week gepubliceerde update is dat volgens The Kyiv Independent in de maanden daarna gestegen naar 57 procent.

Ondertussen kiest Zelensky weer voor een verzoenende toon in zijn gesprekken met de VS. Na afloop van een ontmoeting in Kyiv met de Amerikaanse Oekraïne-gezant Kellogg schreef Zelensky op X dat hij dankbaar is voor alle steun die de VS aan Oekraïne heeft gegeven. Hij zegt dat zijn land klaar is voor een sterke, effectieve investerings- en veiligheidsovereenkomst met de president van de VS.

Minister van Weel van Justitie en minister Faber van Asiel gaan proberen alsnog drie islamitische predikers uit Nederland te weren. De drie willen morgen en overmorgen spreken op de Ramadan Expo in Utrecht. De ministers besloten woensdag dat de predikers het land niet in mochten, maar de rechtbank in Den Haag haalde gisteren een streep door dat besluit.

In een kort geding oordeelde de rechter dat de ministers onvoldoende hebben onderbouwd waarom de komst van de drie predikers een bedreiging voor de openbare orde vormt.

"Ik baal er enorm van", zei Van Weel aan het begin van de ministerraad. "Uitspraken dat seks met minderjarige meisjes maar geoorloofd moet zijn op basis van een godsdienst, haat tegen homo's, het verheerlijken van terreurdaden van Hamas. Sorry maar dan heb je wat mij betreft geen plek in dit land."

Faber sprak van een zwarte dag voor Nederland. "Ik ga niet in discussie over het vonnis van de rechter, maar ik vind niet dat je tolerant moet zijn voor de intoleranten."

Oproepen tot geweld

De twee ministers baseerden hun besluit onder meer op informatie van de NCTV, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. Van Weel: "Die mensen hebben honderden uren aan preken online staan. De NCTV heeft daar een selectie uit gemaakt. Als ik die uitspraken lees, vind ik ze haatzaaiend en oproepen tot geweld. Maar de rechter heeft een andere weging gemaakt." Het advies van de NCTV blijft geheim zegt minister Faber, dus daar kunnen ze niets over zeggen.

Van Weel geeft toe dat het moeilijk is om op korte termijn nog iets te doen maar wil toch alles op alles zetten. Mochten de predikers toch naar de Ramadan Expo komen, dan worden hun uitspraken in de gaten gehouden. "Als er strafbare uitspraken worden gedaan, doe ik aangifte", zegt Van Weel.

'Censuur past niet in Nederland'

Yusuf Ersoy, advocaat in de zaak, vindt de poging om de komst van de predikers te verbieden "nogal overdreven". "Ze zullen zich gewoon aan de Nederlandse wet houden en de regels die hier gelden."

Bovendien, zegt hij, "worden hun uitspraken in de gaten gehouden, dus als de predikers toch over de schreef zouden gaan, kan er worden ingegrepen". Daarnaast stelt hij dat als ze dat zouden willen, ze online van alles zouden kunnen zeggen wat voor iedereen te bekijken en te horen is. "In Nederland is er in ieder geval nog controle", zegt Ersoy.

Hij noemt het logisch is dat de ministers door de rechter zijn teruggefloten. "Wat ze doen is onnodig onrust zaaien. Dergelijke censuur past niet binnen Nederland."

'Zeer onwenselijk'

Sharon Dijksma, burgemeester van Utrecht, wil niet reageren op de komst van de predikers, omdat de gemeente niet over het wel of niet toelaten van de sprekers gaat. Eerder noemde ze hun komst "zeer onwenselijk. "

Er is opnieuw een onderzeese kabel in de Oostzee beschadigd. Het gaat om een glasvezelkabel ten oosten van het eiland Gotland, in het Zweedse deel van de Oostzee. De kabel loopt tussen Finland en Duitsland.

Na de melding van de schade stuurde de Zweedse kustwacht een schip naar de plek van de kabelbreuk. De Zweedse publieke omroep SVT schrijft daarnaast dat de politie in het land een vooronderzoek is gestart, om vast te stellen of er sprake is van sabotage.

Het bedrijf dat eigenaar is van de kabel, het Finse Cinia, zegt dat er "geringe schade" is aan de zogenoemde C-Lion1-kabel en dat de schade geen gevolgen heeft voor communicatieverbindingen.

Volgens het bedrijf is de glasvezelkabel nu voor de derde keer in vier maanden beschadigd. Bij de vorige keer twee keren, in november en december, werd de kabel "volledig doorgesneden".

De Zweedse premier Kristersson schrijft op X de schade aan de kabel "uiterst serieus" te nemen, "omdat dit in het licht moet worden gezien van de huidige, ernstige veiligheidssituatie".

Het nieuws over de vermoedelijke kabelbreuk volgt op een reeks incidenten van breuken van datakabels op de bodem van de Oostzee. Rond meerdere van die breuken hing een zweem van Russische sabotage, waardoor de spanning in de Oostzee flink is opgelopen en onder meer de NAVO zijn aanwezigheid in het gebied heeft opgevoerd.

Eind vorige maand raakte er een onderzeese glasvezelkabel tussen Zweden en Letland beschadigd. Ook toen startten de Zweedse autoriteiten een onderzoek naar mogelijke sabotage.

Begin deze maand concludeerde de Zweedse openbaar aanklager dat er geen sprake was van opzet: een vrachtschip zou door een combinatie van "slecht weer, gebrekkig materieel en gebrekkige zeevaartkunde" de glasvezelkabel hebben beschadigd met het anker.

De afgelopen tijd raakten een stroomkabel en meerdere datakabels beschadigd in de Oostzee. Ook in de Noordzee liggen veel van dit soort kabels. Wat kunnen we doen om die te beschermen?

De prominente Amerikaanse politicus Mitch McConnell heeft zijn pensioen aangekondigd. De Republikein zei gisteren, op zijn 83ste verjaardag, dat hij volgend jaar niet nog eens campagne gaat voeren voor herverkiezing van zijn Senaatszetel.

McConnell was decennialang een van de machtigste politici in Washington. Hij was ruim zeventien jaar leider van de Republikeinen in de Senaat en was in die rol een cruciale machtsfactor in de VS, als iemand die het beleid van presidenten kon maken of breken. De Senaat heeft een beslissende stem bij het goedkeuren van wetgeving.

Twee jaar geleden nam McConnell het record van langstzittend partijleider in de Senaat over van de Democraat Mike Mansfield, toen hij zestien jaar leider was van de Republikeinen.

Bevriezen

Na de verkiezingen in november stelde de senator zich niet verkiesbaar voor nog een nieuwe periode als Senaatsleider en werd John Thune verkozen tot zijn opvolger. Dat had onder meer te maken met zijn slechte relatie met de huidige president Trump en zijn gezondheidsproblemen, waardoor zijn invloed binnen de Republikeinse partij was afgenomen.

In 2023 liep McConnell een hersenschudding op en brak hij een aantal ribben bij een ongelukkige val. Daarna haalde hij het nieuws door tijdens een aantal persconferenties te 'bevriezen', waarbij hij tientallen seconden niets zei en voor zich uit staarde.

Het deed de zorgen rond zijn gezondheid - en of hij nog wel geschikt was voor zijn belangrijke functie - toenemen, ook binnen zijn eigen partij.

Magere Hein

Als Senaatsleider stond McConnell te boek als een gewiekste, conservatieve Republikein. Zo deed hij er alles aan om bijvoorbeeld de hervormingen van het Amerikaanse gezondheidsstelsel onder president Obama te dwarsbomen, verdedigde hij het handelen van president George W. Bush in de Irak-oorlog en voorkwam hij dat Trump in zijn eerste termijn werd afgezet.

Hij was trots op zijn bijnaam 'Magere Hein', die hij verdiende door zoveel mogelijk Democratische voorstellen de nek om te draaien.

Daarnaast was het mede aan McConnell te danken dat het negenkoppige Hooggerechtshof inmiddels bestaat uit een meerderheid van conservatieve rechters: hij voorkwam in 2016 de aanstelling van een progressieve rechter door president Obama, waarna Trump in 2017 een conservatieve rechter kon aanstellen.

Dat heeft aanzienlijke gevolgen gehad voor bijvoorbeeld de landelijke regels in de VS rond abortus. Het Hooggerechtshof vernietigde in 2022 de uitspraak in de bekende zaak Roe v. Wade uit 1973, waarmee de abortuswetgeving weer in handen van de staten kwam.

Slechte band met Trump

Met de huidige president Trump werkte McConnell in de eerste termijn van Trump tussen 2016 en 2020 goed samen. Hun relatie verslechterde na de Capitoolbestorming op 6 januari 2021, toen McConnell Trump de schuld gaf van de "beschamende gebeurtenissen" op die dag.

Daarna bleef de relatie tussen de twee gespannen. Zo noemde Trump McConnell onlangs nog "een heel bittere man", nadat McConnell tegen de aanstelling van vaccinscepticus Robert F. Kennedy junior als gezondheidsminister had gestemd. Ook stemde McConnell tegen de aanstelling van Trump-loyalist Pete Hegseth als minister van Defensie.

Verder bleef hij in tegenstelling tot de Trump-loyalisten om hem heen in zijn fractie een voorstander van Amerikaanse wapensteun voor Oekraïne.

42 jaar in Senaat

McConnell kwam in 1985 in de Senaat terecht en heeft aan het einde van zijn huidige en zevende termijn, in januari 2027, 42 jaar in het Congres gezeten.

De Israëlische premier Netanyahu claimt dat Hamas gisteren een lichaam van een vrouw uit de Gazastrook heeft overgedragen en niet dat van de gegijzelde Shiri Bibas. De premier zegt niet waarop hij zijn conclusie baseert.

Israëlische deskundigen hadden al vastgesteld dat het overgedragen lichaam niet van Bibas is en dat het DNA ook niet van andere gijzelaars is.

Na de berichten vanuit Israël over het niet overdragen van het lichaam van Bibas schreven persbureau Reuters en Al Jazeera in de loop van de ochtend over een verklaring van Hamas. Daarin zegt de terreurgroep dat het stoffelijk overschot van Bibas lijkt te zijn "vermengd" met andere menselijke resten in puin van een door een luchtaanval verwoest gebouw, waarmee Hamas lijkt te bevestigen dat het gisteren overgedragen lichaam niet van Bibas is.

Netanyahu zei dat Hamas op "een afschuwelijk cynische manier" heeft gehandeld door het lichaam van een vrouw uit de Gazastrook over te dragen. Hij sprak van een wrede en kwaadaardige schending van de bestandsovereenkomst waarvoor Hamas de volle prijs zal betalen.

Tijdens de terreuraanval van Hamas op 7 oktober 2023 werd Shiri Bibas met haar man en zoons Kfir en Ariel ontvoerd. Kfir was destijds een baby van negen maanden oud. De vader werd eerder deze maand vrijgelaten.

Gisteren overhandigde Hamas vier lichamen aan Israël, onder wie de kinderen Kfir en Ariel. Het is onduidelijk waar het lichaam van Shiri is. Hamas zegt dat Shiri en haar twee kinderen door een Israëlische luchtaanval zijn omgekomen. Israël bestrijdt dat en zegt dat door forensisch onderzoek is vastgesteld dat de twee kinderen in november in gevangenschap zijn vermoord.

In moordzaken kunnen de gegevens van een smartwatch die het slachtoffer om had toen de moord werd gepleegd, een rol spelen in het politieonderzoek. Dat komt onder meer doordat zo'n horloge behoorlijk nauwkeurig kan aantonen op welk tijdstip iemand is overleden, blijkt uit onderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI). Ook andere digitale apparaten, zoals mobiele telefoons, vormen voor het NFI een bron van informatie.

Het tijdstip van overlijden kan op basis van de gegevens op een smartwatch op een half uur nauwkeurig worden vastgesteld. Aan welke gegevens dat te zien is, hangt af van het type smartwatch.

"De meeste smartwatches registreren de hartslag, maar er zijn ook gegevens over beweging of de zuurstofinhoud van het bloed. Die gegevens laten bepaalde veranderingen zien rond het moment van overlijden en uit die veranderingen kun je een bepaald tijdstip afleiden", zegt Jan Peter van Zandwijk, digitaal forensisch wetenschapper bij het NFI, in het NOS Radio 1 Journaal.

Nuttig bij strafzaken

Het NFI heeft onderzocht hoe goed dat tijdstip overeenkomt met het werkelijke moment dat iemand is overleden. Daarvoor werd de hulp ingeroepen van mensen die euthanasie kregen. Die gaven toestemming voor het onderzoek, zegt Van Zandwijk.

Ze kregen ongeveer drie uur voor ze zouden sterven een smartwatch om. Het moment van overlijden werd vervolgens door de arts genoteerd die de euthanasie had uitgevoerd en ongeveer een half uur na overlijden werd de smartwatch weer van de pols gehaald.

"Hierna kunnen we gegevens uit een smartwatch halen en vergelijken met de tijdstip van overlijden, zoals dat door de arts is vastgesteld", legt Van Zandwijk uit.

Die gegevens kunnen nuttig zijn bij strafzaken. "Voor een reconstructie is het natuurlijk belangrijk om zo goed mogelijk te kunnen bepalen wanneer iemand overleden is. Maar het kan bijvoorbeeld ook voor rouwverwerking van nabestaanden belangrijke informatie zijn, als ze weten wanneer ongeveer een naaste overleden is."

Mobiele telefoons

Soms kan het tijdstip van overlijden worden bepaald op basis van camerabeelden of getuigen. Zijn die er niet, dan wordt het ook op basis van een meting van de lichaamstemperatuur bepaald. Dit levert vaak een marge van meerdere uren op.

"Het is afhankelijk van heel veel verschillende factoren, zoals de kleding die iemand draagt, de luchtcirculatie, vochtigheid en buitentemperatuur", zegt Van Zandwijk.

Het NFI doet ook onderzoek naar allerlei informatie uit andere digitale apparaten, zegt de onderzoeker. "Mobiele telefoons kunnen we ook heel veel informatie bevatten, bijvoorbeeld hoeveel stappen zijn gezet en welke afstanden zijn afgelegd."

Vijf Arabische landen bespreken vandaag een voorstel voor de wederopbouw van Gaza. Ze willen een alternatief bieden voor het fel bekritiseerde idee van de Amerikaanse president Trump om het gebied "op te schonen" door de bijna twee miljoen Palestijnse inwoners permanent te verwijderen.

Voor zover bekend voorziet het Arabische tegenvoorstel in een snelle wederopbouw en garandeert het de Palestijnen het recht om in Gaza te blijven. De voortrekkers ervan, Egypte en Saudi-Arabië, zouden omgerekend al 20 miljard euro op zak hebben om met de wederopbouw een begin te maken.

Deze maand verwierpen de Arabische landen het voorstel van Trump. Hij had gezegd dat alle Palestijnen uit Gaza moesten vertrekken en dat de VS van het gebied een 'Rivièra van het Midden-Oosten' wilde maken. Hij zette onder andere Jordanië en Egypte onder druk om alle Gazanen permanent op te nemen.

In de Arabische regio en ook daarbuiten regende het kritiek. Trumps toekomstvisie voor Gaza zou een wilde fantasie zijn, maar ook een blauwdruk voor etnische zuivering en verdere destabilisatie van het Midden-Oosten.

Arabische regio aan zet

Het tegenvoorstel is opgesteld door Egypte en wordt begin volgende maand in een Arabisch spoedberaad in Caïro wereldkundig gemaakt. Volgens persbureau Reuters voorziet het in de wederopbouw van Gaza binnen drie jaar, uitgevoerd door tientallen bedrijven uit het Midden-Oosten. De Verenigde Arabische Emiraten en Qatar zouden meebetalen aan een wederopbouwfonds.

Na de wederopbouw zou Gaza worden bestuurd door een Palestijns nationaal comité zonder betrokkenheid van Hamas. Het is onduidelijk of het Arabische voorstel een bestuurlijke rol ziet voor de Palestijnse Autoriteit, die in delen van de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever aan de macht is.

Naar verluidt staan er in het Arabische plan garanties aan de Palestijnse bevolking dat ze in Gaza mogen blijven en dat ze zicht houden op een eigen onafhankelijke staat naast Israël.

Volgens de anonieme Egyptische bronnen van Reuters houdt het voorstel in dat er in het zuiden van Gaza een fysieke barrière wordt gebouwd en een bufferzone wordt aangelegd, om te voorkomen dat er nieuwe tunnels worden gegraven tussen Egypte en Gaza.

Met een wederopbouw waar Amerika niet voor hoeft op te draaien, zou het Arabische voorstel aantrekkelijk kunnen zijn voor Trump. En met een toekomstig Gaza zonder Hamas kan het plan mogelijk rekenen op bijval uit Israël. Maar Midden-Oostendeskundige Bertus Hendriks waarschuwt voor naïviteit.

"Heel misschien zal Hamas bereid zijn om de Palestijnse Autoriteit een rol te laten spelen in Gaza", zegt Hendriks. "Maar Israël zal daar een stokje voor steken, want met één Palestijns bestuur over zowel Gaza als de Westoever komt het idee van de tweestatenoplossing weer in zicht. Israël wil voorkomen dat de Palestijnen een eigen staat krijgen."

Volgens Hendriks is de stemming in Israël niet gunstig voor welk Gaza-wederopbouwplan dan ook. Hij stelt dat de regering-Netanyahu de oorlog wil hervatten. "Momenteel is de gedachte in Israël dat het nu tijd is om door te pakken, want ze hebben Trump achter zich. Als de laatste gijzelaars door Hamas zijn overhandigd, staat Netanyahu te popelen om het karwei af te maken."

Riyad als ijsbreker

Daarom is de rol van de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman zo belangrijk. Hij wordt gezien als de enige Arabische leider naar wie Trump luistert. Misschien kan hij de Amerikaanse president ertoe bewegen om Israël op andere gedachten te brengen.

MBS, zoals hij vaak wordt genoemd, had warme banden met Trump tijdens diens vorige termijn in het Witte Huis. Dat Trump de kroonprins nog steeds veel gunt is duidelijk, gezien de belangrijke rol die Riyad mocht spelen als gastland van het Amerikaans-Russisch overleg over de oorlog in Oekraïne eerder deze week.

Toch zal het voor de Saudische leider niet makkelijk zijn om de Amerikaanse president van zijn Gaza-visie af te brengen. En dat niet alleen, hij zal Trump ook zover moeten krijgen dat hij Israël onder druk zet om met een Arabisch alternatief voor Gaza in te stemmen. En dat is dezelfde Trump die in het verleden Israël ongekend tegemoet kwam door de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem te verhuizen en de Israëlische annexatie van de Golanhoogten te erkennen.

Burgemeester Raymond Vlecken is "diep geraakt" door de ophef rond het declaratiegedrag van het college van burgemeester en wethouders van Weert. Dat zei de burgemeester gisterenavond in een extra debat.

Vorige week besloot de gemeente dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de declaraties. Als uit dat onderzoek blijkt dat declaraties onterecht waren, zullen deze worden terugbetaald, beloofde Vlecken gisterenavond.

Regionale omroep L1 vroeg via de Wet Open Overheid declaraties van de afgelopen jaren op en concludeerde dat de burgemeester en wethouders onterecht onkosten hadden opgevoerd, bijvoorbeeld voor het kopen van snoep, broodjes en het huren van carnavalskleding. L1 zegt dat voor duizenden euro's aan onterechte declaraties is ingediend.

Bospop-tickets

De bestuurders declareerden onder meer voor ruim 4600 euro aan VIP-tickets voor het festival Bospop in Weert, meldde de omroep vorige week. Vlecken voerde gisteren ter verdediging aan dat het college was uitgenodigd en dat het muziekfestival de mogelijkheid bood om te lobbyen en te netwerken.

Volgens L1 krijgen de burgemeester en wethouders maandelijks een onkostenvergoeding van 400 euro bovenop hun salaris en zijn sommige onkosten daardoor twee keer uitbetaald. De burgemeester bestreed gisteren in het debat dat er sprake was van dubbele declaraties. Hij zei dat niet alle aankopen goed zijn geadministreerd.

Motie van treurnis

De gemeenteraad vond de uitleg van de burgemeester niet afdoende en steunde unaniem een motie van treurnis "vanwege een gebrek aan zelfreflectie bij het college".

De burgemeester vindt dat de interne procedures en richtlijnen rond declaraties "aangepast moeten worden".

PostNL vraagt de overheid om financiële steun voor de postdienstverlening. Het bedrijf zegt 68 miljoen euro nodig te hebben om de bezorging dit jaar en volgend jaar op orde te houden. Eerder zei het bedrijf al geld nodig te hebben, maar nog niet hoeveel. De vraag om steun komt in de aanloop naar de publicatie van de jaarcijfers, maandag.

"We voeren voor de overheid een taak uit, de universele postdienstverlening", zegt Maurice Unck, directeur post bij PostNL. "En die wordt dit jaar verlieslatend. Dan geeft de wet de mogelijkheid om een bijdrage te vragen. Er lopen 15.000 postbezorgers vijf dagen in de week door iedere straat in Nederland. We lichten 10.000 brievenbussen per dag. Dat is een heel grote operatie."

Het ministerie van Economische Zaken zei vanochtend meteen dat extra geld "nu niet aan de orde is", omdat er nog wordt nagedacht hoe de toekomst van de postmarkt eruit komt te zien. Minister Beljaarts van Economische Zaken ziet een vorm van staatssteun in ieder geval niet zitten: "Ik heb me al eerder kritisch uitgelaten over deze wens."

Hij vindt de vraag van PostNL niet verstandig. "Ik denk niet dat dit heel constructief is. Ik snap dat als je kritische vragen van aandeelhouders verwacht dat dit helpt, maar bij ons helpt dit niet." Hij zegt dat de ACM voor de zomer met rapporten over de postmarkt komt en dat er dan pas een besluit kan worden genomen.

Inkomsten dalen

Er wordt steeds minder post verstuurd en daardoor dalen de inkomsten. Ook zegt PostNL al langer dat het last heeft van verouderde wetgeving. Het bedrijf vindt dat die huidige wet een gezonde bedrijfsvoering in de weg staat en wil al langer dat het aantal bezorgmomenten naar beneden wordt bijgesteld.

Het verzoek voor de miljoenensteun ligt nu op het bureau van het ministerie van Economische Zaken. Vorig jaar ging minister Beljaarts van Economische Zaken mee in de wens van PostNL en wilde de wettelijke bezorgtijd verhogen naar 48 uur. Vervolgens werd de minister teruggefloten door de Tweede Kamer, die vaststelde dat de minister voor zijn beurt sprak.

Zolang de Tweede Kamer geen besluit neemt, heeft PostNL steun nodig, zegt het bedrijf: "Politieke besluitvorming over de toekomst van de postmarkt laat op zich wachten, terwijl de kosten voor de huidige dienstverlening verder stijgen."

Langere bezorgtijd

PostNL moet volgens de wet binnen een dag post bij particulieren en bedrijven kunnen bezorgen, en dat 5 dagen in de week. PostNL wil twee of op termijn zelfs drie dagen de tijd krijgen om post te bezorgen. Bezorging binnen een dag, voor dringende post, zou nog wel moeten kunnen, maar dan tegen betaling.

Het postbedrijf wijst erop dat de bezorgtermijn in andere landen al wel versoepeld is. Ook zouden postbedrijven in andere Europese landen overheidssteun krijgen om de postbezorging in stand te kunnen houden.

Snijden werkenden zich nu wel of niet in de vingers als ze om hogere lonen blijven vragen? Bedrijven zeggen van wel. Als de lonen blijven stijgen, dan gaan de prijzen volgens hen alleen maar verder omhoog. Onzin, zeggen de vakbonden. Bedrijven boeken hoge winsten, terwijl hun personeel door de inflatie steeds minder te besteden heeft.

Het antwoord op de vraag hoeveel de lonen kunnen stijgen, hangt af van hoe je ernaar kijkt. Vergeleken met dertig jaar geleden is er nu een groot gat tussen de lonen en de arbeidsproductiviteit, blijkt uit onderzoek van economen Hugo Erken en Stefan Groot van Rabobank.

Simpel gezegd is de waarde van het werk van een gemiddelde werknemer meer toegenomen dan waar diegene voor betaald kreeg. Dat kan verklaard worden doordat werk sinds 1995 steeds meer digitaal ging, en er dus meer met minder mensen gedaan kon worden.

Wie twintig jaar geleden als startpunt neemt, ziet juist dat lonen en productiviteit zo ongeveer gelijk opgaan. Werkgevers grijpen deze grafiek aan om te waarschuwen dat Nederlandse producten door de hoge lonen duurder worden vergeleken met die uit het buitenland. Uit het onderzoek van Rabobank blijkt dat dit geldt voor verschillende sectoren, maar niet voor alle. En ook niet voor alle markten waarmee Nederlandse bedrijven concurreren.

Verschil met eurozone

Uit de berekening blijkt dat een exportproduct uit Nederland gemiddeld 22 procent duurder is dan hetzelfde product uit de VS. Vergeleken met de eurozone is dat product juist 13 procent goedkoper.

Wel zijn de lonen in Nederland vergeleken met de rest van de eurozone harder gestegen, terwijl de productiviteitsgroei juist achterbleef. "Dat holt de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven uit", zegt Erken. "Het effect van de hoge energiekosten komt daar nog bij."

Over het salarisstrookje wordt gemopperd sinds het leven flink duurder werd door de energiecrisis na de Russische inval in Oekraïne. Drie jaar na die explosieve prijsstijging, is de inflatie in Nederland nog altijd hoog in vergelijking met de rest van de eurozone. In januari werden vooral boodschappen opnieuw duurder.

Vorig jaar werd dankzij de grootste loonstijging in veertig jaar tijd de inflatiepijn van de afgelopen jaren zo goed als ingelopen. Toch houden consumenten het gevoel dat ze minder overhouden. "Als je de koopkracht vergelijkt met de situatie in 2020, voor de uitbraak van het coronavirus, dan is de schade pas in januari van dit jaar ingehaald", stelt Groot. "Werknemers hebben vijf jaar geen reële loongroei gekend. Dat is best lang."

Ingewikkelde discussie

Oftewel: de afgelopen vijf jaar hielden de lonen de prijsstijgingen bij, maar niet meer dan dat. "En dat maakt de discussie best ingewikkeld", concludeert Groot.

Hij ziet dat de lonen ten opzichte van de productiviteit in de specialistische zakelijke dienstverlening, handel, farmaceutische industrie en machinebouw in Nederland relatief laag liggen vergeleken met die in de eurozone en de VS. "Maar in sectoren als chemie, landbouw, vervoer en opslag of de voedings- en genotmiddelenindustrie zie je de loonkosten harder stijgen dan de arbeidsproductiviteit. Daarmee gaat de concurrentiepositie van deze sectoren nu hard achteruit."

Bedrijven die hun personeel met hogere lonen tevreden willen houden in een krappe arbeidsmarkt, zonder de prijzen van hun producten te moeten verhogen, moeten volgens de Rabobank-economen creatiever te werk gaan. Dat kan door de arbeidsproductiviteit te verhogen.

Oftewel: door meer te produceren met dezelfde mensen. Als zo de omzet groeit met hetzelfde aantal mensen, komt er ruimte om de lonen te verhogen.

Lange termijn

Volgens Erken zijn er nog veel stappen te zetten. "Je moet de arbeidsproductiviteit op de lange termijn opkrikken. Collega's waren laatst bij een bedrijf met een tomatenplukrobot. Die wordt niet ziek, werkt dag én nacht. In de industrie wordt 30 procent van de fysiek-routinematige taken door robots gedaan. In de transport, landbouw en handel is er nog veel potentieel. De ICT en dienstensectoren kunnen oplossingen vinden in AI. Er is nog best veel ruimte. Ook door werkprocessen te versimpelen."

Voor bedrijven die het water al aan de lippen staat wordt dit moeilijk, erkent Groot. "Investeren is voor hen lastig. Het is wel zo dat er arbeidskracht vrijkomt als bedrijven moeten stoppen. Kijk naar VDL Nedcar en Blokker. Dat geeft aan dat er door het enorme tekort aan personeel ander werk is."

Goedemorgen! In Rotterdam doet de rechter uitspraak tegen de Erasmusschutter. En in Saudi-Arabië wordt het 'Gaza-plan' van de Amerikaanse president Trump besproken.

Eerst het weer: veel sluierbewolking, maar ook zon. Met een zuidelijke wind komt het tot lenteachtige temperaturen van 15 tot 17 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Israël zegt dat Hamas gisteren de lichamen van de kinderen Kfir en Ariel Bibas heeft overgedragen, maar niet dat van hun moeder Shiri Bibas.

Van wie het teruggegeven lichaam dan wel is, blijft onduidelijk. Volgens Israël komt het DNA ook niet overeen met dat van een van de andere gijzelaars.

In een verklaring eist het Israëlische leger dat Hamas het lichaam van Shiri alsnog overhandigt. Volgens Israël houdt Hamas zich niet aan de afspraken die zijn gemaakt rond het uitleveren van gevangenen en doden. Hamas heeft nog niet gereageerd op de Israëlische beschuldiging.

De familie Bibas werd tijdens de terreuraanslagen op 7 oktober 2023 ontvoerd uit de kiboets Nir Oz, in het zuiden van Israël vlak bij de grens met Gaza. Het jongste kind was toen negen maanden oud, zijn broertje was vier.

Zij en hun moeder stierven in gevangenschap. Volgens Hamas gebeurde dat bij een Israëlische luchtaanval, maar bewijs daarvoor heeft de terreurorganisatie niet gegeven.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Steeds meer leerkrachten krijgen te maken met agressieve ouders van leerlingen. Op een middelbare school in Zoetermeer worden leraren nu getraind met een VR-bril hoe ze daar het beste mee om kunnen gaan.

Fijne dag!