NOS Nieuws - Algemeen

Minister Faber van Asiel en Migratie heeft gezegd dat de Oekraïense president Zelensky "niet democratisch gekozen" is. Later heeft ze haar uitspraken teruggenomen nadat minister Brekelmans van Defensie haar op haar gemaakte opmerkingen had aangesproken. Dit gebeurde vandaag in het Catshuis waar de wekelijkse ministerraad was.

Voor het begin van de ministerraad werd PVV-minister Faber buiten door tv-verslaggever Jaïr Ferwerda gevraagd naar haar standpunt over de omstreden opmerkingen van de Amerikaanse president Trump. Die zei woensdag, in navolging van de Russische president Poetin, dat Zelensky een "dictator zonder verkiezingen" is.

Vrijwel op hetzelfde moment dat Faber haar uitspraken deed zei Brekelmans tegen andere journalisten dat Trump "in ieder geval niet goed is geïnformeerd." Hij voegde daar aan toe: "Het is natuurlijk Poetin die een dictator is, en Zelensky is gewoon gekozen via vrije verkiezingen."

Standpunt

In het begin van het interview benadrukte Faber dat het om "vrede in Oekraïne" gaat. Maar op weg naar de ingang draaide ze zich nog om en zei tegen Ferwerda dat Zelensky "niet democratisch is gekozen". Ze leek daarmee achter het standpunt van Trump te staan.

Maar dit is niet het standpunt van het kabinet. Nederland ziet Zelensky wel degelijk als een democratisch gekozen president, zo benadrukte premier Schoof vandaag nog in de wekelijkse persconferentie toen hem werd gevraagd naar de uitspraken van Trump. Er zijn nu alleen geen verkiezingen omdat het land in oorlog is, zegt het kabinet.

VVD-minister Brekelmans van Defensie heeft Faber in het Catshuis vervolgens uitleg gegeven over het Nederlandse standpunt, melden Haagse bronnen.

Na afloop van de ministerraad heeft Faber haar woorden gecorrigeerd voor de tv-verslaggever, die de interviews vanavond uitzendt in de RTL-talkshow Renze.

Kijk hier naar het RTL-interview met PVV-minister Faber:

'Niet acceptabel'

Vrijdagmiddag stuurde de woordvoerder van Faber ook nog een schriftelijke verklaring waarin staat dat "er een beeld" is ontstaan dat "de minister van Asiel en Migratie twijfelt aan het democratisch mandaat van de Oekraïense president. Dat is niet het geval. De minister twijfelt absoluut niet aan het mandaat van Zelensky. Die is democratisch gekozen", aldus de schriftelijke verklaring.

Op X licht Faber "het misverstand" vanavond nog wat meer toe. "In het gesprek zei ik dat de presidentsverkiezingen zijn uitgesteld. Deze constatering was onvolledig, omdat het land in oorlog is. Ik benadruk dat het aan de Oekraïners zelf is om nieuwe verkiezingen uit te schrijven."

Partijleider Yesilgöz van coalitiepartner VVD noemt het niet meer dan terecht dat Faber "haar woorden heeft ingeslikt". "Ik vind het uitermate verontrustend dat minister Faber in het openbaar Russische propaganda verspreidt. Dit soort onzin is niet acceptabel." NSC-partijleider Omtzigt zegt dat Faber beter op de hoogte had moeten zijn van het conflict tussen Oekraïne en Rusland.

Oppositiepartijen D66 en GroenLinks-PvdA en ChristenUnie reageren verbolgen op de teruggenomen uitspraken van Faber. De partijen vinden dat Russische propaganda wordt uitgesproken door een Nederlandse minister. D66 wil een debat hierover aanvragen. "Hoe lang blijft het voor VVD en NSC acceptabel dat zij in het kabinet zit?", vraagt D66-leider Jetten zich af, verwijzend naar Faber.

ChristenUnie-leider Bikker noemt het "onverantwoord" om "in spannende tijden als minister nonsens te verkopen als waarheid".

Desgevraagd laat PVV-leider Wilders aan de NOS weten: "Natuurlijk is Zelensky democratisch gekozen."

De regering-Trump bestempelt Zelensky van Oekraïne tot dictator en zegt nog voordat er onderhandelingen zijn begonnen dat Oekraïne alle door Rusland bezette gebieden moet opgeven. Ook stelt Washington dat Europese landen zelf een eventueel bestand moeten handhaven, zonder dat ze direct bij onderhandelingen tussen Rusland en de VS zijn betrokken.

De aanpak van president Trump is een draai van 180 graden ten opzichte van het beleid van zijn voorganger Biden. Het is volgens experts ongekend dat een Amerikaanse president zo openlijk Rusland probeert te paaien, ten koste van NAVO-bondgenoten. Zelfs al is nog onduidelijk in hoeverre er sprake is van harde toezeggingen aan Moskou of dat het meer sweet talk is van Trump, die graag deals sluit.

Het contrast wordt benadrukt door het feit dat de Russisch-Amerikaanse betrekkingen onder Biden tot een dieptepunt waren gedaald. "We zijn in een whiplash bijna terug naar normale betrekkingen gegaan", beschrijft Davis Ellison. Hij is defensieanalist bij de Haagse denktank HCSS en werkte drie jaar bij de NAVO.

'Zwaarste crisis'

"We lijken een punt te hebben bereikt dat de VS meer toezegt aan Rusland dan aan Europa." Ellison benadrukt dat de NAVO meerdere dieptepunten heeft doorgemaakt in bijna acht decennia, "maar dit is de zwaarste crisis van allemaal".

Oud-Commandant der Strijdkrachten Dick Berlijn vindt dat Trump de militaire alliantie verzwakt met zijn uitspraken. "Voor Poetin is duidelijk geworden dat wij als Europa niet meer op Amerika kunnen rekenen, zo zal dat worden opgevat in Rusland. We wisten dat Trump kritisch was op Oekraïne, maar dat op deze manier alles uit handen wordt gegeven nog voordat de onderhandelingen zijn begonnen, heeft ons overrompeld."

Trump heeft er belang bij NAVO-leden te laten schrikken door met Poetin aan te pappen. Op deze manier zijn Europese landen sneller geneigd meer geld uit te geven aan defensie, waar de president ook bij zijn vorige termijn steeds op heeft aangestuurd. Ook toen dreigde Trump regelmatig uit het bondgenootschap te stappen maar heeft dat niet gedaan.

Overigens is het niet de eerste aanvaring van het Witte Huis met Europese leden van de alliantie. "President George W. Bush had bijvoorbeeld helemaal niets met de NAVO en probeerde Amerikaanse troepen terug te trekken uit Europa."

Veiligheidsexpert William Alberque (Stimson Center) werkte destijds als NAVO-functionaris in het Pentagon en herinnert zich de ruzie van Washington met Frankrijk en Duitsland, die tegen de Amerikaanse invasie van Irak (maart 2003) waren.

Zware tijd voor Europa

"Bush' minister van Defensie Rumsfeld bestempelde Frankrijk en Duitsland als 'Oud Europa' en probeerde ze opzij te zetten. Ook dat was een zware tijd voor Europa." Volgens Alberque komt ongeveer om de twintig jaar een Amerikaanse president aan de macht die een meer isolationistische koers vaart. "Het is makkelijk om naar Trump te wijzen, maar hij bespeelt de media veel slimmer dan Bush."

Volgens Berlijn gaat de vergelijking met Bush echter niet op. "Trump gaat als een olifant door de porseleinkast en maakt dingen kapot. De gesprekken tussen Rusland en de VS zijn helemaal geen vredesonderhandelingen over Oekraïne. Ze zijn puur bedoeld om de betrekkingen met elkaar te herstellen en over en weer investeringen te doen."

Escalatie voorkomen

Dat de twee grootste kernwapenmachten ter wereld weer met elkaar praten is volgens Ellison wel een positieve ontwikkeling, goed om onbedoelde escalatie te voorkomen. Analisten zeiden al dat Biden achteraf gezien meer had moeten inzetten op diplomatie om de oorlog in Oekraïne te beëindigen. Maar in tegenstelling tot Trump heeft Biden Oekraïne niet voor de bus gegooid, zoals Ellison, Alberque en Berlijn het omschrijven.

"Het werkt niet als twee grootmachten een akkoord sluiten boven ieders hoofd", zegt analist Ellison. "Zo'n bestand zal juist de bron van komende instabiliteit zijn."

'Echte onderhandelingen'

Zelensky heeft al aangegeven dat Oekraïne niets ondertekent zonder dat het land aan de onderhandelingstafel zit. Overigens heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio gezegd dat zowel Europa als Oekraïne bij "echte onderhandelingen" aanwezig mag zijn, al is het onduidelijk wat hij daaronder verstaat.

Alberque sluit af met de observatie dat elke Amerikaanse president sinds de Koude Oorlog aan het begin van zijn termijn de dialoog heeft gezocht met Rusland. "Er wordt gehoopt op een deal, maar onder Poetin is steeds duidelijk geworden dat zijn belangen niet genoeg overlappen met die van de VS."

In Berlijn is een man zwaargewond geraakt toen hij even voor 18.00 uur door een man met een mes werd aangevallen. Dat gebeurde op het terrein van het Holocaustmonument.

Het slachtoffer is naar een ziekenhuis gebracht, maar verkeert volgens de politie niet in levensgevaar. Het is een 30-jarige Spaanse toerist.

De dader is gevlucht, en werd pakweg drie uur na de steekpartij door de politie opgepakt. De politie ontkent dat er een steekwapen is gevonden, zoals Duitse media eerder meldden. Over de identiteit van de dader is nog niets bekend.

Meerdere mensen waren getuige van de aanval. Hen is slachtofferhulp aangeboden.

In verband met het onderzoek werd een groot gebied afgezet. Het incident vond plaats op het noordelijk deel van het terrein dat dicht bij de Amerikaanse ambassade ligt.

Het Holocaustmonument werd geopend in 2005 en bestaat uit meer dan 2700 zuilen van verschillende afmetingen. Het herinnert aan de genocide op de Europese Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog door nazi-Duitsland.

De rechts-radicale Franse politicus Jordan Bardella heeft zijn toespraak op de Conservative Political Action Conference (CPAC) in Washington afgezegd vanwege "een provocerend gebaar dat verwijst naar de nazi-ideologie".

Gisteren maakte Steve Bannon, voormalig topadviseur van de Amerikaanse president Trump, tijdens zijn toespraak op de politieke bijeenkomst van conservatieve activisten en politici een armgebaar dat tot ophef heeft geleid, omdat het sterke gelijkenis vertoont met de Hitlergroet. Bannon zelf zegt dat hij naar het publiek zwaaide.

Bannon sloot zijn toespraak gisteren af door driemaal "fight, fight, fight", te roepen, de woorden die Trump vorig jaar zomer uitsprak nadat hij tijdens een campagnebijeenkomst was beschoten. Vervolgens strekte Bannon zijn rechterarm, waarna het publiek applaudisseerde en juichte. "Amen", reageerde Bannon.

Zo zag dat eruit:

Bardella, de partijvoorzitter van de Franse partij Rassemblement National, was gisteren ook al op de conferentie, maar was op het moment van het armgebaar niet aanwezig in de zaal, laat hij weten in een verklaring.

Bannon noemt Bardella "een lafaard". Bannon zegt dat hij dit gebaar vaker maakt, waaronder tijdens een toespraak bij de partij van Bardella zelf in 2018.

Het is niet de eerste keer dat er ophef ontstaat over de lichaamstaal van mensen in de omgeving van Trump. Techmiljardair en topadviseur van Trump Elon Musk strekte twee keer zijn rechterarm bij een toespraak tijdens de inauguratie van Trump. Musk noemde de vergelijkingen met Hitler "vermoeiend".

Ruim 353.000 oud-studenten hebben vandaag een bedrag op hun rekening gestort gekregen van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), als compensatie voor het feit dat zij geen studiebeurs kregen tijdens hun opleiding. Dat meldt een woordvoerder van DUO aan de NOS.

Deze 'pechgeneratie' studeerde tussen 2015 en 2023, toen het leenstelsel van kracht was: studenten kregen in die tijd geen basisbeurs, maar moesten hun studie met geleend geld bekostigen. Toen de basisbeurs in 2023 weer werd ingevoerd, werd besloten dat de studenten die net buiten de boot waren gevallen, recht hadden op compensatie.

Volgens DUO is er vandaag naar de 353.000 oud-studenten zo'n 555 miljoen euro overgemaakt, oftewel bijna 1800 euro per persoon. Alleen oud-studenten die minstens een jaar hebben gestudeerd toen het leenstelsel van kracht was en inmiddels zijn afgestudeerd hebben recht op compensatie: zij krijgen 34,17 euro per maand dat ze geen basisbeurs hebben gekregen.

Voucher

Studenten die tussen de zomers van 2015 en 2019 hebben gestudeerd, hebben vandaag een extra bedrag gekregen: de 'studievoucher', een bedrag van bijna 2100 euro. Zij krijgen dat, omdat ze in die periode geen basisbeurs hebben gekregen, maar ook nog niet konden profiteren van extra investeringen in het onderwijs - een van de argumenten destijds voor invoering van het leenstelsel.

Het geld dat vandaag is overgemaakt, ging naar studenten die in hun studietijd niet of nauwelijks schuld hebben opgebouwd. Zij hebben minder schuld dan het compensatiebedrag waarop ze recht hebben. Een maand geleden kregen de studenten die meer schuld hebben al compensatie: hun schuld werd verlaagd.

Gloeiende plaat

In de toekomst kunnen nieuwe uitbetalingen aan de 'pechgeneratie' volgen, zegt de woordvoerder van DUO. Mensen die nu nog studeren, hebben mogelijk ook recht op compensatie zodra ze hun diploma hebben behaald. En ook buitenlandse studenten kunnen in aanmerking komen voor een tegemoetkoming, maar die moeten ze dan wel zelf aanvragen.

De compensatie leidt tot onvrede bij sommige oud-studenten. Voorzitter Abdelkader Karbache van de Landelijke Studentenvakbond zegt tegen het AD dat de tegemoetkomingen "een druppel op een gloeiende plaat" zijn, omdat veel studenten in de periode dat het leenstelsel van kracht was duizenden of zelfs tienduizenden euro's aan schuld hebben opgebouwd.

Karbache wijst er ook op dat universitaire studenten die alleen een bachelordiploma hebben gehaald, de studievoucher niet krijgen. "Veel van hen zijn juist meteen gaan werken om niet nog meer schuld op te bouwen. Zij zijn dus uitgesloten van extra geld, terwijl ze zichzelf wel nuttig maakten door een baan te zoeken."

Steeds meer landen zijn klaar met de oneindige stroom aan individueel verpakte pakketjes van Chinese webshops. Ze werpen barrières op, zoals hogere belastingen en strengere douanecontroles, of weren de Chinese webshops zelfs helemaal. Chinese producenten en handelaren merken het nu al, maar ongerust zeggen ze niet te zijn, blijkt bij een rondgang.

In talloze werkplaatsen in Nancunzhen, in de Zuid-Chinese provincie Guangdong, werken duizenden naaisters in rijen aaneen. Ze maken maar één ding: kleding voor webshopgiganten Shein en Temu, en dat in gigantische hoeveelheden. Elke fabriek produceert tien- tot honderdduizenden stukken kleding per maand. Jurken, T-shirts, broeken, alles komt voorbij. Die worden vervolgens individueel verpakt en via de webshops over heel de wereld verkocht.

Verschillende landen hebben maatregelen genomen om de import van goedkope spullen minder aantrekkelijk te maken. Vooral door het verlagen of schrappen van regels die bepalen dat producten tot een bepaalde prijs gevrijwaard zijn van importheffingen. Die vrijstellingen waren ooit bedoeld om de bureaucratie te verminderen voor kleine aankopen. Maar webshops als Shein, Temu en AliExpress hebben hun hele businessmodel geënt op dit soort kleine aankopen.

Onderstaande landen hebben maatregelen genomen tegen Chinese webshops. Het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen zullen waarschijnlijk snel volgen.

Het lijkt een stille handelsoorlog, maar niet alleen tussen het Westen en China. Ook "bevriende landen" van China, zoals Turkije en Zuid-Afrika, voeren maatregelen door. In Indonesië en Vietnam zijn Chinese webshops nu verboden. Het is oneerlijke concurrentie voor de lokale ondernemers, zeggen die overheden.

De Europese Commissie kondigde begin deze maand maatregelen aan tegen de import van goedkope internetspullen uit China. Want onduidelijk is of die spullen aan de Europese veiligheidseisen voldoen. Ook vindt de Commissie de import van de spullen niet duurzaam, werkt die oneerlijke concurrentie in de hand en legt die een enorme druk op de douanes.

Europa wil nu onder andere de belastingvrijstelling voor zendingen onder de 150 euro schrappen. Per wanneer is nog niet bekend. Dat hangt af van de onderhandelingen tussen de Raad van de Europese Unie en het Europees Parlement, liet een woordvoerder van de Commissie weten.

'Made in China' anno nu

Europa is een van de grootste afzetmarkten voor Chinese webshops. In Nederland alleen al kwamen vorig jaar 3 miljoen pakketjes per dag binnen voor de Europese markt (meer dan een miljard op jaarbasis). Dat is ongeveer een kwart van alle pakketjes die naar Europa komt. En die stroom verdubbelt elk jaar.

Chinese bedrijven zijn in de loop der jaren veel meer verschillende producten gaan aanbieden. Het zijn én veel meer eenvoudige producten, zoals kleding, én hoogwaardige producten, zoals elektrische auto's. Door de robotisering, investeringen in productielijnen en toeleveringsketens en jarenlange ervaring is het aanbod alleen maar gegroeid. Bijna een derde van alles wat er in de wereld wordt gemaakt, komt uit China.

Omdat de Chinese economie hapert kijken producenten meer naar buitenlandse markten om geld te verdienen, zegt webshopleverancier Liu Dabing vanuit zijn kantoor in de handelsmarkt in de stad Yiwu. "Op dit moment is het moeilijk om zaken te doen in China. Dus producenten zijn overgestapt van verkopen in China naar e-commerce aan het buitenland." En verkopen aan het buitenland is door de webshops makkelijker dan ooit.

Niet bij de pakken neerzitten

De meeste handelaren die we spraken maken zich geen zorgen over de nieuwe restricties voor Chinese webshops. Sommigen geven aan hun fabriek naar Zuidoost-Azië te willen verplaatsen, om zo niet langer het label 'made in China' te dragen. Anderen zeggen dat ze de prijzen nog verder gaan verlagen of de landen opzoeken waar geen restricties zijn.

Leverancier Liu Dabing, die zijn bedrijfsnaam ook in het Engels op de muur heeft staan, denkt dat de oplossing vooral ligt in meer maken. "Eerst hadden we vijf of zes nieuwe producten per week, maar straks brengen we misschien wel tientallen producten per week uit. Zo gaan we dan met zelfvertrouwen deze uitdaging aan", zegt hij met een grijns.

Er komt toch geen nieuwe aanvliegroute voor Schiphol via het oosten van Nederland. Het plan voor deze vierde aanvliegroute is van de baan, schrijft minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat in een brief aan de Tweede Kamer. Het lukt niet om "de benodigde internationale aansluitingen te ontwerpen".

Die nieuwe vierde route was bedoeld om luchtvaartmaatschappijen vanuit het oosten een kortere route aan te bieden naar Schiphol. Dat zou brandstof besparen. In de praktijk zou dit betekenen dat er meer vliegtuigen over het oosten van het land zouden vliegen. Nu zetten de meeste piloten hun landing in via de Noordzee, vanaf Zeeland, Zuid-Holland en Flevoland.

Inwoners van vooral Gelderland en Utrecht maakten zich grote zorgen over een toename van de geluidsoverlast en de gevolgen voor stille natuurgebieden. Zij tekenden protest aan. Minister Madlener betreurt het dat het plan om voor de vierde aanvliegroute van de baan is, is op te maken uit de brief.

Militair luchtruim Noord-Nederland

In de brief staat ook dat in het noorden van Nederland het militair luchtruim wordt uitgebreid. Zo moet de opvolger van de F-16, de straaljager F-35, boven een groter deel van Friesland en Groningen kunnen oefenen, vindt het kabinet. Ook de kop van Drenthe moet onder het grotere militaire luchtruim gaan vallen.

In dat militaire luchtruim kunnen niet zomaar passagiers- of vrachtvliegtuigen worden toegelaten vanwege de veiligheid. Door de uitbreiding in het noorden is een kleiner militair luchtruim in het zuiden niet meer nodig. Dat kan in gebruik worden genomen voor vliegtuigen op weg naar Schiphol, zo blijkt uit de brief.

Het vorige kabinet koos in 2022 voor een herziening van het luchtruim vanwege de toegenomen groei, extra veiligheid en om te proberen de geluidsoverlast van omwonenden te verminderen.

Het nieuwe voorstel van Madlener is een "eerste stap". Er komt nog een externe commissie die gaat praten met omwonenden, regionale bestuurders en de Tweede Kamer. Tussen 2026 en 2030 moet het dan mogelijk aangepaste luchtruimvoorstel in werking gaan.

Quinten Post gelooft het zelf ook nog niet helemaal. In anderhalve maand ging de Nederlander van een onbeduidende rookie naar een bekend gezicht in de NBA, het podium waar ieder basketballend kind van droomt.

In die voorbije zes weken ging Post van reserve tot basiskracht bij de Golden State Warriors. In zeventien wedstrijden speelde hij 238 minuten, waarin hij 128 punten maakte, 7,5 gemiddeld per duel. "Nice, het is voor het eerst dat ik die statistieken zo hoor. Het is zeker snel gegaan allemaal", blikt hij terug.

Post breekt momenteel door in de NBA. En dat in een team met grootheden als Stephen Curry en Draymond Green. Onlangs kwam daar door een ruil nóg zo'n superster bij. Jimmy Butler kwam over van de Miami Heat en daardoor zag Post liefst vier teamgenoten vertrekken.

Het toont naar Posts mening de absurde wereld waarin hij is beland. Toch houdt de boomlange Nederlander zich in die chaos goed staande.

Post ziet de wedstrijd tegen de Sacramento Kings als zijn daadwerkelijke debuut. "Coach Steve Kerr riep mij in de shootaround bij zich en zei: 'Zorg dat je klaar bent. Er is een goede kans dat je speelt vanavond.' Dan word je toch wel nerveus en begint het te dagen dat je wel echt moet die avond."

Hoe Post daar dan mee omgaat? "Ik heb gewoon gezegd: 'Yes sir, coach!' en geprobeerd rustig te blijven."

Miljoenencontract

In de wedstrijden die volgen schiet de 2.13 meter lange Post, ook wel '7-foot-sniper' genoemd, regelmatig een driepunter raak en lijkt hij zich steeds comfortabeler te voelen binnen de lijnen. Het hoogtepunt tot nu toe beleeft hij op 14 januari. Met liefst twintig punten speelt hij een stevige rol in de overwinning op de Chicago Bulls (131-106).

De club beloont de ambitieuze center met een verbeterd miljoenencontract. "Dat is een beloning voor de kansen die ik heb benut en de drive die ik toon. Vanaf hier wil ik verder. Ik kan nu niet stoppen en denken dat ik het al gehaald heb."

Curry zei onlangs tijdens een persconferentie over Post: "He knows he belongs." Stiekem weet Post dat ook. "Ergens in je achterhoofd weet je hoe goed je kunt zijn. Als dat er dan uitkomt, weet je dat je thuishoort in de NBA. Je moet in ieder geval geloven dat je er thuishoort. Daar begint het mee en als je dat meerdere jaren kunt volhouden op dat niveau dan hoor je er ook écht thuis."

Post verbaast zichzelf niet. "Nee, maar ik ben wel heel blij dat het eruit komt. Het niveau is wel wennen. Je speelt in de NBA bijna elke wedstrijd tegen één van de beste basketballers ter wereld." Zo staat hij vannacht tegenover Domantas Sabonis van de Sacramento Kings en stond hij onlangs tegenover de Los Angeles Lakers met LeBron James en - toen nog - Anthony Davis.

Davis is namelijk tot ieders verbazing geruild naar Dallas Mavericks. Post maakte de trade deadline van dichtbij mee. Zelf was hij niet bang voor een ruil. "Die kans was klein. Ik vond het spannender om te zien wat er met mijn teamgenoten zou gebeuren."

Opeens wandelde Jimmy Butler de kleedkamer van de Warriors binnen. "Een hele rare dag. We speelden tegen Utah en een uur voor de wedstrijd lasten ze opeens een teammeeting in."

Daarin wordt duidelijk dat de club vier spelers heeft geruild voor Butler. "Compleet absurd. Opeens zie je vier jongens hun spullen inpakken en de kleedkamer verlaten."

Zulke taferelen illustreren de sport waar Nederlanders niet vaak hun stempel op hebben kunnen drukken. Post ziet zichzelf dan ook als rolmodel. "Ik krijg veel berichten van mensen die zeggen dat ze inspiratie uit mijn reis door de NBA halen. De Nederlandse reacties vind ik het leukst om te lezen. Ik kan me goed voorstellen dat ik voor iemand van twaalf een voorbeeld ben."

Post wil laten zien dat het ook voor Nederlanders mogelijk is om het allerhoogste niveau te halen. Rik Smits, die hem voor ging, zoekt geregeld contact met de Nederlandse basketbalrevelatie. "We bellen en appen. Rik is natuurlijk wel hét basketbalicoon van Nederland, dus het is fijn om te horen dat hij mijn NBA-reis volgt."

Of de boomlange center ooit heeft gedacht dat hij dit in zich had? "Nee, toen ik jonger was had ik zeker niet gedacht dat de NBA haalbaar zou zijn. Dat ben ik later pas gaan geloven."

Zijn eerste doel was 'écht doorbreken in de NBA'. Daar kan inmiddels een vinkje achter gezet worden, al vindt Post dat zelf iets te voorbarig: "Ik heb een begin gemaakt, maar er is nog werk aan de winkel." Het nieuwe doel is namelijk de play-offs halen. "Hopelijk gaat dat gepaard met persoonlijk succes", besluit Post.

Tv-programma Spoorloos wordt per direct van het scherm gehaald. Het raakte in opspraak omdat personen die op zoek waren naar hun biologische familie aan verkeerde families of personen werden gekoppeld.

"Het spijt ons enorm dat twintig tot dertig jaar geleden een aantal mensen aan de verkeerde familie zijn gekoppeld", zegt mediadirecteur Sandra Hilster van omroep KRO-NCRV. "Het intense verdriet dat dit veroorzaakt heeft, kunnen we onmogelijk wegnemen. Hoe graag we dat ook zouden willen. Met een zwaar gemoed, maar in volle overtuiging kiezen we ervoor om te stoppen met Spoorloos."

Spoorloos was sinds februari 1990 op televisie te zien. In de afgelopen decennia zijn er ruim 800 herenigingen tot stand gebracht.

Mismatches

In 2022 waren dankzij het werk van het RTL-programma Oplichters Aangepakt al twee mismatches aan het licht gekomen. Die mismatches hielden verband met een tussenpersoon die bij zijn onderzoek voor het programma fouten had gemaakt.

KRO-NCRV zag toen geen reden om met het programma te stoppen. Wel zei de omroep lokale medewerkers voortaan beter te zullen screenen.

Vorig jaar schreef de Volkskrant dat in zeker vijf gevallen deelnemers aan verkeerde Colombiaanse families of personen waren gekoppeld. Uit een geheim deel van een rapport zou zijn gebleken dat de werkwijze van de redactie zich in de periode 1998-2008 kenmerkte door "nonchalance en een gebrek aan feitelijke controle".

Opnieuw in opspraak

Spoorloos raakte deze maand door een nieuwe publicatie in dezelfde krant wederom in opspraak. Een 43-jarige vrouw die twintig jaar geleden op zoek was naar haar Colombiaanse familie bleek toen aan een verkeerde familie te zijn gekoppeld.

Ze vertelde dat ze destijds al betwijfelde of de vrouw die aan haar als haar biologische moeder werd voorgesteld dat ook echt was. In die periode liet het programma nog geen DNA-onderzoek doen.

Omdat de twijfels bleven, stuurde de vrouw haar eigen DNA op naar een internationale databank. Eind vorig jaar leverde dat een match op met haar echte familie.

Voor een hereniging met haar echte vader en moeder was dat te laat. Haar moeder is in 2010 overleden, haar vader in 2012.

Oproep

KRO-NCRV zegt dat de omroep in 2022 oud-deelnemers die ook twijfelden, heeft gevraagd contact met de redactie op te nemen. Wie dat wilde kon alsnog een DNA-onderzoek laten doen, aldus de omroep.

Jarenlang was presentator Derk Bolt het gezicht van Spoorloos. Hij stopte vorig jaar en werd opgevolgd door het drietal Joris Linssen, Sosha Duysker en Jetske van den Elsen.

Er stonden nieuwe opnames gepland voor het voorjaar, maar die gaan niet door. KRO-NCRV helpt de mensen die zich hadden aangemeld nog wel met het vinden van een mogelijke match als ze dat willen.

Apple stopt in het Verenigd Koninkrijk met de optie om een back-up van iPhone of iPad zo sterk te beveiligen dat alleen de eigenaar zelf daarbij kan. Het besluit volgt op een bevel van de Britse overheid om toegang te krijgen tot de gegevens die op servers van Apple zijn opgeslagen.

Bezitters van een iPhone of iPad kunnen onder meer hun foto's en bestanden opslaan in iCloud, op servers van Apple. Gebruikers kunnen deze gegevens optioneel extra goed beschermen. Het betekent dat niemand toegang kan krijgen tot de inhoud van de gegevens, ook Apple niet.

Daardoor zijn foto's, aantekeningen en andere gegevens op Apples servers niet toegankelijk voor anderen, als bijvoorbeeld een hacker binnendringt in deze server. De optie is ook een doorn in het oog van politie en opsporingsdiensten, omdat ook zij geen toegang krijgen tot die informatie als zij die opvragen bij Apple.

'Ongekende stap'

Apple noemde de eis om de beveiliging eraf te halen eerder al een "een ongekende stap buiten het boekje van de overheid". In een verklaring aan de NOS zegt Apple "zeer teleurgesteld" te zijn dat het de geavanceerde beveiliging niet langer kan aanbieden in het Verenigd Koninkrijk.

De optie blijft wel beschikbaar in Nederland, laat Apple weten. Mensen met een iCloud-account kunnen daarmee onder meer hun foto's, bestanden, geluidsopnames en back-ups van iPhones en iPads extra beveiligd opslaan.

Een aantal gegevens die standaard extra beveiligd zijn, worden in het VK niet geraakt door het wegvallen van de optie. Het gaat onder meer om wachtwoorden en gezondheidsinformatie die in iCloud worden opgeslagen. Ook het versturen van berichten of videobellen met Apple-apps blijft versleuteld.

Geen achterdeur

Inwoners van het Verenigd Koninkrijk kunnen de geavanceerde gegevensbescherming vanaf vandaag niet langer activeren. Gebruikers die de functie al hadden ingeschakeld, moeten de optie uitschakelen als zij iCloud willen blijven gebruiken. Apple kan de extra beveiliging niet zelf uitschakelen.

Meerdere buitenlandse media meldden twee weken geleden dat de Britse regering Apple had opgedragen om een achterdeur in te bouwen, om toegang te krijgen tot de in iCloud opgeslagen gegevens.

Apple bouwt die achterdeur niet, maar schakelt dus de functie in het VK uit. "We hebben nog nooit een achterdeur voor een van onze producten of diensten ingebouwd en dat zullen we ook nooit doen", zegt de techgigant.

Privacy van iPhone-bezitters

Negen jaar geleden was Apple verwikkeld in een hevige strijd met de Amerikaanse opsporingsdienst FBI. Ook die wilde dat Apple een achterdeur zou inbouwen om elke telefoon te kunnen ontgrendelen. Apple weigerde en zei dat het bedrijf daarmee de privacy van alle iPhone-bezitters op het spel zou zetten.

De FBI drong aan op toegang omdat ze wilden weten wat er op de telefoon van een terrorismeverdachte stond. Uiteindelijk lukte het de FBI om de telefoon te ontgrendelen zonder hulp van Apple.

In het onderzoek naar de schietpartij bij het Brusselse metrostation Clemenceau van begin deze maand heeft de politie twee verdachten aangehouden.

In de vroege ochtend van 5 februari openden gemaskerde mannen buiten het metrostation met automatische wapens het vuur op een of meerdere personen. Er vielen geen slachtoffers.

Twee schutters vluchtten daarna weer naar binnen. Het metroverkeer lag urenlang stil, omdat de politie in tunnels naar hen op zoek ging, maar ze werden werden niet gevonden.

Het parket in Brussel laat nu weten dat de volgende dag al een verdachte is aangehouden. Gisteren volgde de tweede aanhouding bij een doorzoeking van een woning.

Dit zijn beelden die een omstander maakte:

Op 6 februari en vorige week zaterdag vonden in hetzelfde metrostation opnieuw schietpartijen plaats. Op 6 februari raakte iemand ernstig gewond aan een been. Bij de laatste schietpartij kwam iemand dodelijk ten val.

De politie en het OM gaan uit van afrekeningen in het drugsmilieu. De procureur-generaal in Brussel zei dat een drugsoorlog tussen criminele bendes wordt uitgevochten.

Zelfs in de ruimte dringen de scherpe tegenstellingen in de Amerikaanse politiek soms door. De twee 'gestrande' astronauten aan boord van ruimtestation ISS zijn het onderwerp van een ruzie op sociale media tussen techmiljardair en rechterhand van president Trump Elon Musk en de Deense astronaut Andreas "Andy" Mogensen.

Butch Wilmore en Suni Williams zitten vast in het ruimtestation sinds juni, omdat de Boeing Starliner waarmee ze waren gekomen niet veilig genoeg werd geacht voor de terugkeer. Hun geplande verblijf van acht dagen is inmiddels uitgelopen tot zo'n negen maanden.

Mogensen deelde gisteren een fragment uit een interview op Fox News met de Amerikaanse president Trump en Elon Musk. Daarin claimde Musk dat president Biden de NASA-astronauten Wilmore en Williams zo lang in het ISS had laten zitten "om politieke redenen", en dat de nieuwe regering hen nu zou komen redden.

"Wat een leugen", gaf Mogensen verbolgen commentaar op X. "En dat komt dan van iemand die zich beklaagt over een gebrek aan eerlijkheid in de mainstream-media."

Musk reageerde daarop als door een wesp gestoken en noemde Mogensen "compleet gestoord" en "idioot". Hij voegde eraan toe dat zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX de twee astronauten enkele maanden geleden al had kunnen terugbrengen en dat hij dat had aangeboden aan de regering-Biden. Musk meldde er niet bij wat dat aanbod behelsde en waarom het zou zijn afgeslagen.

Lang voor de rel, in augustus vorig jaar, maakte NASA al bekend dat de gestrande astronauten opgehaald worden met een Crew Dragon van SpaceX. Bij de lancering van die capsule in september werden daarom twee plekken gereserveerd voor Williams en Willmore.

De twee zijn vervolgens aan Crew-9 toegevoegd, de bemanning van die half lege capsule. Dat betekent wel dat ze met hun terugkeer moeten wachten tot het einde van de Crew-9-missie.

De terugkeer zou aanvankelijk deze maand plaatsvinden, maar is uitgesteld tot maart omdat de nog te lanceren SpaceX-capsule voor de aflossing van Crew-9 wat vertraging heeft opgelopen. NASA wil de missies een beetje laten overlappen, zodat de oude crew de nieuwe kan inwerken.

Scheldkanonnade

Als er naast dit al geplande scenario een alternatief plan was om Wilmore en Williams eerder terug te halen, heeft Musk dat nooit eerder openbaar gemaakt.

Mogensen, die tot tweemaal in het ISS verbleef, waarvan eenmaal als commandant, reageerde kalm op de scheldkanonnade van Musk. "Elon, ik heb je lang bewonderd om wat je hebt bereikt, speciaal met SpaceX en Tesla", schreef hij. "Je weet net zo goed als ik dat Butch en Suni terugkeren met Crew-9, wat het plan is sinds september. Zelfs nu stuur je geen reddingsmissie om ze naar huis te brengen. Ze komen gewoon terug met de Dragon-capsule die aan het ISS is gekoppeld sinds september."

Niet 'gestrand'

NASA probeert al maanden duidelijk te maken dat Wilmore en Williams niet 'gestrand' zijn of in de steek gelaten, zoals Trump al langer beweert. In een noodgeval kunnen alle astronauten het ruimtestation onmiddellijk verlaten.

"Ze zijn begonnen als testpiloten voor de Boeing Starliner, en nu maken ze deel uit van de ISS-bemanning en werken ze dag in, dag uit", aldus NASA-manager Steve Stich. Beiden hebben ruimtewandelingen gemaakt en Williams is momenteel commandant van het ISS.

Ook Sunita Williams wijst het idee dat de twee in de steek zouden zijn gelaten van de hand. "Dat klopt niet", zei ze in een interview met CBS. "Wij zijn deel van iets dat groter is dan wijzelf, we zijn deel van het Internationale Ruimtestation. Dus, nee, we voelen ons niet in de steek gelaten. We voelen ons deel van het team, en dat is een grote eer."

Vanaf vanavond rijden er minder treinen in België. De kleine spoorvakbond OVS legt negen dagen het werk neer en daarnaast staken de leden van de vakbond Autonoom Syndicaat van Treinbestuurders vanaf zondag vijf dagen.

Het spoorwegpersoneel staakt omdat ze het onder meer niet eens zijn met de plannen van de regering voor pensioenhervormingen. Zo vinden ze de verhoging van de pensioenleeftijd van personeel op de trein onterecht en zijn ze tegen besparingen zoals het opheffen van kleinere stations.

Niet alleen Belgische treinreizigers, maar ook mensen in Nederland kunnen last hebben van de staking. De Eurocity Direct gaat de grens niet over en stopt bij Rotterdam Centraal, de EuroCity rijdt minder vaak. Daarnaast vervallen enkele Eurostar-treinen die van en naar Parijs rijden.

'Disproportioneel'

Andere, zowel kleinere als grotere vakbonden overwegen nog acties, maar zij leggen het werk nog niet neer of staken op een andere manier. Zo organiseren de grotere vakbonden tot juli dit jaar op verschillende momenten losse acties.

De Belgische spoorvervoerder NMBS en de spoorbedrijven Infrabel en HR-Rail vinden de stakingen "onverantwoord en onaanvaardbaar". Ze vinden de impact van de staking op de reizigers te groot en stellen dat de reactie op de regeringsplannen "disproportioneel" is. 900.000 reizigers zouden dagelijks geraakt worden door de staking.

NMBS stelt dat drie van de vijf treinen vanaf morgen wel rijden.

In de Sri Lankase hoofdstad Colombo is woensdag in een rechtbank een beruchte bendeleider en drugscrimineel neergeschoten. Hij is nog naar het ziekenhuis gebracht, maar stierf onderweg aan zijn verwondingen. Hij stond terecht voor negentien aanklachten voor moord.

De schutter handelde mogelijk in opdracht van een rivaliserende bende. Zich voordoend als advocaat wist hij het gerechtsgebouw binnen te dringen. Daar kreeg hij van een vrouw een revolver die zij in een boek met uitgesneden pagina's naar binnen had gesmokkeld.

Offensief

De schutter wist te ontkomen, maar werd later buiten de rechtbank opgepakt. Ook de vrouw die hem hielp werd aangehouden, evenals een politieman en de bestuurder van een busje die de schutter zouden hebben geholpen.

Bendegeweld is een probleem in Sri Lanka. De regering kondigde in december een offensief aan tegen deze vorm van criminaliteit. In verband met de schietpartij wordt de beveiliging bij rechtbanken aangescherpt.

De Franse politie gaat willekeurig tassen controleren bij schoolingangen op wapens. Dat heeft onderwijsminister Borne bekendgemaakt in een interview met de zender BFMTV RMC.

Ze is bezorgd over "het wijdverbreide gebruik van steek- en vuurwapens bij jongeren" en het geweld dat daarmee gepaard gaat. Het aantal incidenten met wapens en messen op Franse scholen neemt de laatste jaren toe.

Begin deze maand raakte een 17-jarige middelbare scholier ernstig gewond bij een steekpartij in Bagneux ten zuiden van Parijs. In Seine-et-Marne betrapte de burgemeester vorige week een 10-jarige scholier met een mes op zak. Hij wilde een andere leerling doden die hem lastigviel.

In Seine-Saint-Denis, een departement boven Parijs, werden deze maand al twintig middelbare scholen onder politietoezicht geplaatst na een reeks geweldsincidenten.

Tuchtcommissie

Borne wil dat leerlingen die met een steekwapen worden betrapt, direct voor de tuchtcommissie verschijnen. Nu heeft alleen de schooldirecteur de bevoegdheid om hen daarheen te sturen. Ze wil ook dat scholen bij steekincidenten direct melding doen bij justitie.

De politie begint dit voorjaar met de tassencontroles. De minister zegt niet om hoeveel controles het gaat of waar ze de agenten vandaan gaat halen. Bovendien bestaan er al spontane politiecontroles, bijvoorbeeld bij de ingangen van universiteiten.

Een 28-jarige leerkracht van een Haagse basisschool is aangehouden op verdenking van aanranding van een kind. Het gaat om een leerling, meldt de politie.

Begin deze maand werd melding gemaakt van mogelijk ongepast gedrag van de man. Hierna werd aangifte gedaan door de ouder van een leerling, waarna de politie en Openbaar Ministerie een onderzoek begonnen. Op basis van dit onderzoek is de man aangehouden.

De man komt uit Den Haag en gaf les aan groep 8 op een school in het Statenkwartier. De docent werd op non-actief gesteld en is inmiddels ontslagen. Het onderzoek naar hem is nog in volle gang, meldt de politie. Hij zit vast en wordt maandag voorgeleid aan de rechter-commissaris. Of er ook andere slachtoffers zijn, is nog onduidelijk.

Geestelijke bijstand

De onderwijsstichting De Haagse Scholen heeft een informatiebijeenkomst gehouden voor ouders. Hierbij was volgens Omroep West het Crisis Interventie Team van de GGD aanwezig. Leerlingen of ouders die geestelijke bijstand nodig hebben kunnen bij dit team terecht.

De klas heeft de afgelopen weken les gekregen van andere leraren.

De Onderwijsraad waarschuwt de minister van Onderwijs dat de toegankelijkheid, kwaliteit en studiekeuzevrijheid van het mbo, hbo en wetenschappelijk onderwijs onder druk staat. In een rapport stelt de Onderwijsraad dat het misgaat door een combinatie van een dalend aantal studenten, bezuinigingen en de Wet internationalisering.

Als gevolg daarvan kunnen sommige studies nergens meer in Nederland worden gevolgd, zegt het adviesorgaan.

"We zien demografische ontwikkelingen die ertoe leiden dat er minder studenten zijn en dus ook minder geld is voor instellingen die bepaalde opleidingen aanbieden", aldus voorzitter Louise Elffers. "Daar komen de bezuinigen en de dalende instroom van internationale studenten bovenop".

Krimpregio's

Volgens haar is het door al die factoren voor instellingen lastig om het opleidingsaanbod overeind te houden. "En daarmee komt de toegankelijkheid van bepaalde studies en de keuzevrijheid van studenten in het gedrang", vervolgt ze.

Dat geldt volgens de Onderwijsraad vooral voor krimpregio's. "Het moet voor een student mogelijk blijven om naar een studie of onderwijsinstelling te kunnen reizen", aldus de Onderwijsraad.

De nabijheid van studies is vooral van belang voor het mbo, zegt het adviesorgaan. "Studenten moeten de mogelijkheid hebben om op verschillende plekken in het land een opleiding te volgen".

Waarde voor de samenleving

De Onderwijsraad adviseert de minister daarom goed te kijken naar het landelijke beeld en de gevolgen van de combinatie van de drie ontwikkelingen. "Ook moeten we daarin verschillende belangen meewegen, zoals het arbeidsmarktperspectief, maar ook het maatschappelijk belang van bepaalde opleidingen."

"We zien nu dat het arbeidsmarktperspectief te zwaar weegt", zegt de Onderwijsraad, die dat "onwenselijk, ineffectief en weinig zinvol" vindt. "Je moet ook kijken naar de waarde van opleidingen voor de samenleving, dus niet alleen voor de arbeidsmarkt".

Burgers die vinden dat de overheid hen onrecht heeft aangedaan, kunnen in de toekomst mogelijk hun zaak laten voorleggen aan een speciaal gerechtshof, het zogenoemde Grondwettelijk Hof. Dat beoordeelt of wetten en overheidsbesluiten in strijd zijn met grondrechten, zoals de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van godsdienst en het verbod op discriminatie.

Op dit moment is er in Nederland niet zo'n hof, ook wel constitutioneel hof genoemd. Andere Europese landen en de Verenigde Staten (het Supreme Court) hebben het wel. NSC-bewindspersonen Uitermark en Struyken vinden dat ook Nederlanders zo'n extra vangnet nodig hebben.

"Burgers moeten een rechter kunnen vragen of een wet wel eerlijk is en niet botst met hun grondrechten," aldus Struyken. In de praktijk houdt het in dat een burger een rechter vraagt om zijn of haar zaak voor te leggen aan het Grondwettelijk Hof.

'Moederwet' van Nederland

De ministerraad is akkoord gegaan met een eerste plan om zo'n speciaal hof op te richten. Het oprichten ervan is lastig en kost tijd, omdat de Grondwet ervoor moet worden gewijzigd. Eerst moeten de Tweede en Eerste Kamer ermee instemmen. Daarna komen er verkiezingen en moet een tweederdemeerderheid er opnieuw mee akkoord gaan.

Uitermark en Struyken zien veel voordelen in het hof. Nu kunnen rechters een wet niet aan de Grondwet toetsen en burgers verliezen daardoor het vertrouwen in de overheid. Ook kennen weinigen de principes van de "moederwet" van Nederland. Uitermark: "We gaan de Grondwet uit de ivoren toren halen."

Extra bescherming

Ze verwachten niet dat er een toestroom van rechtszaken ontstaat, bijvoorbeeld van burgers die vinden dat ze wel een islamitische school mogen oprichten (vrijheid van onderwijs) of mogen zeggen wat ze vinden (vrijheid van meningsuiting). "Het is toch goed als mensen een rechter daar een uitspraak over kunnen laten vragen. Dat is een extra bescherming voor burgers", aldus Struyken.

De komende maanden worden gesprekken gevoerd met experts en onderzoekers, daarna komt er een wetsvoorstel. Het plan is dat het hof 10 tot 12 onafhankelijke leden krijgt, die voor maximaal 9 jaar worden benoemd.

Machtsmisbruik van de overheid

Het idee van een constitutioneel hof was een belangrijk punt van regeringspartij NSC in de verkiezingstijd. Partijleider Omtzigt ziet het als een goede manier om burgers beter te beschermen tegen machtsmisbruik van de overheid.

De Toeslagenaffaire is een duidelijk voorbeeld: de Belastingdienst oordeelde ten onrechte dat een groep ouders te veel kinderopvangtoeslag had gekregen. Zij moesten hoge bedragen terugbetalen, waardoor sommigen hun huis kwijtraakten, schulden kregen of hun kinderen uit huis geplaatst werden geplaatst. Nog steeds wachten duizenden ouders op de beloofde compensatie.

Er zijn ook tegenstanders van zo'n Grondwettelijk Hof. Het wordt niet direct gekozen door burgers, zoals Kamerleden, dus de Eerste en Tweede Kamer worden eigenlijk buitenspel gezet, zeggen critici. Ook krijgt een groep van speciale rechters meer te zeggen. Sommige critici vinden verder dat het rechtssysteem onnodig ingewikkeld wordt gemaakt.

Peter Gillis, eigenaar van Oostappen Vakantieparken, verkoopt zijn negen vakantieparken in Nederland. In een persbericht laat de familie Gillis weten met "pijn in haar hart" de huisjesparken van de hand te doen.

De ondernemer kreeg landelijke bekendheid voor de tv-serie Massa is Kassa, waarbij hij en zijn familie worden gevolgd in hun dagelijks leven en bij het runnen van de vakantieparken.

De realityster raakte met zijn onderneming verschillende keren in opspraak. Een vakantiepark in Ommel moest de deuren sluiten op last van de gemeente Asten. De gemeente vermoedde dat de vergunningen van het park werden misbruikt voor criminele doeleinden. Ook zou er sprake zijn van illegale permanente bewoning.

Verder wordt de ondernemer vervolgd voor belastingfraude. Volgens de Raad van State heeft hij onder meer in de gemeenten Peel en Maas, Terneuzen en Loon op Zand de afspraken over huisvesting van buitenlandse werknemers aan zijn laars gelapt.

Massa is kassa

Gillis geeft de schuld van de verkoop aan de autoriteiten: "Door het samenspannen en optreden van meerdere autoriteiten de afgelopen jaren, moest de exploitatie worden stilgelegd, werden de vakantieparken noodgedwongen gesloten en was er ook geen zicht op heropening."

In april 2024 gaf Gillis de dagelijkse leiding over de negen Nederlandse vakantieparken van de Oostappen Groep al uit handen. Toen gaf hij aan wel eigenaar te blijven, maar nu verkoopt hij de parken dus alsnog. "Wij zijn trots op wat we hebben bereikt," schrijft Gillis in een verklaring, "Aan dat succes is helaas een einde gekomen."

Wie de koper is, is niet bekendgemaakt. Gillis verwijt de autoriteiten dat ze hem het ondernemen onmogelijk hebben gemaakt.

Een eventuele handelsoorlog tussen de VS, China en Europa zal de haven van Rotterdam zeker raken, zegt topman Boudewijn Siemons van het Havenbedrijf Rotterdam. "Het is sowieso nadelig. Handelsbarrières zijn slecht voor de wereldeconomie en benadelen daarmee ook de grootste zeehaven van Europa", zei Siemons van het havenbedrijf in een toelichting op de jaarcijfers.

"Onrust in het Midden-Oosten, importheffingen en een economische strijd tussen machtsblokken hebben allemaal effect op ons. Hoeveel precies, is moeilijk te zeggen. Het kan wel een significant effect zijn, maar het is niet zo dat de haven in één keer omvalt."

Siemons noemde het voor de positie van Noordwest-Europa belangrijk dat het investeringsklimaat voor de industrie in het havengebied goed blijft. "De eerste fabrieken in de haven sluiten", zegt de topman. "Ik weet dat chemische producenten het moeilijk hebben. We zien dat nog niet in de cijfers van afgelopen jaar, maar het kan zich in slow motion gaan afspelen de komende jaren. Er moet wat gedaan worden aan gebrek aan ruimte op het elektriciteitsnet, de hoge netwerkkosten - 66 procent hoger dan in de ons omringende landen - de stikstofproblemen, de overregulering. Dat zijn allemaal barrières die we te slechten hebben. Die zitten ook investeringen in vergroening van de industrie dwars."

Maar het positieve is dat deze boodschap lijkt aan te komen. Siemons: "De Europese Commissie komt volgende week met plannen om de Europese industrie concurrerend te houden en te verduurzamen."

Weerbaarheid

De topman had het in zijn toelichting ook over de weerbaarheid van de haven. "We zijn zeer actief op het gebied van cyberweerbaarheid. Als president Zelensky van Oekraïne in ons land is, zien we gewoon het aantal cyberaanvallen op ons havenbedrijf toenemen. Dat is al gaande. In de Oostzee worden kabels gesaboteerd. Bij ons lopen ook veel kabels. Daar moeten we dus goed over nadenken. Doen we ook samen met de NCTV, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, en Defensie."

Gezien alle onrust in de wereld deed de haven van Rotterdam het afgelopen jaar niet slecht. Er werd een fractie goederen minder overgeslagen dan in 2023: 435,8 miljoen ton, een minnetje van 0,7 procent.

Dat kwam vooral door de afgenomen vraag naar kolen, die relatief duur zijn geworden als brandstof voor de productie van stroom. Ook de handel in ruwe aardolie daalde. Dat kwam vooral door onderhoud aan raffinaderijen in Rotterdam.

Kademuren en steigers

Het containervervoer groeide wel. Consumenten zagen hun koopkracht toenemen en gaven daardoor meer geld uit. Dat deed de overslag van containers groeien met bijna 3 procent.

Financieel heeft het Havenbedrijf een sterk jaar achter de rug, dankzij hogere inkomsten uit de verhuur van haventerreinen. Daardoor kon er fors geïnvesteerd worden in de infrastructuur, zoals kademuren en steigers, maar ook in infrastructuur voor verduurzaming.

Zo werd begonnen met de bouw van het CO2-opslagproject Porthos en werd er meer geld gestoken in digitalisering. Ook de bouw van een waterstofleiding door de haven en de waterstoffabriek van Shell zijn in volle gang.

Houthi-rebellen

De aanvallen van Houthi-rebellen in Jemen op schepen in de Rode Zee hadden ook gevolgen voor Rotterdam. Reders besloten vaak de lange omweg te nemen langs het zuiden van Afrika. Daardoor kwamen er minder schepen aan. "Maar", zegt Siemons, "ondanks die conflicten in de wereld hebben we als haven laten zien dat we veerkrachtig zijn en onverminderd blijven investeren in de haven van de toekomst."