NOS Nieuws - Algemeen

De 13-jarige jongen die ervan wordt verdacht dat hij afgelopen zondag in Schiedam een leeftijdsgenoot heeft doodgestoken, blijft nog zeker twee weken vastzitten. Dan wordt hij opnieuw voorgeleid bij de rechter.

Het slachtoffer werd neergestoken aan de rand van Schiedam. Hij belde daarna aan bij een huis in de buurt en werd vervolgens naar het ziekenhuis gebracht. Daar overleed hij aan zijn verwondingen.

Op sociale media doen allerlei verhalen de ronde. De politie meldde gisteren ervan uit te gaan dat de twee elkaar kenden en dat het motief nog wordt onderzocht.

Buurtbewoners kunnen het nog amper bevatten:

Een scenario dat wordt onderzocht, is dat de twee jongens ruzie kregen na een mislukte straatroof twee weken eerder. De twee zouden een 65-jarige vrouw hebben willen beroven onder dreiging van een mes. De vrouw kon wegkomen, maar werd wel op haar fiets in haar rug gestoken.

Het 13-jarige slachtoffer zou daar spijt van hebben gekregen, waarna een conflict ontstond. De verdachte zou hem twee weken later een bos aan de rand van Schiedam hebben ingelokt en hem vervolgens hebben neergestoken.

De 13-jarige verdachte beweert echter dat hij uit zelfverdediging handelde, meldt zijn advocaat aan de NOS. Volgens de advocaat vindt de verdachte het verschrikkelijk dat de jongen is omgekomen.

Vanavond is er om 19.00 uur een bewonersbijeenkomst in Schiedam. Bewoners kunnen dan in gesprek gaan en hun zorgen delen.

Het maakt nogal uit of je de winter doorbrengt in het zachte Barcelona of het koude New York. Toch liggen deze steden op ongeveer dezelfde breedtegraad. Dat mildere klimaat dankt Europa aan de Golfstroom, een stroming van warm water die van Florida richting Europa stroomt. De Golfstroom is onderdeel van een grotere stroming in de Atlantische Oceaan: de Atlantische Meridionale Overturning Circulatie (AMOC).

Wetenschappers verwachten dat de opwarming van de aarde ertoe gaat leiden dat deze stroming vertraagt of zelfs stilvalt. In dat geval krijgt Nederland in plaats van een warmer, juist een kouder en droger klimaat. Landbouw wordt dan lastig en de zeespiegel stijgt sneller dan verwacht.

Niet gek dus dat wetenschappers graag willen begrijpen hoe de AMOC verandert als de aarde blijft opwarmen.

Geen volledige stop

Er is nieuw onderzoek naar gedaan. Daar komt uit dat de stroming 20 tot 81 procent kan vertragen. Maar het is onwaarschijnlijk dat hij helemaal stilvalt, schrijven Britse wetenschappers in Nature.

Ze onderzochten 34 toekomstscenario's, en in geen stopt de oceaanstroming. Toch zijn wetenschappers niet gerustgesteld. "Dit is een prachtige studie en het is een belangrijk punt dat de AMOC niet naar nul kan", zegt René van Westen, klimaatonderzoeker bij het KNMI. "Maar dat het niet nul wordt, maar met 80 procent afzwakt heeft praktisch dezelfde mondiale gevolgen."

"Ik denk dat de impact voor een drastische afname of een ineenstorting erg op elkaar lijken", zegt Jens Terhaar, klimaatonderzoeker aan de Universiteit Bern. "Het zou leiden tot extreme afkoeling rond Europa en minder neerslag. We kunnen wat doen om dit risico te voorkomen en daar moeten we onmiddellijk op handelen."

NOS op 3 maakte deze explainer over de Golfstroom en wat de mogelijke gevolgen van het stilvallen ervan zijn:

De AMOC ontstaat doordat de temperatuur en het zoutgehalte van oceaanwater niet overal hetzelfde zijn. In de bovenste laag van de Atlantische Oceaan stroomt warm water naar het noorden langs Florida. Op weg naar Groenland is het kouder en koelt het water af.

Het zoutere en koudere water is bij Groenland zo zwaar dat het naar de bodem zakt. In duizenden jaren stroomt het, op kilometers diepte, terug naar het zuiden.

Bij Groenland gooit de klimaatverandering zand in de motor. Niet alleen warmt het oceaanwater op, zodat het minder zwaar wordt. Ook de ijskap van Groenland smelt steeds sneller en het regent er meer. Dat zoete water stroomt de zee in, die minder zout wordt.

In het nieuwe onderzoek blijkt ook waardoor de AMOC niet stilvalt: harde wind ten zuiden van de oceaan blaast water weg. Daardoor welt er water vanuit de diepte naar boven, wat de stroming deels aan de gang houdt. En die winden worden krachtiger door de opwarming van de aarde.

"Dit is weer een stapje verder om de AMOC te begrijpen", zegt Femke de Jong, oceanograaf bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee. "Als gemeenschap zijn wij al jaren bezig om te begrijpen hoe de stroming in verschillende oceanen en breedtegraden aan elkaar hangt."

Pas sinds 2004 worden ter hoogte van Florida het zoutgehalte, temperatuur, stroomsnelheid en richting van de AMOC gemeten. Dat gebeurt met sensoren aan lijnen die op de zeebodem zijn verankerd. Ook ter hoogte van Brazilië en rond Groenland wordt er nu gemeten. De Jong doet mee aan de metingen bij Groenland.

"We meten op vijftig plekken, vooral op de plekken waar hij het hardst stroomt", zegt De Jong. Dankzij de metingen is het beeld van de AMOC enorm veranderd. Zo bleek de stroming veel veranderlijker dan gedacht; er zitten grote verschillen tussen seizoenen, jaren en decennia.

Nog veel discussie

Op grond van de metingen is het niet mogelijk te zeggen of de AMOC nu al afneemt. Daarvoor is de stroming te veranderlijk en wordt er te kort gemeten, tot frustratie van wetenschappers. "Ik zou graag een tijdmachine hebben om wat metingen uit te zetten", zegt De Jong. "Al zou ik dan vooral de mensen zeggen niet zoveel olie en gas te gebruiken."

De temperatuur van het oceaanoppervlak wordt wél al veel langer gemeten. Mogelijk zegt dit iets over de kracht van de AMOC in het verleden. Ook op andere manieren proberen wetenschappers terug te blikken, bijvoorbeeld door naar de oceaanbodem te kijken. Overeenstemming is er nog niet. Sommigen denken dat de stroming al 15 procent zwakker is geworden, terwijl anderen geen trend zien.

Om de toekomst van de AMOC beter te snappen moeten ook computermodellen verder worden verbeterd. "We leren steeds meer wat voor fascinerende en ingewikkelde circulatie de AMOC is", zegt KNMI-wetenschapper Van Westen. "Maar niet al die processen die nodig zijn om de AMOC volledig te begrijpen, worden meegenomen in klimaatmodellen."

Dat kunnen de supercomputers simpelweg niet aan, of het wordt veel te duur om klimaatmodellen te laten draaien. Van Westen hoopt dat er steeds krachtiger computers beschikbaar komen, zodat ze veel nauwkeuriger kunnen kijken welke impact klimaatverandering heeft.

Zestig jaar geleden werd de es volop geplant in Flevoland, maar nu worden de hoogste bomen in de polder bijna allemaal gekapt. De bomen zijn ziek en moeten daarom weg.

"Het doet pijn", zegt boswachter Joris Blankena van Staatsbosbeheer. Zo'n 90 procent van de essen wordt gekapt, weet hij. Soms staan bij hem de tranen in de ogen, zegt hij bij Omroep Flevoland.

Toekomstboom

De es was bedoeld als 'toekomstboom' in de jongste provincie van het land en werd veelvuldig geplant bij het aanleggen van de polders. Ze hadden lang mee moeten gaan, zegt Blankena. "Maar dat doen ze dus niet, want ze zijn ziek."

De essentaksterfte wordt veroorzaakt door een schimmel die zich via de lucht verspreidt. De boom sterft dan tak voor tak af. Er is op dit moment geen remedie tegen de ziekte.

Omroep Flevoland ging met boswachter Joris Blankena mee het bos in:

Op plekken waar het gevaarlijk kan worden, zijn al veel bomen gekapt. Zoals langs de Gooiseweg, waar in 2023 een zieke boom omviel tijdens een storm. "Als de boom afsterft, vallen de takken langzaamaan naar beneden. Dat wil je langs de wegen niet hebben", zegt Blankena. Ook bomen in de buurt van huizen zijn al grotendeels omgezaagd.

Nieuwe bomen

In het bos moeten nog veel exemplaren worden weggehaald. Op sommige plekken lijkt het wel een mikadospel met omgevallen bomen, zegt Blankena.

Na de kap worden er verschillende nieuwe bomen aangeplant, zegt Blankena. Het gaat onder meer eiken, beuken en iepen. "Mocht er dan opnieuw een soort ziek worden, dan blijft het grootste deel van het bos gewoon staan."

De essentaksterfte is Staatsbosbeheer al jaren een doorn in het oog. In heel Nederland wordt de soort sinds 2010 aangetast door de agressieve schimmelziekte.

Flevoland is volgens Staatsbosbeheer de zwaarst getroffen provincie. Daar werd zelfs een speciale taskforce opgericht om er wat aan te doen. Toch verspreidt de boomziekte zich nog steeds.

De Roemeense justitie is een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar oud-presidentskandidaat Calin Georgescu. Hij wordt op zes punten aangeklaagd in het onderzoek naar buitenlandse inmenging in de Roemeense verkiezingen van afgelopen jaar. Vanochtend is hij door de politie aangehouden.

De aanklachten gaan onder meer over handelen in strijd met de grondwet, het verspreiden van valse informatie en het verkeerd opgeven van financiën. Daarnaast worden ook zijn vermeende banden onderzocht met een fascistische en antisemitische beweging die in Roemenië is verboden.

De 62-jarige politicus, die pro-Russisch, ultrarechts en anti-NAVO is, ging in november onverwachts aan kop na de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Kort daarna verklaarde de hoogste rechter in het land die verkiezingen ongeldig. Volgens het hof waren er voldoende aanwijzingen van een door Rusland aangestuurde beïnvloedingscampagne.

Viraal

Video's die Georgescu voorafgaand aan de presidentsverkiezingen op sociale media plaatste werden ongekend vaak gedeeld en in een paar maanden tijd gingen deze vaker viraal dan filmpjes van de belangrijkste drie andere kandidaten.

Volgens de veiligheidsdiensten werden filmpjes met de standpunten van Georgescu massaal gedeeld door 25.000 nepaccounts die pas enkele weken actief waren. TikTok-gebruikers zouden zijn betaald om de video's te delen. De Roemeense veiligheidsraad concludeerde dat het land doelwit was geworden van "agressieve Russische hybride aanvallen".

Georgescu beweerde dat hij helemaal geen geld had uitgegeven aan zijn campagne. Vandaag zegt zijn team op zijn Facebookpagina dat de autoriteiten proberen "bewijs te verzinnen om hun verkiezingsfraude te rechtvaardigen".

Opnieuw kandidaat

Vanochtend was Georgescu onderweg om zich opnieuw kandidaat te stellen voor de verkiezingen, toen hij in het verkeer werd aangehouden en meegenomen voor verhoor. Binnen hetzelfde onderzoek heeft de politie op meer dan 40 locaties invallen gedaan.

Georgescu is na het verhoor weer vrijgelaten. Hij mag voorlopig het land niet uit en moet zich regelmatig melden bij de politie. Ook mag hij geen nieuwe accounts op sociale media aanmaken. De nieuwe presidentsverkiezingen worden op 4 mei gehouden.

De Amerikaanse president Trump zegt dat hij vrijdag de Oekraïense president Zelensky ontvangt in het Witte Huis, waarna de twee een grondstoffendeal zullen ondertekenen. Trump deelde de komst van Zelensky mee aan het begin van een kabinetsbijeenkomst.

Eerder vandaag had Zelensky gezegd dat het raamwerk voor de grondstoffendeal klaar was, maar dat er nog gesproken moest worden over de voor Oekraïne cruciale veiligheidsgaranties. Het is niet bekend of er met de aankondiging van Trump nu ook afspraken zijn gemaakt over die veiligheidsgaranties.

Trump zei enkel dat hij en Zelensky "een hele grote deal" zullen sluiten. Zelensky heeft nog niet gereageerd op de aankondiging van Trump.

De Oekraïense president zei eerder wel dat er veel zou afhangen van een gesprek met Trump in Washington. Zo wil Zelensky via dat onderhoud meer zicht krijgen op de toekomst van de militaire steun voor zijn land vanuit de VS en de Amerikaanse sancties tegen Rusland. Ook wil Zelensky weten of Oekraïne direct wapens mag kopen van de VS.

Bekijk in deze video welke grondstoffen Oekraïne rijk is:

Eerder vandaag bevestigde de Oekraïense premier Shmyhal dat na dagen onderhandelen er een voorlopig akkoord was met de VS over een brede, economische deal. Hij onderstreepte ook dat zijn land geen handtekening zal zetten onder een definitieve deal als daar geen veiligheidsgaranties vanuit de VS in zitten.

Oekraïne hoopt met veiligheidsgaranties vanuit de VS, de grootste militaire macht ter wereld, sterker te staan tegenover Rusland.

Claude gaat namens Nederland met het nummer C'est la vie naar het Eurovisie Songfestival. Dat bevestigt omroep AVROTROS aan de NOS. Het nummer is een dag voor de officiële bekendmaking uitgelekt via een X-bericht van een Songfestival-fanaccount.

Op het nummer C'est la vie zingt Claude in het Frans en Engels. Het nummer begint rustig met pianoklanken en gaat daarna over in een uptempo beat.

Een account dat zich voordoet als een Azerbeidzjaanse fan deelde vandaag het nummer van Claude:

Meer informatie over het nummer wordt morgenmiddag bekendgemaakt tijdens een persbijeenkomst. Ook de bijbehorende videoclip is dan voor het eerst te zien. Daarna is het nummer te horen op verschillende radiozenders.

AVROTROS vindt het jammer dat het nummer al is uitgelekt. "Morgen is wat ons betreft nog de officiële première van de song."

De omroep heeft geen idee hoe het nummer is gelekt. Wel zegt AVROTROS dat het nummer al in handen was van streamingdiensten omdat het morgen wordt gepresenteerd. De omroep zegt zorgvuldig om te zijn gegaan met het verspreiden van het nummer. "We weten niet wie er achter zit."

Claude heeft op Instagram gereageerd op het uitlekken van het nummer. "Ja jullie hebben het allemaal gehoord. It goes up, it goes down, maar c'est la vie. Ik hoop dat jullie het wel mooi vinden."

Ladada

Eind vorig jaar werd bekend dat de 21-jarige Claude voor Nederland meedoet aan het Songfestival in het Zwitserse Basel. Claude treedt op in de eerste halve finale, op dinsdag 13 mei.

Claude bracht eerder het nummer Ladada (Mon Dernier Mot) uit, met teksten in het Nederland en Frans. Dat nummer is via Spotify al bijna 60 miljoen keer beluisterd. In 2023 bracht Claude ook een Engels-Franse versie uit van Ladada.

In Bosnië en Herzegovina is de leider van het Servische deel van het land, Milorad Dodik, veroordeeld tot een jaar celstraf. Ook mag hij zes jaar lang geen politieke functies bekleden. De hoogste rechter stelt dat hij het staatsgezag ondermijnt en daarmee de vredesakkoorden van 1995 tegenwerkt. De vrees is dat de uitspraak tot grote spanningen leidt in het land.

Met de vredesakkoorden van Dayton van 1995 kwam er een einde aan de burgeroorlog in Bosnië. De drie grote bevolkingsgroepen - Bosniakken, Serviërs en Kroaten - spraken af dat het land werd onderverdeeld in twee zogenoemde entiteiten: de Federatie van Bosnië en Herzegovina en de Republika Srpska. Daarboven staat een hoge vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap, die toeziet op de uitvoering van de vredesakkoorden.

Maar president Dodik van Republika Srpska erkent die hoge vertegenwoordiger, de Duitser Christian Schmidt, niet. Die mag onder meer eigen wetten doorvoeren en beslissingen van de entiteiten terugdraaien, waar Dodik het niet mee eens is. Hij vindt dat de hoge vertegenwoordiger probeert Republika Srpska onder de duim te houden. Verder keert Dodik zich ook tegen het constitutioneel hof, waarin ook buitenlandse rechters zitten.

Dodik wil zich niet aan vonnis houden

Dodik heeft daarom wetten opgesteld waarin hij de macht van de hoge vertegenwoordiger en die van het constitutioneel hof op het grondgebied van Republika Srpska buiten werking stelt. De openbaar aanklager noemt dat strafbaar en heeft hem daarom in 2023 voor de rechter gedaagd. De rechter heeft de aanklager vandaag gelijk gegeven.

De president van de Servische deelrepubliek was zelf niet bij de uitspraak aanwezig, maar was bij een bijeenkomst met zijn aanhangers in Banja Luka. "Jullie hoeven je geen zorgen te maken", zei hij tegen hen. "Ik heb voor hetere vuren gestaan. Het is belangrijk dat jullie hier zijn."

Dodik, die banden heeft met Moskou, noemde de rechtszaak gisteren bij eenzelfde manifestatie onacceptabel en sprak van een politiek proces. Hij zei niet van plan te zijn zich aan het vonnis te houden. Dodik heeft eerder gezegd dat hij bij een veroordeling de centrale regering zal tegenwerken en de republiek Srpska zal terugtrekken uit de rechterlijke macht en de gezamenlijke strijdkrachten.

Het Bosnisch-Servische parlement zal vandaag dan ook stemmen om de uitkomst van de rechtszaak tegen hem te verwerpen. Ook worden er wetsvoorstellen in stemming gebracht die uitspraken van landelijke rechters die over Republika Srpska gaan tenietdoen.

De zaak kan de situatie verder op scherp zetten in het verdeelde land. Onder de Bosnische-Serviërs leeft de opvatting dat alle besluiten van Schmidt onwettig zijn, omdat zijn benoeming nooit is bevestigd door de VN-Veiligheidsraad. Rusland en China hebben daar een veto tegen uitgesproken. Schmidts benoeming wordt wel erkend door andere VN-organen.

Bij het slotwoord in de rechtbank vorige week waarschuwde Dodik dat het vonnis een "doodsteek" zou kunnen betekenen voor Bosnië en Herzegovina. Ook dreigde hij de Republika Srpska af te scheiden van de rest van Bosnië. Het separatistische beleid van Dodik heeft ertoe geleid dat onder meer de Verenigde Staten in 2022 sancties tegen hem hebben ingesteld.

'Bosnië en Herzegovina niet onderhandelbaar'

Met de bloedige burgeroorlog, waarbij in de jaren 90 meer dan 100.000 doden vielen, nog vers in het geheugen en met de fragiele unie tussen de Federatie en Republika Srpska in het achterhoofd, wordt er gevreesd voor nieuwe onrust.

Schmidt zei gisteren in een televisietoespraak dat de integriteit van Bosnië en Herzegovina stand zal houden. "De Dayton-akkoorden en de staatsinstellingen zullen beschermd blijven en moeten gerespecteerd worden." Het intact blijven van Bosnië en Herzegovina is volgens hem "niet onderhandelbaar".

De grote politieke spanningen in de wereld en de achterblijvende economische groei in Europa dwingen de Europese Unie om met een reddingsplan voor de industrie te komen.

Daarom presenteert EU-Commissaris voor Klimaat Wopke Hoekstra een fors pakket aan maatregelen: Hoekstra belooft minder regels, er komt meer ruimte voor staatssteun en er komen vele miljarden extra voor start-ups. Ook gaat Europa erop toezien dat als bedrijven groen gaan produceren, er dan ook een afzetmarkt is voor die groene producten.

Met name de zware energie-intensieve industrie en de tech-industrie die zich richt op schone energie kunnen rekenen op hulp uit Europa.

Clean Industrial Deal

Het plan heeft de naam Clean Industrial Deal gekregen en is een vervolg op de Green Deal van Hoekstra's voorganger Frans Timmermans. Waar de vorige Commissie nog de nadruk legde op het halen van de klimaatdoelen, wil de huidige commissie het bedrijfsleven gaan helpen om die doelen ook echt te kunnen gaan halen. Zo moet het weer aantrekkelijker worden om in de EU te investeren.

De maatregelen komen volgens het bedrijfsleven geen moment te vroeg. Bedrijven vertrekken naar de VS en veelbelovende nieuwe bedrijven komen niet van de grond.

EU-Commissaris Hoekstra vreest voor ernstige gevolgen. Vooral als een deel van de zware industrie, zoals de staal- of cementindustrie, wordt verleid om Europa te verlaten. "En als dat gebeurt, verliezen we allemaal", aldus Hoekstra. "Dat betekent verlies van banen, verlies van economische kracht en meer afhankelijkheid van bijvoorbeeld de Chinezen. En het klimaat is daar ook niet mee geholpen."

Lagere energiebelasting

Het grootste probleem voor de Europese industrie zijn de hoge energieprijzen. De prijzen voor elektriciteit zijn in de EU twee tot drie keer zo hoog als in de VS. Voor gas betalen Europese bedrijven zelfs vier tot vijf keer meer, zo becijferde de Italiaanse oud-premier Draghi al eerder in een alarmerend rapport over de Europese concurrentiekracht.

Daarom stelt de Europese Commissie voor de belastingen op energie tot een minimum te verlagen. Dat zou goed nieuws zijn voor bedrijven.

Tegelijk is dat slecht nieuws voor de Nederlandse schatkist. Toch adviseert Hoekstra de Nederlandse regering serieus werk te maken van het verlagen van de belasting op energie. "Ik ben ervan overtuigd dat de toekomst voor het bedrijfsleven in belangrijke mate bepaald wordt door de prijs van energie en die zal naar beneden moeten, juist ook in landen met relatief hoge energieprijzen als Nederland."

De Europese Commissie komt niet met wetgeving om dit op te leggen, maar doet een klemmend beroep op de lidstaten om dit snel zelf te gaan regelen. Doen landen dit niet, dan is de kans groot dat energie-intensieve bedrijven in de staal- en cementsector en de chemische industrie het niet zullen redden in Europa. En juist die bedrijven zijn cruciaal voor bijvoorbeeld de defensie-industrie, woningbouw en innovatieve bedrijven.

De Europese Commissie wil ook de vraag naar groen geproduceerde producten uit Europa stimuleren. Zo wil de Commissie bekijken of het mogelijk is om leasemaatschappijen te verplichten alleen auto's te kopen die gemaakt zijn met in Europa geproduceerd 'groen staal'. Dat is staal waarbij geen fossiele brandstoffen zijn gebruikt bij de productie.

Miljardeninvesteringen

Jaarlijks moet Europa zo'n 480 miljard euro in energie, industrie en transportsystemen gaan investeren. Dat zijn enorme bedragen, die opgehoest moeten worden door het bedrijfsleven.

De Europese Commissie wil dat mogelijk maken door bestaande investeringsfondsen uit te breiden. Om kleine, veelbelovende start-ups in de zogenoemde clean tech-industrie (bedrijven die inzetten op technologieën die bijdragen aan duurzaamheid) te helpen, steekt de Commissie 100 miljard euro extra in het innovatiefonds.

Bedrijven die nu al investeren in groene techniek zitten met smart te wachten op deze hulp uit Europa.

Minder regels

Een van de opdrachten die de nieuwe Europese Commissie zichzelf heeft gegeven is om bij al het beleid wat ze maakt, tegelijkertijd te zorgen voor minder regels voor burgers en bedrijven. Ook Hoekstra probeert dat waar te maken met zijn Clean Industrial Deal.

Zo belooft hij de staatssteunregels voor de in zijn ogen essentiële sectoren te versoepelen. Ook de CO2-belasting voor goederen die de EU importeert wil Hoekstra versimpelen, door die heffing alleen te richten op de grote importeurs.

Uiteindelijk ziet Europa de omvorming van de kwakkelende Europese industrie tot een concurrerende groene industrie ook als een grote economische kans. Uit berekeningen blijkt dat de wereldwijde markt voor technologie op het gebied van schone energie goed is voor biljoenen in de toekomst. Met de plannen van Hoekstra zouden Europese bedrijven in staat moeten worden gesteld flink mee te profiteren van de kansen die dit biedt.

In Breda komt een ecologische passage voor boomkikkers. Via een groenstrook op een viaduct over de A58 kunnen verschillende populaties elkaar makkelijker bereiken.

Het viaduct bij Bavel verbindt grote natuurgebieden met kleinere natuurgebieden. Aan allebei de kanten van de weg zijn al boomkikkers aanwezig. Als de diertjes straks kunnen mengen, zal de soort genetisch sterker worden. Dat is belangrijk, omdat het dier op de rode lijst van bedreigde soorten staat.

Delen

Dit jaar wordt begonnen met de aanleg van de strook. In de loop van 2026 moet die gereed zijn voor de oversteek. Automobilisten, fietsers en voetgangers kunnen de weg dan ook blijven gebruiken.

De gemeente Breda verwacht dat het aanleggen van de strook zo'n 280.000 euro gaat kosten, schrijft Omroep Brabant. De provincie Noord-Brabant legt daarvan ongeveer 125.000 euro neer.

"We hebben als mens de dieren nodig, en dieren onze zorg", zegt wethouder Peter Bakker (Natuurontwikkeling en Dierenwelzijn). "Dit project is een mooi voorbeeld hiervan. De boomkikker heeft onze hulp nodig."

Grasgroen

De boomkikker is een klein, grasgroen diertje. Vroeger kwamen ze veel voor in Nederland. Maar aan het eind van de vorige eeuw ging de soort hard achteruit: 80 procent van de kikkers verdween.

Het dier was daarmee een van de sterkst bedreigde amfibieën van het land. Maar door gerichte maatregelen en natuurbeheer zoals ecologische passages, gaat het steeds beter met de kikkers.

Ze is een van de langstzittende en bestbetaalde bestuursvoorzitters van de bedrijven in de AEX en tevens de enige vrouw: Nancy McKinstry. Volgend jaar gaat de 66-jarige topvrouw met pensioen, na ruim twintig jaar aan het roer te hebben gestaan van de Nederlandse informatieleverancier Wolters Kluwer.

Vanochtend kondigde het bedrijf haar vertrek aan bij de presentatie van de jaarcijfers en dit leidde gelijk tot een daling van de beurswaarde van het bedrijf. In de afgelopen uren daalde het aandeel met ruim acht procent.

De Amerikaanse McKinstry werd in 2003 voorzitter van Wolters Kluwer. Onder haar bestuur veranderde het bedrijf van een uitgeverij gericht op educatieve en wetenschappelijke boeken naar een succesvolle, wereldwijde voorziener van digitale informatie en software. Het vertrek van de topvrouw die met het bedrijf deze overstap naar de digitale wereld maakte, komt dus hard aan bij beleggers. Ook internationaal staat McKinstry al jaren hoog in aanzien.

McKinstry staat al vele jaren in de top tien van bestbetaalde CEO's van bedrijven die in Nederland zijn gevestigd. Ze verdient al jaren meer dan tien miljoen euro per jaar. Afgelopen jaar verdiende de topvrouw 15,6 miljoen euro, onderzocht de Volkskrant.

Nederlandse uitgeverij

Wolters Kluwer ontstond uit de fusie in 1987 van uitgeverijen Kluwer en Wolters Samson, beide vooral gericht op het onderwijs. De fusie kwam tot stand omdat Kluwer wilde voorkomen dat het werd overgenomen door een andere uitgeverij, Elsevier, waarmee Kluwer naar eigen zeggen te veel verschilde in bedrijfsfilosofie.

De nieuwe uitgever gaf jarenlang onder meer de Bosatlas uit. Toen McKinstry het bedrijf overnam in 2003 ging het er niet goed mee. McKinstry vertelde eerder dit jaar in een interview dat ze zichzelf zag als iemand die verandering teweeg moest brengen bij het bedrijf door het te helpen de stap naar onder andere het internet te maken. "Ik was aan de ene kant een insider, omdat ik de sector al kende, maar aan de andere kant was ik een outsider als Amerikaan bij een Nederlands bedrijf en als vrouw. Achteraf gezien was dat een heel sterke combinatie in het proces om mensen te laten realiseren dat het bedrijf moest veranderen."

In 2007 besloot het bedrijf haar educatieve tak te verkopen en zich meer te richten op informatievoorziening. Het bedrijf voorziet allerlei sectoren, zoals de gezondheidszorg en de juridische sector van informatie en softwareoplossingen.

McKinstry komt zelf uit een klein plaatsje in Connecticut. "Mijn moeder was een leraar op een kleuterschool en ze bracht mij een focus op educatie bij." Na haar studie werkte McKinstry eerst bij telecombedrijven voordat ze de informatiesector inging.

Aandeel

Vandaag de dag geeft Wolters Kluwer nog wel wat boeken uit; voornamelijk studieboeken over fiscaliteit. De onderneming is nu actief in meer dan 180 landen en heeft meer dan 21.000 mensen in dienst. Het bedrijf investeert de afgelopen jaren steeds meer in kunstmatige intelligentie. In een interview dit jaar vertelde McKinstry dat meer dan vijftig procent van de inkomsten van het bedrijf gebruikmaken van een vorm van kunstmatige intelligentie.

Afgelopen jaar steeg de winst van het bedrijf met acht procent, naar 1,6 miljard euro, bleek uit de jaarcijfers die vanochtend werden gepresenteerd. Het grootste deel van zijn omzet haalt het bedrijf uit Noord-Amerika. Sinds McKinstry het bedrijf overnam in 2003 steeg het aandeel enorm. Van tien euro in 2003 tot zo'n 172 euro gisteren.

Waarschijnlijk zal de AEX-top met McKinstry's vertrek niet alleen maar uit mannen komen te bestaan; Stacey Caywood, die nu aan het roer staat bij de gezondheidstak van Wolters Kluwer, is aangedragen als opvolger.

Het Openbaar Ministerie verdenkt drie mannen van moord dan wel doodslag in de zaak van de enorme ontploffing aan de Tarwekamp in de Haagse wijk Mariahoeve, op 7 december. Door de explosie stortten verschillende huizen in en kwamen zes mensen om het leven.

Het OM heeft in aanloop naar de eerste pro-formazitting op 14 maart de verdenkingen tegen drie van de vier verdachten uitgebreid. Ze werden eerst verdacht van betrokkenheid bij de ontploffing. De verdachten zijn een 33-jarige man uit Rotterdam, een 29-jarige man en een 23-jarige man uit Roosendaal en een 33-jarige man uit Oosterhout.

200 liter benzine

Uit het politieonderzoek is duidelijk geworden dat ongeveer 200 liter benzine is gebruikt om brand te stichten in de bruidsmodezaak aan de Tarwekamp die volgens het OM het doelwit was. De benzine zou zijn uitgegoten over bruidsjurken en in het pand, zegt het Openbaar Ministerie. Het is nog niet duidelijk hoe de brand de enorme ontploffing kon veroorzaken.

Het kabinet heeft meer ruimte om geld uit te geven dan tot nu toe werd verwacht. Er is een meevaller van 8 miljard euro en de economie groeit door, blijkt uit de nieuwste berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) voor dit jaar. Toch moet het kabinet zich niet rijk rekenen, waarschuwt het planbureau.

"We leven in een onzekere wereld, maar de Nederlandse economie doet het best goed", zegt Pieter Hasekamp, directeur van het CPB tegen de NOS. De coalitie staat dit voorjaar voor miljardenkeuzes. De verwachtingen van vandaag spelen daarbij een belangrijke rol.

Dat er meer ruimte is, komt doordat het begrotingstekort lager uitvalt dan verwacht. Dat tekort is nu 1,8 procent en zit daarmee ruim onder de Europese bovengrens van 3 procent. EU-landen spreken onderling af dat de tekorten niet te ver oplopen, zodat de EU als geheel financieel stabiel blijft.

Wel waarschuwt het CPB dat het begrotingstekort op de langere termijn nog altijd oploopt. En dat er veel onzekerheid is. "De grilligheid van geopolitieke beslissingen maakt de economische situatie wereldwijd opnieuw onzeker", schrijft het CPB. "Plotselinge schokken kunnen Nederland raken via handel en onrust op de financiële markten."

Groei economie

De Nederlandse economie zal dit jaar naar verwachting groeien met 1,9 procent. Voor de jaren erna spreekt het CPB van een "gematigde groei". Dat komt vooral doordat de Nederlandse consument en de overheid naar verwachting flink blijven uitgeven.

Door die groei vallen ook de overheidsfinanciën beter uit. Wel zal het huishoudboekje van de overheid de komende jaren verslechteren, is de verwachting. Met het huidige en geplande kabinetsbeleid zal er minder belasting worden binnengehaald.

Daarnaast lopen de kosten op voor zorg, de AOW en defensie. Het CPB adviseert het kabinet om daarom voldoende rekening te houden met tegenvallers. Ook kan de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt een rem zetten op de economische groei. Om die reden adviseert het CPB het kabinet om niet al te veel uit te geven.

De inflatie blijft voorlopig hoog: de prijzen zullen dit jaar naar verwachting met 3,2 procent stijgen. Daar staat tegenover dat het CPB verwacht dat de lonen met bijna 5 procent zullen stijgen. "Lonen zijn bezig met een inhaalslag, die stijgen harder dan de inflatie. Dat betekent dat mensen iets meer geld in hun portemonnee overhouden", zegt Hasekamp

Koopkracht

Het CPB heeft ook verder vooruit gekeken. Volgend jaar zal de inflatie weliswaar zakken, maar naar verwachting zullen de prijzen nog altijd stijgen met 2,6 procent. Het planbureau houdt in de inflatieberekening voor 2026 nog rekening met de btw-verhoging op cultuur, boeken en sport want dit staat nog in de wet.

De wens is om die te schrappen, maar er is nog geen alternatief voor gevonden. Zonder die btw-verhoging zou de inflatie uitkomen op de 2 procent. En daarmee zou de koopkracht ook harder stijgen. Ten slotte neemt ook de armoede af. Volgend jaar leven er 510.000 mensen onder de armoedegrens.

De terreurgroep Islamitische Staat (IS) zou van plan zijn om een aanslag te plegen op het 'Festival der Liebe', dat op 6 en 7 maart in Ahoy Rotterdam plaatsvindt. Dat staat volgens Duitse media op een Duitstalige website van IS. Ook zou IS aanslagen willen plegen op carnavalsfeesten in Duitsland en de viering van Rosenmontag komende week in Neurenberg.

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) zegt op de hoogte te zijn van de berichtgeving en "staat in contact met de veiligheidspartners."

Paniekzaaierij

Duitse veiligheidsbronnen melden aan een Keulse krant niet onder de indruk zijn van de dreiging en kwalificeren de dreigingen als "gerichte paniekzaaierij". De berichten zouden bedoeld zijn om onrust te creëren onder de bevolking. Volgens de bronnen van het dagblad "loopt iedereen die wel onder de indruk is, rechtstreeks in de val van IS".

De NCTV verwijst naar het dreigingsbeeld in Nederland, dat sinds december 2023 op niveau 4 van 5 staat. Dat betekent dat er een reële kans is dat er een aanslag plaatsvindt. NCTV "weegt altijd aanvullende berichtgeving mee" en kijkt vervolgens "of er aanvullende maatregelen nodig zijn".

'Veiligheid staat centraal'

De politie Rotterdam "verzamelt op dit moment de nodige informatie om een goed beeld te krijgen", zegt een woordvoerder. "In samenspraak met Ahoy wordt vervolgens bekeken welke maatregelen nodig zijn."

Het Festival der Liebe is een Nederlands feest voor Duitstalige muziek dat gepresenteerd wordt door Jan Smit en Chantal Janzen. De presentatoren laten aan persbureau ANP weten dat ze contact hebben gehad met Ahoy over de mediaberichten.

In een reactie aan de NOS stelt Ahoy dat er geen sprake is van het annuleren van het feest. "Wij zijn op de hoogte van de berichtgeving in de media en hebben vanzelfsprekend contact opgenomen met de politie", zegt een woordvoerder. "Uiteraard staat de veiligheid centraal voor Ahoy, haar bezoekers en medewerkers", aldus de evenementenlocatie.

Het Openbaar Ministerie heeft in maart 2022 rechtmatig journalisten van De Correspondent afgeluisterd. Dat oordeelt de rechtbank Den Haag in een zaak die was aangespannen door het journalistieke platform.

Journalisten van De Correspondent voerden drie jaar geleden een gesprek met Sywert van Lienden, Bernd Damme en Camille van Gestel voor een reconstructie over de mondkapjeszaak. In de zaal waar het gesprek plaatsvond, hing opnameapparatuur. Die was daar geplaatst nadat het OM bij het aftappen van de telefoon van Van Lienden had vernomen dat de ontmoeting zou plaatsvinden.

Met de afluisteroperatie maakte het OM inbreuk op het journalistieke recht op bronbescherming, stelt de rechter, maar dat was verdedigbaar vanwege het strafrechtelijk belang bij waarheidsvinding.

'Had eerder moeten informeren'

Het Openbaar Ministerie werkte het afgeluisterde gesprek uit en stuurde het proces-verbaal in oktober 2023 aan de advocaten van de verdachten. Maar hiervoor gaf de rechter-commissaris pas vier maanden later toestemming. De rechter stelt dan ook dat het OM op dit vlak wel onrechtmatig heeft gehandeld.

Ook had het OM de journalisten eerder op hoogte "kunnen en moeten brengen van het afluisteren". De schadevergoeding die De Correspondent had geëist, wijst de rechter niet toe. Het nieuwsmedium heeft de geleden schade niet voldoende toegelicht, aldus de rechter.

'Bronbescherming uitgehold'

Hoofdredacteur Rob Wijnberg van De Correspondent is positief over de "tikken op de vingers" die het OM krijgt, maar is teleurgesteld dat de rechter de inbreuk op bronbescherming gerechtvaardigd vindt. Hij adviseert collega-journalisten om vertrouwelijke gesprekken te voeren op de eigen redactie, "waar het OM je niet mag afluisteren".

Ook de journalistenvereniging NVJ reageert teleurgesteld. "De rechtbank keurt hiermee goed dat het OM in feite journalisten gebruikt heeft om informatie van verdachten te vergaren. Dat is kwalijk en schaadt de geloofwaardigheid van journalisten in hun rol ten opzichte van bronnen." De NVJ stelt dat het recht op bronbescherming hiermee wordt uitgehold.

Eerder deze maand oordeelde de rechtbank Amsterdam dat Van Lienden, Damme en Van Gestel 20,7 miljoen euro moeten terugbetalen aan de Stichting Hulptroepen Alliantie (SHA). Dat is de winst die het drietal maakte na een deal met de overheid om mondkapjes te leveren.

Van Lienden, Damme en van Gestel handelden volgens de rechter als bestuurder niet in het belang van de stichting. "Zij hebben hun persoonlijk belang om geld te verdienen aan de mondkapjesovereenkomsten zwaarder laten wegen dan het belang van de SHA en ten koste van deze vrijwilligersorganisatie een miljoenenwinst opgestreken."

Bij een crash van een militair vliegtuig in Sudan zijn zeker 46 doden gevallen. Ook raakten tien mensen gewond, meldt het Sudanese staatspersbureau. De oorzaak is nog onbekend.

Lokale media melden op basis van bronnen binnen het Sudanese leger dat officieren en andere hooggeplaatste militairen aan boord waren. Dat is nog niet bevestigd door het leger.

De crash gebeurde gisteravond in Omdurman, een stad dicht bij de hoofdstad Khartoem. Een Antonov-vliegtuig vertrok vanaf een luchtmachtbasis en stortte neer in een wijk, meldt de Sudanese overheid.

Explosies en rookwolken

Bij het incident raakten meerdere huizen beschadigd, zegt het Sudanese leger.

Het toestel was op weg naar Port Sudan, een havenstad aan de Rode Zee in het noordoosten van het land. Bewoners van Omdurman hoorden harde explosies en zagen rookwolken boven de stad.

Het leger meldde eerder dat militairen en burgers bij de crash zijn omgekomen. Verdere informatie over de precieze aantallen heeft het leger niet gegeven.

Bloedige strijd

Sudan wordt sinds 2023 geteisterd door een burgeroorlog. Het leger en de paramilitaire eenheid Rapid Support Forces (RSF) strijden met elkaar om de macht.

Beide worden beschuldigd van ernstige mensenrechtenschendingen, zoals het blokkeren van noodhulp en seksueel geweld. Zo'n 11 miljoen mensen zijn vanwege de bloedige oorlog op de vlucht geslagen.

De gezochte Nederlandse drugscrimineel Marco Ebben is in Mexico om het leven gekomen. Dat zegt zijn advocaat. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt alleen het overlijden van een 32-jarige Nederlandse man in Mexico.

De identiteit van de man wordt door het ministerie niet expliciet bevestigd, maar bronnen melden aan De Telegraaf dat het inderdaad om Ebben gaat.

Mexicaanse media schrijven dat Ebben op 13 februari in een parkeergarage in een voorstad van Mexico-Stad werd doodgeschoten. Bij zijn lichaam zou onder meer een vervalst legitimatiebewijs zijn gevonden.

Het ministerie wil niets zeggen over de doodsoorzaak. "We verlenen consulaire bijstand aan de nabestaanden", zegt een woordvoerder.

Smokkel van cocaïne

De 32-jarige Ebben was onder meer betrokken bij de smokkel van cocaïne vanuit Zuid-Amerika naar Nederland. In 2020 werd hij veroordeeld in het proces tegen de corrupte ex-douanier Gerrit G. Ook de vader van Ebben, een beruchte Schiedamse crimineel, werd in dat proces veroordeeld. Hij kreeg ruim elf jaar cel voor het omkopen van de douanier.

In afwachting van het hoger beroep vluchtte Ebben naar het buitenland. In Mexico had hij zich volgens De Telegraaf aangesloten bij een groep rond de opgepakte drugskartelleider Ismael 'El Mayo' Zambada.

Vorig jaar mei sprak Ebben met de regionale omroep Rijnmond. Hij zei toen, vanaf een schuiladres in Rusland, niets te maken te hebben met de explosiereeks bij een loodgieter in Vlaardingen. Hij was hiermee in verband gebracht omdat de loodgieter had gezegd in het verleden ruzie te hebben gehad met Ebben die overigens zelf sprak van "een heksenjacht".

In juni kwam de drugscrimineel opnieuw in het nieuws. Hij was gewond geraakt bij een schietpartij in Turkije. Hij zou achtervolgd zijn door mannen op motoren, die zijn auto onder vuur namen met een automatisch wapen.

Ebben stond sinds november 2023 op de lijst van meestgezochte misdadigers in Europa.

Taxichauffeurs in Maastricht en Venlo plakken deze carnaval een grote sticker op de auto. Zo zijn ze te herkennen als een betrouwbare lokale service. Ze ergeren zich al jaren aan taxichauffeurs 'van buitenaf', die veel te veel geld rekenen.

Lokale taxibedrijven uit Limburg klagen jaarlijks over het grote aantal taxichauffeurs van buiten de provincie dat ook wel wil profiteren van de feestdrukte tijdens vastelaovend, schrijft L1 Nieuws. In Venlo en Maastricht mag dat: die gemeenten hebben geen zogeheten Toegelaten Taxiorganisatie (TTO). Dat betekent dat iedere taxi klanten mag meenemen zonder aan bepaalde eisen van de gemeente te hoeven voldoen.

Tijdens carnaval is er werk genoeg, dus extra chauffeurs zijn op zich geen bedreiging voor de lokale medewerkers, zegt taxiondernemer Niels Nijssen uit Venlo. Maar de manier waarop een aantal van hen zich gedraagt is dat volgens hem wél. "We horen ieder jaar verhalen dat ze hoge prijzen vragen, opzettelijk omrijden of zich zelfs agressief gedragen."

'Eine van heej'

Daarom bedacht Nijssen een manier om mensen te laten zien welke taxichauffeurs lokaal zijn. In Maastricht rijden ze rond met stickers met daarop Vastelaovend in Mestreech, in Venlo met Eine van heej (een van hier).

"Zo weten mensen dat ze met vertrouwen in de taxi kunnen stappen", zegt hij. De ondernemer hoopt dat de gemeente Venlo het initiatief volgend jaar zelf ondersteunt door een TTO in te stellen, waardoor alleen taxi's met een vergunning nog klanten mogen meenemen. "Dan wordt er door de gemeente gehandhaafd op een eigen taxibeleid. Dat moet haalbaar zijn."

Illegale chauffeurs

In Den Bosch is er al zo'n beleid. Toch zijn taxi's ook daar nog steeds een heikel punt, meldt Omroep Brabant. Met carnaval rijden er illegale taxi's rond die concurreren met - vergunning houdende - Bossche chauffeurs. Politie kon hier nauwelijks op handhaven; de taxichauffeurs konden alleen worden aangepakt via een waarschuwing of dwangsom van de gemeente.

De dwangsom kon oplopen tot 10.000 euro, maar hoefde alleen betaald te worden als een chauffeur binnen een jaar opnieuw zou worden betrapt. Omdat veel taxichauffeurs alleen tijdens carnaval richting de zuidelijke provincies trokken, hield die mogelijke boete ze niet tegen.

Meerdere boetes

Maar dat is verleden tijd. Gisteravond stemde de gemeenteraad van de Brabantse stad in om de regels aan te passen. Politieagenten kunnen direct optreden tegen illegale chauffeurs door ze een boete van 700 euro te geven.

Wordt een chauffeur vaker betrapt, dan kan diegene meerdere boetes krijgen. De gemeente hoopt dat het op die manier financieel minder aantrekkelijk wordt om illegaal taxiritten aan te bieden.

Op een basisschool in Helmond hebben vier mensen de mazelen gekregen. Ook zijn er vier mensen van wie de uitslag nog wordt verwacht. GGD Brabant-Zuidoost adviseert mensen die zich niet lekker voelen om thuis te blijven tijdens carnaval.

Medewerkers en ouders zijn geïnformeerd over de meldingen, ook wordt bron- en contactonderzoek gedaan om verdere verspreiding te voorkomen. Kinderen die gevaccineerd zijn, of de uiterst besmettelijke ziekte al eens hebben gehad, zijn zo goed als mogelijk beschermd tegen de mazelen. Voor leerlingen en hun broertjes en zusjes die niet gevaccineerd zijn, biedt de GGD een nieuwe prik aan.

Vaccineren

Relatief kleine uitbraken van mazelen in Nederland komen vaker voor, zegt het RIVM. De laatste grote uitbraak was in 2013-2014, in gemeenten met een lage vaccinatiegraad. Toen meldden 2700 patiënten zich bij de huisarts maar lag het werkelijke aantal veel hoger.

"Als je je kind wil beschermen, vaccineer het dan", zegt een woordvoerder van het RIVM. Hij wijst ook op het hoge aantal mazelenbesmettingen in bijvoorbeeld Roemenië en Marokko. "Als je daarheen gaat en je bent niet gevaccineerd, kun je de ziekte naar Nederland meebrengen."

Vorige week woensdag meldde het RIVM dat sinds het begin van dit jaar 34 mensen mazelen hebben opgelopen, een stuk meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Het westen van Noord-Brabant en Amsterdam hebben naar verhouding de meeste gevallen.

Paus Franciscus (88) ligt al twaalf dagen in het ziekenhuis met een dubbele longontsteking bovenop een chronische bronchitis. Sinds zijn opname turen de bij het Vaticaanse persbureau geaccrediteerde journalisten iedere ochtend rond kwart over acht naar hun smartphone. Dan stuurt het persbureau een kort bericht over hoe paus Franciscus de nacht heeft doorgebracht.

Eigenlijk is het enige doel van dat bericht om aan te geven dat hij nog leeft. Belangrijker en spannender is het officiële medische bulletin dat iedere avond tussen zeven en half acht per email wordt verspreid. Daarin staat tot in redelijk detail of de situatie van de paus kritiek is of niet, of er verbeteringen of juist verslechteringen zijn, welke onderzoeken hij die dag heeft gedaan en zelfs of hij die dag gewerkt heeft.

Geheimhouding

Dat was in het verleden wel anders. In Rome klonk het: "de paus is nooit ziek totdat hij dood is." Maar dat was toen de pausen afgeschermd leefden in hun paleizen en weinig in het openbaar verschenen. Bovendien bestond er geen televisie en waren er al helemaal geen sociale media.

Vanaf het moment dat pausen zichtbaarder werden voor het grote publiek, groeide hun gezondheidstoestand uit tot een waar mysterie. Mededelingen werden zelden of nooit gedaan. Zo wist men pas jaren na zijn dood in 1963 dat paus Johannes XXIII aan maagkanker was overleden.

Onder Johannes Paulus II (1978-2005) duurde de terughoudendheid in de berichtgeving voort. Er bestond wel een heus persbureau met een directeur die behalve journalist ook arts was, maar de mededelingen over de gezondheid van de paus bleven erg spaarzaam. En dat terwijl de Poolse paus het nodige meemaakte in de 26 jaar van zijn pausschap.

Begin jaren 80 werd hij bij een aanslag op het Sint-Pietersplein in zijn buik geschoten. Hij kreeg (naar men toen zei goedaardige) kanker en brak een heup. In de jaren 90 openbaarden zich bovendien de eerste symptomen van de ziekte van Parkinson.

Hoewel de handen van de paus hevig trilden en hij steeds meer moeite kreeg met lopen en spreken, deed het persbureau er jaren over voordat het bestaan van de ziekte werd erkend.

Transparantie

Franciscus heeft nu voor een ware ommezwaai gezorgd. Toen hij in 2021 een zware darmoperatie moest ondergaan, kwamen er meteen heldere medische bulletins over de procedure. Bij een kleinere operatie aan zijn maagwand in 2023 hield zijn chirurg samen met de Vaticaanse woordvoerder een heuse persconferentie in de hal van het Gemelli-ziekenhuis in Rome waar de paus was opgenomen.

Precies datzelfde gebeurde opnieuw vorige week vrijdag toen op dezelfde plek in de hal de behandelende artsen van Franciscus kwamen uitleggen hoe hij ervoor staat. Het was een persconferentie van drie kwartier waar alle vragen van journalisten werden beantwoord.

Sergio Alfieri, de specialist die de paus onder behandeling heeft, benadrukte dat Franciscus zelf aandringt op zoveel mogelijk openheid. Volgens geruchten zou de paus zelfs hebben meegeschreven bij het opstellen van sommige bulletins.

De Argentijnse gemeenschap in Rome kwam onlangs samen om voor de gezondheid van de paus te bidden:

De belangrijkste reden voor paus en Vaticaan om de strategie van de transparantie te kiezen is om de geruchtenmachine te bedaren en fake news tegen te gaan. In de afgelopen dagen circuleerde al driemaal het bericht dat de paus was overleden. Zijn lichaam zou in de nacht stiekem zijn overgebracht naar het Vaticaan.

Ook deed een met AI gefabriceerde foto via sociale media de ronde van Franciscus met een zuurstofmasker zieltogend op een bed. Alleen lag de paus er in vol ornaat bij en niet, zoals de artsen al hadden uitgelegd, in een pauselijke pyjama.

Op verschillende traditionalistische en conservatieve sites, vooral Amerikaanse, wordt al druk gespeculeerd over de naderende dood en de mogelijke opvolger. Sommige niet al te Franciscus-gezinde kardinalen, zoals kardinaal Timothy Dolan van New York, suggereerden de afgelopen week dat het einde nabij is.

Een dubbeltje op zijn kant

De hamvraag is natuurlijk: is dat einde inderdaad nabij? Eén ding weten we zeker: het is een dubbeltje op zijn kant. Mocht Franciscus deze zware beproeving overleven, dan wacht hem een lange periode van herstel. Het is zeer onwaarschijnlijk dat hij nog op bevredigende wijze zijn pausschap zal kunnen uitoefenen.

Dat betekent dat de kans op aftreden, iets wat hij gezegd heeft eigenlijk niet te willen, met de dag lijkt te groeien. Maar vooralsnog is het laatste nieuws van vanochtend dat hij een rustige nacht heeft gehad.

De Raad van State heeft voor de tweede keer in korte tijd geoordeeld dat een asielzoeker in het detentiecentrum op Schiphol vastgezet mocht worden. Volgens de Raad van State was het "niet onrechtmatig" om de asielzoeker vast te houden in het complex, ook al zijn er overeenkomsten met detentie in een gevangenisopvang.

In het justitieel complex, geopend in 2013, zitten veroordeelden hun straf uit. Ook wordt een aparte afdeling door de IND gebruikt om asielzoekers op te vangen die bij hun aankomst op Schiphol niet voldoen aan de voorwaarden om Nederland binnen te komen en hier in zogenoemde grensdetentie worden geplaatst.

Hoger beroep

De rechtbank in Den Haag oordeelde eind vorige maand in de door een asielzoeker aangespannen zaak dat het detentiecentrum geen geschikte plek was voor het vasthouden van asielzoekers, omdat er te veel gelijkenissen waren met een gevangenisomgeving. Minister Faber (Asiel en Migratie) ging in beroep tegen die uitspraak.

Kort daarvoor had de Raad van State in een andere, soortgelijke zaak geoordeeld dat het Justitieel Complex Schiphol nog altijd een rechtmatige locatie was om asielzoekers in te huisvesten. En dat oordeelt de hoogste bestuursrechter nu dus opnieuw.

'Beperkingen gaan niet verder dan nodig'

In de laatste zaak ging het om een asielzoeker die vanuit Taiwan begin dit jaar op Schiphol aankwam. De Raad van State schrijft in de uitspraak dat de feiten waarop de rechter in Den Haag zijn uitspraak baseerde, en waarvoor de rechtbank het Justitioneel Complex Schiphol (JCS) ook zelf bezocht, "niet worden betwist". Om die reden bezocht de Raad van State het detentiecentrum zelf niet.

Toch zag de Raad van State geen reden om af te wijken van de eerdere uitspraak van de hoogste bestuursrechter. "Hoewel de inrichting van de afdelingen van het JCS voor grensdetentie niet verschilt van die voor strafrechtelijke detentie, blijven asielzoekers en strafrechtelijk gedetineerden in het JCS van elkaar gescheiden", schrijft de Raad van State.

Daar komt bij dat er in het centrum wel degelijk verschillen zijn tussen gevangenen en asielzoekers, aldus de Raad van State. Zo blijven ze korter vastzitten, mogen ze meer gebruikmaken van de luchtplaats en gaan "deze beperkingen" volgens de RvS "niet verder dan nodig voor het doel van de grensdetentie of het waarborgen van de veiligheid van asielzoekers en personeel van het JCS".