NOS Nieuws - Algemeen

Advocaten maken zich zorgen over de hack bij het Openbaar Ministerie. Het OM is al anderhalve week van het internet afgesloten, waardoor ook advocaten hun werk niet goed kunnen doen.

Het Landelijk Advocatennetwerk Gewelds- en Zedenslachtoffers (LANGZS) wil dat advocaten en het OM zo snel mogelijk weer digitaal met elkaar kunnen communiceren. Ook de Nederlandse Orde van Advocaten is bezorgd over de situatie. De organisatie roept advocaten op om melding te doen van de praktische gevolgen in het werk.

"We merken er heel veel van", zegt Annemarie van der Velden van Luns Van der Velden Advocaten, tevens aangesloten bij LANGZS. Ze legt uit dat er alleen nog telefonisch contact mogelijk is met het OM. "En als iedereen gaat bellen, wordt het een chaotische situatie."

'Niks komt tot ons'

Het OM koppelde vorige week alle systemen los van het internet na vermoedens van een hack, wat later werd bevestigd. OM-medewerkers kunnen nog wel met elkaar mailen, maar digitaal contact met de buitenwereld is niet meer mogelijk.

"Dat betekent dat we weer heel veel moeten printen en op papier de deur uit moeten doen", zei Marthyne Kunst van het OM-crisisteam deze week. Dit gaat mogelijk nog weken duren.

"Niks komt tot ons op dit moment", zegt advocaat Van der Velden. "En als we iets nieuws willen, gaat elk OM-parket daar anders mee om. Rotterdam heeft deze week tegen ons gezegd: 'Je moet het maar komen halen.' Dat is geen onwil van die OM-medewerkers, maar het is geen werkbare oplossing."

In sommige zaken leidt dit direct tot vertraging, zegt Van der Velden. Ook ontstaan er volgens haar zorgelijke kwesties. "Stel: een slachtoffer wil een contactverbod, dan stuur je normaal gesproken via de mail een ingescande brief naar het OM, en die komt nu niet aan."

'Post is geen oplossing'

De advocaat is kritisch over het ontstaan van het hack bij het OM. "Wij vinden het lastig te begrijpen dat een overheidsinstantie - die verantwoordelijk is voor de veiligheid van u en mij - zelf kennelijk de ICT niet goed op orde heeft. Een cyberaanval is gewoon iets waar je tegenwoordig rekening mee moet houden."

De oplossing die het OM heeft gekozen - alles via de post versturen - is volgens Van der Velden niet werkbaar. Ze vindt dat er zo snel mogelijk een nieuwe digitale verbinding moet komen tussen het OM en de andere partijen in het strafrechtproces.

Het OM noemt de zorgen en frustraties van de advocaten in een verklaring "terecht en begrijpelijk". Het doel is volgens het OM om zo snel mogelijk op een verantwoorde manier terug te keren naar de normale situatie. "Tot die tijd blijven de in gang gezette noodprocessen van kracht en blijven we zoeken naar alternatieve werkwijzen, zodat de voortgang van strafzaken zo min mogelijk hinder ondervindt."

Ook de zorgen van slachtoffers zijn begrijpelijk, stelt het OM. "Slachtoffercoördinatoren doen hun best om de contacten zoveel mogelijk op de normale (telefonische) wijze te onderhouden."

De Turks-Nederlandse acteur Hüseyin Cahit Ölmez is overleden op 62-jarige leeftijd. Ölmez brak in Vlaanderen door als motoragent Selattin Ateş in de populaire tv-serie Flikken. Hij speelde in de eerste drie seizoenen van die serie, die begon in 1999.

In Nederland speelde Ölmez onlangs nog in de remake van de ziekenhuisserie Medisch Centrum West. Ook had hij rollen in series als Baantjer en Van Speijk, speelde hij in de film Gangsterboys uit 2010 en in de met twee Gouden Kalveren bekroonde film Wolf (2013).

Verder runde Ölmez, die eind jaren 80 afstudeerde aan de toneelschool in Amsterdam, nog kort een restaurant in Gent.

Inzamelingsactie

Ölmez overleed maandag aan de gevolgen van kanker en werd donderdag begraven in de Turkse stad Mersin, schrijft acteur Ilker Delikaya op de pagina van een inzamelingsactie die hij voor Ölmez was gestart.

Met die actie moest een alternatieve behandeling tegen kanker worden bekostigd, zo is te lezen op de pagina. De ziekte werd enkele maanden geleden bij Ölmez geconstateerd. Delikaya schrijft dat er in Nederland nog een afscheid voor Ölmez wordt georganiseerd. De datum is nog niet bekend.

Fijn gevoel voor humor

In Belgische media reageren acteurs waarmee hij speelde in Flikken verslagen op zijn dood. "Hij had een heel fijn gevoel voor humor", zegt Mark Tijsmans, die in de serie als agent Wilfried Pasmans een hoofdrol had, tegen de Gazet van Antwerpen.

De afgelopen jaren was het contact tussen de twee acteurs verwaterd, waardoor hij werd overvallen door het nieuws van zijn dood. "Hij is gegaan zoals hij vaak leefde: omhuld door mysterie", aldus Tijsmans.

"Dat hij een restaurant geopend en vervolgens weer gesloten had in Gent, dat hij weer naar Nederland was getrokken... je hoorde het altijd pas achteraf. Je wist nooit alles van Cahit. Een wandelend enigma."

Lichtgrijs, donkergrijs, vuilnisbakkengrijs, chocoladebruin, goudbruin, crème, zwart in allerlei tinten: wie goed naar de auto's op de Nederlandse wegen kijkt, ziet weinig kleur. Grijzigheid voert de boventoon, lijkt het.

Cijfers van het CBS leren dat die indruk ook klopt. Om een paar voorbeelden te noemen: in 2000 reden er in ons land 1,1 miljoen grijze auto's rond, nu zijn dat er 3,1 miljoen. Aan het begin van deze eeuw telde ons land bijna 600.000 zwarte bolides, nu zijn dat er bijna vier keer zoveel: 2,2 miljoen.

Met een wagenpark van ruim 9 miljoen auto's betekent dat dus dat het merendeel inmiddels grijs of zwart is. In 2000 was het wagenpark 6,3 miljoen auto's groot, waarvan toen nog geen kwart zwart of grijs was.

En wie oude beelden bestudeert van bijvoorbeeld het Polygoonjournaal uit de jaren 70 en 80, ziet veel meer rood, blauw en zelfs de toen modieuze kleur oranje op de snelwegen.

Veilige kleuren

Leasemaatschappijen bepalen voor een groot deel de kleur van het Nederlandse wagenpark. Zij schaffen jaarlijks honderdduizenden nieuwe auto's aan en die komen op een bepaald moment ook weer als tweedehands op de markt.

Willemijne de Wit van leasemaatschappij Athlon Nederland heeft wel een verklaring voor die grijzigheid. "Het is een beetje saai ja. De leaserijder bepaalt natuurlijk de kleur. Bij onze zakelijke klanten zien we dat neutrale kleuren het meest worden gekozen. Veilige kleuren. Dat zijn dus zwart, grijs, blauw en wit", zegt ze. "Werkgevers hebben daar ook een rol in. Die willen een zakelijke, representatieve auto. Maar ik vraag me af: is een rode auto dan niet zakelijk en representatief?"

De Wit zegt ook dat werkgevers een gangbare kleur makkelijk vinden, zodat ze de auto makkelijk kunnen doorschuiven naar iemand anders. "Stel, ze zitten met een gele auto waar niemand anders in wil rijden... dat is wel een probleem dan."

Andere gehoorde argumenten: vuil is op een grijze auto bijna niet te zien en ook de restwaarde speelt soms een rol. Iemand kan een paarse of kanariegele auto hartstikke mooi vinden, maar misschien raak je die na vier of vijf jaar aan de straatstenen niet meer kwijt. Onverkoopbaar dus.

Milou Ket uit Purmerend, stylist-ontwerper met kleur als expertise, heeft het over kuddementaliteit. "Het is een beetje deprimerend hoor. Iedereen wil op elkaar lijken. Niemand durft met zijn hoofd boven het maaiveld uit te komen. En dan kiezen we blijkbaar voor grijs, terwijl kleur mensen zo gelukkig maakt, blijkt ook uit onderzoek. Wie een mooie, kleurige bos bloemen ontvangt, voelt zich gewoon prettiger."

Ze denkt wel dat er heel voorzichtig verandering op komst is. "Vooral bij de kleinere auto's, daar durft men toch wat meer. Rood zie ik veel, fel blauw, veel nuances groen." Volgens Ket zie je die overgang naar warmere kleuren ook in het interieur van huishoudens. "We zien zoveel narigheid om ons heen, in onze eigen omgeving willen we graag dat het gezellig is en vriendelijk. Een warme omgeving."

Liefde, passie, leven

Fiat nam in de zomer van 2023 het radicale besluit om te stoppen met de productie van grijze auto's. Door zijn modellen meer kleur te geven, wil het merk zijn Italiaanse roots benadrukken met kleuren geïnspireerd door zon, zee, strand en lucht.

Met veel bombarie nam topman Olivier François van Fiat toen - zittend achter het stuur van een nieuwe Fiat 600e - een duik in een oranje kleurenbad. "Italië is vreugde, optimisme, liefde, passie, het leven. Wat heeft grijs daarmee te maken? Helemaal niets", aldus François. Hij gruwelt van fabrikanten die massaal Duits grijs, Japans grijs en Frans grijs op de markt brengen: "Dat is een veilige keuze die altijd verkoopt. Daar willen wij dus van af."

En dan nog een broodjeaapverhaal: dat je meer premie betaalt als je een zwarte auto hebt. De waarheid: de kleur is niet van invloed op de verzekeringspremie. Volgens het Verbond van Verzekeraars is het ook niet bewezen "dat een auto met een felle kleur minder vaak is betrokken bij een ongeluk."

Ook de SWOV, het instituut voor wetenschappelijk onderzoek van de verkeersveiligheid, kent geen onderzoek in ons land dat wijst op een hoger ongevalsrisico vanwege de kleur van een auto.

Gisteravond leek er een staakt-het-vuren in de maak, maar in het grensgebied tussen Thailand en Cambodja wordt nog altijd gevochten. Vooral Thailand lijkt de wapens nog niet te willen neerleggen.

Bij het grensconflict zijn nu volgens de autoriteiten in de twee landen zeker 32 mensen gedood. In Thailand staat het dodental op negentien, voornamelijk burgers. Cambodja meldt na de gevechten van vandaag dertien doden.

Het conflict tussen de twee landen laaide eergisteren op. Beide landen zeggen dat de ander is begonnen met schieten. Cambodja en Thailand hebben al meer dan honderd jaar ruzie over de grens. Zowel Thailand als Cambodja claimt tempels die op de grens staan.

Vanwege het conflict zijn tienduizenden mensen gevlucht of geëvacueerd. In Thailand zijn in vier getroffen grensprovincies meer dan 58.000 mensen gevlucht naar tijdelijke onderkomens, meldden de Thaise autoriteiten gisteren. In Cambodja gaat het om meer dan 23.000 evacuaties.

De VN-Veiligheidsraad hield gisteravond in New York een spoedvergadering achter gesloten deuren. Daar riep Maleisië, dat zich als bemiddelaar opwerpt, op tot een einde aan de vijandelijkheden.

Vreedzame oplossing

Cambodja was eerder al akkoord gegaan met een voorstel van Maleisië voor een staakt-het-vuren. De opstelling van Thailand is echter niet helemaal duidelijk.

Het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken zei eerst dat het in principe akkoord was met het plan en dat de regering het zou overwegen. Maar een bestand moest wel gebaseerd zijn op "de juiste omstandigheden ter plaatse". Over wat die omstandigheden zijn, heeft het land geen duidelijkheid gegeven.

Niet zelf aanvallen

Er kwam in New York na afloop geen officiële verklaring van de raad, maar bronnen melden aan persbureau AP dat alle vijftien leden de partijen opriepen tot de-escalatie, terughoudendheid en een vreedzame oplossing van het conflict.

De Cambodjaanse ambassadeur bij de VN zei na de vergadering dat Cambodja "onvoorwaardelijk" om een onmiddellijk staakt-het-vuren had gevraagd. Ook zou hij hebben opgeroepen tot een vreedzame oplossing.

Hij reageerde op beschuldigingen dat Cambodja Thailand had aangevallen, door te vragen hoe een klein land zonder luchtmacht een veel groter land kan aanvallen met een leger dat drie keer zo groot is. Hij benadrukte: "Dat doen wij niet."

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"Er lijken in Thailand krachten te spelen die de gevechten nog even willen laten doorgaan. Thailand had het in de Veiligheidsraad helemaal niet over een staakt-het-vuren. Het verklaarde alleen dat Cambodja moet ophouden met de 'grove schendingen van het Thaise territorium'.

Ondertussen wordt er nog steeds gevochten. Weliswaar op minder plekken dan gisteren, maar er worden nog altijd mensen gedood, met in totaal zeker 32 doden. Omdat Thailand een staakt-het-vuren afhoudt, groeit de angst voor een uitgebreider en langduriger conflict. Iets wat beide landen zich eigenlijk niet kunnen veroorloven.

In Thailand heerst politieke instabiliteit, de economie draait slecht. En Cambodja is gewoon overduidelijk veel zwakker dan Thailand. Dus eigenlijk zit geen van de twee landen hierop te wachten, maar heeft op dit moment vooral Thailand het gevoel dat ze nog door moeten vechten.

Het Thaise leger staat overigens niet onder de leiding van een minister. Het is een gigantisch machtsbolwerk in Thailand, dat dus ook moeilijk te controleren is. Wat hun motivatie is weten we niet, maar dat ze nog doorvechten, is duidelijk."

Bij een busongeluk in Peru zijn zeker achttien mensen om het leven gekomen. Ook raakten 48 mensen gewond.

De dubbeldekkerbus was onderweg van de hoofdstad Lima naar het Amazonegebied van Peru. Het ging mis in de omgeving van Tarma, een stad in het Andesgebergte zo'n 240 kilometer ten oosten van Lima. De bus raakte van de weg en stortte naar beneden. Hoe het ongeluk kon gebeuren, wordt nog onderzocht.

Het voertuig kwam ondersteboven naast een rivier terecht:

Busongelukken komen geregeld voor in Peru. De wegen in het land zijn in slechte staat en voertuigen worden slecht gecontroleerd. Probleem is ook dat na ongelukken de noodhulp langzaam verloopt en niet goed georganiseerd is. Volgens officiële cijfers kwamen vorig jaar zo'n 3200 mensen om het leven bij verkeersongevallen.

Goedemorgen! In Rotterdam wordt vandaag de jaarlijkse Zomercarnaval Straatparade gehouden. En in Frankrijk begint de Tour de France Femmes.

Eerst het weer: vandaag wisselen zon en wolken elkaar af. Vanmiddag ontstaat landinwaarts een enkele bui. Bij een zwakke tot matige westenwind liggen de maxima tussen 22 en 25 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De VVD heeft als eerste partij, midden in het zomerreces, het concept-verkiezingsprogramma gepresenteerd. Het programma met als titel 'Sterker uit de storm' is een lange opsomming van plannen, deels al bekend uit eerdere verkiezingsprogramma's.

Enkele speerpunten uit het 81 pagina's tellende document: lagere belastingen voor ondernemers, meer financiële voordelen voor werkenden, extra investeringen in defensie, maar ook een kleiner basispakket in de zorgverzekering en een meer "activerende" sociale zekerheid.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In de ecologische wijk Oosterwold in Almere zijn de bewoners fel tegen de komst van een filiaal van McDonald's. Ondanks de bezwaren van omwonenden wil het fastfoodbedrijf niet langer wachten op toestemming van de gemeentes. Na de bouwvak start de bouw van het restaurant.

Dat mag juridisch, maar het restaurant moet het gebouw wel op eigen kosten slopen als de gemeente beslist dat de bezwaren gegrond zijn.

Zowel McDonald's als de inwoners zijn het wachten op de gemeente zat:

Fijne dag!

De Olympische Spelen vorig jaar in Parijs hebben aanzienlijk meer geld gekost dan was gedacht én dan ze hebben opgebracht. "Als je het puur boekhoudkundig bekijkt, zijn de Spelen een mislukking", zegt econoom Pierre Rondeau van de Sports Management School in Parijs. "Maar er zijn ook positieve effecten."

Vandaag is het precies een jaar geleden dat de openingsceremonie van de Spelen werd gehouden, op de Seine in het hartje van de hoofdstad. Op verzoek van de NOS zette econoom Rondeau alle nu beschikbare cijfers over de inkomsten en uitgaven op een rij.

Tekort van ruim 1,5 miljard

Ten eerste hadden de Olympische Spelen 'directe kosten'. Die werden betaald door het organisatiecomité, de COJOP, en door een speciale instantie, Solideo, die de infrastructuur bouwde. "Zij hadden samen een budget van 8,8 miljard euro", zegt Rondeau. "Maar uit onderzoek blijkt dat de inkomsten van de Spelen 7,1 miljard euro bedragen." Dat komt dus netto neer op een tekort van 1,7 miljard.

De COJOP zelf zegt los van Solideo een overschot op de begroting te hebben van 76 miljoen euro, maar dat compenseert niet het bedrag van 1,7 miljard. "Dat overschot is mede te danken aan de Paralympische Spelen", zegt Rondeau. "Die waren minder verliesgevend dan gedacht."

Los van de directe kosten zijn er ook indirecte kosten. De Franse overheid trok massaal de portemonnee, bijvoorbeeld om de Olympische Spelen goed te beveiligen en om het openbaar vervoer te verbeteren. De Franse Algemene Rekenkamer becijferde dat die indirecte kosten in totaal 5,9 miljard bedroegen. Dat is twee keer zoveel als vooraf was begroot.

Volgens econoom Rondeau heeft de overheid de kosten - tegen beter weten in - te laag ingeschat. "Een groot deel van de kosten betrof de beveiliging. Die was begroot op minder dan 400 miljoen euro. Maar iedereen weet dat het beveiligen van de Olympische Spelen altijd meer dan een miljard kost. In Parijs bleek de beveiliging uiteindelijk 1,4 miljard te kosten."

Bovendien moest de Franse staat dreigende stakingen afkopen. Niet alleen van de politie, maar ook van ov-personeel dat dreigde het werk neer te leggen en zo de Spelen te verstoren. Dat wilde de regering-Macron te allen tijde voorkomen. "Het ov-personeel kreeg daarom speciale premies van soms wel meer dan 1200 euro per persoon tijdens de Spelen. De extra kosten voor het openbaar vervoer kwamen daarmee uit op 600 miljoen."

Kosten of investeringen?

Uiteindelijk hebben de Olympische Spelen dus meer gekost dan werd verwacht en dan was begroot. Maar ook dat is maar een deel van het verhaal, benadrukt Rondeau. "De vraag is eigenlijk of je al die uitgaven ziet als kosten of als investeringen. Want als je naar de opbrengsten op langere termijn kijkt, dan verandert het beeld."

De beveiliging kostte bijvoorbeeld 1,4 miljard, maar daardoor heeft Parijs zich wel op de kaart gezet. "De Spelen waren goed georganiseerd, zijn goed verlopen en waren veilig. Dat heeft het imago van Parijs voor bijvoorbeeld toeristen een positieve impuls gegeven", aldus de econoom. Toeristen kunnen jarenlang nog besluiten om Parijs te bezoeken vanwege dat goede imago.

Daarnaast is er de infrastructuur. Ten noorden van Parijs verrezen een olympisch zwembad en een olympisch dorp. Aan de rand van Parijs werd een groot nieuw sportcomplex gebouwd en verspreid rond de stad werden wegen aangelegd of gerenoveerd. Die worden nu allemaal gebruikt door omwonenden en door Parijzenaars zelf. Gewone Fransen kunnen nog decennia profiteren van de olympische infrastructuur.

"Dat is echt de erfenis voor de lange termijn. Ten noordwesten van Parijs staat bijvoorbeeld het stadion van Colombes. Dat werd gebruikt voor de Olympische Spelen van 1924. En dat stadion staat er nog steeds. En het wordt nu, honderd jaar later, nog altijd gebruikt."

Moeilijk in geld uit te drukken

Verder is de 'erfenis op de lange termijn' moeilijk te meten. Het is nauwelijks te becijferen wat extra toeristen, meer openbaar vervoer en nieuwe stadions over een aantal jaren opbrengen áls het al in geld is uit te drukken.

Econoom Rondeau: "Misschien moet je dit soort grote sportevenementen niet alleen maar op de korte termijn en financieel beoordelen. Eigenlijk zijn ze dan altijd verlieslijdend. Ze kosten altijd meer geld dan ze opbrengen. Maar op lange termijn kunnen er wel degelijk positieve effecten zijn."

In de Nigeriaanse deelstaat Katsina zijn het afgelopen halfjaar meer dan 650 kinderen overleden als gevolg van ernstige ondervoeding. Dat meldt Artsen zonder Grenzen.

Volgens de hulporganisatie wordt de situatie in het noorden van Nigeria zienderogen slechter. Steeds meer kinderen hebben behandeling nodig vanwege ondervoeding. Volgens de hulporganisatie is het aantal kinderen dat met ondervoeding in een van de AzG-klinieken terechtkomt dit jaar ruim verdrievoudigd ten opzichte van vorig jaar.

Het afgelopen half jaar kregen in Katsina 70.000 ondervoede kinderen medische hulp van de hulporganisatie. Onder hen waren 10.000 kinderen die in een ernstige toestand in het ziekenhuis werden opgenomen. Ook zien artsen dat steeds meer volwassenen ondervoed zijn. Onder hen zijn veel zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.

Extra kliniek met honderden bedden

Om de nood te bestrijden, deelt de hulporganisatie samen met de lokale autoriteiten voedingssupplementen uit aan 66.000 kinderen in het gebied. Ook is er in Katsina een extra kliniek met honderden bedden geopend, specifiek gericht op ondervoeding.

Volgens Artsen zonder Grenzen worden de problemen in Noord-Nigeria verergerd door uitbraken van ziektes, een lage vaccinatiegraad, een slechte basiszorg en geweld in de regio. Maar ook de bezuinigingen op noodhulp spelen een rol, zegt de organisatie. "We zijn momenteel getuige van enorme bezuinigingen, met name door de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Die hebben reële impact op de behandeling van ondervoede kinderen."

'Ongekende hongersnood'

Eerder deze week meldde het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de VN al dat Nigeria kampt met een "ongekende hongersnood". Ook het WFP legt een verband met de forse bezuinigingen. De regionaal directeur van WFP, Margot van der Velden, stelt dat "we geconfronteerd zullen worden met de hartverscheurende realiteit dat we de humanitaire hulp voor de bevolking in door conflicten verwoeste gebieden moeten opschorten".

Jarenlang was de Amerikaanse overheidsorganisatie USAID een van de belangrijkste organisaties voor humanitaire hulp in het noordoosten van Nigeria. De regering-Trump heeft de buitenlandse hulp drastisch teruggebracht en USAID voor een groot deel ontmanteld.

Problemen in West- en Centraal Afrika

Het Wereldvoedselprogramma van de VN benadrukt dat de problemen zich niet beperken tot Nigeria. Ook andere landen in West- en Centraal Afrika merken de gevolgen van de teruggelopen financiering.

Volgens Van der Velden kan het WFP veel minder hulp bieden dan voorheen. "In landen zoals Mali, Mauritanië, Niger, Kameroen en de Centraal-Afrikaanse Republiek zien we hetzelfde patroon: toenemende behoeften, slinkende middelen en groeiende risico's."

Lagere belastingen voor ondernemers, meer financiële voordelen voor werkenden, extra investeringen in defensie, maar ook een kleiner basispakket in de zorgverzekering en een meer "activerende" sociale zekerheid. Het zijn enkele speerpunten uit het 81 pagina's tellende concept-verkiezingsprogramma van de VVD, dat vrijdagavond laat op de website van de partij is gepubliceerd.

Geen cijfers

De VVD is de eerste partij die, midden in het zomerreces, het concept-verkiezingsprogramma presenteert. Het programma met als titel 'Sterker uit de storm' is een lange opsomming van plannen, deels al bekend uit eerdere verkiezingsprogramma's.

Er staat niet bij hoeveel de voorstellen kosten en ook bij voorgestelde bezuinigingen, zoals op de zorg en het ambtenarenapparaat, staan geen cijfers. Dat komt later, op het moment dat de partij de economische effecten van het verkiezingsprogramma wil laten doorrekenen door het Centraal Planbureau.

Na afloop gaf Yesilgöz een toelichting op de plannen:

De VVD richt zich duidelijk op de Nederlandse ondernemer, de 'hardwerkende Nederlander' en een sterke economische groei. Een streng asielbeleid komt zeker aan bod, maar is niet meer het belangrijkste speerpunt van de rechts-liberale partij.

'Hardwerkende Nederlander'

Ondernemers moeten vooral goed hun bedrijf kunnen runnen, zonder belemmerende regels of andere lasten. Daarom wordt bijvoorbeeld het tweede jaar loondoorbetaling bij ziekte geschrapt voor kleine ondernemers.

Mensen met een koophuis hoeven ook niet te vrezen, want de hypotheekrenteaftrek blijft bij de VVD intact. "Wij kiezen voor de hardwerkende Nederlander. Als je hard werkt, moet je kunnen groeien en iets op kunnen bouwen. Als je hard gewerkt hebt, verdien je een fijn leven zonder zorgen", zo staat in het programma.

Mensen met een uitkering, de niet-werkenden, worden harder aangepakt. De partij wil een ontkoppeling tussen het minimumloon en uitkeringen in de sociale zekerheid, met uitzonderingen voor de AOW en de regeling voor arbeidsongeschikten. De VVD vindt dat werkenden altijd een hogere koopkracht moeten hebben dan niet-werkenden en dat daar ook een aparte koopkrachtwet voor moet komen.

Verder wil de VVD een uitkeringsplafond en korten op de bijstand als iemand slecht Nederlands spreekt of een geschikte baan weigert.

Een aantal voorstellen uit het VVD-verkiezingsprogramma:

De versterking van de Nederlandse krijgsmacht is een belangrijk punt voor de VVD. De partij vindt de verhoging van de defensie-uitgaven naar 3,5 procent van het bruto nationaal product nodig om "de Russische dreiging het hoofd te bieden". Als het niet lukt om in Nederland voldoende vrijwillige militairen te werven, is een herinvoering van de opkomstplicht niet uitgesloten.

Keuzes

Om de miljardenuitgaven aan defensie en veiligheid te betalen, zal er minder geld gaan naar sociale zekerheid en zorg. "We maken geld vrij om de economie flink te laten groeien, zodat we ook in de toekomst een welvarend land zijn", staat in het verkiezingsprogramma.

"Dat betekent wel dat we keuzes zullen moeten maken in de zorg en de sociale zekerheid, zoals een kleiner basispakket, meer eigen bijdragen, een efficiënter zorgstelsel en een veel meer activerende sociale zekerheid." Er wordt niet ingegaan op het verkleinen van het basispakket en wat er bedoeld wordt met een "meer activerende sociale zekerheid".

Stikstof

Om ervoor te zorgen dat er voldoende wordt gebouwd pleit de partij voor een "forse stikstofreductie": 50 procent minder uitstoot in 2035. Over gedwongen uitkoop van boeren staat niets concreets in het concept-verkiezingsprogramma.

De teksten over asiel bevatten geen opvallende nieuwe plannen. Enkele voorstellen zijn: veel minder vluchtelingen opvangen ("misschien wel 0"), sobere opvang, geen voorrang meer voor statushouders bij het toewijzen van een huis en strenge bewaking aan de grens.

Industrie en klimaat

Op het gebied van klimaat maakt de VVD, zoals verwacht, een pas op de plaats. De industrie mag niet uit Nederland vertrekken. "We kiezen voor realisme in klimaatbeleid. We moeten ons niet blindstaren op het creëren van een papieren werkelijkheid, maar ons richten op het goed uitvoeren van de plannen die er al liggen."

Het concept-verkiezingsprogramma wordt nog voorgelegd aan de VVD-leden. Eventuele wijzigingen komen op het congres op 6 september aan bod.

Socialemediabedrijven, zoals Meta, Google en Reddit, kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor een racistisch gemotiveerde schietpartij waarbij in 2022 tien zwarte Amerikanen werden gedood. Dat heeft een hof van beroep in de staat New York geoordeeld.

De zaak was aangespannen door familieleden van slachtoffers, winkelmedewerkers en klanten die getuige waren van de aanval. Zij vinden dat de bedrijven wel verantwoordelijkheid dragen, omdat volgens hen de dader mede door de sociale media is geradicaliseerd.

Met het vonnis vernietigt het hof een uitspraak van een lagere rechtbank. Volgens het hof hebben Facebook en Instagram van Meta, YouTube van Google, 4Chan, Reddit en andere socialemediabedrijven recht op immuniteit. Die is het gevolg van een federale wet die online platforms beschermt tegen aansprakelijkheid voor content die door anderen op hun platforms is geplaatst.

Aanslag gefilmd

In mei 2022 schoot de dader tien mensen dood in een supermarkt in Buffalo. Hij filmde die aanslag via een camera op zijn helm en zond de beelden live uit op livestreamplatform Twitch. In de rechtszaak erkende hij dat hij de slachtoffer had gedood omdat ze zwart waren. De man is inmiddels tot levenslang veroordeeld, zonder de mogelijkheid tot vervroegde vrijlating.

De zaak over de aansprakelijkheid werd behandeld door vijf rechters en ze waren het niet met elkaar eens. Drie van hen vonden dat de bedrijven niet aansprakelijk kunnen worden gesteld. In een verklaring schreven ze dat aansprakelijkheid de bedrijven zou ondermijnen en het "zou leiden tot het einde van het internet zoals wij dat kennen".

Federale zaak

De andere twee rechters waren het daar niet mee eens. Ze zijn van mening dat de bedrijven alles doen om gebruikers op de platformen te houden, of het nu gaat om video's over koken of puppy's of over witte suprematie en nationalisme. Daarmee zouden ze volgens de rechters wel aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de aanslag.

De aanval maakte in 2022 veel los in de VS. De vorige president, Joe Biden, noemde de ideologie van witte suprematie "vergif" en beschreef de racistische aanslag als "gruwelijk en weerzinwekkend".

Er loopt nog een federale zaak tegen de dader. Daarin kan hij de doodstraf krijgen.

Vakantiegangers in het Alpengebied moeten de komende dagen rekening houden met noodweer, onweer en zeer veel regen. Weerdiensten verwachten dat er zaterdag in het zuiden van Tirol wel 250 millimeter regen kan vallen. Dat is meer dan wat er normaal in een hele zomer valt.

Ook op andere plekken in de Alpen kan veel regen vallen, zoals in de Oostenrijkse deelstaat Vorarlberg en in het noordoosten van Zwitserland.

De Oostenrijkse omroep ORF meldt dat lokaal modderstromen en overstromingen kunnen ontstaan. Het nationale weerinstituut heeft voor de komende dagen code geel afgegeven in een groot deel van het Alpenland. In Zwitserland geldt in delen van het land code oranje vanwege de vele neerslag die wordt verwacht.

De ANWB waarschuwt dat automobilisten hinder kunnen ondervinden van de hevige regenval en files:

Italië

Weerplaza meldt dat ook Italië te maken krijgt met zware buien. Met name in delen van Toscane en rond het Gardameer kunnen buien gepaard gaan met harde windstoten en grote hagelstenen.

Vorig jaar leidde zware regenval tot grote overstromingen in Centraal-Europa. Toen kwamen in Roemenië, Polen, Tsjechië en Oostenrijk zeker achttien mensen om het leven.

In het doorgaans gesloten diplomatieke corps is openlijke kritiek op regeringsbeleid zeer ongebruikelijk. Toch uiten Nederlandse diplomaten hun onvrede over het uitblijven van politieke actie tegen de aanhoudende oorlog in Gaza. Een opvallend - en zeldzaam - signaal kwam deze week van Jaco Beerends, tweede man van de Nederlandse vertegenwoordiging in Ramallah.

In een emotioneel beladen bijdrage op LinkedIn doorbrak hij de diplomatieke stilte: "We gingen van het ene verwerpelijke dieptepunt naar het volgende. De geschiedenis zal niet mild over ons oordelen. Om wat we deden, en vooral om wat we niet deden".

De post kreeg veel bijval, ook van Ferdinand Lahnstein, de Nederlandse ambassadeur in Qatar. "Goede, dappere post, Jaco Beerends", zo reageerde hij onder het bericht. Ook andere diplomaten spraken hun steun uit met instemmende reacties en likes.

Een Nederlandse ambtenaar die nauw betrokken is bij het Gazadossier zegt zich volledig te herkennen in de inhoud van Beerends' boodschap. "Ik snap de frustratie helemaal", zegt de gezant, die anoniem wenst te blijven.

Extreme omstandigheden

Beerends vertrekt deze maand uit Ramallah en zal een nieuwe post in Kenia vervullen. Hij kreeg in 2023 de vraag om aan de slag te gaan op de Westelijke Jordaanoever, in de bezette Palestijnse gebieden. Hij twijfelde.

"Weer weg van mijn familie, en vooral vanwege de manier waarop mijn land zich opstelde na 7 oktober 2023" - de dag waarop Hamas een grootschalige terroristische aanval uitvoerde op Israël. De Israëlische reactie - maandenlange bombardementen en een intense militaire operatie in Gaza - duurt tot op de dag van vandaag voort.

Volgens Beerends is het internationale humanitaire recht, ooit een leidraad voor Nederlands beleid, steeds meer ondergeschikt geraakt aan geopolitieke belangen.

Juist omdat diplomaten zelden publiekelijk kritiek uiten op het regeringsbeleid, maakt zijn bijdrage indruk. Binnen Buitenlandse Zaken geldt dat je er beter het zwijgen toe kunt doen, als je carrière je lief is. Maar tegenover de NOS zegt Beerends dat de "extreme omstandigheden" in Gaza hem geen andere keus lieten dan zich uit te spreken.

"Ik sta volledig achter wat ik heb opgeschreven en hoop dat er uiteindelijk iets verandert. Ik ben mij ook bewust dat dit een risico met zich meebrengt, maar de extreme omstandigheden vragen daarom. Hoe we ons verhouden tot ons vak, en hoe we omgaan met verantwoordelijkheden die daarin besloten liggen, raakt onder de huidige omstandigheden elke dag mensenlevens", zegt Beerends.

"Uiteindelijk is het voor ieder een persoonlijke afweging hoe je je professioneel en persoonlijk daartoe wil en kan verhouden."

Goed over nagedacht

Nikolaos van Dam, oud-diplomaat met decennialange ervaring in het Midden-Oosten, zegt dat veel huidige ambtenaren van Buitenlandse Zaken "zwaar kritisch" zijn op het Nederlandse beleid ten opzichte van Israël, "maar velen durven niets te zeggen".

"Beerends heeft hier duidelijk goed over nagedacht, want hij drukt zich heel genuanceerd en gematigd uit. Want iedereen met een klein beetje gezond verstand ziet dat het helemaal mis zit in Gaza."

"De vraag is of onze huidige regering dit soort geluiden van ambtenaren zal tolereren. Ik hoop het wel, want ik zou willen dat er meer geluisterd gaat worden naar expertise. Zo niet, dan laat dat weer eens zien hoe ver de publieke opinie af staat van deze regering. Als ze verstandig zijn laten ze hem met rust."

Een woordvoerder van Buitenlandse Zaken wijst in een schriftelijke reactie op de vrijheid van meningsuiting. "Rijksambtenaren hebben net als alle Nederlanders vrijheid van meningsuiting. Hierbij moet je er wel goed voor zorgen dat het uitoefenen van je functie niet wordt belemmerd. Om houvast en duidelijkheid te bieden geldt de Gedragscode Integriteit Rijk en de Ambtenarenwet."

Luid en activistisch

Sinds het uitbreken van de oorlog in Gaza is er in Nederland terugkerende discussie over de wapenleveranties aan Israël, de export van onderdelen voor het gevechtsvliegtuig F-35 en de Nederlandse steun aan UNRWA, de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen. Maar concrete maatregelen tegen Israël blijven uit.

"Veranderingen moeten komen door steeds meer druk, van buiten en van binnen", stelt Beerends op LinkedIn. "Van formele instellingen en van gewone mensen. We moeten blijven zeggen wat dit is, tot het stopt, luid en activistisch van buitenaf, en misschien minder zichtbaar maar wel scherp van binnenuit de macht".

Toch blijft zijn slotboodschap wrang: "Ik ben gestopt met posten over mijn werk. Het voelt belachelijk iets te zeggen over je baan terwijl de gruweldaden doorgaan, en politieke leiders die niet voldoende benoemen".

Een 45-jarige docent uit Utrecht die verdacht wordt van ontucht met drie minderjarige leerlingen, had volgens het Openbaar Ministerie ook expliciet materiaal van andere meisjes op zijn computer en telefoon. Dat bleek op een tussentijdse zitting, waarbij de verdachte niet aanwezig was.

Volgens het OM zijn er beelden gevonden van vijf meisjes die inmiddels zijn geïdentificeerd. Mogelijk zijn er nog meer slachtoffers, omdat er ook niet-geïdentificeerde meisjes op zijn gegevensdragers zijn gevonden, schrijft RTV Utrecht.

Ontslagen

De man had langdurig contact met drie leerlingen die hij lesgaf op middelbare scholen in Utrecht en Almere. De meisjes waren toentertijd 16 en 17 jaar. In mei is de docent, die op dat moment werkte op een school in Rijswijk, op staande voet ontslagen. Er zijn geen aanwijzingen dat hij ook op die school slachtoffers heeft gemaakt.

Olav A. zit sinds januari in voorarrest. Op 17 oktober is er weer een tussentijdse zitting in de zaak.

Voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie en de Amerikaanse president Trump ontmoeten elkaar dit weekend in Schotland om te praten over de handelstarieven. Dat meldt Von der Leyen op X.

"We hebben afgesproken om zondag in Schotland bijeen te komen om de trans-Atlantische handelsbetrekkingen te bespreken en hoe we deze sterk kunnen houden", schrijft Von der Leyen. De ontmoeting komt op het moment dat de VS en de EU dicht bij het sluiten van een handelsakkoord zijn.

De Amerikaanse president dreigt importheffingen van 30 procent in te voeren als er geen akkoord komt. Volgende week vrijdag, op 1 augustus, verloopt de deadline die Trump heeft gesteld.

Woensdag kregen de EU-landen een laatste update over de status van de onderhandelingen van de Europese Commissie. De onderhandelaars koersen af op een Amerikaanse importheffing van 15 procent voor Europese producten die naar de VS worden geëxporteerd. Voor Trump opnieuw aan de macht kwam was er een tarief van 4,8 procent.

Wisselende percentages

In april kondigde Trump forse importheffingen aan voor landen wereldwijd. Voor de Europese Unie noemde hij toen een percentage van 20. Voor andere landen lagen de percentages nog hoger.

Zo wilde hij voor China een importheffing van 54 procent instellen. Wereldwijd zorgde Trumps aankondiging voor een daling van de beurskoersen. Nadat Trump de heffingen weer afzwakte stegen de beurzen weer.

Sindsdien schommelen de percentages die Trump noemt steeds. Zo dreigde hij in mei met een percentage van 50 procent voor de EU. Toen Spanje dwarslag bij het verhogen van de NAVO-norm zei Trump dat hij dat land extra hoge importheffingen zou opleggen. "We laten ze twee keer zoveel betalen", zei hij op een persconferentie.

Fifty-fifty

Ook voordat Trump in het vliegtuig naar Schotland stapte trok hij de kans op het halen van de deadline in twijfel. Hij zei de kans op een akkoord op fifty-fifty te schatten. "Misschien minder dan dat, maar ik zou zeggen dat we fifty-fifty kans hebben om een deal te sluiten met de EU", zei hij.

Nadat hij was geland in Schotland ging hij opnieuw in op vragen van journalisten over de handelsakkoorden. Als het akkoord met de EU gesloten wordt zal dat "het grootste van allemaal" zijn, zei Trump.

Trump brengt de komende dagen een privébezoek aan het land, waar hij onder meer zijn golfresorts in Ayrshire en Aberdeenshire zal bezoeken. Ook heeft hij een informele ontmoeting met de Britse premier Starmer.

Bewoners en ondernemers op de Wallen in Amsterdam willen dat hun buurt een permanent veiligheidsrisicogebied wordt. Daar vragen ze om in een brandbrief aan de gemeente Amsterdam. Ze zijn de overlast door straatdealers beu. In een veiligheidsrisicogebied mag de politie preventief fouilleren en dat is volgens de briefschrijvers nodig, schrijft AT5.

"De intimiderende aanwezigheid van straatdealers en incidenten met wapens zijn helaas dagelijkse kost. De situatie in ons gebied is grimmig en voor velen ronduit onveilig. Door een schrijnend gebrek aan zichtbaar gezag en regie is ons woon- en werkgebied inmiddels het domein geworden van personen die zich onaantastbaar wanen", staat in de brief.

De gemeente en de politie proberen al langer overlast door straatdealers aan te pakken. Omdat veel van hen nepdrugs verkopen, zijn ze strafrechtelijk lastig aan te pakken. Sinds december vorig jaar kunnen de dealers al een straatverbod voor 48 uur krijgen, maar volgens de omwonenden is die maatregel niet genoeg. De dealers hangen op straat rond, vallen bezoekers lastig en gedragen zich vaak agressief, schreef het Openbaar Ministerie jaren geleden al.

Volgens bewoner Yet ten Hoorn is het 's avonds en 's nachts niet veilig op de Wallen. "Zo voelt het gewoon voor ons als bewoner. Dan heb je met name de gekkies en er wordt gedeald. Ik hoor dat breed uit de buurt van andere bewoners."

Vertraging

De bewoners hadden tot voor kort nog hoop op verbetering. Nog voor de zomervakantie zou het straatverbod voor overlastgevers verlengd worden naar 72 uur. Door een administratieve fout bij de gemeente ging dat niet door.

Het besluit over het langere gebiedsverbod wordt nu half september genomen. Als een meerderheid van de raad voor is zal de regeling met spoed ingevoerd worden, aldus een woordvoerder van burgemeester Halsema.

Niet alleen de bewoners balen daarvan. "Dat is ontzettend vervelend en ook wij balen enorm van die vertraging die het daarmee oploopt", aldus de woordvoerder.

Regelmatig overleg

De gemeente neemt de klachten over de situatie op de Wallen "zeer serieus". "Daarover hebben we ook regelmatig overleg met de verschillende betrokken partijen, waaronder ook ondertekenaars van deze brief. Er zijn inmiddels veel maatregelen getroffen, maar dat betekent inderdaad niet dat de problemen allemaal zijn opgelost", aldus de woordvoerder van de burgemeester.

De woordvoerder wil nog niet ingaan op de oproep om de Wallen aan te merken als veiligheidsrisicogebied.

Meta stopt vanaf begin oktober met betaalde advertenties in de Europese Unie die te maken hebben met politiek, verkiezingen of maatschappelijke kwesties. Dat heeft het bedrijf achter onder meer Facebook en Instagram bekendgemaakt. Meta doet dit met het oog op nieuwe Europese regels die het volgens het bedrijf "onwerkbaar" maken.

Het gaat om de Europese wetgeving over transparantie en doelgerichtheid van politieke reclame (TTPA). De EU wil met die wet dat mensen sneller politieke advertenties kunnen herkennen, kunnen zien wie erachter zit en of het om een doelgerichte advertentie gaat.

De EU wil met deze wet ook buitenlandse beïnvloeding bij verkiezingen tegengaan. Zo staat in de wet een verbod op politieke advertenties van "sponsoren" van buiten de EU in de drie maanden voor een verkiezing of referendum.

Voordelen voor adverteerders

Meta zegt dat er de afgelopen jaren al verschillende maatregelen zijn genomen om transparanter te zijn over politieke advertenties. Daar staat bijvoorbeeld bij wie ervoor heeft betaald en ze zijn terug te vinden in een database waarin iedereen kan zien hoe veel de advertentie heeft gekost, schrijft Meta.

De nieuwe wetgeving, die in oktober ingaat, leidt tot "aanzienlijke operationele uitdagingen en juridische onzekerheden", aldus het bedrijf.

De nieuwe regels beperken ook de mogelijkheden om op maat gemaakte boodschappen voor bepaalde doelgroepen te maken. "Dit vormt opnieuw een bedreiging voor de principes van gepersonaliseerde reclame, waarbij voorbij wordt gegaan aan de voordelen voor adverteerders en de mensen die zij willen bereiken", zegt Meta. Het bedrijf benadrukt dat politieke advertenties wel toegestaan blijven buiten de EU.

Microtargeting

Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam in 2020 bleek dat op maat gemaakte boodschappen van politieke partijen effect kunnen hebben op de stemkeuze van kiezers.

Ook bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2023 maakten verschillende partijen gebruik van heel gerichte advertenties. De Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwde dat dit tot een oneerlijke verkiezingsuitslag kan leiden.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken werkt aan een wetsvoorstel dat onder meer dit soort microtargeting voor politieke partijen aan banden legt. Er zou bijvoorbeeld een onafhankelijke toezichthouder moeten komen.

Cambridge Analytica

Een van de bekendste schandalen op het gebied van microtargeting is het databedrijf Cambridge Analytica. Dat maakte in 2014 de gegevens van miljoenen Facebook-gebruikers buit.

De gegevens van de gebruikers, vooral Amerikanen, werden gebruikt om kiezers voorafgaand aan de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 persoonlijk te benaderen en in te spelen op hun gevoel. Het bedrijf was ook in andere landen actief rondom verkiezingen.

Ook binnen de Europese Unie spelen er grote zorgen over de macht van techbedrijven bij verkiezingen. Eind voig jaar werden de presidentsverkiezingen in Roemenië ongeldig verklaard door het Constitutionele Hof in dat land, omdat kiezers verkeerd werden geïnformeerd. De eerste ronde van de verkiezingen werd verrassend gewonnen door de uiterst rechtse, pro-Russische kandidaat Georgescu.

Desinformatie

Hoewel hij officieel aangaf vrijwel geen kosten te hebben gemaakt voor zijn campagne, bleek dat die op sociale media veel geld moet hebben gekost. Documenten van de veiligheidsraad lieten zien dat er een "statelijke actor" in het spel was, vermoedelijk Rusland.

De Europese Commissie doet op dit moment ook onderzoek naar Facebook en Meta omdat zij desinformatie en misleidende reclame niet voldoende tegengingen in de aanloop naar de Europese verkiezingen van vorig jaar juni. Het ging onder meer om reclames met AI en deepfakes.

In de ecologische wijk Oosterwold in Almere is het al anderhalf jaar lang onrustig onder bewoners vanwege de komst van een filiaal van McDonald's. Ondanks bezwaren van omwonenden wil het bedrijf niet langer wachten op toestemming van de gemeente. Na de bouwvak start de bouw van het restaurant. "Heel brutaal", zegt een omwonende tegen Omroep Flevoland.

De vestiging in Oosterwold werd in 2023 al aangekondigd. Het leidde direct tot protest. Een petitie tegen de komst werd ruim 2000 keer ondertekend. Ook werd er gedemonstreerd op de bouwplek.

De gemeente Almere gaf in januari 2024 een vergunning af voor de bouw. Bewoners tekenden daarna officieel bezwaar aan, maar een besluit daarover van de gemeente laat nog steeds op zich wachten. Bewoners balen dat het zo lang duurt voordat ze zekerheid hebben.

Ecologisch en zelfvoorzienend

In de experimentele wijk Oosterwold bouwen inwoners zelf hun huizen. Ze gaan ook over hun wegen, waterhuishouding en openbare ruimte. Mensen doen aan stadslandbouw en gebruiken de helft van hun kavel voor het verbouwen van voedsel.

De omwonenden vinden de komst van McDonald's naar hun wijk daarom niet passend. Ze zijn ook bang voor zwerfvuil en verkeersoverlast.

Een van de bewoners woont op zo'n dertig meter afstand van het bouwterrein en krijgt het restaurant naar eigen zeggen "in de achtertuin". "De hele omgeving is een woonwijk. Dit gun je je ergste vijand niet", zegt de vrouw anoniem tegen Omroep Flevoland.

Zo protesteren inwoners al anderhalf jaar lang tegen de komst van het filiaal:

Ook McDonald's is het wachten beu en heeft aangekondigd dat de bouw daarom gaat beginnen. Juridisch gezien mag dat, maar het restaurant moet de boel wel op eigen kosten slopen als de gemeente toch beslist dat de bezwaren van omwonenden gegrond zijn.

Het bord met daarop de aankondiging van de bouw, is inmiddels ook beklad:

"Er zijn vanuit de gemeente al meermaals beloftes gedaan over dat de uitkomst van de bezwaarprocedure spoedig zou volgen, deze beloften werden telkens niet waargemaakt", zegt een woordvoerder van McDonald's tegen de omroep.

"We staan voor een impasse, waarbij de gemeente helaas al een jaar lang niet thuis geeft." De gemeente Almere zegt dat een besluit pas na het zomerreces komt.

Buurtbewoner Shanice is gefrustreerd dat de bouw al begint. "Wacht ten minste uit respect af tot er een oordeel is van de bezwarencommissie."

Gisteravond heeft president Macron bekendgemaakt dat Frankrijk de Palestijnse staat officieel gaat erkennen. Hij streeft ernaar om dit op de Algemene Vergadering van de VN in september te doen.

"Frankrijk had dit al eerder aangekondigd, dus het zat eraan te komen. Dit doet Macron waarschijnlijk om de druk op te voeren op Israël, zodat andere landen gaan volgen", zegt Peter Malcontent, onderzoeker internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht.

EU-landen Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Roemenië, Bulgarije en Cyprus - erkenden de Palestijnse staat al in 1988. Zweden volgde in 2014, en vorig jaar Spanje, Ierland, Slovenië en Noorwegen, dat overigens geen EU-lid is.

"We moeten het enige alternatief dat een politieke oplossing biedt voor zowel Israëliërs als Palestijnen in leven houden", zei de Noorse premier Store in een toespraak. Met Frankrijk erbij erkennen nu 148 van de 193 lidstaten van de Verenigde Naties de staat Palestina.

Nederland daarentegen erkent de Palestijnse staat niet. "Nederland heeft al eerder duidelijk gemaakt dat pas als Israël en de Palestijnen weer gaan onderhandelen over een tweestatenoplossing, ze overwegen om Palestina als staat te erkennen", aldus Malcontent. "Door de beslissing van Macron wordt deze discussie nu alleen maar aangewakkerd."

Annexeren

"Het is belangrijk om je te realiseren dat het grootste deel van de landen ter wereld de Palestijnse staat allang erkend hebben", zegt Erwin van Veen, senior onderzoeker bij Instituut Clingendael. In 1974 erkende de VN al het Palestijnse recht op zelfbeschikking. "Vooral een aantal West-Europese landen en de Verenigde Staten vormen daar de grote uitzondering op."

"Het onvoorwaardelijk steunen van het recht op zelfverdediging, dat Israël claimt, heeft hetzelfde effect. Maar in de context van een bezetting gaat dat recht eigenlijk niet op. Toch blijft het gebruikt worden als rechtvaardiging om de bezetting voort te zetten en zelfs delen van die gebieden te annexeren."

Grootste buitenlandse investeerder

Ook de nauwe economische relaties tussen Nederland en Israël zijn een reden dat Nederland de relatie met Israël boven de rechten van Palestijnen laat gaan, legt Van Veen uit. Bijna twee derde van de Europese investeringen in Israël wordt gedaan door Nederlandse bedrijven, volgens Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO). Daarmee is Nederland de grootste buitenlandse investeerder in Israël. "Er zijn diepgewortelde belangen in het spel."

Na de Oslo-akkoorden uit 1994, waarmee Israëlische terugtrekking en Palestijns zelfbestuur werd beoogd, maar waarvan niets terecht is gekomen , is de politieke filosofie geweest dat een Palestijnse staat het sluitstuk is van een vredesproces, zegt Van Veen. "Landen als Frankrijk komen nu langzaam tot de conclusie dat een Palestijnse staat juist een voorwaarde of een startpunt is voor een vredesproces."

Frankrijk blijft een grootmacht op het wereldtoneel. "Uiteraard niet van de categorie China of de Verenigde Staten. Maar Frankrijk is bijvoorbeeld wel een permanent lid van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Hierdoor is de beslissing van Macron een sterk symbolisch signaal. Dat kun je ook terugzien in hoe diverse Israëlische politici hierop reageren. Alsof ze door een wesp gestoken zijn."

Thailand staat positief tegenover een bestand met buurland Cambodja, waarmee het sinds donderdag in gevechten is verwikkeld. Dat heeft het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigd. In de grensregio vinden ondertussen nog altijd beschietingen plaats.

Het voorstel voor een staakt-het-vuren komt van Maleisië, dat probeert te bemiddelen in het conflict. Het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat het in principe akkoord is met het plan en dat de regering het zal overwegen. Een bestand moet wel gebaseerd zijn op "de juiste omstandigheden ter plaatse", voegt het ministerie toe. Over wat die omstandigheden zijn, geeft het ministerie geen duidelijkheid.

De Cambodjaanse premier Hun Manet zei eerder al akkoord te gaan met het Maleisische voorstel. Hij beschuldigde Thailand echter van terugtrekkende bewegingen nadat het land in eerste instantie gezegd zou hebben mee te gaan in het voorstel.

Staat van beleg

De Thai benadrukken dat Cambodjaanse troepen vandaag "willekeurige aanvallen" op Thais grondgebied hebben voortgezet. Zo zouden de Cambodjanen met tanks en raketten op Thaise troepen schieten, waar het Thaise leger naar eigen zeggen op reageert.

De acties van Cambodja "getuigen van een gebrek aan goede trouw en brengen burgers nog steeds in gevaar", aldus het ministerie.

De Thaise regering heeft de staat van beleg afgekondigd in acht districten aan de grens met Cambodja. Zes nationale parken in het gebied zijn gesloten. Aan de Thaise kant van de grens zijn vanwege het conflict 138.000 mensen geëvacueerd.

Demissionair minister-president Schoof begrijpt de zorgen, onrust en boosheid in Nederland over de "catastrofale situatie in Gaza die een nieuw dieptepunt heeft bereikt", zegt hij. Volgens het kabinet moet de Israëlische premier Netanyahu "een andere koers varen".

Schoof stelt dat Israël onder het internationaal recht de verplichting heeft om humanitaire hulp toe te laten in Gaza. "Mensen in Gaza moeten onmiddellijk ongehinderde en veilige toegang krijgen tot humanitaire hulp", aldus de demissionair premier.

Hij herhaalt dat het kabinet Israël "voor en achter de schermen consequent oproept om het internationaal humanitair oorlogsrecht na te leven". Ook blijft Nederland zich volgens Schoof inzetten voor "duurzame vrede" en een "tweestatenoplossing blijft het uitgangspunt". "Daarbij is geen plaats voor Hamas in de toekomst van Gaza."

Maar concrete stappen tegen Israël noemde Schoof niet. "Het kabinet weegt voortdurend hoe Nederland zo effectief mogelijk kan optreden en met Europese partners de druk kan opvoeren om deze verschrikkelijke situatie te verbeteren."

Politiek verslaggever Arjan Noorlander:

"Deze verklaring is duidelijk een moreel appel van de premier. Maar het kabinet is demissionair, en dus blijft het bij woorden. Er staan in de verklaring van Schoof geen feitelijke maatregelen die worden overwogen.

Ondertussen wordt de oppositie scherper. Die voelt zich gesteund door de woorden van bijvoorbeeld de Franse president Macron om nu toch de Palestijnse staat te erkennen. Vooral de linkse oppositie zegt dat Nederland die stap nu ook moet zetten.

Dat gaat niet snel gebeuren, want daar is in het parlement simpelweg geen meerderheid voor. Wat je wel merkt is dat er in de Kamer langzaamaan een groeiende meerderheid is die vindt dat Nederland Israël harder zou moeten aanpakken.

Komende maandag is er mogelijk een nieuwe kans om het debat over Gaza in de Tweede Kamer te voeren. Er bleek vandaag namelijk wel een meerderheid te zijn om minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken te vragen om nog eens op een rij te zetten welke maatregelen Nederland - eventueel zonder op Europa te wachten - zelf zou kunnen nemen tegen de Israëlische regering."

GroenLinks-PvdA en D66 lijken niet onder de indruk van de verklaring van Schoof. Zij vinden dat hij met concrete stappen tegen Israël moet komen.

"Als het kabinet weigert conclusies aan de Israëlische oorlogsmisdaden in Gaza te verbinden, zijn alle woorden van 'bezorgdheid' niets waard", zegt GroenLinks-PvdA-Kamerlid Piri. "Terecht dat hij zegt dat de regering-Netanyahu van koers moet veranderen, maar bij woorden horen daden", aldus D66-Kamerlid Paternotte.

De druk op het kabinet om zich uit te spreken over de situatie in Gaza neemt ook toe van buiten politiek Den Haag. Burgemeester Halsema van Amsterdam riep gisteren namens het Amsterdamse stadsbestuur het demissionaire kabinet opnieuw op om "mensenrechten die Nederland zo hoog in het vaandel heeft, daadwerkelijk te eerbiedigen".

"Geef onze inwoners het vertrouwen dat Nederland wel degelijk de kant van het recht en rechtvaardigheid kiest."