NOS Nieuws - Algemeen

Polen en bondgenoten hebben vannacht gevechtsvliegtuigen ingezet om de veiligheid van het Poolse luchtruim te garanderen, meldt het Poolse leger. Aanleiding hiervoor waren Russische aanvallen op het westen van Oekraïne, in de buurt van de Poolse grens.

Rond 03.30 uur Nederlandse tijd waren er waarschuwingen voor luchtaanvallen in het grootste deel van Oekraïne. Het is niet voor het eerst dat Polen gevechtsvliegtuigen inzet om de grens te bewaken.

Bij de Russische aanvallen werd volgens het Oekraïense leger een flatgebouw getroffen in het zuidoosten van Kyiv. Hierbij zouden ten minste acht mensen gewond zijn geraakt. Een van de gewonden zou er ernstig aan toe zijn.

Meer aanvallen

De afgelopen tijd heeft Rusland de aanvallen op Oekraïne flink opgevoerd. In het hele land worden raket- en droneaanvallen uitgevoerd, met veel burgerslachtoffers tot gevolg. Ook aan het front in het oosten van Oekraïne wordt nog steeds hard gevochten.

De afgelopen twee maanden spraken delegaties van Rusland en Oekraïne drie keer over een mogelijk staakt-het-vuren. Maar de gesprekken leverden weinig op. De Oekraïense president Zelensky stelde ook voor om zelf met president Poetin te praten, die reageerde dat hij klaar is voor een vorm van vrede, "maar pas als onze doelen zijn bereikt".

De Amerikaanse satiricus en wiskundige Tom Lehrer is op 97-jarige leeftijd overleden. Met zijn opgewekte liedjes over sombere onderwerpen fileerde hij sardonisch de tijdgeest en sociale mores van de Koude Oorlog. Hoewel hij uiteindelijk de piano weer verruilde voor het schoolkrijtje, bleef hij een inspiratie voor andere komische artiesten als Al Yankovic en nerds wereldwijd.

De in 1928 te New York geboren Lehrer blonk als kind al uit in twee velden: wiskunde en piano. Hij richtte zich aanvankelijk op dat eerste talent: als 15-jarige mocht hij al aan de Harvard Universiteit gaan studeren. Na cum laude te zijn afgestudeerd, rolde hij tijdens vervolgstudies de entertainmentwereld in.

In 1951 werkte hij aan een revuevoorstelling op de universiteit en twee jaar later gaf hij zelf zijn eerste album uit, in 1959 gevolgd door een tweede. Lehrers universitaire opleiding klonk door op beide platen, met verwijzingen naar de Griekse mythologie in het nummer Oedipus Rex, een lofzang op wiskundige Nikolaj Ivanovitsj Lobatsjevski en een razendsnelle opsomming van alle chemische elementen in The Elements.

Lehrer bleek echter ook een meester in het vilein analyseren van de tijdgeest. Op lichtvoetige toon schreef hij liedjes met een serieuze ondertoon over soa's, het Tweede Vaticaans Concilie, nucleaire proliferatie en drugsgebruik. Dit paste feilloos in de tijd van Mad Magazine en Lenny Bruce, die Amerika ook schaamteloos een spiegel voorhielden.

In het cynische Wernher von Braun zet hij bijvoorbeeld vraagtekens bij de carrière van die nazi-raketgeleerde, die van de VS probleemloos de leiding kreeg over het Amerikaanse maanprogramma. Voor hem waren de V2-raketten blijkbaar moeiteloos inwisselbaar voor NASA-missies, spotte de Joodse Lehrer. "Als de raketten eenmaal gelanceerd zijn, wat maakt het dan uit waar ze neerkomen?"

Behalve dergelijke serieuze thema's kon Lehrer ook uit de voeten met wrange absurditeit, vaak met bloemrijke woorden en inventieve rijmschema's. Zo beschrijft hij in Poisoning Pigeons in the Park zogenaamd zijn favoriete tijdverdrijf in de lente, en is The Masochism Tango een opsomming van een letterlijk slopende liefde.

In de jaren zeventig keerde Lehrer weer terug naar zijn andere grote passie: wiskunde. Hij was vaker als docent in universiteitslokalen te vinden dan op het podium. "Ik wil niet dat mensen denken dat ik dit moet doen om rond te komen", grapte hij eens tijdens een concert. "Ik kan met lesgeven makkelijk 3000 dollar per jaar verdienen."

Lehrer zag zijn afscheid uit de showbusiness als een natuurlijke overgang. "Mensen vragen wel eens waarom ik niet doorging als ik het zo leuk vond. Dan zeg ik dat ik ook heb genoten van mijn middelbare school, maar ook dat niet nog eens zou willen overdoen."

Hoewel hij zichzelf dus weer vooral als wiskundige zag, ontdekte een nieuwe generatie zijn materiaal. Hij bleef te horen in de invloedrijke radioshow van Doctor Demento en voor parodieartiest Al Yankovic was Lehrer een muzikaal voorbeeld.

Absurdistisch en ongegeneerd nerdy bleek zijn werk ook ideaal voor het opkomende internet. Zo bleef The Elements opduiken, van de bijna feilloze versie door Harry Potter-acteur Daniel Radcliffe tot in de sitcom The Big Bang Theory.

Op sociale media reageren fans met weemoed op de dood van Lehrer, al zijn er door zijn hoge leeftijd ook verschillende reacties van mensen die nu pas ontdekken dat hij blijkbaar nog leefde. Al Yankovic prijst "de grote, grote Lehrer" in een reactie als "mijn laatste levende held, die helaas niet meer leeft".

Er is opluchting, maar blijdschap overheerst niet na het sluiten van de deal tussen de VS en de EU. Vlak voor de deadline kwamen de Amerikaanse president Trump en voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen er zondagavond toch met elkaar uit.

De VS gaat importheffingen van 15 procent hanteren voor goederen uit de Europese Unie, met uitzondering van een aantal producten. Het Amerikaanse importtarief van 15 procent geldt niet voor staal en aluminium. Die heffing blijft volgens Trump 50 procent.

Zo werd de deal gepresenteerd:

"Uiteraard waren geen tarieven beter geweest", reageert demissionair premier Schoof op X. "Maar deze overeenkomst brengt meer duidelijkheid voor onze bedrijven en meer stabiliteit op de markten. Het is nu zaak om de afspraken zo snel mogelijk uit te werken."

Ook demissionair staatssecretaris Hanneke Boerma van Buitenlandse Handel schrijft op X opgelucht te zijn over de deal, maar zegt dat het akkoord niet ideaal is. "Het kabinet pleit er daarom voor dat de Europese Commissie de komende tijd blijft onderhandelen met de VS over verdere verlaging van heffingen en afspraken over onze economische samenwerking."

Einde aan onzekerheid

"Het is fijn dat er een deal is, en dat we hier nu meer zekerheid mee hebben", zegt ING-econoom Bert Colijn. Trump dreigde met hogere heffingen, dus het is volgens Colijn goed dat de deal op een lager tarief landde. "15 procent is beter dan 30, en het is voor beide partijen beter dat ze eruit zijn. Aan de andere kant is de situatie wel slechter dan voor 2 april. Dus geweldig is het niet."

Volgens Colijn is een akkoord voor bedrijven vooral fijn. "Je zag de afgelopen tijd dat de handelscijfers op en neer schoten door de onzekerheid. Deals bij bedrijven gingen niet door of projecten werden niet gestart."

Dat beaamt werkgeversorganisatie VNO-NCW. "Met het sluiten van het handelsakkoord tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten komt er voorlopig een einde aan de onzekerheid voor bedrijven. Tegelijkertijd blijft een algemeen tarief van 15 procent op alle Europese producten een bijzonder pijnlijke maatregel voor ondernemers."

Hoewel de EU het liever anders had gezien, bleef voor staal en aluminium een heffing van 50 procent staan. Die sectoren zullen flink geraakt worden, zegt econoom bij de Rabobank Lize Nauta. "Dat is iets wat in de industrie wel gevoeld gaat worden. Toch zien bedrijven die gespecialiseerde producten maken de vraag naar hun product de afgelopen tijd nog niet afnemen."

De auto-industrie krijgt wel te maken met een lager tarief. De tarieven worden verlaagd van 27,5 procent naar 15 procent. Dat heeft vooral gevolgen voor Duitsland, waar de auto-industrie een belangrijk onderdeel is van de economie.

De Duitse bondskanselier Merz reageert dat de deal tussen de EU en de VS nog steeds een zware klap is voor die auto-industrie, maar volgens hem voorkomt die wel een handelsoorlog. "Met dit akkoord is een handelsconflict voorkomen, iets wat de exportgerichte Duitse economie hard zou hebben getroffen", aldus Merz in een verklaring.

Voor andere producten geldt een uitzondering van 15 procent, waaronder vliegtuigen en vliegtuigonderdelen, chipapparatuur, sommige landbouwapparaten en bepaalde chemicaliën. Von der Leyen zei na de ontmoeting dat ze haar best gaat doen om meer producten aan de lijst toe te voegen.

Akkoord met 'grove pennenstreken'

Het akkoord is volgens Trump "de grootste deal ooit". Toch is er volgens Colijn nog veel onduidelijk. "Normaal gesproken is een handelsakkoord echt heel gedetailleerd. Nu is er nog veel onzeker, want er is nog niet getekend." Het is nu dus duidelijk wat het tarief is, maar de details volgen later.

Na maanden werd er vandaag weer noodhulp van onafhankelijke organisaties de Gazastrook binnengelaten. Vanochtend vroeg staken de eerste vrachtwagens de grens over. Ook voerden Jordanië en de Verenigde Arabische Emiraten voedseldroppings uit boven de Gazastrook.

Hoeveel noodhulp de Palestijnen in Gaza vandaag precies heeft bereikt, is op dit moment onduidelijk. Israël heeft "veilige routes" aangewezen, zodat hulpkonvooien het gebied in kunnen. Op foto's is te zien dat grote aantallen Palestijnen met zakken meel over straat lopen.

Het uitdelen van noodhulp eindigde op verschillende plekken in chaos. Vanochtend werden zeven van de tien vrachtwagens die op dat moment met meel en andere hulpgoederen onderweg waren naar Gaza-Stad geplunderd door een menigte.

Dit zijn beelden van het plunderen van vrachtwagens:

"Deze vrachtwagens hebben het hart van de stad niet bereikt, waar het grootste deel van de ontheemde mensen nu is", zei een verslaggever van Al Jazeera daarover.

Voedseldroppings

Jordanië en de Verenigde Arabische Emiraten meldden vanmiddag dat zij "25 ton aan voedsel en basisbehoeften" hebben gedropt boven Gaza. De droppings werden uitgevoerd op drie locaties.

Het door Hamas geleide ministerie van Volksgezondheid in Gaza stelt dat minstens tien mensen gewond zijn geraakt door de voedseldroppings. Een Gazaanse journalist zegt tegen de BBC dat de meeste pakketten in gevechtszones terechtkwamen. Het is überhaupt de vraag of het droppen van noodhulp zinvol is. Eerder bleek het geen alternatief is voor het verstrekken van noodhulp over de grond, met vrachtwagens.

Om de distributie van noodhulp mogelijk te maken, kondigde het Israëlische leger "dagelijkse militaire gevechtspauzes" aan in al-Mawasi, Deir-al-Balah en Gaza-Stad. Die zouden voor onbepaalde tijd iedere dag gelden tussen 10.00 uur en 20.00 uur.

Desondanks voerde het Israëlische leger vandaag een aantal aanvallen uit op deze locaties. Even na 10.00 uur meldde een verslaggever van Al Jazeera een aanval op een appartement in Gaza-Stad. Daarbij zouden een vrouw en haar vier kinderen zijn gedood. Omstanders melden daarnaast een aanval op een bakkerij in de stad.

In totaal heeft Israël vandaag 62 mensen gedood, zeggen medische bronnen tegen Al Jazeera. 34 van hen zouden zijn gedood toen ze hulpgoederen probeerden te krijgen.

Het al-Awda-ziekenhuis meldt de lichamen van zeker twaalf Palestijnen te hebben ontvangen die door het Israëlische leger zijn doodgeschoten in Gaza-stad, in de buurt van een plek waar noodhulp werd verspreid. Het ziekenhuis sprak ook van honderden gewonden. Israël zei achteraf dat het waarschuwingsschoten had gelost omdat het "een groep verdachten" had geïdentificeerd.

'Europese sancties vermijden'

Het Israëlische besluit om weer noodhulp toe te laten vond plaats onder almaar toenemende internationale druk. De Israëlische minister Cohen van Energie zei vandaag dat de beslissing deels is genomen om Europese sancties te vermijden.

"Hamas wil een situatie veroorzaken waarin er op het internationale toneel beslissingen tegen de staat Israël worden genomen", zei Cohen. "Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft gesproken met Europese collega's en besloten om sneller stappen te ondernemen om Europese sancties tegen Israël te voorkomen."

De hulp die nu het gebied binnenkomt, komt voor veel Palestijnen te laat, waarschuwen experts. In maart stelde Israël een totale blokkade in voor voedsel- en hulptransporten naar Gaza, waar iedereen afhankelijk is van noodhulp. Sinds halverwege mei liet het Israëlische leger slechts sporadisch hulpgoederen door.

Het leidde tot wat de baas van de Wereldgezondheidsorganisatie deze week "een door de mens veroorzaakte massale hongersnood" noemde. Een op de vijf kinderen is ondervoed, blijkt uit cijfers van de VN. Van de 74 sterfgevallen als gevolg van ondervoeding die dit jaar in Gaza zijn geregistreerd, vonden er 63 plaats in juli. Dat wijst erop dat de hongercrisis in rap tempo verergert, waarschuwde de Wereldgezondheidsorganisatie vandaag.

'Niet genoeg'

"Het werd tijd, maar het is niet genoeg", zei Amande Bazerolle van Artsen Zonder Grenzen vandaag. "We moeten zeker weten dat de leveringen stabiel blijven om hulp te bieden aan de twee miljoen mensen die al vijf maanden honger lijden."

Ze wijst erop dat het gebrek aan voedsel bij een deel van de bevolking al zoveel schade heeft aangericht dat hun lichaam het voedsel niet meer aankan. Zij hebben specialistische zorg nodig. "Het is voor hen heel gevaarlijk om zelf weer voedsel tot zich te nemen. Dat is het niveau van hongersnood die hier heerst."

Voor Nederland staat deze week relatief wisselvallig zomerweer op het programma. Dagelijks is er kans op een aantal regenbuien met tijdelijk meer bewolking.

Maar dat is geen reden om de moed te laten zakken. Met buien in de zomerperiode is het vaak lastig op voorhand te zeggen waar ze precies overtrekken en uitregenen. Het kan deze week dus best dat het op de ene plek een paar uur droog blijft en vrij zonnig is. Op een andere plek is het een komen en gaan van buien.

Voorlopig geen zomerse hitte

Heel warm weer hoeven we daarbij niet te verwachten. De wind komt uit het westen of noordwesten en zorgt voor vrij gemiddelde temperaturen. Meestal is het 's middags tussen 20 en 23 graden. In het binnenland kan het tijdens een droge en zonnige middag nog wel 24 of net 25 graden worden. In dat geval is het buiten ineens een stuk aangenamer en zullen de terrassen en parken weer volstromen.

Als je nog op vakantie gaat, of op dit moment op vakantie bent: elders in Europa is het weer op een aantal plekken een stuk slechter en wordt zelfs noodweer verwacht. In Zwitserland, Oostenrijk en Zuid-Duitsland wordt ook na het weekend nog veel regen verwacht. Plaatselijk kan meer dan 100 millimeter regen vallen en zijn uitschieters naar 200 millimeter mogelijk. Er wordt ook gewaarschuwd voor overstromingen. Zeker door de rotsachtige bodem in de bergen vormt snel stijgend water in rivieren en bergbeekjes een gevaar.

Ook in Polen heeft het vandaag flink geregend en deze neerslagzone trekt via de Baltische Staten richting Scandinavië. Na de hitte van de afgelopen tijd is het daar ondertussen iets afgekoeld. De hitte was uitzonderlijk en er werden meerdere records gebroken.

Warm weer met krachtige onweersbuien

Voor delen van Italië en het westen van de Balkan worden onweersbuien verwacht waarbij naast veel regen in korte tijd er ook kans is op windstoten en grote hagelstenen. In Griekenland en Turkije is het erg heet met dieper landinwaarts een ruime 30 of zelfs 40 graden. Buien worden hier voorlopig niet verwacht en het is vooral te hopen dat natuurbranden niet erger worden.

In Spanje, Portugal en Zuid-Frankrijk is het zonnig en vrijwel overal droog met temperaturen rond 30 graden.

Bij een treinongeluk in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg is een passagierstrein ontspoord. Daarbij zijn volgens een politiewoordvoerder drie mensen om het leven gekomen. Een van hen is volgens de brandweer een medewerker van spoorwegmaatschappij Deutsche Bahn.

Bij het ongeluk zijn zo'n vijftig mensen gewond geraakt, van wie 25 zwaargewond, meldt de brandweer. Zij zijn inmiddels allemaal behandeld en naar ziekenhuizen gebracht.

Het ongeluk gebeurde rond 18.10 uur bij de plaats Riedlingen in de regio Biberach. Er zaten ongeveer honderd passagiers in de regionale sneltrein van de Deutsche Bahn.

Het is nog niet bekend waardoor de trein is ontspoord. Wel viel er kort voor het ongeluk veel regen, met een aardverschuiving als gevolg. Er wordt onderzocht of dit de oorzaak is.

Hulpdiensten waren de hele avond bezig om mensen uit de trein te halen. Het was lastig om de plaats van het ongeluk te bereiken omdat de trein op een moeilijk toegankelijke plek, tussen de bomen, is ontspoord.

Op beelden is te zien dat een deel van de trein op het bospad op zijn kant ligt. Ook is het dak van een wagon geraakt en zijn meerdere treinstellen van de rails gelopen.

Inmiddels proberen hulpdiensten om de wagons van het spoor te verwijderen. Treinverkeer is morgen nog niet mogelijk, meldt de brandweer.

Dit zijn beelden van de nasleep:

De Verenigde Staten en de Europese Unie hebben een handelsakkoord gesloten. Het gaat onder meer om importheffingen van 15 procent die de VS oplegt aan goederen uit de Europese Unie. Dat hebben de Amerikaanse president Trump en de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula Von der Leyen bekendgemaakt na een ontmoeting achter gesloten deuren op een golfresort van Trump in Schotland.

De EU stelt er geen extra heffingen op Amerikaanse producten tegenover. Voordat Trump opnieuw aan de macht kwam lag het importtarief van de VS voor Europese goederen op gemiddeld 4,8 procent. Trump stelde al een basistarief van 10 procent in voor landen wereldwijd.

Het Amerikaanse importtarief van 15 procent geldt niet voor staal en aluminium. Dat blijft zoals het was, zei Trump. Vorige maand verhoogde de VS de importheffingen op staal en aluminium uit de EU naar 50 procent. De tarieven voor het importeren van auto's vanuit de EU gaan wel omlaag naar 15 procent. Sinds dit voorjaar hief de VS importheffingen van 25 procent op auto's.

In de video hieronder maken Trump en Von der Leyen het akkoord wereldkundig:

Ook kondigde Trump aan dat de EU voor miljarden energie en militaire goederen zal afnemen van de VS. Dat is belangrijk voor de Europese energiezekerheid, zei Von der Leyen op een latere persconferentie. De EU wil graag minder afhankelijk zijn van bijvoorbeeld Russisch gas.

Von der Leyen zei daarnaast dat de twee vandaag ook afgesproken hebben voor sommige goederen geen importtarieven te heffen. Het gaat om zogeheten "strategische goederen", zoals vliegtuigen, sommige chemicaliën, halfgeleiders, geneesmiddelen en landbouwproducten, somde ze op. "We zullen eraan blijven werken om meer producten aan deze lijst toe te voegen."

Trump maakte geen melding van deze "nultarieven". En waar hij zei dat de importheffingen voor staal en aluminium op 50 procent blijven staan, zei Von der Leyen daar later iets anders over. "Om de belemmeringen tussen ons te verminderen, zullen de tarieven worden verlaagd. Ook zal er een quotasysteem worden ingevoerd." Ze noemde niet om welke hoeveelheden het ging en met hoeveel de tarieven zouden worden verlaagd.

Deadline gehaald

Afgelopen week noemde de Europese Commissie een akkoord "binnen handbereik". Europese en Amerikaanse onderhandelaars werkten gisteravond nog door aan de laatste details voor een akkoord.

Trump had 1 augustus als uiterste deadline voor het bereiken van een akkoord genoemd. Eerdere deadlines werden niet gehaald, maar verder uitstel was niet meer mogelijk, benadrukte Trump. Als er niet voor vrijdag een akkoord was, dreigden de VS de importheffingen voor de EU naar 30 procent te verhogen.

EU-correspondent Ardy Stemerding:

"Ongetwijfeld zijn er veel Europese politici en diplomaten die opgelucht ademhalen nu er een handelsakkoord op hoofdlijnen is. Toch kan je er niet omheen dat wat er nu ligt veel minder positief is dan waar de EU op hoopte toen de onderhandelingen begonnen. De inzet was toen: zoveel mogelijk schrappen van heffingen over en weer. Maar die ambitie is duidelijk niet geslaagd.

Alleen hoor je hier in Brussel dat het alternatief - geen deal dus - nog veel slechter zou zijn. Dan zou vanaf aanstaande vrijdag namelijk Trumps dreigement uitkomen, en zouden er importheffingen komen van 30 procent. Dat is nog veel hoger dan de 15 procent van nu en met een nog grotere impact ook op de Europese economie. De angst voor dat scenario was groot in Brussel, en dat wilde team-EU dus koste wat kost voorkomen.

De angst voor escalatie van de handelsoorlog maakt ook dat de EU de afspraken van vandaag slikt, zonder daar zelf iets tegenover te stellen. Vanuit Brussel komen er dus geen extra importheffingen op goederen van de VS. Ook wat dat betreft heeft de EU dus eieren voor haar geld gekozen."

Voorafgaand aan het gesprek herhaalde Trump dat hij de kans dat het tot een akkoord kwam op fifty-fifty schatte. Von der Leyen was het met hem eens. "De onderhandelaars hebben een deel van het zware werk gedaan, nu is het aan ons", zei Von der Leyen. "U staat bekend als een harde onderhandelaar en dealmaker", zei Von der Leyen tegen Trump. "En een eerlijke", zei de Amerikaanse president.

"Als we succesvol zijn denk ik dat dit de grootste deal is die wij beiden ooit hebben gesloten", benadrukte Von der Leyen. Trump reageerde instemmend: "Zeker, de grootste ooit door iemand gesloten, dat is waar." De EU en de VS zijn elkaars belangrijkste handelspartner. Samen zijn ze goed voor ongeveer 30 procent van de wereldhandel.

Op de persconferentie na hun ontmoeting benadrukten beiden dit nogmaals. "U mag het zeggen, maar ik denk dat het de grootste deal die ooit is gesloten is", zei Trump na afloop van zijn gesprek met Von der Leyen. "Het is een enorme deal", bevestigde Von der Leyen. "Dit leidt tot stabiliteit en voorspelbaarheid aan beide kanten van de oceaan."

Verdere details volgen

Sinds Trump de heffingen aankondigde schommelden de percentages die Trump noemde voortdurend. Zo dreigde hij in mei met een percentage van 50 procent voor de EU. Toen Spanje dwarslag bij het verhogen van de NAVO-norm zei Trump dat hij dat land extra hoge importheffingen zou opleggen. "We laten ze twee keer zoveel betalen", zei hij op een persconferentie.

Afgelopen week sloten de VS en Japan al een handelsakkoord over wederzijdse importheffingen van 15 procent. In mei sloot de VS een akkoord met het Verenigd Koninkrijk, maar beide landen benadrukten wel dat de landen nog meer gesprekken zouden voeren.

Dat geldt ook voor het akkoord tussen de VS en de EU. Volgens Von der Leyen zullen de details over het akkoord de komende weken verder uitgewerkt worden.

Op het Museumplein in Amsterdam hebben enkele honderden mensen de deze week op 56-jarige leeftijd overleden Michel Reijinga herdacht. Reijinga organiseerde in coronatijd demonstraties tegen de kabinetsmaatregelen om verspreiding van het virus tegen te gaan.

Zo kwamen verschillende keren duizenden mensen naar het Museumplein om daar samen 'koffie te drinken', om op die manier het demonstratieverbod dat destijds van kracht was te omzeilen. Die manifestaties liepen geregeld uit op confrontaties met de politie.

Bloemen

Meerdere aanwezigen zeggen dat ze Reijinga's acties tegen de lockdowns en coronavaccinaties hebben gewaardeerd. "Hij heeft veel voor ons betekend in een tijd dat wij verketterd werden", zei een deelnemer tegen persbureau ANP.

Bij de bijeenkomst vanmiddag op het Museumplein werden bloemen gelegd bij een foto van Reijinga. Er waren toespraken en er werd met omgekeerde Nederlandse vlaggen gezwaaid.

De Amsterdamse burgemeester Halsema reageerde woensdag op het overlijden van de voorman van Nederland in Verzet. "Wij waren het vaak niet eens, maar ik herinner me vooral een gedreven en bewogen man die stond voor zijn zaak en daar veel tijd en liefde in stak", schreef ze op Instagram.

Christelijke zendelingen gebruiken audioapparatuur in beschermde regenwoudgebieden in Brazilië om de geïsoleerde of recent ontdekte volkeren te bekeren. Dat komt naar voren uit onderzoek van de Britse krant The Guardian en de Braziliaanse krant O Globo. In een deel van de Javari-vallei, waar het grotendeels geïsoleerde Korubo-volk leeft, zijn audioapparaatjes geplaatst die werken op zonne-energie en die continu Bijbelse teksten laten horen.

De lokale bevolking ontdekte zeven van die toestellen. Braziliaanse instanties die verantwoordelijk zijn voor het beschermen van het gebied melden ook dat zij drones hebben zien vliegen, al weten ze niet zeker of die verband houden met de zendelingen.

De Javari-vallei grenst aan Peru en is een van de grootste beschermde inheemse gebieden van Brazilië. Met een oppervlakte van meer dan 85.000 vierkante kilometer is het gebied groter dan Oostenrijk. Er wonen naar schatting ongeveer 6000 inheemse mensen, afkomstig uit 26 etnische groepen, waarvan er 19 geïsoleerd leven.

Verboden

Hoeveel Korubo er precies in het gebied wonen is niet bekend, maar op basis van luchtfoto's wordt de populatie geschat op enkele honderden. Het volk werd eind jaren 90 ontdekt en leeft grotendeels geïsoleerd. De Braziliaanse overheid controleert streng op de toegang tot het gebied, onder meer om de inheemse bewoners te beschermen tegen ziekten waartegen zij geen weerstand hebben.

Ook als het gaat om bekeringsactiviteiten in het gebied is de Braziliaanse wet streng. Sinds 1987 geldt dat geïsoleerde groepen elk contact zelf moeten initiëren. Toch proberen zendingsgroepen al jarenlang met de inheemse bevolking in contact te komen en hen te bekeren tot het christelijke geloof..

Apparaatjes uit Atlanta

Wie de audioapparaatjes in het gebied heeft geplaatst, is onduidelijk. Het ontdekte model heet Messenger en wordt verspreid door de baptistenorganisatie In Touch Ministries, dat gevestigd is in de Amerikaanse stad Atlanta.

De directeur van de organisatie ontkent dat zijn organisatie verantwoordelijk is voor de plaatsing van de apparatuur in de Javarivallei. "We gaan nergens heen waar we niet mogen komen", zei hij tegen The Guardian. Hij zegt verder dat hij wel voorbeelden kent van "andere organisaties" die de apparaten verspreiden in verboden gebied.

Correspondent Latijns-Amerika Nina Jurna:

"De drang om de inheemse bevolking in Brazilie te bekeren speelt al eeuwenlang, en dat zendelingen dat nu nog steeds proberen ligt gevoelig omdat het doet denken aan koloniale praktijken. Destijds was het de katholieke kerk die met de komst van de Portugese kolonisten het geloof met veel geweld en keiharde onderdrukking verspreidde onder de oorspronkelijke inheemse bevolking. De laatste decennia zie je dat er vooral een hele sterke evangelisch-christelijke stroming is die geïsoleerde volkeren probeert te bereiken.

Sinds de jaren 80 zijn er verschillende wetten in het leven geroepen om inheemse volken te beschermen. Wat deze zendelingen nu doen is dus streng verboden, maar vindt plaats in een enorm afgelegen gebied waar weinig controle is. Er zijn ook drugskartels actief en er vindt veel illegale houtkap plaats.

De conservatieve-evangelische kerken groeien in Brazilië, ze trekken steeds meer macht naar zich toe en zijn sterk vertegenwoordigd in het parlement. Ze zijn gelieerd aan de vorige president Bolsonaro, die de rechten van de inheemse bevolking tijdens zijn ambtstermijn juist inperkte. Onder de huidige regering van president Lula da Silva wordt de inheemse bevolking weer wat beter beschermd, maar het is dus zeker geen garantie dat dit zo blijft, mocht er in de toekomst een nieuwe president komen."

Vlak voor de coronapandemie zou een groep Amerikaanse en Braziliaanse zendelingen al van plan zijn geweest om contact te leggen met de Korubo-bevolking. Volgens de Braziliaanse autoriteiten probeerden ze het gebied vanuit de lucht met kleine vliegtuigjes in kaart te brengen. Tijdens de coronacrisis oordeelde de rechtbank dat zij het gebied niet meer in mogen.

Een vestiging van de Amsterdamse luxe sportschool Saints & Stars is vanochtend beklad. De ramen van de ingang waren besmeurd en er waren afbeeldingen van de Filipijnse vlag op de ruiten geplakt. De bekladdingen zijn inmiddels verwijderd, ziet stadsomroep AT5.

De sportschool kwam afgelopen week in opspraak nadat Het Parool had bericht over uitbuiting van Filipijnse en Indonesische schoonmakers. De krant sprak medewerkers die onder de belofte van huisvesting en goede arbeidsvoorwaarden aan het werk waren gegaan.

In werkelijkheid maken ze lange werkdagen zonder pauze - sommigen spreken over diensten tot vijftien uur per dag. Daarnaast woont een aantal schoonmakers met elkaar in hetzelfde huis waar ze met meerdere mensen in een bed zeggen te slapen.

Ook zouden de werknemers op dreigende toon worden aangesproken over hun werk. Het Parool zag bijvoorbeeld Whatsapp-berichten in die de contactpersoon van de schoonmakers had verstuurd. "Als we ook maar een enkele klacht of negatieve recensie krijgen over de schoonmaak in de komende twee maanden, krijgt helemaal niemand die hele maand betaald", stond in een bericht, en "Als het niet brandschoon is binnen een week, mogen jullie beiden naar huis gaan - geen excuusjes zoals 'ik was het niet' of 'ik heb rechten'."

'Welzijn van mensen voorop'

Volgens de krant is de boekhouder van Saints & Stars eerder deze week aangehouden door de opsporingsdienst van de Arbeidsinspectie op verdenking van valsheid in geschrifte. De Arbeidsinspectie zegt ook dat "in alle vier de vestigingen van een Amsterdamse sportschoolketen" 23 medewerkers zijn aangetroffen zonder de juiste papieren. De inspectie is een onderzoek gestart.

De sportschool meldt zelf in een schriftelijke reactie aan Het Parool dat "het welzijn en de gezondheid van mensen vooropstaat". "Mensen die aan ons bedrijf verbonden zijn, hebben altijd voor ieder gewerkt uur betaald gekregen en zullen dat in de toekomst ook altijd krijgen. Naast salaris bieden wij arbeidsvoorwaarden altijd aan vanuit goed werkgeverschap", staat in de reactie.

De woordvoerder zegt volledige medewerking te verlenen aan het onderzoek. "Daar hoort bij dat wij niet meteen alle aantijgingen weerleggen, maar goed luisteren naar de signalen die bij ons worden aangedragen."

Vestigingen

De eerste vestiging van Saints & Stars werd zeven jaar geleden geopend in de wijk Oud-West. Later volgden locaties in de stadsdelen Oud-Zuid en De Pijp en de onlangs geopende vestiging aan de Lijnbaansgracht in het centrum.

De sportschool staat bekend om zijn uiterlijk van een nachtclub. Het is er donker en er zijn grote licht- en geluidsinstallaties. Populair zijn de lessen die worden aangeboden, zoals de Holy Shred, waarbij cardio wordt afgewisseld met krachtoefeningen en deelnemers in 50 minuten 1000 calorieën kunnen verbranden. Na de work-out krijgt iedereen een koud handdoekje en wordt de ruimte direct schoongemaakt.

De eigenaar van de keten is Tom Moos (31). Hij zei eerder dit jaar in een interview dat hij het concept wil uitbreiden naar Londen en Parijs. Moos is behalve van Saints & Stars ook eigenaar van pilatesstudio PLTS, die in Amsterdam en Rotterdam lessen aanbiedt in het populaire reformer pilates.

Twee Nederlandse toeristen hebben gisteren een grote zoekactie op het Comomeer in Noord-Italië veroorzaakt. De twee (23 en 26) waren in de middag vanaf een veerboot in het meer gesprongen en naar het 18e-eeuwse plaatsje Laglio gezwommen.

Toen ze uit het zicht waren verdwenen en onduidelijk was of ze de wal hadden bereikt, werden de hulpdiensten ingeschakeld voor een zoekactie.

Daar kwam pas 's avonds laat een einde aan; toen de twee opdoken in het plaatsje waar ze naartoe waren gezwommen.

De militaire politiedienst carabinieri heeft de Nederlandse toeristen later aangetroffen op een camping in Tremezzina, op zo'n halfuur rijden van Laglio. Er is aangifte tegen ze gedaan omdat ze de hulpdiensten voor niks hebben laten uitrukken.

Nooit eerder stond een bondscoach in het mannen- of vrouwenvoetbal in vijf grote finales op rij. Sarina Wiegman is dat gelukt. Met Engeland speelt ze vandaag in Zwitserland de EK-finale tegen Spanje, na eerdere finales met datzelfde land en met Nederland.

Het fundament van dat record ligt in Sassenheim, bij VV Ter Leede. Daar was Wiegman negen jaar actief als speelster, daarna ging ze er verder als coach. Als speelster won ze de KNVB-beker en twee landstitels, als coach werd ze in haar tweede jaar kampioen en sleepte ze nog een beker in de wacht.

Topcoach in de dop

Wiegman kwam begin jaren 90 bij Ter Leede. Oud-teamgenoot Marion van der Ploeg voetbalde met Wiegman acht seizoenen bij de club uit de bollenstreek en ze kwamen samen uit voor het Nederlands elftal.

"Je zag al heel vroeg in haar voetbalcarrière dat ze wel iets meer had dan de gemiddelde voetbalster", beschrijft Van der Ploeg. En dat ging niet eens zozeer om de manier van voetballen, maar om haar coaching, ook toen ze zelf nog op het veld stond. "Zij was echt het verlengstuk van de trainer en dat ontwikkelde zich meer en meer."

"Sarina vertelde je wat je echt niet goed deed in het veld", vertelt haar oud-teamgenoot. "En dat botste ook wel eens, want in het begin hadden wij geen idee, maar zij was daarin veel verder. Ze was echt al een coach in de dop."

De finales van Wiegman

EK 2017 met Nederland (gewonnen van Denemarken)

WK 2019 met Nederland (verloren van Verenigde Staten)

EK 2022 met Engeland (gewonnen van Duitsland)

WK 2023 met Engeland (verloren van Spanje)

EK 2025 met Engeland tegen Spanje

Belangrijke rol binnen de club

Bij VV Ter Leede heerste in die jaren een topsportmentaliteit die elders in het vrouwenvoetbal nog zeldzaam was. De club trof al vroeg mensen die heil zagen in het vrouwenvoetbal, vertelt Van der Ploeg. "Die mensen trokken bijvoorbeeld betaalde trainers aan die uit het mannenvoetbal kwamen."

"En vroeger had je toch vaak afgekeurde scheidsrechters die dan een groep gingen trainen, of een vader die dacht, 'ik ga ook wat doen', maar bij ons waren dat betaalde trainers", legt de oud-international uit. "Dat trok weer goede voetballers aan, en dan gaat er wat groeien."

Tot de oprichting van de eredivisie voor vrouwenvoetbal gold de club daarom misschien wel als het hoogst haalbare binnen het Nederlandse vrouwenvoetbal. Want niet alleen Wiegman en Van der Ploeg voetbalden bij Ter Leede. Ook andere internationals zoals Daphne Koster, Jeanet van der Laan en Cindy Burgers stonden in Sassenheim op het veld.

De volgende generatie

Na haar succesvolle jaren als coach bij de club maakte Wiegman de overstap naar ADO Den Haag en uiteindelijk naar de KNVB en Engeland. Maar in Sassenheim leven haar successen van toen nog steeds voort.

Zo ook bij Bo Vonk, tegenwoordig actief bij ADO Den Haag. Ze begon haar carrière bij Ter Leede en komt nog elk weekend terug om naar de vrouwenwedstrijden te kijken. Sarina Wiegman is ook voor haar een voorbeeld. "Het is iemand die op het veld heel belangrijk was, een leider, maar zeker nu als trainer betekent zij heel veel voor het vrouwenvoetbal."

Malu Postel, al negen seizoenen actief bij Ter Leede, omschrijft de club als een echte vrouwenclub. "Ik denk dat zij de bouwstenen heeft gelegd voor wat er nu groot is geworden. In het begin had de eredivisie maar een paar teams, nu zijn er steeds meer bij gekomen." En dat is mede dankzij de inzet van Wiegman, denkt Postel. "Zij heeft aan de basis daarvan gestaan."

Zondagavond staat Sarina Wiegman met Engeland in de EK-finale tegen Spanje. Hoewel ze al lange tijd het rood-gele tenue van de club niet meer draagt, is ze nog altijd onderdeel van VV Ter Leede. Vonk: "Ze voelt als een van ons, en we zijn trots op haar succes."

EK-finale zondag live bij de NOS

De EK-finale tussen Engeland en Spanje is om 18.00 uur live te zien bij de NOS, op NPO 1 en via een livestream op NOS.nl en in de NOS-app (ook op je smart-tv). De voorbeschouwing begint om 17.22 uur.

De wedstrijd wordt op NPO 1 Extra voorzien van audiodescriptie voor mensen met een visuele beperking.

Bij een terroristische aanval op een rooms-katholieke kerk in het oosten van Congo zijn enkele tientallen mensen vermoord. Cijfers lopen uiteen van 21 tot meer dan 40 doden. Er worden ook nog mensen vermist. De aanvallers waren leden van ADF, een opstandelingengroep die banden heeft met Islamitische Staat, melden lokale autoriteiten.

De aanval werd vanochtend vroeg uitgevoerd in en rond een kerk in Komanda, waar een mis werd opgedragen. Daarbij werden ook huizen en winkels in brand gestoken. Er wordt nog gezocht naar meer slachtoffers.

Volgens lokale bestuurders en het leger kwamen met machetes en vuurwapens bewapende mannen de kerk binnen en vermoordden kerkgangers met kogels en machetes. Andere lichamen werden in de uitgebrande gebouwen gevonden.

Volgens een mensenrechtenactivist die aanwezig was, werden er vannacht al schoten gehoord, maar dachten de mensen in de kerk aanvankelijk dat het om dieven ging.

ADF, de Allied Defence Force, is een van oorsprong Ugandese beweging die opereert in het grensgebied van Congo en Uganda.

Leger moet ingrijpen

Lokale bestuurders zijn geschokt dat de aanval kon plaatsvinden in een stad waar zoveel veiligheidsmensen zijn. "Er zijn al mensen op de vlucht geslagen, richting Bunia", zegt een van hen. "We willen dat het leger zo snel mogelijk ingrijpt, want we hebben gehoord dat de vijand nog steeds in de buurt van de stad is."

De aanvallers konden wegkomen voor ze konden worden opgepakt. Er zou een ADF-bolwerk zijn 12 kilometer buiten de stad.

Twee weken geleden richtten de opstandelingen ook al een bloedbad aan in de regio Ituri. Toen werden bijna 70 mensen vermoord.

De ADF heeft sinds de groep in 2002 actief werd in de Democratische Republiek Congo duizenden burgers gedood. Sinds 2019 heeft de ADF banden met IS. De groep eist dat er een islamitische regering komt in het land.

Ook leden van de M23-beweging, die door Rwanda wordt gesteund, voeren geregeld aanvallen uit op burgers in Oost-Congo. In april kwamen de Congolese regering en M23 overeen te streven naar permanente vrede.

Afgelopen nacht zijn verschillende autoruiten in Vlaardingen ingeslagen. Dat gebeurde rondom de Burgemeester Pruissingel in het centrum van de stad en de Van Baerlestraat aan de westkant.

De politie kreeg meerdere meldingen binnen van autobezitters met gesneuvelde ruiten. Voor zover nu bekend zijn 21 auto's beschadigd: drie op de Burgemeester Pruissingel en rondom de Van Baerlestraat nog eens achttien. Sommige auto's stonden op een parkeerplaats, andere langs de weg.

Volgens fotografen zijn er op nog meer plekken in de stad auto's kapotgemaakt, schrijft de regionale omroep Rijnmond. Dat kan de politie op dit moment niet bevestigen.

De politie doet nu onderzoek. Daarbij worden camerabeelden opgevraagd en bekeken. Ook spreken agenten met eventuele getuigen.

In Gaza vallen mensen letterlijk om van de honger. Elke dag sterven er kinderen door ziekte en ondervoeding, en dat worden er steeds meer. Artsen, hulpverleners en journalisten kunnen nog amper hun werk doen omdat ook zij dagenlang niet te eten hebben. Intussen staan voor de grens vele honderden vrachtwagens klaar om Palestijnen van voedsel te voorzien.

Israël weigert de trucks al maanden binnen te laten, al maakte het land vanochtend bekend dat het "beveiligde routes" heeft aangewezen waar VN-konvooien en hulporganisaties voedsel en medicijnen in de Gazastrook kunnen verspreiden. Het is nog de vraag in hoeverre dit een oplossing zal zijn voor de honger in het gebied.

Honger inzetten als oorlogswapen is niet uniek, en werd in de afgelopen jaren gebruikt door strijdende partijen in onder meer Sudan en Jemen. "Maar wat Gaza uniek maakt, is dat aan de andere kant van de grens hulpvoorraden klaarstaan en dat alle middelen en mechanismen er zijn waarmee honger zo te verhelpen is", zegt Ingrid de Zwarte, universitair docent aan de Wageningen Universiteit (WUR), gespecialiseerd in hongersnood in oorlogstijd.

Volgens de Britse hongersnoodexpert Alex de Waal is er "geen ander geval in de moderne geschiedenis waarbij hongersnood zo minutieus georkestreerd is". Want op nog geen uur rijden is alle hulp beschikbaar, zei de hoogleraar aan de Tufst University in een interview met het nieuwsmedium Middle East Eye. "Als Israël zou willen dat elk kind in Gaza morgen ontbijt krijgt, dan hoeft premier Netanyahu dat maar te zeggen en het zou gebeuren."

'Morele crisis'

De honger is het gevolg van de blokkade door Israël. In maart besloot Netanyahu dat er helemaal geen voedsel, water en medische hulpmiddelen meer naar binnen mochten. Alleen in het zuiden kunnen sommige Palestijnen een beetje voedsel ophalen bij de Gaza Humanitarian Foundation (GHF). Met gevaar voor eigen leven: volgens de VN zijn bijna 900 mensen gedood bij hun zoektocht naar eten.

Afgelopen week sloegen meer dan honderd mensenrechten- en hulporganisaties alarm over de massale uithongering van Gazanen en het bezwijken van hun eigen collega's. VN-secretaris-generaal Guterres heeft het over een "morele crisis die het wereldwijde geweten op de proef stelt". Internationale organisaties en juridische experts spreken van een genocide vanwege de talloze oorlogsmisdaden, waaronder het uithongeren van de bevolking.

Een half miljoen mensen kampen met extreme hongersnood en een op de vijf kinderen is ondervoed, blijkt uit cijfers van de VN. De honger is zo groot dat mensen "niet dood, maar ook niet levend zijn", aldus een medewerker van VN-hulporganisatie UNRWA, die Palestijnen omschrijft als "wandelende lijken". Tientallen kinderen kwamen al om het leven. Voor velen wacht een langzame hongerdood als er niet snel voedsel en medische middelen naar binnen komen.

Caroline Willemen, noodhulpcoördinator voor Artsen zonder Grenzen in Gaza-Stad, ziet de wanhoop van inwoners, die vaak dagenlang niets te eten hebben. "Wat we hier zien, is met geen woorden te beschrijven." Beelden uit Gaza tonen steeds vaker uitgemergelde baby's en kinderen, want ook babyvoeding mag niet naar binnen.

Een 11-jarig Palestijns meisje zei tegen de Vlaamse hulpverlener: "Ik zou willen dat er een heel grote bom valt op Gaza zodat iedereen tegelijk dood is, in plaats van dat we zo traag, één voor één, elke dag een beetje moeten sterven."

Israël blijft ontkennen dat het de burgerbevolking in Gaza uithongert en zegt dat hulporganisaties "Hamas-propaganda" verspreiden. De regering zegt hulp tegen te houden omdat Hamas hulpgoederen zou stelen, maar zelfs het eigen Israëlische leger zegt hier geen bewijs voor te hebben. Ook het Amerikaanse overheidsorgaan USAID zegt geen aanwijzingen te zien voor stelselmatig stelen van hulpgoederen door Hamas.

Levenslange gevolgen

De schade die door de uithongering wordt aangericht, is deels al niet meer terug te draaien. Zelfs wanneer er op korte termijn eten binnenkomt, zal het voor veel kinderen te laat zijn. "Kinderen die zwaar ondervoed zijn, hebben specialistische voeding en hulp nodig", zegt universitair docent De Zwarte. "Lichaamsfuncties vallen uit, ze zijn vatbaar voor infectieziektes en uitdroging, dat moet heel specifiek behandeld worden."

Dan zijn er ook nog de levenslange gevolgen. Uit onderzoek blijkt dat baby's die worden geboren tijdens een hongersnood, zoals de Hongerwinter aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, hun leven lang gezondheidsproblemen houden. Zij lopen veel meer risico op aandoeningen en ziektes in hun latere leven en kunnen zelfs eerder overlijden.

De VN heeft nog geen officiële hongersnood uitgeroepen in Gaza, wat vooral komt door het gebrek aan informatie die onafhankelijke onderzoekers kunnen verzamelen. Israël weigert om onderzoekers binnen te laten. Hoe groot de roep wereldwijd van burgers en hulporganisaties ook is, het land lijkt niet van plan om op korte termijn massaal voedselhulp naar binnen te sturen.

In Maleisië staan morgen onderhandelingen gepland tussen de leiders van Cambodja en Thailand. De gesprekken moeten een einde maken aan het inmiddels vier dagen durende militaire conflict. Ook afgelopen nacht werden beschietingen over en weer gemeld.

In de loop van de dag maakte bemiddelaar Maleisië bekend dat de strijdende partijen om de tafel gaan. Vervolgens bevestigde Thailand dat interim-premier Phumtham Wechayachai de Thaise delegatie morgen in Maleisië leidt.

Vanuit Cambodja schuift onder meer premier Hun Manet aan. Hij heeft de afgelopen dagen steeds herhaald dat Cambodja bereid is tot een wapenstilstand en dat Thailand terughoudend was. De gesprekken zijn om 15.00 uur lokale tijd.

De afgelopen nacht klonken opnieuw harde knallen in het grensgebied. Burgers werden opgeroepen dekking te zoeken. Een aantal ziekenhuizen in de omgeving heeft patiënten geëvacueerd.

Ook NOS-correspondent Mustafa Marghadi hoorde de beschietingen:

Thailand meldt de dood van een militair, verdere informatie over slachtoffers ontbreekt. De buurlanden beschuldigen elkaar ervan met artillerie op burgerdoelen te hebben geschoten.

'Poging tot inval'

Thaise militairen hebben met tanks geprobeerd de grens over te steken, stelt het Cambodjaanse ministerie van Defensie. Voor deze bewering wordt geen bewijs geleverd. Staatskrant Khmer Times stelt dat de Cambodjaanse troepen "geen millimeter" terrein hebben verloren in de strijd met het Thaise leger.

Volgens de Thaise strijdkrachten heeft Cambodja onder meer geschoten op huizen en andere burgerdoelen, schrijft de Bangkok Post. Er wordt gesteld dat Cambodja naast artillerie ook raketinstallaties heeft gebruikt. De buurlanden beschuldigen elkaar ervan een tempel in betwist gebied te hebben beschoten.

Trump optimistisch

De Amerikaanse president Trump sprak gisteravond de verwachting uit dat er snel een wapenstilstand komt. Hij had met de leiders van beide landen contact gehad. "Zowel Thailand als Cambodja wil een onmiddellijke wapenstilstand en VREDE", plaatste Trump op sociale media.

De Cambodjaanse premier Hun Manet zei vervolgens dat hij akkoord was gegaan met een staakt-het-vuren. De geschorste premier Paetongtarn Shinawatra van Thailand zei dat Trumps inzet wordt gewaardeerd, maar dat er geen dialoog kan zijn zolang Cambodja burgers bestookt. Later op de dag werd duidelijk dat er morgen onderhandelingen zijn in Maleisië.

Tientallen doden

Het gaat om de zwaarste confrontatie tussen de twee buurlanden in tien jaar tijd. Voor zover bekend zijn er zeker 34 mensen gedood en ruim 200.000 mensen op de vlucht geslagen.

De directe aanleiding voor de huidige confrontaties is de dood van een Cambodjaanse militair eind mei. Onderliggende spanningen tussen de twee landen zijn er al decennia. Thailand erkent een deel van de grens, die is getrokken toen Cambodja nog een Franse kolonie was, niet.

Zuidoost-Aziëcorrespondent Mustafa Marghadi:

"In de mist van de oorlog vallen de beweringen van strijdende partijen altijd moeilijk te verifiëren. Wat het extra moeilijk maakt, is dat in Cambodja geen vrije pers bestaat en dat in Thailand kritiek op staat of leger je duur kan komen te staan. Dat betekent dat er vanuit Cambodja nauwelijks informatie naar buiten komt, maar dat Thaise media legeruitspraken vaak heel patriottistisch als feiten opschrijven.

Daarnaast communiceren verschillende legerafdelingen in Thailand vaak langs elkaar heen via hun socialemediakanalen. Daarom is er sinds gisteren een initiatief gestart vanuit de Thaise overheid om de informatie beter te stroomlijnen. Maar ook in gestroomlijnde vorm blijft het informatie van één strijdende partij, met belangen in de informatieoorlog."

De Nederlandse wet is duidelijk: een kind van 11 op de openbare weg laten rijden in een auto, zoals een vader uit Hengelo gisteren deed, is niet toegestaan. Toch gebeurt het vaker, al zijn de gevolgen niet altijd zo groot als gisteren, toen het meisje een woning binnenreed.

Mensen laten geregeld hun kinderen een stukje rijden, bijvoorbeeld op eigen erf of een afgelegen weg. Wat mag wel en wat niet? En wie is er aansprakelijk voor schade?

Aansprakelijkheid ouders

"Als ouders ben je in principe altijd aansprakelijk voor wat je kind dat jonger is dan 14 jaar doet", zegt strafletseladvocaat Mark de Hek. "Dat staat los van of jij daar zelf bij betrokken was of niet."

Vanaf 16 jaar vervalt de automatische aansprakelijkheid van ouders, al kunnen hun kinderen nog wel onder hun aansprakelijkheidsverzekering vallen. Voor kinderen van 14 en 15 hangt het van de situatie af. Als de ouders hun kind hadden kunnen tegenhouden maar dit niet hebben gedaan, zijn ze aansprakelijk.

Op eigen terrein is een rijbewijs in principe niet verplicht. Het mag dan echter niet toegankelijk zijn voor andere weggebruikers. Het gebied moet dus bijvoorbeeld zijn afgesloten met een hek, of middels een bordje met 'verboden toegang' worden aangemerkt als eigen terrein.

Rijden vanaf 17 jaar

Rijden zonder rijbewijs is strafbaar in Nederland en mensen kunnen pas een rijbewijs halen in Nederland vanaf 17 jaar. En wie op 17-jarige leeftijd een rijbewijs haalt, mag tot zijn of haar 18e verjaardag alleen samen met een begeleider rijden.

In het geval van het 11-jarige meisje dat in een woonwijk reed, kunnen de ouders aansprakelijk gehouden worden voor de schade aan de woning in Hengelo. "Als ouders moet je zelf oppassen dat je kind niet zulke gevaarlijke gedragingen kan doen dat een ander schade oploopt", zegt De Hek. In dit geval gaat het ook nog eens om een erg jong kind, benadrukt hij. "Een 11-jarige kan technisch niet een auto besturen, maar kan ook de gevolgen nog niet overzien. Dat is hartstikke gevaarlijk."

Volgens De Hek kunnen de eigenaren van de woning in Hengelo de schade dan ook verhalen op de ouders.

Boetes en taakstraffen

In een onderzoek door jongerenorganisatie Team Alert in 2022 gaf bijna een kwart van de deelnemende jongeren tussen de 14 en 24 jaar aan weleens zonder een rijbewijs in een auto te hebben gereden. De groep die weleens zonder rijbewijs op een scooter had gereden was groter: 32 procent van de 764 jongeren die de enquête invulden.

Kinderen die rijden zonder rijbewijs kunnen een boete krijgen. Ook kan een taakstraf worden opgelegd bij Bureau Halt of kunnen ze een strafblad krijgen.

Joyrijdende kinderen

Het komt ook voor dat kinderen zonder medeweten van hun ouders achter het stuur kruipen. Zo stapte in 2015 een 10-jarig meisje in Barendrecht in de auto van haar moeder, toen die boodschappen aan het uitladen was. Het meisje reed dwars door de gevel van het huis van de overburen de woonkamer binnen. Ook toen was er veel schade, maar vielen er geen gewonden.

In de Utrechtse wijk Overvecht was de automobilist nog jonger: een 4-jarige kleuter botste in 2022 in de auto van zijn ouders tegen twee geparkeerde auto's aan.

Ook bij dit laatste incident raakte niemand gewond, maar het loopt niet altijd zo goed af. In de zomer van 2023 veroorzaakte een 15-jarige jongen een dodelijk ongeluk bij Ekehaar. Daarbij kwam een 14-jarig meisje uit Assen om het leven en raakten drie andere minderjarige inzittenden gewond. De rechter legde de jongen een taakstraf van 120 uur op en veroordeelde hem tot een voorwaardelijke jeugddetentie van zes maanden. Ook mocht hij twee jaar lang geen voertuig besturen.

Het Veiligheidsberaad, het overkoepelende orgaan van de veiligheidsregio's, wil meer inzicht in de toekomstige beschikbaarheid van Defensie bij natuurrampen en crisissituaties. De samenwerking tussen Defensie en veiligheidsregio's is al jarenlang vanzelfsprekend, maar de inzet van het leger wordt mogelijk schaarser door een steeds groter wordende oorlogsdreiging.

De Nederlandse krijgsmacht ondersteunt veiligheidsregio's bij rampen, bijvoorbeeld wanneer er blushelikopters nodig zijn bij grote natuurbranden. De brandweer beschikt zelf niet over dit materieel - daarom staan militairen met materieel en specifieke kennis op afroep klaar voor inzet.

Die inzet wordt gevraagd als het de brandweer zelf niet lukt om het vuur onder controle te krijgen. In april was dat het geval, toen op de heide bij Ede een grote brand uitbrak door een oefening van de Koninklijke Landmacht. Defensie schoot te hulp met een Chinook, die in totaal 182.000 liter water nodig had om het vuur te bestrijden.

Eigen blushelikopters

De krijgsmacht heeft drie hoofdtaken, waaronder het ondersteunen van civiele autoriteiten en leveren van bijstand bij rampen en crises (zoals natuurbranden). Maar door oplopende internationale spanningen verschuift de focus steeds meer naar een andere hoofdtaak: het beschermen van het Nederlandse grondgebied. En dat heeft mogelijk gevolgen voor de beschikbaarheid van personeel en materieel bij binnenlandse noodsituaties.

De zorgen leven ook bij de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (VNOG). Deze regio coördineert de inzet van blushelikopters namens Brandweer Nederland. "Wat als de dreiging werkelijkheid wordt?", zegt Christiaan Velthausz van de VNOG tegen Omroep Gelderland. "Dan staan wij met lege handen."

Volgens hem wordt al nagedacht over alternatieven, zoals het aanschaffen van eigen blushelikopters. "Maar dat is zeer kostbaar en vergt een hele organisatie van de brandweer", zegt Velthausz. Ook wordt gekeken naar een samenwerking op Europees niveau. "In Frankrijk hebben ze een hele vliegtuigvloot voor het bestrijden van natuurbranden. Alles ligt nog open."

Garantie

De Algemene Rekenkamer stelde twee maanden geleden dat Defensie duidelijker moet zijn over hoe de schaarse capaciteit van het leger over de verschillende hoofdtaken wordt verdeeld, juist omdat veiligheidsregio's zo afhankelijk zijn van de krijgsmacht bij rampenbestrijding en hulpverlening.

Het overkoepelende Veiligheidsberaad vraagt in elk geval om inzicht in de consequenties van de ontwikkeling. "We willen weten waar we op ons moeten voorbereiden", zegt een woordvoerder. "En wat Defensie ons dan niet meer kan leveren."

Begin september spreekt het Veiligheidsberaad hierover met demissionair minister Brekelmans van Defensie. Die liet al eerder aan de Tweede Kamer weten dat het goed is als veiligheidsregio's zich voorbereiden. "In het geval van een conflict is het verstandig om er rekening mee te houden dat defensiecapaciteiten beperkt of (tijdelijk) niet voorhanden kunnen zijn."

Voor de toekomst zijn de zorgen zeer terecht, zegt majoor Lucien, hoofd Operationeel Centrum. "Wij zullen altijd proberen te ondersteunen waar dat binnen onze mogelijkheden valt." Op dit moment geeft hij in ieder geval voor deze zomerperiode garanties over de inzet van het leger.

In de Noord-Indiase stad Haridwar zijn minstens zes mensen omgekomen toen ze werden verdrukt. Er was paniek uitgebroken bij de Mansa Devi Tempel, die ligt op een heuveltop. Vele duizenden bedevaartgangers hadden zich daar verzameld.

Volgens de lokale autoriteiten was de chaos ontstaan door het gerucht dat een elektriciteitskabel op een groep mensen was gevallen. Aanwezigen probeerden vervolgens te vluchten en duwden elkaar weg.

Tientallen mensen zijn gewond opgenomen in het ziekenhuis:

Hulpdiensten en politie zoeken naar slachtoffers en helpen gewonden, meldt de krant The Times of India. Het is momenteel Shravan, de vijfde maand van de hindoeïstische kalender. In deze tijd komen pelgrims massaal naar de Mansa Devi Tempel, gewijd aan een slangengodin die wensen vervult.

Premier Modi heeft de nabestaanden van de doden gecondoleerd. Dodelijke chaos bij religieuze bijeenkomsten is een terugkerend probleem in het 1,4 miljard inwoners tellende India.

Goedemorgen! In de Alpenlanden wordt noodweer verwacht en in Basel spelen de vrouwen van Spanje en Engeland om de Europese titel voetbal.

Eerst het weer: Vandaag komen in het zuiden en oosten buien voor. Daarbij is kans op onweer. Bij een matige noordwestenwind wordt het 20 tot 22 graden. Er is een mix van wolken en zon.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Israëlische leger zegt vannacht zeven pallets met hulpgoederen boven Gaza te hebben gedropt. Met behulp van parachutes werden de boxen met voedselhulp, met daarin onder meer meel, suiker en conserven, losgelaten.

Al Jazeera heeft foto's ontvangen van de plek waar de voedseldroppings zouden hebben plaatsgevonden. Volgens de televisiezender zijn daarbij ook elf mensen gewond geraakt. Een van de pallets werd boven een tentenkamp gedropt in het noorden van de Gazastrook.

Eerder zeiden Israëlische legerbronnen dat het voedseldroppings zou toelaten boven Gaza. Deze zouden mogelijk worden uitgevoerd door Jordanië en de Verenigde Arabisch Emiraten. Tot op heden is dat nog niet gebeurd. Mondjesmaat komen er een paar vrachtwagens van Jordanië met hulpmiddelen de Gazastrook in.

Hamas noemde de mogelijke droppings een "schijnvertoning" die de hongerende bevolking niet zal gaan helpen. Verschillende instellingen van de Verenigde Naties hebben alarm geslagen over het gebrek aan voedsel in de Gazastrook.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een Nederlandse man die in Noorwegen door zijn familie als vermist was opgegeven, is terecht. Reddingswerkers vonden hem na twee dagen in het gebied waar hij met zijn vrouw en dochter in de bergen was gaan wandelen.

Zijn vrouw en dochter keerden eerder terug, zelf wilde hij nog een top beklimmen. Op de terugweg raakte hij in de mist de weg kwijt.

Een lid van het reddingsteam vertelt hoe de redding in zijn werk ging:

Fijne dag!