NOS Nieuws - Algemeen

Adidas is ruim twee jaar na het verbreken van de banden met rapper Ye, voorheen bekend als Kanye West, nu echt gestopt met het verkopen van de schoenen die het merk in samenwerking met de rapper ontwierp.

Het merk brak in oktober van 2022 met de rapper omdat hij antisemitische berichten op zijn sociale media had geplaatst. Daardoor bleef het Duitse bedrijf achter met zo'n 1,2 miljard euro aan onverkochte schoenen van West. Deze zogenoemde Yeezy's waren zeer gewild bij sneakerfanaten.

Adidas was niet het enige merk dat niet meer met de rapper wilde samenwerken. Onder meer Balenciaga en Gap trokken hun handen ook van hem af. West bood zijn excuses aan voor zijn uitspraken, maar er volgden geen nieuwe contracten meer met deze merken.

'Hoofdstuk is gesloten'

Adidas besloot de overgebleven Yeezy's te blijven verkopen, waarbij een deel van de opbrengst naar een organisatie ging die racisme en antisemitisme bestrijdt. Bij het bekendmaken van de jaarcijfers meldde financieel directeur Harm Ohlmeyer gisteren dat het laatste paar eind vorig jaar is verkocht. "Er is geen enkele Yeezy-schoen meer over", zei hij. "Ze zijn allemaal verkocht en dat hoofdstuk is nu gesloten".

Het beëindigen van de samenwerking voelde het bedrijf vooral in de Verenigde Staten en Canada, waar de schoenen het populairst zijn. Adidas maakte bekend dat de verkoopcijfers van het bedrijf in Noord-Amerika vorig jaar met 2 procent daalden. "Dat komt alleen door de aanzienlijk afgenomen verkoop van Yeezy's", meldt het sportmerk.

500 miljoen euro winst

Vorig jaar werd er nog zo'n 650 miljoen euro aan Yeezy-schoenen verkocht. Daaraan werd 200 miljoen euro verdiend. Het jaar ervoor werd 750 miljoen euro aan Yeezy's verkocht, wat een winst opleverde van 300 miljoen euro.

Van de 500 miljoen euro winsten in die twee jaar gaat 260 miljoen naar goede doelen. 60 miljoen is al gedoneerd, de overige 200 miljoen staat op de rekening van een stichting die Adidas in het leven heeft geroepen.

West gebruikt de naam Yeezy nog voor zijn eigen kledinglijn. In 2024 verkocht hij op zijn eigen Yeezy-websites artikelen van de collectie die Gap uit de handel had genomen. Ook was een White Lives Matter-shirt te koop dat hij eerder ook al eens verkocht. Op 10 februari van dit jaar verscheen op de website een wit T-shirt met een hakenkruis erop. Een dag later was het product niet meer te zien op de website en werd het vervangen voor de tekst 'Yeezy-winkels openen binnenkort". Die tekst staat er nog steeds.

Het bewaren van de vrede in Europa is niet mogelijk zonder de militaire kracht van de Verenigde Staten, zei premier Schoof in het Oekraïnedebat in de Tweede Kamer. Het kabinet zet dus vooral in op het verbeteren van de relatie met president Trump.

"We moeten realistisch zijn: zonder de VS gaat het niet, zeker niet op korte termijn", stelde de premier. Tegelijkertijd denkt het kabinet na over de mogelijkheid dat Washington als bondgenoot wegvalt.

Bij verschillende partijen in de Tweede Kamer zijn er grote zorgen over de wispelturigheid van de Amerikaanse president. Sommigen houden er rekening mee dat hij Europa de rug zal toekeren en misschien zelfs uit de NAVO zal stappen. "Het kan niet zonder de Amerikanen, maar misschien móet het wel zonder de Amerikanen", vreest GroenLinks-PvdA-leider Timmermans.

Plan B

Ook partijen als D66, CDA, Volt en regeringspartij NSC dringen aan op wat ze 'Plan B' noemen, waarbij de Europese landen alleen de militaire afschrikking tegen Rusland moeten leveren.

Volgens Schoof is er geen twijfel dat de VS nog steeds een bondgenoot is, "alleen één die zich anders gedraagt". Maar ook hij wil over de situatie nadenken dat Trump zich niet langer als bondgenoot opstelt. "We moeten met alles rekening houden, maar dat doen we niet in de openheid, maar in geheime kamers op ministeries."

Geen verkeerde boodschap

De premier wil vooral niet de verkeerde boodschap overbrengen. "Er moet niet de zweem komen dat wij als Nederland denken dat het wel zonder de Amerikanen kan."

Het kabinet wil de uitgaven voor Defensie verhogen, net als andere landen in Europa. Maar de kracht van de Amerikanen vervangen gaat volgens Schoof vele miljarden kosten en het opbouwen van zo'n legermacht duurt minstens twintig jaar.

De Kamer hoopt dat er gauw besprekingen komen over een einde aan het geweld in Oekraïne. Bijna alle partijen vinden dat president Zelensky daar aan tafel moet zitten.

Maar er wordt wel verschillend gedacht over de voorwaarden voor dat soort onderhandelingen. De grootste oppositiepartij, GroenLinks-PvdA, vindt dat Oekraïne wel kans moet krijgen op een eerlijke en duurzame vrede. De grootste regeringspartij, de PVV denkt dat je met dat soort voorwaarden vooraf nergens toe komt.

Bekijk hier het debat tussen Wilders en Timmermans:

Zowel coalitie- als oppositiepartijen vinden dat het kabinet snel extra hulp moet leveren aan Oekraïne. In het debat zegde premier Schoof toe dat er in 2026 ongeveer 3,5 miljard euro wordt vrijgemaakt voor hulp aan Kyiv. Dat is volgens hem een voortzetting van de lijn die de afgelopen jaren al is ingezet. In het regeerakkoord staat dat Nederland Oekraïne "onverminderd" zal steunen. Tot nu heeft ons land ongeveer 5,8 miljard euro aan steun geleverd.

Er is een ruime meerderheid in de Kamer voor die doorgaande steun van 3,5 miljard, maar in de coalitie is er nog geen overeenstemming over, zo bleek. PVV-leider Wilders waarschuwde dat de grootste regeringspartij er alleen mee zal instemmen als er ook substantieel meer geld gaat naar goedkopere boodschappen en een lagere energierekening.

Het standpunt van Wilders leidde meteen tot irritatie in de coalitie. VVD-leider Yesilgöz sprak van een "valse tegenstelling" tussen koopkracht en Oekraïne. "Alsof je je niet zorgen zou maken om de hoge kosten als je investeert in de veiligheid van Nederlanders."

Wilders vond dat op zijn beurt een "foute opmerking". Volgens hem is er wel een afweging tussen defensie en de portemonnee van burgers. "Niet doen alsof dat een non-discussie is. Dat zeggen alleen maar rijke patsers uit Wassenaar."

Voorjaarsnota

In ieder geval wordt de discussie over Oekraïne verknoopt met de aanstaande financiële onderhandelingen over de Voorjaarsnota in de coalitie. PVV en BBB vinden dat het versterken van de Europese defensie niet ten koste mag gaan van de koopkracht van burgers.

Eerst moeten de bevroren Russische tegoeden maar worden aangesproken. Dat gaat ook om miljarden, stellen de partijen. Wilders: "Defensie is me een lief ding waard, maar de betaalbaarheid voor burgers is me net zo veel waard. Misschien nog wel meer."

Hulpverleners van het Internationale Rode Kruis moeten naar eigen zeggen weg uit Azerbeidzjan. Het Rode Kruis zegt dat de Azerbeidzjaanse regering te kennen heeft gegeven dat hun kantoor moet sluiten en de activiteiten worden gestaakt. "We staan in contact met de autoriteiten", zegt een Rode Kruis-woordvoerder daarover.

Het Rode Kruis, dat sinds 1992 actief is in het land, is de enige organisatie die toegang heeft tot de groep gevangengenomen oud-leiders van de Armeense enclave Nagorno-Karabach. Dat gebied hoorde sinds 1994 officieel bij Azerbeidzjan, maar had een zelfstandig bestuur, gesteund door Armenië. In 2023 werd het veroverd door Azerbeidzjan na een oorlog van 24 uur.

Separatisten gearresteerd

Na de verovering sloegen tienduizenden etnische Armeniërs in de zelfverklaarde republiek massaal op de vlucht naar buurland Armenië. Daarbij werden meerdere Armeense separatisten gearresteerd, onder wie Ruben Vardanyan. Hij was in het verleden de leider van de Armeense enclave.

Vardanyan is onder meer aangeklaagd voor het financieren van terrorisme, deelname aan een gewapende organisatie en het illegaal oversteken van de grens.

Uit protest tegen zijn strafproces is Vardanyan sinds half februari in hongerstaking. Zo hebben hij en zijn advocaat volgens hem te weinig tijd gekregen om de aanklachten te bestuderen en zijn de ruim 400 bewijsstukken in het Azerbeidzjaans, een taal die hij niet spreekt. Het Rode Kruis is ook nauw betrokken bij de situatie van vijftien anderen die terechtstaan.

Ook de BBC kreeg onlangs te horen dat ze hun kantoor moesten sluiten in Azerbeidzjan. De nieuwsorganisatie liet weten "deze beperkende maatregel tegen de persvrijheid" te betreuren.

Op de achtergrond van de gesprekken tussen de Verenigde Staten en Rusland over Oekraïne speelt zich een andere kwestie af tussen de twee grootmachten. Ze zullen binnenkort ook in gesprek gaan over het Iraanse nucleaire programma, zegt Kremlin-woordvoerder Dimitri Peskov.

Hij reageert daarmee op het bericht dat Moskou als bemiddelaar wilde functioneren tussen de regering-Trump en Iran. Trump zou tijdens een telefoongesprek in februari zijn ambtgenoot Poetin hebben gevraagd om de communicatie met Iran te faciliteren.

Volgens persbureau Bloomberg wil de VS met de Iraniërs onderhandelen over het nucleaire programma van Teheran en over de Iraanse steun voor Hezbollah, de Houthi's en andere pro-Iraanse groeperingen in het Midden-Oosten.

Vanochtend wilde het Kremlin niet op al die details ingaan, maar bevestigde wel dat verdere gesprekken met de Amerikanen mede over Iran zullen gaan. Peskov zei verder dat de Russische en Amerikaanse ministers van Buitenlandse Zaken al over Iran hebben gesproken tijdens hun eerste ontmoeting in Saudi-Arabië vorige maand.

Rusland assertiever

Geholpen door Trump laat Moskou meer spierballen zien op het diplomatieke toneel, na drie jaar isolatie wegens de Russische invasie in Oekraïne. "Dit nieuws laat zien hoe de Russen hun eigen positie beschouwen tegenover een wankelende wereldorde en dat hun positie is versterkt sinds Trump weer aan de macht is", zegt Damon Golriz, strategisch analist bij het Haagsch Instituut Geopolitiek Nu.

Rusland en Iran hebben de banden aangehaald sinds de Russische invasie in Oekraïne in 2022. Begin dit jaar ondertekende de twee landen een langdurig "strategisch partnerschap" op het gebied van onder meer defensie, technologie, energie en handel.

Spelbreker in het Midden-Oosten

Voor president Trump zijn er twee hoofdredenen om met Iran te onderhandelen, zegt Golriz. De eerste is het Iraanse nucleaire programma. "Iran heeft de afgelopen maanden al voldoende tot 60 procent verrijkt uranium geproduceerd om zeven bommen te kunnen maken. Dat is alarmerend."

Trump wil ook in gesprek om te voorkomen dat Iran de verwezenlijking van een "nieuwe veiligheidsarchitectuur" in het Midden-Oosten dwarsboomt, zegt Golriz. "Trump wil een groot akkoord bereiken tussen de VS, Saudi-Arabië en Israël. Een economische overeenkomst voor samenwerking onder een veiligheidsparaplu waar de Israëliërs en Saudi's een grote rol in zullen spelen."

De vijandige houding van Iran en de pro-Iraanse groeperingen Hezbollah, Hamas en de Houthi's staat zo'n zogenaamd Abraham-akkoord in de weg.

Vorige zomer publiceerde we deze video over de zorgen voor een nucleaire wapenwedloop in het Midden-Oosten:

Iran heeft op zijn beurt mogelijk iets te winnen bij onderhandelingen met de Amerikanen. De Iraanse economie gaat gebukt onder Amerikaanse sancties die al decennialang van kracht zijn. Het verlichten van de sancties, een mogelijke uitkomst van een deal, zou enorm schelen.

Maar het zou volgens Golriz wellicht een te grote ommezwaai zijn om te onderhandelen met 'de Grote Satan', zoals Amerika vaak wordt genoemd door de hoogste spirituele leider van Iran, Ali Khamenei. "En met name met Trump", zegt Golriz, "want daar hebben ze slechte ervaringen mee. Hij stapte uit de nucleaire deal tijdens zijn eerste termijn. Ook na Trumps tweede inauguratie verbood Khamenei te praten met de Amerikanen. Het zou nu heel moeilijk zijn om een draai van 180 graden te maken."

Maar als de besprekingen niet rechtstreeks zijn, en stilletjes gebeuren, kan het misschien wel. In ieder geval zou Iran wel kunnen vertrouwen op Moskou, zegt Niels van Willigen, universitair hoofddocent internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden. "Iran ziet Rusland als een bondgenoot."

Europa buitenspel

Als gesprekken tussen de VS en Iran op gang komen met Russische bemiddeling, dan doemt een steeds herkenbaarder beeld op: Europa staat weer aan de zijlijn. De situatie is sterk anders dan in 2015, toen Europese landen een belangrijke rol speelden bij de totstandkoming van de nucleaire deal met Iran.

Voor een deel zal dat een zelfgekozen positie zijn: Europa wil niets te maken hebben met een Russische bemiddelaar, zegt Van Willigen. "De Russen zijn geen neutrale partij als het om Iran gaat. Iran levert de Russen wapens voor de oorlog in Oekraïne."

Golriz ziet de marginalisering van Europa als onderdeel van een historische omwenteling. In zijn ogen is er een parallel tussen de poging van Rusland om de bemiddelaarsrol naar zich toe te trekken en de manier waarop Trump de oorlog in Oekraïne met Poetin bespreekt zonder president Zelensky. "Poetin wil Iran onder druk zetten, net zoals Trump Oekraïne onder druk zet. Ze willen als grote beslissers de wereldorde opnieuw inrichten in hun eigen voordeel."

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft de regering-Trump in het ongelijk gesteld over het plotseling stoppen van bijna alle ontwikkelingshulp. De regering moet zich houden aan de uitspraak van een lagere rechter, die eerder bepaalde dat er nog bijna 2 miljard dollar uitgekeerd moet worden aan hulporganisaties voor werk dat zij al hebben gedaan.

Het is een van de eerste keren dat Trump in zijn tweede termijn wordt teruggefloten door het Amerikaanse Hooggerechtshof. Twee conservatieve opperrechters sloten zich uiteindelijk aan bij hun meer liberale collega's.

De regering-Trump besloot begin februari om de financiering van het belangrijkste Amerikaanse agentschap voor buitenlandse hulp, USAID, tijdelijk te bevriezen. Trump noemde de hulpprogramma's van het agentschap "verspilling" en vond ze niet passen bij het buitenlandbeleid van zijn regering. Duizenden medewerkers van USAID zijn inmiddels ontslagen of met verlof gestuurd.

Non-profitorganisaties en bedrijven die via USAID ontwikkelingshulp ontvingen om overal ter wereld projecten uit te voeren, stapten naar de rechter. Door het bevriezen van de financiële hulp moesten sommige organisaties bijna al hun personeel ontslaan. Levensreddende hulp aan de kwetsbaarste mensen kan niet meer doorgaan, zeggen de organisaties.

Bezuiniging van 60 miljard

In die zaak bepaalde een federale rechter half februari dat de algehele bevriezing van de ontwikkelingshulp via USAID moest worden opgeheven. De regering-Trump kreeg een deadline om geld voor voltooid werk uit te betalen.

Maar de regering ging tegen de uitspraak in beroep. Volgens het Witte Huis is er geen sprake meer van een algehele bevriezing van fondsen voor ontwikkelingshulp omdat gespecificeerd is welke projecten geen geld meer krijgen. Er wordt een bezuiniging van 60 miljard dollar (bijna 58 miljard euro) op wereldwijde hulpprojecten doorgevoerd.

Het Hooggerechtshof ging in die redenatie niet mee. Er moet nog bijna 2 miljard dollar aan non-profitorganisaties en bedrijven worden uitgekeerd, luidt het oordeel. De lagere rechter moet van het Hooggerechtshof wel verduidelijken aan welke voorwaarden en aan welke nieuwe deadline de regering daarbij moet voldoen. Het is zodoende nog niet duidelijk wanneer de hulporganisaties het geld kunnen verwachten.

Op begraafplaats Westduin in Den Haag zijn voor de tweede keer in korte tijd graven vernield. Onder de geschonden graven is een kindergraf, schrijft Omroep West.

In totaal zijn zes graven op de rustplaats vernield. Op foto's is te zien dat zeker één glasplaat van een graf kapot is. De politie doet onderzoek naar de vernielingen. Er zijn nog geen aanhoudingen verricht.

Vorige maand was op Westduin ook al sprake van grafschennis. Zo'n vijftien kindergraven en grafzerken van volwassenen werden toen door onbekenden kapotgemaakt. Ook waren tien urnen gebroken en werd as van een overledene op een wandelpad gevonden.

De gemeente sprak na de ontdekking van de vernielingen zijn afschuw uit over de gebeurtenissen. "De immateriële schade voor nabestaanden is enorm", zei een woordvoerder tegen Omroep West. "Als gemeente staan we klaar om de gedupeerden te helpen waar dat kan, iedere gedupeerde krijgt persoonlijke hulp."

De Verenigde Staten stoppen voorlopig met het delen van geheime militaire informatie met Oekraïne, aldus de directeur van de CIA en de nationaal veiligheidsadviseur. Er is nog veel onduidelijk en de Amerikanen benadrukken dat het besluit snel kan worden teruggedraaid. Maar op diverse manieren zal het door oorlog getroffen land de gevolgen van dit besluit merken.

Amerikaanse "military intelligence is absoluut cruciaal", weet hoogleraar War Studies Frans Osinga. Zijn collega Bas Rietjens, hoogleraar intelligence in war, beaamt dat de Amerikaanse inlichtingen heel belangrijk zijn.

Dat geldt bijvoorbeeld voor waarschuwingen voor Russische bombardementen in Oekraïne. "Met hun satellieten zien de Amerikanen diep in Rusland de strategische bommenwerpers opstijgen, waaronder de kruisraketten hangen", zegt voormalig oorlogsvlieger Osinga. "Dus die informatie is cruciaal voor de luchtverdediging."

'Europa kan het maar deels opvangen'

Osinga merkt op dat de Britten en de Fransen ook satellieten hebben die de Russische bommenwerpers kunnen zien. Hij sluit niet uit dat de Europeanen gewoon doorgaan met het geven van informatie. Maar volgens Rietjens kunnen Europese bondgenoten het verlies aan Amerikaanse inlichtingen maar gedeeltelijk opvangen. "Ze behalen niet zomaar het gewenste niveau."

Volgens Osinga is het onduidelijk of de Amerikanen ook stoppen met delen van álle soort inlichtingen. Ze geven bijvoorbeeld ook tactische inlichtingen: over doelen op het slagveld, zoals munitieopslagplaatsen en logistieke knooppunten. Die de Oekraïners dan bestoken met de Himars-raketten.

Als die raketten op zijn en de doelwitten onzichtbaar worden, nu de VS Oekraïne voorlopig geen geheime informatie of wapens meer geeft, hebben de Russische militairen weer veel bewegingsvrijheid terug.

"Met hun drones kunnen de Oekraïners 15 tot 20 kilometer achter de Russische linies kijken, verder wordt het moeilijk en zijn ze afhankelijk van de Amerikanen", legt Rietjens uit. En dan gaat het met name om real time informatie die cruciaal is om bewegende doelen te kunnen raken, zoals Russische luchtafweerraketten.

Hieronder zie je welke vliegroute drones van het Amerikaanse leger afleggen, om inlichtingen te verzamelen over Rusland. De NOS heeft dit vastgesteld aan de hand van openbare bronnen:

"Niet alles komt tot stilstand, maar de aanvallen in de diepte worden veel moeilijker, ook al hebben de Oekraïners een goede positie wat betreft human intelligence." Rietjes gebruikt hier de vakterm voor ogen en oren op de grond van Oekraïense speciale eenheden, achter de Russische linies. Dat is een vorm van informatievergaring die zeer riskant en onzeker is.

Dan zijn er ook nog de elektronische inlichtingen, aldus Osinga. "Daarmee worden hoofdkwartieren opgespoord, want die verspreiden veel elektronische emissie." Het Oekraïense leger heeft recentelijk de nodige van dit soort Russische hoofdkwartieren vernietigd.

'Pure chantage'

Het stoppen van het delen van inlichtingen noemt hoogleraar Osinga "pure chantage, malafide, zoals we die kennen van Trump". De Amerikaanse regering maakt er geen geheim van dat het de militaire hulp, van materieel en inlichtingen, gebruikt als pressiemiddel op de regering van Zelensky.

Osinga waarschuwt dat de stopzetting van de inlichtingen "ook een signaal is naar ons". Hij doelt op de NAVO-partners. "Trump hoeft zich niet terug te trekken uit het bondgenootschap om de inlichtingen te stoppen. Er staat nergens dat hij die moet geven. Maar als het stopt, heeft dat enorme impact."

Dus wat Oekraïne nu overkomt kan ook de NAVO gebeuren, denkt Osinga. "Het geeft aan dat Trump onbetrouwbaar is."

"Dat de politiek gekoppeld is aan de tech-sector maakt de Oekraïense positie zo penibel", vindt Rietjens, de hoogleraar Intelligence, die ook verbonden is aan de de Nederlandse Defensie Academie. Dan heeft hij het over het satellietcommunicatiesysteem Starlink, dat in handen is van Elon Musk en waarvan de Oekraïners zeer afhankelijk zijn.

Hier zie je meer informatie over het nut van Starlink voor Oekraïne:

Musk is innig verbonden met president Trump en heeft zich vaker bijzonder negatief uitgelaten over president Zelensky. Als Musk in Oekraïne de stekker uit Starlink trekt, zoals vanuit Washington eerder gedreigd is, "zijn de problemen nog veel groter" volgens Rietjens.

Toen de Russen in het begin van de oorlog het vaste internet in Oekraïne zwaar beschadigden, heeft Starlink het Oekraïense leger gered. Zonder Musks systeem was het blind en doof geweest en zou het nog veel zwaarder zijn getroffen.

Per seconde

Aan het begin van de oorlog was ook de informatie van de Amerikaanse militaire satellieten cruciaal. Rietjens: "Per seconde was te zien hoe de Russen hun troepen verplaatsten. Waarop het Oekraïense leger kon reageren. Dat is het hele eiereten van militair inlichtingenwerk."

Ook een van de eerste grote successen van de Oekraïners aan het begin van de oorlog, het torpederen van de Russische kruiser de Moskva, is volgens Rietjens geheel toe te schrijven aan de Amerikanen. "Die wisten precies wat, waar, wanneer voer. Dat bereik je alleen met hoogwaardige inlichtingen. Dat gaat niet zomaar."

Het Openbaar Ministerie doet onderzoek naar nog 29 personen die worden verdacht van het plegen van strafbare feiten rond de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv, afgelopen november. Het gaat om negen Israëlische voetbalsupporters en twintig andere verdachten. Dat heeft de officier van justitie gezegd op een zitting.

De politie heeft vanmiddag beelden vrijgegeven van 23 personen die nog gezocht worden. Zeven van hen zijn aanhangers van de Israëlische voetbalclub, zegt een woordvoerder van het OM.

Het is voor het eerst dat er beelden worden gedeeld van de Israëlische supporters. De Nederlandse politie heeft contact gehad met de Israëlische politie om de Israëlische supporters te kunnen identificeren. Dat is nog niet gelukt.

Eerder deelde de politie ook al beelden van twaalf van de verdachten. Drie hebben zich vervolgens zelf gemeld bij de politie. Vijftien mensen zijn inmiddels aangehouden voor de gewelddadigheden in Amsterdam.

Vernieling Palestijnse vlag

Naar aanleiding van het onderzoek zijn er nu nieuwe verdachten in beeld gekomen, meldt de politie. Van een aantal van hen worden nu dus ook beelden vertoond. De politie meldt dat het onder meer gaat om mensen die betrokken zijn bij het vernielen van een Palestijnse vlag en het belagen van een taxi. Ook gaat het om mensen die in de dagen daarna geweld gebruikt hebben tegen anderen.

Vandaag eiste het OM celstraffen tegen drie mannen voor hun rol in de gewelddadigheden rondom de voetbalwedstrijd. Het gaat om gevangenisstraffen van een jaar, twee maanden en elf dagen. De verdachten zouden onder meer voetbalfans hebben mishandeld en de Holocaust hebben vergoelijkt. Dat laatste is sinds vorig jaar een strafbaar feit. Op 19 maart zal de rechtbank uitspraak doen in deze zaken.

Afgelopen december stonden vijf mannen terecht. Zij kregen gevangenisstraffen tot zes maanden en een werkstraf opgelegd.

Het kabinet wil de krimp van 500.000 naar 478.000 vluchten op Schiphol nog steeds in november van dit jaar invoeren, ondanks dat de Europese Commissie vandaag met verschillende kanttekeningen kwam op het plan. Volgens het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kan er met deze beslissing verder worden gegaan "met plannen om de geluidshinder rond Schiphol terug te dringen, en de rechtspositie van omwonenden te herstellen".

Ook zal dit voor de "benodigde duidelijkheid" zorgen voor de luchtvaartsector, schrijft het ministerie.

De Europese Commissie ziet overigens geen grote bezwaren tegen de krimp van Schiphol. Ze sprak van een stap in de goede richting, maar voegde dus ook kritiekpunten toe.

Die komen voor een deel overeen met wat die sector al langere tijd aanbrengt als argumenten om helemaal geen krimp door te voeren. Een van de aandachtspunten vanuit Brussel is dat het effect van nieuwe toestellen in een vloot niet genoeg is meegenomen. Een ouder toestel maakt meer lawaai dan de nieuwste vliegtuigen.

Toekomstperspectief

Bijna een jaar na de aankondiging van de Europese procedure, is het proces nu bijna afgerond. Niet elke partij is helemaal tevreden met het besluit vanuit Brussel. In een gezamenlijk verklaring uiten Greenpeace, Natuur en Milieu, Milieudefensie en Natuur en Milieufederatie Noord-Holland hun zorgen voor de omwonenden van Schiphol.

"Het is een noodzakelijke eerste stap, maar dat is niet voldoende om de geluidsoverlast van Schiphol ook echt te verminderen en de gezondheid van omwonenden voldoende te beschermen. Daarvoor is als volgende stap een krimp nodig naar 440.000 en daarna naar maximaal 250.000", zegt Sijas Akkerman, directeur van de Natuur en Milieufederatie Noord-Holland.

Schiphol: door met eigen maatregelen

De luchthaven zelf schrijft in een reactie aan de NOS dat zij vooral een goede balans met de omgeving wil, waarbij het doorlopen van deze Europese procedure een belangrijke stap is. "Wij vertrouwen erop dat het ministerie deze punten voortvarend oppakt, zodat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt voor de omwonenden en de sector. Als Schiphol gaan wij ondertussen onverminderd door met onze eigen maatregelen, zoals het stimuleren van de inzet van stillere vliegtuigen via onze havengelden", aldus Pieter van Oord, de topman van Schiphol.

Het kabinet moet nu van de Europese Commissie kijken naar de meegegeven aandachtspunten. Dan gaat het ook om de rol van zakelijk en medisch vliegverkeer in de overlast. Ook moet het ministerie het kijken naar andere maatregelen om geluidsoverlast te verminderen, bijvoorbeeld door een andere manier van aanvliegen. Verder moet er dus in de berekening worden meegenomen dat de luchtvaartsector meer vliegt met stillere vliegtuigen.

In een reactie aan de NOS zegt KLM ook te hopen dat het ministerie eerst de aanbevelingen opvolgt voordat er beperkingen komen. "Zo behoudt de sector toekomstperspectief, terwijl we in balans met de omgeving Nederland blijven verbinden met de rest van de wereld."

Mogelijke vergelding

Of het daadwerkelijk lukt om per november van dit jaar al het aantal vluchten terug te brengen is nog maar de vraag. Het ministerie moet eerst antwoord geven op de kanttekeningen van de Europese Commissie, pas daarna kan er worden gekeken naar maatregelen. Maar de start- en landingsrechten, de zogeheten slots, moeten dan ook worden veranderd. De verdeler van die slots moet als de krimp doorgaat kijken wie welke rechten kwijtraakt.

Dat zou ervoor kunnen zorgen dat er vergelding vanuit de VS komt. Dat was vorige keer, bij de aankondiging van de snelle krimp naar 460.000 bewegingen, ook al zo. Maatschappijen als JetBlue zouden de Amerikaanse autoriteiten kunnen vragen om onze maatschappijen, zoals KLM, niet meer of minder te laten vliegen naar de VS.

KLM zelf benadrukt in een reactie dat deze nationale maatregelen direct impact hebben op de positie van KLM en Nederland. "Zeker nu de omliggende landen in Europa praten over uitbreiding van hun luchthavens. Wat je nu afbreekt, krijg je niet meer terug."

De verdachte van de dubbele moord in Weiteveen heeft in zijn cel dossiers van andere strafzaken gekregen. Dat heeft het Openbaar Ministerie bevestigd.

Op de laatste zittingsdag sprak Richard K. zich vandaag uit over de strafdossiers die hij onterecht heeft ontvangen. "Ik heb een USB-stick gekregen met de verkeerde dossiers. Ik vind het heel kwalijk dat ik deze gekregen heb", zei hij tegen de rechtbank.

Het OM erkent dat er een fout is gemaakt. "Wij zijn bekend met het feit dat er gegevens aan de verdachte zijn verstrekt die hij niet had mogen hebben. Dat had niet mogen gebeuren", zegt een woordvoerder van het OM tegen RTV Drenthe.

Volgens het OM is het voorval bij de Autoriteit Persoonsgegevens gemeld. De woordvoerder wil tegen RTV Drenthe niet zeggen om welke strafdossiers het gaat.

Tegen de rechtbank vertelde K. dat hij het dossier van de moord op een medewerkster van een jeugdzorginstelling in Emmen kon inzien. In 2023 werd in de instelling een 26-jarige medewerkster door twee tieners van destijds 16 en 19 jaar doodgestoken. De jongste woonde op dat moment in de instelling.

K. zegt ook informatie te hebben ingezien over de overval op de McDonalds in Emmen, eveneens in 2023. De overval was het werk van dezelfde jongens die de medewerkster in de jeugdzorginstelling om het leven brachten.

De advocaat van K., Justus Reisinger, zegt niet te weten om welke strafzaken het gaat. "Hij heeft het gemeld en daarna zijn de dossiers weer ingenomen. Ik kan mij voorstellen dat het heel vervelend is voor de mensen die het betreft."

Levenslang

Tegen K. is door het OM levenslang geëist voor de moord op twee mensen in Weiteveen vorig jaar. K. heeft bekend daar een echtpaar (38 en 44 jaar) te hebben gedood. Hij had met de slachtoffers een hoog opgelopen conflict over de verkoop van zijn ouderlijk huis. Het pand zou gebreken hebben.

Na de moord plaatste hij een video op sociale media, waarin hij met bebloede handen praat over de gebeurtenissen die zich net hadden afgespeeld. K. heeft de moord ook tegenover het Openbaar Ministerie bekend.

De rechtbank doet op 25 maart uitspraak.

Wat heeft Nederland te bieden qua militaire steun aan Oekraïne? Kunnen er militairen naar het gebied als er een akkoord met Rusland komt, en onder welke voorwaarden? Of moeten we 'alleen' materieel of geld die kant op sturen? Gezien de stormachtige ontwikkelingen op het wereldtoneel zijn deze vragen relevanter dan ooit.

Er is nog geen sprake van onderhandelingen, Europa en anderen spreken nog volop over hun mogelijke rol en in Den Haag zijn partijen ook nog niet uitgesproken over eventuele Nederlandse inzet. Maar ondertussen heeft de Amerikaanse regering wel al duidelijk gemaakt dat Europa verantwoordelijkheid moet nemen voor veiligheidsgaranties als er een bestand komt.

Vandaag werd de Tweede Kamer gebrieft door experts over wat ons land zou kunnen.

Voor westerse boots on the ground is het nu nog veel te vroeg. Maar als er door Rusland en Oekraïne een akkoord word gesloten, zijn er opties, schetst Clingendael-expert Bob Deen. Allereerst een lichtbewapende neutrale 'vredeshandhavingsmissie', die toeziet op een bestand, maar niet mag ingrijpen. Dan is er de mogelijkheid van een stevigere 'vredesafdwingingsmissie', die partijen militair kan dwingen te stoppen met vechten als ze het staakt-het-vuren schenden.

Omdat Europa niet neutraal is, maar op de hand van Oekraïne speelt bij beide opties het risico dat zo'n missie een gevechtsoperatie tegen Rusland wordt, stelt Deen. "Europese militairen zullen er ook niet toe geneigd zijn militair op te treden tegen de Oekraïense krijgsmacht." Daarbij zijn er voor het afdwingen van een bestand in dit gebied met zo'n lange frontlinie al snel honderdduizenden militairen nodig. Volgens Oost-Europa-deskundige Deen is dat voor Europa politiek en militair "uitermate onrealistisch".

Geruststellingsoperatie

Groot-Brittannië en Frankrijk hebben onlangs een ander voorstel gedaan voor een relatief kleine operatie, waarbij zo'n 30.000 militairen achter de frontlinie zitten om "solidariteit te tonen en het land gerust te stellen", legt Deen uit. Maar dus niet om snel in te grijpen bij schendingen van een staakt-het-vuren.

Een aanvulling daarbij kan zijn dat deze troepen gelden als 'struikeldraad' waarbij er een grotere troepenmacht moet klaarstaan die wel kan ingrijpen. Dat zouden dan Amerikaanse militairen moeten zijn, vinden de Fransen en Britten. Of de VS daartoe bereid is, is op dit moment niet duidelijk.

Bij alle opties is volgens Deen het risico om in oorlog te raken met Rusland "nadrukkelijk aanwezig" en is er een risico op Nederlandse gesneuvelden, dus de Nederlandse politiek moet eerst beslissen of dat het waard is. Hoe daarover wordt gedacht, verschilt per partij en is nog onderwerp van debat.

Maar wat kan Nederland militair bijdragen? Onze krijgsmacht is bescheiden van formaat en kampt ook nog met een flink personeelstekort. Deen noemt als "meest ambitieuze vorm van inzet" een brigade van 2000 tot 3000 militairen. Maar dat zou wel "een enorme inspanning" vergen voor defensie en gevolgen hebben voor andere taken.

Op dit moment levert de krijgsmacht ruim 600 militairen aan verschillende buitenlandse missies, onder meer in de strijd tegen IS in Irak, de antipiraterijmissie in Somalië en op verschillende plekken aan de oostflank van de NAVO (vlak bij Rusland en Oekraïne dus).

F-35's en patriots

Naast militairen sturen is een concrete optie de inzet van F-35-jachtvliegtuigen om het Oekraïense luchtruim te bewaken. Of, ook als er nog geen akkoord is, zou Nederland nog een patriotsysteem voor de luchtverdediging kunnen afstaan.

Patriots zijn "heel kritiek", zegt Bas Wels, hoofd praktische ondersteuning Oekraïne bij de NAVO. Wels vertelt dat hij vorige week zelf nog in Kyiv was en dat hij veelvuldig het luchtalarm hoorde afgaan. Nadeel voor Nederland is wel dat alle patriots die we konden missen voor eigen (en NAVO-) verdediging al naar Oekraïne zijn gestuurd.

Maar er zijn ook nog alternatieven die Oekraïne kunnen helpen, bijvoorbeeld als er voorlopig geen akkoord komt. Deen: "De eerste prioriteit is dat Oekraïners zichzelf zo goed mogelijk kunnen verdedigen als de Amerikaanse steun wegvalt." En daar lijkt het de laatste dagen wel op met het pauzeren door Trump van militaire hulp en het stoppen met het delen van inlichtingen.

Wels noemt het onverkort voortzetten van financiële steun aan de Oekraïense defensie door NAVO-landen, iets waar Nederland de afgelopen jaren al miljarden in heeft gestoken. Deen noemt het belang van een strenger sanctieregime. Volgens de Clingendael-expert worden (financiële) sancties tegen de Russen nu "halfslachtig geïmplementeerd".

Procedures naar Rusland sturen

Over het leveren en produceren van materieel kwam Raymond Knops aan het woord. De oud-CDA-politicus, die nu voorzitter is van Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid (NIDV) roept op om te investeren voor lange termijn en om tegelijk regels te versoepelen. Hij benadrukt dat geld niet het probleem is, maar productiecapaciteit.

"We moeten ons materieel naar Oekraïne sturen en onze procedures naar Rusland", grapt Knops. Volgens de voorzitter zijn de processen rondom defensie-uitgaven te "moeizaam" en "belemmerend" gezien de haast die er is. "Procedures zijn heel belangrijk, maar misschien zijn andere zaken nog belangrijker." En het "allerbelangrijkste" voor de Nederlandse defensie-industrie is wat betreft de NIDV-voorzitter dat er opdrachten komen voor de lange termijn om de sector zekerheid te bieden. "Tien jaar, dan kan je een fabriek bouwen."

En wat er dan uit die fabrieken zou moeten komen, in Nederland of in Oekraïne zelf, daar heeft Anatolii Solovei wel een antwoord op in de Kamer. Solovei is een hoge Oekraïense diplomaat en naast een uitvoerig dankwoord aan Nederland heeft hij ook een wensenlijst: F-16's, munitie, luchtverdediging en drones. Wat dat laatste betreft wordt hij overigens op zijn wenken bediend, want premier Schoof bevestigde vandaag een miljoeneninvestering in de Oekraïense drone-industrie.

Vanavond is te horen hoe de Nederlandse politiek erover denkt: vanaf 18.30 uur debatteert de Tweede Kamer over de oorlog in Oekraïne, te volgen via deze livestream.

Misschien kijken volgend jaar een stuk meer voetbalhaters naar de WK-finale in de Amerikaanse stad East Rutherford. FIFA-baas Gianni Infantino bevestigt dat voor het eerst in de geschiedenis een halftimeshow gehouden wordt, het pauzespektakel dat gebruikelijk is bij de Super Bowl.

Infantino spreekt van een "historisch moment" en een show die "past bij het grootste sportevenement ter wereld". Coldplay-leadzanger Chris Martin en manager Phil Harvey zijn betrokken bij het boeken van artiesten voor de halftimeshow. Het is onbekend of Coldplay zelf ook gaat optreden.

Coldplay

Voor de Britse band is een halftimeshow geen onbekend terrein. Coldplay trad op tijdens de vijftigste editie van de American Football-finale in 2016. Beyonce en Bruno Mars gaven toen gastoptredens.

Bij voetbalwedstrijden is een pauze van een kwartier gebruikelijk. De halftimeshow bij de Super Bowl duurt ongeveer een half uur, artiesten treden minder dan vijftien minuten op. Zo duurde de show van Kendrick Lamar begin vorige maand ongeveer dertien minuten.

Kendrick Lamar verzorgde vorige maand de halftimeshow tijdens de Super Bowl:

Het WK voetbal is volgend jaar in de Verenigde Staten, Mexico en Canada. De finale is op 19 juli in het MetLife Stadium in East Rutherford, in de staat New Jersey. Het stadion telt ruim 82.000 plaatsen.

Waarschijnlijk geven artiesten niet alleen in dat stadion acte de présence. Tijdens het slotweekend komt er ook een show op het wereldberoemde Times Square in New York. In dat weekend wordt ook de troostfinale gehouden en wordt duidelijk welk voetballand als derde eindigt.

"Dit worden twee fantastische wedstrijden met een aantal van de beste spelers ter wereld en waar kunnen we dat beter vieren dan op het historische Times Square in New York", zegt Infantino. Verdere details over de show op Times Square ontbreken vooralsnog.

Het is lastiger geworden voor jongeren om overzicht te houden op hun geldzaken, blijkt uit onderzoek van het Nibud. Nieuwe betaalmethoden, zoals achteraf betalen via Klarna en betaalverzoeken via Tikkie, zorgen voor een vertekend beeld van de financiële situatie van jongeren.

Het Nibud vroeg bijna 1600 scholieren naar hun financiële situatie. Hieruit blijkt dat 1 op de 3 jongeren moeite heeft met het bijhouden van betaalverzoeken. Jongeren sturen er gemiddeld twintig per maand, maar zij vinden het moeilijk om bij te houden welke hiervan zijn betaald. 1 op de 3 jongeren geeft aan dat hun betaalverzoek weleens niet wordt betaald.

Volgens Karin Radstaak, woordvoerder van het Nibud, stuurt de helft van de jongeren niet voor alle bedragen een betaalverzoek. "Het is lastig om te bedenken of je voor een bepaald bedrag een betaalverzoek moet sturen. Maar als je al die bedragen bij elkaar optelt, kun je een fors bedrag mislopen."

Achteraf betalen

Daarnaast geeft 13 procent van de scholieren aan gebruik te maken van achteraf betalen, ook al mag dit officieel pas vanaf 18 jaar. Volgens Klarna zijn sinds vorig jaar strengere verificatiemethoden van kracht, maar het Nibud wijst erop dat jongeren de leeftijdscontroles omzeilen. "Het mag niet als je jonger bent dan 18, maar het is toch blijkbaar heel makkelijk om te doen."

Meer dan de helft van de gebruikers weet niet dat er een leeftijdsgrens is voor achteraf betalen. Bijna een kwart betaalt weleens een rekening te laat. Hierdoor kunnen er extra kosten in rekening worden gebracht, waardoor schulden oplopen.

Uit onderzoek van toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) bleek in 2023 dat minderjarigen 600.000 aankopen deden met achteraf betalen.

Vanaf 2026 komen aanbieders van achteraf betalen onder toezicht van AFM en moeten zij aantonen dat hun gebruikers meerderjarig zijn. Tot dan is het belangrijk dat banken actief ouders en kinderen informeren over de leeftijdgrens, vindt het Nibud.

Budgetteren

Scholieren geven het vaakst geld uit aan eten en drinken. Veel jongeren zijn zich niet bewust van hoeveel geld zij hieraan uitgeven. Tegen NOS Stories zeggen veel scholieren dat ze vooral veel geld uitgeven aan snacks tijdens de pauzes. "Op een schooldag besteed ik elke dag wel wat aan eten. Ik werk er ook voor en vind het het wel waard", zegt een 15-jarige scholier uit Utrecht.

De meeste van hen houden geen overzicht bij van hun uitgaven. "Ik kijk niet naar het overzicht, dan word ik heel depressief. Mijn moeder kijkt wel mee zodat ik niet te veel geld uitgeef." Anderen proberen wel op hun uitgaven te letten. "Mijn vader zegt dat ik mijn geld goed uit moet geven. Ik houd het wel bij want ik wil sparen."

Als ze dan naar het overzicht in hun bankapp kijken, schrikken veel scholieren. "Al die kleine bedragen tellen wel op, daar maak ik me wel zorgen om."

Zakgeld

Volgens Radstaak zouden jongeren geholpen kunnen worden met het houden van overzicht door herinneringen te krijgen van betaalverzoeken. "Nu moeten jongeren zelf naar hun bankapp toe om overzicht te krijgen, maar jongeren zijn ook heel druk met andere dingen, dus dat wil er nog weleens bij inschieten."

Daarnaast adviseert het Nibud dat ouders hun kinderen een eigen budget geven in de vorm van zak- en kleedgeld. Volgens het onderzoek krijgt 1 op de 3 scholieren nog kleedgeld, ten opzichte van de helft van de scholieren in 2020 die dat kreeg. Het aandeel dat zakgeld krijgt is nog wel hoog, 85 procent van de scholieren.

"Het 'op-is-op-principe' is echt een onmisbaar gegeven in de financiële opvoeding", aldus Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. "Het dwingt je om keuzes te maken en leert je hoe je kunt rondkomen."

De livestream van de visdeurbel in Utrecht trok vanochtend enorm veel bekijks. Vanwege grote belangstelling was de site overbelast, en konden mensen even niet meer aanbellen om de wachtende vissen door de sluis te helpen.

Via een onderwatercamera op visdeurbel.nl kunnen mensen uit de hele wereld meekijken en de sluiswachter inschakelen als er vissen wachten voor de Weerdsluis bij het centrum. De visdeurbel is bedoeld om de migratie van vissen te bevorderen. Sinds de live-uitzending van de visdeurbel maandag weer aanging, was het meteen al druk op de site, zegt Mark van Heukelum, stadsecoloog en bedenker van de visdeurbel. "Dat is eerder gebeurd, maar de drukte was niet zo continu als nu", zegt hij tegen RTV Utrecht.

Maximum aantal bezoekers bereikt

Via de website kunnen maximaal 2000 bezoekers tegelijkertijd aanbellen. Dat aantal was vanochtend al snel bereikt, wat leidde tot problemen. Op de website stond daarom zelfs tijdelijk de mededeling dat aanbellen niet meer mogelijk was door de drukte. Inmiddels kunnen kijkers weer op de bel drukken.

"We hebben het zo geregeld dat 2000 streams per keer mogelijk zijn", zegt Van Heukelum. Volgens hem is dat een praktische afweging, wegens de kosten die verbonden zijn aan het systeem. "Bij de start waren vijfhonderd streams mogelijk, dat is inmiddels uitgebreid."

Of het aantal streams weer verhoogd gaat worden nu het zo populair is? "We gaan het erover hebben, maar het is ook afwachten hoelang de grote aandacht blijft", zegt de ecoloog. "Het is belangrijk voor ons dat mensen leren wat er onder water leeft. En tegelijk willen we niet dat het aan z'n succes ten onder gaat. Het gaat er uiteindelijk om dat het met de vissen goed gaat." Tot eind mei kunnen mensen de visdeurbel blijven gebruiken.

Meta, het bedrijf achter Facebook en Instagram, biedt gehackte gebruikers een nieuwe manier om sneller toegang te krijgen tot hun account. In plaats van lang te moeten wachten op hulp, kunnen mensen die slachtoffer zijn van accountdiefstal gebruikmaken van een versnelde verificatiemethode.

Via een herstelpagina kunnen gebruikers een video-selfie sturen om hun identiteit te bevestigen, zonder dat inloggen nodig is. Zodra Meta de identiteit heeft bevestigd, kunnen ze weer toegang krijgen tot hun account. Deze methode wordt nu getest in de EU, het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Korea. Het is onduidelijk hoe snel dit werkt.

Gezichtsherkenning tegen nepadvertenties

Dit is niet het enige probleem waar Meta een oplossing voor moest vinden. Het bedrijf kampt ook met nepadvertenties die gebruikmaken van bekende gezichten. Het gebeurt steeds vaker dat fraudeurs foto's van beroemdheden gebruiken om mensen op te lichten met nepproducten of investeringen. Meta test nu gezichtsherkenningstechnologie om deze frauduleuze advertenties te blokkeren.

Meerdere bekende Nederlanders zijn al slachtoffer geworden van misbruik van hun afbeelding voor nepadvertenties. Zo werd John de Mol zonder zijn toestemming ingezet in advertenties voor misleidende beleggingsaanbiedingen. Dit soort misbruik heeft al geleid tot juridische stappen, zoals de rechtszaak die De Mol aanspande tegen Facebook vanwege het ongeoorloofde gebruik van zijn naam en afbeelding.

De politie heeft twee minderjarigen aangehouden die worden verdacht van het uitvoeren van een explosie in Purmerend afgelopen december. Bij de explosie raakte een minderjarige jongen zwaargewond.

De politie verdenkt de twee op 15 december een vuurwerkbom door de brievenbus van een woning aan de Maasstraat te hebben gegooid. Na de explosie brak een hevige brand uit. De 16-jarige zoon van de bewoonster raakte zwaargewond. Ook raakten meerdere huizen in het blok zwaar beschadigd.

De verdachten komen uit Den Haag en Zaandam. De politie wil niet zeggen hoe oud ze precies zijn.

Na de explosie werden eerder al drie mannen uit Purmerend aangehouden, schrijft NH. Van hen zit alleen nog een 19-jarige vast. De politie ziet hem als opdrachtgever voor het plaatsen van de vuurwerkbom.

Een video van de Britse actrice Millie Bobby Brown maakt veel los op sociale media. Daarin haalt de actrice uit naar journalisten die zich negatief uitlaten over haar uiterlijk. Het gaat volgens Brown over iets dat "groter is dan alleen ik". Ze roept andere vrouwen op om te stoppen met het veroordelen van elkaar.

De Instagram-video heeft een dag na de publicatie al meer dan vier miljoen likes. De 21-jarige Brown noemt erin verschillende artikelen uit The Daily Mail waarin haar uiterlijk centraal staat, met koppen als: Why are Gen Zers like Millie Bobby Brown ageing so badly? en What has Millie Bobby Brown done to her face?

Het Britse tabloid staat bekend om de veelvuldige berichtgeving over het uiterlijk van beroemdheden. "Dit is geen journalistiek, dit is pesten", stelt Brown.

'Bevroren' in de tijd

Brown werd als jong meisje in 2016 wereldwijd bekend door haar rol in de tv-serie Stranger Things. Veel mensen vinden het volgens haar lastig dat zij niet meer dezelfde persoon is als tien jaar geleden. "Ze doen alsof ik 'bevroren' moet zijn in de tijd, alsof ik er nog steeds moet uitzien als in het eerste seizoen van Stranger Things. En omdat dat niet zo is, ben ik nu doelwit."

De actrice heeft een duidelijke boodschap voor iedereen die negatief schrijft over haar uiterlijk: "Ik weiger me te verontschuldigen voor opgroeien, ik weiger me kleiner te maken om te voldoen aan de onrealistische verwachtingen van mensen die het niet aankunnen om een meisje te zien opgroeien tot vrouw."

Veel bekendheden reageren lovend op de video van Brown. "Enorm trots op jou", schrijft actrice Sarah Jessica Parker. Ook autocoureur Lewis Hamilton zegt "zo oprecht trots" te zijn.

Vrouwen over vrouwen

Brown noemt de journalisten die schreven over haar uiterlijk expliciet bij naam. Dat meerdere van hen vrouwen zijn, maakt het volgens Brown nog erger. "We praten altijd over het steunen en verheffen van jonge vrouwen, maar als het erop aankomt, blijkt het veel makkelijker om hen omlaag te halen voor clicks."

Dat vrouwen uitgesproken negatief zijn over andere vrouwen, is een bekend fenomeen, zegt Daan Borrel. De journaliste schreef samen met collega Milou Deelen het boek Krabben - Van vrouw tot vrouw. "Het is belangrijk om dit geen kritiek te noemen", zegt Borrel. "Het is roddelen en onnodig veroordelen van dingen bij vrouwen die er helemaal niet toe doen, meestal op het gebied van uiterlijk, moederschap, carrière en seksueel gedrag."

Zoals ook in de titel van het boek noemt Borrel dit 'krabben'. Deze term is afgeleid van het begrip 'krabbenmand' uit de tweede feministische golf. "Als er één krab in een mand zit, kan die er gewoon uit klimmen, maar als er meerdere krabben in een mand zitten, houden ze elkaar erin", zegt Borrel. "Die mand staat dus symbool voor het patriarchaat en de vrouwen zijn de krabben. Als één vrouw probeert zichzelf te bevrijden, halen andere vrouwen haar omlaag."

Dat gedrag is volgens Borrel verklaarbaar: "Er is in onze samenleving veel minder ruimte voor vrouwen dan voor mannen." Ze geeft als voorbeeld dat er minder vrouwelijke hoogleraren zijn dan mannelijke hoogleraren. Daardoor is de strijd om een functie als hoogleraar tussen vrouwen onderling groter dan tussen mannen, legt Borrel uit.

En als een vrouw eenmaal op een hoge positie zit, leidt dit volgens Borrel ook vaak tot 'krabben'. "Als een vrouw minister wordt, zeggen andere vrouwen: 'Hoe kun je dan een goede moeder zijn?'"

Minder veroordelen

Brown doet in haar video een oproep om minder veroordelend over elkaar te zijn. "Als je dat lastig vindt, dan vraag ik me af: wat maakt dat jij je oncomfortabel voelt?"

Ook Borrel zegt dat het belangrijk is dat vrouwen vaker nadenken als ze praten over andere vrouwen: "Wat zeg ik nou? Is het kritiek? Of veroordeel ik vrouwen onnodig?"

Maar alleen daarmee zijn we er volgens haar niet. "Het systeem moet veranderen." In de hele samenleving moet er meer ruimte komen voor vrouwen, zegt Borrel. "Er moet ruimte zijn voor allerlei vrouwen: jong, oud, hoog- en laagopgeleid, dik, dun, zwart, wit, moeders en vrouwen zonder kinderen."

Het Openbaar Ministerie heeft tegen twee mannen maandenlange celstraffen geëist voor hun aandeel in de gewelddadigheden rond de voetbalwedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv november vorig jaar. Tegen de 27-jarige Cenk D. uit Amsterdam eist justitie twee maanden celstraf. De 22-jarige Kamal I. uit Diemen moet wat het OM betreft een jaar de cel in, waarvan vier maanden voorwaardelijk. Tegen de 26-jarige Mohammed B. eist het OM een celstraf van 11 dagen.

Morgen volgen de eisen tegen twee andere verdachten in strafzaken rond de rellen. Daarbij werden Israëlische supporters op verschillende plekken in Amsterdam opgejaagd, aangevallen en mishandeld. Dit leidde in binnen- en buitenland tot veel woede, verontwaardiging en beschuldigingen van antisemitisme.

Volgens justitie is Cenk D. medeplichtig aan het plegen van openlijk geweld en heeft hij zich schuldig gemaakt aan groepsbelediging en vergoelijking van de Holocaust. Kamal I. wordt verdacht van het delen van locatiegegevens van Maccabi-fans, waardoor anderen geweld tegen hen konden plegen. Justitie gaat ervan uit dat I. zelf ook geweld heeft gebruikt tegen de Israëlische fans.

Hitlermemes

Tijdens de zittingen verwezen rechter en officier van justitie veelvuldig naar het appverkeer in Buurthuis 2, een WhatsAppgroep met ten tijde van de rellen zo'n duizend deelnemers. In de groep deelden D. en I. in die dagen memes, video's en berichten over waar zich in de stad Israëlische supporters bevonden. In dat onderschepte verkeer ziet het OM volop bewijs voor strafbare feiten.

Berichten over locaties van Israëlische supporters ('groepje zios steken over Leidse bij taxistandplaats') gingen hand in hand met teksten als 'vieze kankerjoden', 'een dode Jood is beter dan een levende Jood' en 'Hamas, Hamas, alle Joden aan het gas'. Later typte D. dat er in Amsterdam 'een Jodenjacht' gaande was, 'alleen maar joden die geramd werden overal'.

Voor de officier van justitie is het "zonneklaar" dat D. zich beledigend heeft uitgelaten over Joden. Omdat die uitspraken zijn gedaan in een grote Whatsappgroep is er van vertrouwelijkheid geen sprake, stelt de officier. Toetreden tot de appgroep was makkelijk en met zoveel deelnemers was de kans groot dat uitspraken een groot bereik zouden hebben.

Achteloos

Bagatellisering van de Holocaust, sinds vorig jaar een strafbaar feit, acht de openbaar aanklager ook bewezen. Die ziet bij de verdachte, een geboren Amsterdammer met baan en leeg strafblad, geen historisch besef van het leed dat Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog is aangedaan en noemt D.'s opmerkingen in de appgroep "achteloos".

Justitie wijst daarbij op een afbeelding van Anne Frank met de tekst 'Lachgas is voor pussies, ik gebruik Zyklon B', een verwijzing naar het middel dat nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog in gaskamers gebruikte om bevolkingsgroepen massaal te vermoorden. Verder plaatst hij afbeeldingen van Hitler met teksten als 'ik zeg: gas erop' en 'Hitler, pull up pull up gas'.

Zelf zegt D. dat hij zich heeft laten "meeslepen in de emotie" en boos was over de gebeurtenissen in Gaza na 7 oktober, toen Israël na de Hamas-terreuraanslagen een grootschalige aanval in de Palestijnse enclave begon. Die woede werd gevoed toen Maccabi-supporters in Amsterdam een Palestijnse vlag van de gevel trokken en een taxichauffeur mishandelden, aldus D.

Tegen I. eist justitie twaalf maanden cel, waarvan vier voorwaardelijk, mede op basis van filmpjes van het geweld die op I.'s in beslag genomen telefoons zijn gevonden. "Pak 'm, pak 'm, deze ook, achter jullie, achter jullie", zegt de filmer bij beelden waarop Israëlische fans worden mishandeld. Het OM gaat ervan uit dat I. de opnames zelf heeft gemaakt.

I., taxichauffeur van beroep, ontkent het geweld zelf te hebben gefilmd en zegt dat hij die van anderen heeft gekregen en daarop deelde. Ook weerspreekt I. dat hij supporters heeft mishandeld. Wel toonde hij berouw bij het zien van de beelden. "Dit is niet goed te praten", zei hij. "Ik geef mezelf de schuld dat ik er soort van bij hoor. De beelden en teksten zijn afschuwelijk."

Vijf zaken deze week

Afgelopen december stonden ook al vijf mannen terecht voor hun rol bij de rellen. Zij kregen gevangenisstraffen tot zes maanden en een werkstraf opgelegd. Het OM probeert meer verdachten en slachtoffers te identificeren. Daarbij zegt justitie ook op zoek te zijn naar negen Maccabi-supporters die verdacht worden van geweldpleging.

De rechtbank doet in de zaken van deze week op 19 maart uitspraak.

Nieuwsuur reconstrueerde eerder het verhaal van Mohammed B., die erkent dat hij Maccabi-fans achtervolgde met een riem en vandaag ook voor de rechter verschijnt:

Staatssecretarissen Teun Struycken (Rechtsbescherming) en Vincent Karremans (Jeugd) hebben in de Tweede Kamer hun spijt betuigd aan het zwaar mishandelde meisje uit Vlaardingen. Haar pleegouders mishandelden het 10-jarige kind zo ernstig, dat ze het ternauwernood overleefde.

"Het systeem dat hen had moeten beschermen, heeft gefaald", zei Karremans tijdens het debat. "Het spijt me verschrikkelijk, ik vind het heel erg." Hij betuigde ook spijt aan de twee Syrische jongens die eerder in hetzelfde pleeggezin zaten en ook mishandeld werden. Ook de families van de kinderen kregen medeleven.

Kamerleden wezen er in het debat op dat er al jarenlang signalen zijn dat er van alles mis is gegaan in de jeugdzorg, maar dat er tot nu toe weinig is veranderd. "Ik hoop dat dit een kantelpunt is, dat dit nooit meer kan gebeuren", zei ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder.

"Als zoveel kinderrechten zijn geschonden, faalt het systeem", zei Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA). "Dit kan morgen weer gebeuren, zeker in een stelsel waar iedereen de verantwoordelijkheid kan doorschuiven."

Vier staatssecretarissen

Begin deze week was er een hoorzitting, waarbij de betrokken instanties uitleg moesten geven over hoe het zo mis heeft kunnen gaan in het pleeggezin. Daarbij werd duidelijk dat ze langs elkaar heen werkten en signalen niet bij elkaar brachten. Ook zijn de richtlijnen niet altijd goed gevolgd.

Bij het debat zitten dan ook maar liefst vier staatssecretarissen om uitleg te geven: naast Struycken en Karremans zijn dat Mariëlle Paul (Funderend Onderwijs) en Vicky Maeijer (Zorg). Allemaal zijn ze voor een klein stukje in de jeugdzorgketen verantwoordelijk.

Fundamentele vraag is wie uiteindelijk verantwoordelijk is voor het welzijn van pleegkinderen. Op papier is dat de jeugdbeschermer, die de pleegkinderen regelmatig ziet en spreekt. Maar onder meer Kamerleden Don Ceder (CU) en Hanneke van der Werf (D66) vinden dat er dan wel heel veel verantwoordelijkheid bij één iemand onderaan de keten komt te liggen.

Meerdere Tweede Kamerleden wilden daarom weten waarom de bestuurders van Enver, de organisatie die het pleeggezin begeleidde, niet zijn ontslagen. "Het kan niet zo zijn dat bestuurders ermee wegkomen", zegt Patrick Crijns van de PVV. "Wij moeten in de Tweede Kamer een noodknop hebben."

Staatssecretaris Struycken zei daarop dat hij weinig kan doen, omdat jeugdzorginstanties private organisaties zijn. Daardoor kan alleen de raad van toezicht de bestuurders ontslaan.

Hij liet weten op termijn van die private organisaties af te willen en een centrale instantie meer macht te geven. Hoe hij dat precies voor zich ziet, is nog onduidelijk.

Staatssecretarissen Karremans en Strucyken hebben een ontmoeting gehad met de moeder van het meisje dat is mishandeld in Vlaardingen. "Een emotionele ontmoeting, voor ons allebei", zei Struycken daarover.

Een woordvoerder van Slachtofferhulp laat de NOS namens de moeder van het meisje weten dat het haar goed doet dat de Kamerleden empathie hebben voor haar situatie. "Ze hoopt dat dit een keerpunt zal blijken te zijn, dat geen enkel kind dit in Nederland nog mee hoeft te maken".

Op dit moment wordt er gewerkt aan een wetsvoorstel dat ouders en kinderen meer rechtsbescherming moet geven bij een uithuisplaatsing. Zo krijgen ze gratis juridische bijstand en moeten kinderen sneller terug naar hun eigen gezin. Daarnaast wordt er gewerkt aan een nieuw stelsel.

De 50-jarige taxichauffeur Afzal Muhammad wordt in Duitsland gevierd als held. Mede door zijn handelen kon de automobilist die afgelopen maandag op een groep mensen inreed in Mannheim snel worden gearresteerd.

Rond het middaguur op carnavalsmaandag reed een 40-jarige Duitse man in op een menigte in een van de drukste winkelstraten in Mannheim. Daarbij kwamen een 54-jarige man en een 83-jarige vrouw om het leven. Elf mensen raakten gewond, van wie vijf ernstig. Volgens Duitse media is de dader Alexander S. uit de buurstad Ludwigshafen.

Mede door het optreden van Muhammad kon S. snel worden ingerekend door de politie. Muhammads baas Jürgen Schwarz vertelt over het moedige optreden van de chauffeur aan het lokale nieuwskanaal NTV. Muhammad zat volgens Schwarz in zijn taxi toen hij de auto van S. zag aankomen.

"Toen de verdachte hem voorbijreed, had Muhammad meteen door wat er gebeurde", vertelt Schwarz. De chauffeur, die een aantal jaar geleden vanuit Pakistan naar Duitsland verhuisde, zette de achtervolging in. Hij reed S. klem in een doodlopende straat.

Schoten gelost

Muhammad wilde de verdachte daar aanhouden tot de politie kwam, maar aan het einde van de straat draaide de verdachte zijn auto plots om en botste tegen de muur. S. stapte vervolgens uit en vuurde een wapen af, maar raakte Muhammed niet. Daarna vluchtte de verdachte te voet verder. Kort daarna werd hij gearresteerd door de politie.

De taxichauffeur zelf is nog steeds in shock. Zijn collega's prijzen hem. "Hij werd naar het ziekenhuis gebracht voor controle, toen hij mij belde, hoorde ik de emotie in zijn stem", vertelt Schwarz. "Hij verdient veel lof. Niet iedereen durft zo te reageren."

Een politieagent bevestigde het dappere optreden aan de Duitse krant Bild: "Een taxichauffeur volgde de auto en hield de bestuurder tegen. Voor mij is hij een held."

S. schoot zichzelf voor zijn arrestatie in de mond met een losse flodder. Hij werd zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht. Door zijn verwondingen kon de Duitse man niet meteen worden verhoord. Na zijn ontslag uit het ziekenhuis werd hij aangehouden en vastgehouden in een politiecel. Volgens bronnen van Bild zou S. hebben bekend tijdens het verhoor.

Arrestatiebevel

Het Openbaar Ministerie van Mannheim verdenkt de man van de moord op twee mensen, vijf keer poging tot moord en elf keer het toebrengen van lichamelijk letsel. Over zijn motief is nog niets bekend. Toen S. gisteren werd voorgeleid, gaf hij geen verklaring.

Ook bij doorzoekingen van zijn woning zijn er geen aanwijzingen voor een mogelijk motief gevonden. De autoriteiten gaan ervan uit dat S. alleen handelde. In het onderzoek kwam naar voren dat de verdachte in het verleden psychische problemen had.