NOS Nieuws - Algemeen

Techgigant Apple onderneemt juridische stappen tegen de Britse overheid, die toegang wil tot Apples iCloud-opslagsysteem. Dit meldt de Financial Times. Apple en de Britse overheid liggen al langer overhoop over de extra sterke beveiliging van de cloud. Daardoor kan niemand anders dan de gebruiker bij zijn of haar gegevens, ook Apple zelf niet.

Vorige maand zette het techbedrijf deze extra sterke beveiliging van de iCloud stop in Groot-Brittannië, omdat de overheid had bevolen dat ze bij de gegevens moet kunnen komen. Dat wordt noodzakelijk geacht om bijvoorbeeld terroristische dreigingen te kunnen onderzoeken.

Maar dit was niet wat de overheid voor ogen had: die wil dat Apple nog een stap verder gaat en een soort achterdeur in de cloud inbouwt, waardoor de overheid bij persoonlijke gegevens kan als een rechter hiervoor toestemming geeft. Maar Apple wil dit niet en heeft een klacht ingediend bij de Investigatory Powers Tribunal, een onafhankelijk rechtsorgaan. Dat zal beoordelen of het bevel van de overheid wettig is.

Gesloten deuren

In 2016 stelde Groot-Brittannië een wet in die de overheid toestaat om breder te surveilleren, zodat ze bijblijven met alle technologische ontwikkelingen. Volgens de Financial Times is dit voor het eerst dat een actie van de overheid onder deze wet onder de juridische loep wordt genomen. De verwachting is dat de overheid een beroep zal doen op de nationale veiligheid om de zaak achter gesloten deuren te kunnen laten afhandelen.

De Amerikaanse president Trump vindt dat de Britse overheid zijn eis moet intrekken en vergeleek die met de manier waarop de Chinese overheid toezicht houdt op haar burgers. Negen jaar geleden lag Apple in de VS al overhoop met de FBI, die ook wilde dat de techgigant een achterdeur zou inbouwen in iCloud. Apple weigerde dit toen vanwege de privacy van zijn klanten.

Ondanks strenge EU-regels blijven schepen en andere vaartuigen Europese zeeën vervuilen. Dat concludeert de Europese Rekenkamer (ERK). Onder andere vrachtschepen, vissersboten en cruiseschepen zijn door afval- en oliedumpingen verantwoordelijk voor de verontreiniging, stelt de Rekenkamer.

Om vervuiling tegen te gaan hebben de 22 aan zee gelegen lidstaten van de Europese Unie in 2022 strenge regels vastgesteld. De Rekenkamer stelt echter dat de ambitie van de EU om in 2030 de verontreiniging van zeewater naar nul te hebben teruggebracht "zeer ambitieus" is.

Meer dan driekwart van de Europese zeeën is vervuild. "Controles zijn ontoereikend, sancties worden zelden opgelegd en zijn te mild", stelt de Rekenkamer.

Zo worden schepen die zich aan vervuiling hebben schuldig gemaakt bijna nooit strafrechtelijk vervolgd. Ook kunnen rederijen recyclingverplichting ontduiken door onder een niet-Europese vlag te varen voordat een schip ontmanteld wordt.

Ook is het niet verplicht om overboord geslagen containers te melden, en worden maar weinig verloren containers teruggevonden.

Controleren van schepen

Volgens de Rekenkamer maken EU-lidstaten weinig gebruik van Europese instrumenten die kunnen helpen bij het vaststellen van waterverontreiniging door schepen. Zo is er een Europees netwerk van schepen dat ingeschakeld kan worden voor het opruimen van olie. Ook kunnen drones worden ingezet bij de opsporing van een schip.

Bij de Europese dienst voor satelliettoezicht op olielekkages werden in 2022 en 2023 ruim 7700 meldingen gedaan van mogelijke lozingen in Europese wateren. In slechts 7 procent van de gevallen werd daadwerkelijk bevestigd dat het om een vervuilende lozing ging.

"De werkelijke hoeveelheid gelekte olie, verontreinigende stoffen en zwerfvuil van schepen blijft grotendeels onbekend, net als de identiteit van de vervuilers", aldus de Rekenkamer.

Vanochtend gingen in de VS de uitgestelde invoerheffingen op spullen uit Canada en Mexico in. Voortaan zullen bedrijven die producten uit de buurlanden importeren 25 procent importbelasting moeten betalen. En ook China kreeg er weer van langs. Boven op de in januari al ingevoerde 10 procent, gaat de VS vanaf vandaag nog eens 10 procent extra heffen op Chinese goederen.

De heffingen zijn geen verrassing. Wel was het even de vraag of ze er daadwerkelijk zouden komen. De VS stelde de heffingen voor Canada en Mexico aanvankelijk uit nadat, beide landen hadden beloofd geld vrij te maken voor grensbewaking.

Maar nu de nieuwe heffingen van kracht zijn, heeft Mexico direct tegenmaatregelen genomen. President Sheinbaum veroordeelde de importheffingen meteen. "Niemand wint met deze tarieven", zei ze, waarna ze benadrukte hoeveel haar land de afgelopen tijd heeft gedaan om Trump tegemoet te komen.

Grote gevolgen

De handelsoorlog kan grote gevolgen hebben voor alle landen. Voor buurlanden Mexico en Canada zijn de Verenigde Staten de belangrijkste handelspartner. Jaarlijks gaan er voor honderden miljarden dollars aan goederen over en weer.

"De omvang van de Amerikaanse markt is echt heel groot en het is ook nog eens hun buurland", zegt Philip Marey, VS-econoom van de Rabobank. "Daar handel je over het algemeen wel het meeste mee. Het zou voor ons net zo zijn als Duitsland importheffingen zou gaan invoeren op producten uit Nederland."

Dat er harde economische klappen gaan vallen voor de landen lijkt dan ook wel zeker. Maar wat kunnen ze eigenlijk doen in deze handelsoorlog?

Correspondent China Laura van Megen:

"Meteen toen de Amerikaanse heffingen van kracht werden, stonden de Chinezen klaar met een uitgebreid pakket aan tegenmaatregelen, variërend van individuele Amerikaanse bedrijven sanctioneren en bepaalde heffingen instellen, tot het stopzetten van de import van Amerikaans hout.

Zo kondigde China heffingen aan van 10 en 15 procent op bepaald voedsel uit de VS, waaronder sojabonen, varkens- en kippenvlees, maïs en tarwe. Het zijn voor de VS de grootste voedselexportproducten naar China. De heffingen zijn gericht op een plek waar het Trump pijn doet: zijn agro-achterban.

Daarnaast heeft China vijftien Amerikaanse bedrijven op een exportcontrolelijst gezet. Dit zijn voornamelijk hightechbedrijven, die nu veel moeilijker hun producten naar China kunnen exporteren. Tien andere bedrijven zijn direct op de zwarte lijst terechtgekomen. Volgens China zouden zij onder andere door wapenverkoop aan Taiwan een gevaar vormen voor China's nationale veiligheid."

Canada overweegt procedure

Ook de Amerikaanse noorderburen laten het er niet bij zitten. Premier Trudeau kondigde een tegenheffing aan van 25 procent op 30 miljard dollar aan Amerikaanse goederen en over drie weken op nog eens 125 miljard dollar aan goederen. Deze worden pas opgeheven als Amerika ook stopt met de heffingen.

De Canadese ambassade laat aan de NOS weten nog te kijken naar andere maatregelen. Zo overweegt het land net als China een procedure te beginnen tegen de VS bij de Wereldhandelsorganisatie.

Correspondent Midden-Amerika Boris van der Spek:

"President Sheinbaum heeft gezegd dat Mexico vergeldingsmaatregelen kan invoeren. Ze wil hier zondag meer duidelijkheid over geven. Denk aan heffingen op producten uit Republikeinse staten. Dat zou echter een handelsoorlog kunnen ontketenen die Mexico zich niet kan veroorloven. De peso kunstmatig verzwakken om de impact van de tarieven te verminderen is een andere mogelijkheid.

Mexico zal vooral kijken naar manieren om Trump ervan te overtuigen de heffingen weer in te trekken. Want economen in het land zijn ervan overtuigd: op de lange termijn zullen deze tarieven een desastreus effect hebben, met groeiende werkloosheid en faillissementen tot gevolg. Sommige analisten voorspellen zelfs een economische krimp dit jaar, als de situatie niet snel verandert."

Enorm veel welvaart

De handel met de VS heeft de drie landen veel welvaart gebracht. De economieën van Mexico en Canada hebben geprofiteerd van handelsverdragen met de VS. Maar nu de buurman niet langer zo'n betrouwbare handelspartner blijkt te zijn, zullen ze verder om zich heen kijken.

Chinese bedrijven openen al langere tijd productielocaties in andere landen om de importheffingen te omzeilen. En volgens de Canadese handelsdiplomaat Adam Barbolet kijkt Canada steeds meer naar Europa. "Bedrijven gaan meestal voor de weg van de minste weerstand. Afgelopen maanden zien we dat Canadese bedrijven flink meer interesse tonen in zaken doen met Europa."

Prijzen zullen stijgen

Toch zullen nieuwe handelspartners de VS niet volledig kunnen vervangen. De landen hopen dat president Trump zich snel zal realiseren dat deze importheffingen op producten van de belangrijkste handelspartners van de VS ook de Amerikaanse economie zullen schaden.

Dat de Amerikanen wat gaan merken van de heffingen is vrijwel zeker. De prijzen van producten zullen zeer waarschijnlijk stijgen. Zo heeft het grote warenhuis Target Trump gewaarschuwd dat de tarieven de winst flink kunnen drukken.

En ook de auto-industrie is zeer afhankelijk van onderdelen uit Mexico en Canada. Het is nu afwachten welk land zich als eerste gewonnen geeft.

Een vader en moeder uit Enschede moeten allebei acht jaar de gevangenis in voor het seksueel misbruiken van hun zoon toen hij 12 jaar was. Voor de moeder is de straf hoger dan de eis van zes jaar die het Openbaar Ministerie had gesteld.

In de zomer van 2023 werd de jongen meerdere keren door zijn moeder Razan A. verkracht. Dat werd steeds vastgelegd op beeld.

De rechtbank neemt het de ouders kwalijk dat zij "ernstige inbreuk" hebben gemaakt op de lichamelijke en geestelijke integriteit van het slachtoffer. "In de eigen woning, waar kinderen zich bij uitstek veilig en geborgen zouden moeten voelen, werd het slachtoffer misbruikt."

Bang voor eerwraak

Volgens A. werd ze tot het misbruik gedwongen door haar man Mohammad M., aan wie ze de beelden toestuurde. De beelden werden verder verspreid op een kinderpornonetwerk, schrijft regionale omroep Oost.

Het echtpaar is gevlucht uit Syrië. De vrouw zei in een eerdere zitting spijt te hebben van wat ze haar zoon heeft aangedaan. Ze vertelde toen ook dat ze bang is voor eerwraak. "Ik heb iets gedaan dat streng verboden is in onze cultuur. Wij zijn moslim, en wat er is gebeurd staat haaks op de islam."

Weerstand

De rechter acht bewezen dat M. via chatberichten aanwijzingen stuurde aan A. over welke posities ze moest aannemen tijdens het misbruik. Ook is bewezen dat hij haar mishandelde.

De rechtbank stelt dat A. zelfstandig, verantwoordelijk en overwegend stabiel is. De angst voor haar man rechtvaardigt haar daden niet. Ze had weerstand "kunnen en moeten" bieden tegen hem.

Daarom zien de rechters geen reden om de vrouw minder te straffen dan de man. Tegen haar was zes jaar geëist, maar "het is de moeder die feitelijk het slachtoffer misbruikt heeft", aldus de rechter. De gevangenisstraf van M. is wel gelijk aan de eis.

Buurvrouw

Het misbruik kwam aan het licht toen de jongen aan een buurvrouw vroeg of zij de politie voor hem wilde bellen. Diezelfde dag werden zijn vader en moeder aangehouden voor huiselijk geweld.

Op hun telefoons vond de politie acht filmpjes en elf foto's, waarop te zien is dat de moeder seks heeft met haar dan 12-jarige zoon. De vrouw gaf toe dat zij het was.

De voorzitter van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO), Frederieke Leeflang, legt haar functie neer. "De publieke omroep staat voor grote opgaven en heeft een essentiële rol in onze samenleving. Het mag niet zo zijn dat discussie over mij dat belang in de weg staat", zegt ze in een persbericht dat door de NPO is verspreid.

Twee weken geleden waren er publicaties van platform Investico en het AD over de cultuur bij de NPO. Investico sprak van "aanhoudende klachten" gedurende anderhalf jaar. In het AD getuigden (oud-)medewerkers van een onveilig werkklimaat met onder meer intimidatie en verbaal geweld.

Tjibbe Joustra, de voorzitter van de raad van toezicht van de NPO, bevestigde dat er klachten waren binnengekomen via de ondernemingsraad en de vertrouwenspersoon, maar zei dat ze "op één, hooguit twee handen te tellen" waren. Leeflang zelf ontkende dat ze zich grensoverschrijdend heeft gedragen, en zei tegen het AD dat de onvrede waarschijnlijk komt door de veranderingen die ze aan het doorvoeren is.

Minister Bruins

Cultuurminister Eppo Bruins, die ook de publieke omroep in zijn portefeuille heeft, heeft vrijdag over Leeflang gesproken met Joustra. Volgens het ANP heeft Joustra Bruins in dat gesprek beloofd "op de kortst mogelijke termijn gepaste actie te ondernemen".

De taken die Leeflang had worden voorlopig uitgevoerd door Lucien Brouwer van de raad van bestuur. De raad van toezicht hoopt op korte termijn met een interim-oplossing te komen voor het voorzitterschap.

Leidinggevenden vertrokken

De NPO is de overkoepelende organisatie van alle publieke omroepen en regelt onder meer het uitzenden van programma's op radio en tv die de verschillende omroepen maken. In februari vorig jaar kwam een onderzoeksrapport naar buiten van de onderzoekscommissie Gedrag en Cultuur Omroepen onder leiding van oud-minister Martin van Rijn.

Die deed vanaf 2022 onderzoek naar de werkcultuur binnen de publieke omroep en de conclusie was dat grensoverschrijdend gedrag breed speelt bij omroepen. Sinds het begin van dat onderzoek zijn leidinggevenden bij verschillende omroepen vertrokken.

Leeflang was sinds 2022 voorzitter van de NPO. Ze volgde Shula Rijxman op, die aan het eind van haar termijn was gekomen. Voor die tijd had ze vooral gewerkt als advocaat en verschillende bestuursfuncties bekleed.

De Utrechtse serieverkrachter Gerard T. komt niet eerder vrij. De rechtbank willigt daarmee een verzoek van het Openbaar Ministerie in, dat de risico's te groot vindt. Justitie wil dat T. eerst in een kliniek met een hoog beveiligingsniveau wordt behandeld.

De inmiddels 61-jarige man werd in 2017 in hoger beroep veroordeeld tot een celstraf van 16 jaar voor vier verkrachtingen in 1995 en 2001. De slachtoffers waren twee meisjes van 16, een vrouw van 27 en een vrouw van 28.

Het Openbaar Ministerie verdacht T. van nog achttien zedenzaken, maar beschikte over te weinig bewijs om hem daarvoor te vervolgen.

Mountainbike

T. was actief in de jaren 90 en in 2001. Hij sloeg telkens toe in het gebied tussen Utrecht en De Bilt, waar hij jonge vrouwen achtervolgde met zijn mountainbike. Hij bedreigde hen met een mes en dwong hen mee te gaan naar een afgelegen plek.

In 2014 werd hij opgepakt voor het stelen van een fiets, waarna hij DNA moest afstaan. Dat bleek overeen te komen met het DNA-profiel van de Utrechtse serieverkrachter. Hij was in de jaren 90 ook al in beeld geweest bij de politie, maar weigerde toen DNA af te staan.

Voorwaardelijke invrijheidstelling

Omdat de Nieuwegeiner inmiddels twee derde van zijn straf heeft uitgezeten (inclusief twee jaar voorarrest), kwam hij in aanmerking voor een voorwaardelijke invrijheidstelling. Dat zou op z'n vroegst op 19 maart kunnen gebeuren.

Maar volgens het OM was T. er nog niet klaar voor en zou het risico op herhaling te groot. De man erkende zelf ook dat hij "altijd hulp en begeleiding" nodig zal hebben om niet terug te vallen in zijn oude gedrag, schrijft RTV Utrecht.

De rechtbank gaat daarin mee. Er zijn te veel risicofactoren, zoals een persoonlijkheidsstoornis en impulsiviteit. Daarom moet T. eerst naar een gespecialiseerde kliniek, zodat hij stapsgewijs kan terugkeren in de maatschappij.

De vrijlating is met maximaal 180 dagen uitgesteld, wat betekent dat T. uiterlijk 15 september vrijkomt.

Voor het eerst gesproken

Twee weken geleden sprak T. voor het eerst over zijn daden. Hij kan zich naar eigen zeggen niets herinneren van de vier gewelddadige verkrachtingen, omdat hij zwaar cocaïneverslaafd was. Wel zei hij verantwoordelijkheid te nemen. "Ik weet dat ik goed fout ben geweest en dat dit niet meer moet gebeuren."

Hij noemde het verder een "tegenvaller" dat het OM hem naar een kliniek wilde sturen, maar zei dat hij er niet op tegen was. "Ik sta overal voor open."

Nederlandse ziekenhuizen stoppen met het voorschrijven van weeënremmers aan vrouwen die 30 weken zwanger zijn en bij wie vroeggeboorte van hun kind dreigt. Weeënremmers verbeteren de gezondheid van het ongeboren kind niet.

Dat blijkt uit internationaal onderzoek onder leiding van het academische ziekenhuis Amsterdam UMC. In totaal deden 24 Nederlandse ziekenhuizen en twee ziekenhuizen in Engeland en Ierland mee aan het onderzoek waarin 755 zwangere vrouwen werden gevolgd over een periode van zeven jaar. De resultaten daarvan verschenen vandaag in het medisch vakblad The Lancet.

Tussen 2017 en 2023 deden de medici onderzoek bij vrouwen die tussen de 30 en 34 weken zwanger waren en bij wie het kind te vroeg geboren dreigde te worden. Ongeveer de helft van de vrouwen kreeg weeënremmers via een infuus om de bevalling uit te stellen, de rest kreeg een placebo, een middel zonder werking, om de uitkomsten te controleren. Een normale zwangerschap duurt 37 tot 42 weken.

Een van de belangrijkste redenen voor het voorschrijven van weeënremmers is om de geboorte uit te stellen en de baby meer tijd te geven zich te ontwikkelen. Maar de medicijnen vertragen de bevalling gemiddeld niet meer dan een placebo, bleek uit het onderzoek.

Ook hadden baby's van vrouwen met weeënremmers evenveel longproblemen als die van vrouwen die een placebo kregen. De onderzoekers volgden in totaal 884 kinderen, inclusief tweelingen, tot drie maanden na de geboorte.

Nooit wetenschappelijk onderbouwd

Het onderzoeksteam trekt hiermee een praktijk in twijfel die al 70 jaar gangbaar is in Nederland. "Sinds de jaren 50 worden weeënremmers gebruikt in verschillende vormen om de zwangerschapsduur met een paar dagen te verlengen", zegt arts-onderzoeker Larissa van der Windt, die op het onderzoek promoveert. "Maar het is nog nooit op grote schaal onderzocht of deze medicatie de gezondheid van de baby bij geboorte daadwerkelijk verbetert."

De gebruikelijke gedachte was dat als een kind langer in de baarmoeder zit, de kans op gezondheidsproblemen vermindert. Maar dat was nooit wetenschappelijk onderbouwd. "Oudere studies richtten zich vooral op het verlengen van de zwangerschapsduur, niet op de uitkomsten voor het kind", zegt Van der Windt. Volgens de arts-onderzoeker is dit de eerste grote studie die specifiek kijkt naar wat weeënremmers opleveren voor de gezondheid van het kind.

Genoeg bewegen

Volgens hoofdonderzoeker en hoogleraar verloskunde aan het Amsterdam UMC Martijn Oudijk moet de focus bij vroeggeboorte verschuiven naar preventie. "Er is nog veel ruimte voor verbetering." Zo raadt hij vrouwen aan om zo gezond mogelijk de zwangerschap in te gaan. "Genoeg lichaamsbeweging en niet roken spelen hierbij een belangrijke rol."

Ook kunnen zwangere vrouwen tijdens de 20 wekenecho een inwendige echo krijgen, waarbij de arts of verloskundige de lengte van de baarmoedermond opmeet. Bij een korte baarmoedermond is de kans op een vroeggeboorte groter en kunnen vrouwen daarvoor preventief medicijnen innemen. "Dat is nog een groot aandachtspunt voor verloskundigen en artsen", aldus Oudijk. "Die kunnen dit aanbieden, maar het is helaas nog geen standaard praktijk."

Longrijpingsprikjes

Bij een acute vroeggeboorte geven ziekenhuizen in Nederland longrijpingsprikjes aan de moeder. Deze prikken versnellen de rijping van de longen van de baby, waardoor de kans op ademhalingsproblemen na de geboorte afneemt. "Dit is zinvol om te geven en levert werkelijk gezondheidswinst op, weten we uit eerder onderzoek", zegt Van der Windt.

Of de resultaten ook opgaan voor vrouwen die minder dan 30 weken zwanger zijn, is niet bekend. Die groep is niet onderzocht. Artsen geven vrouwen die langer dan 34 weken zwanger zijn geen weeënremmers, omdat hun kinderen bij de geboorte minder kans hebben op complicaties.

Jaarlijks worden er in Nederland zo'n 12.000 kinderen te vroeg geboren, oftewel voordat de zwangerschap 37 weken duur. Het gaat om zo'n 7 procent van alle geboortes. Wereldwijd leidt 1 op de 10 zwangerschappen tot een vroeggeboorte.

De Oekraïense president Zelensky schrijft op X dat hij zo snel mogelijk en onder het "sterke leiderschap" van president Trump aan een duurzame vrede voor Oekraïne wil werken. "We waarderen echt hoeveel Amerika heeft gedaan om Oekraïne te helpen bij het behoud van zijn soevereiniteit en onafhankelijkheid", zegt hij. Rusland viel Oekraïne drie jaar geleden binnen.

Zelensky's boodschap leest als een poging om de breuk tussen Oekraïne en de VS te herstellen. Vrijdag liep zijn ontmoeting met Trump in het Witte Huis uit op een ruzie. Als gevolg daarvan heeft de VS de levering van wapens en munitie aan Oekraïne opgeschort. Daardoor kan Oekraïne zich waarschijnlijk op korte termijn niet goed meer verdedigen tegen de aanvallen van Rusland.

Te betreuren

"Onze ontmoeting in Washington ging niet zoals die had moeten gaan", schrijft Zelensky op X. "Het is te betreuren dat het zo is gegaan. Het is tijd om dit te herstellen. We willen in de toekomst constructief samenwerken en communiceren."

Daarvoor wil Zelensky zo snel mogelijk weer in gesprek met de VS. Hij doet een aantal concrete voorstellen. In de eerste fase van een eventueel bestand zouden Rusland en Oekraïne gevangenen kunnen uitwisselen en de oorlog in de lucht en op zee kunnen opschorten. Frankrijk stelde gisteren iets vergelijkbaars voor.

Veiligheidsgaranties

Door de ruzie van vrijdag ging het sluiten van een akkoord over het gezamenlijk winnen van Oekraïense grondstoffen niet door. Zelensky wilde daar veiligheidsgaranties van de VS voor, maar kreeg die niet. Trump zei dat Zelensky "ondankbaar" en "respectloos" was en geen vrede wil.

Vandaag lijkt Zelensky zich meegaander op te stellen. Hij zei dat hij het grondstoffenverdrag "op elk moment" en "in elke vorm" wil tekenen. "We zien dit akkoord als een stap voorwaarts naar meer veiligheid en solide veiligheidsgaranties en ik hoop echt dat dit gaat werken."

De Tweede Kamer wil zo snel mogelijk dat het alcoholslot weer wordt ingevoerd. Vrijwel alle politieke partijen hebben ingestemd met een motie daarover van VVD-Kamerlid Veltman.

Eerder lieten minister Madlener (Infrastructuur) en minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) ook al weten positief tegenover een alcoholslot staan. Daarmee lijkt de herinvoering steeds dichterbij te komen.

Een alcoholslot is een apparaat in de auto waarin bestuurders voor vertrek moeten blazen. Als ze hebben gedronken, start de motor niet. Het inbouwen van zo'n slot kostte ruim tien jaar geleden zo'n 5000 euro en dat moesten bestuurders zelf betalen.

Te ingrijpend

Vanaf 2011 hebben 12.000 automobilisten die dronken achter het stuur zaten een slot moeten laten inbouwen. Deden ze dat niet, dan waren ze vijf jaar hun rijbewijs kwijt. Bijna 5000 bestuurders hebben het slot laten plaatsen.

Maar de plaatsing van alcoholsloten werd in 2014 stilgelegd, omdat er twijfels waren over de juridische onderbouwing van de maatregel. Rechters oordeelden dat het te ingrijpend was en te weinig rekening hield met persoonlijke omstandigheden.

Goedkoper

Nu gaan er dus stemmen op om het alcoholslot opnieuw in te voeren, omdat het aantal doden door drank in het verkeer flink is toegenomen. Een alcoholslot inbouwen is nu ook een stuk makkelijker en goedkoper dan een aantal jaar geleden, omdat nieuwe auto's daarvoor geschikter zijn.

Minister Madlener heeft onderzoek laten doen naar de haalbaarheid van de herinvoering van het alcoholslot. Dat is afgerond en hij stuurt het binnenkort naar de Tweede Kamer. Dan zal ook duidelijk worden of het alcoholslot ook echt weer wordt ingevoerd.

Nederlanders hebben vorig jaar opnieuw meer geld uitgegeven aan het luisteren van muziek op streamingdiensten zoals Spotify, Apple Music en Deezer. In totaal steeg de omzet in de Nederlandse muziekindustrie met 12 procent naar 334 miljoen euro, zo blijkt uit cijfers van brancheorganisatie NVPI.

Streamingplatforms zoals Spotify, Apple Music en Deezer waren verantwoordelijk voor 83 procent van die omzet. Toch betekent die omzetgroei niet direct dat artiesten vorig jaar ook meer zijn gaan verdienen. "Hoe meer er gestreamd wordt, hoe minder een stream waard wordt", zegt Koen Beerkens van de NVPI.

"De streamingmarkt heeft de muziekindustrie enorm veranderd", legt Beerkens uit. Als consument betaal je een vast bedrag per maand voor het onbeperkt beluisteren van muziek. Zodra het aantal streams stijgt, maar het bedrag van het abonnement ongewijzigd blijft, komen er bij de muziekindustrie geen extra inkomsten binnen.

Verdeling

Spotify zag de omzet afgelopen jaar stijgen nadat het de kosten van een abonnement met een euro verhoogde naar 10,99 euro per maand. Maar voor kleinere artiesten betekent die hogere omzet niet direct meer inkomen.

Platforms als Spotify verdelen de inkomsten uit streams over alle artiesten die er muziek aanbieden. Een artiest ontvangt een percentage van de totale inkomsten op basis van hoe vaak liedjes er van hem of haar zijn beluisterd. Dit betekent in de praktijk dat de grote wereldartiesten veel meer verdienen dan minder bekende artiesten met een kleiner publiek.

"De groei in streaming is positief, maar de impact op de verdiensten is beperkt", aldus Beerkens. "De 10,99 euro per maand voor een Spotify-abonnement wordt misschien als veel ervaren, maar voor onbeperkte toegang tot alle muziek ter wereld is het eigenlijk niet zo veel."

Fleetwood Mac

Hoewel streaming duidelijk de belangrijkste inkomstenbron is voor de Nederlandse muziekindustrie, blijft vinyl ook populair op de muziekmarkt. "Vinyl is niet alleen een trend, het is een medium dat blijft", zegt Beerkens. "De verkoop van vinyl stabiliseert en we zien een trouwe basis fans die het blijft kopen. Vinyl biedt hen de mogelijkheid om iets fysieks te bezitten, een tastbaar stukje van de muziek dat ze kunnen koesteren."

Ook een opvallen gegeven: albums die ondanks hun leeftijd populair blijven. Zo verscheen Rumours van Fleetwood Mac afgelopen jaar weer in de top 10 van bestverkochte albums binnen Nederland, terwijl de plaat in 1977 is verschenen.

"Sommige albums zijn tijdloos en worden opnieuw ontdekt door nieuwe generaties", vertelt Beerkens. "Het is een klassieker die veel vinylverzamelaars graag in hun collectie hebben."

In Spanje bereiden de regio's Valencia en Alicante zich voor op zware regenbuien. In de regio Valencia geldt sinds gisteren al code oranje vanwege de hevige regenval.

Volgens de meteorologische dienst Aemet kan in beide regio's tot en met donderdag elke dag 150 millimeter regen vallen.

In de regio Valencia zijn scholen uit voorzorg gesloten. Ook wordt inwoners gevraagd om alert te zijn op overstromingen vanwege het naderende noodweer. Zestien wegen zijn vanwege de regen onbegaanbaar geworden. Eind oktober veroorzaakten hevige hagel- en regenbuien in dat gebied grote overstromingen, die ruim 220 mensen het leven kostten. Tientallen mensen worden nog altijd vermist.

De weerdienst verwacht dat het noodweer nu minder zwaar zal zijn dan in oktober. Toen viel op sommige plekken in Valencia in acht uur tijd evenveel als anders in een heel jaar.

In het hele kustgebied tussen Valencia en Barcelona geldt vanaf morgen code oranje. De zwaarste neerslag is naar verwachting donderdag voorbij.

Auto's meegesleurd

Ook op de Canarische Eilanden heeft een grote hoeveelheid regen voor problemen gezorgd. Onder meer de eilanden Gran Canaria en Tenerife zijn de afgelopen twee dagen getroffen door overstromingen. Op beelden op sociale media is te zien hoe auto's door het water worden meegesleurd.

Op de twee eilanden geldt nog code geel. De weerswaarschuwing wordt naar verwachting morgen ingetrokken.

In de video is te zien dat een auto vastzit in het water en de bestuurder wordt gered:

De rechtbank heeft gevangenisstraffen tot 24 jaar opgelegd aan vijf mannen voor hun betrokkenheid bij de dood van een 84-jarige lokale politicus in Kampen. Maas van den Heuvel werd in 2023 om het leven gebracht bij een overval in zijn woning.

Van den Heuvel kwam net thuis uit het café toen hij op 16 oktober 2023 in zijn woning werd overvallen door drie mannen. Ze wilden geld stelen, schrijft regionale omroep Oost.

Volgens de rechtbank is daarbij veel geweld gebruikt, omdat Van den Heuvel zich verzette. "Terwijl een man hem vasthield, doorzochten de andere twee het huis."

Uit forensisch onderzoek blijkt dat het slachtoffer om het leven is gebracht door verstikking of verwurging. De overvallers zijn zonder buit weggegaan.

Direct verantwoordelijk

De drie mannen die het huis binnendrongen, twee 23-jarigen en een 24-jarige, zijn veroordeeld tot celstraffen van 18, 23 en 24 jaar cel.

Verder legt de rechtbank twee andere mannen (van 36 en 40 jaar) nog celstraf op. Zij namen het initiatief en bereidden het misdrijf voor, en worden daarom verantwoordelijk gehouden voor de dood van het slachtoffer. De mannen krijgen 18 jaar en 16 jaar celstraf.

Alle veroordeelden moeten de nabestaanden van het slachtoffer bovendien een schadevergoeding van ruim 87.000 euro betalen. De straffen zijn gelijk aan de eisen van het Openbaar Ministerie.

Geen doden

Twee maanden na de overval op Van den Heuvel vond nog een gewelddadige overval plaats. "Toen bleek dat bij Maas van den Heuvel geen buit was gemaakt zijn er plannen gemaakt voor een volgende overval", aldus de rechtbank.

Dat gebeurde bij een echtpaar in Epe. Deze overval werd uitgevoerd door dezelfde groep, op de 24-jarige na. In zijn plaats kwam een andere man (28), die is veroordeeld tot 6 jaar cel. Bij de overval in Epe vielen geen doden.

De man die bekendstaat als de Erasmusschutter, Fouad L., gaat in hoger beroep tegen de straf die rechtbank hem heeft opgelegd, heeft zijn advocaat bevestigd. L. kreeg levenslang voor het plegen van drie moorden. Het Openbaar Ministerie had dertig jaar cel en tbs geëist.

L. schoot in september 2023 zijn buurvrouw van 39 en haar 14-jarige dochter dood en ging daarna naar het Erasmus Medisch Centrum, waar hij docent en huisarts Jurgen Damen (43) doodschoot en anderen met een vuurwapen bedreigde. Ook stichtte hij brand in het Erasmus MC en zijn eigen woning.

Volgens zijn advocaat Marlin Nolte staat buiten kijf dat de feiten waarvoor hij is veroordeeld ernstig zijn, maar staat ook vast dat L. ernstige psychische problemen heeft, en dat dat heeft doorgewerkt bij het plegen van de feiten. "Daarom is behandeling het enige passende vonnis, al dan niet in combinatie met celstraf. Bij levenslang gooi je de sleutel weg en dat is niet wenselijk."

Juridische martelgang

Als voorbeeld verwijst ze naar andere zaken waar een levenslange straf in hoger beroep is omgezet, zoals de schietpartij op een zorgboerderij in Alblasserdam. In die zaak zette het hof de straf om in 30 jaar cel en tbs met dwangverpleging.

Uit onderzoek in het Pieter Baan Centrum is gebleken dat L. een stoornis heeft in het autistische spectrum en een dissociatieve stoornis. Of een tbs-behandeling na een lange gevangenisstraf nog zinvol is, is niet op voorhand uit te sluiten, aldus Nolte.

Nabestaanden zeggen tegen persbureau ANP dat ze teleurgesteld zijn over het hoger beroep. "Ze hadden gehoopt dat ze de juridische martelgang niet opnieuw hadden hoeven te doorstaan en dat het na het vonnis van de rechtbank klaar zou zijn", laat hun woordvoerder weten.

Een krappe meerderheid van de Tweede Kamer voelt er wel voor dat er leeftijdsgrenzen komen voor het gebruik van sociale media als X, TikTok en Instagram. Op die manier moeten kwetsbare jongeren beschermd worden. Hun mentale en fysieke gezondheid staat op het spel, vindt de Kamer. Daarom zou het goed zijn als er een minimumleeftijd van 15 jaar gehanteerd wordt, maar hoe en door wie dat gehandhaafd moet gaan worden is nog niet duidelijk.

Het gaat niet direct om een verbod, maar om een norm die gesteld kan worden. Wel wil de Kamer dat het kabinet onderzoekt of er op Europees niveau regels kunnen komen, die ook te handhaven zijn.

De Kamer wil zo zorgen dat jongere kinderen niet bloot worden gesteld aan de verslavende sociale media, ook omdat daar veel schadelijke content en desinformatie te vinden is. "Jongeren krijgen beelden te zien die helemaal niet geschikt voor ze zijn en komen in een fuik waar ze niet meer uit komen", zegt Hanneke van der Werf van D66 daarover.

De techbedrijven zelf doen ook te weinig om een gezonde en veilige omgeving te bieden voor kinderen. Soms gebruiken ze verslavende technieken om aan jongeren te verdienen, staat in het voorstel van D66, dat mede is ingediend door NSC, CDA, ChristenUnie en SGP. De motie kreeg vandaag steun van GroenLinks-PvdA, BBB, SP, Partij voor de Dieren, Volt en JA21.

Gezamenlijke Europese aanpak

De ondergrens van 15 jaar komt niet uit de lucht vallen. Ook in andere landen wordt aan die leeftijd gedacht. Het kan zijn dat er per platform een andere leeftijdsgrens komt.

Staatssecretaris Karremans (Jeugd, Preventie, Sport) staat positief tegenover een leeftijdsrichtlijn. Hij denkt daarbij in de eerste instantie aan een dringend advies voor ouders. Hij overlegt binnenkort met zijn Europese collega's over een gezamenlijke aanpak van het probleem en de Kamer wil dus dat hij gaat proberen om tot regels te komen.

Karremans heeft al eerder toegezegd voor de zomer met een advies aan ouders te komen over de leeftijd waarop ze hun kinderen een smartphone zouden moeten geven die de mogelijkheid biedt om gebruik te maken van sociale media.

De presidenten Trump en Zelensky moeten weer met elkaar aan tafel, anders is er geen kans op vrede tussen Oekraïne en Rusland. Dat zei PVV-leider Wilders in de Tweede Kamer. "Willen we een centimeter verder komen, dan moeten de Amerikanen er weer bij komen."

Vandaag was de eerste keer, afgezien van een paar X-berichten, dat de leider van de grootste coalitiepartij reageerde op de recente ontwikkelingen op het wereldtoneel. Volgens Wilders is elke discussie over meer of minder steun aan Oekraïne of over de rol van Europa "zinloos" als de twee presidenten niet eerst weer met elkaar praten. "Gewoon zakelijk realpolitik bedrijven."

Wilders stelde dat een discussie over extra financiële en militaire steun aan Oekraïne nu niet het allerbelangrijkste is, omdat het conflict tussen de twee leiders eerst moet worden opgelost. "Ik roep iedereen op om te helpen Trump en Zelensky weer aan tafel te krijgen."

Anderen kunnen het militaire gat dat de VS zou achterlaten helemaal niet vullen, aldus Wilders. "Als je kijkt naar de inlichtingencapaciteit, de satellietcapaciteit, de langeafstandsraketten, noem maar op. Ik kan nu twintig voorbeelden noemen, waar wij nog tien jaar niet dat gat kunnen vullen."

Ook geld naar Nederlanders

Ondertussen wordt in Nederland, de EU en andere verbanden al wel gesproken over meer steun aan Oekraïne en meer geld naar defensie. Amerikaanse media melden op basis van verschillende bronnen in het Witte Huis dat de VS de militaire hulp aan Oekraïne, dat drie jaar geleden door Rusland werd binnengevallen, per direct pauzeert.

Premier Schoof noemt die pauze "slecht nieuws", maar benadrukt dat hij nog geen bevestiging van het nieuws heeft gezien. Volgens de partijloze minister-president is het belangrijkste signaal dat Europa kan afgeven het tonen van bereidheid om meer uit te geven aan defensie. "We moeten laten zien dat wij, Europa, meer willen doen."

Voor Wilders is meer geld naar defensie "zeker niet onbespreekbaar", maar hij zet ertegenover dat er dan ook miljarden moeten naar "mensen met grote problemen" in Nederland.

De PVV-voorman noemde de hoge huren, dure boodschappen en energie en wees erop dat dit onderwerp van gesprek is in aanloop naar de voorjaarsnota. Over die halfjaarlijkse bijstelling van de rijksfinanciën spreken kabinet en coalitie de komende tijd. "Dit is allemaal onderdeel van de discussie."

Andere coalitiepartijen

Met zijn standpunt dat er ook aan Nederlanders moet worden gedacht zit Wilders op dezelfde lijn als coalitiegenoot BBB. Die partij stelt dat steun aan Oekraïne niet ten koste mag gaan van de portemonnee van Nederlanders. VVD-leider Yesilgöz, ook coalitiepartner, noemde dat "een schijntegenstelling, waar ik zelf niet zoveel mee kan".

Ze staat open voor extra steun aan Oekraïne, maar wil dan wel eerst meer details. "Juist in deze tijd moet je ook weten: wat is nodig?", zei Yesilgöz vanochtend. "Dat gesprek moet nu nog plaatsvinden." De vierde coalitiepartij NSC liet eerder vandaag weten open te staan voor meer steun. "Heel voorzichtig en met voorwaarden", zei fractievoorzitter Van Vroonhoven.

Oppositiepartijen in de Tweede Kamer vinden dat het kabinet meer moet doen om Oekraïne te helpen. "Kom nú met extra noodsteun", X'te D66-leider Jetten vandaag na de berichtgeving over het stoppen van militaire leveringen door de VS. "Aan Europa om leiderschap te tonen en het gat te vullen", schreef GroenLinks-PvdA-leider Timmermans. "Ook Nederland moet daar een bijdrage aan leveren."

Morgenavond debatteert de Tweede Kamer over de situatie in de Oekraïne.

Het kabinet voelt er niets voor, maar het zou wel degelijk nuttig zijn om een wettelijk klimaatdoel te stellen voor 2040. Dat schrijft de Raad van State, het hoogste adviesorgaan van de regering en het parlement. Zo'n nationaal tussendoel geeft volgens de raad duidelijkheid aan bijvoorbeeld bedrijven en andere betrokken sectoren. Juist aan duidelijkheid over een stabiel en concreet klimaatbeleid is behoefte.

De Raad van State doet de oproep in een beschouwing over het ontwerp-Klimaatplan 2025-2035. Het kabinet komt elke vijf jaar met zo'n plan, waarin tien jaar vooruit wordt gekeken naar klimaatbeleid. Onderliggend doel daarbij is om beleid te maken dat Nederland uiteindelijk in 2050 volledig klimaatneutraal maakt.

De raad wijst erop dat het klimaatdoel voor 2030 dat al wettelijk is verankerd, 55 procent minder uitstoot dan in 1990, nog altijd een flinke opgave vormt. "De stap naar klimaatneutraliteit in 2050 is vervolgens een nog veel grotere stap." Daarom is het advies om het doel voor 2040, 90 procent minder uitstoot, vast te leggen in de Klimaatwet. Op Europees niveau wordt dat naar verwachting dit jaar ook gedaan, maar Den Haag wil er niet aan.

Met zo'n wettelijk nationaal tussendoel kan het klimaatbeleid volgens de raad extra scherp tegen het licht worden gehouden, bijvoorbeeld door de Tweede Kamer. Er zouden dan jaarlijks doorrekeningen worden gedaan door het Planbureau voor de Leefomgeving en er zou in de Kamer verantwoording moeten worden afgelegd. Mocht het nodig zijn om het klimaatbeleid bij te sturen, dan kan de politiek dat sneller aanvoelen, is het idee.

Voorspelbaar klimaatbeleid

De afgelopen tijd zijn er verschillende oproepen gedaan aan het kabinet om zo snel mogelijk te komen met stabiel en voorspelbaar klimaatbeleid. Door steeds wisselend beleid dreigen faillissementen, is de waarschuwing. Recentelijk drong een brede coalitie van het bedrijfsleven, boeren, maar ook bijvoorbeeld de klimaatbeweging en vakbonden, aan op consistenter klimaatbeleid.

De Raad van State komt nu met een vergelijkbare oproep. "Duidelijke, richtinggevende keuzes worden niet gemaakt", stelt de raad vast na bestudering van het Klimaatplan. Juist dat soort keuzes moet voor de korte en middellange termijn worden gemaakt, vindt de raad. Daarbij zou rekening moeten worden gehouden met de sterke samenhang tussen bijvoorbeeld de elektriciteitsvoorziening en de industrie.

Wispelturig beleid, zoals het plotse loslaten van het plan om per 2026 bij vervanging van een cv-ketel een warmtepomp verplicht te stellen, wordt aangewezen als oorzaak van het niet-rendabel worden van allerlei investeringen. De raad waarschuwt dat dat soort koerswijzigingen de investeringsbereidheid van ondernemers in de toekomst kan schaden.

Ook op het gebied van de samenwerking tussen het Rijk en gemeenten, provincies en waterschappen moet het Klimaatplan inzicht geven, is het advies. Zo moet over meerdere jaren duidelijk zijn dat zij genoeg geld krijgen voor de realisering van hun wettelijke taken bij de klimaattransitie. Ook moet de overheid openstaan voor inspraak uit de samenleving en is een nauwe samenwerking met andere overheden nodig.

'Lange weg te gaan'

De raad vindt het verder van groot belang dat er een duidelijke richting wordt gekozen voor de ontwikkeling van koolstofverwijdering. Wel moet de nadruk blijven liggen op een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen, al was het maar omdat koolstofverwijdering gepaard gaat met grote investeringen en het beleid hierover nog grotendeels vorm moet krijgen. Ook moeten de voor- en nadelen ervan duidelijk zijn.

Ook staat de Raad van State stil bij de ambitie om in 2050 een circulaire economie te hebben. "Duidelijk is wel dat daarvoor nog een lange weg te gaan is. Zo kampen verschillende recyclingbedrijven momenteel met grote problemen. Enkele bedrijven zijn zelfs failliet gegaan." Het advies is daarom om beleid te maken dat circulariteit rendabel maakt.

De raad wijst er verder op dat uit onderzoek valt op te maken dat een meerderheid van de bevolking wil dat er strenger klimaatbeleid komt en dat men bereid is daaraan een bijdrage te leveren. Daarvoor zal wel een gedragsverandering nodig zijn. Om die te bevorderen, moet het volgens de Raad van State "goedkoper, makkelijker en logischer" worden om duurzame keuzes te maken.

Een vergadering in het Servische parlement is uitgelopen op chaos, waarbij oppositieleden met rookbommen gooiden en fakkels afstaken. De oppositie steunt de protesten die al maanden aan de gang zijn in het land. Zeker drie parlementsleden zijn gewond geraakt.

Rookpluimen vullen het parlement:

Het Servische parlement kwam voor het eerst bijeen sinds november vorig jaar. In die maand barstten felle protesten los in het land, nadat 15 mensen om het leven waren gekomen doordat een betonnen overkapping van een treinstation instortte.

Volgens de demonstranten was dat een gevolg van corruptie in het land. Sindsdien zijn bijna dagelijks tienduizenden mensen op de been om te protesteren tegen de regering. Onder druk van de protesten kondigde premier Vucevic eind januari zijn aftreden aan. Daarmee werd de regering demissionair.

Normaal gesproken worden er dan geen grote besluiten meer genomen, maar desondanks stonden er vandaag toch allerlei nieuwe wetsvoorstellen op de agenda. De oppositie wilde die niet behandelen voordat aan de eisen van de demonstranten is voldaan. Ze wilden vrijwel alle agendapunten schrappen, behalve het laatste punt over het aftreden van de demissionaire regering-Vucevic.

Granaten, fakkels en eieren

Vanaf het begin van de vergadering zaten al veel parlementariërs met protestborden in de zaal. Ondanks hun bezwaren werd de agenda toch vastgesteld en meteen daarop renden enkele parlementsleden op voorzitter Ana Brnabic af. De beveiliging hield hen tegen.

Vervolgens begonnen parlementsleden elkaar te duwen en te slaan. Daarna kwamen al gauw de rookbommen, fakkels, traangasgranaten en vuurwerk tevoorschijn. Ook gooiden oppositieleden met eieren en flessen, en vouwden ze een spandoek uit met de tekst "Servië komt in opstand zodat het regime kan vallen". Al snel stond de zaal vol met zwarte en rode rook.

Een parlementslid werd door een rookgranaat geraakt en is naar het ziekenhuis gebracht. Ze zou er slecht aan toe zijn. Lokale media melden dat er meer ambulances bij het parlementsgebouw zijn gearriveerd. Ook twee andere parlementsleden zouden zwaargewond zijn geraakt. Eén van hen zou hoogzwanger zijn.

Lawaai en rook

Ondertussen liet Brnabic de vergadering doorgaan. Op een livestream was te zien hoe de sprekers amper boven het scanderen, toeteren en fluiten van de demonstranten uitkwamen. Er hing nog lange tijd veel rook in de zaal. Sommige aanwezigen droegen een mondkapje tegen de rook. Buiten het gebouw hadden zich honderden demonstranten verzameld.

Naast premier Vucevic is ook de burgemeester van de stad Novi Sad, waar het ongeluk gebeurde, opgestapt. Eerder vertrok ook de minister van Transport, naar wie een strafrechtelijk onderzoek is ingesteld. Demonstranten nemen daar geen genoegen mee en hebben geen vertrouwen in het onderzoek naar het ongeluk.

De bekende muurschildering van Tour de France-winnaars Joop Zoetemelk en Jan Janssen in Utrecht is weg. De flat waar het kunstwerk op stond, is vanmorgen gesloopt.

De muurschildering stond op een blinde muur van ongeveer 12 bij 16 meter op de hoek van de Cartesiusweg en de Thomas à Kempisweg in de Utrechtse wijk West. Het kunstwerk, gemaakt door Daniel Roozendaal, kwam er ter ere van de Tourstart in 2015.

De muurschildering was niet alleen vanaf een drukke weg, maar vanuit de trein goed te zien. Tien jaar na het Grand Départ moest de muurschildering verdwijnen omdat het hele gebouw waarop het is aangebracht, wordt gesloopt. Woningcorporatie Portaal vervangt een serie verouderde flats door nieuwe woningen.

Onder het motto "Red Jan en Joop van de sloop" stelden de gemeenteraadsfracties van CDA, PvdA, D66 en GroenLinks vragen over het verdwijnen van de muurschildering. Ze noemden het "een blamage" als het kunstwerk zou verdwijnen, maar dat gebeurde vandaag dus toch. Volgens wethouder Eva Oosters is gezocht naar een alternatieve muur, maar is die niet gevonden.

Wijkbewoner en cultureel ondernemer Marije Lieuwens nam in 2015 het initiatief voor de muurschildering. "Natuurlijk vind ik het heel jammer dat Jan en Joop verdwijnen, maar het zat eraan te komen. Er zat tien jaar geleden ook al een sloopvergunning op het pand", vertelt ze aan RTV Utrecht.

Ook al was het voorzien, het verdwijnen van de schildering van de wielericonen voelt toch als gemis, vindt Lieuwens: "Utrecht verliest een markant landmark. Ik pink zeker een traantje weg."

Joop Zoetemelk vertelde onlangs nog dat hij vereerd was door de muurschildering. "Ik was hartstikke blij dat Jan en ik vlak voor de Tourstart in Utrecht bij de onthulling aanwezig konden zijn. Ik ben al blij dat het er tien jaar heeft gestaan, een mooie eer. Zoals met alles is het zo dat dingen komen en dingen gaan, ook onze muurschildering kon niet eeuwig blijven."

Het is niet meer de vraag of Europa meer moet doen om zijn eigen veiligheid te garanderen, maar hoe dat moet worden aangepakt. Europese Commissievoorzitter Von der Leyen presenteerde vanochtend het plan 'Herbewapen Europa', dat voor 800 miljard euro aan extra defensie-uitgaven mogelijk moet maken.

Von der Leyen sprak van een zeer gevaarlijke tijd voor Europa, waarin de gevolgen van de dreigingen rampzalig kunnen zijn. Daarom is daadkracht vereist en moeten de wapenvoorraden zo snel mogelijk worden aangevuld.

Europa kan sinds het aantreden van de Amerikaanse president Trump niet meer blind rekenen op Washington. Het plan was al in de maak voor Trump vanochtend aankondigde dat hij de Amerikaanse militaire hulp aan Oekraïne opschort.

Defensie-uitgaven verhogen

Belangrijk voor het slagen van het Europese plan is dat de EU-landen hun defensiebudget verhogen. Tegelijkertijd wil Von der Leyen dat ze zich kunnen houden aan de Europese begrotingsregels, die voorschrijven dat het begrotingstekort van de lidstaten niet boven de 3 procent mag uitkomen. De Commissie stelt voor om de defensie-uitgaven hierbuiten te houden.

"Als de EU-landen elk 1,5 procent meer gaan uitgeven aan defensie dan levert dat de komende vier jaar bijna 650 miljard euro op", rekende Von der Leyen voor. Ook wil ze voor 150 miljard aan EU-leningen mogelijk maken, waarmee lidstaten wapens kunnen kopen.

Het gaat daarbij onder meer om luchtafweer, antiraketwapens, artillerie, raketten en munitie, drones en anti-dronesystemen. Het idee van Von der Leyen is dat landen samenwerken bij het aanschaffen van materieel. Dat spaart kosten, biedt meer overzicht over wat er beschikbaar is en vergroot de defensiebasis, stelt ze.

De plannen strekken verder dan de urgentie op de korte termijn; er moet ook in de toekomst worden geïnvesteerd. Daarbij stelt de Commissie voor dat er ook geld uit de zogenaamde cohesiefondsen wordt gebruikt, Europese fondsen die bedoeld zijn voor het verkleinen van de verschillen in levensstandaard tussen de EU-landen.

"Europa is klaar om zijn verantwoordelijkheid te nemen. We kunnen 800 miljard bij elkaar brengen voor een veilig en veerkrachtig Europa", zei Von der Leyen. Ze benadrukte dat de nauwe samenwerking met de NAVO in stand wordt gehouden.

De EU-leiders spreken donderdag op een ingelaste top in Brussel over het commissievoorstel.

Bij een busongeluk in het zuiden van Bolivia zijn zeker 31 mensen omgekomen en 22 mensen gewond geraakt. De bus viel na een botsing met een vrachtwagen 500 meter naar beneden in een ravijn. De bestuurder van de vrachtwagen is gearresteerd. De politie doet onderzoek naar de oorzaak van het ongeval.

Het ongeluk vond plaats op de snelweg tussen de steden Oruro en Potosi. Beide steden maken deel uit van het Hoogland van Bolivia, de op een na grootste hoogvlakte ter wereld. In dit deel van Bolivia komen geregeld busongelukken voor. Veel wegen hier zijn aangelegd in de steile hellingen van het hoge Andesgebergte.

Op beelden is te zien hoe diep de bus in het ravijn is gestort:

Dit is al zeker het vierde dodelijke busongeluk in Bolivia dit jaar. Afgelopen zaterdag kwamen er meer dan dertig mensen om het leven bij een botsing tussen twee bussen. Twee weken geleden viel een bus 800 meter naar beneden in een ravijn. Daarbij kwamen 31 mensen om het leven. In januari botsten twee bussen op elkaar en stierven meer dan twintig mensen.

In Bolivia komen jaarlijks ongeveer 1400 mensen om het leven bij ongelukken in het verkeer, op een inwoneraantal van 12 miljoen. In Nederland ligt dit dodental op ongeveer de helft.