NOS Nieuws - Algemeen

De politie in Ede heeft gisteravond ingegrepen bij ongeregeldheden rond de thuiswedstrijd van voetbalclub DTS Ede tegen Bennekom. Een groep van tientallen relschoppers keerden zich tegen de agenten. Er is niemand aangehouden.

Volgens Omroep Gelderland begon de wedstrijd drie kwartier later dan gepland, omdat supporters over het hek van het sportterrein probeerden te klimmen. Ook waren er bij het complex brandjes, vermoedelijk als gevolg van vuurwerk.

Agenten bekogeld

Na afloop van de voetbalwedstrijd, die eindigde in 1-0 winst voor de thuisclub, was het opnieuw onrustig. Volgens de politie waren er confrontaties tussen enkele relschoppers en werden agenten bekogeld met onder meer vuurwerk en hout.

De politie besloot daarop met tientallen agenten het sportterrein leeg te maken. "Bij het uiteendrijven gooiden relschoppers bloempotten en containers naar de agenten", zegt een politiewoordvoerder. Voor zover bekend vielen er geen gewonden.

Volgens de woordvoerder is er gisteravond niemand aangehouden omdat het herstellen van de rust voorrang kreeg. De politie probeert de daders achter de vernielingen te achterhalen.

Wie mag jou als kind een knuffel geven? Ga je na het sporten douchen met je teamgenoten? En wat moet je doen als iemand je aanraakt terwijl je dat niet fijn vindt? Een kwart van de kinderen praat thuis niet over grensoverschrijdend gedrag. Dat blijkt uit onderzoek van het NOS Jeugdjournaal samen met expertisecentrum Rutgers.

Bijna de helft van de ondervraagde kinderen tussen de 9 en 12 jaar wil meer leren over het aangeven van grenzen, vooral van hun ouders of verzorgers. Het onderzoek is gedaan onder ongeveer 500 kinderen.

"Alle kinderen krijgen in hun leven te maken met grenzen en die verschillen per leeftijd en persoon", zegt presentator Benjamin Kat van het NOS Jeugdjournaal. "Bij kinderen van 12, die in de pubertijd komen, worden seksuele grenzen langzaam maar zeker steeds meer een onderwerp. Kinderen hebben behoefte om daarover te praten, laten ze ons weten."

Naaktfoto's

Online komen kinderen tussen de 9 en 12 jaar al regelmatig in aanraking met naaktfoto's. Zo'n veertig procent heeft online weleens foto's of video's gezien van blote borsten, een piemel of een vagina. Die zagen ze vaak per ongeluk, toen ze iets anders zochten. Of omdat iemand anders de foto's of video's liet zien of doorstuurde.

"Kinderen hebben een smartphone, zitten op snapchat en andere sociale media. Ze praten daar met elkaar, maar soms ook met vreemden. Via die kanalen krijgen ze naaktfoto's of video's te zien. Het is belangrijk om dat bespreekbaar te maken, zeggen ook deskundigen", zegt Kat.

Veel kinderen zeggen dat ze het ongemakkelijk vinden (45 procent) of schrikken (25 procent) als ze blote mensen zien. Ruim een kwart vindt zulke foto's of video's grappig. 1 op de 10 kinderen vindt naaktfoto's en -video's interessant.

Sommige kinderen zien online ook beelden van mensen die seks hebben. Zo'n 35 procent praat daar niet over met hun ouders.

In Turkije zijn tot nu toe 343 mensen opgepakt bij de protesten in meer dan tien steden tegen de arrestatie van de burgemeester Imamoglu van Istanbul. Dat meldt het Turkse ministerie van Binnenlandse Zaken.

Sinds woensdag protesteren er iedere avond duizenden mensen. Ze tonen zo hun steun aan Imamoglu. De rivaal van president Erdogan werd dinsdag samen met zo'n honderd anderen opgepakt.

De aanhoudingen van de demonstranten zijn volgens het ministerie om "verstoring van de openbare orde" te voorkomen. In de verklaring staat dat de autoriteiten geen "chaos en provocaties" toelaten.

Verder zijn er tientallen mensen opgepakt die "provocerende" berichten op sociale media hadden geplaatst. Het Turkse Openbaar Ministerie zegt dat er in totaal ruim 90 aanhoudingsbevelen zijn uitgevaardigd. Donderdag werden al 37 mensen opgepakt.

Dit zijn beelden van gisteravond, van protesten in Istanbul:

Imamoglu wordt verdacht van omkoping, fraude, leidinggeven aan een criminele organisatie en hulp bieden aan een terroristische organisatie. Imamoglu spreekt de beschuldigingen tegen en zegt dat de zaak tegen hem politiek gemotiveerd is. Hij is een belangrijke tegenstander van de Turkse president Erdogan en hoort bij de grootste oppositiepartij in Turkije: CHP.

Morgen kiest die partij een presidentskandidaat. De partij heeft gezegd dat de stemming doorgaat. Imamoglu is de enige kandidaat. Eerder was er ook een tweede kandidaat, Dursun Çiçek, maar hij trok zich terug.

In een bericht op zijn X-account staat dat Imamoglu de protesten in het land prijst, omdat de betogers de democratie verdedigen. Verder staat er dat ook de burgemeester wil dat de stemming morgen doorgaat.

Dinsdag werd het universiteitsdiploma van Imamoglu onwettig verklaard door de universiteit van Istanbul vanwege "onvolkomenheden". Zonder zo'n diploma kunnen kandidaten zich niet verkiesbaar stellen als president. Imamoglu noemde het afpakken van zijn bul illegaal.

De volgende presidentsverkiezingen zijn over drie jaar: in 2028.

Het is moeilijk voor te stellen: drones die pakketjes of maaltijden bezorgen. Toch gebeurt het al in China. Tienduizenden bedrijven zijn daar actief in de "low-altitude economy", de lageluchtruim-economie. En het blijft niet bij kleine bezorgingen. Afgelopen week heeft een onbemand luchtvaartuig dat een vracht van een ton kan dragen een tocht afgelegd van ruim 600 kilometer.

Het lage luchtruim refereert aan het luchtgebied van 0 tot 3000 meter boven de aarde. Het aantal Chinese bedrijven en overheden dat zich bezighoudt met de economische en militaire mogelijkheden die de zone te bieden heeft, neemt gestaag toe. Alleen al in China gaat dit jaar in de sector 126 miljard euro om.

De mogelijkheden van het lage luchtruim houden sterk verband met de ontwikkeling van drones, die ook verticaal kunnen opstijgen en op afstand worden bestuurd. Door ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie en robotica worden de vaardigheden van drones steeds geavanceerder.

Ook de ontwikkelingen in batterijtechnologie hangen sterk samen met de groei van de sector. Betere batterijen maken het mogelijk om langere vluchten uit te voeren en een zwaardere vracht te verplaatsen.

Dit ziet ook Louis Liu, oprichter van DAP Technologies, een bedrijf in Peking dat zich specialiseert in de lageluchtruimeconomie. "Waar boeren voorheen hun oogst op hun rug naar huis moesten dragen, kunnen ze die nu per drone laten vervoeren. Maar ook in de gewasbestrijding worden steeds vaker drones ingezet. Zeker in moeilijk begaanbare gebieden scheelt het veel tijd en geld."

Uitbreiding in stedelijke gebieden

Nu de voordelen zich in afgelegen gebieden en in de landbouw hebben bewezen, kijkt de Chinese overheid nu naar de uitbreiding van de lageluchtruimeconomie in stedelijke gebieden. Met het aanwijzen van stedelijke ontwikkelingsgebieden gaat China de strijd aan met een van de grootste uitdagingen: hoe stel je het luchtruim op een veilige manier open?

Zo'n 70 procent van China's luchtruim staat onder controle van het leger. Dit betekent dat slecht 30 procent beschikbaar is voor commerciële activiteiten. Als China de lageluchtruimeconomie als nieuwe groeisector ziet, zal de overheid ook activiteiten in steden en stedenplanning daarop moeten aanpassen.

Volgens Liu gebeurt dat al. "In miljoenensteden als Shenzhen en Shanghai opent de overheid zones en legt vliegroutes vast voor commercieel lageluchtruimvervoer." Voor een stad als Peking is dat lastiger, voegt Liu daaraan toe. "Peking is het politieke centrum en ligt gevoeliger."

Buitenmuren reinigen

Ook Yige Zheng, verkoper bij een dronebedrijf ziet kansen in steden. "Risicovol werk dat nu voornamelijk wordt gedaan door mensen kan in de toekomst worden overgenomen door drones", aldus Zheng. "Wij leveren al drones die buitenmuren reinigen op grote hoogtes, branden blussen of goederen naar gevaarlijke gebieden brengen."

Het blijft niet bij goederenvervoer. Er wordt flink gestreden om vergunningen voor luchttaxi-landplaatsen en onbegeleid personenvervoer. Het Chinese bedrijf Ehang voert al passagiersvluchten uit in drones. In verband met beperkte veiligheidsgaranties gebeurt dit alleen nog in aangewezen gebieden voor toeristische doeleinden.

Maar dat ons leven er heel anders gaat uitzien, daarvan is Liu overtuigd. "Over tien jaar lopen we na een lange werkdag niet naar beneden, maar naar het dak van het gebouw, waar we een luchttaxi bestellen die ons veilig thuis brengt."

Mogelijkheden voor militaire toepassingen

Hoewel veel ontwikkelingen in het lage luchtruim zijn gericht op civiele toepassingen, kan veel van de kennis en ervaring ook worden gebruikt voor militaire doeleinden, zoals het in kaart brengen van gebieden, het monitoren van bewegingen en het bereiken van doelwitten.

Alhoewel in China's nationale plannen geen direct verband wordt gelegd tussen de ontwikkeling van de lageluchtruimeconomie en militaire doeleinden, is dat verband niet ondenkbaar. Tijdens het laatste Volkscongres, China's belangrijkste politieke bijeenkomst, riep de legerleiding op tot meer civiele technologische input voor de modernisering van het leger.

Ondanks dat de ontwikkelingen voornamelijk worden gedreven door de private sector, speelt de overheid een onmiskenbare rol in het succes. Lokale overheidsplannen spreken al jaren over de lageluchtruimeconomie. Vorig jaar dook de term ook voor het eerst op in nationale plannen. Kort daarna werd een speciale nationale commissie opgericht, een duidelijk signaal dat de overheid de sector ziet als belangrijke aanjager van economische groei.

De dood van bokslegende George Foreman, die gisteren op 76-jarige leeftijd overleed, maakt veel reacties los, zowel binnen als buiten de bokswereld. Zo schrijft drievoudig wereldkampioen zwaargewicht Mike Tyson in een bericht op X dat de bijdragen van Foreman "aan het boksen en daarbuiten" nooit vergeten zullen worden.

Een andere drievoudig wereldkampioen, de huidige burgemeester van Kyiv Vitaly Klytsjko, laat in een bericht op Instagram weten dat 'Big George' een grote leegte achterlaat in de bokswereld.

"Hij staat voor alle waarden die sweet science zo uniek maken", schrijft de Oekraïner, doelend op de bijnaam van de bokssport onder met name boksers. "Hij schreef onze mooiste pagina's."

Tennislegende Billie Jean King noemt Foreman een "groot kampioen en een goede vriend". Ze deelt een anekdote over de beroemde wedstrijd die ze in 1973 speelde, tegen de mannelijke tennisser Bobby Riggs.

In deze zogenoemde 'battle of the sexes', die op primetime werd uitgezonden, versloeg King Riggs. Het leidde tot een revolutie in de emancipatie van vrouwen in de sportwereld. King zegt dat Foreman had ingezet op haar winst, "en hij was mijn bodyguard toen het publiek de baan bestormde na de wedstrijd".

Vanuit de basketbalwereld hebben onder anderen NBA-iconen Scottie Pippen en Magic Johnson warme woorden over voor Foreman. Pippen onderstreept dat de nalatenschap van Foreman voor altijd zal voortleven en Johnson laat weten dat hij toeschouwer was bij veel kampioenswedstrijden van Foreman.

"Hij was een knock-out-kunstenaar in de ring en het was een eer om hem niet alleen te leren kennen als bokser, maar ook als man." Van de 81 officiële wedstrijden (76 zeges) die Foreman bokste, won hij er 68 op knock-out.

Johnson zegt dat Foreman zich na zijn boksloopbaan ontwikkelde tot een succesvolle ondernemer. "Ik kocht zelfs een van de eerste Foreman-grills", aldus Johnson.

Foreman verbond in 1994 zijn naam aan een elektrische grill die uitgroeide tot een enorm succes: er werden liefst 100 miljoen van verkocht over de hele wereld.

Rumble in the Jungle

De Nederlandse oud-bokser Arnold Vanderlyde, die drie keer brons won op de Spelen, zegt tegen de NOS dat hij bij Foreman direct denkt aan het beroemde gevecht in 1974 tegen Muhammad Ali in de Congolese hoofdstad Kinshasa. Ali won de 'Rumble in the Jungle' via een knock-out in de achtste ronde.

Vanderlyde wilde het gevecht koste wat het kost zien, en werd dus als 11-jarige jongen door zijn vader uit zijn bed gehaald. Ook al was hij toen op de hand van Ali, Vanderlyde zag ook de kracht van Foreman. "Hij was beestachtig sterk en had in 1973 Joe Frazier verslagen, de toenmalig wereldkampioen."

Volgens Vanderlyde won Ali de wedstrijd uiteindelijk door het aanpassen van zijn strategie. "Ali ging in de touwen hangen en liet Foreman helemaal leeggaan. Hij incasseerde de klappen en pas toen Foreman uitgeput was, haalde Ali uit en versloeg hem zo."

Volgens Vanderlyde is het gevecht "een frustratie" gebleven voor Foreman: "Hij was daarna voor altijd de nummer twee".

De Nederlander Boris van der Vorst is voorzitter van de internationale boksbond World Boxing. Hij omschrijft Foreman als een "iconische" bokser en noemt het tragisch dat hij vooral zal worden herinnerd "aan het enige belangrijke gevecht dat hij verloor".

Van der Vorst: "Hij was daarna ook een tijd depressief. Maar toen hij 45 jaar was, maakte hij zijn comeback en werd hij wereldkampioen. Hij had zich toen ook voorgenomen om niet meer zo boos te kijken."

De hoogtijdagen van Foreman waren volgens Van der Vorst tegen het einde van de jaren zestig, toen hij goud won op de Spelen in Mexico. "Hij heeft die medaille eens zijn grootste overwinning genoemd: hij moest in de finale tegen een bokser uit de Sovjet-Unie, dus dat lag politiek ook gevoelig in die tijd. Hij was toen nagenoeg onverslaanbaar, sloeg iedereen knock-out. Ze noemden hem de 'Sledge Hammer', omdat hij zo hard sloeg.

Kind van Houston

Foreman overleed in de Texaanse stad Houston, de stad waar hij ook opgroeide. De burgemeester van Houston, John Whitmire, schrijft dat de wereld Foreman kende als tweevoudig wereldkampioen. "Maar wij kenden hem als een trots lid van onze gemeenschap, wiens hart net zo groot was als zijn krachtige stoot."

Whitmire noemt het verhaal Foreman een bron van inspiratie. "En hij vergat nooit waar hij vandaan kwam, Zijn toewijding aan onze stad was er altijd. Houston zal George Foreman voor altijd trots 'een van ons' noemen."

Oud KGB'er en dubbelspion voor het Verenigd Koninkrijk Oleg Gordievski is op 86-jarige leeftijd overleden. Volgens Britse media was hij een van de waardevolste westerse spionnen binnen de geheime dienst van de Sovjet-Unie.

Sinds hij in 1985 naar het Westen vluchtte, woonde hij in Engeland, waar hij door de politie werd bewaakt. Er wordt nog onderzoek gedaan, maar volgens de politie stierf hij een natuurlijke dood.

Het Westen gewaarschuwd

Gordievski werd door de Britse geheime dienst gerekruteerd. Dat gebeurde nadat een naar Canada overgelopen Tsjechoslowaakse spion, met wie hij bevriend was, had gezegd dat Gordievski daar mogelijk voor openstond.

In 1974 begon Gordievski als Britse spion in Moskou. In 1982 werd hij door het Kremlin naar Londen gestuurd, waar hij op de Russische ambassade werd gestationeerd om in Engeland inlichtingen te verzamelen.

Op het hoogtepunt van de Koude Oorlog wist hij het Westen in 1983 te waarschuwen dat de Sovjet-Unie een aanval voorbereidde op het Westen, omdat de Sovjetleiders in toenemende mate ervan overtuigd waren geraakt dat een Westerse nucleaire aanval ophanden was. Hij wist het Kremlin ervan te overtuigen dat een enorme NAVO-oefening in West-Europa niet de opmaat was voor een aanval op de Sovjet-Unie.

CIA en MI6

Na een tip van een CIA'er die voor de KGB werkte, werd Gordievski in 1985 teruggeroepen naar Moskou. Daar werd hij gedrogeerd en scherp ondervraagd. Hoewel zijn ondervragers hem vrijlieten, leek zijn ontmaskering een kwestie van tijd.

Met de Britse geheime dienst MI6 had hij afgesproken dat hij in geval van nood, op een vastgesteld tijdstip langs een bakkerswinkel in Moskou zou lopen met een grijze pet op en een tas van supermarkt Safeway in zijn hand. Een postende medewerker van MI6 zou dan een hap nemen uit een chocoladereep als teken dat een geheime operatie werd gestart om hem over de streng bewaakte grens van de Sovjet-Unie naar het Westen te smokkelen.

Valse naam

In juli 1985 was het zover. Gordievski nam de trein naar Leningrad en reisde vervolgens naar de Finse grens. Daar klom hij in de kofferbak van een auto met aan boord een MI6-medewerker en diens gezin. Bij de grens met Finland werden grensbewakers en hun honden afgeleid door de geur van vieze luiers in de auto en lieten ze de auto door. Vervolgens kwam Gordievski via Noorwegen in Engeland terecht.

Na zijn vlucht werd hij in Moskou bij verstek veroordeeld tot de doodstraf en leefde hij onder een andere identiteit en zware bewaking op een geheime plek in Engeland. Hij schreef onder meer een boek Next Stop Execution (1995) en kreeg in 2007 een hoge koninklijke onderscheiding voor zijn verdiensten.

Bij de verkiezingen op Curaçao heeft regeringspartij MFK zoals verwacht een grote overwinning behaald. De partij kreeg 55 procent van de stemmen. Het is voor het eerst in de geschiedenis van Curaçao dat een partij de absolute meerderheid haalt.

De stembureaus sloten gisteravond om 19.00 uur lokale tijd. De opkomst was 69 procent. Dat is minder dan bij de vorige verkiezingen in 2021, toen de opkomst 74 procent was.

Dankzij de ruime overwinning kan de sociaaldemocratische MFK alleen gaan regeren. Afgelopen regeerperiode zat de partij nog samen met PNP in een coalitie.

Belangrijke punten uit het verkiezingsprogramma van MFK waren het aantrekken van buitenlandse investeringen in toerisme en logistiek, sociale woningbouw en een betere eerstelijnszorg met kortere wachttijden.

Flamboyante Silvania

Voorafgaand gaven de peilingen al aan dat de partij van premier Gilmar Pisas een monsterzege zou behalen. Niet alleen Pisas is erg populair. Ook de nummer twee van de partij, Javier Silvania, kreeg veel mensen naar de stembus met zijn flamboyante en daadkrachtige uitstraling.

Silvania is nu nog minister van Financiën en waarnemend minister van Volksgezondheid, Milieu en Natuur. Eerder deze maand werd hij verkozen tot meest betrouwbare politicus.

Pisas noemt de overwinning in gesprek met NOS fantastisch. Hij zegt dat de overwinning te danken is aan het werk van MFK van de afgelopen jaren. "Silvania heeft het heel goed gedaan wat betreft het financiële gedeelte." Ook de andere ministers hebben volgens Pisas goed werk verricht. "Dat werk hebben we aan de gemeenschap verkocht, en dat is eigenlijk de overwinning."

Na de vorige verkiezingen in 2021 onderzocht MFK welke groepen de partij niet had bereikt. Dat waren met name mensen die op PAR hadden gestemd en de Nederlanders op Curaçao, zegt Pisas. "We hebben ons nu gericht op die groeperingen, en dat is het resultaat vandaag."

Pisas wil de komende jaren gaan werken aan meer economische groei. In de samenwerking met Nederland gaat er wat er betreft hem weinig veranderen. Curaçao heeft volgens "hulp nodig" van Nederland om economisch sterker te worden. "Wat ons betreft blijven we samenwerken met Nederland voor goede resultaten voor het hele koninkrijk."

Gemeenten waar veel veehouders zich hebben aangemeld voor de landelijke uitkoopregelingen, zijn bezorgd. Ze vrezen dat veehouders zich terugtrekken uit de regelingen, nu de overheid zich een onbetrouwbare partij toont voor de boeren. Dat komt naar voren uit een rondgang van de NOS langs de top 5 van gemeenten met de meeste aanmeldingen.

Zo'n 1700 veehouders hebben zich aangemeld voor een uitkoopregeling. Ze hebben bedrijven waarvan veel stikstof in kwetsbare natuurgebieden terechtkomt. Als zij stoppen ontstaat er meer ruimte voor bijvoorbeeld vergunningen voor het bouwen van huizen en wegen. De regelingen zijn nu de belangrijkste instrumenten waarmee de overheid de uitstoot omlaag wil brengen.

Maar door een recente uitspraak van de Raad van State staat het succes van de uitkoopregelingen onder druk en overwegen boeren om zich terug te trekken.

De spelregels

Veehouders die met de regelingen willen meedoen, moeten dieren afvoeren, stallen slopen en ten minste 85 procent van hun rechten om stikstof uit te stoten, inleveren. Als ze vervolgens met een andere activiteit op hun erf willen beginnen, bijvoorbeeld een timmerbedrijf, dan mag de stikstofuitstoot daarvan maximaal 15 procent bedragen.

Dat staat althans in de voorwaarden van de uitkoopregelingen. Nadat de inschrijftermijn afgelopen december was gesloten, besloot de Raad van State het schuiven met vergunningsruimte, het zogeheten intern salderen, te beperken. Daardoor hebben stoppende veehouders waarschijnlijk een nieuwe natuurvergunning nodig als ze bijvoorbeeld een ander bedrijf op hun erf willen beginnen. Of ze zo'n vergunning kunnen krijgen, is onduidelijk.

Dat de spelregels zijn veranderd, maakt dat een deel van de veehouders twijfelt over de deelname aan de uitkoopregeling, zien de gemeenten met de meeste uitkoopboeren. Wethouder Jan Pieter van der Schans van Ede is bang dat veehouders afhaken als onduidelijk blijft of ze 15 procent van hun vergunning mogen houden.

"We weten uit het verleden dat onzekerheid over het toekomstperspectief leidt tot afhakers", zegt Van der Schans, die ook bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) over dit onderwerp meepraat. "Veehouders weten wat ze nu hebben, maar niet wat ze ervoor terug kunnen krijgen. Nadat ze een aanbod voor uitkoop hebben ontvangen, is er nog een half jaar om te beslissen of ze dat accepteren, maar in deze onzekerheid kunnen ze geen keuze maken."

Lege handen

Ook de gemeente Nederweert verwacht afhakers. "Ik merk dat veehouders een beetje lamgeslagen zijn", zegt wethouder Boris Meessen. "Ze hebben een heel moeilijke keuze gemaakt en die keuze wordt nu ineens veel lastiger. Ik probeer wat licht in de duisternis te scheppen, maar dat lukt mij als wethouder ook niet."

Ook de gemeente Venray ziet "grote twijfels" over deelname aan de uitkoopregeling. "De spanningen en emoties kunnen daardoor hoog oplopen en daar is niemand mee geholpen", zegt een woordvoerder. De gemeente zegt nauwelijks in staat te zijn om veehouders met deze worsteling te helpen, omdat er nog zoveel onduidelijk is.

Harde cijfers over het aantal veehouders dat twijfelt of afhaakt, zijn er niet. Wel merkt ook subsidieverstrekker Rijksdienst voor Ondernemend Nederland dat boeren bezorgd zijn.

Onbetrouwbare overheid

Wethouders tonen zich gefrustreerd. "Ik vind het gênant hoe de overheid opnieuw onbetrouwbaar blijkt", zegt de Edese wethouder Van der Schans. "Het is heel raar dat je als landelijke overheid een beëindigingsregeling op tafel legt en vervolgens op een belangrijk punt geen thuis kunt geven. Dat is de zoveelste blamage in dit dossier."

Dit gevoel leeft ook in Barneveld, waar wethouder Bennie Wijnne de onzekerheid "op zijn zachtst gezegd zorgelijk" vindt. "De sector verdient een betrouwbare overheid, niet alleen lokaal, maar ook landelijk."

Het is belangrijk dat bedrijven perspectief hebben en iets nieuws kunnen beginnen na het beëindigen van hun veehouderij, zegt wethouder Mark Janssen van Gaal van Land van Cuijk. Daar moet landbouwminister Wiersma voor zorgen, vindt hij.

Minister aan zet

Ook Van der Schans vindt dat Wiersma aan zet is. Hij ziet een oplossing in een generieke, juridische onderbouwing over waarom het schuiven met stikstofruimte wel mogelijk moet zijn voor stoppende veehouders. "Als je niet toestaat dat deze veehouders die 15 procent van hun vergunning kunnen blijven benutten, dan mis je ook de winst van 85 procent stikstofreductie."

"Als Wiersma niet snel duidelijkheid kan geven over die 15 procent, dan moeten veehouders meer tijd krijgen om te beslissen of ze zich laten uitkopen", vindt Van der Schans. De gemeente Nederweert wil dat ook de provincie helderheid geeft over hoe die met vergunningsaanvragen omgaat.

In een reactie laat het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur weten dat het de onzekerheid herkent en enorm betreurt. "Het kan nooit de bedoeling zijn dat boeren in onzekerheid verkeren op het moment dat ze besluiten te stoppen, terwijl ze daarmee juist een significante bijdrage leveren aan de stikstofreductie." Volgens het ministerie zijn er tot nu toe "slechts enkele boeren" afgehaakt door de onzekerheid.

Het ministerie zoekt een oplossing via twee sporen. Enerzijds werkt het onder meer met provincies aan een handreiking om te onderbouwen dat de 15 procent stikstofruimte niet nodig is voor de natuur, maar mag worden ingezet voor nieuwe activiteiten. Anderzijds onderzoekt het of het mogelijk en wenselijk is om de uitkoopregelingen aan te passen. Specifiek kijkt het naar een verlenging van de termijn waarop dieren en mest moeten worden afgevoerd.

Op de A2 bij Nieuwegein richting het zuiden zijn twee rijstroken vrijgegeven, meldt Rijkswaterstaat. Door een ongeluk in de nacht van vrijdag op zaterdag was de weg urenlang helemaal dicht.

De overige rijstroken op de rijbaan worden opnieuw geasfalteerd. Dat duurt tot zaterdagavond laat, is de verwachting van Rijkswaterstaat.

Door het ongeluk tussen een bestelbus en vrachtwagen kwamen de twee inzittenden van het busje om het leven. Na het ongeluk vlogen beide voertuigen in brand. De bestuurder van de vrachtwagen werd snel uit het voertuig gehaald, die raakte lichtgewond.

Over de identiteit van de slachtoffers is nog niets bekend.

Op beelden van vannacht is de grootte van de brand goed te zien:

Door de brand raakte het wegdek flink beschadigd. Verkeer in de richting Den Bosch werd tot 15.00 uur tussen knooppunt Oudenrijn en Nieuwegein omgeleid via de A12 en de A27. Nu twee rijstroken zijn vrijgegeven hoeft dat niet meer, meldt Rijkswaterstaat.

Over de toedracht van het ongeluk heeft de politie nog niets gezegd.

Ook werkzaamheden op A2

De A2 is in noordelijke richting ook gedeeltelijk dicht vanaf knooppunt Oudenrijn, vanwege geplande werkzaamheden. Die duren tot maandagochtend vroeg.

De hoofdrijbaan is afgesloten, op de parallelrijbaan kan wel worden gereden. Ook is er een omleidingsroute ingesteld.

Goedemorgen! In Amsterdam vindt vandaag een demonstratie plaats tegen racisme en fascisme. De demonstratie wordt georganiseerd door onder meer Amnesty International en het 21 Maart Comité. In Italië wordt het eerste wielermonument van het jaar gefietst, Milaan-Sanremo.

Eerst het weer: wisselend bewolkt met kans op een spat regen of een enkele bui. In het noordoosten nog geruime tijd zon en droog. De maxima liggen tussen 16 en 18 graden. De komende dagen blijft het licht wisselvallig bij geleidelijk dalende temperaturen.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat heb je gemist?

De Amerikaanse bokser George Foreman is op 76-jarige leeftijd overleden. Hij stierf gisteren in het bijzijn van zijn geliefden, schrijft zijn familie op zijn Instagram-pagina.

Foreman was tweevoudig wereldkampioen zwaargewicht en won een gouden medaille op de Olympische Spelen van 1968 in Mexico-Stad. 'Big George' verwierf in 1974 wereldwijd faam toen hij het tegen Muhammed Ali opnam in de beroemdste bokswedstrijd ooit: Rumble in the Jungle. In Congo was Foreman topfavoriet, maar Ali won.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Nog drie maanden en dan begint de NAVO-top in Den Haag. Het is de grootste operatie ooit voor de Nederlandse politie. Duizenden staatshoofden, delegaties en gasten moeten worden beveiligd. Daarom oefent de ME nu al.

Verslaggever Noortje Deutekom was erbij:

Fijne dag!

Er is nog zo'n 100 miljard kubieke meter aardgas te winnen onder het Nederlandse deel van de Noordzee, iets meer dan de totale hoeveelheid gas die Nederland in drie jaar verbruikt. Maar ondanks de schaarste van gas op de wereldmarkt was er de afgelopen jaren weinig enthousiasme bij olie- en gasbedrijven om dat gas ook naar boven te halen. Tot nu.

Volgende maand wordt een akkoord verwacht over de winning van meer Noordzee-gas. Bedrijven waren tot nu toe huiverig door lange vergunningstrajecten, hoge kosten en grote risico's. De overheid en gasexploitanten maken nu afspraken om daar verandering in te brengen.

Een van de weinige nieuwe gaswinningsprojecten die de afgelopen jaren zijn ontwikkeld is te vinden boven de Waddeneilanden Schiermonnikoog en Borkum. Het Nederlandse bedrijf ONE-Dyas is hier, zo'n 20 kilometer boven de eilanden, net begonnen met de winning van gas onder het Nederlandse en Duitse deel van de Noordzee.

In vergelijking met het Groningenveld vallen projecten op zee onder de zogenoemde kleine velden, maar NO5-A is relatief groot. Dat is volgens directeur Chris de Ruyter van Steveninck ook de reden waarom dit veld rendabel is.

Nederland verbruikt jaarlijks 30 miljard kubieke meter gas. De Ruyter denkt de komende jaren 15 procent van die gasvraag in Nederland te kunnen leveren en pleit voor uitbreiding.

"Het heeft een economisch belang voor Nederland", zegt De Ruyter van Steveninck. "Het draagt bij aan de leveringszekerheid. En niet in de minste plaats, lokaal gas produceren heeft de minst negatieve milieu-impact en is daarom ook goed voor de klimaatdoelstellingen van Nederland." Hij doelt hiermee op de negatieve effecten zoals methaanlekkage van onder meer Amerikaans schaliegas dat voor de export wordt omgezet in vloeibaar gas (lng).

Nog jaren gas nodig

Op dit moment wordt 62 procent van het gas dat we in Nederland verbruiken geïmporteerd uit het buitenland, waarvan 27 procent uit de VS en 14 procent uit Noorwegen. Nu niet alleen Rusland maar ook de Verenigde Staten een minder betrouwbare partner zijn geworden, groeit de onrust over de leveringszekerheid van gas.

Toen de gasprijs na de inval van Rusland in Oekraïne alle records brak, daalde het gasgebruik in Nederland van 40 naar 30 miljard kubieke meter per jaar. Sindsdien is het gasverbruik niet verder gedaald. Het volle energienet remt de overgang van gas naar elektriciteit. Alternatieven voor de verwarming van woningen, zoals aardwarmte, komen maar traag op gang.

"De huidige voorspellingen zijn dat we nog tot 2045 gas nodig hebben," zegt Nicolien Vrisou van Eck, directeur gas bij Energiebeheer Nederland (EBN). Na sluiting van het Groningenveld, waar waarschijnlijk nog zo'n 500 miljard kuub aan gas onder de grond zit, is de Noordzee met 100 miljard kuub onze grootste reserve.

EBN neemt namens de overheid deel in alle olie- en gaswinningsprojecten op land en ter zee. Tot nu toe heeft de overheid een aandeel van 40 procent in de gaswinning. Nieuwe regelgeving maakt het mogelijk om dat percentage waar nodig te verhogen tot 85 procent. Het toont het belang aan dat de overheid hecht aan het verhogen van de gasopbrengst uit de Noordzee.

Betere samenwerking

Maar de afgelopen jaren neemt de hoeveelheid gewonnen gas uit de Noordzee in hoog tempo af. Overal worden gasvelden gesloten en platforms verwijderd, boringen naar nieuwe velden zijn spaarzaam. Het duurt in Nederland langer om een vergunning te krijgen dan bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk of Noorwegen. De risico's om te investeren zijn voor veel bedrijven daarom te groot.

Een akkoord tussen minister Hermans van Klimaat en Groene Groei, EBN en de koepel van olie- en gasbedrijven moet hier verandering in brengen. Het moet leiden tot voorspelbaarder vergunningsprocedures, minder financiële risico's en betere samenwerking tussen bedrijven. Die samenwerking moet leiden tot vermindering van de kosten en efficiënter gebruik van de pijpleidingen waarmee het gas aan land wordt gebracht.

Kritiek en verzet

Een meerderheid in de Tweede Kamer is vóór meer gaswinning op de Noordzee om de leveringszekerheid van gas te waarborgen, maar er is ook kritiek.

Greenpeace heeft regelmatig actiegevoerd op de boorlocatie en ook de burgemeesters van Schiermonnikoog en het Duitse Borkum verzetten zich tegen de gaswinning. De oplevering van NO5-A werd maanden opgehouden vanwege rechtszaken, aangespannen door milieuorganisaties. Het laatste woord van de rechter over het project moet nog worden uitgesproken.

Het logo van het voormalige Twitter wisselt van eigenaar. Op een online veiling in de Verenigde Staten bracht de kenmerkende blauwe vogel 32.000 euro op.

Vogel Larry, vernoemd naar basketballegende Larry Bird, hing aan de gevel van het hoofdkantoor van Twitter in San Francisco. De nieuwe eigenaar moet zelf regelen dat het gevaarte van 3,7 bij 2,7 meter en 254 kilogram op de nieuwe plaats van bestemming komt.

Na de overname van het bedrijf door miljardair Elon Musk in 2023, werd Twitter omgedoopt tot X en kreeg het sociale medium een nieuwe huisstijl. Larry hoorde daar niet meer bij en moest het nest verlaten. In plaats daarvan werd het nieuwe logo van X neergezet, dat overigens bij omwonenden leidde tot klachten over overheersende knipperlichten.

Het logo van X moest op last van de gemeente San Francisco worden weggehaald:

Apple-voorwerpen

Het logo was niet het enige tech-voorwerp dat werd geveild. Een Apple 1-computer met accessoires werd voor 344.000 euro verkocht. Een cheque die in 1976 door Apple-medeoprichter Steve Jobs werd gesigneerd, bracht iets meer dan 100.000 euro op.

Een eerste model iPhone uit 2007, nog verzegeld en in de verpakking, bracht bijna 80.000 euro op.

Een van de beruchtste IS-terroristen van Frankrijk is door een jury in Parijs veroordeeld tot levenslang. De 39-jarige Mehdi Nemmouche was verantwoordelijk voor de gijzeling en foltering van Franse journalisten in Syrië in 2013.

In België werd hij zes jaar geleden al tot levenslang veroordeeld voor een aanslag op het Joods Museum in Brussel, waar hij vier mensen had doodgeschoten. Het was de eerste aanslag van Islamitische Staat in Europa.

Nemmouche stond deze week samen met vier andere jihadisten terecht voor het ontvoeren en martelen van zeven Europeanen in Aleppo en Raqqa. Vier van hen zijn Franse journalisten. Ze werden vastgehouden in de kelder van een ziekenhuis in Aleppo, waar ze een jaar lang gemarteld en uitgehongerd werden. In april 2014 werden ze weer vrijgelaten.

De slachtoffers beschreven Nemmouche als een praatgrage, perverse man - een sadistische bewaker die liedjes van Charles Aznavour zou hebben gezongen tussen de martelsessies door. De aanklager omschreef hem als een "gewetenloze crimineel".

'Zal me nooit verontschuldigen'

Tijdens het proces ontkende Nemmouche een bewaker te zijn geweest in Syrië. Maar een terrorist was hij wel degelijk, zei hij zelf trots. "Het was dankzij terrorisme dat het Syrische volk zich bevrijdde van de dictatuur", sprak Nemmouche in de rechtszaal. "En ja, ik was een terrorist en ik zal me daar nooit voor verontschuldigen. Ik heb van geen dag, uur of daad spijt."

Door de levenslange celstraf die hij opgelegd heeft gekregen, mag hij de komende 22 jaar geen verzoek doen om vervroegd vrijgelaten te worden. Behalve Nemmouche kreeg ook de 35-jarige Abdelmalek Tanem een levenslange celstraf. Hij zou een van de cipiers zijn geweest.

De 41-jarige Syriër Kais al-Abdallah kreeg 20 jaar cel voor betrokkenheid bij de ontvoering van twee van de journalisten. Ook Oussama Atar en Salim Benghalem, die gezien wordt als de leider van de gijzelnemers, kregen levenslang. Van hen wordt vermoed dat ze niet meer in leven zijn.

In diverse steden in Turkije zijn mensen opnieuw de straat op gegaan om te demonstreren tegen de arrestatie van de populaire burgemeester van Istanbul, Ekrem Imamoglu. De protesten vonden plaats ondanks een vierdaags verbod op demonstreren, dat werd ingesteld na de arrestatie afgelopen woensdag.

Volgens de partij van Imamoglu, de centrumlinkse oppositiepartij CHP, waren er alleen al in Istanbul 300.000 mensen op de been. Terwijl CHP-leider Özel een menigte toesprak, zetten agenten waterkanonnen en pepperspray in tegen demonstranten. De betogers bestormden barricades van de politie en gooiden met projectielen. Ook in Izmir en Ankara waren er confrontaties met de oproerpolitie, die ook daar waterkanonnen inzette.

Dit zijn beelden uit Istanbul:

Minister Yerlikaya van Binnenlandse Zaken zegt dat er in heel Turkije 97 mensen zijn opgepakt tijdens de betogingen. President Erdogan zei tegen zijn aanhangers in Istanbul dat zijn regering "de verstoring van de openbare orde" niet accepteert. "Net zoals we nooit hebben toegegeven aan straatterreur, zullen we ook vandalisme niet tolereren."

De 53-jarige Imamoglu wordt onder meer verdacht van corruptie en het helpen van een terroristische groepering. Hij verwerpt alle beschuldigingen, staat in een rechtbankdocument dat persbureau Reuters heeft ingezien.

Imamoglu is een belangrijke politieke tegenstander van Erdogan. De CHP en Europese landen beschuldigen Erdogan van het ondermijnen van de democratie. De partij had Imamoglu zondag als presidentskandidaat naar voren willen schuiven voor de verkiezingen van 2028. De CHP is ondanks de arrestatie van Imamoglu van plan de stemming over zijn kandidatuur gewoon door te laten gaan.

In een ziekenhuis in de Servische hoofdstad Belgrado is een man overleden die in november vorig jaar zwaargewond raakte toen het dak van een treinstation instortte. Daarmee komt het totale aantal slachtoffers op zestien. De dood van de man leidde vanavond in Servië tot nieuwe anti-corruptieprotesten tegen de regering.

Het laatste slachtoffer is de 19-jarige Vukasin Crncevic, die op 1 november onder het zware beton van het ingestorte gebouw in Novi Sad terechtkwam. Hij is volgens het ziekenhuis bezweken aan "complexe verwondingen en daaropvolgende complicaties".

In reactie op zijn dood trokken duizenden mensen vanavond door de straten van Novi Sad om te demonstreren. Ook staken ze kaarsen aan voor Crncevic. Veel Serviërs denken dat het dak kon instorten door slecht renovatiewerk, als gevolg van wijdverbreide corruptie binnen de overheid. Ze houden president Vucic daarvoor verantwoordelijk.

Er wordt al maandenlang gedemonstreerd. Afgelopen weekend was een van de grootste demonstraties ooit in Servië, met ruim 300.000 betogers in Belgrado. Veel van die protesten worden voorafgegaan door vijftien minuten stilte, verwijzend naar de vijftien doden. Op sociale media wordt opgeroepen om bij nieuwe protesten zestien minuten stil te zijn.

Vucic wil hard optreden

Vucic weigert te vertrekken en kondigde vandaag juist nieuwe stappen aan tegen de demonstranten. Hij zegt tegenprotesten te gaan organiseren. Ook beschuldigt hij de betogers van geweld en het "terroriseren" van andere Serviërs.

Ook in Nis, in het zuiden van Servië, waren vandaag protesten tegen de regering. Er werd met eieren en water gegooid naar de burgemeester van de stad, die van dezelfde partij is als de populistische president. Vucic zegt hard tegen de betogers te gaan optreden. "Alle schurken zullen achter de tralies belanden", zegt hij op sociale media.

Het is een speciale ministeriële commissie onder leiding van premier Schoof niet gelukt om binnen de beloofde tijd een plan van aanpak te presenteren voor de stikstofcrisis. In plaats van eind maart komt de stikstof-groep, bestaande uit twaalf bewindslieden, later in het voorjaar met "de eerste contouren" van een plan, zo schrijft minister Wiersma van Landbouw aan de Tweede Kamer.

De premier riep in januari vanwege het "urgente probleem" een aparte kopgroep van het kabinet in het leven om een "doorbraak te forceren" in het al zes jaar slepende stikstofdossier. Deze commissie, Economie en Natuurherstel genoemd, moest van Schoof met "man en macht" aan de slag, omdat Nederland "op slot" dreigde te vallen.

Boeren, bedrijven en bouwmaatschappijen kunnen namelijk nauwelijks meer stikstofvergunningen aanvragen, omdat er al te veel stikstof is uitgestoten. En dit heeft grote gevolgen voor de woningbouw, de aanleg van grote infrastructurele projecten en de Nederlandse economie. Afgelopen week bleek dat 244.000 woningen tot 2030 niet gebouwd kunnen worden omdat daarvoor geen vergunningen worden afgegeven.

Minister Wiersma zegt dat de aanpak van stikstof "hoge prioriteit" heeft en dat het kabinet "in volle vaart" bezig is. De minister schetst drie fases: een inventarisatiefase, een clusterfase en een besluitvormingsfase. De inventarisatiefase is volgens haar bijna afgerond en rond de voorjaarsnota moeten die contouren worden bekendgemaakt.

De commissie vindt het belangrijk om "alle mogelijkheden te verkennen", schrijft Wiersma. Er is met medeoverheden en diverse branche- en belangenorganisaties gepraat en er zijn twee Catshuissessies geweest. De volgende staat in april gepland.

De stikstofcrisis is de afgelopen tijd groter geworden door twee gerechtelijke uitspraken. De rechtbank in Den Haag zei in januari dat de overheid meer moet doen om natuurschade in beschermde natuurgebieden te voorkomen. En een maand eerder haalde de hoogste bestuursrechter, de Raad van State, een streep door het zogenoemd 'intern salderen', een geitenpaadje om toch te kunnen bouwen zonder de juiste stikstofvergunning.

Het regeringsleger van Ethiopië heeft de afgelopen twee dagen naar eigen zeggen meer dan 300 leden van de Fano-militie gedood bij nieuwe bloedige confrontaties in de noordelijke regio Amhara. Volgens het leger zijn de aanvallen op Fano een reactie op een reeks aanslagen die de militie in de regio pleegde.

Fano is een Ethiopische verzetsbeweging die gesteund wordt door een groot deel van de boerenbevolking van Amhara, waar meer dan 20 miljoen mensen wonen.

De beweging bestaat grotendeels uit strijdkrachten die hebben meegevochten met het regeringsleger in de Tigray-oorlog. Deze oorlog brak in 2020 uit nadat premier Abiy was aangetreden. Hij voerde hervormingen door tot onvrede van het Volksbevrijdingsfront TPLF, dat jarenlang de baas was in Ethiopië.

In de bloedige machtsstrijd die ontstond vocht Fano-leden mee met het regeringsleger. In de oorlog stierven honderdduizenden mensen en werden volgens experts mensenrechten in grote mate geschonden. Eind 2022 werd in het Zuid-Afrikaanse Pretoria een staakt-het-vuren getekend.

Burgerslachtoffers voorkomen

In 2023 laaide het geweld tussen het regeringsleger en de Fano-militie in Amhara op toen de regering lokale strijdkrachten in het land wilde ontwapenen. Dat gebeurde uiteindelijk alleen in deze noordelijke regio.

De militie nam in dat jaar verschillende dorpen en steden in, tot onvrede van de regering. Die beweerde dat Fano de overheid van Amhara wil omverwerpen. Als gevolg van de onlusten werd de noodtoestand uitgeroepen om de orde in de regio te herstellen.

De Ethiopische mensenrechtencommissie roept net als toen de vechtende partijen op om met elkaar in gesprek te gaan om zo bloedvergieten en burgerslachtoffers te voorkomen.

In een metro in Schiedam is vanmiddag geschoten, meldt de politie. De metro bevond zich op dat moment op het station Schiedam Centrum.

Omstanders hoorden het schot rond 15.00 uur en belden de politie. Agenten sloten het station af voor onderzoek, dat leidde naar een wagon van een metro. Volgens regionale omroep Rijnmond lag er bloed op het perron.

Er is geen gewonde aangetroffen, maar volgens de politie is het waarschijnlijk dat er iemand gewond is geraakt. Of dit door het schot komt, is onduidelijk. De politie vraagt diegene zich te melden. Er is nog niemand aangehouden. Over de aanleiding van de schietpartij is nog niets bekend.

De schietpartij en het politieonderzoek leidden tot vertraging op meerdere lijnen. Het metroverkeer kwam aan het einde van de middag weer op gang.

Meer dan veertig mannen hebben zich gemeld met een aanklacht tegen oud-Abercrombie & Fitch-baas Mike Jeffries. Ze zeggen dat ze door hem zijn verkracht, aangerand en gedrogeerd, schrijft de BBC. Jeffries was van 1992 tot 2014 ceo van het Amerikaanse modemerk.

De 80-jarige Jeffries werd in oktober vorig jaar opgepakt. Hij werd door acht mensen beschuldigd van seksuele uitbuiting. Later kwam daar de verdenking van sekshandel bij, een vorm van mensenhandel waarbij mensen naar andere landen worden gebracht om onder dwang seks te hebben voor geld.

Jeffries zou onder het mom van modellenwerk voor het modemerk mannen hebben misbruikt. De laatste claims tegen hem dateren uit de jaren 90, toen hij bij Abercrombie & Fitch kwam werken.

Ook Abercrombie aangeklaagd

A&F wordt volgens de BBC ook aangeklaagd voor nalatigheid. Een aantal mensen die aangifte hebben gedaan, zeggen dat ze al bij het bedrijf werkten toen het misbruik plaatsvond.

De zaak kwam aan het licht na onderzoek van de BBC. De Britse omroep ontdekte dat Jeffries samen met zijn partner Matthew Smith en tussenpersoon James Jacobson jonge mannen 'scoutte' voor modellenwerk, terwijl ze die in werkelijkheid verhandelden voor seks in de Verenigde Staten, Europa en Noord-Afrika.

Ook zou jonge modellen zijn gevraagd om evenementen van Jeffries bij te wonen, waarbij hun een carrière bij Abercrombie zou zijn voorgespiegeld. In werkelijkheid zouden ze tijdens die bijeenkomsten gedwongen zijn tot seksuele handelingen.

Extreem machtsverschil

Een advocaat van een van de mannen zegt dat het machtsverschil "extreem" was en dat Jeffries en Smith daar "schaamteloos gebruik van maakten". Abercrombie zou daarbij weggekeken hebben, ten behoeve van de winst van het bedrijf.

Een andere man, die naar New York was gevlogen voor een A&F-casting bij Jeffries thuis, zegt dat hem werd gevraagd of hij seks zou willen hebben met een man in ruil voor geld of cadeaus. Toen hij dat aanbod afwees en zei dat hij hetero was, kwam het tot een worsteling met Jeffries, die hem daarna zou hebben verkracht.

Jeffries spreekt alle beschuldigingen tegen. Hij zit sinds oktober in huisarrest, net als de twee medeverdachten Smith en Jacobson.

Donald Trump beloofde zijn kiezers een streng migratiebeleid en voegt sinds zijn verkiezing de daad bij het woord. Maar hij gaat nu zo ver dat er grote zorgen zijn of hij rechters negeert. Vluchten vol, in Trumps eigen woorden, met Venezolaanse bendeleden verlaten Amerika zonder proces, en uit het hele land duiken verhalen op van mensen die om onverklaarbare redenen uitgezet worden.

Van een statushouder die meer dan dertig jaar in het land woont tot Duitse vakantiegangers, en van een Franse wetenschapper die in een appgesprek kritiek uitte op Trumps beleid tot een Canadese actrice die in Los Angeles werkt: steeds meer mensen lopen risico op uitzetting.

Het overkwam ook het pasgetrouwde stel Bradley Bartell en Silvia Muñoz. Bij terugkeer op het vliegveld van Wisconsin na hun huwelijksreis naar Puerto Rico vroeg een agent van de immigratiedienst of zij een Amerikaans staatsburger is. Muñoz antwoordde eerlijk: "Nee, ik kom uit Peru."

Hoewel ze een verblijfsvergunning had aangevraagd en net getrouwd was met een Amerikaan, werd ze toch meegenomen door ICE, de immigratie- en douanehandhavingsdienst. Nu kan Bartell zijn vrouw alleen nog spreken vanuit het detentiecentrum, waar telefoongesprekken dertig cent per minuut kosten. "Onwerkelijk en vreselijk", zegt hij tegen de NOS.

Trump heeft de stemmen van vele Amerikanen gewonnen door zijn belofte om Amerika te ontdoen van "criminele immigranten". Ook Bradley Bartell stemde op Trump, "maar de aanpak is veel strenger dan verwacht", zegt hij nu. Hij heeft grote zorgen over zijn vrouw, die met tachtig vreemden opgesloten zit in een zaal vol met stapelbedden.

Met hun trouwringen om, vertrouwde het stel erop dat de immigratiedienst wel doorhad dat Silvia zich netjes had aangemeld voor een green card, een verblijfsvergunning. Maar haar originele visum was al wel verlopen. Bartell zegt: "Mijn advocaat heeft mij uitgelegd dat het niet zo hoort te gaan. Als je met een Amerikaan trouwt, hoor je zulke problemen niet te hebben."

Green card biedt geen zekerheid

Silvia beschikte dus niet over een green card, maar er zijn ook gevallen van statushouders die wel een verblijfsvergunning hadden maar desondanks door de ICE werden meegenomen. Fabian Schmidt, een 34-jarige Duitse elektrotechnisch ingenieur die in New Hampshire woont, werd vastgehouden en onder druk gezet om zijn green card op te geven.

Zijn moeder vertelde aan de lokale omroep WGBH News dat haar zoon 7 maart op de luchthaven van Boston urenlang "gewelddadig werd ondervraagd" na terugkomst van een reis naar Luxemburg.

Schmidt werd daarna door de ICE overgebracht naar een detentiecentrum waar hij nog steeds wordt vastgehouden. De reden was een oude aanklacht uit 2015, toen hij marihuana in zijn auto had en onder invloed reed. Of dat voldoende grond is om zijn verblijfsvergunning in te trekken, is onduidelijk.

Er zijn ook twijfels over de zaak van de Palestijnse activist Mahmoud Khalil, die sinds zijn arrestatie op 8 maart vastzit in een detentiecentrum in Louisiana. Khalil speelde een prominente rol bij de pro-Palestijnse studentenprotesten op Columbia University in New York.

Het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid verdenkt Khalil van "het leiden van activiteiten in de lijn van Hamas" en dreigt zijn verblijfsvergunning in te trekken. De beschuldigingen en het dreigement leiden tot ophef, zoals een demonstratie in de Trump Tower in New York. Buitenlandminister Rubio verklaarde op X dat de VS "de visa en verblijfsvergunningen intrekt van Hamas-aanhangers in de VS, zodat ze uitgezet kunnen worden."

David Super, hoogleraar constitutioneel recht aan Georgetown University, heeft kritiek op de manier hoe de regering-Trump omgaat met vrijheid van meningsuiting. "Het eerste amendement beschermt de vrijheid van meningsuiting van iedereen in Amerika, ook mensen met green cards." Dat Trump het oneens is met Khalil betekent niet dat er een wettelijke basis is om zijn verblijfsvergunning in te trekken, oordeelt Super. Een federale rechter heeft om die reden Khalils uitzetting geblokkeerd.

'Constitutionele crisis'

Uitzettingen en detentie door de ICE is geen nieuw fenomeen. Maar wat wel nieuw lijkt, is het vasthouden van mensen met geldige papieren en een president die de uitspraken van rechters negeert. "De scheiding der machten bestaat al sinds 1789 in ons land. Maar nu lijkt Trump ons in een richting te sturen waar zijn macht zwaarder telt", stelt Super.

Trump zet dan ook een federale rechter die hem terugfloot neer als 'radicaal-links' en wijst erop dat de rechter geen president is. Hoogleraar Super ziet dit als een aanval op het rechtssysteem: "Trump probeert de grondwet fundamenteel te veranderen."