NOS Nieuws - Algemeen

Bij een ongeluk in Loenen (gemeente Apeldoorn) zijn zes mensen gewond geraakt. Rond 19.15 uur botsten twee voertuigen door nog onbekende oorzaak op elkaar.

Volgens een politiewoordvoerder zijn de zes inzittenden met onbekende verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. Twee van hen zouden er ernstig aan toe zijn.

Zes ambulances, de brandweer, meerdere politie-eenheden en een traumahelikopter werden ingeschakeld. De weg Kanaal Zuid tussen Apeldoorn en Dieren werd vervolgens afgesloten voor onderzoek, schrijft Omroep Gelderland.

De politie van Portugal heeft op de Atlantische Oceaan een boot met 6,5 ton cocaïne aan boord onderschept. De lading was bestemd voor de Europese markt.

Het was een zogeheten semiduikboot: een boot die grotendeels onder de waterspiegel verdwijnt waardoor hij moeilijker te zien is.

Het vaartuig voer 500 zeemijl ten zuiden van de Azoren. Dat is een autonome eilandengroep in de Atlantische Oceaan die bij Portugal hoort.

Aan boord waren vijf bemanningsleden. Over hun nationaliteit is niets bekendgemaakt. De boot kwam zo goed als zeker uit Latijns-Amerika, maar een land is niet genoemd.

De Portugese politie werkte samen met opsporingsautoriteiten in Spanje, het VK en de VS.

Een koperen kunstwerk dat al sinds de jaren 60 in Winschoten hing, is deze week gestolen. Het werk De Barmhartige Samaritaan werd gerestaureerd bij een bedrijf in Scheemda en is daar in de nacht van zondag op maandag verdwenen, schrijft RTV Noord.

Wethouder Jurrie Nieboer van de gemeente Oldambt (waar Winschoten onder valt) noemt de diefstal "zeer betreurenswaardig". Het gerestaureerde kunstwerk zou op 11 april onthuld worden op z'n nieuwe plek, bij het Rosarium in Winschoten. "De uitnodigingen waren net de deur uit."

Ziekenhuis

Het kunstwerk van vijf bij twee meter hing tientallen jaren aan de gevel van het voormalige Sint Lucas Ziekenhuis in Winschoten. Toen dat ziekenhuis fuseerde, ging het beeld naar een opslag. Later werd het geschonken aan de gemeente Oldambt.

Vorig jaar is een crowdfunding gestart voor restauratie en herplaatsing van het beeld, dat gemaakt is door de inmiddels overleden kunstenaar Wim van den Hoek uit Norg. In Scheemda kreeg het kunstwerk een soort stalen onderstel. "Op de foto's die ik heb gezien lijkt het echt alsof de plaquette er zo is afgetrokken of afgeknipt", zegt Nieboer tegen RTV Noord.

De politie doet (buurt)onderzoek naar de diefstal.

Het geweldsincident op de Westelijke Jordaanoever leek er één als vele andere, maar was tegelijkertijd bijzonder. Het was gewoon omdat Joodse kolonisten steeds vaker Palestijnse dorpen aanvallen, en bijzonder door de identiteit van een van de gewonden: Hamdan Ballal.

Ballal is een van de filmmakers die eerder deze maand met No Other Land een Oscar wonnen voor beste documentaire. Die film gaat over de plek waar hij gisteren werd aangevallen en door het leger werd gearresteerd: Masafer Yatta. Dat is een uitgestrekt landbouwgebied met tientallen Palestijnse dorpen op de zuidgrens van de door Israël bezette Westoever.

Vlak voordat hij vanmiddag werd vrijgelaten, vroeg de NOS bronnen in het gebied om een reactie op het geweld.

"Het is angstwekkend, maar ook verwacht", zegt Abbas Milhem, directeur van de Palestijnse boerenvakbond (PFU) vanuit zijn kantoor in Ramallah. "Er zijn al heel lang aanslagen door kolonisten op Palestijnse boerengemeenschappen zoals Susiya in Masafer Yatta. Maar het geweld is geïntensiveerd sinds 7 oktober 2023."

Volgens de mensenrechtenorganisatie Center for Jewish Nonviolence vielen gisteren tientallen kolonisten het Palestijnse dorp Susiya binnen tijdens de avondmaaltijd van de ramadan, de islamitische vastenmaand. Ze richtten vernielingen aan en mishandelden Hamdan Ballal. Israëlische militairen hielden de filmmaker aan toen hij in een ambulance aan zijn verwondingen werd behandeld, zegt de organisatie.

De vrouw van Ballal verklaarde vandaag dat haar man voor zijn huis door drie mannen in militair uniform was mishandeld terwijl een vierde man de aanval filmde.

De Israëlische regering spreekt tegen dat Ballal uit een ambulance is gehaald. Volgens Israël gooiden "terroristen" stenen naar Israëlische burgers, die daarna stenen teruggooiden. Militairen kwamen tussenbeide en werden toen zelf bekogeld, staat in een verklaring. Volgens het leger werden drie Palestijnen aangehouden, onder wie Ballal. Ook een Israëliër werd opgepakt.

Vakbondsleider Milhem spreekt van een bewuste aanslag door kolonisten en denkt dat de daders het specifiek op Ballal hadden gemunt. "Dit deden ze vanwege zijn film. Want die gaat over het echte leven hier, het leed van de mensen. De film kreeg precies wat de kolonisten willen voorkomen: erkenning. De kolonisten proberen iedereen die het geweld aan de kaak stelt het zwijgen op te leggen."

"Het was onvermijdelijk dat Hamdan Ballal vroeg of laat zou worden aangevallen", zegt Allegra Pacheco, die leiding geeft aan de West Bank Protection Consortium, een koepel van hulporganisaties die mede door de Nederlandse overheid wordt gefinancierd. "Als je daar woont, heb je geen bescherming. Net zoals je in zijn documentaire ziet, kunnen kolonisten bij hem thuis simpelweg binnenlopen".

Pacheco beschrijft met name de situatie in het gebied Area C dat ongeveer twee derde van de Westoever beslaat en waar de meeste Joodse nederzettingen staan. Area C staat formeel onder controle van het Israëlische leger, maar Pacheco wijst erop dat het leger zich weinig gelegen laat liggen aan de Palestijnen die verspreid over het gebied wonen.

"Het leger zou volgens internationaal recht de Palestijnen tegen het kolonistengeweld moeten beschermen, maar doet dat niet", zegt ze. "Als een Palestijn zichzelf probeert te verdedigen, riskeert hij meer geweld of zelfs dat hij wordt doodgeschoten. Officieel kunnen Palestijnen een klacht indienen, maar 93 procent van de klachten wordt afgewezen."

Het is niet duidelijk of de internationale bekendheid van filmmaker Ballal heeft bijgedragen aan zijn relatief snelle vrijlating vanmiddag. De meeste arrestaties op de Westoever halen het nieuws niet. Volgens vakbondsleider Abbas Milhem neemt intimidatie door kolonisten extreme vormen aan. "Veel mensen blijven op hun land, hoewel ze herhaaldelijk zijn mishandeld. Ik ken veel mensen die voor de ogen van hun vrouw en kinderen in elkaar zijn geslagen. Maar ze blijven zich verzetten".

Op een markt in de Sudanese regio Darfur zijn vele tientallen doden gevallen bij een luchtaanval. Lokale hulporganisaties houden het regeringsleger verantwoordelijk voor het bloedbad in de regio Darfur. De legertop spreekt de beschuldiging tegen.

De aanval zou gisteren zijn gebeurd en werd vandaag gemeld. Op de plek van de verwoestende explosies liggen veel verkoolde lijken, zo is te zien op geverifieerde foto's en video's op sociale media. De schattingen over het aantal dodelijke slachtoffers loopt uiteen. De lokale hulporganisatie Emergency Lawyers sprak in een eerste bericht op X van honderden doden.

General Coordination, een andere hulporganisatie, houdt het op minstens 54 dodelijke slachtoffers. Ruim de helft van hen waren vrouwen. Dat meldt persbureau AP op basis van een lijst met slachtoffers die de organisatie met journalisten heeft gedeeld. Het is niet duidelijk of er ook gewapende militieleden zijn gedood.

Genocide

Het bombardement werd gemeld in het noordelijke deel van Darfur. Deze regio is zwaar getroffen in de burgeroorlog die al twee jaar woedt in Sudan tussen het regeringsleger en de militie RSF. Deze gewapende groepering wordt in de regio beschuldigd van het plegen van genocide. De RSF komt voort uit de beruchte Janjaweed-strijdgroep, die eerder al eens volkerenmoord heeft gepleegd in Darfur.

Verspreid over heel Sudan zijn in twee jaar tijd zeker tienduizenden mensen omgekomen in het oorlogsgeweld. Ruim 12 miljoen burgers zijn op de vlucht geslagen. Volgens hulporganisaties heerst er hongersnood in vluchtelingenkampen en heeft meer dan de helft van de bevolking behoefte aan humanitaire hulp.

Het medische team rond paus Franciscus heeft eind februari kort overwogen om af te zien van een intensievere behandeling nadat zijn toestand sterk was verslechterd. Dat zegt een van de artsen, Sergio Alfieri, in de Italiaanse krant Corriere della Sera.

De 88-jarige paus werd zondag na 38 dagen ontslagen uit het ziekenhuis waar hij was opgenomen met een dubbele longontsteking. Op 28 februari verslechterde zijn toestand snel, zegt Alfieri. Franciscus kreeg ernstige ademhalingsmoeilijkheden. "Die nacht was verschrikkelijk. Hij wist, net als wij, dat hij de ochtend misschien niet zou halen."

Het team stond voor een moeilijke keuze. "We moesten kiezen of we zouden stoppen en hem zouden laten gaan, of dat we alle mogelijke medicijnen en therapieën zouden proberen, waarbij we een groot risico liepen andere organen te beschadigen."

Uiteindelijk werd de beslissing aan de paus zelf gelaten, zegt Alfieri. "Probeer alles, geef het niet op", zei Franciscus. "Dat dachten wij allemaal ook. En niemand gaf op."

Tweede crisis

In de dagen daarna bestond het risico dat de nieren en het beenmerg schade zouden oplopen, maar het team zette de behandeling voort. Drie dagen na de eerste levensbedreigende crisis kreeg de paus opnieuw last van acute ademhalingsproblemen. Artsen gebruikten een cameraslang met een apparaat om slijm te verwijderen. Uiteindelijk sloeg de behandeling aan en nam de longinfectie af.

Volgens Alfieri is de paus steeds volledig bij bewustzijn geweest en wist hij dat hij die nacht van 28 februari misschien niet zou doorkomen. "Vanaf dag één vroeg hij ons hem de waarheid te vertellen over zijn toestand."

De paus heeft het advies gekregen ontmoetingen met veel mensen tegelijk de komende tijd te mijden, om het risico op nieuwe infecties te verkleinen. Ook heeft hij baat bij een langere periode van rust. Een staatsbezoek van de Britse koning Charles en zijn vrouw koningin Camilla aan het Vaticaan op 8 april is vanwege dat medische advies uitgesteld totdat de paus voldoende is opgeknapt.

Een meerderheid van de Tweede Kamer wil geen debat houden over het vrijdag gepresenteerde Nationaal onderzoek moslimdiscriminatie. De partijen vinden het onder de maat. "Het onderzoek is dermate slecht dat we dat niet moeten doen", zei SGP-Kamerlid Flach. "Het verdient de naam 'Nationaal onderzoek' niet." PVV-Kamerlid Boon spreekt van een flutonderzoek. "Als mijn zoon in Havo 2 dit had ingeleverd, had hij een onvoldoende gehad."

Het is vrij uitzonderlijk dat een Kamermeerderheid zo afwijzend reageert op een onderzoek uitgevoerd namens een ministerie en op verzoek van de Kamer zelf.

Het onderzoek naar moslimdiscriminatie werd vrijdag door het kabinet naar de Tweede Kamer gestuurd. De onderzoekers concluderen dat moslimdiscriminatie aanzienlijk is op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid, huisvesting en gezondheidszorg. Zij waarschuwen dat jongeren hierdoor de verbinding met de Nederlandse samenleving kunnen kwijtraken.

Het onderzoek bestond uit een literatuurstudie, gesprekken met belangengroepen, experts en beleidsmakers en interviews met 44 moslims over hun ervaringen met discriminatie. Op basis hiervan trokken de onderzoekers hun algemene conclusies. Zij benadrukten dat het om een kwalitatief onderzoek ging.

De fractie van Denk had in 2022 om het onderzoek gevraagd en kreeg daarbij steun van een Kamermeerderheid. Partijleider Van Baarle van Denk was blij dat het onderzoek er vorige week eindelijk was en wilde een debat op de Kameragenda zetten. "De conclusies zijn zorgwekkend", zei hij. "Het is tijd dat we het niet over onderzoeken maar over de aanpak van moslimdiscriminatie gaan hebben."

Onderzoek rammelt

Maar de meerderheid van een paar jaar geleden was nu niet meer te vinden. BBB vindt dat het onderzoek aan alle kanten rammelt. Het CDA sprak van een handjevol respondenten en ook NSC vindt dat er heel veel op is aan te merken.

Uiteindelijk kreeg Denk alleen de steun van GL-PvdA, D66, Volt, SP en PvdD. Van Baarle noemde de reacties van de tegenstanders en hun kritiek op het onderzoek "deze Kamer onwaardig". Hij vindt het een klap in het gezicht van moslims die worden gediscrimineerd. Het is overigens niet uitgesloten dat het onderzoek in een ander debat zijdelings aan de orde komt. Maar maatregelen zal de Kamer er nu niet op baseren.

Transgender Netwerk adviseert transgender personen in Nederland om niet naar de Verenigde Staten te reizen, tenzij dat niet anders kan. Dit doet de organisatie vanwege het aangescherpte reisadvies naar de VS voor lhbtiq+-personen. Enkele decreten van president Trump en wetten in een aantal staten zouden negatieve gevolgen hebben voor transgender personen.

Zo moeten reizigers hun geboortegeslacht opgeven als ze een reisvergunning aanvragen. De Amerikaanse autoriteiten accepteren als geslachtsvermelding alleen een 'M' of een 'V'. "De weg voor non-binaire mensen met een X op hun paspoort om naar de VS te reizen lijkt hiermee afgesloten", zegt Transgender Netwerk. "Daarnaast denken wij dat ook transgender mannen en vrouwen er verstandig aan doen om hun reis naar de VS te heroverwegen. Ga er alleen naartoe als je echt niet anders kan, is ons advies."

Kwetsend

De decreten waar het om gaat, worden nog aangevochten bij de rechter, maar ze hebben al wel gevolgen. "Het is überhaupt een sociaal onveilige situatie voor transgender personen in de VS. Dat is al langer zo, maar vooral sinds de inauguratie van Trump. De hele situatie rond reizen voor transgender mensen wordt steeds moeilijker", zegt Transgender Netwerk.

De belangenorganisatie benadrukt dat de decreten vooral veel onduidelijkheid en chaos veroorzaken. De organisatie krijgt vragen van bezorgde mensen of ze de VS in kunnen en wat er kan gebeuren. "Het is natuurlijk ook heel kwetsend dat je als transgender persoon niet welkom bent in de VS."

'Mensenrechtenschendingen'

Philip Tijsma, woordvoerder van COC Nederland, spreekt van mensenrechtenschendingen van transgender personen. "Het zijn vreselijke maatregelen. Het is absurd dat Amerika paspoorten van andere landen niet accepteert." Hij benadrukt dat de hele lhbtiq+-gemeenschap zich zorgen maakt. "De maatregelen raken nu vooral transgender personen, maar de hele gemeenschap wordt als zondebok behandeld. We zijn natuurlijk solidair met transgender personen en je kan er donder op zeggen dat het hier niet bij blijft."

Het COC vindt dat lhbtiq+-mensen het beste zelf kunnen bepalen of ze verantwoord naar de VS kunnen reizen, maar noemt de situatie wel zorgwekkend. "Voor niet-transgender personen binnen de gemeenschap valt het op praktisch niveau nog mee, maar er leven wel zorgen."

Aangescherpt reisadvies

Vandaag scherpte het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag het reisadvies naar de VS aan voor lhbtiq+-personen. Het ministerie schrijft dat lhbtiq+-personen er rekening mee moeten houden dat "wetten en gebruiken in de VS tegenover lhbtiq+-personen kunnen afwijken van die in Nederland". Het ministerie deed dit nadat Duitsland, Denemarken en Finland eerder hun reisadvies ook hadden aangepast. Het is nog niet duidelijk of Nederlanders in de VS in de knel zijn gekomen door deze maatregelen.

In een aantal Amerikaanse staten zijn wetten van kracht die de rechten van lhbtiq+-personen beperken, bijvoorbeeld rond de toegang tot gezondheidszorg. Voor meer informatie verwijst het ministerie naar een website met informatie over veilig reizen voor lhbtiq+-personen.

De Amerikaanse regering perkt al langere tijd de rechten van transgender personen in. Zo wilde Trump transgender personen weren uit het leger, maar de rechter stak hier vooralsnog een stokje voor. Ook tekende Trump een decreet waarmee hij de toegang ontzegt van transgender sporters tot de Olympische Spelen van 2028 in Los Angeles.

Oekraïne en Rusland hebben de afgelopen dagen in de gesprekken met de Verenigde Staten beide ingestemd met een gedeeltelijk staakt-het-vuren op de Zwarte Zee. Dat meldt het Witte Huis naar aanleiding van de gesprekken in Riyad. Ook zullen Oekraïne en Rusland maatregelen treffen om aanvallen op elkaars energie-infrastructuur te stoppen.

Zowel de Oekraïense president Zelensky als het Kremlin heeft het bestand op de zee bevestigd, maar beide landen houden wel een slag om de arm. De landen hebben niet direct met elkaar onderhandeld. De Amerikaanse delegatie ging zondagavond eerst in gesprek met de Oekraïense delegatie. Na afloop zei de Oekraïense minister van Defensie dat er sprake was van een "productief en doelgericht" gesprek. Een dag later sprak de VS met de Russische delegatie.

Het Witte Huis heeft nu twee vrijwel identieke verklaringen over de gesprekken gepubliceerd. Daarin staat ook wat de VS aan beide landen heeft toegezegd. Zo zegt de VS dat het Oekraïne zal helpen met het uitwisselen van krijgsgevangenen, de vrijlating van burgers die gevangen zitten en de terugkeer van de door Rusland gedeporteerde Oekraïense kinderen.

De Oekraïense minister van Defensie plaatst op X meteen een kanttekening bij het afgesproken staakt-het-vuren. Als er Russische militaire schepen buiten het oostelijke gedeelte van de Zwarte Zee varen, zal Oekraïne dit opvatten als een schending van de afspraak en een bedreiging voor de veiligheid van Oekraïne. "In dat geval heeft Oekraïne het volste recht om het recht op zelfverdediging uit te oefenen", schrijft de minister.

Ook president Zelensky blikt alvast vooruit op eventuele schendingen van de afspraken. Volgens hem geldt het gedeeltelijke staakt-het-vuren per direct. "Als de Russen dit schenden, dan heb ik een directe vraag voor president Trump." Hij zal de VS dan meteen vragen om aanvullende sancties tegen Rusland en nieuwe wapenleveranties, zei Zelensky op een persconferentie in de Oekraïense hoofdstad Kyiv.

In de verklaring over de gesprekken met de Russische delegatie staat dat de VS Rusland zal helpen om opnieuw toegang te krijgen tot de wereldmarkt voor het exporteren van landbouwproducten en kunstmest. Daarnaast zal de VS zich inspannen om "de kosten voor maritieme verzekeringen te verlagen en de toegang tot havens en betalingssystemen voor dergelijke transacties te verbeteren".

Sinds de grootschalige inval van Rusland in Oekraïne hebben de Verenigde Staten en de Europese Unie meerdere sanctiepakketten opgelegd. Voor de landbouw is echter een uitzondering gemaakt, met het oog op voedselveiligheid. Ook kunstmest valt hieronder. Wel kondigde de Europese Commissie in januari aan om hoge importtarieven te gaan heffen op Russische kunstmest.

Ook vanuit het Kremlin worden de afspraken over het gedeeltelijke staakt-het-vuren bevestigd. Het Kremlin verwijst naar de afspraken met de VS over het herstellen van de toegang tot de wereldmarkt. Dat hangt af van het opheffen van de sancties tegen meerdere financiële Russische organisaties, benadrukt het Kremlin. De afspraken voor het staakt-het-vuren gaan pas in als de sancties tegen de Russische banken die betrokken zijn bij de handel in voedsel en mestproducten zijn opgeheven, zegt het Kremlin. Ook moet het land weer volledig worden aangesloten op betalingssysteem Swift, eist Rusland.

Het bevestigt daarnaast dat beide landen hebben toegezegd om de aanvallen op elkaars energiesector en infrastructuur voor dertig dagen te staken. Die periode is ingegaan op 18 maart, zegt het Kremlin. Sindsdien zijn er al meerdere keren aanvallen geweest op de infrastructuur.

Wat er allemaal valt onder de energiesector en infrastructuur is nog niet duidelijk.

De Oekraïense minister van Defensie schrijft dat er zo snel mogelijk opnieuw overlegd moet worden over de precieze invulling van het bestand. Dat geldt ook over wie er toezicht gaat houden op de afspraken. Hierover heeft de VS afgesproken met beide landen dat ook andere landen kunnen helpen bij het naleving van de afspraken.

"Een enorm veiligheidsincident", "achteloos" en "buitengewoon kwalijk". Cybersecurity- en defensiedeskundigen kunnen hun ogen nauwelijks geloven na de onthullingen van het Amerikaanse tijdschrift The Atlantic over de manier waarop de Amerikaanse regering omgaat met staatsgeheimen.

De hoofdredacteur van het tijdschrift, Jeffrey Goldberg, werd aan een appgroep op chatapp Signal toegevoegd met allerlei hooggeplaatste functionarissen onder wie vicepresident Vance, minister Hegseth van Defensie en nationale veiligheidsadviseur Waltz.

In de appgroep werd topgeheime informatie gedeeld over aankomende luchtaanvallen op de Houthi-rebellen in Jemen, inclusief locaties die aangevallen zouden worden, wapens die gebruikt zouden worden en de volgorde van de aanvallen.

'Alsof het schooljongens zijn'

Het is schandalig en buitengewoon kwalijk dat er zo met staatsgeheimen wordt omgesprongen, zegt cybersecurity-expert Inge Bryan. Volgens haar is het overduidelijk dat de deelnemers aan de appgroep "totaal niet gewend zijn" aan communiceren over gevoelige informatie. "Aan de woordkeuze kun je zien dat ze heel onervaren zijn, bijna alsof het schooljongens zijn die het hebben over bommen droppen."

Dat er een beschrijving is gegeven van de precieze oorlogshandelingen, is volgens Bryan misschien nog wel de grootste zorg.

Defensiespecialist Peter Wijninga van de Haagse denktank HCSS sluit zich daarbij aan. "Het is een enorme blunder, want je geeft eigenlijk een aanvalsplan vrij op een openbaar medium. Gelukkig was de journalist verantwoordelijk genoeg om niet alle details te delen."

Signal heeft zogeheten end-to-end-encryptie. Dat betekent dat de communicatie volledig is versleuteld, vanaf de afzender van een bericht tot de ontvanger. Signal kan niet meelezen met de berichten, maar dat betekent niet dat het berichtenverkeer dan ook automatisch helemaal veilig is.

"Via dit soort apps topgeheime informatie uitwisselen, mag absoluut niet", legt Bryan uit. "De reden is dat de verzender geen controle heeft over de server: die is niet volledig in eigen beheer. En dat is wel een van de verplichtingen waar je aan moet voldoen als je gevoelige informatie wil bespreken."

Overigens had Waltz in Signal de functie aangezet dat sommige berichten na enige tijd weer verwijderd worden. Bryan wijst erop dat dit een overtreding is van de Amerikaanse archiefwet, omdat dit soort gevoelige berichten volgens de wet bewaard moeten blijven.

Versleuteld communiceren

Veilig over dit soort staatsgeheime informatie communiceren kan wel, maar daar zijn speciale systemen voor. "Al deze veiligheidsfunctionarissen hebben een kastje in huis waarmee ze volkomen versleuteld kunnen communiceren", zegt Wijninga. "Of je communiceert daarmee, of fysiek op het Pentagon binnen een afgesloten en beveiligde ruimte die niet afluisterbaar is."

Normaal gesproken zijn telefoons niet toegestaan in zo'n speciale ruimte. Journalist Goldberg suggereert in zijn artikel dat de betrokken topfunctionarissen zich mogelijk in het openbaar voortbewogen, terwijl ze de informatie deelden. "Als ze hun telefoons hadden verloren, of als die waren gestolen, was het potentiële risico voor de nationale veiligheid enorm geweest."

Chinese hackers

Een recente ontwikkeling maakt de zaak nog kwalijker, vindt cybersecurity-deskundige Bryan. In december maakte het Witte Huis bekend dat het Chinese hackers was gelukt om zeker acht Amerikaanse telecomproviders te hacken, in de hoop informatie los te weken bij politici.

Onder meer de telecomreuzen AT&T en Verizon waren slachtoffer. Het was op dat moment ook nog niet gelukt om alle hackers uit de systemen te weren, zei de toenmalige plaatsvervangend nationaal veiligheidsadviseur Neuberger.

Met andere woorden: dat zou betekenen dat het Witte Huis zich bewust zou moeten zijn van de gevaren van communiceren via een onbeveiligd netwerk, maar dat risico toch heeft genomen. "Daarmee vervalt ook iedere claim op naïviteit", concludeert Bryan.

Dat verbaast Wijninga niet. "Als er één ding is dat deze regering kenmerkt, is dat alles anders moet dan onder Biden het geval was. Zo zijn er veel ambtenaren weggestuurd waarvan de nieuwe regering vond dat die te dicht bij de Democraten stonden of te 'woke' waren. Daarmee is een belangrijk deel van de kennis binnen de veiligheidsorganisaties ook weg. De lessen die onder de regering van Biden zijn geleerd, zijn nu niets meer waard."

Schade aan inlichtingenpositie

De gevolgen van dit veiligheidslek lijken vooralsnog beperkt, maar als de Houthi's de informatie hadden kunnen bemachtigen, was dat anders geweest, schetst Wijninga. "Zij hadden zich dan kunnen voorbereiden op de aanval. Ze hadden dan grote schade aan gevechtsvliegtuigen en eenheden kunnen toebrengen, voordat de Amerikanen goed en wel met de aanval waren begonnen."

Al met al was het "geen vertrouwenwekkend incident", vindt de defensiespecialist. "Landen die inlichtingen delen met de VS zouden voortaan voorzichtiger kunnen zijn daarmee. Als je ziet dat er door de hoogste ambtenaren zo achteloos mee wordt omgegaan, denk je nog wel even twee keer na voordat je nieuwe informatie deelt."

President Trump heeft het inmiddels opgenomen voor Waltz. Er was discussie ontstaan over de positie van de nationaal veiligheidsadviseur, maar Trump zegt tegen NBC News dat daarvan geen sprake is: "Waltz heeft zijn lesje geleerd en hij is een goede vent."

Toch denkt Wijninga dat men intern op de hoogste veiligheidsniveaus verbijsterd zal zijn geweest door dit lek. "Ik denk ook wel dat ze inmiddels hun lesje hebben geleerd, maar naar buiten toe zullen ze dat nooit toegeven."

In de Duitse stad Celle is het proces tegen Daniela Klette begonnen. Zij geldt als een van de laatste nog levende leden van de linkse terreurgroep Rote Armee Fraktion (RAF).

Klette werd vorig jaar na een tip aangehouden in een huurwoning in Berlijn. Ze leefde daar onder een valse naam. Aan de hand van vingerafdrukken kon worden vastgesteld dat zij Klette was.

De 66-jarige vrouw wordt verdacht van poging tot moord, roof, poging tot roof en verboden wapenbezit. Ze riskeert een levenslange gevangenisstraf.

Bij het begin van het proces kreeg de pers vooraf de gelegenheid om de verdachte te filmen en foto's te maken. Anders dan normaal bij geruchtmakende processen in Duitsland, deed Klette geen enkele moeite om haar gezicht te verbergen.

Niet gevonden

Klette zou hebben samengewerkt met de voormalige RAF-leden Ernst-Volker Staub (70) en Burkhard Garweg (56). Die werden niet aangehouden via de tip die de politie leidde naar Klette. Wel stuitte de recherche op bewijzen dat de twee in de woning van Klette waren geweest. Waar ze nu zijn, is niet duidelijk.

Het drietal was op het moment van de aanhouding van Klette al tientallen jaren ondergedoken. Tussen 1999 en 2016 hielden ze zich volgens de aanklager in leven met de opbrengst van overvallen op supermarkten en geldtransporten. Bij die overvallen werd bijna 3 miljoen euro buitgemaakt.

Pogingen tot moord

Klette wordt ook verdacht van twee pogingen tot moord en medeplichtigheid aan drie aanslagen tussen 1990 en 1993. Die zaken worden later bij een andere rechtbank behandeld.

De RAF wordt verantwoordelijk gehouden voor de moord in de jaren 70 en 80 op meer dan dertig mensen: politici, zakenlui en Amerikaanse militairen:

Het is nog ongewis hoe het afloopt met het omstreden plan van staatssecretaris Coenradie om gevangenen twee weken vervroegd te kunnen vrijlaten. De stemmen staakten bij een voorstel om het kabinetsplan te torpederen. Dat betekent dat er volgende week opnieuw wordt gestemd.

Bij de hoofdelijke stemming over een motie van BBB-Kamerlid Wijen-Nass was de uitslag 74 voor en 74 tegen. In de motie wordt het kabinet gevraagd om de vervroegd-vrijlaten-maatregel van Coenradie niet door te voeren.

Omdat er een nijpend cellentekort is, wil Coenradie -en het kabinet met haar- gevangenen in het uiterste geval maximaal twee weken voor het einde van hun straf naar huis kunnen sturen. Dat zou gelden voor mensen die een celstraf van maximaal een jaar hebben gekregen, en alleen als er echt geen plek meer is voor een andere veroordeelde. Zedendelinquenten en plegers van een ernstig geweldsmisdrijf komen niet in aanmerking.

'Rotmaatregel'

Het plan van Coenradie is omstreden, omdat een aantal partijen (waaronder drie van de vier coalitiepartijen) het ontoelaatbaar vindt als een veroordeelde zijn straf niet uitzit. Zelf spreekt de PVV-staatssecretaris van een "rotmaatregel" die ze zo min mogelijk wil gebruiken, maar ze zegt ook dat alle andere mogelijkheden zijn uitgeput. Coenradie kreeg vorige maand ruzie met PVV-leider Wilders over het voornemen.

Regeringspartijen PVV, VVD en BBB vinden dat er andere mogelijkheden moeten worden onderzocht, zoals het schrappen in de dagbesteding voor gevangenen (BBB). Ook zou moeten worden onderzocht of afgedankte detentieboten weer in gebruik kunnen worden genomen (VVD). De PVV vindt dat er meer meerpersoonscellen moeten komen. De vierde coalitiepartij, NSC, steunt Coenradie wel in haar voornemen.

De staatssecretaris van Justitie en Veiligheid ziet geen heil in de alternatieve voorstellen. Volgens haar dragen ze niet genoeg bij om het cellentekort op te lossen, of komt de veiligheid van het gevangenispersoneel erdoor in het gedrang.

Stemverklaring

Een aantal oppositiepartijen was voor de stemming kritisch op VVD, PVV en BBB, waarvan al duidelijk was dat ze voor de motie gingen stemmen. In zijn zogeheten stemverklaring zei SP-Kamerlid Van Nispen dat het "onverantwoord" is om een plan weg te stemmen, zonder dat "een realistisch alternatief" is.

Volgende week dinsdag stemt de Tweede Kamer opnieuw over het BBB-voorstel. Als dan weer de stemmen staken, is de motie verworpen en kan Coenradie door met haar plan.

De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) gaat het onderzoek naar het instorten van de Wilhelminatoren in Valkenburg uitbreiden. De toren in Zuid-Limburg stortte negen dagen geleden in de vroege ochtend in. De OVV was al een verkenningsonderzoek gestart en heeft nu besloten dat er meer onderzoek nodig is.

De raad zal alleen het instorten van de toren onderzoeken. De OVV benadrukt dat het onderzoek zich niet richt op schuld of aansprakelijkheid.

In 2022 werd vastgesteld dat er betonrot op de zesde verdieping van de toren zat. De vergunning voor het herstel van het rijksmonument was al afgegeven, maar de werkzaamheden waren nog niet begonnen. De gemeente liet onlangs weten dat de betonrot niet de oorzaak was van de instorting van de dertig meter hoge toren, omdat de vloer van de zesde verdieping in zijn geheel werd teruggevonden in het puin.

De OVV doet na rampen en grote ongevallen onderzoek naar de oorzaken en gevolgen. Het onderzoeksorgaan doet dit met het doel om veiligheidslessen te trekken. Soms gebeurt dit op eigen initiatief, zoals bij het instorten van deze toren uit 1906. In andere gevallen is er een wettelijke verplichting om de toedracht te onderzoeken.

De raad onderzoekt naast ongevallen en rampen ook maatschappelijke kwesties. Zo loopt er ook een onderzoek naar de veiligheid van kinderen in de Nederlandse asielketen en de zorg voor mensen met een ernstige psychische aandoening.

Minister Van Weel van Justitie heeft "met verbazing" een uitspraak van de Amsterdamse rechtbank gelezen. Die besloot gisteren dat het kabinet niet de Nederlandse nationaliteit mag afnemen van een man die ook de Marokkaanse nationaliteit heeft en veroordeeld is voor terrorisme. Dat is in strijd met het VN-verdrag tegen rassendiscriminatie, oordeelde de rechter gisteren.

Van Weel zei in de Tweede Kamer dat de uitspraak nog verder bestudeerd wordt, maar dat er vrijwel zeker hoger beroep tegen zal worden ingesteld. "Wij voeren dit beleid niet voor niets", zei de minister. Het kabinet vindt dat mensen die zich schuldig hebben gemaakt aan terroristische misdrijven hun recht op een Nederlands paspoort hebben verspeeld.

De afgelopen jaren is in enkele tientallen gevallen het Nederlanderschap van veroordeelden afgenomen. Van Weel wees er in de Kamer op dat de Raad van State ook meermaals heeft geoordeeld dat zoiets niet in strijd is met anti-discriminatieregels.

Alleen als iemand alleen de Nederlandse nationaliteit heeft, kan er niet gedenaturaliseerd worden, want dan zou iemand stateloos worden.

Veroordeeld tot vijf jaar

In de zaak waarin de rechter gisteren uitspraak deed, gaat het om een in Nederland geboren man, die behalve de Nederlandse nationaliteit ook de Marokkaanse nationaliteit heeft. Die heeft hij omdat zijn ouders daar vandaan komen. Hij is in 2018 tot ruim vijf jaar cel veroordeeld voor het plegen van terroristische misdrijven.

Mensen met een dubbele nationaliteit worden volgens de rechtbank "altijd nadelig getroffen door toepassing van de wet". De veroordeelde man kan bovendien zelf geen afstand doen van zijn Marokkaanse nationaliteit. Daarmee wordt er geen onderscheid gemaakt op basis van nationaliteit, maar op basis van afkomst. En dat is verboden.

Drie vrienden

Om dat toe te lichten maakt de rechtbank gebruik van een voorbeeld van drie vrienden die allemaal veroordeeld zijn voor hetzelfde terroristische vergrijp: één met een Nederlandse nationaliteit, één met een Marokkaans/Nederlandse nationaliteit en één met een Turks/Nederlandse nationaliteit.

De zaak leidt bij de drie tot een andere uitkomst. De eerste mag zijn paspoort houden, omdat hij anders stateloos wordt. De tweede raakt zijn Nederlanderschap altijd kwijt, omdat hij geen afstand kan doen van de Marokkaanse. Ook de derde verliest zijn Nederlandse nationaliteit, tenzij hij afstand doet van zijn Turkse nationaliteit.

De veroordeelde terrorist had de rechtszaak aangespannen omdat hij vindt dat er sprake is van verboden discriminatie tussen Nederlanders met alleen de Nederlandse nationaliteit en Nederlanders met meer nationaliteiten. De Amsterdamse rechter is dat dus met hem eens. De man mag niet uitgezet worden.

Antisemitisme

Het kabinet gaat voorlopig gewoon door met het denaturaliseren van veroordeelde terroristen, liet Van Weel vandaag weten. "Dit verandert vooralsnog niets."

Als het vonnis ook in hoger beroep in stand blijft, dan is dat een forse tegenvaller voor het kabinet. Dat wil het afnemen van het Nederlanderschap eigenlijk uitbreiden tot andere strafbare feiten, zoals antisemitisme. Aanleiding daarvoor waren de rellen in Amsterdam na de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv.

Klimaatactiegroep Extinction Rebellion (XR) spant een kort geding aan tegen de politie. Daarin wordt geëist dat er een eind komt aan de onaangekondigde huisbezoeken van agenten aan demonstranten. Ook wil XR dat gegevens van mensen die worden bezocht niet langer door de politie worden verwerkt, zegt woordvoerder Pim de Vleeschhouwer.

De bekendmaking van het kort geding komt kort na een onaangekondigd bezoek van twee agenten aan een vrouw in Amersfoort. Zij werd thuis bezocht en ondervraagd over haar deelname aan pro-Palestinademonstraties:

Extinction Rebellion zegt dat agenten vaker aan de deur komen bij demonstranten. De Vleeschhouwer kreeg zelf naar eigen zeggen bezoek nadat hij had deelgenomen aan een protest bij de Wereldhavendagen in 2022: "Ik was toen niet de enige van XR die bezoek kreeg." Verspreid over het land bezochten agenten volgens hem ook andere demonstranten.

Ook Amnesty International maakt zich al langer zorgen over de privacy van demonstranten. In een rapport uit 2022 deden mensen melding van huisbezoeken van agenten. Die zouden zijn uitgevoerd nadat hun identiteitskaart was gecontroleerd bij een demonstratie. NOS Stories sprak in 2022 met mensen die zoiets hadden meegemaakt.

Excuses

De politie heeft intussen excuses aangeboden voor het huisbezoek van agenten aan de vrouw in Amersfoort.

Zij filmde het hele gesprek en zette beelden ervan online. "We hebben gemerkt dat je vaker bij demonstraties bent en daar wil ik wat over vragen als je het niet erg vindt", zegt de agent, die verder benadrukt dat hij een "open gesprek" wil voeren. De vrouw, die alleen wil zeggen dat ze "demonstreert tegen genocide", houdt verder de boot af.

Vervolgens vraagt de agent naar haar verhuisplannen. Wanneer de vrouw ook daar niets over wil zeggen, vertrekken de agenten.

Gedachtenpolitie

"Dit is niet de politie die wij willen zijn", reageert korpschef Janny Knol. "Wij kunnen mensen niet aanspreken op hun deelname aan een demonstratie. Of vragen naar hun standpunten. We zijn geen gedachtenpolitie."

Wel mag de politie bij mensen langs de deur als bepaald gedrag daar aanleiding voor geeft, zegt Knol. "Bijvoorbeeld om zorgen te uiten of hen te wijzen op strafbaarheid van bepaalde gedragingen."

Hoewel het schrikken kan zijn als er agenten aan de deur staan, zijn zulke bezoekjes volgens haar niet bedoeld om te intimideren. "Het staat mensen bovendien altijd vrij om wel of niet met de politie in gesprek te gaan."

Sociale media

Op sociale media van de vrouw uit Amersfoort is te zien dat ze regelmatig deelneemt aan pro-Palestinademonstraties, bijvoorbeeld op de Dam in Amsterdam. Ook is te zien dat ze bij een eerder protest in de Tweede Kamer wordt weggesleept door agenten.

Waarom de wijkagent langs ging bij de vrouw in Amersfoort, wil de politie om privacy-redenen niet zeggen. "Maar wat ook de aanleiding is, deze vrouw had nooit op deze wijze mogen worden benaderd", aldus Knol.

In Nederland moet er binnen een straal van vijf kilometer altijd een werkende geldautomaat te vinden zijn. Banken hebben hier nu vrijwillige afspraken over gemaakt, maar dit wordt verplicht.

Het kabinet vindt het belangrijk dat contant geld voor iedereen gemakkelijk beschikbaar blijft. Sommige mensen hebben nog moeite met online bankieren, zegt minister Heinen van Financiën, die een wetsvoorstel over chartaal (contant) betalingsverkeer naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Ook vindt hij het belangrijk dat Nederlanders bij een pinstoring contant geld in huis kunnen hebben. "Contant geld is van iedereen", zegt Heinen. "Daarom moet contant geld toegankelijk blijven."

Pinpas

Steeds meer Nederlanders bankieren via hun computer en betalen met hun pinpas. Voor banken is het daarom minder aantrekkelijk om veel geldautomaten beschikbaar te stellen. De apparaten moeten gevuld worden en storingen moeten snel opgelost worden.

Het kabinet heeft nu een extra stok achter de deur om ervoor te zorgen dat banken ook in de toekomst voor werkende geldautomaten blijven zorgen. Het wetsvoorstel geldt voor heel Nederland, voor dunbevolkte gebieden wordt geen uitzondering gemaakt.

Het wetsvoorstel regelt verder dat alle banken met meer dan 500.000 klanten er ook voor moeten zorgen dat er geld kan worden gestort. Dit kan nu vaak niet. Het storten van geld moet voor particulieren gratis zijn.

Bij een ongeluk op de A4 ter hoogte van de Beneluxtunnel is rond 12.00 uur een vrachtwagenchauffeur om het leven gekomen. Volgens omroep Rijnmond moest de chauffeur waarschijnlijk een noodstop maken door nog onbekende oorzaak.

De bestuurder van de vrachtwagen vervoerde grote buizen. Die zijn tijdens de noodstop naar voren geschoten, schrijft de regionale omroep. Op beelden is te zien dat een van de buizen de cabine waarschijnlijk heeft gelanceerd. Deze kwam op de snelweg terecht.

De bestuurder zat nog lange tijd vast in de cabine en is er door hulpdiensten uitgehaald. Ongeveer twee uur na het ongeluk meldde de politie dat de bestuurder aan zijn verwondingen was overleden.

De verkeerspolitie doet nader onderzoek naar de oorzaak van het ongeluk.

De plek van het ongeluk:

De weg en de nabijgelegen tunnel waren urenlang afgesloten, maar rond 16.30 uur weer vrij.

Bekijk de foto's hier:

Richard K. heeft levenslang gekregen voor de moord op een echtpaar in Weiteveen. De rechtbank in Assen acht bewezen dat hij Sam (38) en Ineke (44) begin vorig jaar in de Drentse plaats heeft gedood. De 51-jarige K. had dat eerder ook zelf bekend.

K. had een slepende ruzie met het echtpaar over de verkoop van zijn geboortehuis, dat volgens de kopers verborgen gebreken had. De twee partijen kwamen niet nader tot elkaar en de verhouding tussen het drietal verhardde zich.

Op 16 januari 2024 schoot K. de vrouw in haar auto door het hoofd. Hij reed daarna naar het huis en probeerde daar hetzelfde te doen met de man, maar dat mislukte. Toen de man probeerde te vluchten stak en sloeg K. hem herhaaldelijk. De 12-jarige zoon van het echtpaar was getuige van de moord op zijn vader.

Doelgericht handelen

Volgens de rechtbank had K. op 16 januari als concreet doel om een eind te maken aan het slepende conflict en te voorkomen dat zijn gezin iets zou worden aangedaan. Daar had Sam volgens K. mee gedreigd.

Hij ging zwaarbewapend op pad, liet instructies voor zijn familie achter voor als hij er niet meer zou zijn en schakelde camera's waarmee hij het huis van Sam en Ineke bespiedde uit. "Allemaal handelingen die getuigen op een doelgericht handelen", aldus de rechter.

Volledig toerekeningsvatbaar

Volgens de rechter was K. vrijwel volledig toerekeningsvatbaar tijdens de moord, en is zijn geestelijke toestand geen reden voor strafvermindering. De rechtbank liet in de strafbepaling ook extra zwaar meewegen dat K. zich niet heeft laten weerhouden door de aanwezigheid van de zoon van Sam en Ineke. "Het leed dat u hebt veroorzaakt is diep en schrijnend."

K. liet tijdens de uitspraak meerdere malen duidelijk merken dat hij het niet eens was met de rechter. Zo riep hij halverwege het vonnis "onvoorstelbaar" en zat regelmatig heftig nee te schudden. De rechter zei dat het hem duidelijk is dat Richard K. het niet eens is met de uitspraak en dat hij daartegen in hoger beroep kan gaan. K. zei dat hij dat gaat doen.

De Verenigingskerk, ook wel bekend als de Moonsekte, is zijn religieuze status in Japan kwijt. Een rechtbank in Tokio oordeelde vandaag dat de organisatie door spirituele fraude "ongekend grootschalige schade" heeft aangericht en geen perspectief biedt op verbetering. Volgens de rechter is er sprake van systematische afpersing van gelovigen.

Het besluit volgt een kleine drie jaar na de moord op oud-premier Shinzo Abe. Dader Tetsuya Yamagami verklaarde destijds dat hij handelde uit wrok over de banden tussen Abe en de Verenigingskerk, waaraan zijn moeder al haar geld had gedoneerd.

Het is pas de derde keer dat een religieuze organisatie in Japan door de rechtbank wordt ontbonden. De kerk mag wel doorgaan met zijn activiteiten, maar verliest hierbij juridische bescherming en belastingvoordelen.

Nauwe banden met regeringspartij

De moord op Abe en de verklaring van Yamagami in 2022 leidde tot een mediastorm waarin de rol van de Verenigingskerk en zijn omstreden fondsenwerving scherp onder de loep werden genomen. Al snel na de aanslag werd duidelijk dat de Verenigingskerk inderdaad al decennialang nauwe banden onderhield met belangrijke politici, onder wie Abe zelf.

Zo erkende gouverneur van de westelijke provincie Toyama, Hachiro Nitta, slechts dagen na de aanslag dat hij verkiezingssteun had ontvangen van de sekte. Ook andere lokale politici, onder wie bijna de helft van de provinciale raadsleden en burgemeesters, bleken nauwe banden te hebben met de kerk.

Het leidde naar een publieke oproep om de invloed van de sekte in kaart te brengen. Uiteindelijk brachten onderzoeksjournalisten aan het licht dat zeker 179 parlementsleden van de regerende Liberaal Democratische Partij, van oud-premier Abe, inderdaad banden hadden met de Verenigingskerk. Dit varieerde van deelname aan evenementen tot het ontvangen van directe verkiezingssteun.

De kerk zou daarbij actief hebben gelobbyd voor conservatieve beleidsmaatregelen, zoals het blokkeren van lhbti-rechten en het homohuwelijk en het stopzetten van seksuele voorlichting aan scholieren. Opvallend genoeg richtte de publieke woede zich na de moord daarom niet op de dader, maar op regeringspartij LDP en de Verenigingskerk.

'Ongekende schade' door afpersing

Hoewel er al langer klachten waren over de kerk, onder meer over dwang tot dure religieuze aankopen zoals 'heilige' gouden bijbels, durfden politie en politici lange tijd niet in te grijpen. De status van religieuze organisaties biedt namelijk bescherming onder de Japanse grondwet.

Tegelijkertijd maakten veel politici zelf gebruik van de kerkelijke netwerken om stemmen te werven, waardoor de organisatie lange tijd een hand boven het hoofd werd gehouden.

De moord op Abe maakte dit politieke stilzwijgen echter onhoudbaar. Onder publieke druk en het groeiende aantal slachtoffers dat naar buiten trad, zag het ministerie van Onderwijs en Wetenschap zich gedwongen actie te ondernemen. Dit leidde uiteindelijk tot het verzoek tot ontbinding in 2023.

Volgens het ministerie had de kerk "gedurende lange tijd op systematische wijze mensen gedwongen tot financiële en geestelijke offers". Om tot deze conclusie te komen heeft het ministerie meer dan 170 vermeende slachtoffers gesproken. De kerk verdedigt zich door te zeggen dat donaties onderdeel zijn van religieuze activiteiten en dat er geen sprake is van structureel of kwaadaardig gedrag.

Rechter Kenya Suzuki van het hooggerechtshof van Tokio heeft dit argument verworpen en zegt vandaag dat ontbinding "de enige oplossing" van de decennialange "financiële uitbuiting" van gelovigen is. Sinds 2009 zouden ongeveer 1500 zaken zijn aangespannen tegen de kerk, met totale claims van naar schatting 19 miljard yen, wat neerkomt op zo'n 115 miljoen euro.

Zeldzaam besluit

Het komt in Japan zelden voor dat een religieuze organisatie wordt ontbonden. Alleen bij ernstige schendingen van de wet en als het publieke belang in gevaar is, kan de overheid via de rechter een religieuze status laten intrekken.

De rechter heeft deze maatregel vandaag pas voor de derde keer opgelegd. Eerder gebeurde dat in 1996 bij Aum Shinrikyo, de sekte die verantwoordelijk is voor de dodelijke aanslag met het gifgas sarin op de metro van Tokio in 1995 waarbij dertien mensen omkwamen en meer dan 5800 mensen gewond raakten. Ook bij de tempelorganisatie Myokakuji werd de status ingetrokken nadat leiders waren veroordeeld voor wijdverspreide oplichtingspraktijken.

In het geval van de Verenigingskerk beroept de rechter zich echter niet op gepleegde strafbare feiten, maar op de handelingen van de organisatie "die duidelijk in strijd zijn met de wet en de openbare orde ernstig schaden". De Verenigingskerk heeft inmiddels aangekondigd in hoger beroep te gaan tegen het besluit, en noemt de uitspraak "betreurenswaardig".

De Deense premier Mette Frederiksen heeft scherp uitgehaald naar de Verenigde Staten. De druk die Washington oplegt aan Groenland en Denemarken is onacceptabel, zegt ze. "We zullen ons verzetten tegen die druk."

Frederiksen uit haar kritiek in gesprek met de Deense publieke omroep, mede naar aanleiding van een omstreden bezoek van een Amerikaanse delegatie aan Groenland.

Gisteren veroordeelde ook premier Egede van Groenland het voor deze week geplande bezoek van de Amerikanen. "We kunnen dit niet meer een onschuldig bezoekje noemen", zei hij. "Het enige doel ervan is machtsvertoon."

Groenland benadrukt dat het bezoek niet is overlegd, en dat niemand is uitgenodigd. Trump had eerder verklaard dat er wel een uitnodiging was, zonder expliciet te zeggen van wie die kwam.

Sledehondenrace

President Trumps veiligheidsadviseur Michael Waltz bezoekt deze week een Amerikaanse basis op Groenland. Ook Usha Vance, de vrouw van vicepresident JD Vance, gaat naar Groenland. Ze zou onder meer een sledehondenrace willen bijwonen en meer te weten willen komen over de lokale cultuur. Verder maakt ook energieminister Chris Wright, een voormalige topman van een frackingbedrijf, naar verluidt deel uit van de delegatie.

Frederiksen zegt in het interview dat het bezoek "duidelijk niet gaat over wat Groenland wil of nodig heeft. President Trump meent het. Hij wil Groenland." Daar kan het bezoek van de delegatie volgens haar niet los van worden gezien.

Strategische ligging

Groenland is een autonome regio die valt onder Denemarken. Al voor zijn aantreden in januari heeft Trump duidelijk gemaakt dat hij Groenland wil inlijven bij de VS, vanwege grondstoffen en het strategische belang ervan. "Linksom of rechtsom, we zullen het krijgen", zei hij recent over Groenland.

Trump heeft afgelopen tijd ook gezegd dat de keuze uiteindelijk aan Groenlanders is, maar Groenland vreest dat Trump geen boodschap heeft aan hun mening. Premier Egede zei zondag dat de pogingen van zijn land om diplomatiek te zijn "afketsen op Trump en zijn regering", die volgens hem als doel hebben Groenland "te bezitten en beheersen". Vooral het bezoek van Waltz wekt ergernis. "Wat moet de veiligheidsadviseur hier?", vroeg Egede zich af.

In Groenland, waar zo'n 60.000 mensen wonen, zijn deze maand verkiezingen gehouden. Die werden gewonnen door een oppositiepartij die geleidelijk onafhankelijk van Denemarken wil worden. Annexatie door de VS wijst het leeuwendeel van de Groenlanders af, volgens een recente peiling.