NOS Nieuws - Algemeen

Het ministerie van Defensie heeft alsnog videobeelden teruggevonden die de ochtend na het bombardement op Hawija zijn gemaakt door een Nederlandse F-16. De zoektocht werd ingezet nadat de Volkskrant dit weekend een reconstructie had gepubliceerd over hoe de beelden verdwenen waren.

Minister Brekelmans (Defensie) noemt het in een brief aan de Tweede Kamer "buitengewoon ongewenst dat deze beelden pas tien jaar na dato en na het onderzoek van de commissie-Sorgdrager worden getraceerd, ondanks eerdere inspanningen om deze beelden te achterhalen". Brekelmans laat intern en extern onderzoek doen hoe het zo heeft kunnen lopen.

De videobeelden zijn gevonden op een systeem op Vliegbasis Leeuwarden. Het gaat om beelden die zijn gemaakt op de ochtend na de nachtelijke aanval, om de schade van het bombardement op een IS-bommenfabriek in de Iraakse stad op te nemen.

Burgerdoden

De commissie-Sorgdrager deed onderzoek naar de aanval op Hawija van begin juni 2015, waarbij zeker zeventig burgerdoden vielen. De gevolgen werden jaren voor de Kamer verzwegen. Sorgdrager publiceerde haar rapport begin dit jaar. In dat rapport werd ook genoemd dat "een cruciale video" na de aanval was 'overschreven'.

Sorgdrager concludeerde dat een gebrek aan inlichtingen tot het grote aantal burgerslachtoffers leidde. De bommenfabriek stond midden in een woonwijk en in de fabriek bleek veel meer explosief materiaal opgeslagen dan was ingeschat. Daardoor kwam er een secundaire explosie die een groot deel van de omgeving wegvaagde. Na de aanval was defensie "afwachtend en passief", oordeelde Sorgdrager.

Archief niet op orde

Brekelmans schrijft aan de Kamer dat de commissie naar aanleiding van de gevonden beelden nader onderzoek zou kunnen doen, of de conclusies desgewenst kan bijstellen. Overigens zijn er ook andere beelden van de ochtend na de aanval. Die zijn gemaakt door een Amerikaanse drone en zijn "meer gedetailleerd", aldus de minister.

De onderzoekscommissie concludeerde ook dat de archieven van defensie niet op orde zijn, hoewel er wel aan gewerkt is de afgelopen jaren. "Deze constatering wordt hier wederom pijnlijk duidelijk", schrijft Brekelmans.

In de Rode Zee, voor de kust van Egypte, is een onderzeeër met toeristen gezonken. Zes mensen zijn omgekomen, vier mensen zijn er slecht aan toe.

Volgens Egyptische media gebeurde het ongeluk in Hurghada, een populaire toeristische badplaats aan de Rode Zee. Aan boord van de boot waren 44 passagiers, die onder water de koraalriffen en de kleurrijke vissen gingen bekijken. Door onbekende oorzaak kon de onderzeeër niet meer naar boven komen.

Het schip is gezonken voor de jachthaven van een van de hotels. De BBC meldt dat alle inzittenden Russisch zijn. Er is nog geen officiële bevestiging van de autoriteiten. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken kon nog niet zeggen of er ook Nederlanders bij het ongeluk betrokken zijn.

Nederlandse reisorganisaties als Sunweb en Corendon bieden vakanties aan naar Hurghada.

Negen mensen raakten gewond, van wie er dus vier in kritieke toestand zijn. 29 opvarenden konden veilig van boord gehaald worden. 21 ambulances zijn opgeroepen om slachtoffers naar het ziekenhuis te vervoeren.

In november vorig jaar ging het ook al mis bij een duiktrip op de Rode Zee bij Egypte. Ook toen zonk er een schip met toeristen. Zeker vier van de 45 opvarenden overleefden dat niet.

De toeslagenaffaire speelde een grote rol bij de uithuisplaatsingen van kinderen uit gedupeerde gezinnen. Dat concludeert een commissie onder leiding van Mariëtte Hamer na onderzoek. Uit het rapport blijkt dat kinderen tot op de dag van vandaag kampen met de gevolgen van de uithuisplaatsing.

De commissie gaat in op de impact die de toeslagenaffaire had voor de getroffen gezinnen die zijn onderzocht en gaat niet over de vraag of er door de toeslagenaffaire meer uithuisplaatsingen zijn geweest.

De commissie sprak onder anderen met enkele tientallen kinderen en ouders die zichzelf konden aanmelden voor de gesprekken. Alle door de commissie onderzochte kinderen waren waarschijnlijk niet uit huis geplaatst als de effecten van de toeslagenaffaire eerder waren aangepakt.

De effecten zijn groot en naar verwachting blijvend, stelt de commissie, al is het onderzoek niet representatief voor alle gedupeerde gezinnen met uithuisgeplaatste kinderen.

De schulden, armoede en financiële problemen die ontstonden door de toeslagenaffaire leidden er vaak toe dat de stabiliteit in het gezin verdween. Hierdoor ontstonden in de gezinnen problemen die eerder niet aan de orde waren zoals financiële stress, mentale problemen, verlies van werk, conflicten tussen partners en een verslechterde relatie tussen de kinderen en hun ouders.

Als gevolg hiervan kwamen meer ouders in aanraking met jeugdbescherming en de kinderrechter. De Raad voor de Kinderbescherming oordeelde dat voor een groep kinderen de thuissituatie niet meer veilig was, of dat kinderen werden bedreigd in hun ontwikkeling, waarna ze uit huis zijn geplaatst.

"Vaak wisten de kinderen niet eens waarom ze uit huis geplaatst werden", zei voorzitter Hamer. "Ouders schaamden zich voor de problemen en wilden dat de kinderen er geen last van hadden. Toch voelden kinderen de schaamte. Er zijn zelfs verhalen van kinderen die hun ouders wilden gaan helpen en zo in de criminaliteit terecht zijn gekomen."

Grote gevolgen

Volgens de commissie zijn de gevolgen voor de kinderen groot. Zo hebben sommigen hun opleiding niet af kunnen maken, is de relatie met familieleden soms beschadigd en heeft een deel blijvende mentale problemen.

"Het is niet over en gaat niet weg", beschreef Hamer het gevoel van een van de kinderen. "Veel relaties tussen ouders en kind zijn nog steeds niet hersteld. De gevolgen zijn elke dag voelbaar."

Ook wees Hamer erop dat dit generaties lang kan doorwerken. "De kinderen vertrouwen de overheid en de jeugdzorg niet meer. Het wantrouwen is enorm. Dit gaat ook gevolgen hebben voor hún toekomstige kinderen als die hulp nodig hebben. Het gevoel dat de overheid zo je leven kan afpakken, wordt vaak genoemd door de kinderen."

Erkenning

De commissie wijst ook naar de hulpverlening die de problemen bij de gezinnen niet goed aanpakte. Daardoor werden problemen zoals armoede en schulden niet snel genoeg opgelost.

Als het aan de commissie ligt, moet er erkenning komen voor deze groep kinderen, waarbij ze ondersteund worden zodat ze hun leven weer op de rit krijgen. Dit moet onder meer gebeuren met een financiële vergoeding, rechtsbijstand en praktische hulp. Ook doet de commissie voorstellen voor de verbetering van de jeugdzorg, zodat het aantal uithuisplaatsingen in de toekomst fors minder wordt.

Onduidelijkheid over cijfers

Bij een deel van de vele duizenden gedupeerden van de toeslagenaffaire zijn kinderen uit huis geplaatst. Het is al jaren onduidelijk hoeveel kinderen het precies zijn.

Volgens het CBS hebben alle gedupeerde ouders bij elkaar ruim 68.000 kinderen, maar het ministerie van Financiën heeft het over ruim 100.000 kinderen. Volgens een schatting van het CBS zijn 2090 kinderen van gedupeerde ouders gedwongen uit huis geplaatst. Het ministerie van Justitie en Veiligheid zegt dat er 3058 kinderen bij hun ouders weg zijn gehaald.

De 46-jarige man die ervan wordt verdacht in Groningen zijn 12-jarige zoon te hebben gedood, was volgens zijn advocaat "in de ban van een psychose". Dat bleek vanochtend tijdens de eerste rechtszitting tegen de man. De jongen werd eind vorig jaar met messteken om het leven gebracht.

De advocaat vroeg de rechtbank om meer onderzoek te doen naar de man en om mensen uit zijn omgeving te horen, meldt RTV Noord.

De 12-jarige Gianny-Davey, die in Amsterdam woonde, werd op 29 december dood aangetroffen in een woning in de Groningse wijk Oosterpoort. Twee dagen later meldde het Openbaar Ministerie dat zijn vader "wordt verdacht van het om het leven brengen van zijn 12-jarige zoon".

Sprankelend kind

Over een motief voor de daad bestaat nog geen duidelijkheid, bleek vanochtend tijdens de zitting. "Een duidelijke reden of aanwijzing waarom hij Gianny-Davey om het leven heeft gebracht, geeft hij niet", aldus de officier van justitie. "Dit is een niet te bevatten drama, waarbij dit sprankelende kind plots is weggerukt uit zijn omgeving."

Zeker is wel dat de verdachte, die vanochtend niet aanwezig was in de rechtbank, heeft bekend dat hij zijn zoon om het leven heeft gebracht. Er is ook bewijs: uit politieonderzoek blijkt dat er bloed van de verdachte op het gebruikte mes en het shirt van het slachtoffer is gevonden.

Zien aftakelen

De advocaat van de vader is ervan overtuigd dat mensen uit de omgeving van de man meer duidelijkheid kunnen geven over een motief. "Zij hebben hem zien aftakelen en aan de bel getrokken bij hulpverlenende instanties", aldus de advocaat. "Zij kunnen antwoord geven op de vraag hoe dit zo mis is gegaan."

De zaak wordt nu aangehouden voor verder onderzoek van de verdachte. Op 12 juni moet daar bij een volgende zitting meer duidelijkheid over zijn.

Het Julianakanaal tussen Berg aan de Maas en Born wordt vanaf vandaag weer volgepompt met water. Sinds augustus vorig jaar werkten Rijkswaterstaat en waterbouwer Van den Herik-Sliedrecht aan de verruiming van het Limburgse kanaal zodat er grotere schepen door kunnen varen. Uiterlijk 15 april kan de beroepsvaart het kanaal weer in, de toegang voor de recreatievaart volgt later.

Tijdens de werkzaamheden werd ruim 4 kilometer aan kanaal drooggelegd door middel van een dam. Nu moet dit water weer langzaam het kanaal in lopen.

Na het openen van de waterkranen loopt het kanaal sinds vanochtend langzaam weer vol met water:

"Wij hebben installaties gebouwd op de dam die het water van de ene kant naar de andere kant brengt. Het voordeel ten opzichte van het doorbreken van de dam is dat het heel gereguleerd gaat en dat we de snelheid van het water kunnen bepalen", aldus technisch manager Gerard Boon bij Van den Herik-Sliedrecht.

Het water moet wel langzaam het kanaal in worden gepompt omdat anders de aangebrachte stenen richting de sluis kunnen worden weggespoeld. "We druppelen het kanaal eerst vol en daarna gaan we op volle kracht de rest van het water doorlaten", aldus Boon.

Niet vlekkeloos verlopen

Het project is niet vlekkeloos verlopen. Een eerdere procedure, waarbij schepen niet hoefden om te varen, leidde er twee jaar geleden toe dat de dam doorbrak. De drooggelegde locatie van het kanaal heeft een grillige grond waardoor de dam beschadigd is geraakt.

Daarna werd er besloten om het hele gebied droog te leggen. Hierdoor moesten schepen omvaren via België.

De kosten voor het megaproject komen in totaal neer op 964 miljoen euro, dat is ruim 20 procent hoger dan oorspronkelijk begroot.

Het kabinet moet de bezuinigingen op het openbaar vervoer terugdraaien. Die oproep doet OV-NL, de branchevereniging van negen ov-bedrijven in Nederland.

Het kabinet wil jaarlijks 335 miljoen euro bezuinigen op het openbaar vervoer. Dat kan een landelijke impact hebben, stelt OV-NL.

"We zijn in Nederland het openbaar vervoer langzaam aan het uithollen", zegt voorzitter van OV-NL Hatte van der Woude. "De kosten stijgen en de inkomsten dalen. En dat moeten we terugdraaien als we een goed openbaar vervoer willen behouden. De laatste bezuinigingen zijn een tik te veel."

Vitale sector

Volgens de vereniging dreigen kaartjes voor bijvoorbeeld de bus of tram 15 tot 20 procent duurder te worden. Ook kunnen sommige lijnen verdwijnen als de overheid de bezuinigingen doorzet.

Van der Woude noemt het openbaar vervoer een vitale sector die door de overheid overeind moet worden gehouden. Veel mensen zijn er afhankelijk van, stelt ze.

Nasleep coronaperiode

Volgens Van der Woude zijn er al maatregelen genomen om het ov efficiënter te maken. Zo rijden er kleinere bussen op sommige lijnen.

OV-NL zegt dat de sector ook nog steeds last te heeft van de nasleep van de coronaperiode, die zorgt voor een druk op de dienstverlening. Zo heeft de branche nog steeds te maken met personeelstekorten en de stijgende inflatie.

Defensie wil op korte termijn vier extra kleine satellieten in de ruimte hebben. De Telegraaf bericht dat volgens betrokkenen twee satellieten in juni en oktober van dit jaar worden gelanceerd. De overige twee moeten dan in het tweede kwartaal van volgend jaar de ruimte in gaan. Het gaat waarschijnlijk om zogenoemde nanosatellieten: kleine satellieten ter grootte van ongeveer een melkpak.

Al eerder had defensie te kennen gegeven meer capaciteit in de ruimte te willen, maar de lancering van de vier satellieten was nog niet gemeld.

Een woordvoerder van Defensie gaat niet in op de details, maar zegt wel dat "de Nederlandse krijgsmacht de afgelopen jaren flink heeft geïnvesteerd in satellietcapaciteiten en dat in de toekomst zal blijven doen".

Starlink

Op dit moment is Europa in grote mate afhankelijk van satellieten van Starlink, het bedrijf van Elon Musk. Om die afhankelijkheid te verminderen, kwam de Europese Commissie eind vorig jaar met plannen voor een eigen satellietnetwerk: Irissquare.

"Het ruimtedomein is van essentieel belang voor de inzet van de Nederlandse krijgsmacht", meldt het ministerie van Defensie. Zo toont de oorlog in Oekraïne volgens hen aan "dat ruimtecapaciteiten kunnen fungeren als 'game-changer'".

NOS op 3 maakte zaterdag al een explainer over de militarisering van de ruimte:

Sinds 2021 heeft Defensie de nanosatelliet Brik-II in de ruimte. Dat was de eerste militaire satelliet van Nederland. In 2023 volgden in samenwerking met Noorwegen nog twee nanosatellieten. Ook werd in dat jaar een Noorse satelliet gelanceerd met daarin een experimenteel Nederlands prototype voor Nederlandse lasercommunicatie SmallCAT.

In november werd aangekondigd dat in 2027 de satelliet PAMI-1 wordt gelanceerd, een grotere satelliet dan de andere Nederlandse die op dit moment in de ruimte zijn.

Ook de afhankelijkheid van raketten van SpaceX, een ander bedrijf van Musk, is een punt van discussie. Op dit moment gaan veel satellieten mee met raketten van dat bedrijf omdat die minder kosten en vaker gelanceerd worden dan de Europese alternatieven. Een oplossing op korte termijn is hier nog niet voor.

In China worden mensen opgeroepen om voorstanders van Taiwanese onafhankelijkheid aan te geven. Het Chinese overheidskantoor dat gaat over de betrekkingen met Taiwan, heeft hiervoor een speciaal mailadres geopend waar mensen informatie naartoe kunnen sturen.

Het kantoor heeft niets bekendgemaakt over de mogelijke strafmaatregelen. Wel zeggen de autoriteiten de aangegeven overtreders "volgens de wet ter verantwoording te roepen" en tegelijkertijd de privacy van de klokkenluiders te beschermen.

In China zijn e-mailadressen, net als telefoonnummers, gekoppeld aan een persoonsnummer. Anoniem een melding maken met een Chinees mailadres zal dus moeilijk zijn.

De kliklijn is volgens de Chinese overheid niet bedoeld om mensen te verraden, maar juist om de mensen die voor vereniging van het Chinese vasteland met Taiwan zijn te beschermen. Die lezing wordt vanwege de vijandigheden tussen beide landen door weinigen buiten China geloofd.

Taiwanese uitzettingen

Volgens een Chinese overheidswoordvoerder heeft Taiwan dit vooral aan zichzelf te wijten. Politici van de regerende Democratische Progressieve Partij (DPP) van Taiwan zouden de oppositie onderdrukken en voorstanders van nauwere banden met China "bedreigen, intimideren en vervolgen".

Hiermee doelt de woordvoerder waarschijnlijk op de recente "uitzetting" van drie Chinese vrouwen. Dinsdag zette Taiwan een Chinese influencer met 400.000 volgens op Douyin, het Chinese TikTok, het land uit. Dat gebeurde nadat de vrouw zich op haar socialemediakanaal lovend had uitgelaten over de ambities van China om Taiwan met geweld in te nemen. Volgens de Taiwanese wet kunnen mensen die worden gezien als bedreiging voor Taiwan binnen tien dagen het land worden uitgezet.

De vrouw, die getrouwd is met een Taiwanese man met wie ze kinderen heeft, ontkent te zijn uitgezet. Volgens haar heeft ze Taiwan verlaten op vrijwillige basis, op advies van haar advocaat.

Twee andere influencers die soortgelijke uitingen hadden gedaan op sociale media en ook beide getrouwd zijn met een Taiwanese man, moeten voor het einde van de maand weg uit Taiwan.

Klikcultuur

De Chinese overheid maakt graag gebruik van burgers om de orde te bewaken. In 2021 opende het bureau voor cyberveiligheid een meldpunt waar burgers online berichten kunnen uploaden die het beleid van de Communistische Partij verdraaien of nationale helden belasteren. Sinds 2018 is dat bij wet verboden. Wie het doet, riskeert vervolging.

In 2022 bood de Chinese overheid burgers beloningen tot tienduizenden euro's aan voor het melden van spionageactiviteiten. Een jaar later werd het wettelijk verplicht om zulke activiteiten te melden.

Klikken is niet alleen voorbehouden aan volwassenen. Ook minderjarigen wordt op jonge leeftijd geleerd "verantwoordelijkheid te nemen". Onder het leiderschap van president Xi Jinping is de druk op studenten om ongepaste politieke en ideologische standpunten van leraren en medestudenten te rapporteren sterk toegenomen.

Sommige onderwijsinstellingen hebben hier ook speciale "studenteninformatiesystemen" voor. Het gebeurt regelmatig dat docenten ontslagen worden na klachten van studenten.

In Zuid-Sudan is vicepresident Machar onder huisarrest geplaatst. Het is de jongste ontwikkeling in een conflict dat al wekenlang aan de gang is. De Verenigde Naties zeggen dat het land op de rand van een nieuwe burgeroorlog staat.

Machars partij meldt dat gisteren twintig zwaar bewapende voertuigen zijn erf op reden, waarna de minister van Defensie en de chef van de veiligheidsdienst een arrestatiebevel lieten zien. Behalve Machar zijn zijn vrouw en twee lijfwachten onder huisarrest geplaatst.

Volgens zijn partij is de aanklacht onduidelijk. Machar zou ervan worden beschuldigd betrokken te zijn bij gevechten van de Witte Leger-militie tegen het regeringsleger.

Gezworen vijanden

Machar is weliswaar vicepresident onder president Kiir, maar de twee zijn gezworen vijanden. Jaren geleden beëindigden ze een gewapend conflict en verdeelden ze de macht. Het geweld is de afgelopen tijd echter opgelaaid.

In het noordoosten van Zuid-Sudan waren er gewelddadige botsingen tussen troepen die loyaal zijn aan de twee rivalen. Volgens de VN zijn tienduizenden mensen op de vlucht geslagen.

De VN-missie in Zuid-Sudan reageert uiterst bezorgd op de aanhouding van Machar. In een verklaring worden de partijen opgeroepen om terughoudendheid te betrachten en zich te houden aan de afspraken uit 2018.

Ook de Verenigde Staten hebben hun zorgen uitgesproken. Het ministerie van Buitenlandse Zaken roept president Kiir op om Machar vrij te laten. "Het is tijd dat de leiders van Zuid-Sudan laten zien dat ze de afspraken over vrede serieus nemen", staat in een verklaring.

Een politieagent is vanochtend lichtgewond geraakt toen hij werd beschoten bij een woninginval in Maastricht. Er zijn twee verdachten opgepakt.

De politie viel de woning aan het Sint Servaasbolwerk rond 06:15 uur binnen, naar aanleiding van een rechercheonderzoek, meldt L1 Nieuws. Tijdens de inval werd de agent beschoten.

Over de reden voor de inval en het rechercheonderzoek wil de politie op dit moment verder geen informatie geven.

De opa en oma van de omgekomen Franse peuter Émile Soleil die dinsdag werden aangehouden, zijn vannacht weer vrijgelaten. Ook hun zoon en dochter, oom en tante van Émile, zijn volgens Franse media op vrije voeten gesteld. Geen van de vier zou verder worden vervolgd.

De familieleden werden twee dagen geleden aangehouden vanwege het politieonderzoek dat zich richt op doodslag en het kwijtmaken van het lichaam. Politiemensen doorzochten het huis van de grootouders in het Zuid-Franse La Bouilladisse, waar ook enkele van hun kinderen nog wonen. Een auto en paardentrailer werden in beslag genomen.

De hoofdaanklager van de stad Aix-en-Provence zei vanochtend op een persconferentie dat er niet voldoende aanwijzingen waren om de vier officieel als verdachten aan te merken. Maar hij houdt de mogelijkheid wel open dat er familieleden betrokken waren bij Émiles dood. "Simpelweg omdat zij aanwezig waren toen hij verdween. Daarom was het nodig om hen te ondervragen." Het onderzoek gaat door.

De advocaat van de grootvader zegt tegen de media dat haar cliënt 17 uur lang is ondervraagd. "Er waren wellicht wat grijze gebieden die opgehelderd moesten worden, maar dat was het dan ook." De advocaat van de grootmoeder spreekt van een enorme opluchting.

Harde klap op het hoofd

Het jongetje verdween in de zomer van 2023 kort na aankomst bij het vakantiehuis van zijn opa en oma in Le Haut Vernet, een bergdorp op zo'n 2 uur rijden van hun woonplaats. Maandenlang was onbekend wat er met hem was gebeurd. Pas eind maart vorig jaar werden er resten van Émile gevonden. De omstandigheden van zijn dood zijn nooit opgehelderd.

Uit het onderzoek naar de gevonden schedel is naar voren gekomen dat het jongetje vermoedelijk een harde klap op zijn hoofd moet hebben gehad. "Dit suggereert dat er een derde partij betrokken was."

Ook is duidelijk geworden dat de resten en de kleding van Émile kort voor de vondst zijn verplaatst en dat het lichaam niet in de gevonden kleren is vergaan.

De Verenigde Staten kondigt importheffingen aan van 25 procent op auto's en auto-onderdelen uit het buitenland. Dat plan deelde de Amerikaanse president Donald Trump gisteravond tijdens een persconferentie.

Trump zegt dat de heffing wordt afgekondigd op 2 april. Een dag later worden de tarieven dan ook daadwerkelijk berekend.

Daarmee zou deze maatregel samenvallen met andere, eerder aangekondigde importheffingen. Dat gaat om zogenoemde wederkerige tarieven, waarbij Trump dreigt om zijn handelspartners dezelfde tarieven op te leggen als zij aan de Amerikaanse import opleggen.

Europese en Aziatische auto's

De maatregel moet de VS jaarlijks 100 miljard dollar opleveren, maar Trump wil hiermee ook de Amerikaanse auto-industrie bevoordelen. Het steekt de president dat Amerikanen vaker buitenlandse auto's kopen dan andersom. Volgens hem zouden Europa en Azië te veel barrières opwerpen voor het kopen van Amerikaanse auto's. Trump noemt dat oneerlijk.

Vooral auto's uit Duitsland, Japan en Korea zijn populair in de VS. Daarnaast worden veel auto's voor de Amerikaanse markt in Mexico en Canada in elkaar gezet. De verwachting is dan ook dat deze auto's voor de Amerikaanse consument duurder zullen worden, omdat de importeurs de heffing zullen doorberekenen aan hun klanten.

Tegenreactie

De Europese Commissie laat in een reactie weten de maatregelen te "betreuren". Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zegt te willen blijven onderhandelen met de Amerikaanse regering over de handel, maar benadrukt tegelijkertijd dat het de economische belangen van de EU zal beschermen.

Twee weken geleden voerde Trump importtarieven in op aluminium en staal uit Europa. Direct daarna kondigde de EU extra importheffingen aan op Amerikaanse producten zoals spijkerbroeken en bourbon. Die zouden op 1 april ingaan, maar zijn tot half april uitgesteld.

De Canadese premier Mark Carney ziet de aankondiging van Trump als "een directe aanval op de arbeiders" in Canada. De Amerikaanse noorderbuur produceert veel auto-onderdelen en zet auto's in elkaar. Volgens The New York Times wordt daarvan 80 tot 90 procent geëxporteerd.

Op dezelfde persconferentie zei Trump dat er ook importheffingen komen op medicijnen, chips en hout. Over de hoogte van het tarief en wanneer deze dan van kracht moeten worden, is nog niets bekend.

Europese troepen moeten belangrijke Oekraïense steden en strategische objecten gaan bewaken. Dat heeft de Franse president Macron gezegd, voorafgaand aan een bijeenkomst van 30 landen en de EU vandaag in Parijs. Die gaan daar praten over het sturen van militairen om een eventueel staakt-het-vuren met Rusland te bewaken.

Het doel van de troepen is volgens Macron niet om naar het front te gaan om daar te worden ingezet tegen de Russen. Frankrijk wil Oekraïne bij het uitonderhandelen van een robuust vredesakkoord garanties geven zodat "Rusland nooit meer doet wat het heeft gedaan in 2022 en drie keer heeft gedaan in de afgelopen tien jaar", aldus de Franse president.

Vorig jaar al opperde Macron het idee om Europese troepen naar Oekraïne te sturen. Hij werd toen weggehoond door de meeste van zijn collega's. Het plan zou te gevaarlijk zijn en bovendien een provocatie voor de Russen.

Inmiddels liggen er vrij concrete plannen op tafel over wat de 'Coalitie van Bereidwilligen' wil gaan doen, mocht er een bestand komen tussen Rusland en Oekraïne. Het gaat om het sturen van wat een 'Geruststellingsmacht' genoemd wordt van ongeveer 20.000 militairen. De officiële naam moet Multinational Force Ukraine worden, oftewel MFU.

Marineschepen en gevechtsvliegtuigen

Het is dus niet het idee dat die een bestandslijn gaan bewaken, dat zouden de Oekraïners zélf moeten doen. De Oekraïners zouden de eerste verdedigingslinie zijn. De 'Geruststellingsmacht' moet in de grote steden en op strategische plekken zoals havens en energievoorzieningen voor veiligheid zorgen.

Op de Zwarte Zee moeten internationale marineschepen ongestoorde handel garanderen. Gevechtsvliegtuigen zouden het Oekraïense luchtruim moeten bewaken. Daarnaast zouden Europese militairen hun Oekraïense collega's kunnen gaan trainen in het westen van het land.

Lang niet alle 31 landen die vandaag in Parijs aanwezig zijn, willen militairen leveren aan de MFU. Gisteren maakte de Italiaanse premier Meloni haar standpunt vast duidelijk: haar land zal niet meedoen aan een multinationale troepenmacht. In Nederland heeft haar politieke geestverwant Geert Wilders eerder ook duidelijk gemaakt geen voorstander te zijn. Maar daarmee ligt het standpunt van de Nederlandse regering nog niet vast.

Alle deelnemers vandaag willen wel iets doen voor Oekraïne. De Europese leiders willen de Oekraïners laten weten dat ze het land blijven steunen, en aan de Amerikaanse president Trump laten zien dat ze hun verantwoordelijkheid nemen.

Amerikaanse toezegging?

De steun van Trump blijft cruciaal voor de MFU, want de Amerikanen moeten uiteindelijk garanderen dat ze de troepenmacht te hulp komen, mocht dat nodig zijn. Tot nu toe is die Amerikaanse toezegging er niet.

Sterker nog, de Amerikanen staan ronduit sceptisch tegenover een Europese troepenmacht in Oekraïne, die in eerste instantie zou moeten bestaan uit Britse en Franse militairen. "Ze willen allemaal kleine Churchills zijn", zei de Amerikaanse onderhandelaar Steve Witkoff afgelopen weekend. Hij sprak laatdunkend van "simplisme".

De onderhandelaar en vriend van president Trump wekte ook de indruk dat veiligheidsgaranties onnodig zijn omdat hij van Poetin de verzekering had gekregen dat die Oekraïne verder niet wil innemen.

Het standpunt van Witkoff ligt daarmee in lijn van het Kremlin, dat bij herhaling heeft laten weten tegen internationale troepen in Oekraïne te zijn. "Stationering van troepen, of het nu onder EU-vlag of nationale vlaggen gebeurt, is voor ons ontoelaatbaar", zei de Russische minister Lavrov van Buitenlandse Zaken onlangs nog.

'Meer dan symboliek'

Dit soort uitspraken bewijst volgens de voormalige Oekraïense minister Koeleba van Buitenlandse Zaken dat Rusland geen vrede wil. "Poetin wil geen internationale troepen in Oekraïne en hij wil niet dat het wapens krijgt. Hij wil dat het aan zijn lot wordt overgelaten, zodat hij het gemakkelijker kan vernietigen", zegt Koeleba vanuit Kyiv tegen de NOS.

De oud-minister gelooft niet dat internationale troepen het einde van de oorlog dichterbij brengen: "20.000 manschappen, verspreid over Oekraïne, verwijderd van het front, wat kunnen ze doen? Denk je dat Poetin stopt met het afvuren van raketten omdat er wat buitenlandse troepen in steden zitten?"

Koeleba is daar sceptisch over, maar stelt wel vast dat de Europeanen inmiddels beter beseffen dat ze meer moeten doen. Een 'Geruststellingsmacht' is dan ook meer dan een symbolische maatregel, zegt hij desgevraagd. "De Europese kiezers gaan wennen aan het idee van troepen in Oekraïne. Ze gaan zich realiseren dat we brothers in arms zijn, dat we in dezelfde loopgraaf dit continent verdedigen."

De politie in Nuenen heeft een eigen bericht van eerder vanochtend ingetrokken. Volgens dat bericht zou de piloot van een traumahelikopter niet hebben kunnen landen in de buurt van een ernstig ongeluk omdat hij werd beschenen met een laserpen.

De politie zegt nu dat de helikopter niet kon landen omdat het veld niet geschikt was voor een veilige landing. "De laserpen had daar niets mee te maken", aldus een woordvoerder bij Omroep Brabant.

Bij een botsing tussen een groep wielrenners en een fietser op de Geldropsedijk in Nuenen, raakten gisteravond een wielrenner en een fietser zwaargewond. Verschillende ambulances rukten uit, maar voor de zekerheid werd ook een medisch team in een traumaheli opgeroepen.

Iets anders

Gisteravond laat zei de politie dat de piloot van de helikopter een eerste poging om te landen moest afbreken omdat er op de heli werd geschenen met een laserpen. Maar nu blijkt dat "toch iets anders in elkaar te zitten", aldus een politiewoordvoerder een dag later.

"De crew van de traumahelikopter heeft in de verte, ver voor de landing, mogelijk een laser gezien. Dit heeft echter geen hinder veroorzaakt. De landing van de traumahelikopter is afgebroken omdat het veld niet geschikt was voor een veilige landing", zegt hij. "Er is vervolgens gekozen voor een ander veld in de nabijheid."

In de verte een laser

Een woordvoerder van de ANWB, beheerder van de traumahelikopters in Nederland, zegt dat het verhaal inderdaad "gelukkig anders in elkaar zit"'. "De crew zag in de verte een mogelijke laser, maar werd daar op geen enkel moment door gehinderd", aldus de woordvoerder.

De zwaargewonde fietsers, een 40-jarige en een 42-jarige man uit Nuenen, zijn door 'gewone' ambulances naar het ziekenhuis vervoerd. Hoe het nu met ze gaat, is onbekend.

Goedemorgen! Vandaag komen de leiders van 31 landen die willen bijdragen aan de bescherming van Oekraïne bijeen in Parijs. En de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, reist af naar Suriname.

Eerst het weer: veel zon en bij een zwakke of matige zuidwestenwind wordt het 13 tot lokaal 18 graden. Ook morgen eerst flink wat zon, later meer bewolking en in de avond wat regen. Maxima dan tussen 10 en 16 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De VVD zet in de peilingen de onlangs ingezette opmars door. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, staat de partij met 25 tot 30 zetels deze week voor het eerst op winst ten opzichte van het huidige zeteltal in de Tweede Kamer (24).

De VVD nadert nu de PVV, die in de Peilingwijzer is gezakt naar 28 tot 34 zetels. Dat resultaat ligt duidelijk onder het huidige zeteltal in de Tweede Kamer, 37. Opvallend is dat de BBB de laatste maanden hard wegzakt. De regeringspartij die in de Tweede Kamer 7 zetels heeft, staat in de Peilingwijzer op 2 tot 4 zetels. Daarmee is de BBB inmiddels even diep gezonken als NSC, die op 2 tot 5 staat.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het aantal mensen dat aangifte heeft gedaan van fietsendiefstal is afgelopen jaar opnieuw gestegen. Stations zijn populaire plekken voor fietsendieven, ondanks camerabeveiliging en hoge poortjes.

De NS werpt daarom een extra horde op:

De Nederlandse overheid heeft het afgelopen jaar een recordbedrag van 1 miljard euro ontvangen uit de kansspelbelasting. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat dit een verdubbeling is ten opzichte van vijf jaar geleden.

Het is vooral te danken aan de legalisering van online gokken in 2021. De kansspelbelasting moet worden betaald over de winst bij onder meer casino's, online gokken en de loterij.

Tijdens de coronapandemie daalden de belastinginkomsten uit kansspelen doordat casino's en speelhallen gesloten waren. Na de heropening herstelden de inkomsten zich, maar de grote stijging kwam pas op gang na de legalisering van online gokken.

"Er kwamen veel nieuwe aanbieders op de Nederlandse markt, en ook buitenlandse goksites die eerst illegaal opereerden, betalen nu belasting," zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS.

Meer belasting, maar niet per se meer gokkers

De groeiende belastinginkomsten betekenen niet automatisch dat er meer gegokt wordt. "Voorheen werd er ook al online gegokt, maar illegaal. Nu die markt gereguleerd is, worden er belastingen over geheven", aldus Van Mulligen. "Het is vergelijkbaar met de situatie waarin XTC gelegaliseerd zou worden: niet per se méér gebruik, maar wel meer belastinginkomsten."

Volgens Van Mulligen kan het aantal gokkers wel licht zijn toegenomen. "Sinds de legalisering mogen aanbieders in Nederland reclame maken voor hun diensten, wat mogelijk tot extra spelers heeft geleid."

Uit onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van het WODC blijkt dat 70 procent van de spelers die afgelopen jaar voor het eerst een kansspel speelde, naar eigen zeggen pas ná oktober 2021 voor het eerst gespeeld hebben.

Hogere belastingtarieven in de toekomst

Naast de groei van online gokken spelen ook hogere belastingtarieven een rol bij de stijgende opbrengsten. Sinds 1 januari dit jaar is de belasting met vier procentpunt verhoogd naar 34 procent. Aankomend jaar zal dit nog verder oplopen.

"Het kan zijn dat mensen hierdoor minder gaan gokken omdat het duurder wordt", zegt Van Mulligen. "Maar als het gokgedrag gelijk blijft, zullen de belastinginkomsten verder stijgen."

De inkomsten uit de kansspelbelasting worden niet specifiek besteed aan bijvoorbeeld gokpreventie, maar verdwijnen in de algemene staatskas.

Eerder maakten we deze video over een ex-gokker, die vertelt hoe snel het kan gaan in online casino's:

De VVD zet in de peilingen de onlangs ingezette opmars door. In de Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, staat de partij met 25 tot 30 zetels deze week voor het eerst op winst ten opzichte van het huidige zeteltal in de Tweede Kamer (24).

Direct na de verkiezingen zakte de VVD verder weg, om daarna langzaam te stijgen. De laatste maand is die opmars versneld, onder invloed van de geopolitieke spanningen.

Partijleider Dilan Yeşilgöz wordt in onderzoek van Ipsos I&O gezien als een politicus die leiderschap toont op het gebied van defensie en vrede en veiligheid.

BBB en NSC zinken diep

De VVD nadert nu de PVV, die in de Peilingwijzer is gezakt naar 28 tot 34 zetels. Dat resultaat ligt duidelijk onder het huidige zeteltal in de Tweede Kamer, 37. De PVV ging na de sensationele verkiezingswinst van 2023 in de peilingen aanvankelijk nog verder omhoog, maar zit al sinds bijna een jaar in een neergaande lijn.

Opvallend is dat de BBB de laatste maanden hard wegzakt. De regeringspartij die in de Tweede Kamer 7 zetels heeft, staat in de Peilingwijzer op 2 tot 4 zetels. Daarmee is de BBB inmiddels even diep gezonken als NSC, die op 2 tot 5 staat.

Kiezers bewegen binnen 'eigen blok'

GroenLinks-PvdA staat met 24 tot 28 zetels vrijwel gelijk aan de VVD en nauwelijks hoger dan de verkiezingsuitslag, die de combinatie 25 zetels opleverde. De laatste weken zet de combinatie in op een versnelde fusie, maar dat vertaalt zich nog niet in winst in de Peilingwijzer.

GroenLinks-PvdA weet wel de kiezers uit november 2023 goed vast te houden, maar slaagt er nauwelijks in kiezers van de coalitiepartijen naar zich toe trekken. De combinatie wint vooral van andere linkse partijen, met name de SP en de Partij voor de Dieren.

Politicoloog Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, spreekt van een klassiek patroon: "Partijen winnen of verliezen vooral binnen hun eigen blok, maar het is lastiger om andere kiezers aan te trekken."

Grote winnaar in de Peilingwijzer blijft het CDA, dat nu op 14 tot 18 zetels staat. Eind vorig jaar stond de partij onder leiding van Henri Bontenbal ook al flink op winst, toen met 11 tot 15 zetels. In de Tweede Kamer heeft het CDA er nu 5. Het CDA wint vooral kiezers van het NSC.

D66 staat in de Peilingwijzer op 10 tot 12, twee zetels meer dan het huidige zeteltal.

Voorzichtige winst SP

De SP steeg sinds het aantreden van de nieuwe partijleider Jimmy Dijk, maar de laatste maanden is die trend niet sterk genoeg om er zeker van te zijn of die zich doorzet. De partij, die 5 zetels in de Tweede Kamer heeft, staat op 6 tot 8, net als eind vorig jaar.

De Partij voor de Dieren (nu 3 zetels in de Kamer) staat in de Peilingwijzer op 5 tot 7 zetels, Denk (3) op 3 tot 5 en Volt (2) op 3 tot 5.

Weinig tot geen beweging is te zien bij Forum voor Democratie, met 2 tot 4 zetels, de ChristenUnie met 3 tot 5 zetels, de SGP met 2 tot 4 en JA21 met 1 tot 3.

Bij een dollemansrit In een woonwijk in Breda zijn afgelopen nacht vijf mensen gewond geraakt. Ten minste drie auto's en de gevel van een woning raakten zwaar beschadigd. De straat lag bezaaid met brokstukken.

De politie heeft twee van de gewonden opgepakt, meldt Omroep Brabant. Het gaat om een 17-jarige en een 20-jarige man, beide uit Breda.

Het is nog niet duidelijk wat er precies is gebeurd, maar het lijkt erop dat de bestuurder van een auto met een Duits kenteken rond 01.15 uur met hoge snelheid door de Prins Hendrikstraat heeft gereden.

Volgens de politie reed hij daarbij waarschijnlijk tegen een vluchtheuvel. De auto schoot naar rechts, raakte verschillende geparkeerde auto's voordat hij naar links vloog en daar ook een aantal geparkeerde auto's ramde.

Bestuurder onbekend

Volgens de politie is nog niet bekend wie de auto met het Duitse kenteken bestuurde, de 17-jarige of de 20-jarige man. Beiden raakten gewond, evenals een derde inzittende van dezelfde auto. Ook twee mensen die in een geparkeerd staande auto zaten, raakten gewond toen die auto geramd werd.

De twee verdachten worden vandaag nog verhoord als ze daartoe in staat zijn. De politie weet niet hoe ernstig hun verwondingen zijn. Of er sprake is van rijden onder invloed van alcohol of drugs, is volgens de woordvoerder nog onbekend. Daar is zoals gebruikelijk wel op gecontroleerd.

In de zoektocht naar vier Amerikaanse soldaten die dinsdag in Litouwen bij de grens met Belarus vermist raakten, is een gepantserd bergingsvoertuig gevonden. Het Amerikaanse leger zegt dat het voertuig onder water is gevonden op een trainingsterrein. Het is onduidelijk wat er met de inzittenden is gebeurd.

Secretaris-generaal van de NAVO Rutte zei gisteren dat de vier militairen zijn omgekomen, maar dat hij geen details wist. Een NAVO-woordvoerder kwam in de avond terug op de uitspraken van Rutte en benadrukt dat de zoektocht nog gaande is.

Verwarring

"We betreuren de verwarring" die door de opmerkingen van Rutte is ontstaan, zegt de woordvoerder. "Hij verwees naar nieuwsberichten en bevestigde niet het lot van de vermisten, dat nog steeds onbekend is." Het leger van de VS laat weten dat de zoektocht naar het viertal nog in volle gang is.

Het Litouwse leger liet al weten door te gaan met een "intensieve" reddingsoperatie en voegde eraan toe dat er geen informatie is die de dood van de militairen bevestigt.

De vermiste soldaten trainden volgens het Amerikaanse leger in de buurt van de Litouwse stad Pabradė bij de grens met Belarus. Ze zouden bezig zijn geweest met een geplande militaire oefening. De VS heeft ruim duizend militairen in Litouwen gestationeerd.

Contactinformatie van een aantal Amerikaanse topfunctionarissen is simpel te achterhalen op internet, schrijft het Duitse nieuwsblad Der Spiegel. Het gaat onder meer om de minister van Defensie Hegseth en Nationaal Veiligheidsadviseur Waltz. Beiden liggen al onder vuur vanwege het Signal-veiligheidslek.

De journalisten stellen dat ze telefoonnummers, e-mailadressen en ook sommige wachtwoorden hebben gevonden. Deze leken in veel gevallen nog in gebruik. De info werd gevonden via zoekmachines en door te kijken in online databases met uitgelekte privégegevens.

Naast Hegseth en Waltz zou ook van de directeur van de veiligheidsdiensten in de VS, Tulsi Gabbard, privéinfo gevonden zijn door de Duitse journalisten. Vijandige inlichtingendiensten zouden deze openbaar verkrijgbare informatie kunnen hebben gebruikt om gesprekken af te luisteren, concludeert het nieuwsblad.

Journalist in appgroep

Daarmee worden de topfunctionarissen nog verder in verlegenheid gebracht. Onlangs werd duidelijk dat de Nationaal Veiligheidsadviseur onbedoeld de hoofdredacteur van tijdschrift The Atlantic in een chatgroep op Signal had toegevoegd. Die kon meelezen hoe de VS Houthi-doelen in Jemen ging bombarderen.

Trumps regering ontkent stellig dat er in chatgroep geheime informatie was gedeeld. Om naar eigen zeggen het tegendeel te bewijzen heeft de hoofdredacteur van het Amerikaanse blad gisteren de informatie alsnog openbaar gemaakt. Amerikaanse militairen hadden volgens hem in gevaar kunnen komen als kwaadwillenden deze plannen hadden vernomen.

'Mogelijk keken spionnen mee'

Volgens Der Spiegel (het artikel zit achter een betaalmuur) is het dus mogelijk geweest dat buitenlandse spionnen ook in deze chatgroep mee konden lezen. Hoewel er nu ook informatie over Signal-accounts van de Amerikaanse veiligheidstop zou zijn gevonden, blijft echter onduidelijk of deze gebruikt zijn bij wat inmiddels 'Signalgate' is gaan heten.

Het Duitse nieuwsblad heeft de functionarissen om een reactie gevraagd, maar had die niet voor publicatie gekregen.

Waltz zei eergisteren dat hij de hoofdredacteur van The Atlantic nooit heeft gekend of er ooit contact mee heeft gehad. De Nationaal Veiligheidsadviseur weigerde te spreken van een fout en president Trump suggereerde dat een medewerker van Waltz de journalist mogelijk had toegevoegd aan de chat. Maar gisteren nam Waltz alsnog de "volle verantwoordelijkheid" van het veiligheidslek op zich.