NOS Nieuws - Algemeen

Steigers van bamboe lijken een grote rol te hebben gespeeld bij de dodelijke brand in Hongkong. Zeker 40 mensen kwamen om het leven nadat in een woontoren brand was uitgebroken. Die kon door de stelling van bamboestokken buiten het gebouw razendsnel overslaan naar andere gebouwen.

Dat de brand zich op een andere manier heeft verspreid is bijna onmogelijk, zegt adviseur brandveiligheid Peter van de Leur van ingenieursbureau DGMR. "Binnendoor kan dit niet. Buitenlangs is het goed denkbaar, als je zoiets hebt als brandbare steigers."

Bamboesteigers zijn een normaal gezicht in Hongkong, een miljoenenstad aan de Chinese zuidkust met veel hoogbouw. Afgezet tegen de hypermoderne skyline lijken steigers van bamboestokken misschien primitief, maar bamboe heeft veel voordelen ten opzichte van andere materialen en kent daarom een lange traditie in de bouwsector van de stad.

Sterk en goedkoop, maar niet ongevaarlijk

Bamboe is een sterk materiaal en stukken lichter dan staal of aluminium. Het is ook relatief goedkoop. De bamboe voor de steigerbouw groeit op het Chinese vasteland en is een van de snelst groeiende planten ter wereld. En niet onbelangrijk in het dichtbebouwde Hongkong: bamboe is buigzaam en eenvoudig in te korten voor krappe ruimtes.

"De steigers brengen wel een risico met zich mee", zegt Van de Leur. In officiële veiligheidsvoorschriften staat weinig over brandpreventie bij bamboesteigers. Netten tegen vallende voorwerpen zijn verplicht; die moeten brandvertragend zijn. "Dat betekent dat het moeilijk is om ze in brand te krijgen, maar het is iets anders dan brandwerend." Voor zover bekend hoeven de duizenden stokken die nodig zijn voor grote steigers niet te worden geïmpregneerd.

De afgelopen jaren kwamen in Hongkong meer dan twintig bouwvakkers om het leven bij ongelukken op en met steigers. Vorige maand vloog nog een bamboesteiger in hartje Hongkong in brand. Vier mensen moesten toen naar het ziekenhuis. Het stadsbestuur wil het gebruik van bamboesteigers terugdringen, maar van een verbod is voorlopig geen sprake.

De brand brak uit in een woontoren van 31 verdiepingen in de wijk Tai Po, in het noorden van de stad. De toren stond voor een renovatie in de steigers. Ook de omliggende torens, allemaal uit 1983, kregen een opfrisbeurt.

De brand brak halverwege de middag lokale tijd uit. De oorzaak is nog onduidelijk. Dat de bamboesteigers rond de torens hebben geleid tot een snelle verspreiding lijkt zeker. "Alleen met gemakkelijk brandbare gevels, zoals bij de brand in de Grenfell Tower in Londen in 2017, had het ook zo groot kunnen worden", zegt Van de Leur. "Maar ik heb geen enkele indicatie dat dat hier het geval is geweest."

'Hoort niet te kunnen gebeuren'

Als de brand zich inderdaad via de buitenkant van de torens kon verspreiden en via ramen kon binnendringen, is de effectiviteit van de veiligheidsmaatregelen in de torens beperkt. Woontorens zijn doorgaans zo gebouwd dat branden beperkt blijven tot één deel van de toren, bijvoorbeeld een woning of gang. Trappenhuizen en andere verdiepingen worden door die zogeheten compartimentering beschermd.

Dat er nu op zoveel verdiepingen tegelijk brand is, is voor Van de Leur ook een aanwijzing dat het vuur zich via de buitenkant moet hebben verspreid en door ramen is binnengekomen. "Een brand die al na korte tijd in veel woningen in een hoog woongebouw woedt, dat is iets wat niet hoort te kunnen gebeuren."

Een bewoner van een van de woontorens zegt tegen lokale media dat de bamboesteigers er al een jaar stonden. Over een paar maanden had de renovatie afgerond moeten zijn.

In de video reageren bewoners op de verwoesting van hun appartementen:

De gemeente Venlo heeft beveiligingsmaatregelen getroffen bij de woning van burgemeester Antoin Scholten. Dat bevestigt de gemeente aan L1 Nieuws. De aanleiding zijn online dreigementen richting de burgemeester vanwege de komst van een asielzoekerscentrum. Wat de maatregelen precies zijn, wil de gemeente niet zeggen.

De Limburger berichtte eerder over agressie en intimiderende berichten aan het adres van de burgemeester, een wethouder en meerdere raadsleden vanwege de komst van een azc in de stad. Scholten deed het afgelopen jaar meerdere keren aangifte van bedreiging of belediging. De gemeente wil niet zeggen wanneer die aangiftes precies zijn gedaan en doet geen uitspraken over de inhoud van de bedreigingen.

Morgen wordt de komst van het azc besproken in een commissievergadering.

Scholten (VVD) is sinds 2012 burgemeester van Venlo. Omroep Venlo schreef eind oktober dat de burgemeester aangifte had gedaan tegen de voorman van Werkgroep AZC Venlo. De woordvoerder van de burgemeester wilde dat toen niet bevestigen. De actiegroep is tegen de komst van het asielzoekerscentrum.

Hoeveel wethouders en/of raadsleden melding hebben gemaakt van bedreiging of intimidatie, wil de gemeente ook niet zeggen. Wel laat de woordvoerder weten dat de toon in het publieke debat rond het geplande asielzoekerscentrum merkbaar is verhard, zowel op sociale media als in reacties richting bestuurders en raadsleden. Daarom is de gemeente bij raadsvergaderingen "extra alert".

Emile Roemer, de Limburgse Commissaris van de Koning, vindt het "onbegrijpelijk dat volksvertegenwoordigers in Venlo blijkbaar niet veilig hun werk kunnen doen". "Schreeuwen, beledigen, haat zaaien en polariseren op social media: ik ben er helemaal klaar mee. En zo velen met mij", laat hij in een reactie weten.

Politici onder druk

De afgelopen maanden voelden meerdere raadsleden zich onder druk gezet over de besluitvorming rond de opvang van asielzoekers, aldus de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

In meerdere gemeenten vond hevig verzet plaats tegen de komst van asielzoekers. Zo liep een demonstratie tegen de komst van het azc in Houten op 15 oktober uit de hand. Burgers en agenten werden bekogeld met eieren en stenen door tegenstanders van het azc. Een maand later maakte de gemeente bekend dat de tijdelijke opvang van maximaal 250 asielzoekers voorlopig is uitgesteld. Eerder dit jaar liepen demonstraties uit de hand in onder meer Sint-Michielsgestel, Uden en Uitgeest.

De burgemeester van Terneuzen maakte deze week bekend dat hij opstapt vanwege de kwestie rond de komst van een azc in de Zeeuwse gemeente. Wisselend stemgedrag van raadsleden zorgt ervoor dat de burgemeester vermoedens heeft dat ze onder druk zijn gezet om tegen het azc te stemmen. De burgemeester heeft daardoor geen vertrouwen meer in een goede samenwerking, schreef hij in een brief aan de gemeenteraad.

In Guinee-Bissau is een coup gaande. President Umaro Sissoco Embaló is gearresteerd door het leger en er worden schoten gemeld in Bissau, de hoofdstad van het land. Het is onduidelijk of daarbij slachtoffers zijn gevallen.

Een groep van legercommandanten heeft op de staatstelevisie gezegd dat ze tot nader order de controle over het land overnemen en de president hebben afgezet. Het leger heeft niet laten weten waar Embaló nu is.

Het luchtruim is gesloten en er is een avondklok ingesteld, zei een van de legercommandanten. Ook het verkiezingsproces wordt voorlopig opgeschort. Eerder vandaag meldde Embaló zelf al dat hij gearresteerd was.

Zondag waren er verkiezingen in het West-Afrikaanse land. Zowel de president als zijn tegenstander Fernando Dias eiste de overwinning op. De kiescommissie zou de voorlopige uitslag van de verkiezingen morgen bekendmaken.

Afrika-correspondent Saskia Houttuin:

"Deze staatsgreep komt niet uit de lucht vallen. Eerdere couppogingen lieten al zien dat de positie van Embaló niet stabiel was. De president probeerde zijn macht te behouden door onder meer het parlement te ontbinden; sinds december 2023 heeft er geen zitting meer plaatsgevonden.

Het stond dus al vast dat het verloop van de verkiezingen in Guinee-Bissau spannend zou worden. Ze hadden in september dit jaar moeten plaatsvinden, maar Embaló stelde het prikken van een verkiezingsdatum steeds uit. Ook werden twee belangrijke oppositiepartijen van deelname uitgesloten.

En dat terwijl het vertrouwen in staatsinstituties al heel slecht was; Embaló wordt door zijn tegenstanders beschuldigd van corruptie en machtsmisbruik. Ook binnen het leger, dat ook sterk verdeeld is, groeide de onvrede. Van oudsher hebben zij in Guinee-Bissau altijd een bepalende rol gespeeld in de politiek, zoals we ook vandaag zien bij deze machtsgreep."

Volgens persbureau AP zijn de wegen naar het presidentieel paleis afgesloten. Ook zijn er wachtposten geplaatst die worden bemand door zwaarbewapende en gemaskerde militairen.

Sinds Guinee-Bissau in 1974 onafhankelijk werd van Portugal heeft het land al veel machtswisselingen gehad. Er zijn meerdere staatsgrepen gepleegd of pogingen daartoe ondernomen.

Portugal roept iedereen in Guinee-Bissau op tot kalmte en niet over te gaan tot geweld. Het ministerie van Buitenlandse Zaken stelt dat "de normale werking van de instellingen" hervat moeten worden "zodat het proces van het tellen van de stemmen en het bekendmaken van de verkiezingsuitslagen kan worden afgerond".

Het kabinet trekt toch weer meer geld uit voor Europese ruimtevaart. Vorige maand nam Nederland zich nog voor om een kwart minder geld in te leggen voor de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Dat leidde tot veel onrust in de sector.

Nederland huist een groot onderzoekscentrum van de ESA in Noordwijk, Estec. Daar werken duizenden ruimtevaartspecialisten. De vrees was dat de Nederlandse bezuiniging ervoor zou zorgen dat delen van dit instituut mogelijk zouden vertrekken.

In de Volkskrant zei Harm van de Wetering, directeur van NSO, het ruimtevaartagentschap van de Nederlandse overheid, bijvoorbeeld: "Dit is heel slecht gevallen bij ESA. De directeur-generaal heeft al aangegeven dat hij in dit geval niet anders kan dan activiteiten van Estec verplaatsen naar andere landen."

Toch geld erbij

Ook in de Tweede Kamer klonken kritische vragen. Het kabinet gaf daarin toe dat Nederland veel minder bijdraagt aan de ESA dan de afgesproken norm. "Op dit moment streeft ESA naar een totale inschrijving van 22 miljard euro door alle lidstaten, wat zou neerkomen op ruim 1 miljard euro voor Nederland voor de komende drie jaar", schrijft minister Karremans van Economische Zaken.

Die miljard is opgebouwd uit een verplicht deel en een vrijwillig deel. En juist op dat vrijwillige deel dacht Nederland te kunnen beknibbelen. "Niet omdat we dat willen, maar omdat er geen geld was op de Rijksbegroting", zegt een woordvoerder van EZ. Dat activiteiten van Estec dreigden te verdwijnen, gaf de doorslag om toch meer budget te zoeken.

Nederland was van plan 344 miljoen euro bij te dragen voor de komende drie jaar. Op een bijeenkomst van de ESA in het Duitse Bremen heeft Karremans toch bekendgemaakt dat bedrag op te schroeven naar 453 miljoen euro.

"Het kabinet heeft eerder scherpere keuzes moeten maken in de Rijksbegroting", laat Karremans weten in een toelichting. "Die hadden ook consequenties voor de Nederlandse bijdrage aan ESA. Dat was een pijnlijke keuze, omdat de ruimtevaartsector niet alleen onze economie versterkt, maar ook Nederland veilig houdt. We hebben daarom de afgelopen tijd hard gewerkt om toch een forse extra incidentele investering hierin te kunnen realiseren."

Volgens het ministerie komt het geld onder meer uit een potje dat bestemd was voor toegepast onderzoek door instellingen als TNO of Deltares.

De hoogste Franse rechter heeft de veroordeling in de zaak tegen de Franse oud-president Sarkozy over het overtreden van campagnewetten bevestigd. Sarkozy werd in 2021 en 2024 schuldig bevonden aan het illegaal financieren van zijn campagne voor de presidentsverkiezingen van 2012, die hij verloor van François Hollande.

Het zogenoemde Hof van Cassatie beoordeelde de zaak niet helemaal opnieuw, maar heeft gekeken of de wet en de procedureregels zijn nageleefd. Het oordeelde dat de veroordeling blijft staan. De oud-president mag de straf thuis met een enkelband uitzitten. Sarkozy kreeg een jaar gevangenisstraf, waarvan zes maanden voorwaardelijk.

In de Franse wet staat dat het is toegestaan om 22,5 miljoen euro uit te geven aan een verkiezingscampagne, maar het campagneteam van Sarkozy hield er een schaduwboekhouding op na. Op die manier werd verdoezeld dat de campagne bijna 43 miljoen euro had gekost. Volgens de rechters heeft Sarkozy hiervan geprofiteerd.

Meer zaken

Sarkozy was tussen 2007 en 2012 president. Nadien werd hij meermaals aangeklaagd en ook nu lopen er juridische procedures tegen hem. Zo werd hij in september schuldig bevonden aan deelname aan een criminele organisatie en tot vijf jaar cel veroordeeld in een zaak waarin hij steekpenningen had aangenomen van de toenmalige Libische dictator Kadhafi. Dat was tijdens zijn verkiezingscampagne van 2007.

Hij is in deze steekpenningenzaak in hoger beroep gegaan en moest daarvoor eerder de cel in. Het hof oordeelde deze maand echter dat hij het beroep in vrijheid mag afwachten. Sarkozy had toen twintig dagen in de gevangenis doorgebracht.

De oud-president werd daarnaast in 2024 veroordeeld tot het dragen van een elektronische enkelband nadat hij schuldig was bevonden aan corruptie. In 2014 had hij een hoge juridische ambtenaar een baan in Monaco beloofd in ruil voor het doorspelen van informatie. Ook in hoger beroep oordeelde het gerechtshof dat hij hier schuldig aan was.

Justitie verdenkt een 24-jarige man die in augustus werd gearresteerd in Badhoevedorp niet langer van het voorbereiden van een terroristisch misdrijf. De man is een lid van de als extreemrechts bestempelde organisatie Geuzenbond. Hij wordt nog wel vervolgd voor het bezitten van een groot aantal vuurwapens. Dat maakte de officier van justitie vandaag bekend op een pro-formazitting in de zaak in Rotterdam.

Het OM werd destijds getipt door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). Die gaf aan dat de man bereid was tot het plegen van terroristisch geweld. "We hebben in het onderzoek daar geen bewijs voor gevonden", laat de persofficier weten.

De man zou hebben gezegd dat hij kogels wilde gebruiken tegen Antifa, meldde de inlichtingendienst. Maar tegen wie hij dit heeft gezegd en of die dreiging tegen specifieke personen gericht was, is niet duidelijk geworden uit onderzoek. "Dus dat is onvoldoende om te kunnen spreken van voorbereiding van een concrete aanslag", zegt de persofficier.

'Zorgelijk gedachtegoed'

Wel spreekt hij over een zorgelijke wapenzaak. De man had minstens zes vuurwapens, honderden patronen en een groot aantal onderdelen van wapens in huis. Hij was ook van plan om gasvuurwapens om te bouwen tot echte vuurwapens, zegt de persofficier. "We vinden zijn gedachtegoed ook zorgelijk."

De Geuzenbond wordt door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) aangemerkt als extreemrechts.

De Geuzenbond richt zich op jongeren in Nederland en België. Volgens het OM streeft de groep naar "normalisering van het rechts-extremistische gedachtegoed en het weerbaar maken van het 'blanke ras' door fysieke training."

Beheerders van stroomnetten moeten meer doen om de drukte op de netten tegen te gaan. Dat zegt de Autoriteit Consument & Markt (ACM).

"We zien dat de netbeheerders onze afspraken niet nakomen", zegt een woordvoerder. "Het gaat deels over hoe snel ze de netten moeten uitbreiden. Maar ook dat ze flexibele contracten beschikbaar moeten stellen voor meer klanten."

Een methode om netcongestie aan te pakken, is om het stroomverbruik beter te spreiden gedurende de dag en nacht. Volgens onderzoekers bij TNO kun je netcongestie grotendeels oplossen als bedrijven en huishoudens meer stroom buiten de piekuren gebruiken. Bijvoorbeeld doordat mensen hun elektrische auto overdag opladen en bedrijven een deel van hun productie 's nachts laten draaien.

Maar om dat voor elkaar te krijgen, moeten de netbeheerders ook elektriciteitscontracten aanbieden die geschikt zijn voor flexibel stroomgebruik. Momenteel hebben de beheerders te weinig inzicht in wanneer hun netten vol zitten, volgens ACM. Daardoor kunnen ze te weinig geschikte contracten bieden aan bedrijven.

'Niet goed ingeschat'

Regionale netbeheerders Stedin en Liander hebben de afgelopen maanden verschillende pilots gedraaid en campagnes gevoerd waarin ze vertellen hoe ze netcongestie tegengaan. Maar op de kritiek van de ACM willen ze geen commentaar geven; ze verwijzen naar brancheorganisatie Netbeheer Nederland.

"Het ligt aan ons", zegt een woordvoerder namens de netbeheerders. "We nemen de kritiek ter harte. De implementatie van flexibel gebruik van het net is niet zo snel gegaan als gedacht. We hebben niet goed ingeschat hoe complex dit zou zijn."

Overvolle netten kosten miljarden

Netcongestie betekent dat er disbalans is tussen gebruik en toevoer van stroom op het elektriciteitsnet. Dat komt deels doordat we met zijn allen veel meer stroom zijn gaan gebruiken. Deels doordat een steeds groter deel van de stroom van zon en wind komt, waardoor elektriciteit op onregelmatige momenten wordt opgewekt.

Dit zorgt voor piekmomenten op het net. Met name in de ochtend en in de avond wanneer mensen veel stroom gebruiken. Dat kan ervoor zorgen dat de stroom uitvalt of hapert bij huishoudens en bedrijven.

Om dat te voorkomen hanteren netbeheerders wachtlijsten voor bedrijven die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen. Momenteel staan 14.000 bedrijven in de wacht.

Dit leidt jaarlijks tot miljarden aan productiviteitsverlies, en betekent ook dat Nederland minder snel van het gas afkomt.

Volgens Netbeheer Nederland bieden alle netbeheerders flexibele contracten aan bedrijven, iets wat de ACM bevestigt. Maar ze zijn vaak niet aantrekkelijk voor klanten, waardoor ze ervan afzien, volgens de branchevereniging.

Aanpassingen vereist

Veel bedrijven die op een aansluiting wachten, denken nog steeds dat ze gedurende de hele dag evenveel stroom kunnen gebruiken, volgens de brancheclub.

"Met een flexcontract moet je je gebruik en bedrijfsprocessen aanpassen. Doordat veel bedrijven niet openstaan voor gedragsveranderingen, hebben ze ook minder interesse in een flexibel contract", zegt de woordvoerder.

Netbeheerder Tennet, die over het landelijke hoogspanningsnet gaat, kan zich ook vinden in de kritiek van de toezichthouder. Het bedrijf neemt de oproep om meer flexibele contracten aan te bieden "zeer serieus", schrijft een woordvoerder in een commentaar.

Verbeterplannen

Uiterlijk 6 februari moeten Tennet en de regionale netbeheerders verbeterplannen indienen bij ACM. Daaruit moet duidelijk worden wat zij doen om de pieken en dalen op de stroomnetten beter te verspreiden over de dag. Als de plannen onvoldoende zijn, kan dat tot boetes leiden, zegt de ACM-woordvoerder.

"Dat is niet ons doel. De beheerders erkennen de problemen en we willen er vooral voor zorgen dat de stroomnetten flexibeler worden gebruikt."

Consumenten die begin dit jaar zijn ingestapt om een graantje mee te pikken van de bitcoin-rage, hebben de winst op hun investering de afgelopen weken zien verdampen. Op 1 januari stond de digitale munt op ruim 93.000 dollar per stuk. Het enthousiasme over de bitcoin bereikt begin oktober een recordprijs van bijna 125.000 dollar.

Maar sinds die historische piek zit de klad er flink in. Zo flink dat de prijs van een bitcoin sinds 4 november onder de prijs van begin dit jaar is gedoken. Wie zijn op 1 januari gekochte digitale munten nog steeds heeft staat op flink verlies. Vandaag zakte de waarde onder de 86.500 dollar, oftewel minder dan 75.000 euro.

Toch is niet elke bitcoinbelegger direct in paniek. "Het is gewoon een kwestie van geduld hebben. En op de juiste momenten een deel van het geld eruithalen", zegt cryptobelegger Najat Matulessy over de snel dalende prijs van de bitcoin. Matulessy belegt al zo'n acht jaar in cryptomunten. "Ik had eerst wat kleinere munten. Maar daar ben ik mee gestopt. Nu zit ik alleen nog in de bitcoin en de dogecoin.

Hoogtevrees

Begin dit jaar maakten cryptomunten als de bitcoin een flinke opmars vanwege de terugkeer van president Donald Trump in het Witte Huis. Hij beloofde de regels voor digitale munten flink te versoepelen, zelfs om een nationale reserve in bitcoin aan te leggen. Vooralsnog is dat er allemaal niet van gekomen.

Maar of dat nu de reden is voor de scherpe daling van de waarde van de bitcoin durft Dennis Post, crypto-expert bij consultancy EY, niet te zeggen. Hij ziet wel een vergelijking met de jubelstemming met gewone aandelen. "Daar zie je door de maar oplopende koersen ook wat hoogtevrees ontstaan", verwijst hij naar beleggers die denken dat de prijs niet meer verder zal stijgen en daarom hun aandelen met winst verkopen.

Daarbij slaan de zorgen over een naderend zeepbelmoment met de hoge verwachtingen over kunstmatige intelligentie, AI, ook over op de cryptowereld, denkt Post. En dat heeft weer gevolgen voor beleggers die met veel risico hun geld investeren: "Er zijn heel veel hefboominstrumenten voor crytomunten in de markt gezet. Daarmee worden met geleend geld allerlei crypto's gekocht. Als de koers maar 1 procent de verkeerde kant op gaat, dan moeten veel beleggers in deze instrumenten hun munten verkopen. Vorige week zag je hiermee echt een kettingreactie. En dat leidt weer tot veel onrust en angst."

Sneeuwbaleffect

De dalende bitcoinprijs slaat op zijn beurt ook terug op de gewone aandelenmarkten. Bij voorbeeld op zogenoemde bitcoin-treasury-bedrijven. Dat zijn bedrijven die met geld van investeerders bitcoins opkopen. Zakenkrant FT zag vandaag dat de grootste van deze bedrijven ter wereld, het Amerikaanse Strategy en het Japanse Metaplanet, in enkele maanden de helft of zelfs meer van hun beurswaarde zijn verloren omdat beleggers het niet meer vertrouwen.

Die beursproblemen kunnen weer terugkaatsen naar de bitcoin-markt, voorziet Post. "Als dit soort bedrijven gedwongen wordt om bitcoins te verkopen om aan financiële verplichtingen te voldoen, dan kun je echt een sneeuwbaleffect krijgen. En wat er dan gebeurt? Ja, zeg het maar."

Matulessy noemt beleggen in cryptomunten een kwestie van keuzes maken en geloof houden. "Ik denk dat je echt moet gaan kijken welke munt een beetje stabiel blijft. En daar moet je in gaan investeren, en gewoon in blijven geloven."

Inmiddels ziet Matulessy het beleggen in crypto als iets voor de lange termijn, net zoals gewone aandelen. "Ik denk dat het altijd wel weer aantrekt. Misschien dat dit nu over een jaar of twee jaar gaat zijn. Dus ik ben bereid om mijn geld voor de langere termijn erin te laten zitten. Het is gewoon een kwestie van geduld hebben. En op de juiste momenten een deel van het geld eruithalen."

Vrouwen en kinderen waren het doelwit van kannibalen die tienduizenden jaren geleden leefden in het gebied van het huidige België. De slachtoffers kwamen niet uit de regio zelf, maar van elders. Dat komt naar voren uit onderzoek door het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen in Brussel.

In de grot van Goyet, in de buurt van Namen, worden sinds de 19e eeuw botten gevonden die veel vertellen over neanderthalers in Noord-Europa. In 2016 werd duidelijk dat de bewoners van de grot zich tegoed hadden gedaan aan neanderthalers.

Nu is uit DNA-onderzoek duidelijk geworden dat het ging om vier vrouwen die niet dezelfde moeder hadden. Ook twee jongens waren het slachtoffer. Een van de kinderen was net geboren, het andere kind was tussen de 6,5 en 12,5 jaar oud.

Kleine vrouwen

De vrouwen waren vrij klein (circa 1,50 meter) en hadden een opvallend tengere lichaamsbouw in vergelijking met neanderthalers op andere vindplaatsen. "Dat versterkt de hypothese dat specifieke individuen het doelwit waren", zeggen de onderzoekers.

De gekannibaliseerde vrouwen en kinderen kwamen niet uit de omgeving van Namen, blijkt uit een analyse van hun botten en tanden. De interpretatie is dat de slachtoffers van elders naar Goyet zijn gebracht.

De resten zijn tussen de 45.000 en 41.000 jaar oud en komen uit een periode waarin de neanderthalers het moeilijk kregen en de homo sapiens dominanter werden. Mogelijk was er sprake van een conflict tussen twee groepen. "Dit type gedrag is bekend van chimpansees, met als doel een naburige populatie te verzwakken of territoriale controle te bevestigen", zeggen de onderzoekers. Uit welk gebied de slachtoffers kwamen, is niet bekend.

Homo sapiens

Het staat niet vast uit welke hoek de daders van het kannibalisme afkomstig waren. De onderzoekers sluiten niet uit dat het ging om homo sapiens, maar hebben een sterkere verdenking in de richting van rivaliserende neanderthalers. "Sommige van de botten zijn ook gebruikt om stenen werktuigen mee te slijpen en die praktijk kennen we vooral van neanderthalers."

De geplande werkzaamheden aan de A12 tussen Gouda en Den Haag gaan komend weekend niet door. De snelweg zou in westelijke richting worden afgesloten, maar dat wordt uitgesteld omdat er regen en kou worden verwacht.

Rijkswaterstaat is al langer bezig met groot onderhoud aan de A12, meldt Omroep West. Daarbij wordt ook een nieuwe laag asfalt aangelegd. "We kunnen door de combinatie van kou en regen niet asfalteren want dan hardt het asfalt niet genoeg uit", aldus een woordvoerder van Rijkswaterstaat.

Eerder deze maand werden delen van de A12 al twee weekenden achter elkaar afgesloten. Voor komend weekend stonden vanaf vrijdagavond 21.00 uur asfalteringswerkzaamheden gepland op het stuk snelweg tussen de knooppunten Gouwe bij Gouda en het Prins Clausplein bij Den Haag.

Maar het werk gaat dus voorlopig niet door vanwege de verwachte weersomstandigheden.

Wanneer de werkzaamheden op de A12 wel zullen plaatsvinden, is nog onbekend.

De gemeente Amsterdam wil af van fatbikes in de drukke gebieden in de stad. Mogelijk wordt het Vondelpark de eerste plek waar de fietsen met dikkere banden worden verbannen. Het college gaat kijken of dat via een plaatselijke verordening kan, een zogenoemde APV.

Wethouder Melanie van der Horst zegt dat het rijk te lang doet over beleid tegen de overlast van fatbikes. "Het is nu tijd om naar onorthodoxe maatregelen te kijken", zegt ze in een persbericht.

Eerder kondigde het demissionaire kabinet een helmplicht aan voor kinderen tot 18 jaar op een fatbike, die waarschijnlijk vanaf 2027 gaat gelden. Van der Horst zegt dat dat niet genoeg is. "Ik krijg elke week berichten binnen van Amsterdammers die zeggen dat zij de weg niet meer op durven en die me smeken om fatbikes te verbieden. Dus ik voel het als mijn plicht om alles te proberen wat in mijn macht ligt om dit probleem aan te pakken."

Vondelpark

Als de plaatselijke verordening wordt aangepast, wordt het Vondelpark waarschijnlijk het eerste gebied waar een fatbikeverbod gaat gelden. Het park is populair bij fietsers, wandelaars, spelende kinderen, hondenbezitters en sporters.

Of een fiets een fatbike is, wordt bepaald op basis van de dikte van de banden: als die meer dan 7 centimeter is, dan valt de fiets in die categorie.

Dat het rijk geen onderscheid maakt tussen e-bikes en fatbikes maakt Amsterdam niets uit. "Iedereen weet dat een fatbike heel anders is dan een e-bike. De banden zijn breder, de fietsen zijn een stuk zwaarder dan gewone e-bikes, en op veel fatbikes hoef je niet eens te trappen om vooruit te komen, waardoor het meer een brommer is dan een fiets."

Gemeenten

Enschede heeft afgelopen zomer als eerste Nederlandse gemeente ingestemd met een verbod op fatbikes in de binnenstad. Eerder gaven grote gemeenten aan zelf regels te willen maken over zware en snelle andere voertuigen, zoals de fatbikes en elektrische steps. Ook spraken tientallen andere gemeenten zich al uit voor strengere maatregelen, maar ze moeten zich houden aan landelijke regels.

Wel kijken gemeenten naar plaatselijke verordeningen als de openbare orde of de veiligheid in het geding is. Amsterdam zegt de APV straks in het Vondelpark in te zetten op basis van meldingen van overlast en verkeersonveiligheid. Zo zou uit ambulancedata blijken dat daar veel ongevallen met fatbikes plaatsvinden.

Minister: 'zeer begrijpelijk'

Minister Tieman (Infrastructuur) juicht de stappen van de gemeentes toe. "Ik maak me enorme zorgen over de onveiligheid en overlast die met name jongeren op fatbikes veroorzaken. Ik vind het dan ook zeer begrijpelijk dat de gemeente Amsterdam alles uit de kast trekt om fatbikes te weren."

Het ministerie heeft tot nu toe landelijke maatregelen, zoals een verbod op fatbikes, tegengehouden, omdat uit meerdere onderzoeken blijkt dat fabrikanten daar heel makkelijk omheen kunnen werken. Tieman hoopt vooral met een helmplicht, een keurmerk voor fatbikes en betere handhaving, de overlast van de fietsen te verminderen.

De Franse politie heeft de afgelopen dagen vier mensen aangehouden op verdenking van spionage. Twee van hen hebben de Russische nationaliteit, heeft het Openbaar Ministerie in Parijs bekendgemaakt. Franse media melden dat het viertal spioneerde voor Rusland. Het OM bevestigt dat niet.

De verdachten zijn drie mannen en een vrouw. Volgens de nieuwszender BFMTV zijn ze tussen de 40 en 63 jaar. Ze worden formeel verdacht van deelname aan een criminele organisatie, samenzwering en andere strafbare feiten. Drie zitten er vast, één verdachte mag vervolgstappen thuis afwachten.

Economische informatie

De vrouw, Anna N., zou hebben geprobeerd gevoelige economische informatie los te weken bij bestuurders van grote Franse bedrijven. Welke bedrijven dat zijn, is niet bekendgemaakt. De binnenlandse veiligheidsdienst hield haar volgens het OM al sinds januari in de smiezen omdat er vermoedens waren van spionage.

N. is de oprichter van SOS Donbass, een Franse organisatie die zich naar eigen zeggen inzet voor betere banden tussen Rusland en Europa en die een einde wil aan Europese wapenleveranties aan Oekraïne. De Donbas is een gebied in Oost-Oekraïne waar sinds 2014 oorlog woedt en dat voor het grootste deel door Rusland is bezet.

Pamfletten op Arc de Triomphe

Op de eigen site schrijft de organisatie als doel te hebben "de inwoners te helpen die sinds 2014 door het Oekraïense leger met NAVO-wapens worden gebombardeerd". Verder zegt de organisatie "feitelijke informatie" te willen bieden en hulp te willen inzamelen voor burgers in de Donbas.

Een andere verdachte, die volgens BFMTV Vyacheslav P. heet, zou in september pro-Russische pamfletten op de Arc de Triomphe in Parijs hebben geplakt. Hij wordt daarom ook verdacht van vernieling van eigendommen "ter ondersteuning van de belangen van een buitenlandse mogendheid".

In de binnenstad van Alkmaar heeft brand gewoed. Het vuur brak vanochtend uit in een restaurant. De bewoners van tientallen huizen in de buurt zijn op last van de politie geëvacueerd. Niemand raakte gewond.

De eerste meldingen van de brand kwamen rond 09.45 uur binnen bij de hulpdiensten. De uitbater van restaurant Javaanse Meisjes aan de Houttil zei bij NH Nieuws dat een van zijn medewerksters de brand bij het naastgelegen restaurant Deurali ontdekte.

Het vuur woedde aanvankelijk tussen het plafond van de begane grond en de eerste verdieping. De brandweer kon voorkomen dat het vuur oversloeg naar andere panden.

Bewoners opgevangen

Voor alle zekerheid zijn de bewoners van alle panden in de Magdalenenstraat, Achterstraat, Marktstraat en Houttil uit hun huis gehaald. Zij zijn elders opgevangen.

Blussen werd bemoeilijkt omdat het om eeuwenoude panden gaat. Rook verspreidt zich anders dan bij nieuwbouw, legt een woordvoerder uit. Volgens hem is dat ook de reden dat de brandweer snel heeft opgeschaald en met veel materieel aanwezig was.

"Het zijn hele oude panden en die zijn allemaal vervlochten met elkaar. Er is zoveel gebouwd en verbouwd. Dat is kenmerkend voor panden in een oude binnenstad. En daardoor gaat rook ook naar allerlei plekken", aldus de woordvoerder.

Oorzaak onbekend

Hoe groot de schade aan het restaurant is, is nog niet bekend. De brandweer heeft vanmiddag sloopwerkzaamheden moeten uitvoeren om beter bij de brand te kunnen. "Hopelijk heeft dit zo min mogelijk invloed op het mooie en bruisende hart van Alkmaar", aldus burgemeester Anja Schouten.

Over de oorzaak van de brand is nog niets bekend.

De eerste kweekvleesboerderij ter wereld komt in Schipluiden. Op het erf van melkveehouder en ambachtelijk kaasboer Corné van Leeuwen zijn van de week de eerste productiemodules geplaatst.

"Als boer moet je vooruitkijken, zeker in deze tijd", zegt Van Leeuwen bij Omroep West. "Dit is een kans om te zien of een nieuw inkomstenmodel past, naast wat we al doen."

Kweekvlees is een Nederlandse vinding. Het idee komt van onderzoeker en psycholoog Willem van Eelen, die zich in de naoorlogse jaren grote zorgen maakte over het dierenleed dat met de intensieve veehouderij gepaard ging.

Van Eelen vroeg patent aan op zijn vinding maar liep stuk op het vele geld dat nodig was om kweekvlees te produceren.

Met een bijdrage van Google lukte het de Maastrichtse fysioloog Mark Post wel om een in het lab gekweekte hamburger te produceren. Dat was in 2013.

Post gebruikte een paar stamcellen die hij uit de spier van een koe had gehaald. Die cellen werden in een warm kweekschaaltje geplaatst met een voedingsrijk serum, waarna ze zich deelden. Acht weken later was de gekweekte hamburger klaar, zonder dat daarvoor een koe het loodje had gelegd.

Peperduur

Sinds 2013 probeert Post, inmiddels de hamburgerprofessor genoemd, de productie van kweekvlees grootschalig mogelijk te maken. Dat gaat met horten en stoten. Er moet telkens geld bij, meldt L1 Nieuws. Massaproductie blijft vooralsnog peperduur. Om te voldoen aan de (Europese) wetgeving moeten processen telkens worden aangepast.

Bij de gloednieuwe proefopstelling die nu wordt geplaatst in Schipluiden gaat het juist om kleinschalige productie van kweekvlees, gewoon bij een boerderij op het erf.

Van Leeuwen wijst erop dat hij en zijn familie een traditie hebben van innovatie. Op het bedrijf werd ooit de eerste melkrobot van Nederland in gebruik genomen, zegt hij. De kweekvleesproductie ziet hij als "een kans om te ontdekken of een nieuw verdienmodel past naast wat we al doen".

Minder water en land

De productie van kweekvlees biedt voordelen ten opzichte van de 'productie' van gewoon vlees. Volgens hoogleraar René Wijffels van de Wageningen Universiteit is 78 procent minder water nodig en 95 procent minder land. Deskundigen verwachten ook een grote reductie van de hoeveelheid broeikasgassen.

Van stap tot stap

Omdat er zoveel van wordt verwacht, zijn tal van instanties bij het project in Schipluiden betrokken. De opvallendste is RespectFarms, een samenwerkingsverband van boeren, wetenschappers (onder wie Mark Post) en onderzoekers. "We moeten andere manieren vinden om ons voedsel te produceren, binnen de draagkracht van de aarde. Met zo weinig mogelijk impact op dieren, mensen en klimaat en met toekomst voor de boer", zegt Ruud Zanders, medeoprichter van RespectFarms. "Et voila: de kweekvleesboerderij."

Experience centre

Voorjaar 2026 opent bij de boerderij een experience centre. "Mensen moeten kunnen zien wat er echt gebeurt", zegt Ira Van Eelen, dochter van Willem van Eelen en nu betrokken bij RespectFames. "Het is goed dat er een plek is waar wetenschap, boeren, bewoners en beleidsmakers elkaar ontmoeten."

De provincie Zuid-Holland ondersteunt het project financieel. Gedeputeerde Meindert Stolk noemt het een belangrijke stap in de eiwittransitie. Volgens Stolk kan de regio hiermee technologie en kennis lokaal ontwikkelen en internationaal uitdragen.

Het Italiaanse parlement heeft een wet aangenomen die de moord op vrouwen bestraft met een levenslange gevangenisstraf. De stemming was gisteren en viel samen met de Internationale Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen, die is uitgeroepen door de Verenigde Naties.

De wet kreeg de steun van zowel de centrumrechtse meerderheid als de centrumlinkse oppositie in het Italiaanse parlement. De wet is een reactie op een reeks moorden en ander geweld tegen vrouwen in Italië en werd ingediend door de conservatieve regering van premier Meloni.

In de wet staan ook strengere maatregelen tegen andere gendergerelateerde misdrijven, waaronder stalking en wraakporno. Het idee van een wet tegen femicide werd al vaker besproken in Italië, maar kreeg pas veel steun na de grote publieke verontwaardiging over de brute moord op Giulia Cecchettin in 2023.

De 22-jarige Cecchettin werd eind dat jaar doodgestoken door haar ex-vriend, die haar lichaam vervolgens in zakken stopte en dumpte aan de oever van een meer. Die tragedie zwengelde het debat aan over de patriarchale cultuur van Italië en hoe die het geweld tegen vrouwen bevordert.

Dat was mede het resultaat van uitspraken van Giulia's zus Elena. De moordenaar was geen monster, zei ze, maar de "gezonde zoon" van een diep patriarchale samenleving. Mannen hebben in Italië een dominante rol. Ze hebben de belangrijkste posities in de maatschappij en oefenen de macht en economische controle uit.

Italië registreerde vorig jaar 106 moorden op vrouwen, waarvan 62 gepleegd door partners of ex-partners. Elena's woorden werden daarom herkend en brachten in heel Italië massaal mensen op de been die verandering eisten.

Nu, twee jaar later, stemden parlementsleden voor de nieuwe wet, na een lang en hartstochtelijk gevoerd debat. Veel parlementsleden droegen daarbij rode linten of rode jasjes, om de slachtoffers van geweld te herdenken.

Elke femicide geregistreerd

De centrumlinkse oppositie benadrukte in het debat dat de aanpak van de regering alleen het criminele aspect van het probleem aanpakt en economische en culturele verschillen onbesproken laat.

Volgens Meloni zijn er grote stappen voorwaarts gezet: "We hebben de financiering voor anti-geweldcentra en opvangcentra verdubbeld, een noodhulplijn opgezet en er zijn innovatieve educatieve en bewustwordingscampagnes begonnen. Maar we stoppen hier niet. We moeten elke dag veel meer doen."

Italië is nu een van de weinige landen waar femicide als een aparte misdaad wordt aangemerkt. Het land registreert voortaan elke moord op een vrouw die is gemotiveerd door haar geslacht als femicide.

De Amerikaanse gezant Steve Witkoff heeft in een telefoongesprek met het Kremlin tips gegeven over hoe de Russen het beste president Trump konden benaderen over een einde aan de oorlog in Oekraïne. Dat schrijft persbureau Bloomberg, dat citeert uit een opname van het gesprek. Het is niet duidelijk wie het heeft gelekt.

Het telefoongesprek van 14 oktober duurde iets meer dan 5 minuten en biedt een inkijkje in de aanpak van Witkoff. Van Russische en Amerikaanse kant wordt het bericht niet weersproken.

Witkoff had een gesprek met de hoogste Russische buitenlandvertegenwoordiger, Poetins adviseur Joeri Oesjakov. Witkoff zegt in het gesprek dat het een goed idee is als Poetin en Trump met elkaar bellen. Dat gebeurt later die week ook, kort voor de Oekraïense president Zelensky naar Washington komt.

Witkoff zegt in het telefoontje dat het goed zou zijn als de Russische president Trump zou feliciteren met de vredesovereenkomst in Gaza, die kort daarvoor was beklonken.

Poetin zou verder kunnen zeggen dat Rusland het Gazaplan steunt en dat hij Trump ziet als een man die vrede brengt, suggereert Witkoff. "Vanuit daar wordt het een heel goed gesprek." Dat ziet Oesjakov wel zitten, zo blijkt. Witkoff laat verder weten dat hij diep respect heeft voor Poetin en dat hij ervan overtuigd is dat Rusland altijd al een vredesakkoord wilde.

28-puntenplan

De Amerikaanse gezant geeft ook een aanzet tot een plan om de oorlog te beëindigen, blijkt uit het telefoongesprek. Hij verwijst daarbij naar het succes van de Gazadeal. "We hebben een plan van Trump in elkaar gezet met twintig punten die naar vrede moeten leiden en ik dacht dat we bij jullie hetzelfde moeten doen." Witkoff vindt dat Oesjakov dat tegen Poetin moet zeggen. "Klinkt goed, klinkt goed", reageert Oesjakov.

"Even onder ons, ik weet wat er nodig is voor een vredesplan", zegt Witkoff verder, "Donetsk en misschien ergens een ruil van gebieden."

Vorige week kwam naar buiten dat het Witte Huis een 28-puntenplan heeft opgesteld voor Oekraïne, waarbij Kyiv vergaande concessies zou moeten doen aan de Russen. Zo zou Oekraïne naast de regio Donetsk ook de rest van de Donbas moeten opgeven, ook de delen die niet door Rusland worden bezet.

Nieuwsuur sprak inwoners van Kyiv die onder vuur zijn genomen door Russische drones. Ze vinden dat hun land moet nadenken over territoriale concessies:

Dat plan leidde binnen en buiten de VS tot de kritiek dat de Amerikanen hun oren wel erg hadden laten hangen naar het Kremlin. Twee senatoren die met Rubio hadden gesproken, verklaarden dat de minister hun had verteld dat de voorstellen vooral afkomstig waren van de Russen. Rubio trad daarop snel naar buiten om te zeggen dat ze het verkeerd hadden begrepen; het was wel degelijk een Amerikaans plan.

Oekraïne en Europese landen reageerden geschrokken en vanuit Europa kwam een tegenvoorstel, dat al snel door het Kremlin werd afgeschoten.

Onderdeel van onderhandelingen

De afgelopen dagen spraken delegaties van de VS en Rusland elkaar in Abu Dhabi. Witkoff en Oesjakov ontmoeten elkaar volgende week in Moskou om verder te praten over de plannen. Volgens Trump is daar mogelijk ook zijn schoonzoon Jared Kushner bij, die bij diplomatieke kwesties optreedt als adviseur van Trump.

Trump noemt het telefoongesprek van Witkoff onderdeel van de onderhandelingen. "Hij moet Oekraïne aan Rusland verkopen. Dat is wat een dealmaker doet." Volgens het Witte Huis bewijst het gesprek dat Witkoff elke dag contact heeft met Russische en Oekraïense functionarissen om vrede te bereiken. "Dat is precies waarvoor president Trump hem heeft aangesteld."

Oesjakov zegt dat het telefoongesprek niet door de Russen naar buiten is gebracht. Volgens hem is het waarschijnlijk gelekt om de relatie tussen de VS en Rusland te "dwarsbomen". Over de inhoud wil hij niets zeggen, omdat die "vertrouwelijk" is. Hij zegt "vrij vaak" met Witkoff telefonisch contact te hebben.

Geen deadline meer

Trump wilde aanvankelijk dat Oekraïne uiterlijk morgen, op de feestdag Thanksgiving, zou laten weten of het plan zou worden geaccepteerd, maar die deadline werd al snel weer losgelaten. De president wil er nu geen einddatum meer op plakken. "De deadline is voor mij als het voorbij is", aldus Trump.

Trump is nog altijd vol goede moed dat er snel een akkoord kan worden gesloten, maar Europese leiders temperen de verwachtingen. De Franse president Macron zei dat hij nog geen Russische bereidheid tot een staakt-het-vuren heeft gezien. Volgens het kantoor van de Britse premier Starmer is er nog een lange, moeilijke weg te gaan.

Zeker dertien mensen zijn omgekomen bij een zeer grote brand in zeven wolkenkrabbers in Hongkong. Een van hen is een 37-jarige brandweerman.

Negen slachtoffers waren overleden toen ze gevonden werden, vier overleden later in het ziekenhuis. Ook raakten zeker vijftien mensen gewond, van wie enkelen in kritieke toestand verkeren.

Binnen in het appartementencomplex met de naam Wang Fuk Court zouden ook nog meerdere mensen vastzitten. Het zou vooral gaan om ouderen en mensen die slecht ter been zijn. Hoeveel mensen vastzitten in de gebouwen is niet duidelijk. Een voormalig districtslid meldt aan lokale media dat het om dertien mensen gaat. Een van hen zou op het dak zitten van een van de woontorens.

Kijk hier naar de beelden van de enorme brand:

Het vuur begon rond 15.00 uur lokale tijd en heeft zich binnen een paar uur verspreid van één naar alle zeven van de acht woontorens van het appartementencomplex. De brand is door de brandweer geclassificeerd als een brand van het allerhoogste niveau. De laatste keer dat er in Hongkong een brand was van niveau 5 was zeventien jaar geleden.

767 brandweerlieden proberen met 128 brandweerwagens het vuur te bestrijden. Ook staan er 57 ambulances klaar en zijn er 400 politieagenten aan het werk in het gebied rond de brandende woontorens. De hoge temperaturen binnen de gebouwen maken het voor de brandweer moeilijk om naar binnen te gaan voor blus- en reddingswerk.

Steigers van bamboe

In de woontorens van het Wang Fuk Court zitten circa 2000 appartementen. De brand zou zich hebben kunnen verspreiden via steigers van bamboe die aan de buitenkant van de 31 verdiepingen tellende woontorens waren vastgemaakt vanwege een renovatie.

Bamboesteigers worden nog veel gebruikt in Hongkong, maar zijn onveilig vanwege onder meer het brandgevaar. Dit jaar kondigde de regering al aan dat ze vanwege veiligheidsoverwegingen de bamboesteigers geleidelijk door veiligere materialen zouden laten vervangen.

Het is nog niet duidelijk waardoor de brand is ontstaan. Vanwege de brand is een snelweg in de buurt afgesloten, meldt het stadsbestuur. Ook zijn de bewoners uit twee nabijgelegen appartementencomplexen geëvacueerd.

Voor bewoners van de wolkenkrabbers die niet naar huis kunnen, is opvang geregeld in een buurtcentrum.

Na twee dagen van staking is er in België vandaag een nationale stakingsdag. De actiedriedaagse van de vakbonden is gericht tegen de hervormingsplannen van de regering-De Wever. De afgelopen dagen staakten vooral openbare diensten, zoals het openbaar vervoer en het onderwijs. Vandaag doet ook de particuliere sector mee.

Zo wordt er actiegevoerd in distributiecentra van supermarkten en leggen werknemers van verschillende bedrijven de productie tijdelijk stil. Ook in het openbaar vervoer is er opnieuw hinder, al wordt verwacht dat er vandaag iets meer treinen, bussen en trams rijden dan de afgelopen dagen.

Ook het vliegverkeer op de luchthavens in Brussel en Charleroi is ernstig ontregeld. Zo vertrekt er vanaf Brussels Airport geen enkele passagiersvlucht, meldt de Vlaamse omroep VRT.

Begrotingsakkoord

Maandagochtend vroeg sloot de Belgische regering na maanden onderhandelen een begrotingsakkoord voor de komende jaren. De laatste onderhandelingsronde duurde bijna twintig uur.

De Belgische federale regering van premier Bart De Wever bestaat uit vijf partijen: drie Vlaamse en twee Waalse. Lange tijd konden zij het niet eens worden over hoe ze 10 miljard euro moesten bezuinigen. België heeft een enorm begrotingstekort dat niet veel langer houdbaar is.

De begroting voor volgend jaar had op de tweede dinsdag van oktober al gepresenteerd moeten worden, maar vanwege de onenigheid, vooral over verhoging van de btw en het loslaten van de inflatiecorrectie, was dat niet gelukt.

Maandag werden de vijf regeringspartijen het eens dat het begrotingstekort in 2029 met zo'n 9,2 miljard euro wordt verminderd, onder meer door een belastingverhoging op de aankoop van aandelen, vliegtickets en aardgas. Daarnaast worden salarissen boven de 4000 euro bruto niet langer volledig gecompenseerd voor prijsstijgingen, en de salarissen van ministers en parlementsleden helemaal niet meer.

Juist vandaag houdt premier De Wever in het parlement zijn regeringsverklaring over de plannen. Pas morgenochtend mogen de oppositiepartijen erop reageren.

Pensioenhervormingen

Ondanks het politieke akkoord ging de stakingsdriedaagse in België door. Die was uitgeroepen door drie vakbonden, omdat de regering van de zomer al besloot tot ingrijpende hervormingen in de gezondheidszorg en van de pensioenen.

Vooral de pensioenhervormingen zijn tegen het zere been in België. Daartegen werd al vaker geprotesteerd. Afgelopen zomer sprak het kabinet van De Wever af dat de pensioenleeftijd langzaam omhooggaat en dat wie eerder stopt met werken, minder pensioen krijgt. Eén van de vakbonden noemde dat geen hervormingen, maar "sociale afbraak".

Vandaag doen tientallen bedrijven mee aan de stakingsdag, waaronder de Scandinavian Tobacco Group in Belgisch Limburg. Er werken veel vrouwen die al iets ouder zijn. Volgens de vakbonden worden zij extra hard getroffen door de maatregelen, meldt de VRT.

In de Antwerpse haven hebben enkele honderden werknemers van chemiebedrijven een doorgaande weg geblokkeerd. Dat leidt tot veel verkeershinder. Ook in het Gentse havengebied zijn stakersposten die korte tijd het verkeer tegenhouden. En bij de Volvo-fabriek in Gent is de ochtendploeg niet aan het werk gegaan. De bereidwilligheid om te staken lijkt daar hoog onder het personeel, schrijft de VRT.

'Miljoenen schade'

De Vlaamse werkgeversorganisatie verwacht dat dit keer één op de tien Vlaamse bedrijven meedoet aan de stakingsacties en het Verbond van Belgische Ondernemingen raamt de schade op enkele honderden miljoenen euro's. Volgens de ondernemers kan de nationale staking op geen slechter moment komen, nu er juist een "historisch hoog aantal faillissementen" is.

Gisteren hadden ook havens in Zeeland last van de stakingen in België. Een deel van de schepen die de havens bij Terneuzen en Vlissingen wilden aandoen, kon die niet bereiken, omdat ook werknemers bij de verkeerscentrale en de loodsen op de Westerschelde staakten.

Ook het Nederlandse treinverkeer heeft last van de staking. Er rijden minder internationale treinen. Het vliegveld bij Maastricht ontvangt juist extra passagiers, die uitwijken vanwege de stakingen op Brussels Airport en in Charleroi.

Dit jaar heeft de politie ruim 500 verdachten aangehouden die zich voordeden als agent om waardevolle spullen mee te nemen. Dat is een flinke stijging in vergelijking met de afgelopen jaren. De politie bevestigt de cijfers na een bericht van NU.nl.

De nepagenten proberen met een babbeltruc vooral ouderen sieraden en geld afhandig te maken. In heel 2024 waren er 357 arrestaties, in 2023 ging het om 127 aanhoudingen.

Eerder bleek al dat de politie dit jaar tot en met oktober ruim 10.000 incidenten met nepagenten heeft geregistreerd. Na een campagne in de zomer was een daling te zien, maar inmiddels neemt het aantal gevallen weer toe.

In het hele jaar 2024 werden 8329 incidenten geregistreerd, een veelvoud van het aantal gevallen in 2023 (520). In de jaren daarvoor speelde het probleem nauwelijks. De politie tekent daarbij aan dat slachtoffers uit schaamte zich niet altijd melden.

Vast stramien

De daders werken vrijwel altijd volgens een vast stramien. Ouderen krijgen een brief of een telefoontje met de mededeling dat er in de buurt wordt ingebroken en dat ook hun spullen gevaar lopen. De daders bieden dan aan langs te komen om uit voorzorg de kostbare bezittingen van de ouderen 'in veiligheid te brengen'. Het gebeurt geregeld dat ze namen van agenten of een politie-uniform gebruiken.

"De oplichters halen de informatie over hun slachtoffers uit online verhandelde persoonsgegevens", zei Sybren van der Velden Walda, landelijk projectleider High Impact Crimes bij de politie, afgelopen januari. "Zo weten ze al veel over de mensen, waardoor ze makkelijker vertrouwen kunnen winnen. Bijvoorbeeld door te zeggen dat ze iemands zoon of dochter ook al even hebben gesproken."

80-jarige vrouw overleden

In Amsterdam is vandaag een eerste zitting in een zaak rond de dood van een 80-jarige vrouw. Zij werd in augustus in haar eigen huis met geweld om het leven gebracht nadat ze slachtoffer was geworden van een babbeltruc door nepagenten.

De politie vermoedt dat de vrouw op een gegeven moment doorhad dat er iets niet klopte en dat daarna een confrontatie ontstond. Ze overleed aan het letsel dat ze daarbij opliep. Twee mannen staan daarvoor voor de rechter. De politie zegt dat het voor zover bekend de eerste keer is dat er geweld is gebruikt door nepagenten.

De politie benadrukt zoals altijd dat echte agenten nooit langskomen om sieraden en geld op te halen. Mensen die twijfelen of ze met een echte agent van doen hebben, krijgen het advies om 112 te bellen.

Dit zijn tips voor hoe je een nepagent kunt herkennen:

Bij verloskundigenpraktijk Zwanger & Zo in Nijverdal is gisteravond een explosief afgegaan. Niemand raakte gewond. Wel sneuvelde een ruit van het gebouw.

De explosie was even voor 21.30 uur, meldt RTV Oost. Op dat moment bevonden zich twee zwangere vrouwen en een aantal familieleden in het pand. Zij kwamen met de schrik vrij.

Op basis van getuigenverklaringen ging de politie op zoek naar twee in het zwart geklede personen. Zij sloegen na de explosie te voet op de vlucht. Van hen ontbreekt nog elk spoor.

'Gerichte aanslag'

In de regionale krant Tubantia spreken verloskundigen in de praktijk van "een gerichte aanslag", hoewel een motief daarvoor onbekend is.

Burgemeester Jorrit Eijbersen betwijfelt of de praktijk doelwit was. "Het zou ook kattenkwaad kunnen zijn, of in ieder geval baldadigheid", zegt hij. "Wat niet goed te praten is, maar het is niet zo dat de politie in eerste instantie denkt aan een misdrijf."