NOS Nieuws - Algemeen

Door de aanhoudende droogte zien akkerbouwers zich gedwongen om maatregelen nemen. Op steeds meer plekken worden de akkers beregend met slootwater om ervoor te zorgen dat de zaden kunnen ontkiemen.

"Als we niks doen, wordt de situatie nijpend", zegt akkerbouwer Boelo Tijdens uit Nieuw-Beerta bij RTV Noord.

De boer zegt dat niet alleen de droogte een probleem is. De combinatie met de harde wind afgelopen weekeinde zorgde ervoor dat net ingezaaide zaden alweer bloot kwamen te liggen.

"Het zand is gaan stuiven, vervolgens waait er een flinke laag van het perceel af", aldus Tijdens. "De kiemplantjes zijn bloot komen te liggen. Het zijn tere plantjes, daar blijft dan niks van over. Er zijn collega's met percelen uien waarvan delen behoorlijk verpest zijn."

Recorddroog

Nooit eerder sinds het begin van de metingen in 1906 is het in maart zo droog geweest. Gemiddeld viel verspreid over het land ongeveer 6 millimeter neerslag tegen 53 millimeter normaal, aldus het KNMI.

Het is vooral de bovenlaag van het akkerland die droog is, zegt Arnold Michielsen van boerenorganisatie LTO Noord bij Omroep Flevoland. Er moet dus worden beregend. Van paniek is volgens hem geen sprake. Na een kletsnat 2024 zit er nog voldoende vocht in de ondergrond om de net gezaaide zaden of bloembollen te laten doorgroeien als ze eenmaal ontkiemd zijn.

Nieuwe vorst

Toch blijft het improviseren. "In de loop van het weekend gaat het weer vriezen", zegt Tijdens in Nieuw-Beerta. "In potentie geeft dat meer ellende dan droogte. De kiemplantjes kunnen slecht tegen nachtvorst. Mijn bieten komen nu op. Die zijn het kwetsbaarst."

"Hopelijk valt het mee met de vorst", vervolgt Tijdens. "Je kunt er weinig tegen doen. Ja, in je handjes knijpen en hopen dat je geluk hebt. Anders moet ik mijn bietenperceel opnieuw inzaaien, dat kost geld. Dan moet ik nieuwe zaadjes aanschaffen en duurt het een maand langer voordat de bieten volgroeid zijn."

Veehouders zijn juist blij met de droogte. "We hebben vorig jaar hele natte omstandigheden meegemaakt", zegt LTO-mam Michielsen. "Dus die grond heeft rust, ruimte en droogte nodig om te herstellen. Dat gebeurt nu prima."

Zomerpeil

Intussen nemen de waterschappen maatregelen. Om droogte tegen te gaan, is het waterpeil op verschillende plekken verhoogd van winterpeil naar het hogere zomerpeil. Ook proberen de waterschappen zoveel mogelijk water vast te houden in plaats van af te voeren.

Waterschap Hollandse Delta in Ridderkerk benadrukt vandaag dat boeren die grote hoeveelheden slootwater gebruiken om te beregenen, dat van tevoren moeten melden.

In de Amerikaanse staat Wisconsin is de liberale rechter Susan Crawford gekozen in het hoogste gerechtshof van de staat. Daarmee behouden de progressieve rechters een meerderheid in de staat.

Gisteren konden kiezers in Wisconsin stemmen voor een nieuwe hoge rechter in wat de duurste gerechtelijke verkiezing in de geschiedenis van de VS wordt genoemd. De uitslag is een tegenslag voor Trump in een cruciale swing state die hij bij de afgelopen presidentsverkiezingen won.

President Trump en Elon Musk staken miljoenen dollars in de verkiezingscampagne van de conservatieve tegenstander van Crawford, Brad Schimel. Musk gaf geld aan kiezers die op Schimel zouden stemmen en aan mensen die een selfie met de kandidaat postten.

Het mocht niet baten. De progressieve Crawford kreeg ruim 54 procent van de stemmen, terwijl Schimel 45 procent binnenhaalde. Over haar winst zei ze: "Ik had nooit kunnen voorstellen dat ik het zou opnemen tegen de rijkste man ter wereld voor gerechtigheid in Wisconsin. En we hebben gewonnen."

Crawford heeft in het verleden als advocaat vrouwen ondersteund die een abortus wilden ondergaan, en is een fervent voorstander van het recht op abortus. Abortus was dan ook een belangrijk thema tijdens deze verkiezingen. In de komende maanden zal het onderwerp eveneens centraal staan bij het hooggerechtshof.

Bij tussentijdse verkiezingen voor twee zetels in het Huis van Afgevaardigden in Florida liep het gisteren beter af voor de Republikeinen. Ze zijn erin geslaagd om de twee zetels te behouden waardoor de nipte meerderheid van de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden intact blijft: 220 zetels voor de Republikeinen tegen 213 zetels van Democraten.

Verrassend is de winst in Florida niet. Trump had daar flink gewonnen tijdens de presidentsverkiezingen vorig jaar en de districten gelden als dieprood, oftewel Republikeins. Wel was de winst gisteren een stuk kleiner dan bij de vorige verkiezing.

Een van de zetels die worden gevuld is die van oud-Congreslid Matt Gaetz. Hij gaf zijn zetel direct op toen Trump hem nomineerde als minister van Justitie, maar werd dat uiteindelijk niet na beschuldigingen van drugsgebruik en mensenhandel.

De A9 bij Amstelveen is weer open. Gisteren was de snelweg tussen knooppunt Holendrecht en Badhoevedorp dicht vanwege een spoedreparatie. Dat leidde tot lange files.

Het was gisteravond even onzeker of de spoedreparatie op tijd klaar zou zijn voor de ochtendspits van vandaag. Maar die 'deadline' werd ruimschoots gehaald. "Om 02.30 uur was de rijbaan verlegd en konden we na een schouw de A9 weer openstellen", zegt een woordvoerder van Rijkswaterstaat.

Aan de A9 bij Amstelveen wordt al jaren gewerkt. De snelweg wordt verbreed en gedeeltelijk in een tunnelbak gelegd. Bij die werkzaamheden ging het afgelopen weekeinde mis. De aannemer boorde een gat in de voegovergang naar de Schipholbrug in de A9, maar raakte daarbij per ongeluk het betonijzer. Omdat dat ijzer de verbinding vormt tussen de brugdelen, ontstond een flink gat in de weg, meldt NH.

Urenlang muurvast

Rijkswaterstaat besloot daarop op een noodreparatie uit te voeren en de rijbaan te verleggen. De A9 bij Amstelveen ging dicht en dat leverde in de ochtendspits veel files op. Vooral op de A2 vanuit Utrecht, de A1 vanuit Amersfoort en op de ringweg A10 stond het langdurig vast.

Ook de mensen die probeerden de file te vermijden door via Mijdrecht of Abcoude om te rijden, liepen veel vertraging op. Op de N201 tussen Vinkeveen en Aalsmeer stond het urenlang muurvast. In Abcoude kwamen de filerijders in het verkeersexamen voor basisschoolleerlingen terecht en was er geen doorkomen aan. De avondspits verliep iets minder druk, maar ook toen stonden er lange files.

De A9 is nu weer open, maar het verkeer rijdt dus over een nood-rijbaan. "We gaan nu uitzoeken hoe we de schade aan de voegovergang kunnen herstellen", zegt de woordvoerder.

Marine Le Pen is blij dat het hoger beroep dat ze heeft aangetekend tegen haar veroordeling al volgend jaar wordt behandeld. Als ze in hoger beroep wordt vrijgesproken, kan ze in 2027 alsnog meedoen aan de presidentsverkiezingen.

Het Hof van Beroep in Parijs kwam gisteren aan het eind van de dag met een verklaring waarin het zegt al snel met een uitspraak te willen komen. "We gaan de zaak in behandeling nemen, zodat het vonnis in de zomer van 2026 kan worden geveld."

Dat is ruim op tijd voor de presidentsverkiezingen die in het voorjaar van 2027 zijn gepland. "Dit is heel goed nieuws. Ik denk dat het te maken heeft met alle ophef die is veroorzaakt door het vonnis", aldus Le Pen. De Franse premier François Bayrou zei gisteren in het parlement dat hij "vraagtekens" zet bij de veroordeling. Minister van Justitie Gerald Darmanin zei te hopen dat de beroepszaak snel behandeld kan worden.

Le Pen en haar partijgenoten beschuldigden de rechters van "een politiek vonnis". Er werd een petitie opgezet ter ondersteuning van Le Pen. Die zou in nog geen twee dagen door 300.000 mensen zijn ondertekend.

De partij van Le Pen, het Rassemblement National, zegt sinds de veroordeling 10.000 nieuwe lidmaatschapsaanvragen te hebben gekregen. Voor zondag heeft de partij een protestbijeenkomst in Parijs aangekondigd. Le Pen wil haar veroordeling bovendien aanvechten bij de Constitutionele Raad en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

Europees geld illegaal naar partijkas

De rechts-radicale Marine Le Pen werd maandag veroordeeld. Ze kreeg vier jaar cel, waarvan twee voorwaardelijk, en een verbod om de komende vijf jaar mee te doen aan verkiezingen. Le Pen, haar partij en collega's hebben volgens de rechter voor meer dan 4 miljoen aan Europees geld illegaal naar de partijkas doorgesluisd.

De zaak heeft geleid tot bedreigingen aan het adres van rechters. De rechters die haar zaak behandelden werden in januari al op sociale media met de dood bedreigd. De voorzitter van de rechtbank krijgt politiebescherming. Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels een onderzoek ingesteld naar de verschillende bedreigingen.

Snelle behandeling

De aankondiging van de snelle behandeling van het beroep is opmerkelijk. In Frankrijk laat de behandeling van grote zaken zoals deze normaal gesproken zeker twee en soms zelfs wel drie jaar op zich wachten. Marine Le Pen toonde zich daar de afgelopen dagen ongerust over. Als een beroepszaak pas na de presidentsverkiezingen zou worden behandeld, zou dat voor haar te laat zijn.

Marine Le Pen heeft de Franse justitie ervan beschuldigd politieke bedoelingen te hebben: ze zou bewust worden gedwarsboomd om te voorkomen dat ze president van Frankrijk wordt. Volgens een peiling is zo'n 40 procent van de Fransen het daarmee eens. Een meerderheid van 57 procent zegt dat de rechters gewoon hun werk hebben gedaan door Le Pen te veroordelen.

Tijdens de Franse verkiezingen vorig jaar maakte NOS op 3 onderstaande video over de machtige familie Le Pen in Frankrijk:

Israël breidt het offensief in Gaza uit en wil daar "uitgestrekte gebieden" veroveren die zullen worden toegevoegd aan de Israëlische veiligheidszone. Dat heeft defensieminister Katz gezegd.

Na uitgebreide nachtelijke aanvallen in het zuiden van de Gazastrook heeft het Israëlische leger een nieuwe divisie naar het gebied gestuurd.

Palestijnse media meldden vannacht een grote golf van aanvallen in Rafah en Khan Younis. Maandag gaf het Israëlische leger al een evacuatiewaarschuwing af voor het gehele gebied rond Rafah en een groot stuk land tussen Rafah en Khan Younis, waar het Israëlische leger voorheen niet met grondtroepen opereerde.

Troepen trokken vanmorgen vroeg zuidelijk Gaza binnen, als onderdeel van de uitbreiding van het offensief tegen Hamas. Katz zei dat troepen gebieden gaan ontdoen "van terroristen en infrastructuur, en uitgestrekte gebieden gaan veroveren die aan de veiligheidszones van Israël zullen worden toegevoegd."

Katz heeft de Gazanen opgeroepen Hamas uit te schakelen en Israëlische gijzelaars terug te sturen. Dat is volgens hem de enige manier om een einde te maken aan de oorlog.

Israël heeft al een aanzienlijke bufferzone binnen Gaza. Na twee maanden van relatieve rust door het ingestelde staakt-het-vuren hervatte Israël deze maand de luchtaanvallen op Gaza. Premier Netanyahu heeft gezegd dat militaire druk de beste manier is om de resterende 59 gijzelaars vrij te krijgen.

De aankondiging van de uitbreiding van de militaire operatie in Rafah valt niet in goede aarde bij de families van de gijzelaars. Het Hostages and Missing Families Forum dat hen vertegenwoordigt, zegt in een verklaring: "Is er besloten om de gijzelaars op te offeren omwille van 'territoriale winst'?"

Geschokt

"In plaats van de vrijlating van de gijzelaars veilig te stellen door middel van een deal en het beëindigen van de oorlog, stuurt de Israëlische regering meer soldaten naar Gaza om te vechten in dezelfde gebieden waar al herhaaldelijk gevechten hebben plaatsgevonden", zegt de organisatie.

Volgens het Forum waren families "geschokt toen ze vanmorgen wakker werden en zagen dat de minister van Defensie aankondigde dat de militaire operatie in Gaza zou worden uitgebreid met als doel 'grote gebieden te veroveren'".

"De verantwoordelijkheid voor de vrijlating van de 59 gijzelaars die door Hamas worden vastgehouden, ligt bij de Israëlische regering. Onze grote zorg is dat deze missie naar de bodem van haar prioriteitenlijst is geschoven en slechts een secundair doel is geworden."

Israël voert sinds twee weken Israël weer grote aanvallen uit in Gaza, nadat de eerste fase van het staakt-het-vuren afliep zonder afspraken over een vervolg.

Hongarije wil uit het Internationaal Strafhof stappen, melden Radio Free Europe en de Hongaarse onderzoeksjournalist Szabolcz Panyi op basis van diplomatieke bronnen. Het besluit komt kort voor een bezoek van de Israëlische premier Netanyahu, tegen wie een arrestatiebevel is uitgevaardigd.

De plannen waren al langer in de maak. Premier Orbán zou zich gesterkt voelen om de stap te zetten doordat president Trump heeft besloten sancties op te leggen aan het strafhof en hoofdaanklager Karim Khan vanwege de aanklachten tegen Netanyahu.

Om eruit te stappen moet het parlement wel eerst een resolutie aannemen. Het hele proces kan een jaar duren, schrijft Radio Free Europe.

Oorlogsmisdaden

Toen het strafhof in november een arrestatiebevel uitvaardigde tegen Netanyahu en zijn minister van Defensie, was Orbán een van de eersten die het besluit veroordeelden. De Hongaarse premier noemde het "cynisch en compleet onacceptabel" dat Netanyahu vervolgd werd voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid tijdens de oorlog in Gaza.

Orbán nodigde Netanyahu ook direct uit voor een bezoek aan Hongarije, waarbij hij benadrukte dat zijn land het arrestatiebevel niet zal navolgen. Netanyahu komt vanavond aan in Boedapest. Dat zal de eerste keer zijn dat de premier een EU-land bezoekt sinds het besluit van het strafhof. De komende dagen staan ontmoetingen met Orbán gepland en zal de Israëlische leider verschillende Holocaust-monumenten bezoeken.

Dat Orbán de kant van Netanyahu koos was weinig verrassend. De twee zijn al jarenlang bevriend en zijn politieke bondgenoten.

Na de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober 2023 zei Orbán dat zijn land het "veiligste land voor Joden" is in Europa. Pro-Palestijnse betogingen werden verboden.

Met het bezoek van Netanyahu wordt de legitimiteit van het strafhof verder ondermijnd, waarschuwen onafhankelijke waarnemers. "Dit is een volgende stap van Orbán om tegen de status quo in te gaan", zegt de Hongaarse mensenrechtenadvocaat Julia Ivan tegen de NOS. Zij werkt voor Amnesty International. "Hij wil de wereldorde op basis van internationaal recht, verdragen en conventies op de proef stellen."

Hongarije is nog lid van het strafhof maar Orbán houdt vol dat hij geen navolging hoeft te geven aan beslissingen van het ICC. Volgens zijn regering is het Statuut van Rome - het verdrag op basis waarvan het Internationaal Strafhof is opgericht - niet vastgelegd in het Hongaarse rechtssysteem.

Dat werd eerder al duidelijk toen een arrestatiebevel werd uitgevaardigd tegen president Poetin vanwege de ontvoeringen van Oekraïense kinderen uit bezet gebied. Orbán wil de Russische leider te vriend te houden en zei toen ook dat Hongarije geen gehoor zou geven aan het besluit van het strafhof.

Geen eigen politiemacht

Het ICC heeft geen eigen politiemacht en is dus afhankelijk van lidstaten om een bevel uit te voeren. Wanneer een land daar geen navolging aan geeft, kan het hof een procedure tegen die lidstaat starten. Maar er zijn weinig concrete maatregelen die het Internationaal Strafhof kan nemen. De kans dat Netanyahu toch linksom of rechtsom wordt aangehouden, is dus klein.

De Europese Commissie benadrukte deze week dat de EU het besluit van het ICC steunt en dat lidstaten het arrestatiebevel moeten uitvoeren. "We zijn toegewijd aan het internationale strafrecht en de strijd tegen straffeloosheid", reageerde een woordvoerder.

Maar Hongarije is binnen de EU zeker niet het enige land dat overweegt het besluit van het Internationaal Strafhof links te laten liggen. De Poolse premier Tusk maakte in januari duidelijk dat Netanyahu welkom zou zijn bij de Auschwitz-herdenking. De aanstaande Duitse bondskanselier Merz heeft duidelijk gemaakt dat hij vindt dat Netanyahu Duitsland moet kunnen bezoeken. Ook leiders van andere landen, onder wie premier Schoof, hebben gesuggereerd dat Netanyahu op bezoek zou moeten kunnen komen.

De Amerikaanse acteur Val Kilmer is op 65-jarige leeftijd overleden. Kilmer speelde Batman, en vertolkte Jim Morrison in de film The Doors over de gelijknamige band.

Hij overleed aan een longontsteking, maakte zijn dochter bekend. In 2014 werd er keelkanker bij hem vastgesteld, maar daar herstelde hij van na meerdere bestralings- en chemotherapiebehandelingen.

Top Gun

Kilmer werd geboren in Los Angeles op 31 december 1959. Hij begon met acteren op de middelbare school en was de jongste student die werd toegelaten op de beroemde Juilliard School in New York, een prestigieuze opleiding voor muziek, toneel en dans.

In 1984 maakte Kilmer zijn debuut in de spionagekomedie Top Secret!. Zijn grote doorbraak kwam twee jaar later, met de rol van Tom 'Iceman' Kazanski, de grote uitdager van Maverick in Top Gun.

Daarna volgden de belangrijkste jaren van zijn carrière. Misschien de grootste rol die Kilmer vertolkte was die van leadzanger Jim Morrison in de film uit 1991 over The Doors. Kilmer trok zelf regisseur Oliver Stone over de streep om hem te casten, door een acht minuten durende video naar hem te sturen waarin Kilmer Morrison nadeed. Kilmer zong uiteindelijk zelf ook in de film.

Ruzies

Vanaf halverwege de jaren 90 raakte de carrière van Kilmer in het slop door talloze ruzies met regisseurs en collega-acteurs. In de loop der jaren kreeg hij de reputatie temperamentvol, intens en soms egoïstisch te zijn.

Het begon nadat hij in 1995 Batman speelde in Batman Forever, het derde deel van de Batman-serie. De critici oordeelden gunstiger over medespelers als Tommy Lee Jones en Jim Carrey.

Kilmer trok zich daarop terug uit de Batman-films. Regisseur Joel Schumacher noemde hem "de meest psychologisch getroebleerde mens waar ik ooit mee gewerkt heb".

Het werd alleen maar erger voor Kilmer toen hij slaags raakte met collega-acteur Marlon Brando tijdens de productie van The Island of Dr. Moreau, die flopte in 1996. "Er zijn twee dingen die ik nooit meer in mijn leven zou doen", zei John Frankenheimer, die de film regisseerde. "Ik zal nooit meer de Mount Everest beklimmen en ik zal nooit meer met Val Kilmer werken."

'Hardst werkende acteur'

"Als bepaalde mensen me bekritiseren omdat ik veeleisend ben, denk ik dat dat een dekmantel is voor iets wat ze niet goed hebben gedaan. Ik denk dat ze zichzelf proberen te beschermen", zei Kilmer er zelf over.

Phillip Noyce, die hem regisseerde in The Saint, zei dat Kilmer geplaagd werd door een slecht imago, maar dat dat grotendeels onterecht was. "De echte Val Kilmer is een lammetje. Hij is de hardst werkende acteur die ik ooit heb gezien."

Kilmer was getrouwd met de Britse actrice Joanne Whalley, met wie hij twee kinderen kreeg voordat hij scheidde. Later had hij relaties met onder anderen zangeres Cher en topmodel en zangeres Cindy Crawford.

Nadat Kilmer in 2014 keelkanker kreeg en daarvan herstelde, speelde hij nog in The Snowman (2017) en samen met zijn dochter Mercedes in Paydirt (2020). Aan alle behandelingen hield hij een schorre stem over. Zijn laatste grote rol was nog een keer die van Tom 'Iceman' Kazanski in het recentste deel van Top Gun, in 2022.

Goedemorgen! Minister Faber van Asiel en Migratie moet zich in de Tweede Kamer verantwoorden voor het weigeren van koninklijke lintjes aan vrijwilligers van het COA en Feyenoord speelt een inhaalwedstrijd tegen FC Groningen.

Eerst het weer: Vandaag schijnt de zon uitbundig en bij een matige tot aan zee vrij krachtige oostenwind wordt het 16 tot 18 graden. Tot en met vrijdag houdt de zon de overhand en het kwik stijgt op veel plaatsen naar 20 graden. Vanaf zaterdag neemt de bewolking toe en wordt het minder warm.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De VN noemt het "belachelijk" dat Israël beweert dat er de komende tijd genoeg eten voorhanden is in de Gazastrook. De militaire Israëlische organisatie die de voedseltransporten regelt, zei gisteren dat er tijdens het staakt-het-vuren ruim 25.000 vrachtwagens Gaza zijn binnengelaten. "Er is genoeg eten voor een lange periode, als Hamas toestaat dat burgers het krijgen", schreven de Israëliërs.

Gisteren liet het wereldvoedselprogramma van de VN weten dat de 25 bakkerijen in Gaza moeten sluiten, omdat er niet genoeg meel en gas meer is. Gevraagd naar het Israëlische bericht, haalde VN-woordvoerder Stéphane Dujarric stevig uit naar Israël. "Wat de VN betreft is dat belachelijk. We zitten aan het einde van onze voorraden. Het Wereldvoedselprogramma sluit zijn bakkerijen niet voor de lol. Als er geen meel is, als er geen gas is, dan kunnen de bakkerijen niet open."

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Een delegatie van het Franse organisatiecomité voor de Olympische Winterspelen 2030 heeft gisteren een bezoek gebracht aan Thialf in Heerenveen. Voor de Spelen, die in de Franse Alpen worden gehouden, is nog geen accommodatie gevonden voor het langebaanschaatsen. Volgens NOC*NSF, dat de Franse delegatie ontving, wordt daarom nadrukkelijk gekeken naar het Friese ijsstadion.

Fijne dag!

Voor ondernemers in Europa zijn het onzekere tijden. Continu hangt de dreiging van Amerikaanse importheffingen in de lucht. Vandaag komt president Trump met een nieuw grootschalig pakket aan heffingen.

Ondernemers die meteen rekenen op duidelijkheid komen waarschijnlijk van een koude kermis thuis. Want voor een goed overzicht zijn niet alleen de Amerikaanse importheffingen van belang; het gaat ook om het antwoord daarop van de Europese Unie. En de kans is groot dat dat antwoord niet meteen volgt.

Bevrijdingsdag

De Amerikaanse heffingen voor Europa blijven tot op het laatst onduidelijk. Trump stelde de EU vorige week een heffing van 25 procent in het vooruitzicht op buiten de VS gemaakte auto's. Vandaag worden waarschijnlijk de details bekend van deze auto-heffing.

Daar blijft het zo goed als zeker niet bij. Er wordt zelfs rekening gehouden met de aankondiging van een universele importheffing op alles wat vanuit de EU (en elders) naar de VS gaat.

Trump zelf spreekt van Liberation Day. Hij zegt de VS te willen bevrijden van "oneerlijke handelspraktijken". Hij vindt dat andere landen de VS benadelen en dat "de EU is opgericht om de Verenigde Staten te naaien". Met importheffingen wil hij dat recht te zetten.

De voor- en nadelen van importheffingen uitgelegd:

Eerder kwam Trump al met een heffing van 25 procent op staal en aluminium en de EU kondigde tegenmaatregelen aan. Er zou heffing komen op Amerikaanse producten als spijkerbroeken, Harley Davidson-motoren en bourbon. Die zouden gisteren van kracht worden, maar de ingangsdatum is twee weken verschoven.

Een van de redenen voor uitstel is dat de Europese Commissie het antwoord op Trumps heffingen goed wil afstemmen met alle EU-landen en met Europese bedrijven. Bovendien wilde de Europese Commissie niet één dag voor Trumps nieuwe heffingen met tegenmaatregelen komen die de indruk zouden kunnen wekken dat de EU een handelsoorlog uitlokt.

De Commissie wil in een mogelijke handelsoorlog alleen maar reageren op de VS. En dus niet degene zijn die het conflict escaleert.

Wanneer de Europese reactie komt op wat Trump vandaag aankondigt is niet duidelijk. De kans is groot dat de EU eerst de tijd neemt om de mogelijke effecten op de Europese economie in kaart te brengen, en daar het antwoord op baseert. Door wat tijd te nemen straalt de EU uit: wij willen blijven praten en zijn bereid over alles te onderhandelen.

De hoop is dat het de komende weken toch nog met de VS tot een akkoord komt. Iets wat eerder gebeurde met Canada en Mexico.

'Alle opties op tafel'

Als dat op niets uitdraait liggen volgens Commissievoorzitter Ursula von der Leyen "alle opties op tafel". De EU zegt bereid te zijn hard terug te slaan. De EU zou zelfs overwegen om Amerikaanse techbedrijven als Meta en X te treffen. Iets wat heel gevoelig ligt omdat de VS nu al klaagt dat de digitale regels in Europa veel te streng zijn.

Als de Europese Unie echt wil voorkomen dat de handelsoorlog escaleert, is zo'n stap niet waarschijnlijk. Hoe dan ook zal de Europese Commissie hopen dat het niet zover hoeft te komen, want zij is ervan overtuigd dat een echte handelsoorlog heel slecht uit zal pakken voor alle partijen, zowel in de EU als in de VS.

Meer dan 90 uur na de aardbeving hebben reddingswerkers in Myanmar een 63-jarige vrouw levend onder het puin van een ingestort gebouw vandaan gehaald. Terwijl de kans op het vinden van overlevenden zes dagen na de beving steeds kleiner wordt, loopt het dodental verder op.

De officiële teller staat op ruim 2700 doden, maar lokale tellingen komen uit boven de 3700. Volgens het regime zijn er meer dan 400 vermisten. "We nemen aan dat de meesten dood zijn", zei juntaleider Min Aung Hlaing gisteren. "Er is een kleine kans dat ze nog in leven zijn."

VN-functionarissen die de bevingsschade in Myanmar hebben opgenomen roepen de wereldgemeenschap op om meer werk te maken van de hulp aan het Zuidoost-Aziatische land. Zeker nu het regenseizoen nadert, waardoor de leefomstandigheden nog nijpender worden, waarschuwen ze.

De belangrijkste levensbehoeften zijn nu drinkwater, voedsel, onderdak en medicijnen, zegt Marcoluigi Corsi, waarnemend humanitair en plaatselijk coördinator van de VN na een bezoek aan hoofdstad Naypyidaw. Hij zag met eigen ogen de schade aan woningen, wegen, bruggen, ziekenhuizen en scholen.

Staakt-het-vuren

Meerdere gewapende verzetsgroepen die strijden tegen de junta hebben gezamenlijk een eenzijdig staakt-het-vuren van een maand aangekondigd, om hulpverlening mogelijk te maken. Op staatszender MRTV zei juntaleider Min Aung Hlaing dat het leger de offensieven heeft gestaakt, maar wel defensieve maatregelen tegen gewapende verzetsgroepen blijft nemen.

De VN dringt aan op een consequent en onmiddellijk staakt-het-vuren zodat hulpverleners veilig hun werk kunnen doen. De internationale hulpverlening in het land, dat sinds de militaire coup van 2021 weer zeer gesloten is, komt moeizaam op gang, hoewel het leger kort na de aardbeving zei open te staan voor hulp uit het buitenland.

Beelden uit de zwaar getroffen buursteden Sagaing en Mandalay:

Een federale rechter in de VS heeft bepaald dat de regering-Trump niet op korte termijn tienduizenden ambtenaren kan ontslaan. De Amerikaanse regering heeft zich niet gehouden aan de procedures die gelden rond massaontslagen, oordeelde de rechter in de staat Maryland.

Zo verzuimde de regering voorafgaand aan het ontslag de betrokken staten en lokale overheden op de hoogte te brengen. Negentien staten en het Washington-district stapten daarop naar de rechter. De rechter, die hen in het gelijk stelt, zegt alleen in die gebieden te kunnen eisen dat de ontslagen worden teruggedraaid.

Sinds het aantreden van Trump in januari kregen zeker 24.000 werknemers van overheidsinstanties verspreid over het land ontslag aangezegd. Het gaat veelal om werknemers die korter dan een jaar hun meest recente functie bekleedden, maar soms al jaren in andere rollen voor de overheid hebben gewerkt.

Trumps regering stelt dat de ontslagen het gevolg zijn van ondermaatse prestaties van de werknemers. Techmiljardair Elon Musk, topadviseur van Trump en aanjager van het Department of Government Efficiency (DOGE), zette de ontslaggolf onder ambtenaren begin dit jaar in. Hij eiste dat ambtenaren hun recente prestaties aan hem zouden mailen, anders zou ontslag volgen.

Opzegtermijn genegeerd

Met zijn nieuwste uitspraak gaat de rechter in Maryland een stap verder dan bij zijn eerdere uitspraak vorige maand. Toen oordeelde hij dat de ontslagen vermoedelijk illegaal waren, onder meer omdat de opzegtermijn van 60 dagen niet in acht was genomen. Daarop beval hij achttien agentschappen om weggestuurde werknemers terug te nemen, in afwachting van andere rechtszaken.

De regering-Trump ging meteen tegen die beslissing in beroep. Die beweert dat de ontslagen rechtmatig waren en de rechter niet de bevoegdheid heeft om die ontslagen terug te draaien - dat zou aan de federale overheid zijn. Maar een federaal hof van beroep weigerde om een streep te zetten door de uitspraak van de rechter.

Nederlanders die naar of via het Verenigd Koninkrijk willen reizen moeten vanaf vandaag beschikken over een speciale reisvergunning. Deze zogeheten ETA is online aan te vragen via een speciale app en is twee jaar geldig. Binnen die periode kunnen vergunninghouders meermaals naar het VK reizen. Daarmee is de ETA vergelijkbaar met regelingen in de VS en Canada.

De Britse regering stelde de reisvergunning begin dit jaar al verplicht voor reizigers uit vijftig niet-Europese landen, waaronder de Verenigde Staten, Canada en Australië. Vanaf vandaag zijn ook Europese burgers verplicht zich voorafgaand aan hun reis online te registreren. De beslissing zou vervolgens binnen drie dagen bekend moeten zijn, al kan het ook veel sneller gaan.

De Britse douane wil door de aanvragen beter zicht krijgen op wie het Verenigd Koninkrijk in wil reizen en voorkomen dat personen "die een bedreiging vormen" binnenkomen.

Vakantie en familiebezoek

De ETA is bedoeld voor wie naar Engeland, Schotland, Noord-Ierland of Wales wil voor vakantie, bezoek aan familie en vrienden, een zakenreis of korte studieperiode. Met de reisvergunning op zak kun je maximaal zes maanden aaneengesloten blijven. Wie wil werken of een volledige studie wil volgen moet een regulier visum aanvragen.

De kosten van de ETA-aanvraag bedragen 10 pond per persoon, omgerekend zo'n 12 euro. Volgende week woensdag gaat dat tarief omhoog naar 16 pond, een kleine 20 euro. Ook baby's en kinderen hebben een reisvergunning nodig.

Nederlandse reisorganisaties houden er rekening mee dat vakantiegangers die naar het Verenigd Koninkrijk reizen vanaf vandaag langer moeten wachten aan de grens. Ze hebben klanten erop gewezen dat ze op tijd hun reisvergunning moeten aanvragen. Zonder dat document kunnen ze worden geweigerd op een vlucht, trein of boot naar het VK.

Minister Faber van Asiel en Migratie (PVV) gaat vandaag alleen in debat met de Tweede Kamer over haar weigering om de voordracht van een aantal koninklijke onderscheidingen goed te keuren. Minister-president Schoof zal niet aanwezig zijn, bevestigt een woordvoerder.

Een groot deel van de oppositie in de Tweede Kamer wil de premier er wel bij hebben, omdat de eenheid van zijn kabinet in het geding zou zijn. Zij zullen daar bij aanvang van het debat, om 10.15 uur nogmaals om vragen.

Faber heeft inmiddels laten weten dat zij de handtekeningen van premier Schoof en minister Uitermark (NSC) onder de vijf koninklijke onderscheidingen voor vrijwilligers bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) volledig steunt.

In een brief aan de Tweede Kamer schrijft zij: "Ik hecht eraan te benadrukken dat ik 100 procent achter het besluit van de minister-president sta en dat er dus volledige eenheid van kabinetsbeleid is", aldus Faber.

Die brief volgde gisteravond laat op een tumultueuze dag. Faber weigerde in het Vragenuur excuses aan te bieden voor het niet tekenen van de lintjesvoordrachten. PVV-leider Wilders liet vanmorgen op X weten dat hij het zeer terecht vindt dat zij dit niet doet.

Overigens zal Wilders het debat vandaag niet voeren namens zijn fractie. Ook Yesilgöz (VVD), Omtzigt (NSC) en Van der Plas (BBB) zijn niet aanwezig. De oppositiepartijen vaardigen wel allemaal hun fractieleiders af.

Dinsdagavond was er overleg in de coalitie over de lintjesaffaire. Dat werd in allerhaast ingepland. Faber zelf was daar niet bij. Premier Schoof moest er zijn bezoek aan België voor afzeggen.

Het overleg was nodig omdat er door Fabers optreden in het Vragenuur grote onrust en verontwaardiging was ontstaan.

Een groot deel van de oppositiepartijen vindt dat Faber vrijwilligers schoffeert die zich inzetten om asielzoekers te helpen en Nederlands te leren. Ook regeringspartijen NSC en BBB hebben kritiek op het standpunt van Faber, omdat zij vrijwilligers belangrijk vinden voor de samenleving.

De lintjes die jaarlijks voorafgaand aan Koningsdag worden uitgereikt zijn daarbij een waardevolle traditie, vinden de partijen. "Laten we niet zo'n mooie traditie die we met elkaar hebben als de lintjesregen op deze manier verstieren", zegt VVD-Kamerlid Aartsen.

Een ander punt van kritiek gaat over de eenheid van kabinetsbeleid. Dat wil zeggen dat ministers in het openbaar geen verschillende meningen hebben over kabinetsbesluiten. Dat is hiermee geschonden: Faber heeft een andere mening dan de minister-president en dat kan niet, zeggen ze. In 2021 leidde zo'n openlijk meningsverschil binnen het kabinet tot het ontslag van toenmalig staatssecretaris Keijzer.

Volgens Faber is er geen sprake van een meningsverschil met de premier, schrijft ze in haar brief. Ze heeft toegelicht waarom zij zelf niet wilde tekenen, maar het besluit om Schoof en Uitermark wel hun handtekening te laten zetten is mede namens haar genomen, schrijft ze.

"Dit is blijkbaar niet voldoende overgekomen in het vragenuurtje vandaag. Ook heb ik te vaak gewezen op mijn overwegingen om de voordrachten niet te ondertekenen en dat betreur ik."

Geen herhaling van zetten

Regeringspartij NSC staat achter het debat dat vandaag zal plaatsvinden en heeft laten weten dat Faber dan meer moet zeggen dan zij gisteren in het vragenuurtje deed. Het mag geen herhaling van zetten worden, zeggen bronnen rond de partij. CDA-leider Bontenbal, die schande sprak van de opstelling van Faber, eist excuses.

Partijleider Bikker van de ChristenUnie laat weten dat zij de brief van Faber "ronduit teleurstellend" vindt. "Kamervragen worden niet serieus genomen en het kabinet lijkt langs elkaar heen te werken." Ze wil in het debat meer duidelijkheid van premier Schoof over de "eenheid van beleid".

SP-leider Dijk, die in de Kamer zei zelf niet veel met lintjes te hebben, maar vrijwilligers wel te willen waarderen, schrijft op X: "Gaat Faber nu zelf ook tekenen voor de lintjes van vijf vrijwilligers?"

Een motie van wantrouwen van de oppositie tegen Faber is in het debat zeker niet uitgesloten. Of die motie een meerderheid haalt ligt vooral aan het optreden van Faber, zo laten diverse partijbronnen weten.

De Europese Commissie heeft 15 autofabrikanten beboet omdat deze jarenlang hebben samengewerkt in een kartel. Ook de Europese autobrancheorganisatie (ACEA) krijgt een boete. In totaal bedraagt deze 458 miljoen euro.

Het zestiende bedrijf dat bij de kartelvorming betrokken was, Mercedes-Benz, krijgt geen boete, omdat het bedrijf de Europese Commissie van het bestaan van het kartel op de hoogte stelde. Alle andere fabrikanten hebben tegenover de Commissie erkend dat ze onderdeel van het kartel waren.

In een kartel maken bedrijven onder meer prijsafspraken. Zoiets ondermijnt de onderlinge concurrentie waardoor bedrijven niet meer naar streven het beste product voor de beste prijs. In het geval van de autofabrikanten hadden de bedrijven afspraken gemaakt over het recyclen van oude auto's.

Auto kiezen

Ze hadden onderling afgesproken dat ze bedrijven die oude auto's uit elkaar halen, daar niet voor betalen, omdat die al genoeg winst zouden maken op de gesloopte onderdelen. Ook werd onderling afgesproken om niet naar buiten te brengen hoeveel procent gerecycled materiaal er in een nieuwe auto was verwerkt of hoeveel van een oude auto werd hergebruikt.

"Hun doel was om te voorkomen dat consumenten informatie over recycling in overweging zouden nemen bij het kiezen van een auto", schrijft de Europese Commissie. "Dit zou de druk op bedrijven om verder te gaan dan de wettelijke vereisten kunnen verlagen."

Vijftien jaar

De kartelsamenwerking bestond ruim vijftien jaar, tussen 2002 en 2017. De brancheorganisatie ACEA begeleidde het kartel. De samenwerkende autofabrikanten waren BMW, Ford, Honda, Hyundai/Kia, Jaguar Land Rover, Mazda, Mercedes Benz, Mitsubishi, Opel, Renault/Nissan, Stellantis, Suzuki, Toyota, Volkswagen en Volvo.

De hoogste boete krijgt Volkswagen (bijna 128 miljoen euro). Vorig jaar boekte het autobedrijf een nettowinst van 12,4 miljard euro. Autogigant Stellantis moet bijna 75 miljoen euro betalen. De fabrikant zag zijn nettowinst vorig jaar dalen naar 5,5 miljard euro.

Met de boete zegt de Europese Commissie "stevige actie te hebben ondernomen tegen bedrijven die samenspanden om concurrentie bij recycling te voorkomen". De Commissie benadrukt dat het geen enkele vorm van kartels tolereert, inclusief de kartels die "klantbewustzijn en de vraag naar meer klimaatvriendelijke producten onderdrukken".

De Amerikaanse minister van Justitie Pam Bondi wil dat de doodstraf wordt geëist tegen de 26-jarige Luigi Mangione. Hij werd vorig jaar december aangehouden in verband met de moord op topman Brian Thompson van UnitedHealth Group, de grootste verzekeringsmaatschappij in de VS. Mangione zegt onschuldig te zijn.

Pam Bondi noemt de vermoorde Thompson een "onschuldige man en vader van twee jonge kinderen" en heeft het over een "voorbedachte, koelbloedige moord die Amerika schokte". De 50-jarige topman werd in december vorig jaar doodgeschoten voor een hotel in Manhattan in New York.

Bondi spreekt van "een daad van politiek geweld". Na een vijf dagen durende klopjacht werd Mangione gearresteerd in een fastfoodrestaurant in Altoona, in de staat Pennsylvania. Een klant had hem van foto's herkend.

De Amerikaanse politie zegt dat Mangione op dat moment een manifest bij zich droeg waarin hij zich negatief uitliet over zorgverzekeraars. Ook zou hij een valse identiteitskaart en een wapen bij zich hebben gedragen dat overeenkwam met het wapen dat tijdens de dodelijke schietpartij is gebruikt.

Doodstraf

Tegen Mangione liggen meerdere aanklachten. Zo is hij in de staat New York, waar de moord werd gepleegd, aangeklaagd voor moord en een terroristisch misdrijf. Hij kan daarvoor levenslang krijgen zonder kans op vervroegde vrijlating. De staat New York legt geen doodstraf op.

Tegelijkertijd is Mangione op federaal niveau aangeklaagd. Dat betekent dat een federale rechtbank die de zaak behandelt hem de doodstraf kan opleggen als hij schuldig wordt verklaard.

Trump tekende op de eerste dag van zijn tweede termijn als president een decreet dat het ministerie van Justitie verplicht om in zaken van nationaal belang de doodstraf te eisen. Het is nu voor het eerst dat minister Bondi het decreet in praktijk brengt.

De advocaat van Mangione, noemt de opstelling van Bondi "barbaars". "Terwijl de federale overheid beweert bescherming te bieden tegen moord, onderneemt ze stappen om Luigi de doodstraf te geven", aldus Karen Friedman Agnifilo.

Steunbetuigingen

Na de moord op de verzekeringstopman, kreeg Mangione, oud-student van een prestigieuze Ivy League-school, opvallend veel online steunbetuigingen. Aanhangers zeggen dat hij met zijn daad de hoge kosten van het zorgstelsel aan de kaak stelde, net als de macht van verzekeraars die medische behandelingen en medicijnen kunnen afwijzen.

Zo schreef iemand op sociale media: "Hij doodde iemand die miljoenen heeft gedood. Sorry, maar hij is een held."

De prestigieuze privé-universiteiten in de Verenigde Staten hadden decennialang niets te vrezen van inhoudelijke bemoeienis van politiek Washington. Maar nu Donald Trump aan de macht is, lijkt dat te veranderen. De president vindt topuniversiteiten als Harvard en Princeton te links en heeft ook zijn pijlen gericht op Columbia University. Door 400 miljoen dollar aan overheidssubsidies in te houden, heeft Trump het universiteitsbestuur van het New Yorkse instituut nu op de knieën gekregen.

Na felle kritiek van studenten en hoogleraren stapte vrijdag interim-president Katrina Armstrong op, na een bestuursperiode van zeven maanden. Ze was niet langer bestand tegen de politieke spanningen en onrust binnen de universiteit.

Antisemitisme

Trump tekende meteen na zijn aantreden in januari al een decreet waarin hij stelde dat universiteiten te weinig hebben gedaan om antisemitisme aan te pakken tijdens de pro-Palestijnse studentenprotesten in april 2024 en in de nasleep ervan. Columbia werd hiermee een doelwit. Joodse studenten zeiden zich onveilig te voelen rond de campus.

Nick Baum, een Joodse student, zegt leuzen te hebben gehoord waarin Joden worden beledigd en Hamas wordt geprezen. Maar Baum voelt zich onveiliger buiten de hekken van Columbia. Hij vertelt dat een Joodse vriend van hem is aangevallen nadat hij de campus had verlaten. Volgens hem kan de universiteit daar niet alleen verantwoordelijk voor worden gehouden: "Het probleem van antisemitisme is groter."

Columbia zwicht

Op 13 maart kreeg Armstrong een brief van de regering-Trump met een lijst van eisen en het dreigement: als er niet aan de eisen werd voldaan, zou de 400 miljoen dollar aan subsidie worden stopgezet. Het universiteitsbestuur is gezwicht, wat leidt tot meer extern toezicht op het curriculum van onder andere de Midden-Oostenstudies en strengere straffen voor demonstranten.

Voor veel studenten voelt dit als een mes in de rug door het universiteitsbestuur. Ze gaan opnieuw de straat op, maar niet iedereen durft dat. "Mensen zijn bang," zegt Andrew Little, de voorzitter van een studentenvakbond. Na de arrestatie van voormalige Columbia-student en activist Mahmoud Khalil, die ondanks zijn verblijfsvergunning met uitzetting wordt bedreigd, voelen internationale studenten zich op hun beurt onveilig.

Khalil is niet de enige pro-Palestijnse demonstrant wiens verblijfsvergunning of studentenvisum dreigt te worden ingetrokken. Minister van Buitenlandse Zaken Rubio heeft gezegd dat hij op jacht is naar "deze gekken" en 300 studentenvisa gaat intrekken.

Zo werd de Turkse student Rumeysa Öztürk door gemaskerde immigratieagenten in burger in de boeien geslagen, meegenomen in een auto en vastgezet in Louisiana.

Dit zijn beelden van de arrestatie:

Vakbondsleider Little vindt het daarom belangrijker dan ooit om te demonstreren: "Wij staan hier zodat onze internationale studenten weer vertrouwen krijgen."

Strengere regels

Een van Trumps eisen is dat studenten niet mogen protesteren met maskers of mondkapjes op. Als dat toch gebeurt, moet de identiteitskaart van studenten goed zichtbaar zijn, anders kan de beveiliging ingrijpen. Student Jacob Hodapp van Columbia University, die op Trump heeft gestemd: "Ik wil dat studenten die iets illegaals doen gewoon opgepakt kunnen worden."

Hodapp wil dat de focus weer op de studie komt te liggen in plaats van op protest. Hoewel Columbia een particuliere universiteit is, is hij blij met de financiële druk die de president op het bestuur uitoefent. Er is volgens hem een "dominant linkse cultuur", die bestreden zou moeten worden door selectie aan de poort.

Op een persconferentie op de stoep aan een drukke straat in New York komen hoogleraren bijeen om aandacht te vragen voor hun rechtszaak tegen de Trump-regering. Todd Wolfson, voorzitter van de vakbond van hoogleraren, zegt: "Trump wil bepalen hoe onderzoek wordt uitgevoerd, hoe college wordt gegeven en wat studenten moeten lezen. Dit voelt als Big Brother in de collegezaal."

De hoogleraren zien Trumps eisen en het inhouden van overheidssubsidie als een aanval op de academische vrijheid, en niet alleen op die van Columbia University, maar van alle Amerikaanse universiteiten. Zo loopt Harvard University mogelijk 8,7 miljard dollar aan overheidssubsidie mis vanwege een onderzoek naar antisemitisme op de campus. Ook de University of Pennsylvania verliest een deel van zijn subsidie, vanwege een transgender atleet die in het vrouwenteam zwemt.

Volgens Dhananjay Jagannathan, hoogleraar filosofie aan Columbia, zou je Trumps aanval op het hoger onderwijs eerder in een autocratie verwachten: "Het is verschrikkelijk, onze universiteit collaboreert met Trump."

Universiteiten hebben zich altijd ingezet voor een zoektocht naar "waarheid, zonder angst of partijdigheid", zegt Jagannathan. Maar nu is hij bang dat die waarden niet meer gewaarborgd kunnen worden. "Trump wil geen andere bron van macht of gezag dan zichzelf."

Dertien bruggen en viaducten in Nederland worden vervroegd vervangen vanwege het risico op haarscheurtjes in de constructies. Dat schrijft minister Madlener van Infrastructuur in een brief aan de Tweede Kamer.

Bij de bouw van bruggen en viaducten in de jaren 50 en 60 is waterstof in het staal terechtgekomen. Dit maakt het staal kwetsbaar voor corrosie. Dit proces (waterstofverbrossing) kan haarscheurtjes veroorzaken in het staal dat in het beton van de bruggen is verwerkt. Dat verzwakt de constructie en kan in sommige gevallen leiden tot instortingsgevaar.

Rijkswaterstaat startte het onderzoek nadat in Dresden in Duitsland de Carolabrug vorig jaar september was ingestort. De hoofdoorzaak voor de instorting was corrosie in het staal van de brug. Daarop onderzocht Rijkswaterstaat de staat van bruggen en viaducten in Nederland, met name die met voorspanstaal in de constructies. Dat soort staal is extra gevoelig voor waterstofverbrossing.

Uit het onderzoek van Rijkswaterstaat blijkt dat dertien bruggen en viaducten in Nederland, opgeleverd tussen 1957 en 1969, kwetsbaar zijn voor waterstofverbrossing. Daarnaast zijn er vier viaducten (in beheer van de gemeente Rotterdam en de provincie Overijssel) die risico lopen op haarscheurtjes, omdat die zijn gebouwd met voorspanstaal.

Volgens Rijkswaterstaat krijgen de bruggen prioriteit in de planning voor vervanging, maar is er geen sprake van acuut veiligheidsrisico. De bruggen en viaducten zullen wel gemonitord worden op scheurvorming en schade. Onderzoeksorganisatie TNO, die een second opinion gaf, adviseert om dit elk half jaar te doen.

Verder schrijft TNO dat nader onderzoek uit Duitsland duidelijk moet maken of er, op basis van de nieuwe kennis, aanleiding is om alle bruggen en viaducten in Nederland met voorspanstaal als kritiek te beschouwen. In Duitsland zijn naar schatting 700 bruggen gevoelig voor waterstofverbrossing.

Veilig voor verkeer

Rijkswaterstaat adviseert om de dertien bruggen en viaducten binnen vijf jaar te vervangen. TNO schrijft dat deze termijn onvoldoende is onderbouwd. Wanneer de bruggen en viaducten wel precies vervangen worden, is nog niet duidelijk.

Minister Madlener schrijft dat de Nederlandse bruggen en viaducten die onderzocht zijn, veilig zijn voor verkeer. Ook de second opinion bevestigt dat er geen directe maatregelen nodig zijn, zoals het beperken van verkeer of het omleiden van vrachtwagens.

In 2016 werd besloten dat trucks van 60 ton of zwaarder niet meer over de Merwedebrug over de A27 mogen rijden, omdat er haarscheurtjes in de draagbalken zitten.

Van alle bruggen, sluizen, viaducten en wegen in Nederland is 80 procent in beheer van gemeenten. Veel van de infrastructuur die in de jaren 50 en 60 werd gebouwd, bevindt zich aan het einde van zijn levensduur en is aan vervanging toe, bleek vorig jaar. Bovendien worden Nederlandse wegen steeds zwaarder belast, waardoor slijtage sneller optreedt dan voorheen.

Hulpdiensten houden rekening met een dijkdoorbraak bij Leiden, nadat eerder vandaag een deel van de oever van het Valkenburgse Meer is verzakt. De hulpdiensten hebben opgeschaald, zegt de Veiligheidsregio.

Een camping en boerderij in de buurt zijn op de hoogte gesteld. Ze hoeven niet ontruimd te worden omdat het inzakken van de dijk geen gevaar oplevert. Wel zou het gebied zo'n 10 tot 15 centimeter onder water komen te staan. "Achter de dijk liggen verder geen woningen, maar landbouwgrond. Maar dat neemt niet weg dat de gevolgen voor die grondeigenaren enorm zijn", aldus een woordvoerder van de Veiligheidsregio Hollands Midden tegen Omroep West.

Of het echt tot een dijkdoorbraak komt, is nog onduidelijk. "Er is nog heel veel expertise onderweg en het Hoogheemraadschap doet onderzoek. Tot we de uitkomsten weten houden we gewoon met alles rekening." De Veiligheidsregio bereidt zich daarom naar eigen zeggen voor op een 'worst case scenario'. "We overwegen onder meer om vast zandzakken neer te leggen, voor het geval dat."

Stoomtrein

De oever loopt vlak langs de spoorlijn van een historische stoomtrein. De beheerder meldt dat het nog onduidelijk is welke gevolgen de inzakking heeft voor de treindienst. "We hopen met het Paasweekend open te gaan. Mogelijk met een aangepaste treinrit", zegt Stroomtrein Katwijk Leiden.

Hoe de oever kon instorten, is nog niet duidelijk. Het Valkenburgse Meer is in de jaren 50 van de vorige eeuw ontstaan door zandwinning voor het maken van kalkzandsteen voor de bouwindustrie.

Gasleiding

De brandweer meldde eerder dat er problemen dreigden met een grote gasleiding en elektrische kabel. Van een gasleiding bleek toch geen sprake te zijn. De elektriciteitskabel in het gebied is veiliggesteld.

Verlaag de btw op reparaties en schrap die helemaal op tweedehandsspullen. Dat staat in een oproep van Bol.com, Zeeman en acht andere bedrijven in een brief aan het kabinet.

De maatregelen moeten helpen om de samenleving circulair te maken. Circulair is een economie zonder afval, waarin alle grondstoffen uit herbruikbare spullen en materialen komen, zegt het RIVM.

Het doel van de overheid is ambitieus: in 2030 moet de helft van de economie circulair zijn, twintig jaar later helemaal. Het Planbureau voor de Leefomgeving is sceptisch en waarschuwde recent dat de doelen voor 2030 niet haalbaar lijken te zijn.

Kan het schrappen of verlagen van de btw helpen om de circulaire economie een impuls te geven?

Onderzoek andere landen

In veel landen heeft dat wel gewerkt. Dat zegt Devrim Yazan, onderzoeker duurzame toeleveringsketens en circulaire economie aan de Universiteit in Twente. Hij verwijst onder meer naar onderzoek naar btw-verlagingen op gerecyclede materialen in China, Canada en de VS.

"De btw verlagen of schrappen heeft een sterke signaalwaarde voor consumenten. Zij ervaren zo'n maatregel als een directe beloning van de overheid. Dat leidt ertoe dat burgers positiever staan tegenover circulaire producten. Zo groeit de vraag en vervolgens het aanbod", zegt Yazan.

Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal beaamt dit. "Een btw-verlaging zou er zeker voor kunnen zorgen dat er meer vraag komt naar circulaire producten en diensten. Dat zie je ook terug in andere landen", zegt woordvoerder Sandra Koopmans.

Omdat Milieu Centraal geen beleidsadviezen geeft, wil de organisatie niet zeggen of een btw-verlaging op circulaire producten en diensten goed of slecht is voor het milieu (wat het doel is van de circulaire economie).

Wel beaamt Milieu Centraal dat als circulaire producten aantrekkelijk geprijsd zijn mensen afzien van splinternieuwe spullen. En dat is de meest efficiënte manier om de circulaire economie te laten groeien, zegt Milieu Centraal.

Fast fashion-verbod

Deskundigen onderstrepen dat alleen aanpassing van de btw niet genoeg is om Nederland circulair te maken. Dit wordt ook onderkend door de bedrijven in hun brief aan de Tweede Kamer. Daarom komen ze met meer suggesties. Zo stellen ze onder meer een verbod voor op heel goedkope kleding van slechte kwaliteit en strengere sorteerregels bij het vuilnis.

Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving is het lastig voor bedrijven om een lening te krijgen voor het ontwikkelen en maken van producten die circulair zijn. Dat komt doordat dit soort producten relatief onbekend zijn. Daardoor blijft het aanbod achter.

"In de hele toeleveringsketen moeten we meer doen, ook de bedrijven zelf", zegt onderzoeker Yazan van de Universiteit in Twente. Een circulaire economie betekent dat je helemaal geen olie, mineralen en andere grondstoffen meer uit de grond haalt om de maatschappij te laten draaien.

Essentiële grondstoffen

Nederland kent schaarste wat betreft essentiële grondstoffen. Dat zijn nikkel, koper, kobalt en 31 andere stoffen die volgens de Europese Commissie extra belangrijk zijn om de Europese industrie draaiend en veerkrachtig te houden.

"Nederland is heel afhankelijk van de import van dit soort grondstoffen", zegt Yazan. Daarom is het economisch extra interessant om in te zetten op circulariteit." Het zou volgens hem de Nederlandse economie veel sterker en onafhankelijker kunnen maken.

Bax Music is door de rechtbank failliet verklaard. Het bedrijf vroeg vorige week uitstel van betaling. Bax Music is een van de grootste winkels voor muziekinstrumenten en -apparatuur in Europa.

Het bedrijf kampte al langer met financiële problemen. Zo had het een schuld bij de Belastingdienst als gevolg van de coronapandemie. Ook zou een brand in een pand in Goes twee jaar geleden geldproblemen hebben opgeleverd.

Bax Music werd in 2003 opgericht door twee broers, Nathanael en Jochanan Bax. Vanwege een conflict met de andere aandeelhouders werd Jochanan, het enige directielid, begin dit jaar ontslagen.

Het bedrijf had een plan voor een saneringstraject, maar vanwege een "verschil van inzicht" tussen de aandeelhouders is dat niet uitgevoerd.

Vorige week zei Jochanan Bax tegen de NOS dat hij met het bedrijf een doorstart wil maken bij een faillissement.

'Slechtste werkgever'

Vakbond CNV hoopt ook op een doorstart, maar dan wel zonder Jochanan. CNV-onderhandelaar Henry Stroek noemt de oud-directeur "verreweg de slechtste werkgever die ik in de afgelopen jaren ben tegengekomen".

"Hij heeft het bedrijf op een vreselijke manier geleid, daar hebben we helaas talloze voorbeelden van gezien. We zien het daarom totaal niet zitten als hij in de toekomst hier nog een rol krijgt."

Volgens Stroek willen de ondernemingsraad en de werknemers van Bax Music dat ook niet. De vakbond heeft de curator op de hoogte gesteld van de zorgen.

Doorstart

"We gaan er als vakbond natuurlijk niet over, maar we hopen dat hij er rekening mee houdt in de gesprekken met mogelijke geïnteresseerden voor de doorstart. Deze werknemers verdienen een goede werkgever en een gezond werkklimaat", aldus CNV.

De curator zegt dat meerdere partijen zich hebben gemeld voor een doorstart. Een daarvan is oud-directeur Jochanan Bax. Hoeveel geïnteresseerden er zijn, is niet bekend. De komende dagen wordt volgens de curator besloten of de webshop en winkels weer open kunnen.

Bij Bax Music werken zo'n 300 mensen. Het bedrijf heeft naast de webwinkel zes winkels in Nederland en België.