NOS Nieuws - Algemeen

Een kunstwerk op een schoolplein in Kampen is vorige week per ongeluk meegenomen en vernietigd. Het minimalistische kunstobject werd tijdens renovatiewerkzaamheden weggehaald, omdat de aannemer en schoolleiding dachten dat het ging om een oud speeltoestel. Kunstenaar Bert Meinen (79) vindt het onbegrijpelijk. "Het doet pijn", zegt hij.

Het kunstwerk, een grote, gekleurde, plastic bol op een stalen paal, stond tientallen jaren op het schoolplein van een basisschool in Kampen. Het verwijderde object kon ook niet meer worden teruggeplaatst. De school zegt geschrokken en aangeslagen te zijn. De schooldirecteur zei eerder dat niemand wist dat het ging om een kunstwerk. Ze sprak van een "pijnlijke verwarring".

Voor de kunstenaar komt het nieuws hard aan. "Ik vind het heel erg vervelend. Het is toch een kindje van je dat is verdwenen", zegt Meinen tegen RTV Oost. "Je maakt de kunst zodat het lang kan blijven staan om gezien te worden. Dan heb je eer van je werk. Nu is het voorgoed weg."

Geen speeltoestel

Het werk stamt uit 1975 en is toen in opdracht van de gemeente Kampen geplaatst. Het had geen naamplaatje, wat volgens Meinen hoort bij minimalistische kunst. "Zo'n naamplaat verstoort de geometrische vorm. Bij dit soort werken wordt dat bewust weggelaten."

Hij zegt het onbegrijpelijk te vinden dat zijn kunstwerk door de school en aannemer is aangezien voor een speeltoestel. "Je kunt er met geen mogelijkheid op klimmen of overheen lopen zoals bij een normaal speeltoestel. Ik snap daarom ook niet hoe je dat zo kunt zien."

Volgens Meinen heeft de schoolleiding simpelweg niet goed gekeken. "Pure desinteresse. Ze hebben niet verder gekeken dan hun neus lang is. Als je een schoolplein verbouwt, kijk je toch ook in de archieven naar bouwtekeningen, bijvoorbeeld voor de leidingen en riolering? Daar hadden ze dan ook de informatie over het kunstwerk moeten terugvinden."

Vaker kunstwerken per ongeluk weggehaald

Het is voor Meinen niet de eerste keer dat een kunstwerk van hem per ongeluk is weggehaald. "Het is al twee keer eerder gebeurd. De eerste keer was jaren geleden bij de sloop van een gebouw in het westen van het land. Twee kunstwerken van mij zijn toen door een aannemer afgevoerd en verdwenen. Een collega wees me erop. Eigenlijk precies hetzelfde verhaal als nu in Kampen."

Maar ook bij een school in Amsterdam ging het mis, en verdwenen vier kleine kunstwerken van hem. Dat gebeurde toen tijdens de vergroening van het bewuste schoolplein. "Ze zouden in overleg met mij een nieuwe plek krijgen, maar een paar maanden later waren de kunstwerken opeens spoorloos verdwenen."

Nieuw kunstwerk

De schoolleiding van de school in Kampen heeft inmiddels al schriftelijk contact gezocht en wil excuses aanbieden. Omdat de school eigenaar was van het kunstwerk, hangen er geen juridische gevolgen aan de fout.

Toch raakt het verlies van het kunstwerk zijn kunstenaarshart, zegt Meinen. "Het is weg en dat is heel jammer, niets meer aan te doen. Ik kan wel boos worden, maar dat heeft geen zin", zegt hij. "Als de gemeente en de school kunst belangrijk vinden, zou een nieuwe opdracht van de school aan mij in dit geval wel op zijn plaats zijn."

Moet dat dan eenzelfde soort kunstwerk worden? "Nee, iets nieuws", zegt Meinen. Maar zover is het volgens hem nog niet. "Eerst maar eens praten en zien of er ruimte is voor een nieuw kunstwerk."

Dat zijn verdwenen kunstwerk vorige week zoveel media-aandacht kreeg, verrast hem. Hij ziet het niet als een bijkomend voordeel dat het incident publiciteit oplevert. "Mijn naam als kunstenaar is al redelijk gevestigd, dus ik zie dat niet als voordeel."

Na 80 jaar bondgenootschap kunnen we niet meer vanzelfsprekend bouwen op de Verenigde Staten. Daarvoor waarschuwt Klaas Knot, baas van De Nederlandsche Bank (DNB). Europese financiële instellingen moeten minder afhankelijk worden van de VS.

De geopolitieke en economische onzekerheid is historisch groot, zegt DNB in het halfjaarlijkse rapport over de stabiliteit van Nederlandse financiële instellingen. Dat is te wijten aan de handelsoorlog die president Trump heeft ontketend.

De onzekerheid is volgens DNB nu zelfs groter dan na de aanslag op de Twin Towers (2001), de financiële crisis (2009), de corona-pandemie (2020) en de Russische inval in Oekraïne (2022).

Bondgenootschap

De president van de Nederlandse centrale bank maakt zich zorgen over de houding van VS. Knot doelt op de importheffingen die de VS oplegt aan, onder andere, Europa. "Er wordt bewust twijfel gezaaid door de VS over onze relatie. We moeten ons voorbereiden op scenario's waarbij de hechte relaties met de VS minder hecht worden."

Door die houding zijn de risico's voor de financiële instellingen een stuk groter geworden dan een jaar geleden. Een van die risico's gaat over de samenwerking tussen de VS en de EU bij het betalingsverkeer. Daarbij zijn we afhankelijk van de VS vanwege het zogeheten Swift-systeem. Via Swift sturen banken informatie naar elkaar elke keer dat er geld wordt overgemaakt tussen bankrekeningen.

Knot is bezorgd over de afhankelijkheid van Amerika op het gebied van het internationale betalingsverkeer. "Daar moeten we alternatieven voor creëren. We gingen ervan uit dat de Verenigde Staten een betrouwbare partner waren. We moeten ons nu vragen stellen die wij onszelf 80 jaar lang niet hebben gesteld. Er valt geen tijd te verliezen."

Digitaal afhankelijk

Ook moeten de financiële instellingen zich beter wapenen tegen de risico's van cyberaanvallen. Aanvallen gericht op het platleggen van het betalingsverkeer en de systemen van de banken zijn in het afgelopen jaar toegenomen. Deze aanvallen komen vooral uit China en Rusland. In aanloop naar de NAVO-top in Den Haag ziet DNB het aantal cyberaanvallen weer toenemen. "Cyberaanvallen, daar kunnen we niet zoveel aan doen," zegt Knot. "Wel kunnen we ervoor zorgen dat systemen zo snel mogelijk weer draaien."

Al die onzekerheid wordt versterkt door de toenadering tussen de Verenigde Staten en Rusland, zegt DNB. De centrale bank vraagt zich openlijk af of we nog kunnen rekenen op betrouwbare informatie van Amerikaanse diensten over cyberdreigingen. "Europa en de financiële sector zijn voor een deel afhankelijk van Amerikaanse diensten voor inlichtingen over cyberdreigingen."

DNB wijst er ook op dat financiële instellingen volop gebruikmaken van digitale dienstverlening van grote Amerikaanse techbedrijven. Denk aan de opslag en beveiliging van klantgegevens. DNB waarschuwt dat betalingsverkeer in problemen komt als de toegang tot dit soort diensten beperkt wordt. Volgens de centrale bank is het op korte termijn onmogelijk om die diensten te verplaatsen naar Europa.

Historisch onzeker

Amerikaanse importheffingen vergroten niet alleen de spanningen tussen landen, maar ook de kans op economische krimp wereldwijd. Trumps handelsoorlog stuwt economische onzekerheid naar een hoogtepunt. "Ongekend en historisch," noemt Knot die economische onzekerheid. DNB meet die onzekerheid door te kijken naar geopolitieke, financiële en economische factoren.

Begin april stortte Trump de aandelenbeurs in een achtbaan door het afkondigen van importheffingen voor landen wereldwijd die verkopen aan de Verenigde Staten. Daarnaast liep het vertrouwen in de dollar en Amerikaanse staatsleningen (obligaties) een deuk op.

Vandaag komt het Centraal Planbureau (CPB) met een vergelijkbare waarschuwing over het bondgenootschap met Amerika. CPB wijst er vooral op dat de VS in de tijden van grote economische schokken de westerse economie vaak heeft geholpen door veel extra dollars bij te drukken. Met name tijdens de coronapandemie hield dat de economie enigszins op de been. Het is onzeker of bij een toekomstige economische crisis de VS die rol weer op zich zal nemen.

Overigens zijn de financiële markten grotendeels weer hersteld na de klappen van begin april dit jaar. Verder kunnen de Nederlandse financiële instellingen wel tegen een stootje, zegt DNB. Met name de banken staan er goed voor. "Het goede nieuws is dat de weerbaarheid voldoende is om dit te kunnen weerstaan. De buffers zijn hoog genoeg."

Toch mogen de financiële instelling niet op hun handen gaan zitten, zegt Knot. DNB wijst erop dat in de afgelopen tien jaar pensioenfondsen en vermogensbeheerders veel meer geld zijn gaan steken in Amerikaanse aandelen en obligaties.

Voormalig VVD-leider en vicepremier Hans Wiegel is overleden. Hij was 83 jaar.

Wiegel leidde de VVD van 1971 tot 1982. Onder hem werd de VVD voor het eerst een echte volkspartij, die niet alleen aanhang had onder de gegoede burgerij, maar mensen uit alle lagen van de bevolking aantrok.

Wiegel had succes als oppositieleider tegen het linkse kabinet-Den Uyl. Daarbij introduceerde hij een nieuwe stijl, waarbij hij zich richtte op wat hij 'de mensen in het land' noemde. Hij was een uitstekend debater, die humor als wapen gebruikte en voor iedereen begrijpelijke taal sprak.

Met hem als lijsttrekker groeide de VVD in twee verkiezingen van 16 zetels in de Tweede Kamer in 1971 tot 28 zetels in 1977. Het ledental nam toe van 40.000 tot meer dan 100.000.

Bijzondere momenten uit het politieke leven van Hans Wiegel:

De huidige leider van de liberalen, Dilan Yesilgöz, gaf haar eerste reactie op het overlijden op de radio bij Sven op 1. Ze noemde Wiegel daar "een groot staatsman, met enorme impact op onze partij en het land. Zijn overlijden raakt ons allemaal, we gaan hem ontzettend missen."

Wiegel gooide volgens Yesilgöz de partij open. "Hij liet zien dat we er voor iedereen zijn." Ook kon hij de politiek heel begrijpelijk maken: "Geen ingewikkelde taal, niet uit de hoogte."

Yesilgöz ontmoette haar illustere voorganger een aantal keer. Dat vond ze indrukwekkend. "Hij was een groot voorbeeld. Voor alle politici, ook nu nog."

Puinruimen

In 1977 werd Wiegel vicepremier in het kabinet-Van Agt. Hij had beloofd dat hij na het kabinet-Den Uyl zou 'puinruimen', maar van de beloofde sanering van de overheidsuitgaven kwam weinig terecht.

In 1981 werd hij voor de derde keer lijsttrekker. Hij beperkte het verlies voor de VVD tot twee zetels, wat als een grote prestatie gezien werd, maar CDA en VVD verloren wel hun meerderheid.

Hoewel hij pas 40 jaar oud was, vertrok Wiegel uit de nationale politiek. Hij werd commissaris van de Koningin in Friesland, van waaruit hij geregeld kritiek op de VVD-leiding leverde.

In 1994 nam hij afscheid als commissaris. Hij was daarna nog vijf jaar Eerste Kamerlid voor de VVD. In 1999 veroorzaakte hij een kortstondige kabinetscrisis door tegen invoering van het correctief referendum te stemmen.

Op 58-jarige leeftijd verliet hij in 2000 definitief de politiek, hoewel hij in de jaren daarna nog geregeld op televisie en in De Telegraaf commentaar zou blijven geven.

De politie heeft geen idee waar gezocht moet worden naar de vermiste kinderen Jeffrey en Emma uit Beerta. Het zoekgebied is te groot.

"Heel Nederland is ons zoekgebied", zegt een woordvoerder aan het begin van de middag. Daarom wordt nog steeds aan mensen in het hele land gevraagd om uit te kijken naar de kinderen van 10 en 8.

De binnengekomen tips zijn flinterdun, maar ieder aanknopingspunt wordt aangegrepen om verder te zoeken, zegt een woordvoerder. "Achter de schermen worden alle mogelijkheden uit de kast getrokken om de kinderen te vinden."

Hoop

Vandaag wordt opnieuw verder gezocht naar de vermiste kinderen die zaterdagmiddag uit Beerta werden meegenomen door hun vader en verdwenen daarna spoorloos. De politie heeft aanwijzingen dat de man zichzelf en de kinderen van het leven wil beroven. De 67-jarige man heeft een brief achtergelaten.

Ondanks de brief blijft de politie hoop houden de kinderen levend te vinden. "Je kunt niet in het hoofd van iemand kijken."

Dat er vooral in de omgeving van Beerta en Finsterwolde wordt gezocht is omdat de kinderen daar vandaan komen, al zegt dat misschien niets. "We weten allemaal hoe ver je kan komen met de actieradius van een auto", zegt de woordvoerder.

De zoektocht gebeurt naast de zoekteams met helikopters, drones, onderwaterteams, maar ook met financiële opsporing. Ook in het Duitse deel van de grensstreek wordt naar de kinderen gezocht.

Zo'n 200 mensen hebben zich vandaag gemeld bij het dorpshuis in Finsterwolde om mee te helpen zoeken naar de kinderen. De politie vraagt hun om niet op eigen houtje op pad te gaan.

Ook het Veteranen Search Team is met meer dan zeventig mensen aanwezig. Een team van reddingshonden is voor de tweede dag ter plaatse en heeft in delen van het zoekgebied kunnen uitsluiten dat de kinderen daar zijn.

Zondagmiddag werd een amber alert verstuurd vanwege de vermissing. De auto van de vader, een grijze Toyota Avensis, is voor het laatst gezien in de buurt van de A7 in Winschoten.

Groot hart op tafel

Ook burgemeester Ben Visser van de gemeente Eemsdelta maakt zich grote zorgen. "Jeffrey en Emma wonen bij ons in Delfzijl en zitten ook bij ons op school." De kinderen zijn volgens de burgemeester enkele maanden geleden vanuit Beerta naar zijn gemeente verhuisd.

Inmiddels heeft hij de school van de kinderen bezocht. Daar zag hij dat de tafeltjes van Jeffrey en Emma leeg zijn. "Er is een groot hart op de tafels geplakt. We hopen dat ze snel hun plekje weer kunnen innemen in de klas."

De klasgenoten hebben veel vragen en de juf heeft volgens Visser niet op alle vragen een antwoord. Dat niemand weet wat er met de kinderen aan de hand is maakt het volgens hem extra moeilijk. "We zitten tussen hoop en vrees. Aan de ene kant zijn we bang en aan de andere kant hopen we op een goede afloop."

Omroep AVROTROS en de NPO willen in gesprek met de organisatie van het Eurovisie Songfestival over de geloofwaardigheid van het a-politieke karakter dat het liedjesfestijn volgens hen moet hebben. De deelname van Israël aan het Songfestival speelt daarin een hoofdrol.

In een verklaring zeggen AVROTROS en NPO "sterk te hechten" aan "de a-politieke en verbindende waarde van het Eurovisie Songfestival". Volgens de twee wordt het evenement in toenemende mate beïnvloed door maatschappelijke en geopolitieke spanningen.

"De deelname van Israël confronteert ons met de vraag in hoeverre het Songfestival nog werkelijk functioneert als een a-politiek, verbindend en cultureel evenement. We willen die vraag, samen met andere landen, bespreekbaar maken binnen de EBU", zeggen ze. De EBU is het samenwerkingsverband van Europese publieke omroepen dat het Songfestival organiseert.

Gisteren riep de Spaanse premier Sánchez op Israël uit te sluiten van deelname vanwege de oorlog in Gaza. Hij trok daarbij de vergelijking met Rusland, dat ook niet meer mag meedoen sinds de invasie in Oekraïne in 2022.

Stemprocedure

De Spaanse omroep RTVE heeft ook een onderzoek naar de publieksstemmen gevraagd. Dat had alles te maken met het hoge aantal publieksstemmen (297) dat Israël via televoting kreeg. Kijkers uit dertien landen, waaronder Nederland en ook Spanje, gaven Israël de maximale score van twaalf punten. Na de stemmingen van de jury stond Israël veertiende, met zestig punten. Na de televoting eindigde het uiteindelijk achter winnaar Oostenrijk op de tweede plek.

Organisator EBU zei in een reactie dat "de stemprocedure voor het Songfestival de meest geavanceerde ter wereld is" en dat de resultaten van elk land worden gecontroleerd en geverifieerd "door een enorm team van mensen om verdachte of onregelmatige stempatronen uit te sluiten". Mensen mogen in totaal twintig keer hun stem uitbrengen.

Het kabinet trekt de komende twee studiejaren 47,2 miljoen euro extra uit om de basisvaardigheden van beginnende mbo-studenten te verbeteren. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft minister Bruins dat veel mbo'ers "worstelen" met taal, rekenen en burgerschap.

Scholen kunnen het geld gebruiken om meer personeel in te zetten of het huidige personeel beter op te leiden. Ook moet er meer maatwerk geleverd worden. Zo moeten studenten die in de bouw gaan werken beter bouwtekeningen leren lezen, en studenten die in de zorg gaan werken, meer leren over de juiste dosering van medicijnen, zei Bruins vanmorgen.

De minister hoopt zo studievertraging en uitval te voorkomen. "Wie taal en rekenen goed beheerst, staat sterker in het leven en gaat met vertrouwen de toekomst tegemoet. Samen met burgerschap zijn dit onmisbare vaardigheden voor elke mbo-student", schrijft hij in zijn brief.

Masterplan Basisvaardigheden

De Onderwijsinspectie concludeerde twee jaar geleden nog dat de eisen voor vooral burgerschapsonderwijs in het mbo te vaag en te vrijblijvend waren. Bruins wil ook de administratieve lasten voor docenten verminderen, zodat ze meer tijd hebben om les te geven.

Het plan sluit aan op het Masterplan Basisvaardigheden dat staatssecretaris Paul heeft bedacht. Dat moet ervoor zorgen dat de leerlingen van het voortgezet onderwijs aan het einde van het studiejaar 2027-2028 goed voorbereid kunnen doorstromen naar het mbo.

In de Belgische plaats Ninove zijn zeven mensen opgepakt op verdenking van verkiezingsfraude. De verdachten worden gehoord door de politie.

Volgens Belgische media richt het onderzoek zich op de partij Forza Ninove. Dat is de lokale afdeling van het rechts-nationalistische Vlaams Belang, onder leiding van burgemeester Guy D'haeseleer. De verdachten zouden uit de directe kring van de burgemeester komen. Onder anderen Malika Sclacmender, stiefdochter van D'haeseleer en wethouder voor Jeugd, Sport en Dierenwelzijn, is opgepakt.

De arrestaties zouden zijn uitgesteld vanwege een levertransplantatie van D'haeseleer. Hij is daarom momenteel ook niet aan het werk.

Een Belgische rechter, die toezicht hield op de gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar oktober, sloeg alarm bij het Openbaar Ministerie. Nog voor alle stemmen waren geteld, maakte het lokale parket bekend een onderzoek te starten naar fraude.

Volmachten

Er zouden bij de verkiezing stemmen zijn geronseld via volmachten en mogelijk zijn medische verklaringen vervalst. Twee dagen na de verkiezingen nam het OM alle volmachtsformulieren in beslag.

Sinds 13 oktober 2024 is het ronselen van volmachten voor het eerst strafbaar in België. Er staat een celstraf van acht dagen op en/of een geldboete. Maar een rechter kan maatregelen als hertellen of een verkiezing ongeldig verklaren niet opleggen.

Eerder schoof D'haeseleer het niet onder stoelen of banken dat volmachten belangrijk waren. "Kunt u niet gaan stemmen? Geef uw stem aan Forza Ninove", was te lezen in de verkiezingsfolders van de partij.

Voormalig burgemeester Tanja De Jonghe zegt tegen de Vlaamse omroep VRT met stomheid geslagen te zijn door het nieuws over de arrestaties. Haar partij Positief Ninove diende na de verkiezingsuitslag in oktober geen bezwaar in tegen de uitslag.

Ook in andere provincies waren er incidenten met volmachten. In Brusselse deelgemeente Sint-Joost-ten-Node moesten de verkiezingen worden overgedaan. Vijftig volmachten waren ondertekend door de winnende burgemeester Emir Kir zelf op de dag van de verkiezingen.

Onderweg vielen zijn teennagels uit, een teen begon te rotten en door chronisch slaapgebrek - veroorzaakt door hevige pijn in zijn botten- begon hij te hallucineren. Maar ondanks de zware beproevingen heeft een Britse ultraloper sneller dan ooit de gehele breedte van Australië hardlopend afgelegd. Hij deed het in 35 dagen. Niet alleen voor de eer, maar ook voor het goede doel.

William Goodge (31) begon op 15 april aan de 3800 kilometer lange hardloopwedstrijd op Cottesloe Beach in Perth in het westen van Australië en finishte maandagmiddag op Bondi Beach in Australië, in het oosten van het land. Om het record te verbreken moest Goodge iedere dag gemiddeld 100 kilometer afleggen, wat neerkomt op 2,5 marathon per dag. Het vorige record stond op 39 dagen.

Goodge begon met het lopen van marathons nadat zijn moeder in 2018 aan kanker was overleden. Met deze tocht zamelde hij geld in voor kankerbestrijdingsdoelen in het Verenigd Koninkrijk, de VS en Australië.

Toen hij over de finish was gekomen, zei hij tegen de Sydney Morning Herald (SMH) dat de tocht voelde "als een steeds terugkerende nachtmerrie die maar niet wilde eindigen".

Bos bloemen voor moeder

"De eerste negen dagen waren enorm uitdagend, maar je moet je lichaam en geest vertellen dat je, ook al heb je het moeilijk, zult doorzetten en dat je er overheen komt," zei hij.

Even nadat hij over de finish was gekomen, legde Goodge een bos bloemen op het strand van Bondi ter nagedachtenis aan zijn overleden moeder. "Zij was de bijzonderste persoon in mijn leven", vertelde hij aan The Guardian, en voegde eraan toe: "Ze zou trots zijn op alles wat ik heb gedaan. En ze zou ook bezorgd zijn."

Volgens de nieuwe recordhouder was het cruciaal om tijdens zijn tocht te blijven denken aan het ziekteproces van zijn moeder. Het hielp hem om zijn eigen lijden te negeren. "Dus op de momenten dat ik het moeilijk heb, denk ik terug aan die momenten. Ik denk aan de vrouw die ze was, hoe ze was en hoe ze mij steunde," zei hij tegen de SMH. "Ik heb het gevoel dat ze vaak bij me is."

Tijdens zijn race zag Goodge ook veel van wat Australië te bieden heeft, zei hij. "Ik heb al jullie beroemde dieren gezien, afgezien van haaien en krokodillen, maar helaas lagen er veel dood langs de kant van de weg."

Goodge heeft al een ander record op zijn naam staan. Dat van de snelste Brit die de VS heeft doorkruist. Hij liep van Los Angeles naar New York in 55 dagen.

Agenten van de Franse politie hebben bij een anticorruptie-actie het borstbeeld van Jim Morrison teruggevonden dat 37 jaar geleden van zijn graf in Parijs verdween. Er ontbreekt een stuk van de neus en het zit onder de graffiti maar dat was bij de verdwijning in 1988 ook al zo.

De agenten vonden het marmeren beeld bij de doorzoeking van een huis in een fraudeonderzoek. Volgens de politie was het een toevalstreffer. Bij wie het beeld is gevonden en in welk onderzoek, wil de politie niet kwijt.

Het kunstwerk van de Kroaat Mladen Mikulin sierde tussen 1981 en 1988 het graf van de legendarische frontman van de Amerikaanse rockband The Doors op de Parijse begraafplaats Père-Lachaise. Volgens onbevestigde berichten namen fans het 128 kilo zware gevaarte mee op een brommer.

Bedevaartsoord

Jim Morrison stierf op 27-jarige leeftijd in 1971 in Parijs, officieel aan de gevolgen van een hartaanval toen hij in bad lag. Er is ook een versie dat een overdosis heroïne hem fataal werd.

Zijn graf op Père-Lachaise groeide uit tot een bedevaartsoord voor fans. Het is nog niet bekend of het beeld daar wordt teruggeplaatst.

Huishoudens zijn de laatste jaren een steeds kleiner deel van hun inkomen kwijt aan vaste lasten, zoals de huur, de hypotheek, de energierekening en de zorgverzekering. Die conclusie trekt ABN Amro. De bank maakte een analyse van geanonimiseerde data van 340.000 bankrekeningen.

Het is een opvallende conclusie, omdat het de laatste jaren juist veel gaat over hoge energiekosten en stijgende prijzen.

"Tot onze verrassing zijn alle groepen erop vooruitgegaan", zegt Sandra Phlippen, hoofdeconoom van ABN Amro. "Huishoudens hebben meer over om financiële tegenvallers op te vangen."

De uitgaven aan boodschappen worden niet als vaste lasten gezien. De bank doet vervolgonderzoek om te kijken hoeveel mensen daar de laatste jaren aan kwijt zijn.

Hogere lonen en uitkeringen

Volgens ABN Amro heeft overheidsbeleid geholpen om de klap van de hogere energieprijzen op te vangen. Zo kwam er met het energieplafond een maximum op de energieprijzen en kregen huishoudens twee keer 190 euro uitgekeerd om de hoge prijzen op te vangen.

Ook stegen de lonen en uitkeringen. De afgelopen twee jaar ging het om loonstijgingen van meer dan 6 procent. In 2023 stegen de uitkeringen met 10 procent.

Sinds 2021 daalt het percentage dat huishoudens kwijt zijn aan vaste lasten. Dat geldt voor zowel mensen met een uitkering als mensen met een pensioen of een salaris.

Water tot aan de lippen

Mensen met een salaris zijn in doorsnee 41 procent kwijt aan vaste lasten, gepensioneerden 47 procent en uitkeringsgerechtigden 53 procent.

Er is ook een groep uitkeringsgerechtigden die nauwelijks geld overhoudt voor boodschappen en andere uitgaven. Zo'n 10 procent van de uitkeringsgerechtigden is 71 procent kwijt aan vaste lasten. Dat is veel meer dan de 60 procent die in het algemeen geldt als grens van wat nog acceptabel is.

"Het is wel verbeterd, maar het vraagt nog steeds om een structureel beleid van de overheid", zegt Phlippen.

Vandaag precies tachtig jaar geleden kwamen eindelijk de Canadese bevrijders aan op Texel. In de haven van Oudeschild werden ze enthousiast verwelkomd door de Texelaars. "Ze benne er, ze benne er!"

Terwijl de rest van Nederland in mei 1945 al ruim twee weken bevrijd is, zijn de vijf Waddeneilanden nog bezet. De Duitsers daar weigeren zich over te geven. Texel wordt als eerste eiland bevrijd op 20 mei, Schiermonnikoog als laatste op 11 juni.

De geallieerden hebben geen tijd om naar de Wadden te gaan. Ze hebben het druk met de ontwapening van de Duitsers in het westen van het land.

Gré Dros herinnert zich 5 mei 1945 nog als de dag van gisteren. De dag dat ze net als iedereen op de Waddeneilanden denkt: de oorlog is voorbij, nazi-Duitsland heeft zich overgegeven.

Eerst blijdschap, dan angst

Ze fietst die dag naar de middelbare school als ze een klasgenoot tegenkomt. "Ik zie het nog voor me. Hij schreeuwt, handen omhoog: het is vrede. Er staan vlaggen op school. Vrede! Ik draaide mijn fiets om en ik ben nog nooit zo hard naar huis gereden."

Thuis in Den Hoorn twijfelen de mensen of de vlag uit kan of niet. Is de oorlog echt voorbij? Die twijfel duurt niet lang. "Iedereen ging de straat op. Het leek wel Koninginnedag. Iedereen was buiten. Praten en lachen."

Maar dan slaat de stemming om. Al gauw wordt duidelijk dat de Duitse militairen helemaal niet van plan zijn om te vertrekken. Ook komen er geen geallieerden naar het eiland toe. Vlaggen worden snel weer binnengehaald, de angst slaat toe.

'Rare tijd'

"Het was een rare tijd", zegt Dros. "Op de wal waren de mensen vrij, maar bij ons niet." Duitse militairen liepen gewapend rond. Het eiland is nog aan het bijkomen van het bloedbad waarbij in het voorjaar meer dan duizend doden vielen. Georgische soldaten in dienst van de Duitsers kwamen op Texel in opstand en vielen Duitse soldaten aan.

Texel wacht met smart op de geallieerden. Dros herinnert zich nog goed de geruchten. ''Iedere dag zei wel iemand: ze komen vandaag, vanmiddag of vanavond. En dan gingen de mensen naar de haven. En kwamen teleurgesteld weer terug.''

Op 20 mei is het dan eindelijk zover. De Canadezen arriveren die dag met de boot. Hun komst heeft een extra mooi tintje, vertelt Dros nog altijd heel enthousiast, want een van de mannen op de boot komt oorspronkelijk van Texel. "En die kwam met de boot naar zijn geboorte-eiland."

Goedemorgen! In de Tweede Kamer wordt gestemd over het omstreden voorstel van NSC om pensioendeelnemers meer inspraak te geven. En na een rustdag gaat de Ronde van Italië verder met een tijdrit.

Eerst het weer: opnieuw veel zon vandaag, maar later op de dag zijn er ook wat stapelwolken. Het wordt 20 tot 24 graden. Morgen is er meer bewolking, maar af en toe schijnt ook de zon bij maximaal 20 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Vanuit de VS zijn 68 migranten uit Colombia en Honduras teruggekeerd naar hun eigen land. Het is de eerste keer dat migranten gebruikmaken van een regeling van de regering-Trump voor migranten zonder verblijfsvergunning. Ze krijgen een pinpas met 1000 dollar mee. De vliegtickets zijn door de VS betaald.

Eerder werden op de Amerikaanse televisie reclames uitgezonden waarop te zien was hoe migranten naar een zwaarbewaakte gevangenis in El Salvador werden gestuurd. Daarmee wilde de VS migranten aanmoedigen gebruik te maken van de regeling voor zogeheten 'zelf-deportaties' of 'vrijwillige deportaties'.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De bibliotheek op de grens van Stanstead (Canada) en Derby Line (VS) wordt al 120 jaar samen beheerd, maar sinds het presidentschap van Trump lopen de spanningen op.

Correspondent Rudy Bouma nam een kijkje:

Fijne dag!

De populariteit van de Taiwanese president Lai Ching-te neemt af. Precies een jaar nadat hij het presidentieel paleis in Taipei betrad, is meer dan de helft van de bevolking ontevreden over zijn leiderschap.

Lai neemt een harde lijn in ten opzichte van China, dat Taiwan als afvallige provincie ziet. Maar met een krijgsmacht en een defensiebudget die ruim tien keer kleiner zijn dan die van China, weet Lai dat het lot van Taiwan in handen ligt van het buitenland. En dus zoekt hij toenadering tot de VS.

Maar de Taiwanese bevolking is in toenemende mate sceptisch over deze aanpak. Zo'n 16 procent van de bevolking duidt de VS als onbetrouwbaar aan, een verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder. Ook de oppositie en andere critici twijfelen eraan of de VS nog wel de beste partner is om op te vertrouwen.

Chinese dreiging neemt toe

Het was verdacht rustig op de dag dat Lai beëdigd werd als president van Taiwan. Nul Chinese militaire vliegtuigen werden rond Taiwan gespot. Maar zijn eerste toespraak als president, waarin hij benadrukte zich te zullen verzetten tegen Chinese intimidatie en vastberaden was om Taiwans soevereiniteit te beschermen, viel in China niet in goede aarde.

Een paar dagen later omsingelden tientallen Chinese gevechtsvliegtuigen en schepen het eiland. De militaire operatie was volgens de Chinezen een "waarschuwing weg te blijven van separatistische acties". Een paar maanden later was het weer raak, toen China de grootste militaire oefening rond Taiwan ooit hield. Sindsdien regent het militaire acties rond Taiwan.

In 2024 vloog het Chinese leger een recordaantal van 3075 keer door de door Taiwan zelfverklaarde Air Defense Identification Zone, een toename van 80 procent ten opzichte van het jaar daarvoor.

NOS op 3 maakte in 2021 deze uitlegvideo over Taiwan:

In plaats van de confrontatie met China te vermijden, bestempelt Lai China als een "buitenlandse vijandige macht" en neemt hij maatregelen om de nationale veiligheid te versterken.

Zo verhoogde hij het toezicht op Taiwanese burgers die in China verblijven of daar zakelijke belangen hebben en worden bezoekers van het Chinese vasteland strenger gecontroleerd of zelfs de toegang geweigerd. Ook stelde hij voor de in 2013 afgeschafte militaire rechtbanken opnieuw in te voeren om spionage en landverraad effectiever te kunnen berechten.

De maatregelen stuitten op veel protest. Veel Taiwanezen vinden dat ze vrijheden inperken en de economische belangen van het eiland schaden. Sommige waarnemers suggereren dan ook dat Lai's harde lijn tegenover China en binnenlandse veiligheidsmaatregelen bedoeld zijn om zijn macht te consolideren en tegenstanders buitenspel te zetten.

Toenadering tot de VS

Maar president Lai weet ook heel goed dat Taiwan bij een eventueel conflict met China in grote mate afhankelijk blijft van militaire bescherming van het buitenland en dus zoekt hij toenadering tot de VS.

Na herhaalde oproepen van Trump heeft Taiwan zijn defensiebudget onder luid protest van de oppositie verhoogd met bijna 7 procent. Het protest het er ook mee te maken dat een groot deel van dat geld wordt betaald aan de Amerikaanse wapenindustrie, die al achterloopt op zijn leveringen aan Taiwan.

Daarnaast investeren Taiwanese techbedrijven grote sommen geld in de Amerikaanse industrie als strategisch gebaar richting Washington. Ook dit leidt tot onrust in Taiwan. Mensen zijn bang dat Lai hiermee op lange termijn de concurrentiepositie van de Taiwanese chipindustrie verzwakt.

Onzekerheid over afhankelijkheid

Experts en oppositie uiten groeiende zorgen over de oplopende spanningen met China en Lai's sterke afhankelijkheid van de VS. De wankele Amerikaanse koers in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne roept twijfels op over Washingtons bereidheid om Taiwan bij een Chinees offensief te verdedigen.

Tegelijkertijd laat de aanhoudende oorlog in Oekraïne zien dat het Westen er niet in slaagt Rusland effectief terug te dringen. De combinatie van Amerikaanse onbetrouwbaarheid en Europese machteloosheid, zo waarschuwen critici, geeft China vertrouwen assertiever op te treden.

Een deel van de bevolking en de oppositie pleit dan ook voor meer contact met Peking en een gematigder toon om misverstanden te voorkomen en escalatie te vermijden. Ook vinden sommigen dat Taiwan de economische banden met China en andere landen in de regio moet versterken om zo het risico op conflicten te verkleinen. Vooralsnog lijkt Lai geen aanstalten te maken voor een koerswijziging.

Het is nog maar de vraag of het minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken vanmiddag in Brussel lukt een meerderheid van zijn EU-collega's ervan te overtuigen een onderzoek te beginnen naar de vraag of Israël nog wel voldoet aan de voorwaarden voor samenwerking met de Europese Unie. Veldkamp schreef twee weken geleden een brief aan buitenlandchef Kallas waarin hij vraagt om zo'n onderzoek. Een reactie bleef tot nu toe uit.

Alleen als hij ten minste 14 van de 27 EU-landen meekrijgt, moet de Europese Commissie wel reageren. Ofwel door een onderzoek in te stellen, óf door uit te leggen waarom dat niet gebeurt. Maar hoge EU-diplomaten melden dat de teller vooralsnog op ongeveer 11 blijft steken, onvoldoende dus om die reactie af te dwingen. Aan boord zijn onder meer Spanje, Frankrijk, Ierland, Slovenië en een aantal Scandinavische landen.

Landen als Hongarije en Tsjechië willen juist niets weten van druk op Israël. Daartussenin zitten veel landen die weliswaar steeds kritischer worden, maar ook heel voorzichtig zijn omdat het politiek zeer gevoelig ligt echt consequenties te verbinden aan Israëls optreden in de Gazastrook. Diplomaten hopen dat ze er in slagen nog vóór de vergadering begint juist een aantal van de landen in het midden over de streep te trekken om Veldkamps voorstel te steunen. Maar ze temperen de verwachtingen: "Het is zeker niet kansloos, maar we zullen met samengeknepen billen zitten in de vergadering."

Pas tijdens de bijeenkomst zal blijken of de landen die vooraf steun hebben toegezegd die ook echt uitspreken en of genoeg andere meestemmen.

Opzeggen verdrag is niet het doel

Het is Veldkamp niet te doen om het opzeggen van de zogenoemde 'EU-Israël-associatieovereenkomst'. In het verdrag staan allerlei afspraken, onder meer over handelsbetrekkingen. De EU is Israëls belangrijkste handelspartner. Het samenwerkingsverband opzeggen zou Israël hard raken, zowel politiek als economisch.

Dat voor elkaar krijgen is bovendien zo goed als onmogelijk. Spanje en Ierland pleitten in oktober vorig jaar al voor opschorting van het verdrag maar kregen nul op het rekest. Alle 27 EU-landen moeten goedkeuring geven zo'n stap te zetten, Hongarije zal niet aarzelen zijn veto in te zetten.

Nederland wil de dialoog met Israël niet stopzetten. Het voorstel van Veldkamp dat straks voorligt gaat dan ook veel minder ver: een onderzoek naar de naleving van het verdrag. Daarin staat in artikel 2 dat de verhouding tussen de EU en Israël en de overeenkomst zelf gebaseerd zijn op respect voor de mensenrechten en democratische principes. In alle verdragen die de EU sluit staan dit soort voorwaarden.

Veto

Veldkamp zei eerder al dat volgens hem onder meer de Israëlische blokkade van hulpgoederen naar de Gazastrook indruist tegen het internationaal humanitair recht en hij pleit ervoor dat uit te zoeken. Zolang zo'n onderzoek er niet komt, zet Nederland zijn veto in om onderhandelingen te blokkeren over een verlenging van een 'actieplan' dat bij de samenwerkingsovereenkomst hoort. Dat verliep in januari, en nu Nederland zijn blokkade opwerpt, liggen de gesprekken over verlenging stil. Het is overigens onduidelijk welke gevolgen dat precies heeft.

Diplomaten willen niet vooruitlopen op de vraag wat er gebeurt als Veldkamp zijn meerderheid niet haalt. Een hoge EU-diplomaat zegt wel dat "zijn onderbuikgevoel" hem vertelt dat buitenlandchef Kallas "de redelijkheid inziet" van Veldkamps vraag, maar dat onduidelijk is wat er gebeurt als het aantal benodigde landen net tekortschiet.

De Europese Commissie kan ook zelf besluiten zo'n onderzoek in te stellen en hoeft niet te wachten tot landen erom vragen. Tot nu toe reageerde de Commissie niet op Veldkamps verzoek, maar als meer landen erom vragen, neemt de druk toe wél tot actie over te gaan.

Maar het is niet alleen buitenlandchef Kallas die beslist. Uiteindelijk zal de voorzitter van de Europese Commissie zelf haar goedkeuring willen geven aan de politiek gevoelige kwestie. Tot nu toe is de Duitse Von der Leyen terughoudend in haar kritiek op Israël, in de wandelgangen is te horen dat zij niet voelt voor een onderzoek.

'Haal het eraf'. Zo heet de nieuwe wet waar de Amerikaanse president Donald Trump gisteren met de bekende zwarte stift een handtekening onder zette. Door middel van de Take It Down Act wil de Amerikaanse regering het verspreiden van ongewenste AI-gegenereerde deepfakes en 'wraakporno' bestrijden.

Veel staten hadden al soortgelijke wetten, maar verschilden nogal in de aanpak en het opleggen van straffen. De nieuwe wet geeft meer duidelijkheid en biedt meer bescherming aan de slachtoffers.

Zo staan er zwaardere straffen op het verspreiden van intieme beelden die zonder toestemming van de gefilmde personen zijn gemaakt. Iedereen die zich hieraan schuldig maakt, hangt een gevangenisstraf van maximaal drie jaar boven het hoofd.

Daarnaast verplicht de wet socialemediaplatformen en websites om de beelden sneller weg te halen. Dit moet binnen 48 uur na de eerste melding van het slachtoffer zijn gedaan. Online platformen krijgen een jaar de tijd om een protocol hiervoor op te stellen. Grote technologiebedrijven zoals Meta, Tiktok en Google zijn een paar van de meer dan honderd organisaties die de nieuwe wet ondersteunen.

Het Witte Huis had een speciale bijeenkomst in de rozentuin georganiseerd, waar first lady Melania Trump en veel Congresleden bij aanwezig waren. Volgens de president kan de wet niet snel genoeg worden uitgevoerd. "Met de opkomst van AI-beeldgeneratie zijn talloze vrouwen lastiggevallen met deepfakes en andere expliciete afbeeldingen die tegen hun wil werden verspreid. Het is gewoon vreselijk fout. Vandaag maken we het volledig illegaal."

Taylor Swift en AOC

Bekende slachtoffers van de deepfakes zijn popster Taylor Swift en het Democratische Congreslid Alexandria Ocasio-Cortez. Van Swift gingen vorig jaar expliciete nepbeelden rond op het platform X. Tegen de tijd dat X de beelden had verwijderd, waren ze al 47 miljoen keer bekeken.

Van Alexandria Ocasio-Cortez, bekend als AOC, doken op datzelfde platform soortgelijke beelden op. "Het is een schok om beelden van jezelf te zien waarvan iemand zou kunnen denken dat ze echt zijn", vertelde ze in maart 2024 aan het tijdschrift Rolling Stone. "Het loopt parallel met dezelfde intentie als fysieke verkrachting en aanranding. Deepfakes zijn absoluut een manier om gewelddadige vernedering van anderen te digitaliseren."

Deze twee beroemdheden werden door Trump niet aangehaald als slachtoffers. In plaats daarvan stond de 15-jarige Elliston Berry als slachtoffer centraal. Ze was 14 jaar oud toen een klasgenoot aan de haal ging met een foto van haar. Door gebruik van kunstmatige intelligentie werd haar foto omgezet in een nep naaktfoto en verspreid via Snapchat. "Het is echt verbazingwekkend hoe deze vreselijke situatie nu wordt omgezet in iets goeds," zei ze tijdens de ceremonie.

Zorgen over interpretatie

Wat opvalt aan de nieuwe wet is dat deze breed wordt gesteund door zowel de Democraten en Republikeinen. Vorige maand stemden 409 leden van het Huis van Afgevaardigden voor en twee leden tegen. Ook in de Senaat was er nauwelijks weerstand.

Dit is pas de zesde wet die Trump heeft ondertekend in zijn tweede termijn als president. In zijn vorige termijn stond de teller rond deze tijd op 35 ondertekende wetsvoorstellen. Dit keer regeert hij vooral via presidentiële decreten.

Melania Trump mengt zich zelden in de politiek, maar had voor deze nieuwe wet wel veel aandacht. Ze beschreef kunstmatige intelligentie en sociale media als het nieuwe digitale snoepgoed voor de jonge generaties. "Even verslavend, maar in tegenstelling tot suiker kunnen deze nieuwe technologieën als wapen worden ingezet en zelfs dodelijk zijn."

Niet iedereen is blij met de nieuwe wet. Activisten die strijden voor de vrijheid van meningsuiting en digitale rechtenorganisaties vrezen dat de wet te breed kan worden geïnterpreteerd. Ze zijn bang dat online platformen ook legitieme beelden van het internet af zullen halen en dat de kans op censuur zo wordt vergroot.

Het dieet van de wolf bestaat vooral uit reeën, wilde zwijnen en edelherten. Als deze minder beschikbaar zijn eet het dier in het wild levende runderen en in mindere mate schapen. Dat blijkt uit onderzoek naar de ontlasting van wolven in Drenthe en op de Veluwe.

Onderzoekers onderzochten ruim 700 uitwerpselen van wolven die in 2023 in de twee gebieden leefden. Uit de resultaten blijkt dat het voedingspatroon van de wolf afhankelijk is van de dieren die voorhanden zijn.

Uit onverteerde resten in de poep blijkt dat wolven op de Veluwe vooral wilde zwijnen (aanwezig in 59% van de uitwerpselen), edelherten (18%) en reeën (16%) eten.

In Drenthe komen wilde zwijnen en edelherten nauwelijks voor. Hier staat vooral de ree (53%) op het menu. Daarnaast werden natuurrunderen (37%), die ingezet worden voor natuurbeheer, en schapen (6%) teruggevonden in de ontlasting.

Dat schapen niet een groter onderdeel van het dieet van de wolf lijken te zijn, verrast onderzoeker Glenn Lelieveld, gezien het hoge aantal meldingen van aanvallen op schapen. Mogelijke verklaring volgens de onderzoekers is dat wolven meer schapen doden dan ze consumeren omdat de schapen vaak niet vluchten. Ook kan het zijn dat de wolf gestoord wordt en de prooi achterlaat.

Verder kunnen de aanvallen het werk zijn van vrije, rondlopende puberwolven. Die zijn nog op zoek naar een eigen territorium. Onderzoekers hebben de uitwerpselen van deze dieren niet kunnen onderzoeken omdat deze niet goed vindbaar zijn.

Wolven die in roedels leven gebruiken hun ontlasting om het territorium af te bakenen en zijn hierdoor wel te vinden. De ontlasting van wolven die alleen leven ligt verspreid door het landschap.

Hoefdieren

"Misschien moeten we opnieuw praten over het toestaan van meer wilde hoefdieren in Drenthe", antwoordt wolvenexpert Lelieveld op de vraag wat het onderzoek leert over het samenleven met de wolf.

"In Drenthe eten wolven meer schapen en veel meer runderen dan op de Veluwe, terwijl zulk vee daar ook rondloopt. Het belangrijkste verschil tussen de twee gebieden is het aantal aanwezige wilde hoefdieren zoals edelherten, damherten en wilde zwijnen."

Nuance daarbij is dat in het onderzoek alleen is gekeken naar wolvendrollen die in 2023 zijn verzameld. "Het is afwachten of de verschillen tussen Drenthe en de Veluwe over de jaren heen stand houden. Maar buitenlandse onderzoeken wel zien dat een belangrijke bescherming voor vee bestaat uit de aanwezigheid van genoeg wilde hoefdieren. Dus het lijkt mij een reden voor gesprek", zegt Lelieveld.

Het onderzoek naar de wolvenuitwerpselen loopt tot en met dit jaar. Komende herfst worden de resultaten over 2024 verwacht.

De Duitse politie heeft in de plaats Heiligenhaus, in de buurt van Düsseldorf, de verdachte van de steekpartij in Bielefeld aangehouden. Hij werd opgepakt nadat speciale politieteams daar twee locaties hadden doorzocht. Volgens de politie gaat het om een 35-jarige man uit Syrië.

Zondagochtend rond 04.00 uur stak de man willekeurig in op bezoekers van bar Cutie in de stad in het noordwesten van Duitsland. Daarbij raakten vijf mensen van tussen de 23 en 27 jaar gewond, van wie vier ernstig. Hun toestand is inmiddels stabiel. Die avond waren er vooral supporters van de lokale voetbalclub in het café.

Volgens omstanders had de verdachte een speciale wandelstok met een mes eraan bij zich. Toen andere bezoekers van het café de man aanvielen, raakte de 35-jarige gewond en vluchtte hij. Daarbij verloor de man een rugzak met daarin meerdere messen, een brandbare vloeistof en een verblijfsvergunning.

Motief onbekend

Een speciaal team voor moordzaken werd zondag ingeschakeld en doet onderzoek naar het incident. Eerder spraken Duitse media van een aanslag, maar de politie meldde na het incident dat er geen bewijs was voor extremistische motieven.

De minister van Binnenlandse Zaken van de deelstaat Noordrijn-Westfalen wil ook niet speculeren over het motief van de aanval. "We weten wat er gebeurd is en wie de man is, maar meer ook niet", zegt hij.

De eerste groep migranten is maandag vanuit de Verenigde Staten teruggekeerd naar Honduras en Colombia. Dat gebeurde in het kader van het plan van de regering-Trump om immigranten zonder verblijfsvergunning op kosten van de VS "vrijwillig te deporteren" naar het land waar ze vandaan komen.

In totaal zijn 68 mensen met een door de overheid betaalde vlucht teruggegaan naar hun land van herkomst. 38 van de passagiers, onder wie ook kinderen die in de VS zijn geboren, stapten uit in de Noord-Hondurese stad San Pedro Sula. De anderen reisden naar Colombia.

De migranten hebben een pinpas met daarop 1000 dollar gekregen, samen met het aanbod om nog eens een aanvraag te doen om legaal de VS binnen te komen.

'Zelf-deportaties'

De deportaties van illegale migranten was een van de belangrijkste thema's bij de verkiezingscampagne van de Amerikaanse president. Eerder werden op de Amerikaanse televisie reclames uitgezonden waarop te zien was hoe migranten naar een zwaarbewaakte gevangenis in El Salvador werden gestuurd. Daarmee wilde de VS migranten aanmoedigen gebruik te maken van de regeling voor zogeheten 'zelf-deportaties' of 'vrijwillige deportaties'.

Deze werden door minister Noem van Binnenlandse Veiligheid "de meest kosteneffectieve, de beste en veiligste manier om de Verenigde Staten te verlaten en arrestatie te voorkomen" genoemd. Het aantal mensen dat dit jaar is vertrokken uit de VS ligt volgens de directeur van de Hondurese immigratiedienst lager dan vorig jaar rond deze tijd. Tegen persbureau AP zegt hij dat hij niet denkt dat dit aantal het komende jaar nog erg zal toenemen.

Een man uit het Verenigd Koninkrijk die heeft geprobeerd een gestolen 18-karaats gouden toiletpot te verkopen, is veroordeeld tot 21 maanden voorwaardelijke celstraf. De 37-jarige Fred Sines hoeft de gevangenis niet in, maar moet wel een taakstraf van 240 uur uitvoeren.

De wc, ter waarde van 4,8 miljoen pond, werd in september 2019 gestolen uit een tentoonstelling. Drie mannen reden toen met twee gestolen auto's door de afgesloten houten hekken van het Blenheim Palace in het zuidoosten van Engeland, het geboortehuis van Winston Churchill. Vervolgens gingen ze via het raam het gebouw binnen en trokken de wc van de muur.

Binnen vijf minuten waren de mannen er met de het werk van 98 kilo vandoor. Doordat de toiletpot van de muur was getrokken, heeft de roof behoorlijke waterschade in het paleis veroorzaakt.

Bezoekers van de tentoonstelling konden het toilet ook daadwerkelijk gebruiken. De wc was aangesloten op de waterleidingen en de riolering.

'Beperkte rol'

Sines hoorde over de diefstal van het kunstwerk en bemiddelde bij de verkoop van een deel van het goud. Volgens de rechter was zijn rol in de verkoop van het goud beperkt, ook omdat deze verkoop uiteindelijk niet is doorgegaan. "U had er geen persoonlijk voordeel bij, was er verder niet bij betrokken en uw betrokkenheid was slechts van korte duur."

In totaal werden vier mannen vervolgd in de zaak. Twee van hen zijn al schuldig bevonden en horen in juni hun straf. Het kunstwerk zelf is nooit meer teruggevonden.

Ducttape-banaan

Het kunstwerk van de Italiaanse conceptuele kunstenaar Maurizio Cattelan was uitgeleend door het Guggenheim-museum in New York aan het Blenheim Palace. De toiletpot drijft volgens de kunstenaar de spot met excessieve rijkdom. De kostbare wc werd door het Guggenheim eerder te leen aangeboden aan Donald Trump tijdens diens eerste termijn als president, nadat Trump een schilderij van Van Gogh te leen had gevraagd.

Catellan is onder meer bekend van zijn provocatieve kunst, zoals een knielende Adolf Hitler die er vanaf de achterkant uitziet als een kind. Ook maakte hij de ducttape-banaan, die voor 6,2 miljoen dollar is verkocht en vervolgens door de nieuwe eigenaar werd opgegeten.

Paralympisch zwemmer Liesette Bruinsma heeft maandag een onderscheiding van NOC*NSF gekregen: de Pahud de Mortanges Trofee. De 24-jarige zwemmer mocht de prijs in ontvangst nemen, omdat de sportkoepel vindt dat Bruinsma "een inspirerend voorbeeld" is.

Zo zette de drievoudig paralympisch kampioen, die een visuele beperking heeft, zich in voor de komst van blindentribunes in de zwemsport. "Dit is een speciale tribune waar blinden en slechtzienden via een koptelefoon de wedstrijd meemaken", legt NOC*NSF uit. "Een commentator doet verslag van de wedstrijd, daar zijn speciale blindentolken voor."

Inmiddels werd de techniek al toegepast bij onder meer het Europees kwalificatietoernooi zwemmen vorige zomer, maar ook bij het NK afstanden bij het schaatsen. "Liesette Bruinsma is een prachtig voorbeeld van hoe sport niet alleen inspireert, maar ook verbindt en toegankelijker wordt voor iedereen", schrijft NOC*NSF.

Tijdens de algemene ledenvergadering van NOC*NSF ontving Bruinsma onder luid applaus de prijs uit handen van voorzitter Anneke van Zanen-Nieberg. De onderscheiding wordt al ruim 50 jaar uitgereikt.

Afval uit het water halen

Een andere prijs die werd uitgereikt, was de Van Tuyll Beker. Die ging naar het Watersportverbond als beloning voor de Clean up on Tour. Al meerdere jaren wordt er al suppend tijdens de zomermaanden door het hele land zwerfafval uit het water gehaald.

De Van Tuyll Beker is een wisselbeker voor de bond die zorgt voor in het oog springende maatschappelijke en sociale impact. "Al het afval dat uit het water wordt gevist, wordt gewogen en daarna naar een milieupark gebracht voor een verantwoorde verwerking. Het Watersportverbond houdt op een ranglijst bij hoeveel zwerfafval er is verzameld."