NOS Nieuws - Algemeen

Een dag na de geruchtmakende veroordeling van Marine Le Pen proberen kopstukken van haar partij het protestvuur onder Fransen op te stoken. De radicaal-rechtse Le Pen, een van de populairste politici van Frankrijk, werd gisteren veroordeeld tot jarenlange celstraf en vijf jaar onverkiesbaarheid vanwege fraude met Europese subsidies.

In een toespraak tegenover parlementariërs van haar partij noemt zij dat vonnis een 'atoombom' waarmee het politieke establishment haar probeert uit te schakelen: haar kandidatuur voor het presidentschap in 2027 wordt nu vrijwel onhaalbaar.

Le Pens rechterhand binnen de rechts-radicale partij Rassemblement National, Jordan Bardella, noemde het vonnis gisteren al "de doodsteek van de Franse democratie". Hij riep zijn landgenoten vandaag op om massaal de straat op te gaan.

"Ik zeg tegen alle Fransen: wees woedend", zo zei hij tegen Franse media. "We gaan komend weekend massaal protesteren, overal in Frankrijk. We zijn nu overal bijeenkomsten aan het organiseren en gaan overal flyers uitdelen." Hij voegde eraan toe dat dat protest wel "democratisch en vredig" moet verlopen.

Gisteren noemde Le Pen de uitspraak ook al een politieke uitspraak "die tegen de rechtsstaat ingaat":

Bardella kan in sommige peilingen al op meer stemmen rekenen dan Le Pen, maar er is nog geen sprake van dat hij het stokje gaat overnemen. Zij zei gisteren: "Ik ga mezelf niet laten uitschakelen op deze manier" en gaat in beroep tegen haar veroordeling. Bardella schaart zich achter haar.

Inhoudelijke argumenten waarom het vonnis niet terecht is heeft Le Pen nog niet gegeven. De rechter verwees in de uitspraak naar de grote hoeveelheid bewijzen die er in deze zaak zijn tegen de politica.

Le Pen heeft al eerder gezegd dat ze in 2027 voor het laatst wil meedoen aan de verkiezingen: sinds 2012 probeert ze elke vijf jaar president te worden, en ze kwam de afgelopen jaren steeds dichter bij dat doel. "We geven niet op", zei ze tegen haar partijgenoten.

Ondertussen lijken de meeste Fransen zich te kunnen vinden in het vonnis: uit een eerste peiling in opdracht van de nieuwszender BFMTV blijkt dat 57 procent van hen de celstraf en uitsluiting uit de politiek als een passende straf zien voor Le Pens misdrijven.

42 procent ziet het vonnis als politiek gemotiveerd. Van de ondervraagden is 42 procent blij met het vonnis, 29 procent is er niet tevreden over en 29 procent heeft geen mening.

'Shock in publieke opinie'

Politieke tegenstanders van Le Pen doen dan ook schamper over Bardella's oproep aan Fransen om de straat op te gaan. "Geloof je nou echt dat er 300.000 mensen door Parijs gaan marcheren om Le Pen te steunen? Welnee", zo zei Pieyre-Alexandre Anglade, een parlementariër uit de partij van president Macron. De president zelf, die in 2027 hoe dan ook moet aftreden, heeft nog niet gereageerd op het vonnis, evenmin als andere kopstukken uit zijn partij Renaissance.

Een opvallende reactie kwam wel van Macrons premier Bayrou, die gisteren tegen journalisten zei "bezorgd" te zijn over de veroordeling van Le Pen. "Als zij niet kan meedoen aan de verkiezingen, riskeren we een shock in de publieke opinie."

De centristische Bayrou werd jaren geleden aangeklaagd voor precies hetzelfde misdrijf als Le Pen, maar vorig jaar vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. Zijn partij MoDem en acht functionarissen daarvan werden wel veroordeeld tot hoge boetes en uitsluiting uit de politiek.

Zo snel mogelijk beroep

De stelling van Bayrou kwamen hem op kritiek van linkse politici te staan, die hem verweten het gezag van de rechterlijke macht te ondermijnen. Vandaag kwam hij van zijn uitspraken terug tijdens het vragenuur in het parlement: de premier zei de rechters die Le Pen veroordeelden "onvoorwaardelijk te steunen" en hun vonnis ook niet te zien als gevaar voor de democratie.

Wel vindt hij het nog steeds een probleem dat Le Pen per direct uitgesloten wordt van gekozen functies, nog voordat ze in hoger beroep heeft kunnen gaan. Hierin wordt de premier gesteund door minster Darmanin van Justitie, die tijdens het vragenuur zei dat hij het hoger beroep van Le Pen graag behandeld ziet "op een zo redelijk mogelijke termijn". De Franse justitie staat erom bekend traag te functioneren.

Maar het kabinet gaat niet over de planning van de rechtbank. Het wordt gezien als een teken dat de ministersploeg van Macron toch wat in zijn maag zit met het mogelijke verbod voor Le Pen op de kandidatuur voor haar partij.

In podcast De Dag een analyse van de politieke en juridische context waarbinnen de rechters tot hun uitspraak en strafmaat kwamen. En de gevolgen die de zaak heeft voor het politieke landschap en het vertrouwen in de rechtsspraak.

Werknemers van Tata Steel krijgen volgend jaar een eenmalige uitkering van minimaal 700 euro netto. Daarover hebben de vakbonden en het noodlijdend staalbedrijf een akkoord bereikt. Het betreft een crisis-cao van één jaar, die loopt van 1 april dit jaar tot 31 maart 2026.

Tegenover de eenmalige uitkering staat wel dat werknemers geen loonsverhoging krijgen, terwijl de inflatie tegen de 4 procent loopt. De bonden hadden gevraagd om de inflatie te compenseren, zodat werknemers er financieel niet op achteruit gaan. Maar vanwege de financiële situatie van Tata Steel en de verplichting om minder CO2 en schadelijke stoffen uit te stoten, is dat niet gelukt. Het betekende ook dat een cao met een looptijd van meerdere jaren er niet inzat.

Het personeel van het staalbedrijf kan ook nog in aanmerking komen voor een extra uitkering van 300 euro netto als Tata Steel het komend boekjaar een brutowinst behaalt van 500 miljoen euro. Die winst is in de afgelopen tien jaar vijf keer behaald.

Duizend euro

"Het gaat dus mogelijk om 1000 euro en omdat de uitkeringen netto zijn, betekent dat de onderste loonschalen er naar verhouding het meest mee opschieten", zegt CNV-bestuurder Marten Jukema. Volgens de vakbond zeggen de gemaakte afspraken veel over de situatie waarin Tata zich bevindt.

"De hele Europese staalmarkt heeft zwaar te lijden onder hoge energieprijzen, importbeperkingen en goedkoop staal van buiten de EU. In Groot Brittannië is onlangs besloten de laatste hoogovens te sluiten", zegt CNV'er Jukema. De vakbond heeft begrip voor de problemen van Tata en wil meedenken om de overgang naar Groen Staal zo goed mogelijk te laten verlopen, zonder dat de medewerkers daar te veel voor moeten inleveren.

In het overleg tussen de bonden en Tata Steel is ook afgesproken dat de pensioenpremie ongewijzigd blijft tot 2029.

Tata zegt dat er goed is nagedacht over de crisis-cao in zware tijden. "Het is verantwoord, gezien de financiële situatie waarin we ons bevinden en waar we uit willen komen om aan onze groene toekomst te blijven werken."

Het kabinet moet bij NAVO-partner Turkije aandringen op de onmiddellijke vrijlating van burgemeester Imamoglu van Istanbul. Dat wil een ruime meerderheid in de Tweede Kamer. Ook moet dit standpunt actief binnen de NAVO worden uitgedragen. Imamoglu is gearresteerd op verdenking van corruptie en terrorisme, al is die laatste aanklacht inmiddels ingetrokken. Hij zit vast in afwachting van zijn proces.

De Kamer noemt de arrestatie van Imamoglu "een zeer zorgelijke en onwettige ontwikkeling" die "past in een inmiddels lange rij van politiek gemotiveerde vervolgingen van politici, journalisten en activisten". De steun is breed: regeringspartijen PVV, VVD, NSC en BBB en oppositiepartijen GL-PvdA, SP, PvdD, Volt, D66, CDA, CU, SGP en JA21 stemden allemaal voor deze oproep.

Denk-leider Van Baarle gaf voorafgaand aan de stemming een stemverklaring af. Hij stelde dat de Nederlandse Tweede Kamer niet over de rechtsgang in Turkije moet oordelen en houdt het voor mogelijk dat de beschuldigingen aan het adres van Imamoglu terecht zijn. "Dat kunnen wij vanuit de Tweede Kamer niet beoordelen."

Presidentskandidaat

De populaire Imamoglu van de centrumlinkse partij CHP wil het in 2028 als presidentskandidaat opnemen tegen president Erdogan. Zijn aanhangers zijn ervan overtuigd dat de aanklachten politiek gemotiveerd zijn en dat justitie van hogerhand de opdracht heeft gekregen om iets te vinden om Imamoglu politiek uit te schakelen. Sinds zijn arrestatie wordt er in het hele land op grote schaal gedemonstreerd.

Minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp heeft in een telefoongesprek met zijn Turkse collega Fidan zijn bezorgdheid uitgesproken over de arrestatie. De Nederlandse ambassadeur in Turkije deed dat meteen na de arrestaties van Imamoglu en zijn medewerkers. De EU zet vraagtekens bij de aanhouding en heeft bij EU-kandidaat Turkije aangedrongen op naleving van de democratische principes.

De A9 tussen Holendrecht en Badhoevedorp blijft de hele avond en nacht dicht, meldt Rijkswaterstaat. Het is daardoor extra druk op de wegen rond Amsterdam.

Er was sprake van een drukke avondspits. Rond 17.30 uur was de vertraging op de A2 tussen Utrecht en Amsterdam bij tussen Vinkeveen en knooppunt Amstel zo'n drie kwartier.

De snelweg richting Alkmaar is sinds gisteravond dicht vanwege een spoedreparatie aan de Schipholbrug. Een aannemer boorde daar afgelopen weekend een gat in het beton voor de voegoverweg en raakte daarbij per ongeluk het betonijzer. Dat ijzer is de verbinding tussen de brugdelen onderling, zei Lammert Postma van Rijkswaterstaat tegen de regionale omroep NH.

De reparaties duren langer dan verwacht. Eigenlijk zou de A9 vandaag na de ochtendspits weer opengaan. Rijkswaterstaat verwacht dat het verkeer woensdag in de ochtendspits wél weer over de A9 kan rijden.

Afgelopen maand was in Nederland de droogste maart sinds het begin van de metingen in 1906. Dat valt op te maken uit de nieuwste gegevens van het KNMI hierover. En dat terwijl het instituut eigenlijk pas vanaf vandaag, 1 april, traditiegetrouw begint met het monitoren van de droogte in Nederland.

Gemiddeld werd er door de automatische weerstations in maart ongeveer 6 millimeter neerslag gemeten, waar dat normaal gesproken 53 millimeter is. Het vorige record stamt uit 1993. Toen viel er in maart 9 millimeter regen in Nederland.

Niet alleen in maart viel weinig neerslag, ook in februari werd slechts 28 millimeter gemeten, waar het langjarig gemiddelde voor februari op 58 millimeter ligt. "Als we op 1 januari van dit jaar waren begonnen met het bijhouden van het neerslagtekort, dan had het nu op 35 millimeter gestaan", aldus het KNMI.

Hoewel de hoeveelheid neerslag de afgelopen decennia gemiddeld ongeveer gelijk is gebleven, nam vooral de verdamping toe, legt klimaatexpert Peter Siegmund van het KNMI uit. Het verschil tussen de verdamping en de neerslag is dus groter geworden. "Dat is ook logisch, want het is warmer en dan krijg je meer verdamping. Dat is een keiharde klimaatzaak." Ook de toegenomen zonnestraling speelt hierbij een rol.

Honderd natuurbranden

Een van de gevolgen van de toenemende droogte is een verhoogd risico op natuurbranden. In de afgelopen weken was het al vaak raak. Inmiddels is het aantal natuurbrandmeldingen voor maart opgelopen tot honderd, meldt het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid. In delen van Noord- en Zuid-Holland en Brabant is het risico op natuurbranden groter dan normaal.

De droogte is niet onopgemerkt gebleven bij volkstuincomplex Het Kloosterpark, pal naast het KNMI. "De regentonnen zijn al flink leeg", vertelt Frank Bottenberg, terwijl hij met een grondboor laat zien hoe droog de bovenste laag grond is. "Ik heb ze dit jaar ook niet geleegd in de winter. Dat doe ik normaal gesproken wel, tegen de vorst. Dus ik heb ze gewoon vol gelaten en ze waren dus écht vol. Dan raken ze nu dus al behoorlijk leeg."

Het water gaat op aan de plantjes die al in de grond staan. "Ik heb de kers water gegeven, de radijs. De spinazie heb ik al water gegeven. Die moet je goed in de gaten houden, want die is natuurlijk net gezaaid." Niet vaak heeft hij al zo vroeg in het jaar de gieter moeten pakken als nu. "Ik kan me eigenlijk niet herinneren wanneer dat eerder is geweest."

Begin april blijft droog

In de komende weken valt er weinig verbetering te verwachten. "We kunnen zo'n twee weken vooruitkijken en dan komt er echt weinig regen", vertelt Siegmund. "Er wordt maar iets van 6 millimeter verwacht, terwijl er normaal gesproken in de eerste twee weken van april zo'n 20 millimeter valt. En de verdamping zal ook groter zijn dan gebruikelijk, omdat er de komende dagen veel zon wordt verwacht."

Het nieuwe droogterecord leidt bij het KNMI tot discussie, merkt ook Siegmund. Historisch gezien loopt het meteorologische droogteseizoen van april tot en met september. In die periode is de verdamping meestal groter dan de neerslag, waardoor de bodem uitdroogt en er een neerslagtekort ontstaat. Maar waar april vroeger een logisch begin voor het monitoren was, duikt de droogte in een veranderend klimaat eerder op.

Tien dagen naar voren

Het droogterecord in maart geeft nieuwe brandstof aan het gesprek over het traditionele begin van het meteorologische droogteseizoen. Is 1 april niet een te laat moment? "Je moet dit natuurlijk niet op basis van gegevens van één jaar besluiten, want het ene jaar is het andere niet", zegt Siegmund. "Maar op de hele trend zien we dat het neerslagtekort ongeveer tien dagen naar voren is gegaan sinds 1965."

Of het ook later in het jaar zo droog blijft als nu, valt moeilijk te voorspellen. Siegmund: "We zitten echt nog aan het begin van het groeiseizoen. Na half april weten we echt nog niets zeker. Maar er is wel een algemene trend naar het droger worden van het groeiseizoen. Dat is wel een significante trend: van 1 april tot eind juni neemt het neerslagtekort toe. Dat geldt ook voor het neerslagtekort als geheel. Die trend zet waarschijnlijk door."

In de omgeving van Bolsward zijn de afgelopen weken meerdere zogenoemde plasdraspompen en zonnepanelen gestolen. Volgens de Vogelwacht Bolsward en omgeving hebben de diefstallen vervelende gevolgen voor weidevogels.

Plasdraspompen pompen water uit sloten op het weiland. Als het land onder water staat, kruipen insecten en larven naar boven. Door het natte weiland hebben weidevogels meer voedsel en broedplekken.

"Vorig jaar was een ernstig predatiejaar: roofdieren hebben veel kuikentjes opgegeten. En nu is het hartstikke droog, dan is er bijna geen eten en dan zijn die pompen heel belangrijk", zegt woordvoerder Wiebe Palstra van vogelwacht Bolsward tegen Omrop Fryslân.

De pompen worden aangedreven met zonne-energie. Afgelopen vrijdag werden nog pompen en panelen in Burgwerd gestolen. Een week eerder was het raak bij Wolsum, toen verdwenen drie waterpompen met zonnepanelen. "De klap is groot. Dit is niet leuk meer", aldus Palstra.

Klap

Eén plasdraspomp kost tussen de 3000 en 4000 euro. Palstra verwacht daarom dat de gestolen pompen niet op korte termijn vervangen worden. "Dit is weer een klap die we voor de kiezen krijgen. Wij willen toch graag dat de weidevogels hier blijven. Wij moeten het hebben van natte landen."

De vogelwacht denkt dat de dieven per boot toesloegen. "Wij denken dat ze met een boot over het grote water komen en zo de panelen opladen."

Staatssecretaris Coenradie van Justitie (PVV) krijgt groen licht van de Tweede Kamer om bepaalde gedetineerden twee weken voor het eind van hun straf naar huis te sturen, om zo het cellentekort op te lossen.

Een motie waarin het kabinet werd gevraagd dit besluit terug te draaien werd niet aangenomen. Na een hoofdelijke stemming was de uitslag 74 - 75. Dat bleek niet juist te zijn, de uitkomst had 74 - 74 moeten zijn. Voor de praktijk maakt het niet uit: van tevoren was al duidelijk dat als de stemmen weer zouden staken, de staatssecretaris toch door kan met haar beleid.

De gevangenissen hebben een cellen- en personeelstekort. Daarom wil Coenradie, met instemming van het kabinet, in het uiterste geval gevangenen maximaal twee weken voor het einde van hun straf naar huis kunnen sturen.

Dat geldt voor mensen met een celstraf van maximaal een jaar en alleen als er echt geen plek meer is voor een nieuwe veroordeelde. Zedendelinquenten en plegers van een ernstig geweldsmisdrijf worden niet eerder vrijgelaten.

Het plan is omstreden, omdat de helft van de Tweede Kamer vindt dat iedereen zijn hele straf moet uitzitten. De andere helft heeft er juist begrip voor dat er ruimte gemaakt moet worden, bijvoorbeeld voor nieuwe gedetineerden met zwaardere straffen.

Zo min mogelijk gebruiken

Zelf noemt de PVV-staatssecretaris het een "rotmaatregel" die ze zo min mogelijk wil gebruiken. Maar ze zegt ook dat andere mogelijkheden, zoals meer dan twee personen op een cel of minder ontspanningsmomenten voor de gedetineerden, zijn uitgeput. Die kunnen voor het gevangenispersoneel gevaarlijke werksituaties opleveren.

Coenradie kreeg vorige maand ruzie met PVV-leider Wilders over het voornemen, en drie van de vier coalitiepartijen zijn tegen. Maar Wilders gaat haar niet wegsturen, zei hij. "Ze doet goed werk, ze is een goede staatssecretaris."

In een nieuwe gevangenis in Dendermonde, ten oosten van Gent, springen de sloten van de celdeuren 's nachts ongecontroleerd open. Volgens de vakbond speelt het probleem al maanden en zou een probleem met de software de oorzaak zijn.

Het probleem doet zich voor bij verschillende deuren en op willekeurige tijdstippen gedurende de nacht. "Op regelmatige basis horen we 's nachts een klik", zegt Luc Meeusen. Hij is namens de gevangenis vertegenwoordiger van ACOD, de Vlaamse vakbond voor mensen in de publieke sector.

Houten paal

Tegen de VRT zei Meeusen dat het gevangenispersoneel steeds snel probeert vast te stellen welke deur is opengegaan. "Soms is het zoeken naar een speld in een hooiberg. De gedetineerde kan in principe de cel van binnenuit openen, want daar hangt een klink."

Volgens Meeusen zijn er nog geen incidenten geweest, maar kan het tot gevaarlijke situaties leiden. Bij afdelingen voor zware delicten is de klink aan de binnenkant verwijderd, zodat gedetineerden de cel niet van binnenuit kunnen openen.

"Als we de deur hebben gevonden, zetten we een houten paal onder de klink zodat ze de deur niet meer kunnen openen van binnenuit. Dan is het wachten tot iemand fysiek met de sleutel de deur weer op slot draait", aldus Meeusen.

Verkeerde momenten

Volgens Meeusen ligt het probleem bij de software in de gevangenis, die op verkeerde momenten signalen zou geven. Maar het is niet makkelijk om het probleem te vinden, omdat het slot telkens op een ander moment bij een andere cel opent.

De gevangenis in Dendermonde is nog splinternieuw, het complex is net twee jaar in gebruik. "Je zou toch denken dat je bij een nieuw gebouw van enkele miljoenen euro's veilig zou kunnen werken, maar helaas", zegt Meeusen.

Een foto van jezelf, de trailer van The Lord of the Rings of populaire internetmemes, maar dan in de stijl van een Japanse animatiestudio: de afbeeldingen gingen de afgelopen week al veel rond op sociale media. Ze zijn gemaakt met behulp van kunstmatige intelligentie (AI).

Het programma waarmee dat gebeurde, is vanaf nu beschikbaar voor iedereen. Het gaat om een nieuwe afbeeldingenmaker van OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT. Dat maakt tegelijkertijd bekend dat een half miljard mensen de AI-programma's van het bedrijf gebruiken.

Met de nieuwe AI-tool is het mogelijk om allerlei soorten afbeeldingen te maken, bijvoorbeeld een bestaande afbeelding in een andere stijl. Of een compleet nieuwe afbeelding op basis van een opdracht die je geeft.

OpenAI bracht het programma een week geleden al op de markt, maar het is nu dus beschikbaar voor alle gebruikers. De afgelopen week gebruikten veel mensen het al om afbeeldingen te maken in de stijl van de Japanse animatiestudio Ghibli.

Ghibli was onder meer betrokken bij The Red Turtle, een animatiefilm van de Nederlandse illustrator Michael Dudok de Wit, die in 2017 werd genomineerd voor een Oscar. Dudok de Wit werkte tien jaar aan die film, waarvoor tientallen tekeningen per seconde filmbeeld nodig waren.

'Belediging voor het leven zelf'

De ontwikkeling is nieuw voer voor de discussie over het gebruik van kunstmatige intelligentie in de kunst. OpenAI en andere AI-bedrijven zijn beschuldigd van het op grote schaal 'stelen' van teksten, muziek en afbeeldingen om hun AI-tools te ontwikkelen.

Terwijl door AI gegenereerde afbeeldingen in de stijl van Ghibli rondgingen op sociale media, deed een oude video dat ook. Daarin maakt Ghibli-medeoprichter Hayao Miyazaki zich kwaad over een met AI gemaakte video. Hij vindt het "een belediging voor het leven zelf" om met AI kunst te maken. "Ik zou deze technologie nooit in mijn werk willen gebruiken."

De discussie over auteursrechten gaat niet alleen over OpenAI. In de Verenigde Staten hebben onder meer fotografen en cartoonisten rechtszaken aangespannen tegen AI-plaatjesmakers Stable Diffusion (van het bedrijf Stability AI), Imagen (van Google) en Midjourney (van het gelijknamige bedrijf).

Toch weerhouden de rechtszaken investeerders er niet van om geld in AI-bedrijven te pompen. OpenAI maakte vannacht bekend dat het een investering van 40 miljard dollar (37 miljard euro) te wachten staat.

Volgens de Amerikaanse nieuwszender CNBC en de krant The New York Times krijgt het bedrijf direct 10 miljard dollar en staat de overige 30 miljard dollar gepland voor later dit jaar. Maar een groot deel daarvan zou pas voor OpenAI beschikbaar worden als het lukt om de structuur van de organisatie nog dit jaar op de schop te nemen.

Op dit moment is OpenAI in handen van een stichting. Topman Sam Altman wil dat veranderen, waardoor een bedrijf met winstoogmerk ontstaat. Dat is een moeilijk en lang proces. Volgens bronnen van CNBC en The New York Times kan de investering van 40 miljard nog halveren als de hervorming niet uiterlijk 31 december is voltooid.

De man die vastzit voor het neersteken van vijf mensen in de buurt van de Dam in Amsterdam wordt verdacht van vijfmaal poging tot moord of doodslag met een terroristisch oogmerk. Dat heeft het Openbaar Ministerie bekendgemaakt.

De verdachte, een 30-jarige Oekraïner, is voorgeleid voor de rechter-commissaris. Die heeft besloten dat de man zeker nog twee weken blijft vastzitten.

De man viel donderdag in de Sint Nicolaasstraat, vlak bij de Dam, meerdere mensen aan met verschillende messen. Van de vijf slachtoffers liggen er nog vier in het ziekenhuis. Hun situatie is stabiel. De slachtoffers komen uit de VS, België, Polen en Amsterdam.

Het OM verdenkt de Oekraïner van een terroristische daad vanwege zijn handelwijze. "De verdachte heeft op klaarlichte dag op een heel druk punt vijf mensen neergestoken", zegt de persofficier van het Openbaar Ministerie in Amsterdam. Ze benadrukt dat ondanks de verdenking alle scenario's open gehouden worden. "Alles wordt onderzocht."

Volledige beperkingen

Het politieonderzoek staat nog steeds onder leiding van twee officieren van justitie, zowel een zware criminaliteitsofficier als een terrorismeofficier. De politie zag na de steekpartij aanleiding om meerdere scenario's te onderzoeken en dat onderzoek wordt voortgezet, meldt het OM.

Over twee weken wordt opnieuw gekeken of de voorlopige hechtenis van de man verlengd moet worden. Hij zit vast in volledige beperkingen; dat houdt in dat hij alleen contact mag hebben met zijn advocaat. Om die reden is het OM terughoudend met informatie over de zaak.

De nationale politie noemt het nieuws dat een Kamermeerderheid voor een algeheel vuurwerkverbod is een "mooi signaal richting hulpverlenend Nederland". Volgens de politie kunnen agenten hierdoor beter optreden.

"Als het niet verkocht mag worden, je het niet mag bezitten en afsteken en er is voor ons een heldere handhavingssituatie, dan kunnen we gerichter onze capaciteit inzetten", zegt Tolga Koklu, landelijk portefeuillehouder vuurwerk bij de politie.

Het gedeeltelijke vuurwerkverbod dat tot nu toe geldt (siervuurwerk mag nog wel) maakt het voor agenten volgens Koklu complex. "Dan moet je in het heetst van de strijd kijken of het illegaal of legaal is."

Alternatief

Hij zegt erbij dat er wel een alternatief moet komen. "Veel Nederlanders zullen ook teleurgesteld zijn. Dat begrijp ik goed. Handhaving is niet de enige oplossing. We moeten samen optrekken met de brancheorganisatie en gemeentelijke partners."

De politie denkt dat een verbod er op zijn vroegst pas volgend jaar kan zijn. "Hoe eerder hoe beter, maar de branche koopt al in januari in, dus ideaal gezien gaat het per 1 januari 2026 in."

Rugdekking

De Nederlandse Politiebond is ook blij. "Eindelijk krijgen politiemedewerkers de rugdekking die ze verdienen."

Volgens Nine Kooiman van de bond is een verbod op het afsteken van vuurwerk tijdens de jaarwisseling "een noodzakelijke stap", maar ook pas "een begin". Tegen persbureau ANP wijst ze erop dat er meer nodig is om de risico's die agenten lopen tijdens hun werk te verkleinen.

'Extreem veel geld'

De vuurwerkbranche zei vorige week een forse compensatie van de overheid te eisen als het tot een algeheel vuurwerkverbod komt. Vuurwerkimporteur Leo Groeneveld zei namens de belangenvereniging Pyrotechniek Nederland dat de sector een compensatie van 895 miljoen euro wil. "Dat is extreem veel geld, maar zoveel is er geïnvesteerd. En zoveel kost het als bedrijven moeten stoppen met vuurwerk."

Ook deze vuurwerkfan reageert teleurgesteld:

Vandaag reageert Groeneveld teleurgesteld. "Deze partijen hebben in het regeerakkoord afgesproken dat ze zouden komen met een vijf- tot tienjarig vuurwerkbeleid en een plan zonder het te verbieden. Dat was driekwart jaar geleden en op een of andere manier hebben ze nu gezegd: we gaan toch om. Dat vinden wij teleurstellend."

Volgens Groeneveld gaat het verbod niet helpen "bij het terugdringen van relletjes en het illegaal vuurwerk". Het afgelopen jaar was volgens hem niet erger dan eerder. "Het was eigenlijk iets minder erg, volgens de cijfers."

Horrornachten

Oogarts Tjeerd de Faber van het Oogziekenhuis in Rotterdam hoopt dat het verbod nu snel ingaat. Hij pleit al sinds 2009 voor het weren van consumentenvuurwerk. "De rede zegeviert", zegt De Faber. "Een van de mooiste dingen die je kunt zien moet niet het laatste zijn dat je kunt zien. En ik heb te veel patiënten gezien bij wie dat wel het geval was."

De Faber heeft zich voorgenomen straks niet meer te werken rond de jaarwisseling. "Ik heb genoeg horrornachten meegemaakt."

Compensatie vuurwerkbranche

Wanneer het vuurwerkverbod ingaat, als het er komt, is nog onduidelijk. PVV-staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu moet het verbod voorbereiden en verwacht zeker anderhalf jaar nodig te hebben.

Hij denkt aan een compensatie van 100 tot 150 miljoen euro voor de vuurwerkbranche, maar ziet ook problemen om dat rond te krijgen. Het mag niet als staatssteun worden gezien.

De Tweede Kamer debatteert donderdag over het vuurwerkverbod en dan wordt misschien meer duidelijk over het vervolgtraject.

Een Belgische geneeskundestudent uit Leuven is door de rechter schuldig bevonden aan verkrachting van een vrouw, maar hij hoeft niet de cel in. Dat melden Belgische media. Wel moet hij 3500 euro schadevergoeding betalen aan het slachtoffer.

In reactie op de uitspraak heeft het universitaire ziekenhuis in Leuven de man voorlopig geschorst. Hij is in dat ziekenhuis arts-specialist in opleiding tot gynaecoloog.

Volgens de rechter is niet te betwisten dat de 24-jarige student "grenzen van het toelaatbare heeft overschreden", maar omdat hij nog jong is, een blanco strafblad heeft en "zowel privé als professioneel een talentvol en geëngageerd persoon is" wordt hij schuldig verklaard, maar niet gestraft.

De Belgische omroep VRT meldt dat het slachtoffer tevreden is over de uitspraak. Volgens de advocate was voor het slachtoffer vooral belangrijk dat erkend wordt dat ze is verkracht en dat de dader inziet dat hij schuldig is.

Toestemming gevraagd

De verkrachting vond plaats in het najaar van 2023. Het slachtoffer was samen met vriendinnen op een Halloweenfeest in een studentencafé. Daar ging volgens haar advocate "plotseling het licht uit" bij het slachtoffer. Ze kon niet meer blijven staan, struikelde en had ondersteuning nodig van anderen om niet te vallen.

Vervolgens zocht het slachtoffer volgens de 24-jarige man contact door hem te vragen naar het adres van een avondwinkel. Daarna liep hij met haar naar zijn huis, waar hij het slachtoffer verkrachtte. Zelf zegt hij dat hij om toestemming had gevraagd en dat het slachtoffer dit ook gaf.

Misbruik van dronkenschap

Maar de rechter ging hier niet in mee en stelt dat de student "misbruik heeft gemaakt van haar dronkenschap. Zij was niet staat om met seksuele handelingen in te stemmen".

Het Openbaar Ministerie had drie jaar cel geëist, maar de student stelde dat het voor hem moeilijk zou zijn om aan een baan te komen in de geneeskunde met een strafblad op zak. Hij houdt zijn blanco strafblad.

Als hij in de toekomst andere strafbare feiten pleegt, wordt hij alsnog bestraft voor deze verkrachting.

Slachtoffers van de voormalige eigenaar van luxe warenhuis Harrods, Mohamed al-Fayed, kunnen tot 385.000 Britse pond schadevergoeding krijgen van het bedrijf. Meer dan 400 vrouwen die in het verleden voor de zakenman werkten, beschuldigen hem van verkrachting en seksueel misbruik. Al Fayed overleed in 2023.

Harrods maakte het plan gisteren bekend en geeft slachtoffers een jaar de tijd om zich aan te melden. Het warenhuis biedt excuses aan aan de slachtoffers van Al Fayed. "Hij maakte misbruik van zijn macht, waar hij zich ook bevond", schrijft Harrods op de website waar de vergoeding kan worden aangevraagd.

"Wij erkennen dat de slachtoffers in de steek zijn gelaten en erkennen de verwoestende gevolgen van seksueel misbruik." Het warenhuis onderkent dat de compensatie het misbruik niet ongedaan kan maken, maar dat iedereen die in aanmerking komt voor de vergoeding deze ook daadwerkelijk krijgt.

De advocaat van Justice for Harrods, die 260 slachtoffers vertegenwoordigt, zegt tegen de BBC dat het plan "tekort doet aan de impact van de daden op de betrokkenen".

'Definitieve afrekening'

De vergoeding is opgedeeld in drie delen. Slachtoffers kunnen een algemene schadevergoeding tot twee ton krijgen, een schadevergoeding voor de gevolgen voor hun werkzaamheden tot anderhalve ton en tot 10.000 pond voor grensoverschrijdend "medische onderzoek" bij sollicitaties. Ook krijgen slachtoffers een vergoeding voor behandelkosten voor psychologische hulp, mits ze instemmen met een beoordeling door een door het warenhuis ingeschakelde psychiater.

Aanvragers krijgen daarnaast een afspraak aangeboden met een leidinggevende van Harrods die persoonlijk of per videoboodschap excuses maakt, en ze ontvangen een excuusbrief. Indien Als een slachtoffer akkoord gaat met het bod na aanmelding, ziet Harrods dit als een "volledige en definitieve genoegdoening", wat betekent dat ontvangers afzien van verdere claims. Het is onduidelijk of dit ook gevolgen heeft voor het lopende politieonderzoek.

Misbruik tijdens zakenreizen

Vorig jaar maakte de Britse omroep BBC een documentaire en podcast over het 'roofdiergedrag' van de miljardair, onder de titel Al-Fayed: Predator at Harrods. In de documentaire doen 20 vrouwen hun verhaal.

Het misbruik zou jarenlang hebben plaatsgevonden in kantoren van het warenhuis, maar ook in de privéwoning van de zakenman en in het luxehotel Ritz in Parijs, waar hij destijds eigenaar van was. Ook vond er misbruik plaats tijdens zakenreizen naar Saint-Tropez en Dubai. Na de documentaire kwamen nog honderden vrouwen met beschuldigingen.

Al Fayed was van 1985 tot 2010 de eigenaar van het warenhuis in de Britse hoofdstad. Toen hij op 94-jarige leeftijd overleed was hij al geconfronteerd met de beschuldigingen van aanranding, volgens de BBC waren die van "ongekende omvang en ernst".

Zakenpartners

In november heropende de politie het onderzoek naar de beschuldigingen tegen Al Fayed. Rechercheurs richten zich ook op zakenpartners van de ondernemer, die hem mogelijk assisteerden en faciliteerden tijdens de vermoedelijke misdaden.

"Dit onderzoek geeft slachtoffers een stem", zei een politiewoordvoerder destijds. "Hoewel Al Fayed niet meer terecht kan staan voor zijn daden, zullen we personen vervolgen die medeplichtig zijn aan zijn misdrijven."

Minister Faber weigert excuses te maken voor het niet tekenen van vijf lintjesvoordrachten voor COA-vrijwilligers, maar ze legt zich erbij neer dat premier Schoof wel bereid is om die tegoed te keuren. "Ik zal me er niet tegen verzetten", zei ze in het vragenuur in de Tweede Kamer. "Het kabinet spreekt met één mond en de kwestie is daarmee wat mij betreft afgedaan."

Maar dat geldt niet voor de Kamer, die er morgenochtend over verder wil debatteren met Faber en premier Schoof. Een groot deel van de oppositie is boos over de opstelling van de minister en stelt ook de vraag of de eenheid van kabinetsbeleid toch niet in het geding is.

Volgens de aanvrager van het debat, Klaver van GroenLinks-PvdA, zal de vertrouwensvraag aan de orde komen als Faber zich niet anders opstelt. Dat houdt in dat er een motie van wantrouwen boven de markt hangt, waarmee een bewindspersoon kan worden weggestuurd. Vooralsnog zijn er geen signalen dat een van de coalitiepartijen een dergelijke motie zal steunen, waardoor er dus geen meerderheid voor is.

Ter voorbereiding op het debat heeft Premier Schoof volgens Haagse bronnen een gepland bezoek aan België afgezegd, naar verluidt spreekt hij vanavond met coalitiepartijen en Faber over de ontstane situatie.

Geen stempelmachines

Vanmiddag zei Faber in de Tweede Kamer dat ze een signaal wilde geven dat de "aanhoudende asielstroom moet worden gekeerd" door haar handtekening niet te zetten. "Ik sta daar nog steeds achter. Ministers zijn geen stempelmachines. Als ik iets niet wil tekenen dan teken ik niet." Faber benadrukte dat het tekenen door Schoof namens het kabinet is en daarmee dus ook namens haar.

Oppositiepartijen stelden in het debat evenwel dat de eenheid van kabinetsbeleid wel degelijk op het spel staat. "Die is met deze opstelling failliet", zei Klaver van GroenLinks-PvdA. Bontenbal van het CDA zei ook dat op deze manier de "vertrouwensvraag" op tafel komt. "Hoe denken ze dat ze met één mond spreken?", vroeg ChristenUnie-leider Bikker zich af.

Grove schande

Verschillende partijen vroegen expliciet om excuses, maar daar wil Faber niks van weten. De minister stelde "het probleem niet te zien". D66-leider Jetten noemde Faber "een grove schande voor het ministerschap". SP-leider Dijk stelde dat de minister "de stoere dame" aan het uithangen is.

Coalitiepartijen waren milder in hun opstelling. VVD-Kamerlid Aartsen riep Faber op om "iets volwassener" te doen, Boomsma (NSC) vindt dat ze aan het werk moet gaan "en hou op met deze onzin".

Zo botste de Tweede Kamer met Faber:

PVV-leider Wilders noemde het "werkelijk krankzinnig" dat er toespelingen worden gemaakt op een motie van wantrouwen over het niet toekennen van lintjes. Of hij de stekker uit het kabinet trekt als Faber wordt weggestuurd, wilde hij niet zeggen. "Dat is niet aan de orde."

Gisteren werd duidelijk dat Schoof en minister Uitermark (Binnenlandse Zaken) bereid zijn om de voordrachten voor de koninklijke onderscheidingen aan vijf oud-vrijwilligers van het COA te tekenen, nadat Faber dat had geweigerd. "Om de goede werking van het decoratiestelsel te waarborgen", was daarbij de uitleg van Schoofs ministerie.

Afgelopen weekend kwam naar buiten dat Faber de voordrachten niet ziet zitten, omdat ze vindt dat het werk van de vrijwilligers (helpen bij de opvang van asielzoekers) "haaks staat op haar beleid". Het COA voert in opdracht van Fabers ministerie de wettelijke taak uit om onderdak te bieden aan asielzoekers. Dat is de reden dat de minister van Asiel en Migratie was gevraagd om de voordrachten te ondertekenen.

Ook binnen het kabinet zijn er twijfels over de eenheid van kabinetsbeleid:

De ongebruikelijke opstelling van de PVV-minister leidde de afgelopen dagen tot sterk afwijzende reacties, ook bij de coalitiepartners VVD, NSC en BBB. Net als veel oppositiepartijen stelden ze dat Faber het toekennen van onderscheidingen onnodig politiek maakt.

Gerichte argumenten

Of iemand in aanmerking komt voor een lintje wordt bepaald door het zogeheten Kapittel voor de Civiele Orden. Daar gaat een lang traject aan vooraf. Als burgers vinden dat iemand een onderscheiding moet krijgen kunnen ze dat melden bij de gemeente.

De burgemeester en de commissaris van de Koning moeten vervolgens hun goedkeuring geven, waarna de aanvraag wordt doorgestuurd naar het Kapittel. Een minister neemt de adviezen van het Kapittel eigenlijk altijd over.

Als de minister ervan wil afwijken "dan moet hij hiervoor gerichte argumenten aanvoeren", staat op de website van het Kapittel. Het zetten van een handtekening en het nemen van een koninklijk besluit zijn normaal gesproken een formaliteit.

Bij recreatieplas het Valkenburgse Meer bij Leiden is een deel van de oever ingestort. Daardoor dreigen volgens de brandweer problemen met een grote gasleiding en elektrische kabel.

Onder meer een wandelpad en bomen zijn in het water terechtgekomen. De oever loopt vlak langs de spoorlijn van een historische stoomtrein. Het gebied is afgesloten. Hoe de oever heeft kunnen instorten, is nog niet duidelijk.

Hulpdiensten zijn met meerdere eenheden aanwezig. "We zijn nu aan het inventariseren wat deze situatie nodig heeft om opgelost te worden", zegt de veiligheidsregio. Voor zover bekend is er niemand gewond geraakt.

Meer stuk groter

Bij een surfschool die aan het meer zit, zagen ze vanochtend opeens veel politie langskomen. "Ik ben gaan kijken en toen zag ik alle bomen in het water liggen", vertelt een medewerker van de surfschool aan Omroep West.

Hij zag dat de grond was weggezakt. "Het meer is een stuk groter geworden. Zover ik het nu kan inschatten is de walkant dusdanig ingestort dat het nog drie meter van de rails ligt."

Bijna 400 keer is er sinds 1961 een bemenste ruimtevlucht gelanceerd, maar nog nooit kwamen die missies over de Noord- en Zuidpool. Tot vandaag: vannacht is een SpaceX-capsule met vier astronauten in een baan rond de polen gebracht voor een bijzondere missie die drie tot vijf dagen gaat duren.

De missie heet Fram2. Fram betekent 'voorwaarts' in het Noors, en was de naam van een schip dat legendarische poolreizigers als Fridtjof Nansen en Roald Amundsen rond 1900 naar de Noord- en Zuidpool bracht.

De Fram2-ruimtevlucht is er niet alleen naar vernoemd, er is zelfs een stukje van het dek van het originele stoom- en zeilschip aan boord. Ook tijdens de ruimtereis van de Fram2 staan de Arctische en Antarctische gebieden centraal. De vier ruimtevaarders zullen er vooral veel spectaculaire beelden van delen, maar doen ook onderzoek.

Hun Falcon 9-raket verliet het lanceerplatform in Florida vannacht om 03.46 uur Nederlandse tijd:

De commerciële vlucht wordt geleid door de in China geboren, naar Malta verhuisde missiecommandant Chun Wang, die zijn fortuin vergaarde op de cryptomarkt. Gefilmd wordt er door Jannicke Mickelsen. Ze is de eerste Noorse astronaut ooit en een filmmaker die vaker draaide onder uitdagende omstandigheden.

De andere twee zijn de Duitse piloot Rabea Rogge en de Australische missiespecialist Eric Philips. Alle vier hebben ze poolreizen gemaakt.

De crew zal de komende dagen ook 22 experimenten doen die niets met de polen te maken hebben, variërend van het laten groeien van paddenstoelen in gewichtloosheid tot het maken van röntgenfoto's van het menselijk lichaam in de ruimte.

De Crew Dragon-capsule zal niet aankoppelen bij het ISS (dat zich ook niet in een polaire baan bevindt). De commerciële vluchten met een SpaceX-capsule, georganiseerd door Axiom Space, deden dat wel.

Andere privaat georganiseerde ruimtereizen, zoals de Inspiration4- en Polaris Dawn-missies vlogen evenals Fram2 solo. Ook op die vluchten gebeurde iets bijzonders: de Inspiration4-astronauten kregen in 2021 een grote uitkijkkoepel mee en tijdens Polaris Dawn vond in 2024 de eerste commerciële ruimtewandeling plaats.

Bij terugkeer zal de Fram2-capsule landen in de Stille Oceaan. Daarna volgt een laatste medisch experiment: de astronauten zien vrijwillig af van medische assistentie die na een ruimtevlucht gebruikelijk is, terwijl hun lichaam weer moet wennen aan de zwaartekracht.

Vanaf vandaag gelden nieuwe regels voor spermadonoren. Elke donor krijgt een speciale code met hieraan verbonden maximaal twaalf moedercodes, die landelijk worden geregistreerd. Op het moment dat er aan die twaalf codes een moeder is gekoppeld, mag de donor niet meer worden ingezet voor een behandeling in Nederland.

De wetswijziging moet voorkomen dat een zaaddonor te veel kinderen krijgt bij verschillende moeders. Volgens voorzitter Ties van der Meer van de Stichting Donorkind is de verandering belangrijk. "Omdat de regels eerst niet goed werden gehandhaafd, was de kans op incest groot. Sommige donorkinderen kunnen niet zorgeloos daten, omdat ze niet goed weten hoeveel broers of zussen ze nou echt hebben."

Tot vandaag kon niet goed worden gecontroleerd hoeveel kinderen een donor had verwekt, vertelt Van der Meer. "Sinds 2004 is er een nationaal register, maar geen overzicht van hoeveel kinderen er per donor waren. Er werd toen gedacht: dat is privé. Wij denken dat dat een slechte keuze is geweest."

Dokters beloofden sinds de jaren 80 dat er maximaal 25 kinderen per donor zouden worden verwekt. Dat was de afspraak. In 2018 veranderde dat naar maximaal 12 gezinnen per donor, omdat ouders soms graag een biologisch broertje of zusje voor hun ivf-kind willen.

Tientallen broers en zussen

De afgelopen jaren bleek dat met die afspraken soms grof de hand werd gelicht. Artsen deden niet wat ze beloofden en verwekten in sommige gevallen met hun eigen zaad tientallen kinderen. Jan Karbaat werd zo als eerste bekend en later kwamen onder meer de praktijken van de gynaecologen Jan Wildschut en Jos Beek aan het licht.

Omdat er maar matig werd gecontroleerd op hoeveel kinderen een donor verwekte, kon ook een massadonor als Jonathan Meijer via meerdere Nederlandse klinieken zijn gang gaan en veel meer zaad doneren dan de bedoeling was. Een overzicht van hoeveel kinderen er per donor worden verwekt, komt er daarom nu dus wel.

Vruchtbaarheidsklinieken hebben de afgelopen maanden lijsten aangelegd met de namen van kinderen per donor. Dat is ingewikkelder dan het lijkt, omdat een donor aan verschillende klinieken sperma geleverd kan hebben. Ook komt het vaak voor dat klinieken sperma uitwisselen. Vanwege de privacy werd daarvan tot nu toe niets genoteerd.

Met terugwerkende kracht

Het nieuwe systeem moet daar verandering in brengen en de veiligheid bij dit gevoelige onderwerp vergroten. "Eindelijk komt er nu een echt betrouwbare maat op hoeveel halfbroers en - zussen je hebt als donorkind", zegt Van der Meer van de Stichting Donorkind.

En het gaat in met terugwerkende kracht, vertelt hij. "Dat betekent dat er vanaf 2004 duidelijkheid gaat komen. Donorkinderen kunnen vanaf volgende maand gaan opvragen hoeveel halfbroers en -zussen ze hebben. De komende tijd gaan we erachter komen of de dokters zich aan de afspraken hebben gehouden."

"We hebben al best wat signalen dat dat niet altijd is gebeurd", zegt Van der Meer. "We hopen eigenlijk dat mensen dan benaderd worden door de klinieken of de overheid, maar het is in ieder geval zo dat alle ouders, kinderen en donoren dat zelf kunnen gaan opvragen. Dus duidelijkheid gaat er sowieso komen."

Zorgvuldig helpen

Het nieuwe systeem gaat wel de excessen tegen, verwacht Van der Meer. De vraag naar zaaddonoren neemt ondanks de verhalen erover toe. Het Medisch Centrum in Utrecht kwam pasgeleden nog met een campagne om mannen aan te sporen zich te melden als zaaddonor.

"Mannen die willen doneren, willen graag een ander helpen en zeggen vrijwel allemaal dat ze het ontzettend belangrijk vinden dat het zorgvuldig wordt gedaan", zegt Van der Meer. "Juist doordat het met deze registratie betrouwbaarder wordt om te doneren, heb je kans dat meer mannen dat willen. Een echt goed, verantwoord en veilig idee, wat zorgt voor minder fraude."

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer is voor een algeheel vuurwerkverbod. In de Tweede Kamer staat nu ook regeringspartij NSC achter een verbod op siervuurwerk, zo is in een fractievergadering besloten.

Daarmee willen 94 Kamerleden dat er een einde komt aan de vuurwerktraditie. Dit voorstel heeft ook voldoende steun in de Eerste Kamer. Het is nog niet te zeggen wanneer het vuurwerkverbod ingaat.

NSC was lange tijd tegen een algeheel vuurwerkverbod, maar vindt nu ook de veiligheid van de politie en hulpverleners belangrijker dan het overeind houden van de vuurwerktraditie. "We willen een veilige traditie en dat kan niet meer. Het risico is te groot voor politie, brandweer en hulpverleners", zegt Kamerlid Bruyning.

NSC stelt wel als voorwaarde dat er georganiseerde vuurwerkshows moeten komen.

Na de laatste jaarwisseling is in de Tweede Kamer het aantal voorstanders van een vuurwerkverbod in rap tempo gestegen. Er waren meer dan 8000 incidenten met meer geweld tegen de politie en andere hulpverleners. De politie deed opnieuw een oproep op te stoppen met de verkoop, omdat ook lokale vuurwerkverboden niet echt helpen.

Eerst ging het oppositiepartij CDA om en noemde de "verhuftering" bij de jaarwisseling "onacceptabel". Regeringspartij VVD zei in januari nog voor een "dilemma" te staan en het onderwerp eerst goed te willen bespreken.

Vorige week steunde de VVD onder voorwaarden een wetsvoorstel van GroenLinks-PvdA en Partij voor de Dieren om zo snel mogelijk een totaalverbod in te voeren. "Alle gesprekken die wij hadden met politiemensen en brandweermensen, die gaan je niet in de koude kleren zitten", verklaarde VVD-Kamerlid Michon het nieuwe standpunt.

Bij die voorstanders kunnen worden gerekend: GL-PvdA, Partij voor de Dieren, VVD (onder voorwaarden dus), NSC, CDA, D66, ChristenUnie, Volt en SGP. Onder meer de twee andere regeringspartijen PVV en BBB, en oppositiepartij SP zijn tegen een verbod.

Compensatie voor vuurwerkverkopers

De VVD eist wel dat er een effectief handhavingsplan komt en dat illegaal vuurwerk hard wordt aangepakt. Ook de vuurwerkbranche moet worden gecompenseerd. De ondernemers willen 895 miljoen euro van de overheid, omdat ze geïnvesteerd hebben in veilige opslag en nu hun inkomen dreigen te verliezen.

Het is nog niet zeker of het lukt om het vuurwerkverbod dit jaar in te laten gaan. PVV-staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu moet het verbod voorbereiden en zegt zeker anderhalf jaar nodig te hebben. Hij denkt aan een compensatie van 100 tot 150 miljoen voor de vuurwerkbranche, maar ziet ook problemen om dat rond te krijgen. Het mag niet als staatssteun worden gezien.

Aanpak onruststokers

De Tweede Kamer debatteert donderdag over het vuurwerkverbod en dan wordt misschien meer duidelijk over het vervolg. Ook wordt dan het standpunt van oppositiepartij Denk (drie zetels) duidelijk.

De tegenstanders van een verbod benadrukken dat het gevaarlijke knalvuurwerk al is verboden en dat er geen einde mag komen aan de Nederlandse traditie. De partijen willen harder inzetten op de aanpak van onruststokers, die politie en hulpverleners belagen.

De Grevelingendam bestaat vandaag precies zestig jaar. Schouwen-Duiveland kreeg met de dam als laatste Zeeuwse eiland een vaste verbinding met de rest van Nederland.

De dam werd na de Watersnoodramp aangelegd om de stroming te verminderen en zo de aanleg van andere dammen te vereenvoudigen. De komst van de Grevelingendam had grote gevolgen voor het dagelijks leven in Schouwen-Duivenland.

"Voor veel mensen betekende het een enorme verandering", zegt directeur Siemco Louwerse van het Watersnoodmuseum. "Ze konden opeens veel makkelijker reizen, nieuwe plekken ontdekken en hadden toegang tot voorzieningen waar ze eerder niet zomaar naartoe konden. Sommige mensen maakten voor het eerst in hun leven een uitstapje naar een andere stad."

Bekijk hier de beelden van de opening 60 jaar geleden:

Door de verbinding raakten de Zeeuwen beter met elkaar verbonden, zegt Louwerse. Ook andere eilanden werden beter bereikbaar. Zo konden mensen van Schouwen-Duiveland en Goeree-Overflakkee bijvoorbeeld makkelijker naar elkaar toe komen.

"Dit had zelfs sociale gevolgen: er ontstonden huwelijken tussen mensen van beide eilanden, simpelweg omdat men elkaar nu makkelijker kon ontmoeten. Dat laat wel zien hoe ingrijpend de komst van de dam was voor het dagelijks leven."

De aanleg van de dam bracht ook een zekere vrees met zich mee. Auteur Corine Nijenhuis sprak voor haar boek Een nieuwe tijd met tal van bewoners van Zeeuwse dorpen en steden. Ze kwam erachter dat de aanleg van de Deltawerken, waaronder dus de Grevelingendam, zestig jaar geleden naast opluchting ook spanning veroorzaakte.

"Neem de eilanden Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland", zegt ze tegen Omroep Zeeland. "Zo dicht bij elkaar, maar ieder met een eigen identiteit, opgebouwd in heel veel jaren. Nu voor iedereen binnen handbereik. Het kon niet anders dan dat daar vermenging zou gaan plaatsvinden en daar zat niet iedereen op te wachten."

De komende tijd wordt bij de opening van de Grevelingendam stilgestaan.

Bij een grote operatie tegen de maffia zijn in Italië en Duitsland bij elkaar 29 aanhoudingen verricht. De meeste arrestanten zijn opgepakt in Italië, bericht de Italiaanse politie.

De verdachten zijn vanochtend aangehouden in verschillende regio's in Italië. Ze zouden banden hebben met de 'ndrangheta, de maffia die zijn oorsprong heeft in Calabrië.

In Duitsland zijn aanhoudingen en invallen gedaan in de deelstaten Baden-Württemberg, Rijnland-Palts, Noordrijn-Westfalen en Saarland.

Volgens Duitse media waren er bij die operatie honderden politieagenten betrokken. Het Italiaanse persbureau ANSA bericht dat onder de arrestanten advocaten en accountants zijn.

De 'ndrangheta is een van de grootste en machtigste maffia-organisaties van Italië, met contacten en activiteiten in de hele wereld. De maffia verdient zijn geld vooral met de handel in drugs, vooral cocaïne.