NOS Nieuws - Algemeen

Bij de parlementsverkiezingen in Portugal heeft de centrumrechtse Democratische Alliantie (DA) de meeste stemmen gekregen. Het is de partij van de huidige premier Montenegro, die onlangs werd weggestuurd door het parlement, echter niet gelukt een absolute meerderheid te behalen.

Met bijna alle stemmen geteld heeft de DA ruim 32 procent van de stemmen behaald. Dat is ongeveer evenveel als bij de vorige verkiezingen. Montenegro stelt in zijn overwinningstoespraak dat hij een duidelijk mandaat heeft gekregen om te regeren. Desondanks lijkt de jarenlange politieke impasse in het Zuid-Europese land nog niet voorbij.

Corruptie

Voor de Portugezen was het al de derde keer in drie jaar dat ze naar de stembus gingen voor een nieuw parlement. In maart viel de huidige regering, die nog geen jaar aan de macht was. Montenegro kwam in opspraak wegens vermeende corruptie. Hij zou profiteren van een bedrijf dat hij op naam van zijn vrouw had gezet. Zijn voorganger, António Costa trad in 2023 voortijdig af. Ook hij werd beschuldigd van corruptie.

De Socialistische Partij, de grootste tegenstander van de DA van Montenegro, kreeg vandaag tussen 20 en 25 procent van de stemmen. Dat is hun slechtste resultaat in ruim 35 jaar. Partijleider Santos stapt op vanwege de nederlaag, zo maakte hij laat in de avond bekend.

Radicaalrechtse Chega fors gegroeid

Bijna evenveel stemmen gingen naar de radicaalrechtse partij Chega, die de laatste jaren steeds beter scoort ondanks allerlei schandalen. Vergeleken met de vorige verkiezingen behalen zij een flinke winst. Montenegro heeft echter herhaald dat hij geen regering zal vormen met Chega.

De presidentsverkiezingen in Polen krijgen zoals verwacht een tweede ronde. Die zal gaan tussen Rafal Trzaskowski van de pro-Europese Burgercoalitie van premier Tusk, en Karol Nawrocki van de rechts-conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS).

Bij de eerste ronde vandaag heeft geen van de kandidaten meer dan 50 procent van de stemmen behaald. Alleen dan zou het bij één stemronde blijven.

Beide kandidaten eindigden op ruime voorsprong van de andere 11 deelnemers. Trzaskowski haalde 31,1 procent van de stemmen, Nawrocki kreeg 29,1 procent. De nummer drie was de uiterst rechtse Slawomir Mentzen, hij kreeg 15,4 procent van de stemmen, maar haalt de tweede ronde dus niet.

De pro-Europese Trzaskowski is op dit moment burgemeester van Warschau. In de peilingen ging hij de afgelopen weken aan kop. Hoewel hij nu volgens de exitpolls ook de meeste stemmen kreeg, was het verschil met Nawrocki in de peilingen groter.

Meteen na het verschijnen van de exitpolls leek de verkiezingscampagne alweer door te gaan. Beide kandidaten probeerden de kiezers die vandaag op anderen hebben gestemd voor zich te winnen. Nawrocki, die historicus is en geen politieke ervaring heeft, deed een beroep op de rechtse kiezers om Polen te "redden". Trzaskowski zei dat zijn tegenstander "radicaal" is en "conflicten opzoekt".

Vetoën

In het Poolse parlement had jarenlang de conservatieve PiS het voor het zeggen. Maar bij de verkiezingen in 2023 kreeg de Burgercoalitie van premier Tusk de meerderheid. De huidige president Duda is nog wel van PiS. Omdat in Polen een president de mogelijkheid heeft om besluiten te vetoën, probeerde Duda de afgelopen jaren op die manier de koers van de Burgercoalitie te dwarsbomen. Nu zit hij aan het eind van zijn termijn en kan hij niet herkozen worden.

De officiële resultaten van de Poolse presidentsverkiezingen volgen morgen of dinsdag. De tweede ronde is op zondag 1 juni.

De Amerikaanse oud-president Joe Biden lijdt aan een agressieve vorm van prostaatkanker. Dat heeft zijn kantoor bekendgemaakt. Zowel Republikeinse als Democratische politici wensen Biden beterschap toe.

De 82-jarige ex-president werd afgelopen week onderzocht naar aanleiding van urinewegklachten. Vrijdag werd prostaatkanker vastgesteld, met uitzaaiingen naar het bot. Volgens het kantoor is de kanker gevoelig voor hormonen, wat betekent dat een behandeling mogelijk is. Biden en zijn familie bekijken welke behandelopties mogelijk zijn.

Trump: wens Joe spoedig herstel toe

President Trump zegt dat hij en first lady Melania bedroefd zijn over het nieuws. "We bieden onze warmste en beste wensen aan Jill en de familie, en wensen Joe een spoedig herstel toe", verwijst Trump naar de vrouw van Biden. Als president haalt Trump nog regelmatig hard uit naar zijn politieke rivaal, die hij spottend sleepy Joe noemt.

Ook Harris, de beoogde Democratische opvolger van Biden, spreekt haar steun uit. "Joe is een strijder en ik weet dat hij deze uitdaging met dezelfde kracht, veerkracht en optimisme onder ogen zal zien" als in zijn tijd als leider van de VS, zegt Harris in een verklaring.

Broze gezondheid

De broze gezondheid van Biden speelde een hoofdrol bij de presidentsverkiezingen vorig jaar. Na een desastreus verlopen debat groeide de druk op Biden om zich niet opnieuw verkiesbaar te stellen vanwege zorgen over zijn mentale gesteldheid. Kamala Harris nam het stokje over, maar verloor van Trump.

Biden verloor zijn zoon Beau in 2015 aan hersenkanker. Zeven jaar later zette hij als president in op het reduceren van het aantal mensen dat overlijdt aan kanker met het zogenoemde Cancer Moonshot-programma.

De pro-Europese kandidaat Nicusor Dan heeft de Roemeense presidentsverkiezingen gewonnen. Met bijna alle stemmen geteld komt Dan uit op ruim 54 procent, de radicale nationalist George Simion op 46 procent.

De eerste exitpolls - die niet als betrouwbaar gelden - wezen Dan om 20.00 uur ook al als winnaar aan. Beide kandidaten zeiden toen nog op de winst te rekenen.

Dan reageerde op de exitpolls dat de Roemeense samenleving "indrukwekkende kracht heeft getoond". Daarmee doelt hij op de hoge opkomst; die lag vandaag op 64,5 procent, tegenover 53 procent bij de eerste ronde van de presidentsverkiezingen.

Simion erkende in de loop van de nacht zijn nederlaag, maar trok eerder nog de uitslag van de exitpolls in twijfel. Hij zei dat uit zijn eigen telling was gebleken dat hij 400.000 stemmen meer heeft gekregen dan zijn tegenstander. Later feliciteerde hij zijn tegenstander met diens overwinning.

De uitslag van de presidentsverkiezingen in NAVO-land Roemenië zijn belangrijk voor de rest van Europa. Een Roemeense president heeft niet alleen een ceremoniële functie, maar heeft ook belangrijke bevoegdheden op het gebied van defensie en buitenlands beleid. Daarnaast heeft de president vetorecht bij EU-stemmingen waarvoor unanimiteit vereist is.

Russische inmenging

De verkiezing heeft een turbulente voorgeschiedenis. Eind vorig jaar won de uiterst rechtse Calin Georgescu, een bondgenoot van Simion, onverwacht de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Vervolgens werd er een onderzoek gestart, na berichten over Russische inmenging in de verkiezingscampagne.

De Roemeense veiligheidsraad stelde vervolgens beïnvloeding van kiezers vast door grootschalige cyberaanvallen en een TikTok-campagne die onder meer via nepaccounts verliep. Daarna bepaalde de hoogste rechter in het land dat de presidentsverkiezingen over moesten. Georgescu werd uitgesloten als kandidaat.

Een olietanker die vanuit Estland op weg was naar Rotterdam, wordt vastgehouden door Rusland. Het schip volgde een afgesproken route door Russische wateren, maar ligt daar nu voor anker.

De tanker Green Admire vervoert schalieolie. Het voert de vlag van Liberia en is eigendom van een Grieks bedrijf.

Het schip vertrok gisteren vanuit de haven van Sillamäe, vlak bij de grens tussen Estland en Rusland. Daar voer het een stuk door Russische wateren. Dat is een gebruikelijke route, die zo is afgesproken tussen Finland, Estland en Rusland. Het water elders is niet overal diep genoeg voor grote tankers.

Het schip werd tegengehouden door Rusland. Volgens de Estse Transportraad is dat nog niet eerder voorgekomen. Sinds vanmiddag ligt de Green Admire voor anker bij het eiland Hogland, in het Russische deel van de Finse Golf. Vermoedelijk wil Rusland een boete opleggen.

Schending NAVO-luchtruim

Buitenlandminister Tsahkna van Estland denkt dat de actie verband houdt met een incident van afgelopen donderdag. De marine van Estland wilde een schip van de Russische schaduwvloot controleren, maar het schip werkte niet mee. Daarop stuurde Rusland een gevechtsvliegtuig de lucht in om het schip te beschermen. Dat vliegtuig schond het NAVO-luchtruim.

Minister Tsahkna zegt dat het incident van vandaag laat zien "dat Rusland zich nog steeds onvoorspelbaar gedraagt". Ze heeft de NAVO geïnformeerd over het incident. Schepen vanuit Sillamäe varen nu niet meer door Russische wateren, maar worden langs een andere route geleid.

In Groningen is de politie gisteravond een grote zoekactie begonnen naar twee vermiste kinderen. Het is onduidelijk of de zoektocht in de Carel Coenraadpolder, bij het dorp Finsterwolde, iets heeft opgeleverd.

De politie verdenkt een 67-jarige man van de ontvoering van zijn kinderen, de 10-jarige Jeffrey en de 8-jarige Emma. Op de website van de politie worden de voor- en achternaam genoemd van de man, en is een foto van hem te zien. De kinderen komen uit de omgeving van Beerta in Groningen. Zondagmiddag werd een amber alert verstuurd vanwege het vermiste tweetal.

Beelden van de zoekactie bij Finsterwolde:

De twee kinderen zijn sinds zaterdagmiddag 15.30 uur vermist. Ze zijn mogelijk in een grijze Toyota meegenomen. Of die auto gezien is bij Finsterwolde wil de politie in het belang van het onderzoek niet zeggen. De zoektocht naar de kinderen heeft de prioriteit, benadrukt een woordvoerder.

De jongen, Jeffrey, draagt een geel shirt, zwarte broek en grijze bergschoenen. Het is niet bekend welke kleding zijn zusje Emma droeg op het moment van de vermissing, maar zij droeg waarschijnlijk paarse sportschoenen.

Een broer van Jeffrey en Emma heeft volgens het AD op sociale media gemeld dat de kinderen gisteren bij een speelhal in het Duitse Weener zijn meegenomen door de man. De politie laat weten in ieder geval ook in Duitsland te zoeken "aangezien Beerta in de grensregio van Nederland en Duitsland ligt".

Allerzwaarste middel

Een amber alert is het allerzwaarste middel dat de politie inzet bij een vermist kind dat in levensgevaar is. Onder meer tijdens reclameblokken op de radio wordt er verteld over het alert en ook op schermen in bijvoorbeeld benzinestations zijn dan foto's te zien van het vermiste kind of de vermiste kinderen.

De alerts worden weinig ingezet, maar dit jaar was dat al een keer eerder het geval. Toen werden een zus (10) en haar broer (6) die in een pleeggezin wonen ontvoerd in Dalfsen. Ze werden een dag later teruggevonden in België, waar ze samen met hun biologische ouders verbleven. De ouders zijn aangehouden.

De Oekraïense president Zelensky en de Amerikaanse vicepresident Vance hebben elkaar voor het eerst gesproken sinds de ruzie in het Oval Office afgelopen februari. Op X deelt Zelensky foto's van de ontmoeting in Rome, waar op dit moment veel wereldleiders zijn vanwege de installatie van paus Leo XIV.

Oekraïense media melden dat de ontmoeting tussen Vance en Zelensky zo'n 40 minuten duurde. Onderwerp van gesprek zouden onder meer de Russisch-Oekraïense onderhandelingen in Istanbul van afgelopen donderdag zijn geweest. Dat was de eerste directe ontmoeting tussen delegaties van de twee landen in drie jaar.

Zelensky had de Russische president Poetin van tevoren opgeroepen om zelf naar Istanbul te komen om persoonlijk in gesprek te gaan, maar in plaats daarvan stuurde Poetin een presidentieel adviseur, een topdiplomaat en een aantal andere functionarissen naar Turkije. De delegaties spraken af om duizend krijgsgevangenen te ruilen. Een doorbraak over een staakt-het-vuren kwam er niet.

In zijn bericht op X schrijft Zelensky dan ook dat hij "de delegatie van lage functionarissen" die Rusland naar Turkije stuurde ter sprake heeft gebracht tijdens het gesprek met Vance. Zelensky zegt te hebben herhaald dat Oekraïne wil werken aan een echte oplossing. Ook zou er over "de noodzaak van sancties, bilaterale handel en samenwerking op het gebied van defensie" zijn gesproken.

Morgen staat een telefoongesprek tussen de Amerikaanse president Trump en Poetin gepland. Het gesprek gaat volgens Trump over het "stoppen van het bloedbad" en het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Vannacht voerde Rusland nog de grootste droneaanval uit op Oekraïne sinds het begin van de oorlog.

Een woordvoerder van het Kremlin heeft bevestigd dat een telefoongesprek tussen de twee leiders wordt voorbereid. Na het gesprek belt Trump met Zelensky.

Von der Leyen

Vance en de Amerikaanse buitenlandminister Rubio spraken na de installatie van de paus met de voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen en de Italiaanse premier Meloni. Vance zei dat hij hoopt dat de gesprekken de onderhandelingen tussen de EU en de Verenigde Staten over handel vooruit zullen helpen.

"Europa is een belangrijke bondgenoot van de Verenigde Staten, maar natuurlijk hebben we - zoals vrienden soms doen - enkele meningsverschillen over kwesties zoals handel", zei Vance aan tafel met Von der Leyen en Meloni. Von der Leyen zei dat de partijen documenten met informatie over toekomstige onderhandelingen hebben uitgewisseld.

In maart liepen de handelsspanningen wereldwijd op doordat Trump met diverse importheffingen dreigde. Op de import van goederen uit bijna alle landen kwamen heffingen. Voor de EU zou een heffing van 20 procent gaan gelden.

Halverwege april besloot Trump om voor het gros van de landen een pauze van negentig dagen af te kondigen. Het uitstel op de importheffingen loopt in juli af. Voor die tijd moeten onderhandelingen plaatsvinden om overeenkomsten te sluiten, is het idee.

Sinds Trump weer president is, heeft hij Von der Leyen nog niet formeel ontmoet. De twee hebben elkaar alleen kort gesproken rond de begrafenis van paus Franciscus vorige maand.

De Duitse politie is op zoek naar een man die vannacht in Bielefeld op cafébezoekers heeft ingestoken. Vijf mensen raakten gewond, drie van hen ernstig.

Rond 04.00 uur stak de man met een steekwapen willekeurig in op bezoekers van bar Cutie, in het centrum van Bielefeld, in het noordwesten van Duitsland. Volgens omstanders had hij een speciale wandelstok bij zich met een mes eraan. Enkele cafégangers vielen de man vervolgens aan. Hij raakte gewond in zijn gezicht, maar hij kon ontkomen.

Bij het vluchten verloor de man een rugzak. Daarin vond de politie meerdere messen. Duitse media melden dat er ook een brandbare vloeistof en een verblijfsvergunning in de tas zaten.

De politie sluit niet uit dat de verdachte nog steeds gewapend is en raadt mensen aan hem niet te benaderen, maar meteen de politie te bellen als ze hem zien.

Tussen 23 en 27 jaar

In het café waren vooral aanhangers van de lokale voetbalclub Arminia Bielefeld aanwezig, die zaterdag kampioen werd in de derde divisie. De politie houdt de mogelijkheid open dat er nog meer mensen gewond zijn geraakt. De vijf gewonden die de politie meldt zijn naar ziekenhuizen gebracht. Ze zijn tussen 23 en 27 jaar.

De Duitse politie heeft een gespecialiseerd team voor moordzaken ingeschakeld dat de zaak onderzoekt. Verschillende Duitse media spreken van een aanslag, maar de politie zegt dat er momenteel geen bewijs is voor extremistische motieven, bijvoorbeeld door eerdere veroordelingen of uitspraken die op de plaats delict zijn gedaan.

Vele duizenden fans vieren in de binnenstad van Eindhoven het kampioenschap van PSV. Direct na het laatste fluitsignaal van de wedstrijd die PSV speelde in Rotterdam tegen Sparta (1-3 winst) barstte het feest los. Veel fans hadden rode fakkels mee die ze afstaken.

De gemeente liet weten dat de pleinen in de stad vol stonden, maar gaf geen aantallen. Onder meer de Markt stond vol en rond 17.00 uur stond ook het Stadhuisplein vol. Omdat daar morgen de officiële huldiging plaatsvindt en het podium moet worden opgebouwd, zijn de fans daar weggestuurd.

Op de pleinen keken supporters op een groot scherm naar de ontknoping van de eredivisie. De gemeente riep mensen op niet meer naar de binnenstad te komen. Vanwege het mogelijke kampioenschap zette de NS vandaag extra treinen en langere treinen in.

Ongeregeldheden bij stadion

De sfeer was aanvankelijk gemoedelijk, maar na 19.00 uur sloeg dat even om bij het Philips Stadion, waar fans wachtten op de aankomst van de bus met spelers. Daar gooiden sommige supporters met voorwerpen naar de politie, werd knalvuurwerk afgestoken en werd de ME ingezet. Inmiddels is het daar weer rustig.

De politie probeerde de situatie met de inzet van ME, honden, politiebusjes en politie te paard onder controle te krijgen:

De spelersbus liet zich niet zien voor de massaal toegestroomde fans. Rond 20.30 uur was duidelijk dat de spelers buiten het zicht van de fans het stadion hadden bereikt. Ze zwaaiden wel naar de fans vanuit het stadion en hielden voor de fans bij het stadion de kampioensschaal omhoog.

De huldiging vindt morgenavond plaats op het Stadhuisplein tussen 18.30 uur en 20.00 uur. Ook morgen zet de NS extra en ook langere treinen in. Op het traject Deurne-Eindhoven gaan ieder halfuur sprinters rijden in plaats van ieder uur en ook tussen Weert en Eindhoven is dat het geval.

Beelden van het feest in Eindhoven:

Het was extreem spannend voor fans van PSV en Ajax op de laatste speeldag van de eredivisie. Koploper PSV had een punt voorsprong op Ajax. Terwijl PSV tegen Sparta speelde in Rotterdam, nam Ajax het in Amsterdam op tegen FC Twente. De Amsterdammers wonnen met 2-0 van Twente, maar omdat de Eindhovenaren ook wonnen, bleef PSV bovenaan staan.

In Amsterdam waren vandaag in de binnenstad geen plekken waar fans de wedstrijd buiten op een groot scherm konden volgen. Op het Leidseplein was het zeer rustig, op één café na. Dat had de schermen naar binnen gericht, zodat er buiten geen mensen naar konden kijken.

Door een idee van de lokale vogelwacht is de overlevingskans van weidevogels bij het Friese Sexbierum een stuk groter geworden. De broedende vogels worden sinds kort beschermd door zelfgemaakte nestbeschermers. En dat lijkt te werken.

De nestbeschermers zijn gemaakt van betonijzer en kippengaas. Arend Kuiper en Cor Aardema van de vogelwacht Franeker en omgeving hebben een tiental ijzeren kooien geplaatst op nesten van weidevogels als de kievit, grutto en scholekster. Het idee komt uit Noorwegen. Daar hebben nestbeschermers volgens Aardema en Kuiper goede resultaten behaald.

"We hebben hier regelmatig een vos in het gebied", zegt Aardema tegen Omrop Fryslân. "De jager kon de vos dit jaar niet schieten en ik hoorde van een kooi die ze in het buitenland inzetten. We wilden kijken of dat bij ons ook werkte."

Tussen de spijlen door

De spijlen van de nestbeschermer zijn gemaakt van betonijzer en op het dak zit kippengaas. Met speciale ankers kunnen de kooien in de grond worden vastgezet. De vogels passen net tussen de spijlen door, maar voor een vos zijn ze te smal. Ook andere roofdieren als katten en buizerds worden zo geweerd.

De vogelwacht heeft de nesten laten maken door een bouwbedrijf uit Franeker. "Het gaas werkt ook als prikkeldraad, waardoor de vos zijn neus openhaalt", legt eigenaar Claas Frankena uit. "Dat is een van zijn belangrijkste organen om voedsel te vinden en daarom laat hij het nest met rust."

Alle eieren die in de omgeving van Sexbierum onder een nestbeschermer lagen, zijn uitgekomen. Wat Aardema betreft, is de proef geslaagd. Er moeten dan ook meer nestbeschermers komen, vindt hij. "Dit werkt en het zou mooi zijn als de provincie en de Bond van Friese Vogelwachten hierin willen investeren."

Wel vindt hij dat het ontwerp wat lichter gemaakt kan worden. De constructies wegen zo'n 7 kilo per stuk en moeten soms kilometers over het land worden vervoerd.

Ook Kuiper is enthousiast en wil meer nestbeschermers in het land. "Als we niks doen, zijn alle eieren verdwenen en is ons werk voor niks geweest. We zijn blij dat alle eieren uitkomen, maar we hebben nu te weinig nestbeschermers en dat is minder hoopvol."

Het Franse parlement heeft na jaren van debatten ingestemd met het legaliseren van hulp bij zelfdoding. Zieken die ondraaglijk lijden en geen perspectief meer hebben, krijgen het recht om zichzelf een middel toe te dienen om te sterven.

De maatregel maakt deel uit van een wet over levensbeëindiging die nu door het Franse parlement wordt behandeld. Het voorstel over hulp bij zelfdoding werd aangenomen met 75 stemmen vóór en 41 stemmen tegen.

In een eerdere versie van het wetsartikel stond dat ook een arts een dodelijk middel zou mogen toedienen. Dat wordt doorgaans gedefinieerd als euthanasie. Dat ging de Assemblée te ver.

In de versie die nu is aangenomen staat alleen dat de patiënt zelf een dodelijk middel mag nemen. En alléén als de patiënt dat zelf fysiek niet meer kan, mag een arts het doen. "Maar dat is de uitzondering", benadrukte minister van Volksgezondheid Catherine Vautrin.

Doorbraak

De maatregel is een doorbraak in Frankrijk, waar tot op de dag van vandaag veel verzet bestaat tegen alle vormen van levensbeëindiging. Dat verzet komt niet alleen uit religieuze motieven voort. Ook in de medische wereld is er kritiek van artsen die het als hun taak zien om zorg te bieden aan zieken en niet om iemand te helpen bij het sterven.

Het was president Macron die enkele jaren geleden besloot om zelfdoding voor ernstig zieke patiënten op de agenda te zetten. "Met de huidige wetgeving zijn moeilijke situaties nu niet op te lossen. Denk aan kankerpatiënten in de terminale fase die nu naar het buitenland moeten reizen om hulp (bij zelfdoding, red.) te krijgen", zei Macron destijds. Tot nu toe is het in Frankrijk alleen toegestaan om medische behandelingen stop te zetten en zware verdovende middelen toe te dienen (sedatie).

Burgerraad voor advies

De president stelde in 2022 een speciale 'burgerraad' in om te adviseren. Die raad kwam met het advies om hulp bij zelfdoding in de wet op te nemen. Maar omdat er vorig jaar voortijdige verkiezingen werden gehouden en Macron zijn meerderheid kwijtraakte, schoof de parlementaire behandeling van een wetsvoorstel op naar dit jaar.

De behandeling van de complete wettekst gaat tot het eind van deze maand duren. In totaal moet nog over meer dan 1700 van de in totaal 2600 ingediende amendementen worden gestemd. En de verdeeldheid is en blijft groot.

Gisteravond begon bijvoorbeeld het Kamerdebat over de criteria die moeten gaan gelden voor mensen die in aanmerking komen voor hulp bij zelfdoding. Dat gaat onder meer over de mate van lijden van een patiënt en de mate waarin een patiënt nog zelf in staat is om te kiezen wat hij of zij wil. In de wettekst staat dat "fysiek en psychologisch lijden" een reden voor zelfdoding kunnen zijn.

"Maar psychologisch lijden kan op allerlei manieren en subjectief geïnterpreteerd worden", zei Assembléelid Charles Sitzenstuhl van de partij van president Macron. "Dat toont nog eens aan hoe losjes alles geregeld wordt in deze wet. En dat kan tot misbruik en ontsporingen leiden."

De eindstemming over de volledige wet is gepland op 27 mei. Dan wordt er ook gestemd over een wet over palliatieve zorg: ondersteuning, zorg en pijnbestrijding in de laatste levensfase.

Rusland heeft vannacht een grote droneaanval uitgevoerd op Oekraïne. Volgens het Oekraïense leger ging het om 273 projectielen en was het de grootste droneaanval sinds de grootschalige invasie door Rusland in 2022. De droneaanval was gericht op onder meer de hoofdstad Kyiv en de regio Donetsk.

Volgens een regionaal bestuurder in Kyiv is een vrouw van 28 bij de aanval gedood. Drie anderen in de regio, onder wie een kind van 4 jaar oud, raakten gewond.

Het leger zegt dat er bijna negentig drones zijn onderschept. Ook is een deel uit koers gebracht door het signaal te verstoren. Daarnaast zaten er drones tussen die geen explosieven bevatten. Door ook zulke drones in de aanval te gebruiken is de kans groter dat drones die wel bommen bevatten het doel bereiken.

Het Russische leger zegt op zijn beurt dat het vannacht en vanochtend 25 Oekraïense drones uit de lucht heeft geschoten in de grensregio. Bij die aanval zou een vrouw zijn gedood.

Gesprekken Oekraïne-Rusland

De Russische aanval komt twee dagen nadat Oekraïne en Rusland voor het eerst sinds 2022 directe gesprekken hadden. Trump had aangeboden om ook bij die gesprekken in Turkije aanwezig te zijn als Poetin er ook bij zou zijn, maar die stuurde een adviseur.

Delegaties van Oekraïne en Rusland spraken in het twee uur durende overleg af duizend krijgsgevangenen te ruilen. Er zou wel over een staakt-het-vuren zijn gesproken, maar tot een doorbraak kwam het niet.

Telefoongesprek Trump met Poetin

De Amerikaanse president Trump heeft voor morgen een telefoongesprek gepland met de Russische president Poetin. Het gesprek gaat volgens Trump over het "stoppen van het bloedbad" en het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

Op zijn eigen socialemediakanaal Truth Social schreef Trump: "Hopelijk wordt het een productieve dag, komt er een staakt-het-vuren en komt er een einde aan deze zeer gewelddadige oorlog, een oorlog die nooit had mogen plaatsvinden."

Een woordvoerder van het Kremlin heeft tegenover Russische persbureaus bevestigd dat een telefoongesprek tussen de twee leiders wordt voorbereid. Na het gesprek met Poetin belt Trump met de Oekraïense president Zelensky.

De politie heeft een amber alert uitgegeven voor twee kinderen uit de omgeving Beerta in Groningen. Het gaat om twee kinderen, een jongen en een meisje van 10 en 8 jaar.

De politie is in de zoektocht naar de broer en zus op zoek naar een grijze Toyota. De twee kinderen zijn sinds gistermiddag 15.30 uur vermist. Mogelijk zijn ze in de Toyota meegenomen. Rond 17.45 uur meldde de politie dat de kinderen nog altijd niet zijn gevonden.

Het vermoeden bestaat dat de kinderen zijn meegenomen door hun vader, die ze "mogelijk heeft onttrokken aan het ouderlijk gezag". Volgens de politie lukt het niet om contact met ze te krijgen en zijn er zorgen over hun welzijn.

De 10-jarige Jeffrey draagt een geel shirt, zwarte broek en grijze bergschoenen. Wat de 8-jarige Emma droeg op het moment van de vermissing, is niet bekend. Wel zou zij paarse sportschoenen aan hebben.

De kinderen zijn mogelijk meegenomen in een grijze Toyota Avensis met kenteken 77-NLV-4. Mensen kunnen tips doorgeven op telefoonnummer 0800-6070.

Mogelijk in het buitenland

Volgens het AD heeft een broer van de twee kinderen op sociale media gemeld dat de kinderen gisteren bij een speelhal in het Duitse Weener zijn meegenomen door de man. Hij denkt dat zijn vader mogelijk met de kinderen naar België of Frankrijk rijdt.

De politie wil hier in het belang van het onderzoek niets over zeggen. "Wij lezen die berichten ook, en dat wordt meegenomen in het onderzoek", zegt een woordvoerder. Wel laat de politie weten "in een heel breed gebied" te zoeken. "Ook Duitsland is hier onderdeel van, aangezien Beerta in de grensregio van Nederland en Duitsland ligt."

Zwaar middel

Via een amber alert doet de politie een oproep aan iedereen om uit te kijken naar een vermist kind dat in levensgevaar is, bijvoorbeeld bij een ontvoering. "Je moet een amber alert dus echt zien als het allerzwaarste middel dat we als politie inzetten bij vermissingen", legde een politiewoordvoerder eerder uit. Hoeveel politiemensen zijn ingezet in de zoektocht naar de twee kinderen uit Beerta, meldt de politie niet. "Maar er is echt groot opgeschaald."

Amber alert werd in 2008 ingevoerd in Nederland. De afgelopen jaren zette de politie dit middel niet vaak in. Dit jaar was dat al wel een keer eerder het geval. Dat was in maart vanwege de ontvoering van een zus (11) en broer (6) in Dalfsen. De kinderen woonden in een pleeggezin. Zij werden een dag later teruggevonden in België samen met hun biologische ouders. De ouders zijn aangehouden.

In het centrum van Den Haag hebben tienduizenden mensen gedemonstreerd tegen het Israël-standpunt van het kabinet-Schoof en de oorlog in de Gazastrook. Ze willen dat het kabinet actie onderneemt om Israëls voortdurende schendingen van het oorlogsrecht te stoppen.

De betogers droegen rode kleding, om symbolisch een rode lijn te kunnen trekken. De organisatie van het protest schat dat er meer dan 100.000 mensen op de been waren en spreekt van de grootste demonstratie van de afgelopen 20 jaar. De politie wil geen deelnemersaantal noemen. De betoging is rustig verlopen, meldt de politie.

De demonstranten trokken in een lange stoet van het Malieveld naar het Vredespaleis, waar het Internationaal Gerechtshof (ICJ) zetelt. Daar loopt een genocidezaak tegen Israël. Het ICJ oordeelde vorig jaar in een tussenvonnis dat Israël er alles aan moest doen om de burgerbevolking van Gaza te beschermen en humanitaire hulp toe te laten tot Gaza. Israël heeft dat oordeel naast zich neergelegd.

Beelden van de demonstratie:

De demonstratie was een initiatief van allerlei hulp- en mensenrechtenorganisaties en pro-Palestijnse groepen, waaronder Amnesty International, Artsen zonder Grenzen, Save the Children, Pax, Oxfam Novib, The Rights Forum en Plant een Olijfboom.

De eerste vijf organisaties zaten begin april al om tafel met Schoof en minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken. Michiel Servaes, directeur van Oxfam Novib, was na afloop diep geschokt dat het kabinet geen rode lijn trok en vasthield aan de overtuiging dat je met diplomatieke middelen meer kunt bereiken.

Anderhalve week geleden koos minister Veldkamp voor een hardere lijn. Hij zei expliciet dat Israël met de voortdurende humanitaire blokkade van Gaza de mensenrechten en democratische principes niet meer respecteert. Hij drong daarbij aan op een Europees onderzoek naar naleving van een verdrag tussen de EU en Israël.

Israël heeft opnieuw zware bombardementen uitgevoerd op Gaza. Door heel de Gazastrook worden slachtoffers gemeld. Zeker 103 mensen zijn gedood. Het Palestijnse persbureau Wafa spreekt van "een van de bloedigste nachten" sinds het begin van de oorlog.

In en om Khan Younis, in het zuiden van Gaza, vielen 48 doden. Daar waren onder meer huizen en een tentenkamp voor ontheemden doelwit. Onder de doden daar zijn veel vrouwen en kinderen, zegt een woordvoerder van het Nasser-ziekenhuis.

In Khan Younis werd vanochtend gerouwd en puin geruimd:

In Jabalia, in Noord-Gaza, kwamen negen mensen uit dezelfde familie om het leven van wie het huis werd getroffen. Mogelijk loopt het dodental nog verder op, omdat er waarschijnlijk nog slachtoffers onder het puin liggen.

Ziekenhuis dicht

Volgens het Gazaanse ministerie van Gezondheid is het laatst functionerende ziekenhuis in Noord-Gaza genoodzaakt te sluiten door de aanhoudende Israëlische beschietingen.

Israël heeft nog niet gereageerd op de nieuwe aanvallen. Gisteren begon het Israëlische leger een nieuw offensief. Israël zegt daarmee de druk op Hamas te willen opvoeren om akkoord te gaan met een staakt-het-vuren, onder Israëlische voorwaarden. Israëlische kabinetsleden hebben het voornemen geuit om de Gazastrook permanent te bezetten. De Gazaanse bevolking zou daarbij moeten worden verdreven of onder druk worden gezet om te vertrekken, wat neerkomt op etnische zuivering.

Vandaag wordt in Qatar opnieuw gepraat tussen delegaties van Israël en Hamas. Er zou een voorstel op tafel liggen voor een wapenstilstand van anderhalf tot twee maanden. In ruil zou Hamas dan tien levende gijzelaars vrij moeten laten.

Mogelijk Hamas-kopstuk dood

Israël zegt steevast de bombardementen op burgerdoelen uit te voeren, omdat Hamas-kopstukken- of commandocentra zich tussen de burgers ophouden. Arabische media melden dat bij een aanval eerder deze week in Khan Younis het lichaam is gevonden van Hamas-leider Mohammed Sinwar, samen met tien naaste medewerkers.

De aanval was op het Europees Ziekenhuis. Net daarbuiten sloeg een bom of raket in, waardoor zestien mensen werden gedood. Sinwar zou zich hebben opgehouden in een onderliggende tunnel.

Mohammed Sinwar is de jongere broer van Yahya Sinwar, die gezien werd als brein achter de aanslagen van 7 oktober 2023. Yahya Sinwar werd in oktober vorig jaar gedood door Israël.

Na zijn dood werd Mohammed de commandant van de militaire tak van Hamas en leider van de organisatie in de Gazastrook. De Israëlische krant Haaretz beschrijft hem als "sleutelfiguur in de planning van complexe operaties".

Activisten hebben vanochtend vroeg het gebouw van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) in Amsterdam beklad met rode verf. De belangenorganisatie CIDI, die opkomt voor Israël en Joden wereldwijd, viert daar vandaag zijn 50-jarig bestaan.

Vanochtend staan voor het gebouw volgens persbureau ANP zo'n honderd pro-Palestijnse demonstranten. Ze zwaaien met Palestijnse vlaggen en hebben borden met teksten als 'Not in my name' en 'Tegen genocide'. Ze zijn het oneens met de viering en de sprekers die volgens hen "de criminele politiek van Israël verdedigen". In een oproep tot protest schreven organisatoren: "Terwijl Gaza bloedt, plant CIDI een feest."

Burgemeester Halsema heeft de demonstratie voor het KIT verboden en een plek iets verder van het gebouw, aan de overkant van de gracht, aangewezen als demonstratieplek. De politie sprak van een kleine groep demonstranten en vroeg ze te vertrekken naar de aangewezen plek. Uiteindelijk zijn twee mensen aangehouden, een voor belediging en een voor het dragen van gezichtsbedekking.

Het CIDI, het Centrum Informatie en Documentatie Israël, mengt zich geregeld in het publieke debat om Israël te verdedigen. Het hamert er daarbij steevast op dat het land in oorlog is met terreurorganisatie Hamas, al heeft de organisatie ook kritiek geuit op de meest extremistische leden van het Israëlische kabinet.

Vorige week uitte directeur Naomi Mestrum bij WNL op Zondag kritiek op minister Veldkamps kritiek op Israël. Volgens haar wordt te veel met een westerse blik naar Israël gekeken. "Israël zit in een gebied waarin het wordt aangevallen door de Houthi's, Iran is een grote dreiging, Hezbollah is nog altijd actief en Hamas zit daar."

Ayaan Hirsi Ali

Bij de CIDI-bijeenkomst spreken onder anderen voormalig politica Ayaan Hirsi Ali en Amos Yadlin, voormalig hoofd van de Israëlische militaire inlichtingendienst Aman. Het CIDI spreekt van "vooraanstaande denkers en experts die samenkomen om de veranderende wereldorde te analyseren".

Het CIDI deelde op X foto's waarop te zien is dat premier Schoof en de Israëlische president Herzog in videoboodschappen de organisatie feliciteren met het jubileum.

Protest in Den Haag

In Den Haag is vanmiddag een protest op het Malieveld voor Gaza en tegen het kabinetsbeleid rond Israël. De organisatoren, die vinden dat Nederland een hardere lijn moet kiezen tegen Israël, zeggen dat er ruim 37.000 aanmeldingen zijn binnengekomen. Een van de initiatiefnemers van het protest is mensenrechtenorganisatie Amnesty International. Deelnemers aan het protest zijn opgeroepen om in rode kleding te komen om zo een 'rode lijn' te vormen.

De gemeente Den Haag roept vanwege de verwachte drukte mensen op om met het openbaar vervoer of met de fiets te komen.

Naar schatting 200.000 mensen zijn op het Sint-Pietersplein samengekomen om de installatie van Paus Leo XIV bij te wonen. De nieuwe paus maakte iets na 09.00 uur zijn eerste rit over het plein in de pausmobiel. Daarna werd hij geïnstalleerd als 267e paus tijdens een speciale dienst. In een toespraak besteedde hij aandacht aan oorlogen over heel de wereld.

Tijdens de rit luidden de klokken van de Sint-Pietersbasiliek, terwijl hij naar de menigte zwaaide. Op het plein zijn talloze vlaggen te zien en mensen roepen 'Leve de paus'.

Leo deed een gebed bij het graf van Sint-Pieter, die beschouwd wordt als de eerste paus. Daarna ging hij in processie naar het plein voor de mis.

Tijdens de mis kreeg Leo de twee belangrijke symbolen van het pausschap: de stola van lamswol en de vissersring. De stola, die hij om zijn schouders draagt, staat symbool voor de herder die zijn kudde leidt. De ring verwijst naar de oproep van Jezus aan Petrus om zijn visnetten uit te werpen.

Toespraak

De paus was in een toespraak bij zijn installatie kritisch op een economisch systeem "dat de hulpbronnen van de aarde uitbuit en de armsten marginaliseert". Ook riep hij op tot eenheid in de kerk.

Leo noemde ook de gebieden waar op dit moment oorlog is. "In Gaza verhongeren kinderen. In Myanmar zijn onschuldige mensen omgekomen. En in Oekraïne kijken ze uit naar de onderhandelingen over een duurzame vrede", zei hij in zijn gebed.

VS en Peru op eerste rij

Bij de installatie zijn veel wereldleiders en delegaties uit allerlei landen aanwezig. Namens Nederland zijn koningin Máxima en premier Schoof erbij. De Amerikaanse vicepresident Vance is ook in Rome. Hij was een van de laatsten die de vorige paus, Franciscus, in leven bezocht.

Ook president Zelensky van Oekraïne is in Rome, net als de Amerikaanse Buitenlandminister Rubio. Die is al eerder naar de Italiaanse hoofdstad gekomen om te overleggen over de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.

De Verenigde Staten en Peru hebben een stoeltje op de eerste rij. Paus Leo werd geboren in Amerika als Robert Prevost en heeft ook een Peruaans paspoort. Hij woonde dertien jaar in Peru en werkte daar als missionaris en bisschop.

Na zijn installatie schudde hij handen met de wereldleiders. Deze middag staat er nog een officiële ontmoeting gepland tussen Zelensky en de paus Leo.

De Roemenen stemmen vandaag voor hun nieuwe president. Het is een verkiezing met een turbulente voorgeschiedenis. Eind vorig jaar oordeelde het Roemeense Constitutionele Hof dat kiezers waren misleid en dat de presidentsverkiezingen over moesten. Dat besluit volgende op onthullingen over mogelijke Russische inmenging en een ongekende TikTok-campagne.

In de stemlokalen kunnen de Roemenen kiezen tussen de radicale nationalist George Simion en Nicusor Dan, de liberale burgemeester van hoofdstad Boekarest. Simion is een bondgenoot van de ultra-rechtse, pro-Russische Calin Georgescu. Hij was de presidentskandidaat die bij de vorige verkiezingen doorging naar de tweede ronde, tot de uitslag nietig werd verklaard. Georgescu werd vervolgens uitgesloten van deelname.

Simion en Dan willen allebei dat het roer omgaat in Roemenië, dat lid is van de EU en de NAVO. Hun toekomstbeeld voor Roemenië verschilt echter flink. Zo dreigt Simion met het stoppen van steun aan Oekraïne, ook is hij kritisch op de Europese Unie en wil hij rechters van de Constitutioneel Hof vervangen.

Dan heeft een verleden als anti-corruptieactivist en is voorstander van de EU en de NAVO. Hij noemt de steun aan Oekraïne van vitaal belang voor de Roemeense veiligheid tegen Russische dreiging.

Niet alleen ceremonieel

Een Roemeense president heeft niet alleen een ceremoniële functie, maar heeft ook belangrijke bevoegdheden op het gebied van defensie en buitenlands beleid. Daarnaast heeft de president vetorecht bij EU-stemmingen waarvoor unanimiteit vereist is.

De twee zijn verwikkeld in een nek-aan-nekrace. Simion won twee weken geleden de eerste ronde van de presidentsverkiezingen met overmacht. Maar vandaag in de tweede ronde is dat verschil in de peilingen verdwenen, doordat er nog maar twee kandidaten over zijn. Kiezers die eerst op andere kandidaten stemmen, verdelen zich nu over Simion en Dan waardoor het verschil kleiner wordt. In een opiniepeiling van vrijdag had Dan voor het eerst sinds de eerste ronde een kleine voorsprong op Simion.

Georgescu won in november vorig jaar onverwacht de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Vervolgens werd er een onderzoek gestart, na berichten over Russische inmenging in de verkiezingscampagne.

De Roemeense veiligheidsraad stelde vervolgens beïnvloeding van kiezers vast door grootschalige cyberaanvallen en een TikTok-campagne die onder meer via nepaccounts.

Zo waren volgens de Roemeense veiligheidsdienst massaal video's van Georgescu gedeeld op TikTok door nepaccounts. Daarna bepaalde de hoogste rechter in het land dat de presidentsverkiezingen over moesten. Ondanks het verkiezingsschandaal is de pro-Russische Georgescu nog altijd enorm populair.

"Pas op waar je loopt", klinkt het in de St. Mary of the Assumption Church in Dolton, ten zuiden van Chicago. De kerk waar paus Leo XIV zijn eerste stappen zette als misdienaar, is in verval. In het dak zit een gapend gat, de verf is afgebladderd, het altaar verdwenen. "We zijn hier door een storm gegaan, hopelijk krijgen we het nu weer op de rit."

Aan het woord is gemeenteraadslid Stanley Brown. "Daarachter ging hij naar school", vertelt Brown in de sporthal van de school, waar de kerk in de jonge jaren van Robert Prevost pannenkoekontbijtjes en spaghettidiners organiseerde. Zonnestralen door de glas-in-loodramen werpen nog iets van kleur op het stoffige beton.

Vandaag wordt Prevost, inmiddels paus Leo XIV, officieel ingehuldigd. "Dit is de enige paus van wie ik weet dat hij geen thuisparochie heeft om naar terug te keren", treurt Michael McGeoghegan, misdienaar in de kerk in de tijd dat de jonge Prevost daar ook rondliep. "We waren gewoon een stel jongens, die misschien ook wel eens een beetje wijn van de priester nipten in de sacristie", lacht hij.

Op en neer in Dalton

Dat was toen. Het destijds overwegend witte Dolton gold als veilige wijk voor een overwegend katholieke middenklasse, de industrie vierde hoogtij. Met de teloorgang van de industrie verdween de welvaart, werkloosheid en misdaad schoten door het dak. "Het ging op en neer", zegt Brown over de vele schietpartijen en de bestuurlijke chaos. "Nu zitten we weer op een goede koers."

Toch klinken ook nu de politiesirenes nog veelvuldig. "Gister was hier iemand van de krant Chicago Tribune en werd er geschoten in de buurt", vertelt Donna Sagna. Ze woont nu acht jaar in East 141st Place, pal naast het huis waar Prevost opgroeide. Over de geschiedenis van het huis wist ze niets. "Ik heb er vooral veel geweld gezien, er werd drugs gedeald vanuit dat huis."

Twee jaar geleden stopte dat, toen de laatste familie vertrok, het huis in nieuwe handen kwam en werd opgelapt. "En nu zijn we hier. Het is een zegen dat dit het ouderlijk huis van de paus blijkt te zijn, dat is geen toeval." Tot ergernis van sommige buren speelt ze Gregoriaanse muziek door een speaker in het raamkozijn en overweegt ze ook hosti's te verkopen. "God heeft mijn gebeden heeft gehoord."

Biedingen stromen binnen

De huidige eigenaar wilde van het huis af, begin dit jaar ging het in de etalage. "Er waren de afgelopen tijd misschien twee kijkers per week, na de aankondiging van de nieuwe paus kreeg ik direct acht biedingen binnen", zegt makelaar Steve Budzik. "Ik belde de verkoper die zei: houd je me voor de gek? Bizar, beter dan een lot uit de loterij."

Het huis, dat na een prijsverlaging twee ton moest opleveren, werd in eerste instantie van de markt gehaald. Inmiddels ziet de verkoper zijn kans schoon en hoopt hij een voorschot te nemen op een bedevaartsoord in wording. Tientallen nieuwsgierigen rijden voorbij om selfies te maken, anderen raken het huis aan en slaan een kruisje.

"Ik ben heel blij dat God het op mijn leeftijd heeft toegestaan de plek waar hij woonde te aanschouwen", zegt een oudere Spaanstalige vrouw, die zich met rollator voor de veranda posteert voor een foto. "Ik kom uit Massachusetts en was in de buurt", zegt een andere bezoeker. "De paus als buurman. We zijn ongekend blij", zegt een Mexicaanse inwoner van de straat.

Hoop gevestigd op nieuwe paus

Iets noordelijker, bij de Catholic Theological Union, wordt uitgekeken naar de inhuldiging van Leo XIV. "We waren totaal verbijsterd", zegt zuster Barbara Reid, voorzitter van het instituut waar Prevost zijn bul haalde. "Geen van ons had ooit durven dromen dat juist in deze tijd iemand uit de VS tot paus gekozen zou worden", zegt ze over 'Bobby', zoals ze paus Leo hier kennen.

"Ik heb niet zoveel met de etiketten 'progressief' of 'conservatief', maar verwacht dat paus Leo zich zal bekommeren om mensen aan de randen van de samenleving", zegt Reid. "Migranten en vluchtelingen bijvoorbeeld. Franciscus sprak zich daar krachtig over uit, ik verwacht dat Leo dat ook zal blijven doen."

"Ik hoop dat paus Leo ons weer terugbrengt naar vrede en eenheid en de visie van paus Franciscus levend houdt", zegt Gilberto Cavazos-González, hoogleraar Christelijke spiritualiteit aan diezelfde CTU. "De kerk in de VS is uiteengevallen in verschillende kampen en verdeeldheid."

Grote toekomstplannen

Terug bij de St. Mary's-kerk, waar het voor paus Leo allemaal begon, zijn de visioenen over een grote wederopstanding al begonnen. "Hotels, misschien? Ik denk dat katholieken van over de hele wereld, ook niet-katholieken hiernaartoe zullen stromen om deze plek te zien", zegt oud-parochiaan Michael McGeoghegan. "Moet alleen nog even worden opgepoetst."

Aannemers melden zich al aan de poort. "Hier heb je mijn kaartje, we hebben tachtig jaar ervaring", zegt een klusser. "We willen natuurlijk dat deze plek er weer uit gaat zien zoals het hoort", zegt gemeentesecretaris Charles Walls. "Het is geweldig nieuws, maar dit is vooral een moment voor Dolton om ongelofelijk trots te zijn."

Door een brand in een portiekwoning in Den Haag zijn vannacht negen woningen ontruimd. Niemand raakte gewond. Wel zijn drie huizen onbewoonbaar verklaard.

De brand brak rond 01.30 uur uit in de wijk Duindorp. De Veiligheidsregio zegt dat er een "uitslaande keukenbrand" en dat de schade aanzienlijk was. Rond 02.45 uur was het vuur geblust. De bewoners van de ontruimde woningen hebben de nacht ergens anders door moeten brengen.

Tegelijkertijd werd er aan de overkant brand gesticht in een portiek. De politie onderzoekt nog wie daar achter zit.