NOS Nieuws - Algemeen

Op de A4 is ter hoogte van Roelofarendsveen een vrachtwagen gekanteld. Hierdoor zijn er problemen op zowel de snelweg als de naastgelegen hogesnelheidslijn ontstaan.

Zo'n 80 meter geleiderail moet worden hersteld, meldt Rijkswaterstaat. Uit het voertuig is 500 liter diesel gelekt. De vrachtwagen wordt geborgen. De werkzaamheden duren naar schatting tot zaterdagochtend 06.00 uur.

De afrit Roelofarendsveen op de A4 vanuit Amsterdam richting Den Haag is afgesloten. Ook is een rijstrook gesloten.

De gekantelde vrachtwagen ligt vlak bij de hogesnelheidslijn. Vanwege de werkzaamheden is het treinverkeer op deze lijn stilgelegd, meldt een woordvoerder van de NS.

Hoe de vrachtwagen kon kantelen, is nog onduidelijk. Omroep West meldt dat er in de buurt van de vrachtwagen een auto met schade staat.

De brand op een vrachtschip in het Westelijk Havengebied in Amsterdam is rond 20.45 uur geblust, meldt de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland.

De brand woedde sinds gistermiddag. Vanwege de rookontwikkeling werden vier NL-alerts verstuurd met het advies om ramen en deuren te sluiten en de ventilatie uit te schakelen. Omdat de wind draaide werd vanmorgen opnieuw een NL-alert uitgegeven voor het centrum van Amsterdam.

De brand brak gisteren uit in een schip geladen met schroot. Het blussen werd bemoeilijkt doordat de brandhaard zich bevond in een deel van het ruim dat moeilijk bereikbaar was.

Roetdeeltjes

Mensen die roetdeeltjes op hun spullen aantreffen, kunnen deze met warm water en zeep verwijderen, meldt de veiligheidsregio. Als roetdeeltjes in een moestuin zijn terechtgekomen, wordt afgeraden producten uit de tuin te eten.

Bij de brandweer kwamen veel meldingen binnen van ongeruste bewoners, meldt regionale omroep NH. Zij gaven aan last te hebben van benauwdheid en sommigen spraken over een chemische lucht.

Uit metingen van de brandweer bleek echter dat de rook geen verhoogde concentraties giftige stoffen bevatte. "Als je er met gepaste spoed doorheen gaat, dan is het risico acceptabel. Maar het is wel het beste om de boel thuis dicht te houden, zodat er geen roetdeeltjes in huis terecht kunnen komen", liet de veiligheidsregio eerder weten.

Hoe de brand heeft kunnen ontstaan, is nog onduidelijk. In maart dit jaar zorgde brandend schroot in het Westelijk Havengebied ook al voor veel overlast.

Sinds gistermiddag woedde er brand op een vrachtschip in Amsterdam:

Twee inwoners van Katwijk hebben aangekondigd morgenavond te gaan demonstreren "tegen een mogelijke pro-Palestinademonstratie", meldt de gemeente. Er is vooralsnog geen pro-Palestinademonstratie aangekondigd.

De twee Katwijkers hebben aangekondigd om 19.30 uur te gaan demonstreren. Vanavond heeft de burgemeester in overleg met de politie en het Openbaar Ministerie besloten dat betogers op het Strandplein in Katwijk mogen demonstreren.

Afgelopen woensdag verstoorden honderden mensen een pro-Palestijns protest tegen een Israël-viering in de Nieuwe Kerk in Katwijk. De gemeente zei gisteren niet te hebben verwacht dat de tegendemonstratie zo uit de hand zou lopen.

Er was wel rekening gehouden met tegendemonstranten, maar niet dat het er zo veel zouden zijn. Uiteindelijk greep de Mobiele Eenheid in. Twee mensen werden opgepakt en één persoon raakte gewond.

Geen keuze

Buurtbewoners zijn twee dagen later nog verontwaardigd over de gang van zaken. "Ik denk dat het allemaal niet nodig was geweest op deze manier", zegt buurtbewoner Cees van Duijn. "Was die demonstratie op een andere plek geweest, en niet zo midden in het centrum, dan was het veel rustiger verlopen."

De Katwijkse burgemeester Visser zegt dat hij wist dat er risico's waren rond de demonstratie, maar dat hij geen keuze had. "Katwijk is pro-Israël, dus dat ligt gevoelig. Dus ik heb gevraagd: kan dat niet op een andere plek? Kan dat niet aan de buitenkant van het dorp?"

Dat bleek niet mogelijk. Demonstraties moeten volgens het demonstratierecht in het zicht en binnen gehoorsafstand kunnen plaatsvinden van datgene waartegen wordt gedemonstreerd. "En je moet het ook toestaan, want het recht op demonstreren is gewoon een grondrecht", zegt Visser. "En dat gaat voor."

Van Duijn wil daar niets van weten. "Ik denk dat de burgemeester moed had moeten tonen en had moeten zeggen: dat gaat niet op dit moment hier gebeuren. Ik kan een andere plek aanwijzen waar je je mening kan uiten, maar niet hier. Dat werkt alleen polariserend. Dat drijft mensen uit elkaar."

'Het was een heksenjacht'

Deelnemers aan de pro-Palestinademonstratie in Katwijk kijken intussen op een andere manier terug op de escalatie van woensdag. Een vrouw die wilde demonstreren belandde met haar auto midden tussen de tegendemonstranten en de politie.

Ze zag hoe een pro-Palestinabetoger achterna werd gezeten "door de hooligans" en gaf hem een lift. "Toen ik hem verderop weer afzette, vroeg hij: 'Wat overkomt ons?' Ik ben niet gauw bang, maar wat ik die avond heb gezien zal ik nooit meer vergeten", zegt de vrouw, van wie de naam bekend is bij de redactie.

Ze vertelt ook over een man die haar "half huilend" smeekte om weg te gaan. "Jullie zitten in een heel extremistische wijk van Katwijk", zei hij. "Ze zoeken jullie. Een foto van jullie auto gaat al rond." Een andere man riep volgens haar "oprotten" en "we gaan jullie afslachten".

"Er waren mensen die foto's van ons maakten, we zijn uitgescholden en bespuugd", aldus de demonstrant. "De hele wijk deed mee aan deze gekte. Ik ben niet eens bij die kerk aangekomen. Er was heel veel haat. Het was een gewoon een heksenjacht."

De gemeente heeft inwoners op X opgeroepen om "de rust te bewaren en niet af te gaan op geruchten op sociale media". "Er gaan veel geruchten rond waarvan soms niet altijd duidelijk is wie de afzender is. Samen met de politie bekijken we alle signalen goed en kijken we wat er nodig is."

Het wordt steeds duidelijker welke tv-programma's volgend jaar verdwijnen als gevolg van de bezuinigingen op de publieke omroep. In 2026 zijn bij Omroep Max geen nieuwe afleveringen meer te zien van De Rijdende Rechter, MAX PubQuiz en TV Monument.

De aanpassingen zijn het gevolg van de bezuinigingen van ruim 20 miljoen euro die komend jaar bij de omroepen moeten worden doorgevoerd. Vanaf 2027 moet de publieke omroep van het kabinet jaarlijks 156 miljoen minder uitgeven.

Blauw Bloed

Andere omroepen maakten eerder bekend welke programma's volgend jaar al van de buis verdwijnen. Bij de EO gaat het royaltyprogramma Blauw Bloed van tv naar online, met een wekelijkse samenvattende uitzending op NPO 2. Daarnaast gaat een geplande reünieaflevering van een nieuw seizoen Hel of Hotel niet door en verdwijnt het jeugdprogramma Enkeltje Verweggistan.

BNNVARA maakt minder afleveringen van First Dates en van de talkshow Van Roosmalen & Groenteman, AVROTROS stopt helemaal met Het Mooiste Meisje van de Klas. Bij KRO-NCRV zijn volgend jaar minder afleveringen van Keuringsdienst van waarde te zien.

De taakomroep NTR schrapt in 2026 alle tv-afleveringen van het geschiedenisprogramma Andere Tijden. Het programma zal wel in een kortere vorm op internet te zien zijn. Twee andere NTR-televisieprogramma's die verdwijnen zijn Top 2000: The Untold Stories en het jeugdprogramma Brainstorm.

Bij WNL, PowNed, VPRO-HUMAN en bij de taakomroep NOS zijn nog geen concrete bezuinigingen bekend.

"We hebben met zijn allen gevoeld hoe pijnlijk het al is om deze bezuinigingen voor volgend jaar te realiseren", zegt voorzitter Arjan Lock van het College van Omroepen, het belangrijkste adviesorgaan van de publieke omroep. "De kijker gaat de verschraling van het programma-aanbod echt merken."

Lock, die ook EO-voorzitter is, roept de politiek op om meer STER-reclames toe te staan op de publieke zenders. Daarmee zou een deel van de bezuinigingen kunnen worden opgevangen, maar de commerciële omroepen en een aantal politieke partijen zijn daar fel op tegen.

Eerder maakten we deze video over de publieke omroep en de aangekondigde veranderingen en bezuinigingen:

De Amerikaanse president Trump heeft op zijn eigen platform Truth Social uitgehaald naar muziekiconen Bruce Springsteen en Taylor Swift.

Volgens Trump is de populariteit van Swift afgenomen "sinds ik heb gezegd dat ik haar haat". Springsteen noemt hij een talentloze artiest die hij nooit heeft gemogen of leuk heeft gevonden en die "zo dom is als een steen".

Trump uitte al vaker zijn ongenoegen over de twee artiesten, die in aanloop naar de presidentsverkiezingen vorig jaar opriepen om op Trumps Democratische tegenstander Kamala Harris te stemmen.

Felle kritiek Springsteen

Het is niet duidelijk waarom Trump nu opnieuw Swift aanvalt. Wat betreft Springsteen lijkt de aanleiding een concert in de Engelse stad Manchester van donderdag, waarin de 75-jarige Amerikaanse rockartiest meerdere keren felle kritiek uitte op de regering-Trump.

"Mijn thuisland, het Amerika dat al 250 jaar een baken van hoop en vrijheid is, is in handen van een corrupte, incompetente en verraderlijke regering", zei hij aan het begin van het concert, dat Springsteens eerste show was sinds de inauguratie van Trump in januari.

Later bekritiseerde hij ook Amerikaanse Congresleden, die er volgens hem niet in geslaagd zijn "het Amerikaanse volk te beschermen tegen de misstanden van een ongeschikte president en een schurkenregering".

Trump noemt Springsteen in zijn bericht "een opdringerige, irritante idioot", die verder zijn mond moet houden tot hij weer terug is in de VS. "En dan zullen we zien hoe het met hem gaat."

Springsteen en Swift hebben nog niet gereageerd op de berichten van Trump.

De Amerikaanse sancties tegen het Internationaal Strafhof (ICC) schaden de internationale rechtsorde, waarschuwen deskundigen. "Het is absoluut schandalig en een gigantische ondermijning van alles waar de internationale samenwerking voor staat", zegt Alette Smeulers, hoogleraar internationale misdrijven aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Gisteren meldde persbureau AP op basis van onder meer gesprekken met ICC-medewerkers dat het strafhof in Den Haag hard geraakt wordt door de sancties van de VS, ingesteld nadat het strafhof arrestatiebevelen uitvaardigde tegen de Israëlische premier Netanyahu en zijn oud-defensieminister Gallant vanwege de oorlog in Gaza. Binnen het strafhof zouden zorgen leven of het hof Trumps presidentschap kan overleven.

Volgens Smeulers zijn zorgen over het voortbestaan van het ICC gegrond. "Je ziet in het algemeen de opkomst van autoritaire leiders die de rechtsorde steeds verder ondermijnen." Als dat doorzet, ontstaat een wereld waar alleen de macht van de sterkste geldt, zegt de hoogleraar. "Als de wereld accepteert dat het voortbestaan van het ICC wordt bedreigd, is het einde zoek."

"Het is belangrijk dat alle landen die bij het ICC zijn aangesloten nu ruggengraat tonen om de internationale rechtsorde te beschermen", zegt Smeulers. Bijvoorbeeld door zich uit te spreken en de persoonlijke gevolgen voor de medewerkers proberen op te vangen.

Het nieuws verraste Göran Sluiter, hoogleraar internationaal strafrecht aan de Universiteit van Amsterdam. "Toen Trump de sancties aankondigde, werd gezegd dat het pakket binnen zestig dagen zou worden uitgebreid. Daar had ik niets meer over gehoord, dus ik dacht dat het meeviel."

Olie op het vuur

"Wat mij betreft kan dit worden gezien als misdrijf tegen de rechtspleging van het hof", zegt Sluiter. "In artikel 70 van het ICC-statuut staat namelijk dat het strafbaar is om medewerkers van het instituut te intimideren of wraak te nemen op hen."

De VS kan hiervoor worden vervolgd, zegt Sluiter. "Ik begrijp dat dit niet gebeurt, omdat je daarmee olie op het vuur gooit. Maar we moeten ook niet bang zijn om te benoemen wat het is: een misdrijf tegen het functioneren van het hof."

Dat dit nu niet gebeurt heeft te maken met de Amerikaanse president, denkt Sluiter. "Trump wordt vaak gezien als een emotionele razende beer, die je niet boos moet maken door er hard tegenin te gaan. De EU mag wel wat harder van zich afbijten en de VS laten weten dat dit onaanvaardbaar is."

Tegelijkertijd gaat het werk van het ICC wel door, nuanceert Sluiter. "En er is een lichtpuntje: de sancties zijn niet uitgebreid na zestig dagen."

Symbolische waarde

"Ik weet niet in hoeverre het ICC op dit moment doordraait, of dat ze vooral naar buiten toe die indruk proberen te wekken", zegt Smeulers hierover. Het strafhof heeft namelijk ook een belangrijke symbolische waarde, zegt ze. Landen zijn verantwoordelijk om misdadigers te vervolgen, maar als ze dit niet kunnen of willen dreigt een ICC-vervolgening.

Persbureau AP meldde dat niet-gouvernementele organisaties hun banden met het ICC opschorten uit vrees ook te worden getroffen door sancties. Dat herkent Sluiter, al plaatst hij wel een kanttekening. "Daar zijn ook wel weer oplossingen voor te vinden." Zo kunnen ngo's voorwerk verrichten en het daadwerkelijke bewijs of de aanklacht laten indienen door een andere organisatie.

'Stille diplomatie'

De politiek wil problemen graag eerst diplomatiek oplossen, zegt Smeulers. "Maar op een gegeven moment worden er wel rode lijnen overschreden. Dan is het heel belangrijk dat je oplettend bent en zegt: dit gaat te ver."

De kwestie zou wat haar betreft dan ook in VN-verband moeten worden besproken, bijvoorbeeld door een verklaring van de VN-Veiligheidsraad. "Het probleem is dat de VS daar zelf zit en dat Rusland er ook niet happig op is. Nu dat dus niet zal gebeuren zou eigenlijk de algemene vergadering van de VN dat moeten doen."

Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zei vandaag "het beeld dat het hele strafhof nu in problemen verkeert" niet te herkennen. "Waar ik wel zorgen over heb is een mogelijk aanvullend Amerikaans sanctiepakket dat veel breder zou zijn."

Veldkamp zei in gesprek te blijven met de VS om het risico en de omvang van zo'n pakket zoveel mogelijk te beperken. "Dat is stille diplomatie, dus daar kan ik verder geen uitspraken over doen."

"Het ICC functioneert nog lang niet zoals het moet, maar de symboolwaarde is zo'n gigantische overwinning", zegt Smeulers. "Je zou alles moeten doen om het te versterken, maar nu gebeurt het tegenovergestelde. Dan gaan we echt als wereld ontzettend veel stappen terug."

De Zweedse journalist die in maart in Turkije werd opgepakt, is vrijgelaten en onderweg naar huis. Dat meldt de Zweedse premier Kristersson op X. "Hard werken in relatieve stilte heeft zijn vruchten afgeworpen", schrijft Kristersson in zijn bericht over de vrijlating van Joakim Medin.

Verder bedankt de premier medewerkers van het Zweedse ministerie van Buitenlandse Zaken en zijn buitenlandminister Malmer Stenergard, "die intensief aan deze kwestie hebben gewerkt".

Medin werd op 27 maart na aankomst op het vliegveld van Istanbul opgepakt toen hij daar verslag wilde doen van protesten tegen de regering van de Turkse president Erdogan. Die waren uitgebroken na de arrestatie van burgemeester Imamoglu van Istanbul, Erdogans belangrijkste politieke tegenstander.

Opluchting

Eind april werd Medin veroordeeld tot een voorwaardelijke celstraf van elf maanden voor het beledigen van Erdogan. Hij zat ruim vijftig dagen vast in de beruchte Marmara-gevangenis, ten westen van Istanbul. Dat is de grootste gevangenis in Turkije die bekendstaat om zijn slechte leefomstandigheden.

De hoofdredacteur van Medins krant Dagens ETC, Andreas Gustavsson, zegt op de site van de krant dat hij opgelucht is en dat "de lange vingers van Turkije Joakim nu niet meer kunnen bereiken".

Medin (40) staat in Turkije ook nog terecht in een tweede zaak, waarin hij wordt verdacht van lidmaatschap van een terroristische organisatie. Dagens ETC schrijft dat die zaak mogelijk in september begint.

Het kabinet maakt zich zorgen over de toenemende onrust in Nederland als gevolg van de oorlog tussen Israël en Hamas in Gaza. Dat zei vicepremier Fleur Agema (PVV) gisteravond in radioprogramma Met het Oog op Morgen, op NPO Radio 1. Ze noemde de situatie in Gaza een open zenuw die ook in de Nederlandse samenleving zichtbaar wordt.

"Wat ik merk in het kabinet is dat we zorgen hebben over dat die open zenuw in Gaza steeds meer zorgt voor onrust in Nederland, dat die geïmporteerd wordt en dat je die onrust terugziet in onze straten en op onze universiteiten."

De vicepremier verwijst in het gesprek naar de onrust in Katwijk deze week, waar een demonstratie van pro-Palestijnse betogers werd verstoord door een paar honderd tegendemonstranten die met bierflessen en stenen gooiden. Toen de ME de orde wilde herstellen werd ook die bekogeld.

De demonstratie was gericht tegen een bijeenkomst in een kerk voor de viering van het bestaan van de staat Israël. Onder anderen SGP-leider Chris Stoffer was daarbij aanwezig. Hij sprak na afloop van "respectloze rellen".

Zondag weer demonstratie

Voor komende zondag hebben hulporganisaties een demonstratie tegen de oorlog in Gaza aangekondigd in Den Haag. "Ik ga uit van een vreedzame demonstratie waar mensen hun woede en hun verdriet kunnen uiten en hun zorgen", zei Agema, die zelf niet gaat demonstreren. "Maar dat betekent niet dat ik het leed van mensen niet zie. Gazanen zijn ook vaak tegen Hamas."

Zaterdag is er in Katwijk een door de burgemeester goedgekeurde demonstratie tegen een mogelijke pro-Palestina demonstratie, al is die nog niet formeel aangemeld.

Eerder deze week riep de Amsterdamse burgemeester Halsema het kabinet op om de Israëlische regering tot de orde te roepen. De burgemeesters van een aantal andere steden sloten zich daarbij aan.

Agema maakte vrijdag bekend dat minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken (NSC) op korte termijn zal bellen met Halsema om haar oproep te bespreken. "Maar het is uiteindelijk wel de regering die het buitenlandbeleid bepaalt."

Palestijnen in Noord-Gaza melden vandaag aanvallen vanuit de lucht, vanaf zee en op de grond. Zowel Israëlische als Arabische media schrijven dat er tanks zijn gesignaleerd in het noorden van de Gazastrook, in Beit Lahiya. Maar ook het zuiden, zoals de stad Khan Younis, ligt onder vuur.

Alles wees er al op dat het Israëlische leger de aanvallen op Gaza aan het opvoeren was. Inmiddels heeft ook een woordvoerder van het Israëlische leger dit bevestigd tegenover persbureau AP.

Bij zware luchtaanvallen zijn vandaag zeker 93 Palestijnen om het leven gekomen. Gisteren, op de herdenkingsdag van de Nakba, zijn zeker 130 mensen gedood. Persbureau Reuters schrijft dat het gaat om een van de dodelijkste reeks bombardementen sinds er in maart een einde kwam aan het staakt-het-vuren na zware aanvallen van Israël.

Voorbereidende aanvallen

Een anonieme Israëlische functionaris laat aan AP weten dat het om voorbereidende aanvallen gaat, in aanloop naar een grotere militaire operatie.

Premier Netanyahu liet weken geleden al weten de oorlog in Gaza te willen intensiveren zodra de Amerikaanse president Trump zijn bezoek aan drie Golfstaten had afgerond. Vandaag stapte Trump in het vliegtuig terug naar het Witte Huis.

Eerder deze maand stemde het Israëlische veiligheidskabinet unaniem in met de uitbreiding van de oorlog in Gaza en werden tienduizenden Israëlische reservisten opgeroepen.

Het doel van de nieuwe fase lijkt om meer gebied in te nemen in Gaza. Dat zou het leefgebied voor Palestijnen in Gaza nog verder verkleinen. Het Israëlische leger controleert momenteel zo'n 70 procent van Gaza.

'Opvangen buiten Gaza'

Netanyahu maakte afgelopen dinsdag duidelijk dat hij nog geen einde wil maken aan de oorlog in de Gazastrook. Hij sprak toen ook over zijn plan om Palestijnen naar plekken buiten de Gazastrook te verplaatsen. "Er is alleen een probleem: we hebben landen nodig die hen kunnen opvangen." De Israëlische premier stelde dat "zeker 50 procent van de Gazanen zou vertrekken als je ze een uitweg geeft".

Volgens hem gaan het uitschakelen van Hamas en de bevrijding van gijzelaars in Gaza hand in hand, hoewel hij onlangs voor het eerst openlijk zei dat hun lot niet de hoogste prioriteit heeft. "De gijzelaars vrij krijgen is een belangrijk doel, maar het hoogste doel is de overwinning op onze vijanden." Families van gijzelaars reageerden woedend.

Door de oorlog is ruim 90 procent van de bevolking van Gaza ontheemd geraakt. Een groot deel van hen verblijft in tentenkampen zonder elektriciteit, gas of stromend water en heeft te maken met een tekort aan warme kleren en dekens. Volgens cijfers van de Gazaanse gezondheidsautoriteit zijn er inmiddels 50.000 doden gevallen in Gaza door de oorlog.

Hongersnood dreigt

De Gazastrook kampt met ernstige tekorten aan voedsel, water en medicijnen, doordat Israël de bevoorrading al ruim twee maanden blokkeert. De mensen in Gaza zijn vrijwel volledig afhankelijk van hulpmiddelen van buiten de Palestijnse gebieden. Volgens een recent rapport van VN-voedselwaakhond IPC dreigt hongersnood voor iedereen in Gaza.

"Veel mensen lijden honger in de Gazastrook", zei Trump op de laatste dag van zijn bezoek aan het Midden-Oosten. "Daar gaan we iets aan doen." Waar de Amerikaanse president op doelt en op welke termijn hij dat ziet gebeuren, maakte hij niet duidelijk.

Een nieuwe, door de VS gesteunde hulporganisatie - de Gaza Humanitarian Foundation - zei eerder deze week dat het deze maand al wil beginnen met het uitdelen van hulp aan burgers in de Gazastrook.

Vrachtwagens aan de grens

De Verenigde Naties en internationale hulporganisaties hebben scherpe kritiek op dit plan. Ze vinden het onduidelijk in hoeverre de Gaza Humanitarian Foundation onafhankelijk kan opereren. Ook wordt er sterk aan getwijfeld of de organisatie kan voldoen aan de grote hulpvraag in Gaza, terwijl vrachtwagens vol noodhulp al weken staan te wachten bij de grens.

Trump herhaalde ook zijn wens om de Gazastrook in te nemen en van het gebied een "vrijheidszone" te maken. Hij legde niet uit wat hij daar precies mee bedoelt en wat zijn toekomstvisie zou betekenen voor de Palestijnen in Gaza, maar zei dat hij "concepten heeft ingezien voor Gaza" waar hij enthousiast over is.

In februari stelde de Amerikaanse president voor om de Palestijnen in Gaza permanent naar andere landen te verplaatsen. Dat voorstel leidde tot felle kritiek. VN-chef Guterres zei hierover dat het zou neerkomen op etnische zuivering.

De man die schrijver Salman Rushdie in 2022 neerstak vlak voor een lezing is door een rechtbank in de staat New York veroordeeld tot 25 jaar celstraf. In februari had een jury de 27-jarige Hadi Matar al schuldig bevonden aan poging tot moord.

Door de aanslag raakte Rushdie (77) blind aan een oog. Tijdens de behandeling van de zaak was de bekende auteur de belangrijkste getuige. Rushdie beschreef hoe hij dacht te zullen sterven toen de dader meer dan tien keer een mes in zijn hoofd en lichaam stak. De schrijver was niet aanwezig bij de uitspraak.

Matar pleegde zijn daad naar aanleiding van de fatwa die in 1989 door de Iraanse ayatollah Khomeini werd uitgesproken tegen Rushdie vanwege diens boek De Duivelsverzen. De auteur moest vanwege de fatwa jaren op geheime adressen wonen en voortdurend verhuizen.

'Hypocriet'

Tijdens het proces hield Matar een betoog over de vrijheid van meningsuiting waarin hij Rushdie "een hypocriet" noemde.

"Salman Rushdie wil geen respect hebben voor andere mensen", zei Matar, gekleed in wit gestreepte gevangeniskleding en met handboeien om. "Hij wil een pestkop zijn, hij wil andere mensen pesten. Daar ben ik het niet mee eens." Matar zei eerder dat Rushdie in zijn ogen de islam had beledigd.

Hij kreeg naast de maximale straf van 25 jaar voor poging tot moord nog eens zeven jaar voor het verwonden van een man die met Rushdie op het podium stond. Hij mag de straffen gelijktijdig uitzitten.

De aanklager had om de maximale straf gevraagd omdat Matar zijn daad zo had gepland dat die maximale schade zou veroorzaken, door Rushdie aan te vallen voor de ogen van 1400 man publiek. Matars advocaat had voor een celstraf van 12 jaar cel gepleit.

De dader moet nog terechtstaan in een federale rechtszaak over de aanval op Rushdie. Daarin staat hij terecht voor terrorisme. In die zaak zal dieper worden ingegaan op het motief van Matar.

Een terugblik op de fatwa tegen Rushdie in 1989:

Het kabinet wil dat het bij ernstige misdrijven mogelijk wordt om DNA-materiaal af te nemen van verdachten. Nu kan dat alleen als iemand is veroordeeld door een rechter. Straks kan dat dus meteen nadat iemand wordt aangehouden voor bijvoorbeeld het plegen van geweld, een inbraak of een zedenmisdrijf.

Het kabinet wil dat het DNA van de verdachten eerst wordt opgeslagen in een databank. Het mag pas worden onderzocht als iemand is veroordeeld. Dus als de rechter diegene vrijspreekt, wordt het celmateriaal vernietigd.

Onvindbaar voor politie

Op dit moment laat zo'n 10 procent van de veroordeelden geen DNA afnemen. Dat komt doordat ze de oproep in veel gevallen pas krijgen als ze hun straf al hebben uitgezeten. Ze komen dan niet meer opdagen en zijn ook onvindbaar voor de politie.

Volgens justitie is de databank juist een belangrijk hulpmiddel bij de opsporing. Want wie veroordeeld is voor een misdrijf, heeft soms ook nog een ander strafbaar feit gepleegd en het risico om nog eens in de fout te gaan is bij deze groep groter.

Moord op Els Borst

De discussie over de DNA-databank van veroordeelden ontstond na de moord op oud-minister Els Borst. De dader, Bart van U., was al een keer veroordeeld voor verboden wapenbezit, maar zijn DNA was niet afgenomen.

Van U. vermoordde niet alleen Els Borst, maar daarna ook zijn zus. Als er wel DNA was afgenomen, was de moord op Borst eerder opgelost en de doodslag op zijn zus mogelijk voorkomen, oordeelde een commissie.

Het kabinet stuurt het wetsvoorstel over het eerder afnemen van DNA nu naar de Tweede en Eerste Kamer. Daar moet eerst nog een meerderheid ermee instemmen, voordat de wet in werking treedt.

Grote beslissingen over de bouw van twee kerncentrales in de provincie Zeeland komen steeds dichterbij. Het kabinet bereidt zich voor op het vrij moeten maken van grond in het gebied voor het bouwproject en de huisvesting van zo'n 10.000 werknemers die bij de bouw betrokken zijn. Dat blijkt uit een voortgangsbrief aan de Tweede Kamer van minister Hermans (VVD) van Klimaat en Groene Groei.

Met de provincie Zeeland en de gemeente Borsele wordt al gesproken over voorwaarden waaronder de regio akkoord kan gaan met nieuwe centrales in de buurt van de bestaande kerncentrale in de plaats Borssele.

Het gaat bijvoorbeeld om het behoud van natuurgebied de Kaloot en de groene bufferstrook de Sloerand, inclusief natuurgebied 't Sloe. Tijdens de bouw is meer grond nodig voor bijvoorbeeld opslagterreinen dan voor de uiteindelijke centrales nodig is. Het kabinet acht het hierdoor mogelijk dat "bedrijven en natuur tijdens de bouw tijdelijk moeten worden verplaatst". Hoe dat in de praktijk gaat werken is nog niet bekend.

In een grote kuil

Borssele maakt zich ook zorgen over horizonvervuiling. Daarom wordt er onderzocht of de nieuwe kerncentrales "verdiept" kunnen worden gebouwd, in een soort grote kuil. Ook heeft het kabinet al gegarandeerd dat er in Borssele geen koeltorens komen omdat die niet nodig zijn. Voor de andere locaties wordt dit onderzocht.

Dit soort koeltorens zoals in het Tsjechische Dukovany zullen er in Borssele niet komen, zegt het onderzoek. Ook bij de andere locaties is dit onwaarschijnlijk:

Officieel is het besluit over de locatie in Zeeland nog niet genomen. Het kabinet onderzoekt de komende tijd zeven locaties in vier gebieden: twee in het Sloegebied (Zeeland), één in Terneuzen (Zeeland), één locatie op Maasvlakte II (Rotterdam) en drie locaties in de Eemshaven (Groningen).

Het onderzoek in Eemshaven is omdat de locatie om juridische redenen niet mag worden uitgesloten. Maar het kabinet zal na het onderzoek "de voorkeur geven aan een locatie in Zeeland", zegt Hermans.

Niet over tien jaar

Eerder zei Hermans al dat een draaiende centrale over tien jaar waarschijnlijk niet meer haalbaar is. "Voor de komende twee, drie jaar kun je vooruitplannen maar verder weg wordt al weer ingewikkelder", zei ze na afloop van de ministerraad. "Maar feit is dat we naast zonne- en windenergie betrouwbare andere schone energie nodig hebben."

Bij de keuze van de locatie wordt gekeken naar de transportinfrastructuur, ondergrond en funderingen, de aan- en afvoer van koelwater, beschikbaar land en bouwplanning, de bescherming tegen overstromingsgevaar en andere "externe risico's". Ook wordt er rekening gehouden met het draagvlak onder omwoners en de "maatschappelijke impact". Ook de soort techniek moet nog gekozen worden, en welke fabrikanten het bouwproject gaan uitvoeren.

Betoninstallaties en een dijk verleggen

De lopende onderzoeken maken steeds meer duidelijk wat er bij de bouw komt kijken. Er is tijdelijke infrastructuur nodig zoals betoninstallaties en grote hoeveelheden afgegraven grond moeten tijdelijk worden opgeslagen of verwerkt. Op de locatie in Borssele moet er bijvoorbeeld een dijk worden verlegd en is er "zo dichtbij mogelijk" extra landoppervlak nodig. Het kabinet wil aan de meedingende fabrikanten kunnen laten zien wat voor hun ontwerp de mogelijkheden zijn.

Het tijdspad is door alle keuzes die de komende twee jaar voorliggen dus moeilijk te voorspellen, zegt Hermans. Dat geldt ook voor de uiteindelijke kosten. De minister spreekt van een bandbreedte van 20 tot 30 miljard euro aan investeringen.

Dat geld zal voor een groot gedeelte van de overheid moeten komen. De juiste bedrijven zijn vooralsnog niet geïnteresseerd in zo'n grote investering in Nederland, en daarnaast lijkt het het kabinet beter als de Nederlandse staat veel of alle zeggenschap houdt.

Wel mikt het kabinet op enthousiaste en langdurige deelname door bedrijven. Technologieleveranciers willen garanties dat de politieke steun niet ineens onder het project vandaan wordt getrokken en dat er in Nederland draagvlak is voor kernenergie. Ook moet deelname van de overheid in combinatie met het bedrijfsleven voldoen aan de Europese regels voor staatssteun.

De Tweede Kamer wil een kerncentrale in 2035, maar kan dat ook?

Woonminister Keijzer wil alleen de huur bevriezen van de ongeveer 2 miljoen sociale huurwoningen van woningcorporaties. Bewoners van een sociale huurwoning van particuliere verhuurders moeten de komende twee jaar wél rekening houden met een huurverhoging. Het blijkt volgens Keijzer te ingewikkeld te zijn om ook daar een huurbevriezing in te voeren. Zo'n 500.000 sociale huurwoningen zijn in handen van particulieren.

Keijzer heeft vandaag in de ministerraad gesproken over de huurbevriezing en daar is besloten dat het stoppen van de jaarlijkse huurverhoging niet voor alle sociale huurwoningen zal gelden. Ze erkent dat dit niet rechtvaardig aanvoelt, maar het is volgens haar niet mogelijk om particuliere verhuurders hun inkomsten af te nemen. "Het is particulier bezit, dat kun je niet zomaar doen."

Korte tijd

Na afloop liet Keijzer ook duidelijk haar twijfels doorschemeren over of het wel lukt om het beleid op tijd in te laten gaan. De wet moet dan op 30 juni in de Staatscourant staan. Voor die tijd moet de Raad van State dan een advies geven en moeten de Eerste en Tweede Kamer het wetsvoorstel goedkeuren. "Het is een ongelooflijk korte tijd."

Opvallend is ook dat Keijzer duidelijk maakt dat ze opnieuw om tafel wil met de coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB over hun wens om de huren te bevriezen voor de sociale huursector in 2025 en 2026. Ook heeft ze nog geen extra geld gevonden dat woningcorporaties nodig hebben ter compensatie.

Na afloop van de ministerraad sprak Keijzer over een "ongemakkelijk" proces dat "knap ingewikkeld" wordt.

Wens

Keijzer reageerde in april al niet enthousiast toen ze te horen kreeg dat de coalitie tijdens de nachtelijke marathononderhandeling over de voorjaarsnota akkoord ging met een huurbevriezing voor sociale huren voor twee jaar. Het was een belangrijke wens van PVV-leider Wilders om minima te helpen. Na de uitkomst van de voorjaarsnota-afspraken zei ze: "Had ik dit liever anders gezien? Ja natuurlijk."

Al vrij snel werd duidelijk dat er nogal wat haken en ogen zitten aan die gewenste huurbevriezing. De woningcorporaties reageerden boos en dreigen naar de rechter te stappen vanwege geschonden afspraken.

Zij benadrukken dat de overheid hun vraagt om de woningnood aan te pakken met nieuwbouw, terwijl ze door de huurbevriezing miljarden euro's aan inkomsten van hun 1,5 miljoen huurders mislopen. Er is wel een compensatie van 1 miljard euro beloofd, maar dat is volgens de corporaties te weinig.

Compensatie

Een ander probleem voor Keijzer is de huurbevriezing van sociale huurwoningen van particuliere verhuurders. Volgens haar gaat het om zo'n 350.000 huurders. Daar hebben de coalitiepartijen niet aan gedacht en ook geen compensatie voor afgesproken. De uitvoering zou ook buitengewoon complex zijn. De overheid zou dan voor elke particuliere verhuurder een compensatie moeten regelen en dat is te ingewikkeld.

Vanwege de tijdsdruk heeft ze nu haar plan naar de Raad van State gestuurd. "Aan mij gaat het niet liggen", aldus Keijzer.

Een onveilige werksfeer, een onprofessionele organisatiecultuur en onethisch leiderschap. Er is van alles mis met de organisatie van de grootste vakbond van Nederland, FNV.

Dat is de conclusie van een onafhankelijk onderzoek naar de problemen bij de vakbond. Het rapport is in handen van de NOS. Het bestuur van de vakbond krijgt ervan langs in het rapport. De dagelijkse leiding heeft te weinig zijn best gedaan om de onveilige sfeer om te buigen.

Het FNV-bestuur zegt het rapport serieus te nemen.

Onveilige werksfeer

Het onderzoek werd gedaan vanwege de voortdurende bestuurscrisis binnen de FNV. Tientallen medewerkers op alle niveaus binnen de vakbond werden geïnterviewd door onderzoeksbureau Unravelling.

Het FNV-personeel is bevlogen en bereid om ruzie te maken, bijvoorbeeld met werkgevers voor een beter loon. Maar dat zorgt er ook voor dat men onderling vaak hard met elkaar omgaat. Volgens het rapport leidt dat tot "sterk doelgericht handelen, ruwe omgangsvormen en conflicten".

Daar wordt ruimte voor gegeven omdat het op veel niveaus binnen de FNV niet goed geregeld is. Het ontbreekt aan een duidelijke structuur, goed bestuur en afspraken over omgangsvormen.

Daardoor zijn veel persoonlijke verhoudingen verstoord en krijgen veel vergaderingen een politieke lading.

Onduidelijke rolverdeling

Meerdere vakbondsleden geven in het onderzoek aan dat dit al tien jaar speelt. In 2015 werden verschillende bonden samengevoegd tot één organisatie, de FNV.

In 2015 zijn volgens onderzoeksbureau Unravelling de rollen niet goed verdeeld. Daardoor is constant een machtsstrijd gaande tussen het bestuur, het ledenparlement (dat moet instemmen met de koers van de vakbond) en de werkorganisatie (die gaat over de praktische uitvoering van de FNV).

Het is vaak onduidelijk wie welke beslissing mag nemen, waardoor sommige medewerkers op eigen houtje beslissingen nemen waar ze niet over gaan. "Dit wakkert onderling wantrouwen en een machtsspel aan", staat in het rapport, met als gevolg een onveilige en slecht functionerende werkomgeving.

Onethisch leiderschap

Het bestuur, maar ook de raad van toezicht, heeft er in de afgelopen jaren te weinig aan gedaan om de sfeer en de organisatie te verbeteren. Bestuursleden werken te weinig samen en er is sprake van informele machtsvorming. De onderzoekers hebben het over het "ontbreken van verbindend en ethisch leiderschap".

Zo verbazen de onderzoekers zich erover dat er nooit een geschillencommissie is opgericht. "Dit duidt enerzijds op een cultuur waarin het bestuur onvoldoende belang hecht aan thema's als integriteit en sociale veiligheid. Anderzijds duidt het op een bestuurscultuur van traagheid, waarin het acceptabel is om beleidsvoornemens en besluiten jarenlang te parkeren."

Grote opgave

Volgens Desiree Curfs, van de raad van toezicht van FNV, ligt er een grote opgave. "Professionalisering en werken binnen heldere kaders kunnen bijdragen aan een prettige manier van omgaan met elkaar."

Ook het interim-bestuur neemt de conclusies en aanbevelingen van het rapport serieus, zegt een woordvoerder. "We gaan ermee aan de slag en we beginnen binnen onze vereniging en werkorganisatie."

De wolf die op 13 april een hardloopster op de Hoge Veluwe heeft gebeten mag worden doodgeschoten, oordeelt de rechtbank Gelderland. Toen de provincie eerder een vergunning verleende om de wolf dood te schieten, stapten meerdere dierenrechtenorganisaties naar de rechter.

Die oordeelt dat de provincie "voldoende aannemelijk" heeft gemaakt welke specifieke wolf op Nationaal Park De Hoge Veluwe voor problemen zorgt en waarom "het noodzakelijk is om deze (probleem)wolf af te schieten vanwege de openbare veiligheid". Volgens de rechter zijn er geen alternatieven om te voorkomen dat de wolf in de toekomst weer voor problemen zal zorgen.

De provincie besloot eerder deze maand een vergunning te verlenen om de wolf dood te laten schieten. Dat volgde op een positieve DNA-test. Die is afgenomen nadat de hardloopster op 13 april twee keer in haar been werd gebeten tijdens een rondje door Nationaal Park De Hoge Veluwe. Uit dat onderzoek blijkt dat de vrouw inderdaad door een wolf is gebeten.

Meerdere incidenten

Hetzelfde dier is volgens experts bij meer incidenten betrokken geweest. Gelderland stelt dat de wolf mag worden afgeschoten, omdat het dier een gevaar vormt voor mensen. Alternatieve maatregelen, zoals het afsluiten van Nationaal Park De Hoge Veluwe en verjaging, zouden volgens Gelderland onuitvoerbaar zijn.

De Faunabescherming, Animal Rights en Fauna4Life spanden een zaak aan om te voorkomen dat de wolf zou worden afgeschoten. Bij de behandeling van de zaak in Arnhem vorige week, stelde de rechter dat de provincie Gelderland onvoldoende duidelijk had gemaakt welke wolf problemen veroorzaakte.

De rechter verzocht de provincie extra informatie aan te leveren. Aan de hand daarvan concludeert de rechter dat de bezwaarprocedure van de dierenorganisaties "geen redelijke kans van slagen" heeft.

'Jagers staan niet in de rij'

Erik Koffeman van de Faunabeheereenheid (FBE) Gelderland verwelkomt het besluit van de rechter. Hij denkt dat de uitspraak "uiteindelijk goed is voor het draagvlak van de wolf". "Veel mensen zullen meer sympathie hebben voor het dier, als er ook wordt ingegrepen als er een wolf is die niet in het plaatje past."

Hij wil geen informatie geven over het verdere verloop, maar vertelt dat de FBE de wolf de afgelopen weken goed heeft gemonitord. "We weten welke wolf het is. Er zijn vijf wolven op de Hoge Veluwe: twee oude en drie jonge reuen. Van de drie jonge is dit de opvallendste: bijzonder haarkleed met witte vlekken op de wangen. We weten dat dit de probleemwolf is."

Omdat de kwestie zo gevoelig ligt, staan jagers niet in de rij om het dier dood te schieten, vertelt Koffeman. "We hebben mensen die voor deze klus in aanmerking komen, maar we hebben vanwege het gedoe eromheen wel op ze moeten inpraten om dit te gaan doen."

'Onmogelijk te identificeren'

De Faunabescherming, een van de dierenrechtenorganisaties die naar de rechter stapte, is niet van plan om zich erbij neer te leggen. Voorzitter Niko Koffeman stelt dat het niet klopt dat de wolf makkelijk te herkennen is, waardoor "het risico op het doodschieten van de verkeerde wolf te groot blijft".

"Een wolf moet in het schemerdonker benaderd worden", stelt de voorzitter van de dierenrechtenorganisatie. "Volgens onze deskundigen is het in zo'n situatie onmogelijk om een wolf betrouwbaar te identificeren. Wolven die familie van elkaar zijn, kunnen heel erg op elkaar lijken."

Daarnaast stelt de Faunabescherming dat het niet is uit te sluiten dat de wolf - die de dierenrechtenorganisatie deze week nog de naam 'Hubertus' gaf - de vader is van welpen. "De wolf kan zichzelf in Nederland nog te moeilijk in stand houden. De instandhouding moet hier dan ook worden gewaarborgd. Als blijkt dat Hubertus een vaderwolf is, kan de instandhouding van de wolf daaronder lijden."

De provincie Gelderland stelt dat wel degelijk vaststaat dat de wolf geen vader is van welpen en heeft dus ook geen enkele twijfel over het identificeren van de wolf. Erik Koffeman van de Faunabeheereenheid Gelderland vindt dat de Faunabescherming de wolf enkel een naam gaf om emoties op te roepen. Hij noemt het "Disneyficering".

Beschermde status

Gelderland wil al langer iets kunnen doen tegen de wolf, maar dat is vaak lastig vanwege de internationaal beschermde status van het roofdier. Een eerdere vergunning om een wolf met een paintballgeweer af te mogen schrikken, strandde bij de rechter.

De schutter die in februari in Zweden het vuur opende op een school, had volgens de politie geen radicale of racistische opvattingen. Welk motief hij wel had voor de schietpartij in de stad Örebro is niet duidelijk.

De 35-jarige dader, Rickard Andersson, schoot op 4 februari tien leerlingen en leraren dood bij de school voor volwasseneneducatie, voordat hij zichzelf doodschoot. De Zweedse premier Kristersson sprak die dag van "de ergste schietpartij in de geschiedenis" van het land.

Andersson was een oud-leerling van de school. Een woordvoerder omschrijft hem als een kluizenaar die vier vuurwapens met vergunning had.

Volgens de politie is het waarschijnlijk dat mentale problemen en geldzorgen meespeelden bij de daad, en was hij van plan om zelfmoord te plegen. Mogelijk had hij de plek uitgekozen vanwege zijn banden met de school.

Het lijkt erop dat de dader zijn slachtoffers willekeurig uitkoos. Hij vuurde op iedereen die hij tegenkwam. Dat relatief veel slachtoffers een migratieachtergrond hadden, komt volgens de politie doordat de school veel leerlingen heeft met een niet-Zweedse achtergrond.

Frustraties

"Het enige motief dat we hebben kunnen vinden, is zijn wens om zich van het leven te beroven", zei politiechef Henrik Dalhlstrom op een persconferentie. Daarnaast wilde Andersson volgens Dahlstrom zijn frustraties kwijt.

Het politieonderzoek werd bemoeilijkt doordat Andersson moeite had gedaan zo min mogelijk sporen achter te laten. Het is bijvoorbeeld niet gelukt zijn telefoon of de harde schijf van zijn computer te vinden. Andersson had zijn appartement voorafgaand aan het bloedbad helemaal leeggehaald en zijn bezittingen verkocht. Een gitaarkoffer die hij een paar maanden eerder op de kop had getikt behield hij wel, om er zijn wapens in te vervoeren.

Op 4 februari arriveerde Andersson al uren voor de schietpartij bij de school, zegt de politie. Hij verschool zich in een toilet, waar later sporen van amfetamine werden gevonden. Hij had nog 200 ongebruikte kogels bij zich toen de politie hem in de verlaten gangen van de school op het spoor kwam. "We weten nu dat het optreden van de politie veel levens heeft gered", aldus Dahlstrom.

Een 34-jarige man en een 42-jarige vrouw zijn veroordeeld tot een celstraf van ruim zeven jaar voor het mishandelen van hun (stief)kind.

Vader Heiko L. en stiefmoeder Priscilla D. mishandelden het meisje van halverwege 2019 tot eind 2020 regelmatig in hun woning in Venlo. Zo moest ze zonder matras in de kelder slapen. De zaak werd hierdoor bekend als die van het 'keldermeisje'. Ook werd ze gebrand en gedwongen haar eigen urine te drinken. Volgens de rechtbank waren dit manieren om haar te straffen.

'Een hel'

Het Openbaar Ministerie omschreef het leven van het meisje als "een hel". "Ze liep soms weken in dezelfde kleren, ze stonk en was veel te mager", citeert L1 de officier van justitie. De zoon van de vrouw, die ook in het huis woonde, werd niet mishandeld.

Meerdere mensen deden melding van de situatie, onder wie een supermarktmedewerker die het meisje regelmatig met blauwe plekken boodschappen zag doen.

Het OM had tegen het stel bijna tien jaar cel geëist wegens mishandeling en poging tot doodslag. Omdat niet kon worden vastgesteld dat het meisje in levensgevaar is geweest, zijn de ouders uiteindelijk alleen veroordeeld voor ernstige geestelijke en lichamelijke mishandeling.

Opgenomen in ziekenhuis

Eind 2020 werd het toen 7-jarige kind opgenomen in het ziekenhuis met onderkoelingsverschijnselen en verwondingen. Haar vader had zelf de hulpdiensten gebeld omdat het meisje nauwelijks nog op prikkels reageerde. Het ziekenhuis schakelde daarop de politie in.

De veroordeelden, inmiddels ex-partners, gaven elkaar tijdens de rechtszaak de schuld. Beiden verklaarden niets tegen de mishandelingen te hebben gedaan uit angst voor de ander. De rechtbank ging daar niet in mee en houdt beiden volledig verantwoordelijk. Naast de celstraf moeten ze het meisje een schadevergoeding van 15.000 euro betalen.

Het meisje is inmiddels 12 jaar oud en woont bij een pleeggezin. Ondanks het lichamelijke en psychische letsel gaat het volgens haar advocaat beter met haar.

De Europese Unie exporteerde afgelopen maart bijna 60 procent meer goederen naar de Verenigde Staten dan in dezelfde periode vorig jaar. Dat meldt het Europese statistiekbureau Eurostat.

In maart liepen de handelsspanningen wereldwijd op doordat de Amerikaanse president Trump met diverse importheffingen dreigde. Hij riep vervolgens 2 april uit tot 'bevrijdingsdag'. Op de import van goederen uit bijna alle landen kwamen heffingen. Voor de EU zou een heffing van 20 procent gaan gelden.

Heffingen omzeilen

Het lijkt erop dat veel Amerikaanse importeurs de effecten van de eventuele nieuwe heffingen hebben proberen te omzeilen door op tijd uit de EU in te kopen. Zodoende exporteerden Europese bedrijven afgelopen maart goederen ter waarde van 71,1 miljard euro naar de VS. Dat terwijl vorig jaar in dezelfde periode voor 44,7 miljard euro werd geëxporteerd.

Het leidt tot een handelsoverschot van 40,7 miljard euro van de EU naar de VS. Dat betekent dat er over het geheel genomen in maart flink meer werd geëxporteerd vanuit de EU naar de VS, dan andersom. Volgens persbureau Bloomberg is niet eerder zo'n hoog overschot vastgesteld.

In totaal exporteerde Europa goederen ter waarde van bijna 280 miljard euro naar de rest van de wereld, een toename van bijna 14 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

De aankondiging van 'bevrijdingsdag' door Trump ontketende een handelsoorlog en leidde tot grote onrust op de internationale financiële markten. Halverwege april besloot Trump om voor het gros van de landen een pauze van negentig dagen af te kondigen. De uitstel op de importheffingen loopt in juli af.

Zowel in politiek als literair Nederland wordt de voormalig D66-leider en jeugdboekenschrijver Jan Terlouw met weemoed en warme gevoelens herdacht. Terlouw overleed op 93-jarige leeftijd na een kort ziekbed. "Vredig en in het bijzijn van zijn familie", liet zijn dochter Sanne Terlouw vanochtend weten aan de NOS.

Partijleiders roemen hun oud-collega. "Jan is een symbool van moed en vooruitgang", schrijft D66-partijleider Jetten.

"Zijn leven is een onmisbaar hoofdstuk in de geschiedenis van D66 en een blijvende inspiratie. Met de stem en de idealen van Jan in onze gedachten, blijven we strijden voor wat hem zo dierbaar was: zorg voor de aarde en zorg voor elkaar, in het belang van generaties die na ons komen."

Ook het koningshuis heeft op zijn overlijden gereageerd. "Wij herinneren ons Jan Terlouw als een man die van mildheid, menselijkheid en mededogen zijn kracht maakte. Met zijn grote fantasie en creativiteit wist hij als schrijver onze harten en die van talloze jonge en oudere lezers te raken. Wij gedenken hem met warmte, respect en waardering", staat in een bericht getekend door koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Beatrix.

Inspiratiebron

Elf jaar lang was Terlouw landelijk politicus, waarvan negen jaar als leider van D66. Hij zette zich als wetenschapper in voor natuur en milieu en streed met succes tegen een volledige afsluiting van de Oosterschelde. De partij noemt Terlouw "een boegbeeld en een baken in een onrustige politieke wereld".

Partijgenoot Jan Paternotte vond in Terlouw zijn inspiratiebron. "Om verder te kijken, met elkaar en de wereld bezig te zijn en te geloven in een groene, eerlijke toekomst. We gaan hem geweldig missen."

Bekijk hier een terugblik op het leven en de carrière van Terlouw:

"De zachte stem van Jan Terlouw liet niemand onberoerd. Het is verdrietig dat die niet meer gehoord zal worden. Staatsman, kinderboekenschrijver, natuurkundige, beminnelijk bovenmeester van Nederland - hij was het allemaal. Ik denk met diep respect aan hem terug", schrijft premier Schoof.

De leider van GroenLinks-PvdA, Frans Timmermans, noemt Terlouw een "uniek mens". "Even zachtaardig als vastberaden. Even inlevend als principieel. Van de letteren en van de politiek. Van alle generaties. Van Nederland. Rust zacht, Jan."

"Wie groeide er niet op met zijn prachtige boeken?", vraagt VVD-leider Dilan Yesilgöz zich af. "Nederland verliest vandaag een oud-politicus, maar bovenal een geweldig schrijver."

Bruggenbouwer

Uitgeverij Lemniscaat zag in Terlouw een "in en in aardige, bevlogen en bijzondere man". "Tot het laatste moment bleef Jan betrokken en actief. We zullen hem erg missen." Lemniscaat gaf meerdere van zijn boeken uit, waaronder Koning van Katoren en Oorlogswinter.

Boekenkoepel CPNB omschrijft Terlouw als een geliefde schrijver, denker en bruggenbouwer. "Zijn verhalen raakten generaties, zijn pleidooi voor vertrouwen en verbinding klonk krachtig en helder, tot het laatst", zegt directeur Eveline Aendekerk.

Acteur Martijn Lakemeier, die de rol van Michiel van Beusekom vertolkte in Oorlogswinter, eert de schrijver op Instagram met een foto van hem en Terlouw op de filmset in 2008. "Rust vredig lieve Jan, mooi en inspirerend mens. Dank voor alles wat je gegeven hebt."

Terlouw overleed vandaag in zijn woonplaats Twello in Gelderland. De provincie waar hij in de jaren 90 commissaris van de Koningin was. De provincie herinnert Terlouw zich als de man die in 1995 bewoners van het rivierengebied liet evacueren vanwege hoogwater.

"Zijn naam is in Gelderland onlosmakelijk verbonden met de twee periodes van hoogwater, in 1993 en 1995. Bij die laatste hoogwaterperiode werd de situatie zo bedreigend dat hij het besluit nam tot de evacuatie van een groot deel van het rivierengebied. Daarmee ging hij een ingrijpend besluit niet uit de weg", schrijft de provincie.

Hoofdaanklager Karim Khan van het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag doet tijdelijk een stap terug vanwege een onderzoek naar hem over seksueel wangedrag, bevestigt het Strafhof. Twee plaatsvervangende aanklagers zullen de taken van de hoofdaanklager voorlopig overnemen.

De zaak tegen hoofdaanklager Khan kwam in oktober aan het rollen, toen twee medewerkers zich bij de leiding van het Strafhof meldden. De twee waren benaderd door een vrouw die ook bij het Strafhof werkt. Deze vrouw beschuldigt Khan ervan dat hij haar verschillende keren heeft betast en dat hij seks met haar wilde. Khan heeft die beschuldigingen volgens persbureau AP ontkend.

Verschillende medewerkers van het Strafhof en van non-gouvernementele organisaties die samenwerken met het ICC spoorden Khan eerder aan om zijn taken neer te leggen gedurende het onderzoek. Dat heeft de hoofdaanklager nu gedaan.

Nieuwe tegenslag ICC

Gisteren werd bekend dat de werkzaamheden van het ICC zo goed als stilliggen na Amerikaanse sancties. President Trump stelde de sancties begin dit jaar in nadat het ICC arrestatiebevelen had uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en zijn voormalig minister van Defensie Gallant vanwege de oorlog in Gaza.

Zij worden verdacht van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Die zouden zijn gepleegd door de Israëlische strijdkrachten in de Gazastrook. In november vorig jaar vaardigde het Strafhof de arrestatiebevelen uit, tot woede van de Israëlische regering en de VS.

Het Internationaal Strafhof is een permanente en onfhankelijke rechtbank voor het vervolgen van individuen die verdacht worden van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide.