NOS Nieuws - Algemeen

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vreest dat de bezuinigingen die het kabinet wil doorvoeren op de gemeenten mensen met achterstanden rechtstreeks zullen raken. Daardoor dreigt de ongelijkheid groter te worden en kan het toch al lage vertrouwen in de politiek verder beschadigd raken.

Het planbureau schrijft dit bij 'Sociale en Culturele Ontwikkelingen', een rapport over de stand van het land. Het SCP licht de uitkomsten van zijn onderzoek vandaag toe in de Tweede Kamer.

"Ons advies is: als je de ongelijkheid niet wilt vergroten, bezuinig dan niet op gemeenten", zegt onderzoeker Roel Willems. "Zorg dat die hun sociale rol kunnen behouden."

'Hulp dreigt verder uitgekleed te worden'

Volgend jaar wordt er 2,3 miljard euro gekort op het gemeentefonds, waar de verplichte taken van gemeenten uit worden betaald, uiteenlopend van vuilnis ophalen tot het leveren van jeugdzorg en thuishulp. Omdat gemeenten anders dan de rijksoverheid niet rood mogen staan, moeten zij snijden in voorzieningen. Ook verhogen zij nu in veel plaatsen al lokale belastingen, zoals de ozb (onroerendezaakbelasting).

Het SCP voorspelt dat dit gevolgen krijgt voor burgers die nu al maatschappelijk, financieel en qua gezondheid achterblijven. Bijvoorbeeld doordat er straks nog minder schuldhulpverlening, zorg en ondersteuning of opvoedingsondersteuning beschikbaar is.

"Het gaat hier om mensen met stapels problemen", zegt onderzoeker Willems. "Je hebt het dan over best veel mensen: zo'n 1,3 miljoen. Op de hulp voor deze groep is in het verleden al veel bezuinigd. Die hulp dreigt nu nog verder uitgekleed te worden en dat vinden wij zorgelijk."

Volgens Willems dreigen deze mensen niet alleen het vertrouwen in de overheid te verliezen, "maar ook in elkaar, omdat zij het gevoel hebben er alleen voor te staan".

Opleving in vertrouwen alweer voorbij

Dat sluit aan bij een bredere ontwikkeling die het SCP waarneemt: veel mensen voelen zich verbonden met ons land en anderen om zich heen, maar bij burgers met een maatschappelijk onzekere positie is dat anders. Zij voelen zich juist steeds minder gehoord en gezien door de groepen die het in hun ogen voor het zeggen hebben. Het risico is dat zij zich in reactie daarop van de maatschappij afkeren.

Het nieuwe SCP-rapport laat zien dat breder in de maatschappij het vertrouwen in de politiek laag is, na een opleving die te zien was kort na de start van het nieuwe kabinet. Burgers hebben het gevoel dat kabinet en Kamer er niet in slagen de problemen in ons land, zoals migratie, het woningtekort en de stikstofcrisis, op te lossen.

Europese regeringsleiders vinden dat er flink geïnvesteerd moet worden in defensie en pleiten voor meer steun aan Oekraïne, benadrukten ze na het spoedoverleg in Parijs van vandaag.

Ondanks die ferme woorden lijkt dat overleg weinig concreets te hebben voortgebracht. Verschillende leiders zeiden bereid te zijn om te praten over het inzetten van Europese troepen in een naoorlogs-Oekraïne, maar verder dan het uitspreken van welwillendheid gingen ze niet.

De regeringsleiders van acht Europese landen kwamen vandaag op uitnodiging van president Macron bijeen in Parijs. Aanleiding zijn plannen van de VS om onderhandelingen over de toekomst van Oekraïne met Rusland te organiseren.

Wat de VS betreft schuift Europa voorlopig nog niet aan bij die gesprekken. Wel moet Europa Oekraïne na de oorlog veiligheidsgaranties bieden, vindt regering-Trump. Macron noemde de terugkeer van Trump een 'elektroshock' voor Europa.

Aanwezig in Parijs waren minister-president Dick Schoof, de Britse premier Keir Starmer, NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte, Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en voorzitter António Costa van de Europese Raad. De regeringsleiders van Polen, Italië en Denemarken schoven ook aan.

Flexibel omgaan met begrotingsregels

Ze vinden allemaal dat Europese landen meer moeten investeren in defensie. Om dat te bekostigen - veel Europese landen kampen met hoge tekorten en schulden - wil de Europese Commissie flexibel omgaan met de Europese begrotingsregels. De Duitse bondskanselier Scholz is zelfs bereid om te praten over Europese leningen, een idee dat tot nu toe juist voor Duitsland onbespreekbaar was.

Ook over het vergroten van de steun aan Oekraïne klonken de leiders eensgezind. Volgens Premier Schoof hebben de Europese leiders een groot gevoel van urgentie, want "waar we over praten is niet alleen de veiligheid van Oekraïne, maar ook de veiligheid van Europa en Nederland".

Terughoudend

De klare Amerikaanse taal over de rol van Europese troepen bij veiligheidsgaranties aan Oekraïne, maakte ook Europese boots on the ground onderwerp van gesprek. Daarover klonken de leiders na afloop een stuk minder vastberaden. Duidelijk werd dat aan heel wat voorwaarden moet worden voldaan voor het zo ver komt.

De Britse premier Starmer herhaalde dat het Verenigd Koninkrijk bereid is om te praten over het sturen van Britse troepen naar Oekraïne "als er een duurzaam akkoord wordt bereikt". Volgens de Brit is een geloofwaardige afschrikking echter onmogelijk zonder samenwerking met de VS. "Europa moet daar een rol in spelen, maar dat kan niet zonder Amerikaans vangnet", zei Starmer.

Schoof gaf zeer voorzichtig aan dat hij vindt dat "Nederland minimaal het gesprek moet aangaan" over het sturen van troepen naar Oekraïne bij een bestand. Maar dat betekent volgens hem niet dat dat ook zal gebeuren. Hij vindt het - net als alle andere leiders - te vroeg voor concrete voorstellen. Ook hij benadrukte dat zoiets überhaupt alleen mogelijk is met ijzeren garanties van de VS. Juist vandaag liet Geert Wilders trouwens weten dat Nederland geen troepen moet sturen, wat het zeer twijfelachtig maakt of dat gaat gebeuren.

De Duitse bondskanselier Scholz zei zelfs "een beetje geïrriteerd te zijn" over de vele vragen over een Europese troepenmacht. "Het is volkomen prematuur en totaal het verkeerde moment om deze discussie te voeren", vond Scholz.

Een 27-jarige man heeft in de Amerikaanse stad Miami 17 keer geschoten op een vader en een zoon. De Amerikaan zei dat hij dat deed omdat hij dacht dat het Palestijnen waren, melden Amerikaanse media. Het tweetal heeft de schietpartij overleefd. De schutter is aangehouden.

Het incident gebeurde gisteren. Volgens de Amerikaanse politie keerde de 27-jarige verdachte Mordechai Brafman zijn vrachtwagen om op de weg om naar het voertuig van de slachtoffers te rijden. Daar stapte hij uit en schoot hij meerdere keren op de auto van de vader en zoon toen zij langs reden.

Volgens het proces-verbaal zei Brafman tegen de politie dat hij "twee Palestijnen zag en ze allebei doodschoot" toen hij in zijn vrachtwagen reed.

Slachtoffers zijn Israëliërs

De vader en zoon zijn Israëliërs volgens de Amerikaanse politie. Israëlische media melden dat alle drie de mannen Joods zijn. Brafman wordt verdacht van twee pogingen tot moord.

De zoon, Ari Revay, schrijft op Facebook dat een kogel hem bij zijn schouder heeft geraakt. Zijn vader raakte aan een onderarm gewond. Ook schrijft Revay dat de verdachte "om nationalistische redenen" zijn vader en hem probeerde te vermoorden. De slachtoffers dachten in eerste instantie dat het om een antisemitische aanval ging.

De Amerikaanse belangenorganisatie CAIR die opkomt voor de belangen van Amerikaanse moslims, heeft de autoriteiten opgeroepen om Brafman ook aan te klagen voor haat vanwege zijn uitspraak over de afkomst van de twee mannen.

Sinds het begin van de oorlog in Gaza in oktober 2023 is het aantal anti-Palestijnse incidenten toegenomen in Amerika.

Meerdere incidenten in Amerika

Op 14 oktober 2023 werd de 6-jarige Palestijns-Amerikaanse Wadea Al-Fayoume in Chicago in zijn huis vermoord door de verhuurder. De jongen werd door de 71-jarige Joseph Czuba 26 keer gestoken met een mes. Zijn moeder raakte daarbij zwaargewond. Volgens Amerikaanse autoriteiten heeft Czuba de jongen gedood vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas en vanwege hun islamitische geloof.

Een maand later schoot een man op straat op drie studenten van Palestijnse afkomst. Hisham Awartani, Kinnan Abdalhamid en Tahseen Ahmad liepen op straat toen ze werden aangevallen door verdachte Jason Eaton. Het drietal sprak op dat moment Arabisch en twee van hen droegen een keffiyeh, een Palestijnse sjaal. Alle drie raakten ze gewond. Awartani raakte verlamd doordat een kogel zijn ruggengraat raakte. De Amerikaanse autoriteiten onderzoeken of het om een hate crime gaat.

Afgelopen november werd een vrouw opgepakt omdat ze een man in een broodjeszaak had aangevallen vanwege zijn trui met de tekst 'Palestina'. De 64-jarige Alexandra Szustakiewicz zou volgens de Amerikaanse politie racistische opmerkingen tegen de man en zijn zwangere vrouw hebben gemaakt. Ook zou ze hebben geprobeerd om haar koffie op de vrouw te gooien. De vrouw werd beschuldigd van haatmisdrijf vanwege de Palestijnse afkomst van het koppel.

CAIR kreeg in de eerste zes maanden van 2024 bijna 5000 meldingen van moslimhaat of haat tegen Palestijnen. Dat is 69 procent meer dan het jaar daarvoor, aldus CAIR.

Op de luchthaven van de Canadese stad Toronto is een ongeluk gebeurd met een vliegtuig. Het vliegtuig van Delta Airlines belandde rond 14.15 uur lokale tijd door nog onbekende oorzaak op zijn kop op de landingsbaan. Er zijn geen mensen omgekomen.

Wel zijn bij de crash zeker 15 mensen gewond geraakt. Het vliegtuig had 80 inzittenden: 76 passagiers en 4 bemanningsleden.

Het ongeluk gebeurde op Toronto Pearson International Airport. Het vliegtuig kwam vanuit de Amerikaanse stad Minneapolis. Hulpdiensten zijn massaal ter plaatse.

Op sociale media gaan foto's en video's rond die gemaakt zouden zijn door inzittenden. Dat zou betekenen dat zij zonder kleerscheuren het toestel konden verlaten.

Bekijk hier beelden van net na de crash:

Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, is nog niet duidelijk. Het zou kunnen dat het weer een rol heeft gespeeld.

De stad in het zuiden van Canada heeft te kampen met extreem winterweer. Er ligt een dik pak sneeuw en de temperatuur is rond 10 graden onder nul. Ook staat er een harde wind. Afgelopen weekend trok er nog een sneeuwstorm over Toronto.

Vanwege het incident vertrokken er tijdelijk geen vliegtuigen vanaf de luchthaven. Inmiddels is het vliegverkeer weer hervat.

Premier Schoof was zaterdag nog helder: Nederland zal welwillend kijken naar deelname aan een troepenmacht om Oekraïne na een akkoord te beschermen tegen Rusland. Maar twee dagen later is de kans dat er daadwerkelijk Nederlandse militairen die kant op gaan een stuk kleiner. Reden: de PVV van Wilders dreigt het te blokkeren.

Met een bericht op X creëerde Wilders vandaag een nieuw potentieel conflict in de coalitie. "Nederland zit al in veel missies en we moeten ons eigen grondgebied beschermen", schreef hij. De Oekraïense mannen die nu als vluchteling in Nederland zijn, moeten maar terug naar hun eigen land om voor veiligheid te zorgen. Niet de Nederlandse militairen, vindt de PVV.

Het gebeurt wel vaker dat partijen in de Tweede Kamer tegen Nederlandse deelname aan internationale missies stemmen. Maar omdat een meerderheid voorstemt, gaan de militairen dan toch op pad. Maar de PVV is nu veruit de grootste fractie in de Kamer. Nederlandse militairen op een potentieel gevaarlijke missie sturen zonder steun van de grootste partij lijkt ondenkbaar.

Bronnen binnen de coalitie zeggen dat Wilders zijn bericht niet van tevoren had besproken met zijn coalitiepartners. VVD en NSC zijn onderdeel van een Kamermeerderheid die eerder een motie steunde om "constructief" te kijken naar een naoorlogse vredesmacht voor Oekraïne.

Premier Schoof, vandaag in Parijs bij het spoedoverleg over de toekomst van Oekraïne, benadrukte nog een keer dat Europa bereid moet zijn om veiligheidsgaranties te geven aan Oekraïne. "Als dat betekent dat er Europese troepen nodig zijn, dan vind ik dat Nederland minimaal het gesprek moet aangaan. Dat niet doen zou onverstandig zijn. Dan onderschatten we de risico's die er zijn voor Europa en de belangen die Nederland heeft."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over de situatie rond Oekraïne en de manier waarop de nieuwe Amerikaanse president Trump een einde probeert te maken aan de oorlog met Rusland. Sommige partijen zullen duidelijk maken dat ze Nederlandse troepen willen inzetten om na onderhandelingen de vrede te bewaren.

"Mocht er een vredesakkoord komen, dan moet Europa ook bereid zijn om die vrede te bewaken", zegt D66-leider Jetten. "Dan zal de hele EU, ook Nederland, daar een bijdrage aan moeten leveren." Dat Wilders dat wil blokkeren, noemt Jetten "dansen naar de pijpen van Trump en Poetin".

Srebrenica

Partijen als GroenLinks-PvdA en BBB zijn voorzichtiger, maar sluiten zeker niet uit dat er Nederlandse militairen onderdeel gaan uitmaken van de beschermingsmacht. Voorman Timmermans van de grootste oppositiepartij vindt dat er eerst nog veel vragen beantwoord moeten worden, bijvoorbeeld over het mandaat dat de militairen krijgen en welke landen er meedoen.

"Als al die vragen beantwoord worden op een wijze die tevredenstellend is, dan zijn wij niet tegen", zegt Timmermans. Kamerlid Vermeer van BBB hamert ook op meer duidelijkheid over het mandaat: "We hebben natuurlijk in Srebrenica gezien dat als dat niet van tevoren helder is, dat je dan je eigen mensen in gevaar kunt brengen."

Coalitiepartijen VVD en NSC beraden zich nog op een standpunt, maar hebben dus eerder wel uitgesproken dat ze het sturen van troepen niet uitsluiten. Datzelfde geldt voor oppositiepartijen als het CDA en Volt. De SP is bang dat het sturen van troepen juist tot escalatie van het conflict zal leiden en is dus tegen.

Het had een plek moeten worden waar niemand wil zijn. Op een eiland in de Oder wilde de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg een 'vertrekcentrum' voor uitgeprocedeerde asielzoekers bouwen. Tegen de grens met Polen, bij een verlaten en vervallen militaire kazerne.

Het zou gaan om simpele containers met plek voor 200 tot 250 mensen, met eetruimtes en wat sportvoorzieningen. Werken mochten ze niet, want de vreemdelingen moeten aangemoedigd worden te vertrekken.

Maar de bevolking kwam in verzet, organiseerde protesten en zocht de media op. De zorgen waren immens, zegt dorpsvertegenwoordiger Wolfgang Henschel tijdens een rondleiding over het terrein. "Het zou gaan om 200 mannen, zonder hek eromheen." Dat zou leiden tot overlast, denkt een andere omwonende: "Ze hebben immers niets meer te verliezen."

Uiteindelijk ging de Brandenburgse SPD-minister door het stof: zij veegde het plan voor een 'Alcatraz aan de Oder' van tafel. Er moet gezocht worden naar een andere locatie. Voor het idee klinkt brede steun, maar niemand wil zo'n centrum 'in de achtertuin'.

Goed idee, maar niet hier

Het laat zien hoe ingewikkeld het is om de voorgenomen, strengere asielkoers uit te voeren. Naar aanleiding van aanslagen gepleegd door vluchtelingen werden rechten van asielzoekers ingeperkt, grenscontroles ingevoerd en werd er meer werk gemaakt van het uitzetten van illegale migranten.

Zo'n Abschiebezentrum (deportatiecentrum) is daar onderdeel van. Het moet voorkomen dat uitgeprocedeerde asielzoekers van de radar verdwijnen. Het gaat om een sobere opvang voor vluchtelingen wier asielaanvraag is afgewezen, maar die niet kunnen worden uitgewezen. De opvang moet zó onaangenaam zijn dat mensen misschien wel uit zichzelf vertrekken.

Ook oppositiepartij CDU/CSU is voorstander van zulke vertrekcentra. Sterker, de christendemocraten willen net als de radicaal-rechtse AfD alle uitgeprocedeerde asielzoekers preventief vastzetten. Ook willen beide partijen een complete asielstop en gezinsherenigingen beëindigen.

In Küstrin-Kietz stemde bij de Europese verkiezingen meer dan de helft van de mensen op de AfD, maar het verzet kwam niet uit alleen uit die hoek. Ook meer linkse inwoners maakten zich zorgen, zowel om de leefbaarheid van het dorp als om de mensenrechten van de uitgeprocedeerde asielzoekers.

De Küstrin-Kietzers vinden dat het centrum elders moet worden gebouwd, vertellen zij tijdens een rondleiding over het kazerneterrein. Bijvoorbeeld dichter bij een luchthaven. "En ja, ook daar zal er verzet van de lokale gemeenschap komen", zegt inwoner Katrin Balk.

Deelstaat Brandenburg zag het juist als een win-winsituatie. Het kazerneterrein, dat leegstaat sinds het vertrek van de Russen in 1990, krijgt weer een functie, en tegelijk profiteert de plaatselijke economie. "Maar welke lokale economie?", vraagt Balk zich af. "We hebben geen winkels meer. Geen kapper, geen dokter."

Onder de boosheid over het centrum klinkt ook frustratie over de behandeling van plaatsen als Küstrin-Kietz. Het dorp voelt zich abgehängt, achtergesteld, en er wordt weinig gedaan om de leefbaarheid te verbeteren. Het kazerneterrein heeft een monumentale status, maar is compleet vervallen. "Dit is wat een 'beschermde status' inhoudt: laten vervallen en overwoekeren", zegt dorpsvertegenwoordiger Henschel.

De druppel vormde een uitspraak van een deelstaatbestuurder dat er bewust is gezocht naar een 'onaantrekkelijke locatie', in de hoop vluchtelingen vrijwillig te laten vertrekken. "Ik wist niet wat ik hoorde", zegt Balk. "Het is hier niet lelijk!"

Duitse koopjesjagers

Aan de overkant van de Oder ligt de Poolse stad Kostrzyn, waartoe Küstrin-Kietz ooit behoorde. Het gaat die stad voor de wind. Winkels profiteren van de Duitse koopjesjagers, evenals de bordelen en restaurants. Veel inwoners werken in Berlijn, dat op een uurtje treinen ligt. Met EU-subsidies is onder meer een oud fort gerestaureerd, wat een impuls betekende voor het toerisme.

Katrin Balk denkt dat Küstrin-Kietz ook die potentie heeft, als er geïnvesteerd wordt. "Kijk deze prachtige gevel, uit 1900", zegt ze bij de vervallen kazerne op het eiland in de Oder. "Hier zou een ouderencentrum kunnen komen, met een kapper en café met terras."

Vooralsnog blijft het eiland een verlaten, overwoekerd gebied, nu het vertrekcentrum van tafel is.

Het Openbaar Ministerie (OM) gaat verdachten van delicten waarop maximaal zes jaar gevangenisstraf staat vaker zelf bestraffen. Door de koerswijziging zullen verdachten van strafbare feiten als diefstal of vandalisme vaker een boete of taakstraf krijgen, in plaats van een door de rechtbank opgelegde gevangenisstraf. Het OM kan geen gevangenisstraffen geven.

De nieuwe aanpak moet er volgens het OM toe leiden dat rechtbanken meer tijd hebben voor zwaardere strafzaken.

Het OM heeft sinds 2008 de wettelijke bevoegdheid om bij overtredingen en misdrijven waarop maximaal zes jaar celstraf staat, een zogeheten strafbeschikking op te leggen. Toch is het OM naar eigen zeggen "onnodig blijven dagvaarden". Dat gaat met de koerswijziging nu veranderen.

Volgens Rinus Otte, voorzitter van het college van procureurs-generaal van het OM, draait ongeveer 80 procent van de strafdossiers niet om "zeer ernstige feiten", maar om zaken waarin de rechter gevangenisstraffen aan verdachten oplegt van hooguit een paar maanden.

"Blijven we in die zaken steevast dagvaarden, dan heeft dat tot gevolg dat men bij de rechtspraak minder ruimte zal hebben voor andere, zwaardere zaken", zegt Otte.

"Blijven we in die zaken celstraffen vorderen, dan worden de capaciteitsproblemen bij het gevangeniswezen nog groter en lopen de wachttijden nog verder op". Bovendien hebben korte celstraffen vaak minder effect, zegt het OM.

Belangen van slachtoffers

De Nationale Ombudsman heeft zich in het verleden kritisch uitgelaten over de strafbeschikking. In 2020 stelde de ombudsman dat veel burgers vaak niet weten dat zij bij een strafbeschikking een strafblad krijgen.

Een jaar later waarschuwde de ombudsman dat het OM te weinig rekening houdt met de belangen van slachtoffers als het een strafbaar delict zelf afhandelt, en niet voor de rechter brengt.

Collegevoorzitter Otte zegt dat er een nieuw stelsel van schadevergoedingen in het leven wordt geroepen waardoor slachtoffers sneller worden gecompenseerd, in samenspraak met Slachtofferhulp Nederland.

De woordvoerder van het Kremlin beweerde vrijdag nog eens dat Oekraïne geen soeverein land is. Met andere woorden: een land dat niet bestaat, daar kan je ook niet mee onderhandelen. Moskou doet liever alleen zaken met Washington, zoals nu ook gaat gebeuren in Saudi-Arabië.

Het regime in Moskou gaat verder dan alleen ontkennen dat Oekraïne bestaansrecht heeft. Het lijkt hard bezig met het uitwissen van Oekraïense identiteit. Volgens Unesco zijn sinds het begin van de oorlog 476 plekken beschadigd die tot het culturele erfgoed van het land behoren. Oekraïners spreken van 'culturele genocide'.

"De wereld probeerde mij te vangen, maar dat is niet gelukt." Alle Oekraïners kennen deze regel van hun beroemde dichter en filosoof Hryhorii Skovoroda. De wereld kreeg dan misschien geen vat op deze achttiende-eeuwse filosoof, maar een Russische raket verwoestte zijn huis.

Van de woning, die nu een museum is, staan alleen de gele buitenmuren nog overeind. Omdat het maar op twintig kilometer van de Russische grens ligt, zat de raket nog vol brandstof en brandde het hele interieur uit. Anatoli Jelisejev, burgemeester van het dorpje Skovorodynovka, laat zien waar de raket insloeg.

'Geen toeval'

Het is de enige raket die ooit op het dorp is afgevuurd. De Russen hebben het gehucht ook nooit proberen in te nemen en het museum was geen militair doel. Dat bevestigt volgens Jelisejev dat het geen toeval was dat het huis van Skovoroda werd beschoten: "Dit was opzet. Ze hebben het centrum van het Oekraïense erfgoed geraakt."

"Ze proberen onze cultuur en de Oekraïens sprekende bevolking te vernietigen. Als er geen Oekraïense cultuur meer is, zullen we ook de Oekraïense staat vergeten, denken de Russen kennelijk. Ze hebben het Oekraïense volk nooit erkend en dat zullen ze ook nooit doen."

"Maar Oekraïne zal een soeverein land blijven dat zijn erfgoed koestert, daarom was er ook weer zoveel aandacht voor Skovoroda de laatste jaren." Zijn beeltenis staat op het biljet van 500 Hryvnia.

Ongeveer 500 van de 5000 gebouwen die zijn beschadigd in Charkiv zijn monumentale panden. Het lijkt dan ook alsof de Russen een bijzondere hekel hebben aan de tweede stad van het land. Die verstoort in ieder geval het door Moskou geschetste beeld dat heel Oost-Oekraïne pro-Russisch is. Charkiv, dat zich maar niet gewonnen wil geven, bewijst dat dat onzin is.

De Oekraïense cultuur bloeide er sterk, met name in de periode dat Charkiv de hoofdstad was van de Oekraïense Sovjetrepubliek, van 1919 tot 1934. Uit die periode stamt ook het Derzjprom-gebouw. Het is een collectie blokkendozen die onderling zijn verbonden met bruggetjes, gelegen aan het centrale plein van de stad.

Het gebouw is kandidaat om een UNESCO-monument te worden en wordt ook wel Empire State Building van de Sovjet-Unie genoemd. Het is een monument van constructivisme en heeft zeker geen militaire functie. Toch stuurden de Russen er eind vorig jaar twee zware zweefbommen op af. Het immense gebouw raakte flink beschadigd.

Stadsarchitect Viktor Dvornikov is verantwoordelijk voor renovatie in Charkiv. Hij beschouwt het Russische bombardement op het Derzjprom-gebouw als een oorlogsmisdaad. Het Openbaar Ministerie in Kyiv is een onderzoek gestart, dat moet uitmonden in een strafzaak voor het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Dvornikov: "Eerlijk gezegd hadden we zo'n aanval van de Russen op het Derzjprom-gebouw wel verwacht. Het is de belangrijkste blikvanger voor iedereen in Charkiv. Daarom past dit volledig in de logica en strategie van deze oorlog."

'Genocide'

"De architectuur hier heeft grote waarde voor de gemeenschap. De vijand weet dat. De bombardementen zijn onderdeel van een strategie die de hele Oekraïense natie moet vernietigen. Het heeft alle kenmerken van culturele genocide", zegt Dvornikov.

Opvallend genoeg heeft de rechterhand van president Poetin dat onlangs openlijk toegegeven. "De Oekraïense natie gaat dit jaar verdwijnen," zei Nikolaj Patroesjev tegen een populaire Russische krant.

In zekere zin heeft Moskou dus 'succes'. "Als we zo'n gebouw verliezen, verliezen we een deel van onszelf", zegt Dvornikov. Voor hem en zijn collega's waren de bommen op het Derzjprom een zware psychologische klap. Maar hij zegt er nu weer een beetje overheen te zijn.

De rechtbank heeft Fred K. (47) veroordeeld tot negen jaar cel voor seksueel misbruik van zijn dochter en achternicht en voor online ontucht met tientallen andere minderjarige meisjes. De jongsten waren acht jaar oud. De straf is conform de eis van het Openbaar Ministerie.

K. werd in mei 2023 aangehouden nadat zijn dochter en achternicht aangifte hadden gedaan bij de politie. Uit onderzoek bleek dat het misbruik eind 2014 was begonnen toen zijn achternicht bij hem introk omdat zij in een moeilijke thuissituatie verkeerde en psychische problemen had. In de periode dat ze bij hem woonde heeft K. haar twee keer verkracht. Het slachtoffer was toen net 18 jaar. Als gevolg van het misbruik raakte ze zwanger en onderging ze een abortus.

Nadat zijn achternicht in 2017 was vertrokken, vergreep K. zich aan zijn dochter. Zij was toen negen en werd tot haar dertiende misbruikt. Rond dezelfde periode pleegde K. ook online ontucht met een groot aantal minderjarigen. Hij benaderde jonge meisjes via Snapchat, waar hij zich voordeed als een tiener, en verleidde ze om naaktfoto's en -filmpjes te maken. Daarmee perste hij de meisjes af zodat ze nog meer seksuele handelingen voor de camera zouden doen.

Na zijn aanhouding vond de politie op een USB-stick 43 mapjes met meisjesnamen en bij elkaar duizenden foto's en video's.

'Op geen enkele wijze berouw getoond'

K. heeft altijd ontkend dat hij zijn achternicht en dochter heeft misbruikt. Verder heeft hij volgens Omroep Brabant tijdens de behandeling van de zaak voornamelijk gezwegen.

Volgens de rechtbank heeft de verdachte "op geen enkele wijze berouw getoond of verantwoordelijkheid genomen voor zijn daden".

Het grootste pensioenfonds van Nederland, ABP, investeert sinds kort niet meer in Google, Facebook, Instagram en WhatsApp. Dat bevestigt het ambtenarenpensioenfonds aan de NOS naar aanleiding van een publicatie van het FD.

Het pensioenfonds steekt geen geld meer in Alphabet, het moederbedrijf van Google. Ook verkocht het ABP de aandelen in Meta, het bedrijf achter Facebook, Instagram en WhatsApp. Bij elkaar zou het gaan om een bedrag van 5 miljard euro.

Eerder werd bekend dat het pensioenfonds al alle aandelen in Tesla ter waarde van zo'n 600 miljoen euro verkocht. ABP is met 550 miljard euro aan beleggingen ook een van de grootste pensioenfondsen ter wereld.

Ethische criteria

Het stoppen met Alphabet, Meta en Tesla hangt vooral samen met aanpassing van de beleggingsstrategie, zegt ABP. Het fonds zet minder vaak dan voorheen in op het actief investeren in een specifiek bedrijf. Daarentegen wordt er geïnvesteerd in een mandje van aandelen van bedrijven, een zogenoemde index.

Die index bevat bedrijven die in de ogen van ABP voldoen aan zijn beleggingscriteria. Daarbij gaat het met name om ethische normen met betrekking tot klimaat, biodiversiteit, mensenrechten en goed bestuur. In de ogen van ABP moet deze beleggingsaanpak op lange termijn ook tot een hoger rendement leiden.

"Sommige bedrijven voldoen niet aan één of meer van onze criteria en zijn niet opgenomen in de index," zegt een woordvoerder van ABP. "Meta en Alphabet voldeden niet aan al onze criteria voor goed bestuur." Wat er precies aan schort in de ogen van het pensioenfonds zegt ABP niet. Eerder nam ABP bij Tesla aanstoot aan de hoge bonus voor topman Elon Musk.

Naast deze drie techbedrijven is ABP uit 900 andere bedrijven gestapt vanwege de gewijzigde beleggingsstrategie. Mochten de bedrijven weer aan de criteria gaan voldoen, dan is het volgens ABP niet uitgesloten dat ze weer aan de beleggingsportefeuille worden toegevoegd.

Musk en Trump

ABP benadrukt dat het pensioenfonds niet uit bepaalde bedrijven is gestapt naar aanleiding van de herverkiezing van Donald Trump. Ook moet het terugtrekken van de investeringen los worden gezien van de steun die verschillende techbazen aan de Amerikaanse president hebben betuigd.

"De verkopen zijn vorig jaar derde kwartaal afgerond," zegt ABP-topman Harmen van Wijnen in het FD. "Ik geloof dat de bromance tussen Elon Musk en Donald Trump er toen nog niet eens was."

Het is dan ook niet zo dat ABP helemaal uit Amerikaanse techbedrijven stapt. Naar andere grote bedrijven zoals Apple en chipmaker Nvidia is er dit jaar juist meer geld gegaan. "Ten opzichte van het kwartaal daarvoor heeft ABP voor een vergelijkbaar bedrag belegd in Amerikaanse grote techbedrijven", aldus ABP.

America First

Toch speelt het veranderde politieke klimaat in de VS wel degelijk een rol bij het pensioenfonds. "Met America First hoeven we in onze vergrijzende Europese economie steeds minder te rekenen op Amerikaanse samenwerking", zei ABP nog in januari bij de presentatie van de jaarcijfers van 2024. "We zullen het zelf moeten laten zien."

ABP zei toen ook dat in toenemende mate naar Europese en Nederlandse initiatieven wordt gekeken met betrekking tot woningbouw, defensie en schone economische groei.

De rechtbank heeft 19 mannen en twee jongens veroordeeld voor de rellen rond de voetbalwedstrijd FC Utrecht-Go Ahead Eagles. De hoogste straf is tien maanden cel, waarvan vijf maanden voorwaardelijk. Zeven mannen zijn vrijgesproken.

Vorig jaar mei ging het mis in en om stadion Galgenwaard. Tijdens de wedstrijd gooiden hooligans vuurwerk over en weer en liep het na de wedstrijd verder uit de hand. Nadat FC Utrecht de wedstrijd had verloren, liepen Utrecht-fans het veld op om zo bij het vak van de supporters uit Deventer te komen.

Daarna zochten hooligans buiten de confrontatie met de politie, die probeerde te verhinderen dat thuis- en uitsupporters slaags met elkaar raakten. ME'ers werden aangevallen met stenen, putdeksels en fietsen. Daarbij raakten omstanders en politieagenten gewond.

'Relschoppers gebruikten alles wat los en vast zat'

In de rechtbank stonden vandaag 28 mensen terecht. Naast de hoogste straf van tien maanden cel, zijn meerdere mannen veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraffen met taakstraffen, meldt RTV Utrecht.

Ook krijgen alle veroordeelden een gebiedsverbod van drie jaar voor stadion Galgenwaard en het omliggende gebied. Het Openbaar Ministerie had straffen tot 1,5 jaar geëist tegen de verdachten.

Onduidelijke beelden

Van de zeven verdachten die zijn vrijgesproken, kan niet worden vastgesteld dat zij op de camerabeelden te zien zijn. Hoewel een aantal van hen door de politie is herkend, kan dat niet als bewijs worden gebruikt, oordeelt de rechtbank.

Dat komt doordat de politie op een "onzorgvuldige en tegenstrijdige" manier de processen-verbaal heeft opgesteld. "Zo is het voor de rechtbank niet duidelijk op welke beelden de verdachten door de politie precies zijn herkend."

De man die donderdag met een steekwapen de Tweede Kamer binnendrong is 18 jaar, komt uit Nijmegen en heeft de Nederlandse nationaliteit. Hij wordt verdacht van het bedreigen van een medewerker van de Tweede Kamer en voorbereiding van moord met een terroristisch oogmerk.

Volgens het OM is op camerabeelden te zien dat het erop lijkt dat de man een aanslag wilde plegen. "We zien iemand die agressief en doelgericht te werk gaat", zegt een woordvoerder.

Omdat de verdachte nog geen verklaring heeft afgelegd hoopt het OM snel meer duidelijkheid te krijgen over zijn motief. Het is dus nog niet duidelijk wat het mogelijke doelwit was.

Het OM zegt verder dat het de psychische gesteldheid van de verdachte wil laten onderzoeken.

Geen gewonden

Niemand raakte donderdag gewond nadat de man het gebouw was binnengekomen via de centrale hal. De man liep een eind de Statenpassage in. Pas in de gang van de kleinere commissiezalen - meer dan honderd meter van de ingang - werd hij overmeesterd. Kort daarna werd hij door de marechaussee overgedragen aan de politie.

Hoe de man zomaar het gebouw van Tweede Kamer kon binnenlopen is niet duidelijk, maar enkele aanwezigen hoorden een beveiliger roepen: "Iedereen weg hier!".

De Nijmegenaar blijft voorlopig in voorarrest.

Een filmploeg van de NOS filmde deze beveiliging bij het Kamergebouw:

Er komt geen proces naar aanleiding van het onderzoek rond grootschalig misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk in België. De rechtbank in Brussel zegt dat vervolging van de 68 verdachten om uiteenlopende redenen niet mogelijk is. 37 van hen zijn overleden en 4 zijn al veroordeeld. In de 27 overige gevallen zijn de feiten verjaard.

De zaak kwam in 2010 aan het licht toen de neef van aartsbisschop Roger Vangheluwe bekendmaakte dat hij door zijn oom was misbruikt. Vangheluwe legde een bekentenis af en stapte op als bisschop. De misbruikzaak leidde tot een groot onderzoek, 'Operatie Kelk'.

Dat begon in juni 2010 met huiszoekingen in de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen, privéwoningen van verdachten en het aartsbisschoppelijk paleis in Mechelen. De zaak werd al snel groter en uiteindelijk kwamen 68 verdachten en 475 slachtoffers in beeld.

'Gehandicapt dossier'

Met de beslissing om de misbruikzaak te laten vervallen volgt de rechtbank de wens van het Openbaar Ministerie. Het OM had al weten niemand te willen vervolgen, mede omdat de feiten ondertussen verjaard zijn.

Slachtoffers reageren emotioneel op de beslissing: "Ik ben radeloos. Ik heb geen vertrouwen meer, niet in de kerk, niet in justitie", zegt Anne Winschermann tegen de VRT. "Ik had op zijn minst gehoopt dat er erkenning zou komen."

Advocaat Christine Mussche, die veel slachtoffers vertegenwoordigt, spreekt van een "gehandicapt dossier". Ze wijst erop dat door de jaren heen veel bewijsstukken uit het dossier zijn gehaald vanwege twijfels over de rechtmatigheid van de huiszoekingen. Volgens Mussche ontbrak als gevolg daarvan zeker twee derde van het dossier. Ze overweegt om in hoger beroep te gaan, zegt ze tegen de VRT.

In een verklaring zeggen de Belgische bisschoppen vandaag dat ze "eerst en vooral herhalen mee te leven met het lijden dat de slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk hebben ondergaan. Daders moeten worden vervolgd en beoordeeld volgens de regels van de rechtsstaat". Zij benadrukken dat de katholieke kerk ook verantwoordelijkheid neemt wanneer de feiten verjaard zijn.

Vertraging

De zaak heeft zich jaren voortgesleept. Eind 2015 probeerde het Openbaar Ministerie voor het eerst om de zaak voor de rechter te krijgen, maar toen vroegen de slachtoffers om extra onderzoek. Iets soortgelijks gebeurde in juli 2020. Ook het omvangrijke justitiële onderzoek naar de terreuraanslagen in België leidde tot vertraging bij het OM.

Priester Rik Devillé, die zich inzet om seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk aan te kaarten, is teleurgesteld over het besluit van de rechtbank. "De slachtoffers hebben decennialang moeten strijden om erkenning. Dat is duidelijk weer eens niet gebeurd. Dat betekent dat slachtoffers van het historische misbruik geen rechten hebben in dit land."

Het Openbaar Ministerie eist tegen een man uit Naaldwijk die naar IS-gebied wilde afreizen, twee jaar cel en aansluitend tbs met dwangverpleging. Het OM sprak in de rechtbank in Rotterdam van een zwaar geradicaliseerde verdachte die mogelijk bereid was een zelfmoordaanslag te plegen. Concrete plannen had hij niet.

De 24-jarige man, geboren in Syrië, was vorig jaar mei vermoedelijk onderweg naar Somalië toen hij werd aangehouden in Parijs, op aanwijzing van de inlichtingendienst AIVD.

Hij zou zich in Somalië hebben willen aansluiten bij de terreurgroep Islamitische Staat. Op basis van zijn zoekgedrag op internet verdenkt het OM hem onder meer van het voorbereiden van terroristische misdrijven.

Na zijn aanhouding vond de politie op zijn telefoon en computer IS-propaganda en IS-publicaties, uitleg over het plegen van zelfmoordaanslagen en handleidingen voor het maken van bomgordels en explosieven. Ook bleek dat hij uitgebreid had gechat over zijn plannen om naar IS-gebied te gaan. Hij kreeg via het online platform Telegram te horen dat IS in Irak moeilijk bereikbaar was, maar dat de jihadistische strijd in Somalië een optie was.

Bijbel verbranden

Daarna zocht hij naar goedkope vluchten van Marokko naar Somalië en Irak. Ook chatte hij over een "kleine operatie" die hij wilde uitvoeren en filmen. In de rechtbank zei hij daarover dat hij een bijbel wilde verbranden.

De man heeft verklaard dat hij van plan was om eerst naar Madrid te gaan en daarna mogelijk naar IS-strijdgebied, maar hij ontkende dat hij zich wilde mengen in de gewapende strijd. Hij zei dat hij in een islamitische omgeving wilde gaan wonen, onder meer om van zijn verslaving aan lachgas af te komen en om niet bloot te staan aan westerse verleidingen.

In de rechtbank zei hij dat hij de verkeerde keuze had gemaakt omdat hij naar eigen zeggen in een psychose zat. Hij zei dat hij sympathiseerde met IS omdat hij daardoor naar een veilige plek zou kunnen, waar hij zou trouwen, leven en werken.

Volgens het OM is de man verminderd toerekeningsvatbaar en zijn zijn stoornissen van invloed geweest op zijn handelen.

Paus Franciscus heeft een "complexe" luchtweginfectie. Het Vaticaan meldt dat de paus daarom voorlopig in het ziekenhuis blijft. In een update vanavond liet het Vaticaan verder weten dat de paus geen koorts heeft en dat zijn conditie "stabiel" is.

De 88-jarige leider van de Rooms-Katholieke Kerk ligt sinds vrijdag in een ziekenhuis in Rome. Hij heeft al enige tijd moeite met ademhalen en spreken. Vaak liet hij bij officiële ontvangsten zijn toespraken voorlezen door een medewerker.

De afgelopen dagen zijn in het ziekenhuis meerdere onderzoeken gedaan. Daaruit is gebleken dat paus Franciscus een "complexe" infectie heeft. Vanwege die "complexiteit" is niet bekend hoe lang de paus nog in het ziekenhuis moet blijven.

Bij het Vaticaan wachten bezorgde bezoekers op een update over zijn gezondheid:

Ondanks zijn gezondheidstoestand heeft paus Franciscus vrijdag en zaterdag gebeld met een katholieke parochie in de Gazastrook, schrijven Italiaanse media. Volgens een van de parochianen was de paus "in goede stemming", maar klonk hij "een beetje moe".

Het Vaticaan omschreef de toestand van de paus gisteren als stabiel. "Dank u voor de genegenheid en het gebed waarmee u mij in deze dagen begeleidt", schreef Franciscus daarna op sociale media.

Eerdere gezondheidsproblemen

Franciscus heeft al langer gezondheidsklachten. Op zijn 21ste is een deel van zijn rechterlong verwijderd als gevolg van een zware longontsteking. De afgelopen jaren is hij al verschillende keren in het ziekenhuis opgenomen.

Zo onderging hij een zware darmoperatie. In maart 2023 lag de paus in het ziekenhuis vanwege een zware bronchitis of mogelijke longontsteking. Vorige maand viel hij voor de tweede keer in korte tijd. Daarbij bezeerde hij zijn arm.

Franciscus leidt de Rooms-Katholieke Kerk sinds 13 maart 2013. Een conclaaf van kardinalen koos hem toen als opvolger van de afgetreden paus Benedictus.

Het Amsterdam-Rijnkanaal is weer vrijgegeven, nadat scheepvaartverkeer op het kanaal urenlang was gestremd door een aanvaring met hoogspanningslijnen.

Rond 09.00 uur kwamen door de aanvaring hoogspanningslijnen in het water terecht. Om gevaarlijke situaties te voorkomen en de schade te repareren, werd het vaarverkeer op het kanaal gestremd. Rond 16.00 uur liet Rijkswaterstaat weten dat het kanaal weer was vrijgegeven.

De lijnen, waarop doorgaans een elektrische spanning staat van 150.000 volt, raakten beschadigd door de hijskraan aan boord van het langsvarende schip. Die is nabij Diemen achter enkele van de kabels blijven hangen, zei een woordvoerder van de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland.

Daardoor zijn er ten minste twee in het water terechtgekomen, andere zijn beschadigd geraakt maar bleven wel hangen. Hoe het kon gebeuren dat de hijskraan zo hoog stond dat die achter de hoogspanningslijnen kon blijven hangen, is niet bekend.

Alternatieve route

Er stond geen elektrische spanning meer op de lijnen, benadrukt de woordvoerder. Maar doordat enkele lijnen uit het water moesten worden gehaald, en de beschadigde lijnen die nog wel hangen alsnog kunnen breken, was het toch nodig om het vaarverkeer tegen te houden.

Een jaar geleden werd autofabriek VDL Nedcar gesloten en moesten 4000 mensen op zoek naar een nieuwe baan. Inmiddels hebben de meeste oud-werknemers een nieuwe baan, meldt de regionale omroep L1. De ontslagen blijken een positief effect te hebben gehad op de Limburgse economie, zegt het UWV.

Van de 3000 ontslagen Nederlandse werknemers zijn er 1370 meteen doorgestroomd naar een nieuwe baan. De overige 1630 kregen allemaal een werkeloosheidsuitkering. Van die groep hebben inmiddels ook 1236 mensen een baan gevonden, de meesten volgens de omroep al vrij snel.

Zo'n 1000 werknemers kwamen uit het buitenland. Vooral veel Belgen en wat Duitsers werkten bij de autofabriek in Born. Volgens de uitkeringsinstanties in die landen hebben verreweg de meesten opnieuw werk gevonden, een deel daarvan in Nederland, maar sommige ook in België of Duitsland.

10 procent nog werkloos

Een groep van ruim 400 oud-Nedcarwerknemers, ongeveer 10 procent van het totaal aantal ontslagen, heeft momenteel nog geen baan. "Sommigen zitten helaas ziek thuis, maar de meeste zijn op een of andere manier bezig met het vinden van een nieuwe baan", zegt Gerald Ahn, arbeidsmarktadviseur bij het UWV, tegen L1. "Ze worden omgeschoold of lopen bepaalde trajecten af om ergens terecht te kunnen. Ik denk dat het grootste deel van die groep ook wel aan de bak komt."

Veel oud-VDL'ers zijn in het midden- en kleinbedrijf terechtgekomen. Dat blijkt volgens Ahn een flinke impuls voor de Limburgse economie. "Veel bedrijven hebben te maken met een personeelstekort", zegt hij. "Ze hadden wel allerlei plannen maar konden de productie simpelweg niet opvoeren omdat ze geen mensen hadden. Die bedrijven zijn heel blij met de oud-Nedcarwerknemers en hebben kunnen groeien. De productie of geleverde diensten zijn opgevoerd."

'Nieuw vak geleerd'

Ook voor individuele werknemers heeft het ontslag niet altijd slecht uitgepakt, zoals voor Soufiane Moukli. Hij had ruim zeven jaar bij Nedcar gewerkt toen hij werd ontslagen. Nu is hij servicemonteur.

"Ik ben nu op pad met mijn bus, kriskras door de provincie. Echt super leuk", zegt Moukli. "Ik heb een nieuw vak geleerd en vind het contact met de mensen ook heel leuk. Voorheen stond ik altijd maar in de fabriek. Ik vind dit toch beter."

Ook David Bauer zat zo'n zeven jaar bij Nedcar. Hij heeft de heftruck ingeruild voor een baan achter het bureau. "Ik ben administratief medewerker geworden bij het UWV", zegt hij. "Het bevalt me uitstekend. Geen diensten meer op vervelende tijden, maar gewoon overdag werken."

De Russische minister Lavrov van Buitenlandse Zaken is morgen in Saudi-Arabië bij de gesprekken met de Verenigde Staten. Het overleg gaat volgens het Kremlin onder meer over het herstel van de relatie tussen de VS en Rusland en over de oorlog in Oekraïne.

Lavrov vliegt vandaag nog naar Riyad. Hij wordt vergezeld door president Poetins belangrijkste buitenlandadviseur, Joeri Oesjakov. Eerder werd al bekend dat de Amerikaanse delegatie zal bestaan uit onder anderen minister Rubio van Buitenlandse Zaken, Midden-Oostengezant Witkoff en nationale veiligheidsadviseur Waltz.

Volgens een woordvoerder van het Kremlin zal het overleg ook worden gebruikt om een ontmoeting te organiseren tussen de presidenten Poetin en Trump. Hij weigerde in te gaan op de vraag of zo'n ontmoeting al snel kan plaatsvinden, wat Trump onlangs suggereerde.

Voor het eerst in jaren

Het is voor het eerst sinds de Russische invasie in Oekraïne dat zulke hoge vertegenwoordigers van Rusland en de VS elkaar ontmoeten. Het overleg volgt op een telefoongesprek dat Trump en Poetin onlangs hadden. Ook de ministers Rubio en Lavrov hadden dit weekend nog telefonisch contact.

Gisteren zei Rubio dat het overleg in Riyad nog geen echte vredesonderhandelingen zijn en dat daarom Oekraïne en de EU ook niet zijn uitgenodigd. De Oekraïense president Zelensky is wel in de regio, maar zal dus niet aanwezig zijn. Hij zei eerder dat hij geen vredesoplossing zal aanvaarden waaraan Oekraïne niet heeft meegewerkt.

Vandaag komt de oorlog in Oekraïne ook aan de orde in Parijs, waar Europese regeringsleiders bijeenzijn voor een spoedoverleg. Ook NAVO-secretaris-generaal Rutte is daarbij.

Er wordt niet verwacht dat in Parijs vandaag knopen worden doorgehakt. De deelnemers willen met het spoedoverleg vooral laten zien dat Europa als eenheid sterk staat.

Saskia Belleman is verkozen tot Journalist van het Jaar 2024 door het journalistieke platform Villamedia. Belleman krijgt de prijs voor haar Telegraaf-podcast Zij is van mij, over femicide in Nederland, en haar rechtbankverslaggeving. De jury noemt de journalist een heldin.

Belleman is al langer een bekende binnen de rechtbankverslaggeving in Nederland. Op X kunnen haar volgers de meest spraakmakende rechtszaken volgen. Op het socialemediaplatform heeft ze ruim 260.000 volgers. Onder haar berichten gaat ze vaak het gesprek aan met haar volgers over belangrijke maatschappelijke kwesties.

"Op didactische wijze lukt het Belleman om deze mensen inzicht te geven in het juridische systeem in Nederland en de rechtsstaat in het algemeen", stelt de jury van Villamedia.

Vorig jaar lanceerde De Telegraaf de achtdelige podcast Zij is van mij. In de podcast brengt Belleman femicide in Nederland breed onder de aandacht. Ze gaat in gesprek met slachtoffers, nabestaanden, het OM, de politie en advocaten.

Femicide

Femicide, ook wel vrouwenmoord, komt in Nederland relatief vaker voor dan in de rest van Europa. Vier op de vijf vermoorde vrouwen in Nederland worden, volgens de Rijksoverheid, vermoord door iemand uit de naaste kring. Het is een probleem dat in alle lagen van de bevolking voorkomt, ongeacht afkomst, religie of economische achtergrond.

Belleman onderzoekt in de podcast hoe het kan dat er weinig aandacht is voor dit probleem. "Waarom gebeurt dit zo vaak in Nederland? Waarom kunnen sommige mannen er niet mee leven als een vrouw een relatie beëindigt?", schrijft Villamediajury.

Het panel van de vakprijs vindt dat de 65-jarige journalist op een respectvolle manier de juiste vragen weet te stellen. "Belleman heeft het voor elkaar gekregen om met de grootste krant van Nederland deze urgente kwestie aan een breed publiek voor te leggen."

De journalistiekprijs wordt donderdag overhandigd in poppodium PIP in Den Haag. Woensdag krijgt Belleman al de Machiavelliprijs. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan iemand die uitblinkt op het gebied van publieke communicatie.

De politie in Sierra Leone heeft de aanklachten tegen journalist Sophie van Leeuwen ingetrokken. Dat meldt haar werkgever RTL Nieuws.

De Afrika-correspondent werd donderdag opgepakt bij een wegblokkade in Freetown. Ze werd twee dagen verhoord door de criminele inlichtingendienst. Haar logeeradres is doorzocht en onder meer haar paspoort, laptop en telefoon werden in beslag genomen.

Spionage

Van Leeuwen werd verdacht van spionage en had volgens de politie niet de juiste papieren om in Sierra Leone te werken. Volgens RTL Nieuws waren haar papieren in orde.

Inmiddels heeft Van Leeuwen het land verlaten. Ze heeft haar paspoort en apparatuur teruggekregen. Wel zijn twee geheugenkaarten ingenomen en videomateriaal op haar laptop is gewist. Dat is gedaan om "veiligheidsredenen", zegt de politie tegen de Sierra Leoonse journalistenorganisatie SLAJ.

RTL Nieuws-hoofdredacteur Ilse Openneer is opgelucht. "Het is goed dat de lokale autoriteiten ook inzien dat er geen grond is voor een aanklacht als spionage. We hopen dat Sophie snel thuis is bij haar gezin in Zuid-Afrika", zegt Openneer.

Jos L.

Van Leeuwen was in Sierra Leone om verhalen te maken over Jos L., ook wel bekend als 'Bolle Jos'. Vorige maand werd bekend dat de Nederlandse drugscrimineel zich in Sierra Leone ophield. Hij is in Nederland veroordeeld tot een gevangenisstraf van 24 jaar.