NOS Nieuws - Algemeen

Het subtropisch zwemparadijs Mosaqua in Gulpen sluit na 32 jaar de deuren. Veel vaste gasten komen daarom dit weekend voor de laatste keer langs voor een - soms emotioneel beladen - afscheidsplons.

"Ik kom hier al meer dan 20 jaar met vrienden en familie", zegt Piet Smeijsters. "Al die jaren zijn we hier iedere vrijdag geweest. We hebben nooit een week overgeslagen. Er wordt ons nu echt een traditie afgenomen. Het doet veel pijn", zegt hij tegen L1 Nieuws.

Het grootste zwembad in Zuid-Limburg trekt jaarlijks 200.000 bezoekers maar de gemeente wil het financieel niet langer steunen vanwege hoge operationele kosten en benodigd onderhoud. Zonder steun van de gemeente kan het zwembad niet door. Naar verluidt draagt de gemeente nu aan elk kaartje ongeveer de helft bij.

Eerste kus

Bezoekers noemen de sluiting volgens de omroep spijtig of zelf schandalig. Veel mensen in de regio hebben bijzondere herinneringen aan het zwembad. "Het zijn niet alleen die zes jaar werken hier, maar ik kom hier al mijn hele leven. Ik heb hier als kind leren zwemmen en later heb ik hier voor de eerste keer een meisje gekust", zegt Riccardo Piek.

Hij werkt sinds zes jaar met veel plezier in het subtropisch zwemparadijs. "Het contact met de mensen zal ik echt gaan missen. Iedereen is altijd vrolijk in een zwembad, dat maakt het zo leuk om hier te werken." Hij noemt zijn laatste werkdag "zwaar".

Voor Smeijsters draait zijn wekelijkse bezoekje aan het zwembad om gezelligheid maar ook om fit en actief blijven. "Ja, we willen wel een beetje in beweging blijven. Maar waar moeten we heen? Maastricht? Kerkrade? Het is allemaal verder weg en ook duurder. Beter wordt het gewoon niet."

"Ik heb er geen begrip voor, echt niet", zegt een andere lokale bezoeker tegen de omroep. Ook veel toeristen uit Nederland, België en Duitsland weten het zwembad te vinden. Een bezoeker uit het noorden van het land snapt er niets van: "Ik vind het dieptriest. Laat dit toch voor de mensen in Zuid-Limburg."

Hoop

Toch is er nog hoop voor Piek en de bezoekers. Volgens de curator van het failliet verklaarde bad zijn er nog steeds investeerders die het zwembad zouden willen overnemen van de gemeente. Op 16 januari komt er nog een extra spoedvergadering van gemeenteraad en college van burgemeester en wethouders om deze optie te bespreken.

Hij omschreef zichzelf in juni, in een afscheidsinterview in Het Parool, nog als "een beetje een rare schrijver". Nooit had hij namelijk een groot publiek gekregen of was hij het onderwerp van jubelende recensies. Toch zagen uitgevers naar eigen zeggen "altijd iets" in datgene wat de vrijdag overleden Guus Luijters wilde schrijven. De Amsterdamse schrijver en dichter overleed op 81-jarige leeftijd.

Tot zijn dood bleef hij schrijven over wat hij belangrijk vond. Zo deed hij jarenlang onderzoek naar de rol die vervoersbedrijf GVB had gespeeld in de deportatie van Joodse Amsterdammers. Het onderzoek resulteerde in het boek en de documentaire De Verdwenen Stad, waarin werd onthuld dat zo'n 48.000 van de 77.000 vermoorde Joodse Amsterdammers met trams van het GVB naar de treinstations zijn vervoerd. GVB kreeg een vergoeding voor elke rit.

"Ik wilde zeggen schandalig, maar het is onbegrijpelijk", zei Luijters vorig jaar nog tegen AT5 over zijn ontdekking. De gemeente en het GVB besloten kort na de onthulling om het geld te doneren dat verdiend is door trams aan de nazi's te verhuren voor deportatie van Amsterdamse Joden.

Luijters werd in 1943 geboren tijdens de Duitse bezetting en trok zich het lot van de 18.000 vermoorde Nederlandse Joodse kinderen bijzonder aan. Hij werkte zeven jaar lang aan het boek In Memoriam, waarin hij alle vermoorde Joodse, Roma en Sinti-kinderen een gezicht probeerde te geven. Zo wist hij van alle kinderen de naam en sterfdatum te achterhalen en van 3000 kinderen foto's.

'Rare schrijver'

Samen met het Stadsarchief maakte hij een tentoonstelling met duizenden foto's en teksten. "Het was de bedoeling dat ze van de aardbodem verdwenen, maar dat zal nooit meer lukken want ze staan in een boek", zei Luijters. "Baby's, kinderen van 0 jaar, 1 of 10 jaar, voor wie het leven nog moest beginnen. En toen zijn ze doodgemaakt."

Naast zijn boeken en dichtbundels schreef hij 48 jaar lang recensies en columns voor Het Parool. Luijters leed aan uitgezaaide blaaskanker en gaf afgelopen zomer een afscheidsinterview in die krant. Daarin zei hij: "Ik ben een beetje een rare schrijver geworden, ik heb nooit een groot publiek gekregen. En ik werd slecht gerecenseerd. Meestal heb je een van de twee: of goede recensies of veel lezers. Ik had geen hoge oplages en altijd slechte kritieken. Toch hebben uitgevers altijd iets gezien in wat ik wilde schrijven."

Luijters kreeg vorig jaar de Andreaspenning van de stad Amsterdam en een oorkonde van het Holocaust Museum Yad Vashem in Jeruzalem voor zijn werk.

De trouwe kijkers weten hoe een kopvoorn, snoekbaars of een brasem eruitziet zonder misschien ooit zelf een hengel te hebben uitgegooid. Sinds 1996 kunnen tv-kijkers op zondagochtend inschakelen voor VisTV. Vandaag begint het dertigste seizoen van het televisieprogramma.

"We zijn kinderlijk enthousiast", verklaart presentator Marco Kraal het succes. De bioloog maakte niet lang na de start van het programma zijn debuut als presentator. Hij is ook in het nieuwe seizoen te zien. "We zijn gewoon grote kinderen die blij zijn met een gevangen vis."

Lang niet alleen sportvissers kijken naar het RTL 7-programma, zegt Kraal. "Het zijn vooral mensen die niet vissen en willen zien hoe mooi Nederland is en wat er te beleven valt. Nederland is een prachtig land en als sportvisser ontdek je dat door alle wateren te bezoeken en daar te gaan vissen."

Studenten

Zo kijken volgens Kraal ook studenten naar het programma waar Sportvisserij Nederland achter zit. "Die komen thuis na het uitgaan en zetten het aan. Het is een beetje slow-tv, terug naar de tijd dat alles relaxed was."

Generaties groeiden op met het programma, stelt Kraal. "Mensen komen naar mij toe en zeggen dat ze vroeger met hun vader keken en nu met hun zoon." Een van de kijkers is de 51-jarige André Schilder die bijna elke week VisTV aanzet. "Het begint om 09.30 uur en dat is een lekkere tijd om relaxed mee wakker te worden."

Schilder noemt het programma verder educatief en vermakelijk. "Het is hartstikke leuk om te kijken. Marco vertelt vaak wat over het gebied en de historie, bijvoorbeeld over sluizen."

In de ruim twintig minuten durende afleveringen bezoeken de presentatoren een natuurgebied waar ze gaan vissen, bijvoorbeeld bij de Overijsselse rivier de Regge en het Valleikanaal in Utrecht en Gelderland. Dronebeelden van de natuur zijn onderdeel van het programma.

Op YouTube staat een van de eerste afleveringen van VisTV:

Een enkele keer zijn er draaidagen van achttien uur "als de vissen zich echt niet laten vangen". Volgens Kraal is er in de bijna dertigjarige geschiedenis van het programma één keer niets gevangen. Die dag visten ze op graskarpers in Culemborg. "We zagen heel veel graskarpers zwemmen, maar ze hadden er geen zin in. We hebben dat toen ook uitgezonden. We faken niets."

Commotie

De gevangen vissen komen in beeld en daarna worden ze (karpers, snoeken en forellen) door de sportvissers teruggezet. "Vissen gooi je niet", benadrukt Kraal.

Een keer at hij in beeld een vis op. Daar kreeg hij kritiek op. "De sportviscultuur hier is dat je vissen vangt en terugzet en niet opeet." Zelf denkt Kraal daar anders over. Hij vindt het geen probleem om "zo nu en dan" een vis op te eten. "Vissen maakt me onderdeel van de natuur, en het opeten van een vis nog meer."

Of het na dertig seizoenen niet een keer klaar is met VisTV? Als het aan Kraal ligt, niet. "Ik geloof dat ik in bijna dertig jaar tijd 350 wateren heb bevist. Dan kun je denken dat je wel een keer klaar bent, maar nee. We kunnen het televisieprogramma nog eens dertig jaar maken"

Het KNMI heeft voor het hele land code geel ingetrokken. Het winterse weer heeft vanochtend geleid tot verschillende ongelukken op de weg. Luchthaven Schiphol heeft tientallen vluchten geschrapt.

In Harderwijk is een kleine vrachtwagen geslipt door gladheid. Het voertuig kwam op de zijkant terecht. Er kwam een ambulance ter plaatse, maar Omroep Gelderland schrijft dat de twee inzittenden met de schrik zijn vrijgekomen.

Op de A20 bij Maassluis is een automobilist tegen de vangrail gereden. Rijnmond meldt dat de bestuurder de macht over het stuur verloor door de gladheid. De auto draaide meermaals om zijn as, waarna die tegen de vangrail tot stilstand kwam.

De bestuurder is nagekeken door hulpverleners. Hij hoefde niet naar het ziekenhuis, schrijft Rijnmond.

Op de A17 bij Roosendaal is een vrachtwagen met bieten gekanteld. Op foto's is te zien dat de weg is bezaaid met bieten. Het is onduidelijk of het ongeluk door gladheid werd veroorzaakt. De snelweg is in beide richtingen afgesloten.

Sinds gisteravond is er ruim acht miljoen kilo zout gestrooid tegen de gladheid.

Tientallen vluchten geschrapt

De sneeuw heeft ook gevolgen voor het vliegverkeer. Schiphol heeft tientallen vluchten geschrapt, is te zien op de website van de luchthaven. Reizigers worden ook gewaarschuwd voor vertragingen. Ze krijgen het advies om de actuele vluchtinformatie goed in de gaten te houden.

Een woordvoerder van Schiphol zegt tegen persbureau ANP dat het baangebruik voorlopig nog beperkt blijft. Naar verwachting kunnen alle banen begin deze middag weer gebruikt worden, maar ook daarna kan sprake blijven van "een rommelige dag", aldus de woordvoerder.

Op Schiphol zijn sneeuwploegen aan het werk om de start- en landingsbanen sneeuwvrij te maken:

Het KNMI waarschuwde voor gladheid en beperkt zicht. Volgens de weerdienst zijn vooral in het midden en oosten van Nederland enkele centimeters sneeuw gevallen.

De sneeuw is op de meeste plekken overgegaan in regen. Aan het einde van de dag wordt het zo'n 10 graden.

Vliegveld Frankfurt

Ook in het buitenland leidt het winterse weer tot problemen. Op de luchthaven van Frankfurt zijn tientallen vluchten geschrapt, meldt het Duitse persbureau DPA. Vanwege de sneeuwval waren de landingsbanen op de luchthavens van Manchester en Liverpool tijdelijk gesloten.

In sommige delen van Engeland kan tot 25 centimeter sneeuw vallen, waarschuwt de Britse wegbeheerder National Highways. In verband met het slechte weer was onduidelijk of de Premier League-wedstrijd tussen Liverpool en Manchester United zou doorgaan.

Vanochtend is er een veiligheidsoverleg geweest en koploper Liverpool heeft op X bekendgemaakt dat de kraker vooralsnog doorgaat. Vanmiddag wordt opnieuw vergaderd en volgt een definitief besluit. De wedstrijd staat gepland voor 17.30 uur.

De klok tikt voor UNRWA, de VN-organisatie die op grote schaal hulp verleent aan de Palestijnen. Over drie weken voert Israël wetgeving in die de organisatie het werk onmogelijk moet maken. Want volgens Israël werkt UNRWA in Gaza samen met Hamas en zouden andere hulporganisaties het humanitaire werk kunnen overnemen. Maar nu, kort voor het verbod ingaat, zeggen hulporganisaties tegen de NOS dat niemand de UNRWA kan vervangen. "Het is onmogelijk. Dus stagneert alle hulp."

UNRWA functioneert in Gaza in feite als een extra overheid die welzijnstaken uitvoert. Vóór de aanval van Hamas op Israël en de oorlog in Gaza die daarop volgde, had UNRWA 13.000 werknemers, 284 scholen en 27 klinieken in Gaza. Die scholen zijn nu allemaal dicht en er zijn nog maar 9 klinieken open.

De hulporganisaties Save the Children, Cordaid en Oxfam Novib zeggen tegen de NOS dat ze hun werk in Gaza niet kunnen doen zonder hulp van de UNRWA. "We zijn enorm afhankelijk van ze," zegt humanitair expert Mirte Bosch van Oxfam Novib. "Denk bijvoorbeeld aan logistieke infrastructuur die essentieel is bij leveren van voedsel, water en hygiëneproducten, maar ook de beschikbaarheid van fysieke plekken zoals scholen, schuilplaatsen en ziekenhuizen. Wij kunnen ons werk niet met dezelfde capaciteit uitvoeren in Gaza en de Westelijke Jordaanoever."

Unicef is met 100 tot 150 mensen een van de grootste hulporganisaties in Gaza. En toch kunnen ook zij zonder UNRWA niet de hulp leveren op de schaal die nodig is, zegt Wouter Booij van Unicef Nederland. "Wij zijn bijvoorbeeld heel groot in de watervoorziening met waterpompen. Daar kunnen we niet mee doorgaan zonder de UNRWA. Vorig jaar hebben we de poliovaccinatie gedaan, een mega-operatie die we grotendeels samen deden met de UNRWA."

Taken overnemen 'een illusie'

Artsen zonder Grenzen heeft een eigen onafhankelijke logistieke keten. Maar ook zij zijn absoluut niet in staat om de taken van de UNRWA over te nemen. "UNRWA opereert op een schaal waar geen enkele andere organisatie tegenop kan", zegt Karel Hendriks, directeur van Artsen zonder Grenzen Nederland.

"Het heeft tientallen jaren geduurd om dat op te tuigen. Ze verzorgen ruim 10.000 medische consultaties per dag, vergelijkbaar met huisartsenzorg. Hart en vaatziekten, diabetes, zorg voor moeders met kinderen. Het is een illusie, een hallucinatie bijna om te denken dat anderen dat kunnen opvangen. Wij zullen overspoeld worden door Palestijnse patiënten, waarvoor we de middelen niet hebben, omdat de invoer van goederen en mensen wordt geblokkeerd."

Wouter Booij van Unicef Nederland: "UNRWA is de enige organisatie met een grootschalige aanwezigheid; lokale mensen die de weg kennen. Zij hebben alle infrastructuur, opslagplaatsen, dat is ontzettend belangrijk. Het wagenpark, hun expertise, noem maar op. Het is onmogelijk dat een andere organisatie het overneemt. Dus stagneert alle hulp. Het is heel makkelijk gedacht, maar meer mensen invliegen is een totale utopie."

Genadeklap

"Zonder UNRWA zal het humanitaire hulpsysteem in de bezette Palestijnse gebieden, dat al enorm tekortschiet, een genadeklap krijgen", zegt Mirte Bosch van Oxfam Novib. Het is met geen pen te omschrijven hoe desastreus deze wet voor de levens van Palestijnen daar zal zijn."

"Ik ga ervan uit, als UNRWA verboden wordt zonder alternatief, dat dat gaat leiden tot meer doden in Gaza," zegt directeur Karel Hendriks van Artsen zonder Grenzen. Wij roepen de Nederlandse regering op om druk uit te oefenen op Israël om deze wetten niet uit te voeren. Maar ik heb niet het idee dat de Nederlandse regering deze zorg deelt. Ik twijfel of ze begrijpen wat de gevolgen zullen zijn."

Unicef kijkt naar alle mogelijke scenario's, zegt Wouter Booij. "Wij zullen niet vertrekken, we gaan daar zo goed en kwaad als het kan door. Maar ik weet wel zeker dat het zonder UNRWA niet kan. De hulp gaat door maar op een extreem laag pitje."

Goedemorgen! Vandaag is de laatste dag van het Zeehondencentrum in Pieterburen. Verder geeft het KNMI code geel af voor heel Nederland wegens gladheid en sneeuw.

Eerst het weer: er kan overal een dun sneeuwdek ontstaan. De meeste sneeuw valt in het midden van het land, waar 2 tot 5 cm wordt verwacht. In de middag draait de wind naar het zuidwesten en dan wordt zachtere lucht aangevoerd. De temperatuur loopt snel op en het sneeuwdek smelt weg. Er valt nog langere tijd regen. Aan het eind van de dag is het ongeveer 10 graden.

Ga je de weg op, wees dan voorzichtig vanwege de winterse neerslag. Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

In de Verenigde Staten is de rouwstoet voor oud-president Jimmy Carter drukbezocht. De stoet met een lijkwagen met het lichaam van Carter trok door de straten van zijn geboorteplaats Plains in de staat Georgia.

De rouwstoet reed daarna naar Atlanta en stopte kort bij het parlement van Georgia waar Carter senator was. Zijn lichaam werd overgebracht naar het Carter Presidential Center, waar mensen tot dinsdag afscheid van hem kunnen nemen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Twintig jaar geleden stond het nummer Als je iets kan doen vier weken op nummer 1 in de Nederlandse hitlijst. Het was een benefietlied voor de slachtoffers van de tsunamiramp in 2004, waarbij in Azië bijna een kwart miljoen mensen om het leven kwamen. Het nummer bracht bijna 5 miljoen euro op.

In deze video zie je hoe het nummer destijds is gemaakt:

Fijne dag!

Een hevige winterstorm gaat over staten in het midden van de VS razen. Meteorologen verwachten dat ongeveer 62 miljoen mensen te maken krijgen met sneeuwstormen, ijzel en temperaturen tot min 18 graden.

Er kan tot 60 centimeter sneeuw vallen. In sommige gebieden ligt al sneeuw, waardoor de laag tot 2 meter kan groeien. Dat kan waarschijnlijk gebeuren in delen van Missouri, Illinois, Indiana, Ohio en West Virginia. Verschillende weerdiensten hebben weeralarmen afgekondigd.

De weerdienst NWS verwacht dat de storm in verschillende staten tot grote problemen leidt. Reizigers krijgen te maken met onbegaanbare wegen en er is "een hoog risico op gestrande automobilisten". Het vliegverkeer werd in Kansas City al enige tijd stilgelegd vanwege snelle ijsvorming.

Sommige gebieden krijgen doorgaans niet te maken met hevig winters weer. Daar worden mogelijk records gebroken.

In de Verenigde Staten is een rouwstoet voor oud-president Jimmy Carter drukbezocht. De stoet met een lijkwagen waarin het lichaam van Carter werd vervoerd trok door de straten van zijn geboorteplaats Plains in de staat Georgia.

De rouwstoet reed daarna naar Atlanta en stopte kort bij het parlement van Georgia waar Carter senator was. Zijn lichaam werd overgebracht naar het Carter Presidential Center, waar mensen tot dinsdag afscheid van hem kunnen nemen.

Bij de opbaring werd een ceremonie gehouden. "We zullen deze week doorbrengen met het vieren van dit ongelooflijke leven en een leven waarvan ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat het zo vol en krachtig is als een leven maar kan zijn. Zoals iemand al zei, het is verbazingwekkend wat je in honderd jaar kunt stoppen", zei Carters kleinzoon.

Buitenlandse successen

Carter overleed vorige week op 100-jarige leeftijd. Hij kwam in 1977 in het Witte Huis terecht en boekte als president vooral buitenlandse successen. Hij speelde bijvoorbeeld een belangrijke rol in de Camp David-akkoorden, die in 1978 leidden tot een historisch vredesverdrag tussen Egypte en Israël. Na zijn presidentschap stortte hij zich op humanitair werk en de bemiddeling van conflicten. In 2002 kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede.

De Verenigde Staten houden 9 januari een dag van nationale rouw. Carter krijgt dan een staatsbegrafenis in de Washington National Cathedral.

Het sneeuwt in grote delen van het land en daarom waarschuwt het KNMI voor gladheid op de weg. Code geel geldt voor heel Nederland. In het midden van het land wordt de meeste winterse neerslag verwacht. Volgens het KNMI kan hier 3 tot 5 centimeter sneeuw vallen.

Behalve gladheid zorgt de sneeuw ook voor verminderd zicht. Weggebruikers moeten rekening houden met mogelijke vertragingen en ongelukken.

Op Schiphol rukten sneeuwploegen uit om de start- en landingsbanen sneeuwvrij te houden:

De sneeuw is vannacht vanuit het zuidwesten ons land binnengekomen. Vanmorgen bereikte de sneeuw ook al het midden van Nederland. Naar verwachting aan het begin van de middag wordt het ook wit in de noordelijke provincies.

Voor liefhebbers van sneeuwballen gooien en sneeuwpoppen maken is er slecht nieuws: de winterse neerslag is van korte duur. In de loop van de ochtend bereikt zachtere lucht Nederland; de sneeuw gaat dan over in langdurige regen. Dat begint in het zuidwesten en bereikt in de middag ook in het noordoosten. Aan het einde van de dag wordt het zo'n 10 graden.

Code geel geldt in het zuiden tot zo'n 09.00 uur. In Midden-Nederland duurt de waarschuwing tot zo'n 11.00 uur. In het uiterste noordoosten is code geel naar verwachting om 13.00 uur voorbij.

In Oostenrijk is vrijdag een 23-jarige Nederlander verongelukt tijdens het skiën, melden Oostenrijkse media. Het ongeluk gebeurde op de Stubaier-gletsjer nadat de man samen met zijn broer en een kennis de piste had verlaten om daarbuiten verder te skiën.

De man raakte een aantal stenen en sloeg vervolgens tegen een rots, meldt de Oostenrijkse krant Kronen Zeitung. Volgens de politie overleed hij vervolgens aan zijn verwondingen. Het lichaam werd met een helikopter geborgen.

In Oostenrijk zijn de gesprekken over een coalitie zonder de radicaal-rechtse FPÖ vastgelopen. De liberale Neos-partij was gisteren al uit de onderhandelingen gestapt, vandaag zette de conservatieve ÖVP een punt achter de gesprekken. De sociaaldemocratische SPÖ was de derde partij die aan tafel zat.

Morgen moet bondspresident Van der Bellen bepalen wat de volgende stap wordt. Hij heeft zich al laten bijpraten over de stand van zaken.

De parlementsverkiezingen waren eind september gewonnen door de FPÖ. De drie middenpartijen hebben de afgelopen maanden zonder succes geprobeerd een coalitie te smeden en de FPÖ buiten de regering te houden. Een struikelblok waren afspraken over de begroting.

Zonder de liberale Neos-partij hadden de SPÖ en de ÖVP net genoeg zetels om een meerderheidsregering te vormen. SPÖ-leider Babler noemt de uitkomst van de kabinetsformatie "geen goed nieuws" voor Oostenrijk. "Het land heeft een verantwoordelijk bestuur nodig", zei hij. Babler zei verder dat er "nu een coalitie dreigt van ÖVP en FPÖ met een rechtsextremistische bondskanselier die op veel punten een gevaar vormt voor de democratie."

FPÖ-leider Kickl spreekt in een reactie van verloren maanden. "In plaats van stabiliteit hebben we nu chaos."

Aftreden bondskanselier

"We hebben alles geprobeerd, maar het is niet gelukt om een akkoord op hoofdlijnen te bereiken", zei de Oostenrijkse bondskanselier Nehammer tegen de Oostenrijkse omroep ORF.

Het mislukken van de gesprekken is voor hem aanleiding om binnen enkele dagen op te stappen. In een videoboodschap op X kondigde hij ook zijn vertrek aan als ÖVP-partijleider.

FPÖ uitgesloten

De radicaal-rechtse FPÖ werd in september voor het eerst de grootste partij bij de parlementsverkiezingen. Toch gaf president Van der Bellen opdracht aan de conservatieve ÖVP om tot een nieuwe regering te komen. Daarmee brak hij met de traditie om de leider van de grootste partij daarvoor te vragen.

De ÖVP begon onderhandelingen met de SPÖ en Neos. Gisteren trok Neos zich verrassend terug uit de onderhandelingen. Volgens Neos-partijleider Meinl-Reisinger toonden beide andere partijen te weinig ambitie en werd er onvoldoende vooruitgang geboekt.

Twee boten met ongeveer 300 Rohingya-vluchtelingen zijn vandaag voor de kust van Maleisië terug de zee opgestuurd, meldt de Maleisische kustwacht. De mensen aan boord waren uitgeput en hadden nauwelijks te eten of te drinken. De kustwacht heeft de vluchtelingen eten gegeven, maar ze mochten niet aan land komen.

De kustwacht had de boten voor de kust van het eiland Langkawi gisteren al gespot. Toen kwam al een boot met 196 Rohingya aan land op het toeristische eiland. Zij zijn aangehouden.

Het is niet bekend waar de Rohingya vandaan kwamen of waar ze nu naartoe moeten.

Gediscrimineerd en vervolgd

De Rohingya vormen een islamitische minderheid die in het overwegend boeddhistische Myanmar al decennialang worden gediscrimineerd en vervolgd. Ze zijn stateloos en hebben geen rechten. In 2017 sloegen veel Rohingya op de vlucht vanwege het geweld door het Myanmarese leger. Het leger wordt beschuldigd van verkrachtingen en moorden.

Ongeveer een miljoen Rohingya zijn naar buurland Bangladesh gevlucht. Daar leven zij onder erbarmelijke omstandigheden. Volgens de VN zijn de Rohingya een van de meest vervolgde minderheden in de wereld.

Maleisië is een gewenste bestemming voor de Rohingya omdat de meerderheid van de bevolking ook moslim is. Het land heeft eerder Rohingya op humanitaire gronden geaccepteerd maar probeert intussen het aantal vluchtelingen te beperken. Er wonen meer dan 111.000 Rohingya in het land.

De Deense politie onderzoekt meldingen over onbekende drones die vrijdagavond boven de haven van Køge zijn gezien. In een persbericht spreekt de politie over zo'n twintig grote drones die zouden zijn waargenomen.

Agenten zagen vier drones die aan het begin van de nacht met hoge snelheid boven zee verdwenen. De politie zegt niet te weten waar de drones vandaan kwamen en waarom ze boven de haven vlogen.

Een deel van de haven wordt ook voor militaire doeleinden gebruikt, meldt de Deense krant Berlingske. Drie weken geleden meerde een schip aan met aan boord militair materieel dat was ingezet op een NAVO-missie in Letland. Volgens de havendirecteur waren er gisteren geen militaire activiteiten in de haven.

Kabels in Oostzee beschadigd

Køge ligt veertig kilometer ten zuiden van de Deense hoofdstad Kopenhagen, aan de Oostzeekust.

Op 25 december raakte een elektriciteitskabel in de Oostzee tussen Estland en Finland beschadigd, tegelijk met een aantal internetkabels. Finland houdt Rusland hiervoor verantwoordelijk en spreekt van sabotage.

In november raakten ook al twee datakabels in de Oostzee beschadigd. Daarvoor wordt een Chinees bulkschip als verdachte gezien.

NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte zei in een reactie op de incidenten dat de NAVO zijn aanwezigheid op de Oostzee gaat uitbreiden.

Amsterdam zet niet langer in op 'slimme' verkeerslichten. Dat heeft te maken met de privacywetgeving, meldt AT5: de bescherming van persoonsgegevens loopt gevaar als een verkeerslicht 'weet' wie er aan komt rijden.

Ruim een jaar geleden kondigde de gemeente Amsterdam nog aan dat elk verkeerslicht in de stad straks een 'intelligent verkeerslicht' zou zijn. Het idee was dat die verkeerslichten het verkeer konden herkennen door te communiceren via apps. Bepaalde groepen zouden dan snel 'groen' krijgen; bijvoorbeeld fietsers of zware vrachtauto's. "Zo kan het verkeer op drukke kruispunten efficiënter doorrijden", stelde de gemeente in december 2023.

Maar in de praktijk is het bij een heel beperkte proef gebleven op twee kruispunten die eindigde in 2023. Verder zijn er in Amsterdam geen slimme verkeerslichten geplaatst. De gemeente is het ook niet meer van plan. "In het recente verleden zijn er door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zorgen geuit over de bescherming van persoonsgegevens bij intelligente verkeerslichten", schrijft verkeerswethouder Melanie van der Horst in een verklaring.

Ritten in kaart

Wie het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens erbij pakt, begrijpt wat de wethouder bedoelt. "Meestal zonder dat mensen dat merken, maken de volgverkeerslichten contact met de apps op de mobiele telefoon van weggebruikers. Zo kunnen de verkeerslichten op grote schaal persoonlijke informatie van mensen verzamelen", zegt de AP. "Het is bijvoorbeeld mogelijk om volledige ritten in kaart te brengen, inclusief datum, tijd en snelheid. Omdat wegbeheerders (Rijkswaterstaat, provincies en gemeenten) weten waar de verkeerslichten staan, kunnen zij weggebruikers volgen."

"De wegbeheerders lijken niet goed te hebben nagedacht over de privacyrisico's van deze verkeerslichten", schrijft de AP.

Gehackt

Maar er speelt nog meer mee bij het besluit van Amsterdam om voorlopig geen slimme verkeerslichten in te zetten. Zo waren er nogal wat kinderziektes bij de proef op de twee kruispunten, verbeterde de doorstroming daar nauwelijks en er wordt gevreesd dat de slimme verkeerslichten kunnen worden gehackt. "De kosten van het onderhoud van intelligente verkeerslichten zijn daarnaast aanzienlijk hoger", schrijft de wethouder.

Op andere plekken in het land zijn wel slimme verkeerslichten. Zo wordt onder andere in Flevoland, Den Bosch, Haarlemmermeer en nog een aantal andere plekken gewerkt met een app waar fietsers hun gegevens kunnen invullen en dan sneller groen krijgen. NH Nieuws meldt dat ook dat systeem tot zorgen over de privacy leidt.

Onlangs besloot wethouder Van der Horst dat Amsterdamse parkeercontroleurs moeten stoppen met het opsporen van gestolen auto's. Ook toen speelde de privacywetgeving een grote rol.

Vrachtwagens en personenauto's moeten de komende jaren veel minder CO2 gaan uitstoten. Dit jaar gaat het om een vermindering van 15 procent ten opzichte van 2019. In 2030 moet de uitstoot met 43 procent zijn afgenomen. De vraag is: gaat het lukken?

Volgens de Europese Vereniging van Autofabrikanten (ACEA) kan het met name knap lastig worden om de doelstelling voor 2030 te halen. In meerdere landen zijn de subsidies op elektrische voertuigen sterk verlaagd of zelfs afgeschaft. Ook ervaren veel transporteurs in veel landen in Europa een tekort aan laadpalen.

Elektrische vrachtwagens zijn nu nog vooral interessant voor kortere afstanden, al neemt de actieradius net als van elektrische personenwagens, snel toe.

Transportbedrijf Cornelissen heeft inmiddels 20 elektrische vrachtwagens rondrijden en wil dat uitbreiden naar zo'n tachtig trucks:

Veel vrachtwagenproducenten zien de CO2-normen wel zitten. Bedrijven als Mercedes, Volvo en DAF hebben jaren geleden al ingezet op de productie van elektrische vrachtwagens. En de ontwikkelingen gaan hard. Waar de eerste elektrische vrachtwagens nog een actieradius hadden van 100 km zijn er nu met een bereik van bijna 500 km.

De vrachtwagenproducenten hebben veel minder last van concurrentie uit China dan de personenwagenfabrikanten. Voor vrachtvervoerders blijven Europese merken aantrekkelijk dankzij de vele service- en onderhoudsplekken in Europa. De Europese normen worden zelfs gezien als een van de redenen waarom de Europese vrachtwagenproducenten hun Chinese concurrenten nog voor blijven.

Lobby tegen verscherpte normen

ACEA voert een stevige lobby voor uitstel of zelfs afstel van de nieuwe normen. De belangenorganisatie zegt de CO2-doelstelling te steunen, maar is vooral bezorgd over 2030. Dan moeten de auto- en vrachtwagenproducenten 43 procent minder uitstoten.

Volgens ACEA moet er nog veel gebeuren om dit te halen. Zo zouden er over vijf jaar in Europa 400.000 vrachtwagens en bussen emissievrij moeten zijn. Dat betekent dat ze rijden op elektriciteit of waterstof.

Dat wordt een flinke opgave. Geschat wordt dat in de afgelopen twee jaar in heel Europa maar ongeveer 8000 elektrische vrachtwagens zijn verkocht. De bussen doen het beter. Volgens cijfers van ACEA is 16 procent van de bussen tegenwoordig elektrisch.

Uiteindelijk moeten alle nieuwe vrachtenwagens in 2040 fossielvrij zijn.

Rap tempo

Meer emissievrije wagens betekent ook dat er in hoog tempo veel laadmogelijkheden bij moeten komen. Ook daar zijn Europese richtlijnen voor opgesteld. Zo moeten EU-landen vanaf 2026 om de 60 km langs belangrijke snelwegen laadstations plaatsen. En hoewel er in Nederland veel laadpalen zijn bijgeplaatst, zijn niet alle EU-landen zo ver.

Waterstofmotoren zijn nog niet op grote schaal toepasbaar.

Ook de EU-landen zullen flink aan de bak moeten om de gestelde doelen te bereiken. Deze maand start de voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen een 'strategische dialoog' met de betrokken partijen.

Vereniging De Friesche Elf Steden stelt een onderzoek in naar beelden van de Elfstedentocht in 1963. Daaruit zou blijken dat niet 'ijskoningin' Meike de Vlas, maar Annigje van Dijk-Bajema de beste vrouw was in de 'hel van '63'.

Het onderzoek volgt op een analyse van oude filmpjes door het Fries Film & Audio Archief (FFAA), meldt Omrop Fryslân.

De Elfstedentocht van 18 januari 1963 wordt algemeen gezien als de zwaarste in de elfstedenhistorie. Bij de start vroor het 18 graden, om 09.00 uur was het min 4. De noordoostenwind nam geleidelijk toe tot krachtig. 577 wedstrijdschaatsers verschenen aan de start, slechts 58 van hen volbrachten de tocht; Reinier Paping was de winnaar. Daarnaast waren er 9294 toerrijders, onder wie zowel Meike de Vlas als Annigje van Dijk-Bajema. Van de toerrijders haalden slechts 69 de eindstreep.

Het was al eerder bekend dat onder de toerrijders in 1963 geen enkele vrouw de finish haalde. Veel vrouwen stapten onderweg van het ijs. Andere vrouwen werden ervan af gehaald door de organisatie omdat het te gevaarlijk of donker werd.

Bruggetje van Bartlehiem

Maar nu zegt het FFAA dat de organisatie altijd ten onrechte heeft aangenomen dat Meike de Vlas (1942-2022) het langst door schaatste in 1963. Op de oude filmpjes is duidelijk te zien dat Annigje van Dijk-Bajema (1929-2003) 'pas' bij het befaamde bruggetje van Bartlehiem van het ijs stapt. Ze kwam dus ongeveer tien kilometer verder dan De Vlas. Die was al bij buurtschap Vrouwbuurtstermolen van het ijs gehaald, stelt archiefonderzoeker Syds Wiersma.

Het FFAA beschikt pas een paar maanden over de oude zwart-wit beelden van 1963. Wiersma's oog viel daarbij op een schaatsster onderweg in Franeker. Zij was stijlvol wit gekleed en had een lange (vermoedelijk) kleurrijke muts op. Op de beelden is te zien hoe ze haar kaart afstempelt en een kop thee of chocolademelk drinkt.

Bekijk hier de archiefbeelden:

De vrouw leek in Franeker nog erg fris, zegt Wiersma. "Ik dacht: die is doorgereden, dat kan niet anders. Zo begon de zoektocht. Wie is deze vrouw? Hoe ver is ze gekomen?"

Schaatshistorie van vrouwen

Wiersma zocht contact met marathonschaatster Jessica Merkens. Zij beschreef in 2023 de Nederlandse schaatshistorie van vrouwen en opperde dat het wel eens om Annigje (Anny) van Dijk kon gaan. Dat was niet zomaar een gok. Dezelfde Van Dijk was de snelste vrouw van de iets minder barre editie van de Elfstedentocht in 1956.

"We zagen gelijkenis", zegt onderzoeker Wiersma. Hij zocht contact met de dochter van Van Dijk en kreeg zo uitsluitsel. "De familie bevestigde dat het hun moeder was."

"We wisten wel hoe ver ze gekomen was, maar niet dat ze van de vrouwen het verst was gekomen", reageert dochter Anke van Dijk. "Ik vind het fantastisch. Ik gun dit haar."

Onderzoek

Voorzitter Wiebe Wieling van de Koninklijke Vereniging de Friesche Elf Steden zegt in een eerste reactie dat hij de 'claim' van het Fries archief laat onderzoeken. Mocht het waar zijn, dan worden de gegevens op de website aangepast, zegt hij.

Misschien dat daarbij nog ruimte is voor een saillant detail. Want volgens Anke van Dijk is haar moeder helemaal niet van het ijs gestapt omdat ze niet meer verder kon. "Mijn zus zat nog bij haar aan de borst en ze had 's ochtends vroeg voor het laatst melk gehad. Dus mijn moeder kon het niet meer houden", zegt ze. "'s Middags begon het te lekken en te bevriezen. Ze moest er wel af, anders kon het gevaarlijk worden."

Syrië gaat het internationale vliegverkeer op de luchthaven van Damascus hervatten. Vanaf komende dinsdag vertrekken en landen er weer internationale vluchten in de Syrische hoofdstad.

Het vliegverkeer vanaf Damascus werd bijna een maand geleden stilgelegd na de val van het regime-Assad. Binnenlandse vluchten en internationale vluchten met hulpgoederen landden de afgelopen tijd al wel in Damascus.

De Syrische luchtvaartautoriteit maakte bekend dat alle internationale luchtvaartmaatschappijen weer welkom zijn. "We werken er hard aan om de vliegvelden van zowel Aleppo als Damascus volledig te herstellen", aldus de directeur van de luchtvaartautoriteit.

Dertien jaar

Commerciële luchtvaartmaatschappijen vlogen al bijna 13 jaar niet meer op Damascus, vanwege de burgeroorlog in het land. Eerder deze week maakte Qatar Airways bekend vanaf dinsdag weer drie keer per week tussen Doha en Damascus te gaan vliegen.

Het vliegveld van de Syrische hoofdstad was tijdens de oorlog in het land meerdere keren toneel van gevechten. Regelmatig was de schade zo groot dat er helemaal niet meer gevlogen kon worden, of waren de toegangswegen afgesloten.

Voor de allereerste keer is de Pacifische parelduiker gezien in Nederland. Gistermiddag dook de zeldzame vogel op, vlak bij de Oosterscheldekering. Vanochtend zwom hij er opnieuw rond, gadeslagen door vele tientallen vogelspotters met telelenzen van meer dan een meter lengte.

"Een vogelsoort ontdekken, dat gebeurt maar weinigen", aldus de geëmotioneerde ecoloog en vogelaar Sven Valkenburg bij Omroep Zeeland. "Ik ben als een kind zo blij."

Valkenburg woont niet eens in de buurt, maar hij moest voor zijn werk naar Breskens toen hij gistermiddag in een binnenhaven bij de Oosterscheldekering de Pacifische parelduiker spotte. Hij twijfelde wel even. De vogel fladdert normaalgesproken alleen rond in het noorden van Amerika (Alaska) en Oost Siberië.

Grote hint

Bovendien is de Pacifische parelduiker nauwelijks te onderscheiden van zijn Europese soortgenoot die hier wel gewoon te vinden is langs de Noordzeekust. Maar de twijfel duurde niet lang. Zo ontbrak bij de nieuwkomer de kenmerkende witte vlek op de zijkant. "Dat was de eerste grote hint", aldus Valkenburg. "Toen ik later de bruine band rond de anaalstreek zag, twijfelde ik niet meer. Toen wist ik: dit is 'm!"

De ecoloog appte een paar 'vogelspotter-vrienden' en in een mum van tijd zat de kering bij Neeltje Jans vol met vogelaars. Volgens een van hen was het een kwestie van tijd dat de Pacifische vogelaar in Nederland zou opduiken. De vogel werd eerder al in Zwitserland gezien. "Dat was een rare plek voor een vogel die eigenlijk op zee leeft", aldus vogelspotter Lennart Verheuvel.

Verdwaald

Het is vooralsnog onduidelijk hoe de vogel precies in Zeeland terecht is gekomen. "Hij moet verdwaald zijn", zegt ecoloog Valkenburg. Hij is ondanks z'n ontdekking niet optimistisch gestemd over de toekomst van de Pacifische parelduiker in Nederland. "Het is een jonge eerste wintervogel, omdat de dekveren op de rug lichte veerrandjes hebben", zegt hij. "Ik weet niet of hij het hier gaat overleven."

Maar z'n eerste nacht in Nederland heeft de vogel doorstaan. Vanochtend zwom hij alweer rond in de binnenhaven bij Neeltje Jans. Even later meldden zich de eerste vogelaars.

Op officiële erkenning zal de Gavia pacifica nog even moeten wachten. Daarvoor moet zijn komst worden beoordeeld door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA).

De uitvaart van de overleden oud-president Desi Bouterse trok vandaag veel belangstelling in de Surinaamse hoofdstad Paramaribo. Er stonden veel mensen langs de route van de rouwstoet.

De kist met Bouterse kwam na een urenlange rit aan bij het partijkantoor. Rond 12.45 uur (Nederlandse tijd) was de witte lijkwagen bij zijn huis in Leonsberg vertrokken voor een rit die eindigde bij het partijkantoor, de plek waar mensen afscheid kunnen nemen.

Open kist in lijkwagen

Onderweg naar het partijkantoor reed de auto in Paramaribo langs plekken die voor Bouterse belangrijk waren. De auto met daarin de open kist werd geflankeerd door mannen in militair uniform en camouflagekleding.

Langs de weg stonden onder anderen aanhangers van Bouterse, die veelal gekleed waren in de kleuren van de NDP. Meerdere auto's sloten zich aan bij de stoet, die regelmatig tot stilstand kwam doordat mensen zich rondom de auto verdrongen.

Veel mensen droegen de paarse Pangi. Een traditionele rechthoekige omslagdoek afkomstig uit de Marron-gemeenschap in Suriname. De Pangi-doek, in de kleuren van de NDP, werd speciaal gemaakt na het overlijden van de oud-president en was binnen enkele dagen uitverkocht. Bouterse ligt opgebaard in een open kist:

Op sociale media staan veel berichten van Bouterse-aanhangers. "Respect, papa Bouta", schreef iemand op TikTok. Verder vielen er woorden als 'volksbegrafenis' en 'volkseer'. Dat lijkt een reactie op het besluit om de oud-president Bouterse geen staatsbegrafenis te geven, onder meer omdat hij vorig jaar definitief werd veroordeeld voor de Decembermoorden van 1982. Kort na zijn veroordeling sloeg hij op de vlucht.

Straf ontlopen

Er zijn in Paramaribo ook mensen die teleurgesteld zijn dat Bouterse niet in de gevangenis heeft gezeten. Maar nu willen ze dat loslaten. "Men heeft zoiets van: ach ja, hij is er niet meer, wat kunnen we er nu nog aan doen", zegt Gilly, een Nederlandse radio-dj van Surinaamse afkomst. "Alsof het hoofdstuk Bouterse nu echt is afgesloten en er liever niet meer over gesproken wordt. Vooral de mensen die zelf op de vlucht voor hem waren."

Ook ziet Gilly dat Bouterse voor sommigen juist voor verbinding zorgde. "Je merkt dat hij een van de weinige politici was die niet aan 'etnisch denken' deden. Iedereen werd als een gelijke beschouwd, ongeacht zijn of haar afkomst", zegt Gilly.

De radio-dj is in Suriname op familiebezoek en was niet verbaasd over de opkomst bij de uitvaart. "Hij was hoe dan ook een president van het land. Het zou juist vreemd zijn als het niet massaal zou zijn geweest. Ook al krijgt hij geen staatsbegrafenis, qua opkomst lijkt het hier wel op."

'Liefde voor Bouterse maakt blind'

Dat de opkomst vandaag groot was, is niet verrassend, zegt historicus en Surinamist Hans Ramsoedh. "De NDP is de tweede partij van Suriname. Ook tijdens verkiezingen zijn partijkantoren gevuld met aanhangers." Vandaag komen mensen volgens hem ook af op het spektakel. "Het gebeurt niet elke dag dat er een uitvaart is van een veroordeelde oud-president."

Hij zegt verder dat de liefde voor Bouterse mensen blind maakte. "Wat mensen niet zagen, is dat hij het land achterliet met een lege schatkist en een enorme staatsschuld. Iets wat zijn opvolger, president Santokhi, nu moet oplossen."

De NOS sprak met aanhangers en tegenstanders van Bouterse:

Bij de Decembermoorden werden onder leiding van Bouterse, die toen legerleider was, vijftien politieke tegenstanders gemarteld en vermoord.

Naast Bouterse werden ook vier handlangers veroordeeld in de Decembermoordenzaak: ex-militairen Ernst Gefferie, Iwan Dijksteel, Benny Brondenstein en Stephanus Dendoe kregen vijftien jaar cel. Starnieuws schrijft dat drie van hen vandaag afscheid mochten nemen van Bouterse in de aula van het mortuarium.

Ze werden in een wit busje van de gevangenis naar het mortuarium vervoerd en daarna weer teruggebracht naar de gevangenis, schrijft de nieuwssite. Een vierde veroordeelde ex-militair, Iwan Dijksteel, vluchtte net als Bouterse na zijn veroordeling en is sindsdien spoorloos.

Het Nederlandse fregat Zr.Ms. Tromp krijgt de leiding over een groep schepen van NAVO-landen. Het vlootverband is actief in de Noordzee, Oostzee en de Atlantische Oceaan. Vanmiddag om 13.00 uur vertrok het fregat vanuit Den Helder.

De Tromp wordt het vlaggenschip van de snelle reactiemacht op zee. Commandeur Arjen Warnaar gaat het commando voeren. "Als er iets gebeurt op zee, is het aan ons om te reageren", vertelt de nieuwe bevelhebber, die daarbij nauw samenwerkt met de kustwachten en marines van individuele landen.

De zichtbare aanwezigheid van de NAVO-vloot moet een afschrikkend effect hebben. "Wij zijn een militair instrument, maar we mogen pas iets doen als de politiek daartoe beslist. Onze belangrijkste taak is detecteren en rapporteren. Het is dus zaak om daar te zijn waar iets gebeurt."

De bemanning van de Tromp werd uitgezwaaid door vrienden en familie:

In het gebied waar de schepen zullen varen zijn recent meerdere incidenten geweest. Afgelopen november gingen twee datakabels in de Oostzee stuk nadat een Chinees schip, de Yi Peng 3, was gepasseerd. In december was het opnieuw raak. Toen raakten een stroomkabel en vier datakabels beschadigd in de zee tussen Finland en Estland.

Dat gebeurde vlak nadat de olietanker Eagle S de kabels was langsgevaren. Op de zeebodem is een tientallen kilometers lang sleepspoor ontdekt, mogelijk ontstaan door het slepen van een anker. De Finse autoriteiten noemen het beschadigen van de kabels "ernstige sabotage" en verdenken Rusland ervan betrokken te zijn. Acht bemanningsleden van de Eagle S mogen het schip niet verlaten van de Finse politie.

De aanwezigheid van de marineschepen in de Oostzee kan helpen dit soort sabotageacties te voorkomen, denkt Patrick Bolder. Hij is defensiespecialist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. "Het beste is saboteurs op heterdaad betrappen. Maar dan heb je wel schepen nodig om daar snel bij te zijn."

Energie als wapen

Volgens Bolder zijn de kapotte kabels onderdeel van hybride oorlogsvoering. Een strategie waarbij niet alleen militaire, maar ook niet-militaire middelen worden ingezet om de tegenstander te verzwakken. "Pure intimidatie eigenlijk", zegt Bolder.

Vooral de Baltische staten worden hierdoor geraakt. Sinds de Russische invasie in Oekraïne proberen zij hun energienetwerken los te koppelen van Rusland. In februari dit jaar willen ze hun netwerk verder integreren in de Europese energienetwerken. De beschadigde stroomkabel tussen Finland en Estland, de Estlink-2, speelt hier een rol in.

Bolder: "Als Rusland zulke kabels doorknipt, dan wordt de elektriciteitsverbinding minder stabiel. Zo laat Rusland zien: blijf bij ons, dan krijg je veilige en goedkope energie. Zo wordt energie als wapen ingezet." Direct na het incident met de Estlink-2 besloot Estland om de andere kabel, de Estlink-1 extra te beveiligen met marineschepen. De minister van Energie in Litouwen liet weten gewoon door te willen gaan met de integratie in het Europese stroomnetwerk.

Spionageschepen op de Noordzee

Ook Nederland buigt zich over de vraag hoe het stroomkabels, datakabels en pijpleidingen in zee moet beveiligen. In de Nederlandse Exclusieve Economische Zone, het deel van de Noordzee waar Nederland specifieke rechten heeft, ligt ongeveer tienduizend kilometer aan gaspijpleidingen, stroom- en datakabels.

Afgelopen zomer stelde het kabinet 41 miljoen euro beschikbaar om die infrastructuur beter te beveiligen. Vooral de aanwezigheid van Russische spionageschepen is een zorg. Maar de aanpak van die schepen is ingewikkeld, omdat deze in principe recht op vrije doorvaart hebben. De Nederlandse marine begeleidt daarom regelmatig verdachte Russische schepen.

In de onderstaande video zie je welke mogelijkheden er zijn om onderzeese kabels te beveiligen.