NOS Nieuws - Algemeen

In de Brusselse deelgemeente Anderlecht is gisteravond opnieuw iemand gewond geraakt bij een schietpartij. Er werd geschoten bij metrostation Sint-Guido, melden Belgische media. Het is de zesde schietpartij in Anderlecht in twee weken tijd. De dader is gevlucht op een elektrische step en is sindsdien spoorloos.

In de nacht van zondag op maandag was er ook al een schietpartij in de buurt van het metrostation. De avond ervoor werd een man van 19 doodgeschoten bij de ingang van een ander metrostation. In totaal zijn er bij de schietpartijen twee doden gevallen en vier mensen gewond geraakt.

De burgemeester van Anderlecht en het Openbaar Ministerie stellen dat de beschietingen te maken hebben met het drugsmilieu en spreken van een "bendeoorlog om territorium". De politie heeft de aanwezigheid van agenten in de buurt van het station eerder verhoogd, maar dit lijkt de schutters niet te hebben afgeschrikt.

Politie vlakbij

Zo stonden volgens burgemeester Cumps agenten op ongeveer zeventig meter afstand bij de beschieting van zaterdag. "Dat is het teken dat die schurken nergens voor stoppen", aldus de burgemeester. Hij is voorstander van een "algemene mobilisatie in de strijd tegen drugsgeweld" en pleit voor meer politiemiddelen om het "extreme geweld" tegen te gaan.

Vanochtend werd in de Brusselse plaats Molenbeek een grote politieactie gehouden. De actie zou gericht zijn tegen een Albanese criminele organisatie die zich bezighoudt met productie en handel van cannabis. Deze actie heeft volgens de politie niets te maken met de schietpartijen van de afgelopen weken.

In Laren is oud-VVD-leider Frits Bolkestein op 91-jarige leeftijd overleden, heeft zijn familie laten weten aan de NOS. Hij was al geruime tijd ziek en overleed gisteren in het Rosa Spier Huis, waar hij sinds 2022 woonde. De uitvaart zal plaatsvinden in besloten kring.

Bolkestein was van 1990 tot 1998 partijleider en fractieleider van de VVD in de Tweede Kamer, waar hij de partij een scherp profiel gaf.

Tussen 1990 en 1994 was Bolkestein oppositieleider tegen het centrumlinkse kabinet-Lubbers III. In 1994 werkte hij mee aan de vorming van het eerste paarse kabinet met de PvdA en D66. Hij bleef daarna in de Tweede Kamer, waar hij het kabinet geregeld bekritiseerde.

De VVD won alle verkiezingen waarbij hij lijsttrekker was. In 1998 kreeg de partij 38 zetels, wat toen het beste resultaat in de VVD-geschiedenis was.

Massa-immigratie

Bolkestein was in Nederland de eerste prominente politicus die sprak over problemen van de multiculturele samenleving en massa-immigratie. Vanaf 1991 baarde hij geregeld opzien met zijn uitspraken. Hij meende onder meer dat de islam moeilijk verenigbaar is met westerse waarden als de scheiding van kerk en staat en de gelijkheid van mannen en vrouwen.

Hij uitte ook geregeld kritiek op de Europese Unie, die zich volgens hem met veel te veel bemoeide. Niettemin werd hij na zijn vertrek uit Den Haag onverwachts lid van de Europese Commissie. Als commissaris voor de interne markt stelde hij voor om Oost-Europeanen in West-Europa te laten werken volgens de voorwaarden die gelden in hun eigen land. Deze zogenoemde Bolkestein-richtlijn werd na zijn vertrek onder druk van massale protesten in vooral Frankrijk grondig aangepast.

Na zijn pensionering mengde Bolkestein zich nog geregeld in het publieke debat. In 2011 baarde hij opzien door zich te keren tegen de bezuinigingen op de cultuur.

Bolkestein schreef ook veel boeken. Het eerste, een Engelstalig toneelstuk over Floris V verscheen in 1976, het laatste, Bij het scheiden van de markt, in 2019.

Bekijk hier een terugblik op zijn carrière:

Ontslagrondes en efficiënter werken lijken hun vruchten af te werpen bij FrieslandCampina. Het zuivelbedrijf boekte vorig jaar een flinke winst. In 2023 leed het nog een miljoenenverlies.

FrieslandCampina profiteerde van een groeiende vraag naar zuivelproducten in Zuidoost-Azië en naar kindervoeding in China. Onder aan de streep bleef 321 miljoen euro over, tegen een verlies van 149 miljoen in 2023.

FrieslandCampina is een coöperatie. Dat betekent dat het zuivel verwerkt van melkveehouders die bij de coöperatie zijn aangesloten. Het bedrijf, met het hoofdkantoor in Amersfoort, heeft vestigingen in dertig landen. Er werken bijna 20.000 mensen. In meer dan honderd landen worden de zuivelproducten verkocht.

Kaasfabriek

FrieslandCampina zette de afgelopen jaren het mes in de organisatie. Het bedrijf sloot een kaasfabriek in het Limburgse Born en schrapte honderden banen. Dat was nodig, zei het bedrijf, om efficiënter te kunnen produceren.

De leden leverden vorig jaar iets meer dan 9 miljard kilogram melk aan. Dat is een paar procent minder dan in 2023. De daling komt volgens FrieslandCampina door een afname in het aantal leden. Het bedrijf merkt dat veel melkveehouders stoppen, onder meer door gebrek aan bedrijfsopvolging.

Bij het vliegtuigongeluk op de luchthaven van de Canadese stad Toronto gisteren zijn achttien mensen gewond geraakt. Eerder meldden hulpdiensten drie van hen ernstig gewond waren geraakt, onder wie een kind. Dat bericht werd later ingetrokken.

Het vliegtuig belandde gisteren rond 14.15 uur lokale tijd door nog onbekende oorzaak op zijn kop op de landingsbaan.

Het vliegtuig kwam uit Minneapolis en had bij de landing op Toronto Pearson International Airport te maken met slecht weer. Volgens vliegtuigtracker Flightradar was er op het moment van de crash sprake van een harde zijwind en stuifsneeuw.

Op sociale media worden beelden gedeeld van de crash:

Het gaat om een CRJ900-vliegtuig van Endeavor Air, een dochteronderneming van Delta Air Lines. Aan boord waren 76 passagiers en vier bemanningsleden.

Een van de passagiers vertelde later aan CNN dat hij voorafgaand aan het ongeluk niets ongewoons opmerkte. "We kwamen op de grond terecht, lagen zijwaarts en daarna lagen we ondersteboven", zei hij tegen CNN.

"Ik kon gewoon mijn gesp losmaken en vallen en mezelf naar de grond duwen. Sommige mensen hingen een beetje ondersteboven en hadden hulp nodig om naar beneden te komen. Anderen konden dat zelf", zei hij.

Bekijk hier beelden van net na de crash, waarin ook te zien is hoe passagiers zelf uit het vliegtuig stappen:

De vluchten op vliegveld Toronto Pearson zijn inmiddels hervat. Wel blijven twee landingsbanen gesloten vanwege het onderzoek. "We zijn erg dankbaar dat er geen doden zijn gevallen en dat dat de verwondingen relatief licht zijn", zei luchthavendirecteur Deborah Flint op een persconferentie.

Canadese en Amerikaanse onderzoekers gaan de toedracht van het ongeluk onderzoeken. Wereldwijde luchtvaartregels schrijven voor dat binnen dertig dagen na een ongeluk een voorlopig onderzoeksrapport moet worden gepubliceerd.

De overheid moet windmolenparken op zee weer financieel gaan ondersteunen. Dat zegt de hoogste baas van landelijk netbeheerder Tennet, Manon van Beek. De afgelopen jaren werden de grote Nederlandse windparken op zee zonder subsidie gebouwd.

Op dit moment daalt de interesse bij energiebedrijven om in grote windparken te investeren. Dat heeft te maken met de stijging van de bouwkosten en achterblijvende vraag van de industrie naar elektriciteit. Vanwege onder meer een tekort aan elektriciteitscapaciteit op land gaat de energietransitie bij de industrie langzamer dan gepland.

Tennet legt voor miljarden euro's aan kabels en transformatorplatforms aan op de Noordzee om de elektriciteit van windmolenparken aan land te brengen. De voorbereidingen van Tennet lopen vooruit op de aanbesteding van windparken door de overheid. Die investering in infrastructuur is weggegooid geld als later blijkt dat niemand de windparken wil bouwen.

Belangstelling bouw windpark

Het FD citeerde afgelopen vrijdag een aantal bedrijven die onder de huidige omstandigheden naar eigen zeggen geen belangstelling hebben om mee te dingen naar de bouw van het volgende windpark. De aanbesteding hiervan begint in september.

Energiebedrijven waarschuwen al vele jaren dat het Nederlandse systeem van financiering voor onvoldoende rendement zorgt. Desalniettemin zijn alle windparken tot nu toe succesvol aanbesteed. Wel waren er bij de laatste aanbesteding veel minder bedrijven die een bod deden dan bij eerdere tenders.

Bij aanbestedingen van de Britse en Deense overheid bleek de afgelopen tijd dat geen enkel bedrijf daar belangstelling had om een windpark op zee te bouwen. Nederland heeft niet alleen de subsidie afgeschaft maar vraagt tegenwoordig zelfs geld voor de kavels waarop een windpark gebouwd mag worden. Tot nu toe houdt de overheid vast aan dit systeem, alhoewel er ook in Den Haag getwijfeld wordt hoelang dat nog vol te houden is.

Brits systeem

Tennets ceo Van Beek pleit nu voor het Britse financieringssysteem contract for difference. In dit systeem betaalt de overheid mee bij een lage elektriciteitsprijs. Bij een hoge elektriciteitsprijs roomt de overheid de winst af. Binnen een bepaalde bandbreedte laat de overheid de markt zijn werk doen.

Deze manier van financieren is anders dan de vroegere subsidies. In het Britse systeem dekt de overheid de risico's van investeringen gedeeltelijk af. Bij hoge elektriciteitsprijzen zoals tijdens de energiecrisis een paar jaar geleden, verdient de overheid dus geld. Bij lage energieprijzen betaalt de overheid mee.

Daarnaast moet de industrie volgens de netbeheerder geholpen worden om over te schakelen op elektriciteit.

Waterstof en batterijen zijn nodig om als er veel wind en weinig vraag is de opgewekte elektriciteit op te vangen. Die kan dan later gebruikt worden als het niet waait. Binnen een paar jaar is driekwart van de geproduceerde elektriciteit in Nederland opgewekt uit zon en wind. Die duurzame elektriciteit is voor een groot deel afkomstig van windparken op de Noordzee.

Rusland heeft een Amerikaan vrijgelaten die anderhalve week geleden op een vliegveld bij Moskou werd opgepakt voor drugsmokkel. Het Kremlin laat doorschemeren dat dit alles te maken heeft met de ontmoeting vandaag in Saudi-Arabië tussen de Amerikaanse minister Rubio van Buitenlandse Zaken Rubio en zijn Russische collega Lavrov. "Bepaalde gebeurtenissen moeten in die context worden gezien", zegt een woordvoerder.

De douane van de internationale luchthaven van Vnoekovo betrapte op 7 februari de 28-jarige Kalob Wayne op de smokkel van een kleine hoeveelheid marihuana. Die zat verstopt in een pot marmelade. Zijn Amerikaanse advocaten hebben tegen The New York Times gezegd dat de Russen hem hebben laten gaan om mogelijke irritaties weg te nemen voorafgaand aan de ontmoeting in Saudi-Arabië .

Op het moment dat Wayne werd aangehouden, waren de onderhandelingen tussen de VS en Rusland over een gevangenenruil bijna afgerond. Rusland liet uiteindelijk vorige week de Amerikaan Marc Fogel vrij, de VS liet daarna de Russische cryptocrimineel Alexander Vinnik gaan. Volgens een bron van The New York Times liep de ruil door de arrestatie van Wayne enkele dagen vertraging op.

Topoverleg

Bij de besprekingen in de Saudische hoofdstad Riyad is, naast het herstel van de diplomatieke banden tussen beide landen, de beëindiging van de oorlog in Oekraïne het belangrijkste onderwerp.

Beide landen sturen vertegenwoordigers op het bijna hoogste niveau. Rubio neemt Midden-Oostengezant Witkoff en nationale veiligheidsadviseur Waltz mee, Lavrov president Poetins belangrijkste buitenlandadviseur, Joeri Oesjakov.

De besprekingen moeten de weg effenen voor een ontmoeting tussen de presidenten Poetin en Trump.

De banden tussen Rusland en de Verenigde Staten worden aangehaald. Na een telefoongesprek van anderhalf uur tussen president Trump en president Poetin zijn nu delegaties uit beide landen naar de Saudische hoofdstad Riyad gegaan.

Het is voor het eerst sinds de Russische invasie in Oekraïne dat zulke hoge vertegenwoordigers van Rusland en de VS elkaar ontmoeten. Vijf vragen over wat we kunnen verwachten van de gesprekken en wat ze betekenen.

Wat wordt er besproken in Riyad?

De ontmoeting staat in het teken van het herstellen van de banden tussen Rusland en de Verenigde Staten. Belangrijk gespreksonderwerp is uiteraard ook de oorlog in Oekraïne. Trump zei dit weekend dat Amerika "hard werkt" om vrede te bewerkstelligen in Oekraïne. Volgens Kremlinwoordvoerder Peskov is het doel "het herstel van de Amerikaans-Russische relaties, en het voorbereiden van mogelijke onderhandelingen over Oekraïne."

Rusland zegt dat het overleg ook wordt gebruikt om een ontmoeting te organiseren tussen de twee presidenten. Woordvoerder Peskov weigerde in te gaan op de vraag of zo'n ontmoeting al snel kan plaatsvinden, wat Trump eerder suggereerde.

Wie zijn er vandaag bij en wie niet?

Poetin en Trump zijn er zelf niet. Minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, nationaal veiligheidsadviseur Mike Waltz en gezant voor het Midden-Oosten Steve Witkoff geven leiding aan de Amerikaanse delegatie. De gesprekken worden georganiseerd door de Saudiërs, die goede banden onderhouden met zowel Moskou als het team van Trump.

Rusland stuurt minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en de belangrijkste buitenlandadviseur, Joeri Oesjakov. Er zijn geen vertegenwoordigers van de EU of van Europese landen bij de gesprekken. Ook president Zelensky van Oekraïne is er niet bij. Hij praat vandaag in Ankara met president Erdogan over samenwerking tussen Oekraïne en Turkije.

Wie is wie aan de onderhandelingstafel?

Wat zeggen de gesprekken over de internationale betrekkingen?

Trump lijkt een resoluut einde te willen maken aan het internationale isolement van Rusland en dat van Poetin, een man tegen wie een internationaal arrestatiebevel loopt van het Internationaal Strafhof in Den Haag vanwege Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne.

Deze toenadering richting Poetin, weg van de traditionele bondgenoten van Amerika, is op zijn minst opvallend te noemen. Het suggereert dat Poetin zijn status als internationale paria kwijtraakt en dat hij een deal over Oekraïne binnen handbereik heeft.

Ook is de plek waar de onderhandelingen plaatsvinden, Saudi-Arabië van belang. Een bron dicht bij het Saudische hof vertelde eerder aan CNN dat het gastheerschap van de gesprekken het imago en prestige van de Saudiërs goed doet. Het laat zien dat ze een belangrijke rol spelen in grote internationale kwesties, zoals ook in de Gaza-oorlog.

Dit zijn de eerste beelden van de ontmoeting:

Hoe hebben Europese landen gereageerd op de aankondiging van de gesprekken?

Zelensky heeft gezegd dat hij "nooit beslissingen van de Verenigde Staten en Rusland over Oekraïne zou accepteren".

Gisteren was er spoedoverleg in Parijs. Daar kwamen de regeringsleiders van acht Europese landen bij elkaar, met onder anderen NAVO-chef Rutte en Europese Commissie-voorzitter Von der Leyen. Aangezien Europa niet was uitgenodigd bij de gesprekken vandaag, was het zaak voor de landen om eenheid te tonen. Veel concreets kwam niet uit de top.

Daarnaast stond het overleg ook in het teken van de standpunten van de VS over een toekomstig NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne en de door Rusland bezette gebieden. De VS ziet een toetreding tot het militair genootschap van Oekraïne niet langer zitten. Bovendien noemde president Trump het niet realistisch dat Oekraïne in een akkoord met Rusland de bezette gebieden terugkrijgt.

Kunnen er al concrete stappen in het vredesproces in Oekraïne verwacht worden?

Nee. Minister Rubio heeft al gezegd dat de "echte onderhandelingen" nog moeten komen. Daarbij zal volgens hem ook Oekraïne betrokken moeten worden, "omdat zij het land zijn dat is binnengevallen". Maar ook Europa moet aanwezig zijn, zei hij, onder meer omdat Europese landen ook sancties hebben opgelegd aan Poetin en Rusland.

Trump had eerder beloofd dat hij de oorlog in Oekraïne binnen 24 uur na zijn aantreden zou beëindigen, mogelijk zelfs daarvoor. Dat is niet gelukt, maar de woorden van de Amerikanen lijken wel effect te sorteren.

Zo hebben verschillende Europese leiders opgeroepen tot meer militaire samenwerking. Ook is de roep binnen Europa om de NAVO-uitgaven te verhogen luider geworden. De Britse premier Keir Starmer heeft bovendien gezegd dat het Verenigd Koninkrijk bereid is om militairen te leveren om de veiligheid te handhaven als het tot een staakt-het-vuren komt. Ook premier Schoof sluit niet uit dat Nederland deelneemt aan een troepenmacht om Oekraïne te beschermen, al is een besluit daarover nog geen gelopen koers.

Goedemorgen! Topdiplomaten uit Rusland en de Verenigde Staten treffen elkaar in Saudi-Arabië. En Feyenoord speelt vanavond in de tussenronde van de Champions League een uitwedstrijd tegen AC Milan. De Rotterdammers verdedigen in San Siro een 1-0 voorsprong.

Eerst het weer: Het wordt vandaag vrij zonnig, maar in de middag neemt de sluierbewolking wel toe. Het wordt 2 tot 5 graden. Door de oostenwind voelt het kouder aan.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vreest dat de bezuinigingen die het kabinet wil doorvoeren op de gemeenten mensen met achterstanden rechtstreeks zullen raken. Daardoor dreigt de ongelijkheid groter te worden en kan het toch al lage vertrouwen in de politiek verder beschadigd raken.

Het planbureau schrijft dit in het rapport Sociale en Culturele Ontwikkelingen. Het SCP licht de uitkomsten van het onderzoek vandaag toe in de Tweede Kamer.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Op de luchthaven van de Canadese stad Toronto is een vliegtuig bij een crash ondersteboven terechtgekomen op de landingsbaan. Alle tachtig inzittenden overleefden het ongeluk.

Bekijk de beelden van het vliegtuig hier:

Fijne dag!

De politie van Aruba ligt onder vuur na de dood van een jonge jongen tijdens een politieachtervolging. De omstandigheden waaronder het incident ruim een week geleden gebeurde hebben veel stof doen opwaaien. Zo veel stof dat Arubanen in Nederland afgelopen zondag een kleine manifestatie organiseerden in Rotterdam.

Het slachtoffer, de 19-jarige Ayden Lanoy, zou in zijn auto roekeloos en zonder achterlichten hebben gereden. Toen de politie hem staande wilde houden, ging hij ervandoor. De achtervolging, die gefilmd zou zijn door een vriend van Ayden, eindigde in een doodlopende straat.

Een getuige zegt tegen een lokale nieuwswebsite dat de twee agenten uitstapten. Toen Lanoy probeerde weg te komen, zou het vuur zijn geopend. Het waren volgens de nieuwswebsite 24ora.com achttien schoten in vijf seconden. Lanoy overleefde het niet.

Wél achterlichten

Vlak na het incident stond een politiewoordvoerder de pers te woord. Ze zei dat de bestuurder van de auto was ingereden op de twee agenten, waarna die zich genoodzaakt zagen te schieten.

Toen op sociale media beveiligingsbeelden opdoken, veranderde de publieke opinie. Daarop is te zien dat de vluchtende auto wel degelijk achterlichten voerde.

Bovendien zouden er kogelhulzen gevonden zijn achter de auto die in een greppel tegen een boom tot stilstand was gekomen. Dat zou erop duiden dat er ook geschoten is op de auto toen die al voorbij de agenten was en voor hen dus geen gevaar meer vormde.

De media speculeerden volop in de dagen daarna, maar politie en Openbaar Ministerie beperken zich tot de mededeling dat de twee agenten verdachten zijn in een onderzoek dat door de landsrecherche wordt geleid.

Volgens korpschef Ramon Arnhem ligt daar de bron van de verstoorde verhouding tussen politie, pers en publiek. Hij kan en mag namelijk niets zeggen over de zaak zolang het onderzoek, dat dus niet door de politie wordt gedaan, bezig is. "En dat is lastig want het publiek maakt geen onderscheid tussen politie en landsrecherche."

Dat publiek bestaat onder meer uit gerenommeerde columnisten en andere journalisten. Zij nemen het de politie kwalijk dat die zo defensief op het incident reageerde. Om de ophef te sussen, hielden justitie en de politie een persconferentie, maar dat hielp niet.

"In plaats van opheldering te geven, werden cruciale vragen ontweken en bleef de gemeenschap achter met nog meer twijfels over de verantwoordingsplicht van de politie en de eerlijkheid van het onderzoek", aldus een analist.

'Olie op het vuur'

Marko Espinoza van 24ora.com zegt dat de verhoudingen al langere tijd onder spanning staan. "Het werken wordt ons lastig gemaakt. Er zijn geen regels of afspraken, waardoor individuele agenten bij de plaats delict hun eigen regels verzinnen. Of ze houden je ver weg, of ze schijnen met hun zaklampen in je camera, zodat je niet kunt filmen. Soms willen ze je het filmen zelfs verbieden."

Olie op het vuur voor veel journalisten is volgens Espinoza de mededeling dat justitie het aanzetten tot geweld of het verspreiden van ongefundeerde beschuldigingen op basis van speculatie onacceptabel vindt. "We monitoren alle socialemediaplatforms en zullen actie ondernemen tegen dit soort uitingen", zei korpschef Arnhem in de lokale media.

Arnhem doelde naar eigen zeggen specifiek op de bedreigingen van politiemensen, ook van agenten die er niet bij waren, na de dood van de jonge bestuurder. "Dat loopt enorm uit de hand en dat accepteren we niet." Maar deze "misinterpretatie", zoals Arnhem die noemt, is volgens Espinoza "tekenend" voor de gespannen situatie tussen pers en politie.

Toch is Arnhem positief. Het afgelopen weekend verliep volgens hem goed, "en we blijven in gesprek met publiek en media. Die relatie is voor ons de basis voor goed politiewerk. Wij zullen er alles aan doen om het vertrouwen te herstellen. Ik ben overtuigd dat het goedkomt."

Bijna de helft van de werkgevers in Nederland zegt vanwege de krapte op de arbeidsmarkt het werk anders te organiseren. Het UWV ondervroeg een representatieve groep van zo'n 2300 werkgevers. Van hen 46 procent gaf aan dit te doen.

Het vaakst doen ze dit door te stimuleren dat werknemers breed inzetbaar zijn binnen het bedrijf. Daarna volgt het efficiënter maken van werkprocessen en daarna het inzetten van automatisering en andere arbeidsbesparende technologie. Of werkgevers dit nu ook meer doen dan een paar jaar geleden is onduidelijk: het UWV heeft dit niet eerder onderzocht.

Bedrijven met een personeelstekort kunnen bij het UWV aankloppen voor gratis advies over een andere organisatie van het werk. Dat heet het Bedrijfsadvies Inclusieve Arbeidsorganisatie (BIA).

Taken opgeknipt

Het UWV tekende ook de ervaringen op van bedrijven die zo'n advies kregen. Bijvoorbeeld het Friese bedrijf Opnieuw, dat uit gebruikte materialen meubels maakt. In het verleden liet het bedrijf één persoon een hele stoel opknappen. Nu is dat proces opgeknipt en is er bijvoorbeeld een aparte afdeling waar iemand alleen armleuningen repareert. Volgens het bedrijf is het makkelijker om mensen te vinden die niet alle taken kunnen uitvoeren, maar wel zo'n 'opgeknipte' taak.

Ook de douane heeft bepaald werk anders georganiseerd. Niet-specialistische taken werden weggehaald bij medewerkers. En met deze taken werd een nieuwe functie gecreëerd waarvoor minder specifieke eisen golden. Daardoor werd het makkelijker om zo'n vacature vervuld te krijgen en hadden bestaande medewerkers meer tijd voor hun specialistische taken.

'Betrek werknemer erbij'

UWV-arbeidsmarktadviseur Erica Maurits benadrukt dat werknemers wel goed moeten worden meegenomen in zo'n verandering van het werk. "Je wil voorkomen dat werknemers door zo'n proces uitstromen of elders gaan kijken. Betrek ze er dus bij. En ze kunnen ook input geven in hoe je iets efficiënter kan maken. De mensen op de werkvloer kunnen vaak goed zien wat de mogelijkheden zijn."

Het UWV deed het onderzoek eind vorig jaar. Werkgevers zeiden toen dat iets meer dan de helft van de vacatures, 53 procent, moeilijk vervulbaar was. Dat is evenveel als een jaar eerder. Al sinds 2021 ligt dit percentage boven de 50. In het openbaar bestuur, de bouw en het onderwijs hebben werkgevers nu het vaak last van krapte op de arbeidsmarkt.

Krapte heeft gevolgen

Van de werkgevers die last hebben van de krapte zegt een deel dat dat ook gevolgen heeft voor de productie of dienstverlening.

Van hen zegt 43 procent dat de krapte de groei van de organisatie belemmert, 30 procent zegt meer opdrachten af te wijzen en 22 procent zegt de openingstijden, productie of dienstverlening te beperken. Ook geeft 18 procent aan dat de kwaliteit van de producten of dienst vermindert door de krapte.

Woensdag landen de eerste vliegtuigen met migranten uit de Verenigde Staten in Costa Rica. Het land gaat - betaald door de Amerikanen - tweehonderd migranten opvangen die in de VS wachten op uitzetting.

De migranten komen volgens Costa Rica uit Centraal-Azië en India. Ze zullen op een later moment terugkeren naar hun land van herkomst.

Een van de verkiezingsbeloftes van Trump was om illegale migranten massaal uit de VS te zetten. Een aantal landen is een samenwerking met de VS aangegaan om tegen betaling migranten op te vangen. Naast Costa Rica zijn dat Panama en Guatemala.

Vorige week landde een vliegtuig met 119 migranten in Panama. Zij komen uit onder meer China en Pakistan.

Bij een busongeluk in Bolivia zijn zeker 28 mensen omgekomen. De politie heeft het aantal van 31 dat eerst werd genoemd naar beneden bijgesteld.

Ook raakten zo'n twintig mensen gewond. Tien gewonde volwassenen en vier gewonde kinderen zijn naar het ziekenhuis gebracht. Een deel van hen ligt op de intensive care.

Het ongeluk gebeurde op een bergachtige weg met veel bochten in de buurt van de stad Yocalla. De bus raakte van de weg en stortte bijna 800 meter omlaag.

Mogelijk reed de bus te hard waardoor de chauffeur de controle verloor, aldus de politie. De chauffeur is een van de omgekomen slachtoffers.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) vreest dat de bezuinigingen die het kabinet wil doorvoeren op de gemeenten mensen met achterstanden rechtstreeks zullen raken. Daardoor dreigt de ongelijkheid groter te worden en kan het toch al lage vertrouwen in de politiek verder beschadigd raken.

Het planbureau schrijft dit bij 'Sociale en Culturele Ontwikkelingen', een rapport over de stand van het land. Het SCP licht de uitkomsten van zijn onderzoek vandaag toe in de Tweede Kamer.

"Ons advies is: als je de ongelijkheid niet wilt vergroten, bezuinig dan niet op gemeenten", zegt onderzoeker Roel Willems. "Zorg dat die hun sociale rol kunnen behouden."

'Hulp dreigt verder uitgekleed te worden'

Volgend jaar wordt er 2,3 miljard euro gekort op het gemeentefonds, waar de verplichte taken van gemeenten uit worden betaald, uiteenlopend van vuilnis ophalen tot het leveren van jeugdzorg en thuishulp. Omdat gemeenten anders dan de rijksoverheid niet rood mogen staan, moeten zij snijden in voorzieningen. Ook verhogen zij nu in veel plaatsen al lokale belastingen, zoals de ozb (onroerendezaakbelasting).

Het SCP voorspelt dat dit gevolgen krijgt voor burgers die nu al maatschappelijk, financieel en qua gezondheid achterblijven. Bijvoorbeeld doordat er straks nog minder schuldhulpverlening, zorg en ondersteuning of opvoedingsondersteuning beschikbaar is.

"Het gaat hier om mensen met stapels problemen", zegt onderzoeker Willems. "Je hebt het dan over best veel mensen: zo'n 1,3 miljoen. Op de hulp voor deze groep is in het verleden al veel bezuinigd. Die hulp dreigt nu nog verder uitgekleed te worden en dat vinden wij zorgelijk."

Volgens Willems dreigen deze mensen niet alleen het vertrouwen in de overheid te verliezen, "maar ook in elkaar, omdat zij het gevoel hebben er alleen voor te staan".

Opleving in vertrouwen alweer voorbij

Dat sluit aan bij een bredere ontwikkeling die het SCP waarneemt: veel mensen voelen zich verbonden met ons land en anderen om zich heen, maar bij burgers met een maatschappelijk onzekere positie is dat anders. Zij voelen zich juist steeds minder gehoord en gezien door de groepen die het in hun ogen voor het zeggen hebben. Het risico is dat zij zich in reactie daarop van de maatschappij afkeren.

Het nieuwe SCP-rapport laat zien dat breder in de maatschappij het vertrouwen in de politiek laag is, na een opleving die te zien was kort na de start van het nieuwe kabinet. Burgers hebben het gevoel dat kabinet en Kamer er niet in slagen de problemen in ons land, zoals migratie, het woningtekort en de stikstofcrisis, op te lossen.

Europese regeringsleiders vinden dat er flink geïnvesteerd moet worden in defensie en pleiten voor meer steun aan Oekraïne, benadrukten ze na het spoedoverleg in Parijs van vandaag.

Ondanks die ferme woorden lijkt dat overleg weinig concreets te hebben voortgebracht. Verschillende leiders zeiden bereid te zijn om te praten over het inzetten van Europese troepen in een naoorlogs-Oekraïne, maar verder dan het uitspreken van welwillendheid gingen ze niet.

De regeringsleiders van acht Europese landen kwamen vandaag op uitnodiging van president Macron bijeen in Parijs. Aanleiding zijn plannen van de VS om onderhandelingen over de toekomst van Oekraïne met Rusland te organiseren.

Wat de VS betreft schuift Europa voorlopig nog niet aan bij die gesprekken. Wel moet Europa Oekraïne na de oorlog veiligheidsgaranties bieden, vindt regering-Trump. Macron noemde de terugkeer van Trump een 'elektroshock' voor Europa.

Aanwezig in Parijs waren minister-president Dick Schoof, de Britse premier Keir Starmer, NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte, Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en voorzitter António Costa van de Europese Raad. De regeringsleiders van Polen, Italië en Denemarken schoven ook aan.

Flexibel omgaan met begrotingsregels

Ze vinden allemaal dat Europese landen meer moeten investeren in defensie. Om dat te bekostigen - veel Europese landen kampen met hoge tekorten en schulden - wil de Europese Commissie flexibel omgaan met de Europese begrotingsregels. De Duitse bondskanselier Scholz is zelfs bereid om te praten over Europese leningen, een idee dat tot nu toe juist voor Duitsland onbespreekbaar was.

Ook over het vergroten van de steun aan Oekraïne klonken de leiders eensgezind. Volgens Premier Schoof hebben de Europese leiders een groot gevoel van urgentie, want "waar we over praten is niet alleen de veiligheid van Oekraïne, maar ook de veiligheid van Europa en Nederland".

Terughoudend

De klare Amerikaanse taal over de rol van Europese troepen bij veiligheidsgaranties aan Oekraïne, maakte ook Europese boots on the ground onderwerp van gesprek. Daarover klonken de leiders na afloop een stuk minder vastberaden. Duidelijk werd dat aan heel wat voorwaarden moet worden voldaan voor het zo ver komt.

De Britse premier Starmer herhaalde dat het Verenigd Koninkrijk bereid is om te praten over het sturen van Britse troepen naar Oekraïne "als er een duurzaam akkoord wordt bereikt". Volgens de Brit is een geloofwaardige afschrikking echter onmogelijk zonder samenwerking met de VS. "Europa moet daar een rol in spelen, maar dat kan niet zonder Amerikaans vangnet", zei Starmer.

Schoof gaf zeer voorzichtig aan dat hij vindt dat "Nederland minimaal het gesprek moet aangaan" over het sturen van troepen naar Oekraïne bij een bestand. Maar dat betekent volgens hem niet dat dat ook zal gebeuren. Hij vindt het - net als alle andere leiders - te vroeg voor concrete voorstellen. Ook hij benadrukte dat zoiets überhaupt alleen mogelijk is met ijzeren garanties van de VS. Juist vandaag liet Geert Wilders trouwens weten dat Nederland geen troepen moet sturen, wat het zeer twijfelachtig maakt of dat gaat gebeuren.

De Duitse bondskanselier Scholz zei zelfs "een beetje geïrriteerd te zijn" over de vele vragen over een Europese troepenmacht. "Het is volkomen prematuur en totaal het verkeerde moment om deze discussie te voeren", vond Scholz.

Een 27-jarige man heeft in de Amerikaanse stad Miami 17 keer geschoten op een vader en een zoon. De Amerikaan zei dat hij dat deed omdat hij dacht dat het Palestijnen waren, melden Amerikaanse media. Het tweetal heeft de schietpartij overleefd. De schutter is aangehouden.

Het incident gebeurde gisteren. Volgens de Amerikaanse politie keerde de 27-jarige verdachte Mordechai Brafman zijn vrachtwagen om op de weg om naar het voertuig van de slachtoffers te rijden. Daar stapte hij uit en schoot hij meerdere keren op de auto van de vader en zoon toen zij langs reden.

Volgens het proces-verbaal zei Brafman tegen de politie dat hij "twee Palestijnen zag en ze allebei doodschoot" toen hij in zijn vrachtwagen reed.

Slachtoffers zijn Israëliërs

De vader en zoon zijn Israëliërs volgens de Amerikaanse politie. Israëlische media melden dat alle drie de mannen Joods zijn. Brafman wordt verdacht van twee pogingen tot moord.

De zoon, Ari Revay, schrijft op Facebook dat een kogel hem bij zijn schouder heeft geraakt. Zijn vader raakte aan een onderarm gewond. Ook schrijft Revay dat de verdachte "om nationalistische redenen" zijn vader en hem probeerde te vermoorden. De slachtoffers dachten in eerste instantie dat het om een antisemitische aanval ging.

De Amerikaanse belangenorganisatie CAIR die opkomt voor de belangen van Amerikaanse moslims, heeft de autoriteiten opgeroepen om Brafman ook aan te klagen voor haat vanwege zijn uitspraak over de afkomst van de twee mannen.

Sinds het begin van de oorlog in Gaza in oktober 2023 is het aantal anti-Palestijnse incidenten toegenomen in Amerika.

Meerdere incidenten in Amerika

Op 14 oktober 2023 werd de 6-jarige Palestijns-Amerikaanse Wadea Al-Fayoume in Chicago in zijn huis vermoord door de verhuurder. De jongen werd door de 71-jarige Joseph Czuba 26 keer gestoken met een mes. Zijn moeder raakte daarbij zwaargewond. Volgens Amerikaanse autoriteiten heeft Czuba de jongen gedood vanwege de oorlog tussen Israël en Hamas en vanwege hun islamitische geloof.

Een maand later schoot een man op straat op drie studenten van Palestijnse afkomst. Hisham Awartani, Kinnan Abdalhamid en Tahseen Ahmad liepen op straat toen ze werden aangevallen door verdachte Jason Eaton. Het drietal sprak op dat moment Arabisch en twee van hen droegen een keffiyeh, een Palestijnse sjaal. Alle drie raakten ze gewond. Awartani raakte verlamd doordat een kogel zijn ruggengraat raakte. De Amerikaanse autoriteiten onderzoeken of het om een hate crime gaat.

Afgelopen november werd een vrouw opgepakt omdat ze een man in een broodjeszaak had aangevallen vanwege zijn trui met de tekst 'Palestina'. De 64-jarige Alexandra Szustakiewicz zou volgens de Amerikaanse politie racistische opmerkingen tegen de man en zijn zwangere vrouw hebben gemaakt. Ook zou ze hebben geprobeerd om haar koffie op de vrouw te gooien. De vrouw werd beschuldigd van haatmisdrijf vanwege de Palestijnse afkomst van het koppel.

CAIR kreeg in de eerste zes maanden van 2024 bijna 5000 meldingen van moslimhaat of haat tegen Palestijnen. Dat is 69 procent meer dan het jaar daarvoor, aldus CAIR.

Op de luchthaven van de Canadese stad Toronto is een ongeluk gebeurd met een vliegtuig. Het vliegtuig van Delta Airlines belandde rond 14.15 uur lokale tijd door nog onbekende oorzaak op zijn kop op de landingsbaan. Er zijn geen mensen omgekomen.

Wel zijn bij de crash zeker 15 mensen gewond geraakt. Het vliegtuig had 80 inzittenden: 76 passagiers en 4 bemanningsleden.

Het ongeluk gebeurde op Toronto Pearson International Airport. Het vliegtuig kwam vanuit de Amerikaanse stad Minneapolis. Hulpdiensten zijn massaal ter plaatse.

Op sociale media gaan foto's en video's rond die gemaakt zouden zijn door inzittenden. Dat zou betekenen dat zij zonder kleerscheuren het toestel konden verlaten.

Bekijk hier beelden van net na de crash:

Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, is nog niet duidelijk. Het zou kunnen dat het weer een rol heeft gespeeld.

De stad in het zuiden van Canada heeft te kampen met extreem winterweer. Er ligt een dik pak sneeuw en de temperatuur is rond 10 graden onder nul. Ook staat er een harde wind. Afgelopen weekend trok er nog een sneeuwstorm over Toronto.

Vanwege het incident vertrokken er tijdelijk geen vliegtuigen vanaf de luchthaven. Inmiddels is het vliegverkeer weer hervat.

Premier Schoof was zaterdag nog helder: Nederland zal welwillend kijken naar deelname aan een troepenmacht om Oekraïne na een akkoord te beschermen tegen Rusland. Maar twee dagen later is de kans dat er daadwerkelijk Nederlandse militairen die kant op gaan een stuk kleiner. Reden: de PVV van Wilders dreigt het te blokkeren.

Met een bericht op X creëerde Wilders vandaag een nieuw potentieel conflict in de coalitie. "Nederland zit al in veel missies en we moeten ons eigen grondgebied beschermen", schreef hij. De Oekraïense mannen die nu als vluchteling in Nederland zijn, moeten maar terug naar hun eigen land om voor veiligheid te zorgen. Niet de Nederlandse militairen, vindt de PVV.

Het gebeurt wel vaker dat partijen in de Tweede Kamer tegen Nederlandse deelname aan internationale missies stemmen. Maar omdat een meerderheid voorstemt, gaan de militairen dan toch op pad. Maar de PVV is nu veruit de grootste fractie in de Kamer. Nederlandse militairen op een potentieel gevaarlijke missie sturen zonder steun van de grootste partij lijkt ondenkbaar.

Bronnen binnen de coalitie zeggen dat Wilders zijn bericht niet van tevoren had besproken met zijn coalitiepartners. VVD en NSC zijn onderdeel van een Kamermeerderheid die eerder een motie steunde om "constructief" te kijken naar een naoorlogse vredesmacht voor Oekraïne.

Premier Schoof, vandaag in Parijs bij het spoedoverleg over de toekomst van Oekraïne, benadrukte nog een keer dat Europa bereid moet zijn om veiligheidsgaranties te geven aan Oekraïne. "Als dat betekent dat er Europese troepen nodig zijn, dan vind ik dat Nederland minimaal het gesprek moet aangaan. Dat niet doen zou onverstandig zijn. Dan onderschatten we de risico's die er zijn voor Europa en de belangen die Nederland heeft."

Morgen debatteert de Tweede Kamer over de situatie rond Oekraïne en de manier waarop de nieuwe Amerikaanse president Trump een einde probeert te maken aan de oorlog met Rusland. Sommige partijen zullen duidelijk maken dat ze Nederlandse troepen willen inzetten om na onderhandelingen de vrede te bewaren.

"Mocht er een vredesakkoord komen, dan moet Europa ook bereid zijn om die vrede te bewaken", zegt D66-leider Jetten. "Dan zal de hele EU, ook Nederland, daar een bijdrage aan moeten leveren." Dat Wilders dat wil blokkeren, noemt Jetten "dansen naar de pijpen van Trump en Poetin".

Srebrenica

Partijen als GroenLinks-PvdA en BBB zijn voorzichtiger, maar sluiten zeker niet uit dat er Nederlandse militairen onderdeel gaan uitmaken van de beschermingsmacht. Voorman Timmermans van de grootste oppositiepartij vindt dat er eerst nog veel vragen beantwoord moeten worden, bijvoorbeeld over het mandaat dat de militairen krijgen en welke landen er meedoen.

"Als al die vragen beantwoord worden op een wijze die tevredenstellend is, dan zijn wij niet tegen", zegt Timmermans. Kamerlid Vermeer van BBB hamert ook op meer duidelijkheid over het mandaat: "We hebben natuurlijk in Srebrenica gezien dat als dat niet van tevoren helder is, dat je dan je eigen mensen in gevaar kunt brengen."

Coalitiepartijen VVD en NSC beraden zich nog op een standpunt, maar hebben dus eerder wel uitgesproken dat ze het sturen van troepen niet uitsluiten. Datzelfde geldt voor oppositiepartijen als het CDA en Volt. De SP is bang dat het sturen van troepen juist tot escalatie van het conflict zal leiden en is dus tegen.

Het had een plek moeten worden waar niemand wil zijn. Op een eiland in de Oder wilde de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg een 'vertrekcentrum' voor uitgeprocedeerde asielzoekers bouwen. Tegen de grens met Polen, bij een verlaten en vervallen militaire kazerne.

Het zou gaan om simpele containers met plek voor 200 tot 250 mensen, met eetruimtes en wat sportvoorzieningen. Werken mochten ze niet, want de vreemdelingen moeten aangemoedigd worden te vertrekken.

Maar de bevolking kwam in verzet, organiseerde protesten en zocht de media op. De zorgen waren immens, zegt dorpsvertegenwoordiger Wolfgang Henschel tijdens een rondleiding over het terrein. "Het zou gaan om 200 mannen, zonder hek eromheen." Dat zou leiden tot overlast, denkt een andere omwonende: "Ze hebben immers niets meer te verliezen."

Uiteindelijk ging de Brandenburgse SPD-minister door het stof: zij veegde het plan voor een 'Alcatraz aan de Oder' van tafel. Er moet gezocht worden naar een andere locatie. Voor het idee klinkt brede steun, maar niemand wil zo'n centrum 'in de achtertuin'.

Goed idee, maar niet hier

Het laat zien hoe ingewikkeld het is om de voorgenomen, strengere asielkoers uit te voeren. Naar aanleiding van aanslagen gepleegd door vluchtelingen werden rechten van asielzoekers ingeperkt, grenscontroles ingevoerd en werd er meer werk gemaakt van het uitzetten van illegale migranten.

Zo'n Abschiebezentrum (deportatiecentrum) is daar onderdeel van. Het moet voorkomen dat uitgeprocedeerde asielzoekers van de radar verdwijnen. Het gaat om een sobere opvang voor vluchtelingen wier asielaanvraag is afgewezen, maar die niet kunnen worden uitgewezen. De opvang moet zó onaangenaam zijn dat mensen misschien wel uit zichzelf vertrekken.

Ook oppositiepartij CDU/CSU is voorstander van zulke vertrekcentra. Sterker, de christendemocraten willen net als de radicaal-rechtse AfD alle uitgeprocedeerde asielzoekers preventief vastzetten. Ook willen beide partijen een complete asielstop en gezinsherenigingen beëindigen.

In Küstrin-Kietz stemde bij de Europese verkiezingen meer dan de helft van de mensen op de AfD, maar het verzet kwam niet uit alleen uit die hoek. Ook meer linkse inwoners maakten zich zorgen, zowel om de leefbaarheid van het dorp als om de mensenrechten van de uitgeprocedeerde asielzoekers.

De Küstrin-Kietzers vinden dat het centrum elders moet worden gebouwd, vertellen zij tijdens een rondleiding over het kazerneterrein. Bijvoorbeeld dichter bij een luchthaven. "En ja, ook daar zal er verzet van de lokale gemeenschap komen", zegt inwoner Katrin Balk.

Deelstaat Brandenburg zag het juist als een win-winsituatie. Het kazerneterrein, dat leegstaat sinds het vertrek van de Russen in 1990, krijgt weer een functie, en tegelijk profiteert de plaatselijke economie. "Maar welke lokale economie?", vraagt Balk zich af. "We hebben geen winkels meer. Geen kapper, geen dokter."

Onder de boosheid over het centrum klinkt ook frustratie over de behandeling van plaatsen als Küstrin-Kietz. Het dorp voelt zich abgehängt, achtergesteld, en er wordt weinig gedaan om de leefbaarheid te verbeteren. Het kazerneterrein heeft een monumentale status, maar is compleet vervallen. "Dit is wat een 'beschermde status' inhoudt: laten vervallen en overwoekeren", zegt dorpsvertegenwoordiger Henschel.

De druppel vormde een uitspraak van een deelstaatbestuurder dat er bewust is gezocht naar een 'onaantrekkelijke locatie', in de hoop vluchtelingen vrijwillig te laten vertrekken. "Ik wist niet wat ik hoorde", zegt Balk. "Het is hier niet lelijk!"

Duitse koopjesjagers

Aan de overkant van de Oder ligt de Poolse stad Kostrzyn, waartoe Küstrin-Kietz ooit behoorde. Het gaat die stad voor de wind. Winkels profiteren van de Duitse koopjesjagers, evenals de bordelen en restaurants. Veel inwoners werken in Berlijn, dat op een uurtje treinen ligt. Met EU-subsidies is onder meer een oud fort gerestaureerd, wat een impuls betekende voor het toerisme.

Katrin Balk denkt dat Küstrin-Kietz ook die potentie heeft, als er geïnvesteerd wordt. "Kijk deze prachtige gevel, uit 1900", zegt ze bij de vervallen kazerne op het eiland in de Oder. "Hier zou een ouderencentrum kunnen komen, met een kapper en café met terras."

Vooralsnog blijft het eiland een verlaten, overwoekerd gebied, nu het vertrekcentrum van tafel is.

Het Openbaar Ministerie (OM) gaat verdachten van delicten waarop maximaal zes jaar gevangenisstraf staat vaker zelf bestraffen. Door de koerswijziging zullen verdachten van strafbare feiten als diefstal of vandalisme vaker een boete of taakstraf krijgen, in plaats van een door de rechtbank opgelegde gevangenisstraf. Het OM kan geen gevangenisstraffen geven.

De nieuwe aanpak moet er volgens het OM toe leiden dat rechtbanken meer tijd hebben voor zwaardere strafzaken.

Het OM heeft sinds 2008 de wettelijke bevoegdheid om bij overtredingen en misdrijven waarop maximaal zes jaar celstraf staat, een zogeheten strafbeschikking op te leggen. Toch is het OM naar eigen zeggen "onnodig blijven dagvaarden". Dat gaat met de koerswijziging nu veranderen.

Volgens Rinus Otte, voorzitter van het college van procureurs-generaal van het OM, draait ongeveer 80 procent van de strafdossiers niet om "zeer ernstige feiten", maar om zaken waarin de rechter gevangenisstraffen aan verdachten oplegt van hooguit een paar maanden.

"Blijven we in die zaken steevast dagvaarden, dan heeft dat tot gevolg dat men bij de rechtspraak minder ruimte zal hebben voor andere, zwaardere zaken", zegt Otte.

"Blijven we in die zaken celstraffen vorderen, dan worden de capaciteitsproblemen bij het gevangeniswezen nog groter en lopen de wachttijden nog verder op". Bovendien hebben korte celstraffen vaak minder effect, zegt het OM.

Belangen van slachtoffers

De Nationale Ombudsman heeft zich in het verleden kritisch uitgelaten over de strafbeschikking. In 2020 stelde de ombudsman dat veel burgers vaak niet weten dat zij bij een strafbeschikking een strafblad krijgen.

Een jaar later waarschuwde de ombudsman dat het OM te weinig rekening houdt met de belangen van slachtoffers als het een strafbaar delict zelf afhandelt, en niet voor de rechter brengt.

Collegevoorzitter Otte zegt dat er een nieuw stelsel van schadevergoedingen in het leven wordt geroepen waardoor slachtoffers sneller worden gecompenseerd, in samenspraak met Slachtofferhulp Nederland.

De woordvoerder van het Kremlin beweerde vrijdag nog eens dat Oekraïne geen soeverein land is. Met andere woorden: een land dat niet bestaat, daar kan je ook niet mee onderhandelen. Moskou doet liever alleen zaken met Washington, zoals nu ook gaat gebeuren in Saudi-Arabië.

Het regime in Moskou gaat verder dan alleen ontkennen dat Oekraïne bestaansrecht heeft. Het lijkt hard bezig met het uitwissen van Oekraïense identiteit. Volgens Unesco zijn sinds het begin van de oorlog 476 plekken beschadigd die tot het culturele erfgoed van het land behoren. Oekraïners spreken van 'culturele genocide'.

"De wereld probeerde mij te vangen, maar dat is niet gelukt." Alle Oekraïners kennen deze regel van hun beroemde dichter en filosoof Hryhorii Skovoroda. De wereld kreeg dan misschien geen vat op deze achttiende-eeuwse filosoof, maar een Russische raket verwoestte zijn huis.

Van de woning, die nu een museum is, staan alleen de gele buitenmuren nog overeind. Omdat het maar op twintig kilometer van de Russische grens ligt, zat de raket nog vol brandstof en brandde het hele interieur uit. Anatoli Jelisejev, burgemeester van het dorpje Skovorodynovka, laat zien waar de raket insloeg.

'Geen toeval'

Het is de enige raket die ooit op het dorp is afgevuurd. De Russen hebben het gehucht ook nooit proberen in te nemen en het museum was geen militair doel. Dat bevestigt volgens Jelisejev dat het geen toeval was dat het huis van Skovoroda werd beschoten: "Dit was opzet. Ze hebben het centrum van het Oekraïense erfgoed geraakt."

"Ze proberen onze cultuur en de Oekraïens sprekende bevolking te vernietigen. Als er geen Oekraïense cultuur meer is, zullen we ook de Oekraïense staat vergeten, denken de Russen kennelijk. Ze hebben het Oekraïense volk nooit erkend en dat zullen ze ook nooit doen."

"Maar Oekraïne zal een soeverein land blijven dat zijn erfgoed koestert, daarom was er ook weer zoveel aandacht voor Skovoroda de laatste jaren." Zijn beeltenis staat op het biljet van 500 Hryvnia.

Ongeveer 500 van de 5000 gebouwen die zijn beschadigd in Charkiv zijn monumentale panden. Het lijkt dan ook alsof de Russen een bijzondere hekel hebben aan de tweede stad van het land. Die verstoort in ieder geval het door Moskou geschetste beeld dat heel Oost-Oekraïne pro-Russisch is. Charkiv, dat zich maar niet gewonnen wil geven, bewijst dat dat onzin is.

De Oekraïense cultuur bloeide er sterk, met name in de periode dat Charkiv de hoofdstad was van de Oekraïense Sovjetrepubliek, van 1919 tot 1934. Uit die periode stamt ook het Derzjprom-gebouw. Het is een collectie blokkendozen die onderling zijn verbonden met bruggetjes, gelegen aan het centrale plein van de stad.

Het gebouw is kandidaat om een UNESCO-monument te worden en wordt ook wel Empire State Building van de Sovjet-Unie genoemd. Het is een monument van constructivisme en heeft zeker geen militaire functie. Toch stuurden de Russen er eind vorig jaar twee zware zweefbommen op af. Het immense gebouw raakte flink beschadigd.

Stadsarchitect Viktor Dvornikov is verantwoordelijk voor renovatie in Charkiv. Hij beschouwt het Russische bombardement op het Derzjprom-gebouw als een oorlogsmisdaad. Het Openbaar Ministerie in Kyiv is een onderzoek gestart, dat moet uitmonden in een strafzaak voor het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Dvornikov: "Eerlijk gezegd hadden we zo'n aanval van de Russen op het Derzjprom-gebouw wel verwacht. Het is de belangrijkste blikvanger voor iedereen in Charkiv. Daarom past dit volledig in de logica en strategie van deze oorlog."

'Genocide'

"De architectuur hier heeft grote waarde voor de gemeenschap. De vijand weet dat. De bombardementen zijn onderdeel van een strategie die de hele Oekraïense natie moet vernietigen. Het heeft alle kenmerken van culturele genocide", zegt Dvornikov.

Opvallend genoeg heeft de rechterhand van president Poetin dat onlangs openlijk toegegeven. "De Oekraïense natie gaat dit jaar verdwijnen," zei Nikolaj Patroesjev tegen een populaire Russische krant.

In zekere zin heeft Moskou dus 'succes'. "Als we zo'n gebouw verliezen, verliezen we een deel van onszelf", zegt Dvornikov. Voor hem en zijn collega's waren de bommen op het Derzjprom een zware psychologische klap. Maar hij zegt er nu weer een beetje overheen te zijn.