Als het aan minister Wiersma (BBB, Landbouw) ligt wordt het stikstofprobleem de komende jaren vooral aangepakt door landbouwinnovaties, zoals andere stalsystemen, robotisering en een nieuwe methode om de uitstoot te meten. Ze wil daar ruim 2,2 miljard euro voor vrijmaken.
Dat blijkt een een conceptbrief van de minister, die in bezit is van RTL Nieuws. Daarin schrijft Wiersma hoe ze de vijf miljard euro die bij de kabinetsformatie is afgesproken voor de landbouwsector wil verdelen. Met de aanpak moet de vastgelopen vergunningverlening voor woning- en wegenbouwprojecten worden losgetrokken en de natuur worden hersteld.
Er is nog geen overeenstemming over de plannen binnen het kabinet. Het is de bedoeling dat de voorstellen van Wiersma aanstaande maandag worden besproken in de ministerraad, zeggen ingewijden.
Vrijwillige opkoopregelingDe minister wil een miljard euro steken in een opkoopregeling voor veehouders die vrijwillig willen stoppen met hun bedrijf. Voor mestmaatregelen wil ze een half miljard vrijmaken en voor "overige prioriteiten", zoals het helpen van boeren die buiten hun schuld zonder vergunning zitten (de zogenoemde PAS-melders) 450 miljoen euro.
De maatregelen moeten in de plaats komen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), waar het kabinet-Schoof een streep door heeft gezet. Voor dat plan, ingezet door het vorige kabinet, waren de provincies bezig met het maken van plannen om de natuur te herstellen en de stikstofneerslag te verminderen.
Voor het NPLG was nog twintig miljard euro beschikbaar, maar dat budget is geschrapt in de formatie. In plaats daarvan is er nu dus maar vijf miljard euro beschikbaar.
Door het merendeel daarvan te reserveren voor innovatie komt Wiersma tegemoet aan de wens van veel boeren. Toch waarschuwen experts dat veel van die vernieuwingen uiteindelijk minder goed blijken te werken dan eerst gedacht.
Rechtszaak GreenpeaceDe minister zei eerst dat ze invulling van haar stikstofaanpak in december bekend wilde maken. Dat ze nu al de eerste contouren wil bespreken in de ministerraad heeft ook te maken met een rechtszaak die Greenpeace heeft aangespannen tegen de Staat.
Die zaak dient volgende week en de milieuorganisatie zal daar betogen dat het kabinet veel te weinig doet tegen het stikstofprobleem. Door nu eerder met voorstellen te komen hoopt Wiersma het tegendeel te bewijzen.
Het aantal abortussen in Nederland is vorig jaar opnieuw flink toegenomen: met zo'n 10 procent ten opzichte van 2022. Dat blijkt uit cijfers die de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd verzamelde. Tussen 2021 en 2022 was er ook al een toename van 15 procent.
In 2023 telden ziekenhuizen en klinieken 39.332 zwangerschapsafbrekingen. Dat zijn er 3685 meer dan in 2022. De meeste zwangerschappen (69 procent) werden gestopt in de eerste acht weken. De inspectie baseert zich op cijfers van alle ziekenhuizen en abortusklinieken.
Vooral vrouwen van 25 tot en met 34 jaar kozen voor een abortus. Ook vond de stijging met name plaats onder Nederlandse vrouwen. Het aantal buitenlandse vrouwen dat vorig jaar een zwangerschap liet afbreken, bleef vrijwel gelijk. Dit zijn bijvoorbeeld vrouwen die voor een abortus naar Nederland komen of arbeidsmigranten.
Tussen 2012 en zo'n twee jaar geleden schommelde het aantal abortussen steeds tussen de 30.000 en 33.000. Daarna was er een flinke stijging, net als in veel andere Europese landen, schrijft het Fiom, het expertisecentrum voor ongewenste zwangerschap.
Verklaring onduidelijkHet is ingewikkeld om de toename van afgelopen jaar te verklaren, zegt Fiom-directeur Ellen Giepmans. Er wordt niet aan vrouwen gevraagd waarom ze hun zwangerschap laten beëindigen. En als ze daar wel iets over zeggen, kunnen het ook sociaal gewenste antwoorden zijn, benadrukt ze.
Het zou te maken kunnen hebben met zorgen van vrouwen over huisvesting, financiën en de toekomst. "Maar nogmaals, dat zijn signalen, inschattingen", zegt Giepmans.
Verder zijn er meer vrouwen die aan 'natuurlijke anticonceptie' doen. Zij gebruiken geen middel als pil of spiraal om een zwangerschap te voorkomen, maar proberen bijvoorbeeld met temperatuurmetingen hun cyclus te volgen. Ook die mogelijke verklaring voor het gestegen aantal abortussen is niet onderzocht.
Bovendien wordt het aantal onbedoelde zwangerschappen niet geregistreerd. "Dus we weten niet hoe groot de groep is die de zwangerschap als ongewenst ervaart, en erna de zwangerschap beëindigt", zegt Giepmans.
Rutgers, het expertisecentrum over seksualiteit, doet onderzoek naar het anticonceptiegebruik van vrouwen voorafgaand aan een abortus. De resultaten hiervan geven volgens Rutgers inzicht in "wat er mogelijk mis is gegaan met het anticonceptiegebruik en hoe groot de kans op een zwangerschap door hen werd ingeschat".
Eigen keuzeRutgers stelt dat we de cijfers niet direct moeten problematiseren. "Iedere vrouw mag zelf beslissen of en wanneer ze zwanger wil worden en hoeveel kinderen ze wil krijgen."
Ook Giepmans vindt de toename niet per se negatief. "We vinden het het belangrijkste dat vrouwen in vrijheid die keuze maken."
Een Britse huisarts die de partner van zijn moeder wilde vermoorden met een giftige injectie heeft 31 jaar cel gekregen. Het slachtoffer overleefde de moordpoging, maar liep wel ernstig letsel op.
Het motief van de arts: de erfenis van zijn moeder. Zij had in haar testament laten vaststellen dat als zij zou komen te overlijden haar partner het huis zou erven. De 53-jarige Thomas Kwan was het daar niet mee eens. Eerder zei de officier van justitie over de zaak: "Soms is de waarheid nog gekker dan fictie."
Kwan had zich vermomd en deed zich voor als verpleger die thuis langskwam om een coronavaccin toe te dienen. Zijn moeder herkende hem niet, hij nam eerst zelfs nog bloed bij haar af. Vervolgens spoot hij gif in de arm van haar toenmalige partner en vertrok.
Vleesetende bacterieHet 71-jarige slachtoffer zegt na de prik een vreselijke pijn te hebben gevoeld. Hij kreeg een vleesetende bacterie toegediend en het had fataal kunnen aflopen. Hij heeft meerdere operaties moeten ondergaan.
Eerder had de huisarts zijn moordplan al bekend. De rechter verwijt hem dat hij misbruik heeft gemaakt van zijn kennis van het zorgsysteem. Bovendien zouden zijn acties het vertrouwen in de gezondheidszorg hebben beschadigd.
Coalitiepartijen PVV en BBB voelen er weinig voor om extra klimaatmaatregelen te nemen, nu blijkt dat het Nederland niet lukt om de CO2-uitstoot op tijd terug te dringen. Dat hebben de twee partijen duidelijk gemaakt bij het Kamerdebat over de begroting van het ministerie van Klimaat en Groene Groei. Sommige oppositiepartijen, zoals GroenLinks-PvdA, CDA en SP, zien een nieuwe crisis in de coalitie naderen.
Eind oktober werd duidelijk dat het zeer onwaarschijnlijk is dat Nederland erin slaagt om voor 2030 de CO2-uitstoot te verlagen met 55 procent ten opzichte van 1990. Dit klimaatdoel is vastgelegd in de wet en de vier coalitiepartijen hebben afgesproken om zich hier aan te houden.
Papieren werkelijkheidVVD-minister Hermans erkende na de pessimistische voorspellingen dat er te weinig gebeurt. Ze wil in het voorjaar knopen doorhakken over nieuwe maatregelen. Maar de grootste regeringspartij PVV maakt nu al duidelijk "niet blij" te zijn met zulke extra klimaatmaatregelen en denkt dat een "herbezinning op zijn plek is". "We gaan er niet op voorhand mee akkoord", aldus PVV-Kamerlid Kops, die de klimaatdoelen "een papieren werkelijkheid" noemt.
BBB-Kamerlid Vermeer spreekt over een "pas op de plaats" en "tijd voor een pitstop". De partijen benadrukken dat alle klimaatplannen uitvoerbaar en betaalbaar moeten zijn. "Wij zijn voor een realistisch klimaatbeleid, dat niet duurder mag worden voor de burger", aldus Vermeer.
TussendoelOppositiepartijen, zoals GroenLinks-PvdA, CDA, ChristenUnie en de Partij voor de Dieren, willen van PVV en BBB weten wat hun uitspraken precies betekenen. Maar een duidelijk antwoord wordt nog niet gegeven. "We steunen de afspraken, maar binnen de kaders moeten we wel maximaal koersen op gezond verstand," aldus BBB-Kamerlid Vermeer.
BBB noemt de reductie van 55 procent in 2030 nu een "tussendoel". De partij denkt meer aan een streefdatum van 2050. PVV'er Kops: "Onze handtekening is wel wat waard, maar moeten we geen pas op de plaats maken?"
Oppositiepartijen benadrukken dat extra stappen absoluut nodig zijn, ook omdat dit kabinet strengere klimaatmaatregelen van het vorige kabinet heeft geschrapt, zoals een verplichting voor de aanschaf van een warmtepomp en een gunstige subsidieregeling voor zonnepanelen.
Tandje bijNu twee van de vier coalitiepartijen al duidelijk maken dat ze weinig voelen voor nieuwe klimaatmaatregelen, zien oppositiepartijen het voorjaar (als Hermans met een nieuw voorstel komt) somber tegemoet.
"Als de PVV niets wil zeggen over nieuwe maatregelen, houden we elkaar voor de gek", aldus CDA-fractievoorzitter Bontenbal. "Dan komt er na de asielcrisis weer een kabinetscrisis." SP-Kamerlid Beckerman: "Je hoeft niet blind te zijn om te zien dat dit een groot probleem wordt." En GroenLinks-PvdA-Kamerlid Kröger zegt dat "een nieuwe kabinetscrisis zich al aftekent".
Coalitiepartij NSC is minder pessimistisch. "Ik heb er vertrouwen in dat we eruit komen", zegt NSC-Kamerlid Postma. De VVD ondersteunt vooral de koers van minister Hermans en erkent dat er "een tandje bij moet". Donderdag antwoordt Hermans op de vragen en opmerkingen uit de Tweede Kamer.
De aangekondigde pro-Palestijnse demonstratie tijdens de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv morgenavond mag niet plaatsvinden bij de Johan Cruijff Arena. De Amsterdamse driehoek (burgemeester, politie en hoofdofficier van justitie) heeft het gebied rond het stadion uitgeroepen tot veiligheidsrisicogebied.
De demonstranten wilden bij het stadion demonsteren tegen de komst van de Israëlische voetbalclub. De Amsterdamse burgemeester Halsema vreest voor opstootjes tussen supportersgroepen en demonstranten.
De harde kern van Ajax, de F-side, gaf donderdagavond al aan "in te willen grijpen" bij de demonstratie. "Gewelddadige confrontaties zijn een realistisch perspectief", citeert de Amsterdamse stadszender AT5 de burgemeester.
De demonstratie is verplaatst naar het Anton de Komplein, een paar honderd meter van het stadion. Ook andere plekken in de stad zijn aangewezen als veiligheidsrisicogebied, zoals de Dam, de Wallen en de omgeving van het Centraal Station. De politie heeft daar meer bevoegdheden, zo kan er bijvoorbeeld preventief worden gefouilleerd.
Onmogelijk te begeleidenDe driehoek zegt dat het onmogelijk is de demonstratie bij het stadion te faciliteren. Er komen ruim 55.000 mensen naar de wedstrijd. Ook worden er concertgangers verwacht die naar de tegenover gelegen AFAS Live gaan en is het koopavond in het gebied.
Door deze drukte is het volgens de politie onmogelijk om de demonstratie bij de hoofdingang van de Arena te begeleiden.
Hoewel ze vandaag allemaal vrij zijn, zijn enkele medewerkers van de noodlijdende e-bike fabrikant Stella Fietsen toch naar de hoofdvestiging in Nunspeet gekomen. Ze reageren gelaten op het nieuws van gisteren, toen bekend werd dat het bedrijf uitstel van betaling heeft aangevraagd.
"Ik wist natuurlijk wel dat het de laatste jaren slecht ging", reageert een van de personeelsleden bij Omroep Gelderland. "Ergens hoop ik vooral dat we nog iets kunnen doen, een doorstart of zo. Maar goed, dat zullen we moeten afwachten."
"Dit voelt als verliezen", zegt een ander. "We wisten dat het bedrijf het moeilijk had, maar we hebben de afgelopen tijd hard ons best gedaan om daar verandering in te brengen. Volgens mij hadden we de stijgende lijn te pakken."
Goed afhandelenStella bestaat sinds 2011 en is groot geworden met de productie van elektrische fietsen. Het bedrijf telt bijna 50 locaties in Nederland, België en Duitsland. Er werken zo'n 440 mensen.
De aandelen zijn sinds eind vorig jaar volledig in handen van DM Equity Partners, de investeringsmaatschappij van keukenondernemer Ben Mandemakers. Het bedrijf kocht Stella Fietsen van de oprichters Daan van Renselaar en Wilco van de Kamp. Toen er begin dit jaar financiële problemen ontstonden, schoot DM Equity Partners de fietsenfabriek te hulp met een lening van 13,4 miljoen euro.
Maar gisteren vroeg het bedrijf dus uitstel van betaling aan. Vandaag heeft het personeel een verplichte vrije dag. "Ik kan het in één woord samenvatten: balen", reageert een medewerker. Hij hoopt dat er snel duidelijkheid komt voor de klanten. "Die wachten nog op een reparatie of op een nieuwe fiets. Dat moeten we goed afhandelen de komende tijd."
Duizend fietsenHet is niet helemaal duidelijk hoeveel mensen wachten op een nieuwe of gerepareerde fiets van Stella. Het FD sprak gisteren over ongeveer duizend fietsen. Maar afgelopen weekeinde bood het bedrijf nog nieuwe fietsen aan via de folders van AH Voordeelshop en Mediamarkt. Die aanbiedingen zijn nu niet meer te vinden op de websites van die bedrijven.
Volgens Kaj Gründemann van vakbond CNV heeft Stella Fietsen de vakbond niet geïnformeerd over de aanvraag van het uitstel van betaling.
"We wisten al wel langer dat het niet goed ging bij Stella", zegt hij. "Sowieso zie je dat de hele fietsenindustrie het moeilijk heeft. Denk aan bijvoorbeeld Babboe (onderdeel van Accel) en de teloorgang van VanMoof. Ook bij Stella moest er regelmatig geld bij. Dan hou je er rekening mee dat het een keer spaak loopt."
Zo snel mogelijk zekerheidHet CNV wil zo snel mogelijk in gesprek met de directie om tekst en uitleg te krijgen. "Indien er echt geen toekomst meer is, willen we dat de medewerkers daar zo snel mogelijk zekerheid over krijgen", aldus de vakbond.
Stella Fietsen zelf beperkt zich tot een korte reactie. "Op dit moment is de bewindvoerder in overleg met de directie en gaan we samen kijken naar wat er gaat gebeuren", zegt woordvoerder Alex de Vries.
Wereldwijd hebben regeringsleiders gereageerd op de verkiezingswinst van Donald Trump, de 47e president van de Verenigde Staten. Leiders van landen en organisaties plaatsen berichten op X om hem te feliciteren of brengen hun felicitaties telefonisch over.
Vooral door rechtse en conservatieve leiders is enthousiast gereageerd op de uitslag. De Hongaarse premier Orbán was een van de eersten die Trump feliciteerden. Hij sprak op X van een "broodnodige overwinning voor de wereld".
Ook de Italiaanse premier Meloni feliciteert Trump met zijn overwinning en noemt Italië en de VS "zusterlanden". Dictator Loekasjenko van Belarus heeft Trump volgens het Russische persbureau Ria Novosti telefonisch gelukgewenst.
Steun OekraïneNAVO-secretaris-generaal Rutte schrijft op X dat Trumps "leiderschap opnieuw de sleutel zal zijn om ons bondgenootschap sterk te houden. Ik zie ernaar uit om weer met hem samen te werken bij het bevorderen van vrede door de NAVO."
In Europa zijn er zorgen over de toekomst van de NAVO met Trump als president van de VS. Hij heeft met terugtrekking uit de alliantie gedreigd en dwong de Europese lidstaten tijdens zijn vorige presidentschap om hun defensiebegrotingen fors te verhogen. In februari zei hij zelfs dat de VS wat hem betreft niets zou doen als Rusland NAVO-landen zou aanvallen die niet voldoende uitgeven aan defensie.
President Zelensky van Oekraïne hoopt op blijvende steun van de Verenigde Staten in de oorlog met Rusland:
Voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen zegt in haar felicitatie dat de EU en de VS "een bondgenootschap hebben dat 800 miljoen burgers met elkaar verenigt". De Britse premier Starmer ziet uit naar de samenwerking. "Als naaste bondgenoten moeten we schouder aan schouder staan bij de verdediging van onze gedeelde waarden vrijheid en democratie."
President Macron van Frankrijk is "klaar om samen te werken zoals we al vier jaar hebben gedaan."
Het Kremlin reageert afwachtend op de overwinning van Trump "Laten we niet vergeten dat we het over een vijandige staat hebben, die direct en indirect betrokken is bij een oorlog tegen ons land", zei woordvoerder Peskov. Hij doelt daarmee op de oorlog in Oekraïne, waarin de regering van vertrekkend president Biden Oekraïne volop steunt.
Trump heeft meermaals kritiek geleverd op de aanhoudende financiële en militaire steun van de VS aan Oekraïne. Hij heeft ook herhaaldelijk gezegd dat hij de oorlog onmiddellijk zou weten te beëindigen als hij opnieuw president zou worden.
Oorlog Israël-HamasDe Israëlische premier Netanyahu zegt dat de herverkiezing van Trump in het Witte Huis "een nieuw begin voor Amerika en een hernieuwde krachtige verbintenis tussen Israël en de VS biedt."
Hamas eist dat de nieuwe president luistert naar de oproep van burgers in de Verenigde Staten om de oorlog in Gaza te beëindigen. De VS is volgens Hamas "sinds 1948 blind geweest voor de bezetting van Palestijnse gebieden."
De Duitse partij Alternative für Deutschland wil de banden verbreken met de mannen die gisteren zijn opgepakt. De groep wordt verdacht van lidmaatschap van een terroristische organisatie. In elk geval een aantal van hen was ook lid van de radicaal-rechtse AfD.
De mannen waren volgens justitie van plan om de deelstaat Saksen af te scheiden van de rest van Duitsland. Ze waren lid van terreurgroep 'de Saksische Separatisten'. Die groep zou er racistische en antisemitische ideeën op nahouden en de Duitse grondwet en rechtstaat afwijzen.
Het bestuur van AfD is vandaag bij elkaar om de situatie te bespreken. In een verklaring neemt de partij afstand van de opvattingen van de mannen. "Het maakt niet uit namens wie de Saksische Separatisten hebben geopereerd, er is geen plaats voor hen in onze partij van vrijheid, vrede en nationale soevereiniteit."
Geraakt door kogelDe mannen werden gisteren opgepakt in Duitsland en Polen. Op twintig plekken werden woningen en panden doorzocht, ook in Oostenrijk. Een van de mannen raakte gewond bij zijn arrestatie. Hij sloeg op de vlucht met een wapen in zijn hand. De politie vuurde twee waarschuwingsschoten af en zette de achtervolging in.
Bij zijn arrestatie bleek de man gewond te zijn geraakt door een kogel. Het lijkt erop dat de kogel uit een politiewapen komt, maar dat is nog niet zeker. Mogelijk heeft hij zichzelf verwond. De man is geopereerd en ligt in een ziekenhuis dat bewaakt wordt door agenten.
Wie de ochtend na de Amerikaanse verkiezingen kijkt naar de kaart van de Verenigde Staten zal vooral de kleur rood zien, de kleur die staat voor de Republikeinen. Ten opzichte van vier jaar geleden lijken de Republikeinen zes staten van de Democraten te gaan 'overnemen'. Niet toevallig gaat het hier om zes van de zeven swing states.
In Nevada, Arizona en Michigan worden er nog stemmen geteld, maar in al deze staten gaat Trump aan kop. In zowel Georgia, Pennsylvania, en Wisconsin kreeg Trump wel al zeker meer stemmen dan Harris. In de laatste swing state, North Carolina, wonnen de Republikeinen opnieuw, net als in 2020.
Het verschil in de swing states lijkt niet al te groot te zijn, maar de uitslagen lijken wel steeds Trumps kant op te vallen. Zo kreeg hij in Pennsylvania zo'n 150.000 stemmen meer dan Harris en in Wisconsin zo'n 33.000. Vier jaar geleden won Joe Biden Pennsylvania nog met een verschil van 80.000 stemmen van Trump. Wisconsin viel toen uit in het voordeel van Biden met een verschil van nog geen 20.000.
Opvallend is dat Trump ook in de staten die altijd gewonnen worden door de Democraten goed presteerde. Zo won Harris de staat New York, maar kreeg Trump daar met vrijwel alle stemmen geteld 44 procent; vier jaar geleden was dat nog 38 procent. Ook in veel andere staten zoals Vermont, New Jersey, Illinois en Connecticut, die allemaal gewonnen zijn door Harris, scoort Trump beduidend beter dan vier jaar geleden.
Hoewel in veel steden Harris nog altijd de meeste stemmen kreeg, ligt ook daar het percentage Democraten flink lager dan het aantal stemmen dat Biden kreeg. Zo kreeg de huidige president in 2020 82 procent van de stemmen in Chicago, Harris moet het nu doen met 61 procent. Een soortgelijk beeld zien we in meerdere grote steden.
Ook wie de score van Trump van dit jaar vergelijkt met zijn verkiezingsuitslag van vier jaar geleden ziet dat de Republikein in het hele land meer stemmen heeft gekregen. Alleen in het noordwesten van het land en in Colorado en Utah deed hij het slechter.
In zeker 2367 van de 3243 counties (districten) kreeg Trump meer stemmen dan vier jaar geleden, zo onderzocht The New York Times.
Ook in de popular vote, het totaal aantal stemmen over het hele land, lijkt Trump te winnen van Harris. Rond 13.00 uur (Nederlandse tijd) had hij ruim vijf miljoen stemmen meer dan Harris. Het zou voor het eerst sinds 2004 kunnen zijn dat de Republikeinen naast de verkiezingen ook de popular vote winnen. Toen versloeg zittend president George W. Bush de Democraat John Kerry.
De komende dagen moet duidelijk worden of Trump zijn duidelijke overwinning te danken heeft aan het feit dat hij de kiezers beter wist te bereiken dan vier jaar geleden, of dat Harris dit juist beduidend minder goed lukte dan Joe Biden in 2020.
Trump haalt veel stemmen bij latino'sLangzaam wordt namelijk duidelijk welke kiezersgroepen het verschil hebben gemaakt in welke staten, en waarom. Uit een exitpoll van The Washington Post blijkt bijvoorbeeld dat 54 procent van de vrouwen op Harris heeft gestemd en 54 procent van de mannen op Trump. De verwachting dat veel witte mensen op Trump zouden stemmen klopt. Toch heeft de Republikein ook opvallend veel stemmen gekregen van de latino-gemeenschap.
De laatste verkiezingen was dat een belangrijke groep stemmers voor de Democraten, nu blijkt dat 45 procent van die groep op Trump gestemd heeft. Van de zwarte bevolking heeft een overgrote meerderheid (86 procent) volgens de exitpoll op Harris gestemd.
In de exitpoll geven de kiezers van Trump aan dat economie en immigratie belangrijke thema's voor hen waren. Dat zijn ook precies de thema's waar het campagneteam van de Republikeinen hoog op inzette. Voor Democratische kiezers waren abortus en de staat van de democratie erg belangrijk.
